seyahat ilişkili infeksiyonlar

SEYAHAT SONRASI İNFEKSİYONLARDr. Nilüfer Benal Yücel

ULUSLARARASI HAREKETLİLİK

Egzotik ülkelere turistik turlar

İş seyahatleri Az gelişmiş ülkelere

yönelik yardım kampanyaları

Hac yolculuklarıEğitimAskeri hareketler

Dr. Çağlar Erözgen/Bhutan

Dünya Sağlık Örgütü Uyarıyor!Enfeksiyon hastalıkları geçmişe göre çok daha hızlı yayılıyor !

Dünya nüfusunun artması,Ulaşımın kolaylaşması,İlaçlara karşı direncin artması,Çevresel şartların giderek kötüleşmesiTarım alanındaki yoğun çalışmalar

TANIMLAR Her yıl gelişmiş ülkelerden gelişmemiş

ülkelere yaklaşık 80 milyon kişi seyahat etmekte

Seyahat edenlerin %22-64’ ünde seyahate bağlı hastalık gelişmekte

Seyahat edenlerin yaklaşık % 8’i seyahat sırasında ya da sonrasında sağlık hizmeti almak gereksinimi duymakta

100.000’de 1 kişi ise seyahat infeksiyonu sebebiyle hayatını kaybetmekte*

*David O. Freedman Travel Epidemiology-Chapter 1-2012 Yellow Book/Traveler’s Health/CDC

Dr. Çağlar Erözgen/Kerala/Hindistan

SEHAYATE BAĞLI HASTALIKLARDA KLİNİK SPEKTRUM

• Çoğunlukla hafif seyirli• Diyare• Solunum sistemi hastalıkları• Cilt hastalıkları

• Hastaneye yatış %1-3 oranında• Kazalar• Kalp hastalıkları• Ağır infeksiyon hastalıkları vb.

“SEYAHAT TIBBI”

• Uluslararası Seyahat Tıbbı Derneği (The International Society of Travel Medicine (ISTM)) 1991 yılında kurulmuştur.

• Derneğin 75 ülkede, 2500’ün üzerinde üyesi bulunmaktadır.

• 1994 ve 2003 yıllarında “Seyahat tıbbı ve ilişkili infeksiyon hastalıkları” adı altında ilk rehberlerini yayınlamıştır.

SEYAHAT SAĞLIĞI

“Yurt dışına seyahat edenleri olası hastalıklardan korumak”

“Seyahat edilen bölgedeki bulaşıcı hastalıkların ülkeye taşınmasını önlemek”

Günümüzde CDC, WHO, ECDC kendi politikalarına uygun risk, önlem ve tedavi planlamalarını rehberlerinde yayınlamaktadır.

2016 YELLOW BOOK’ TA VURGULANAN;

• Doktor,yolcu ve seyahat şirketlerinin sorumlulukları

• Turist yaşının giderek arttığı

• Yolculuktan dönen hastalardaki cilt sorunları

• Derin ven trombozu• Sıtma ve sarı humma için

endemik alanlar

Seyahat öncesi tıbbi bakı Karşılaşılabilecek hastalıklara karşı önlemlerin alınmasıWHO tarafından belirtilen aşıların uygulanmasıKişinin yanında bulundurması gereken ilaçlar ve malzemelere ilişkin bilgi verilmesiEnfeksiyon dışı sağlık problemleri hakkında öneri ve reçetelerin düzenlenmesiYolculuk dönüşü ülkemize hastalıkların

taşınmasının önlenmesiÜlkemize gelen turistlerin sağlığıEnfeksiyonların dünya çapında yayılımı

SAĞLIK BAKANLIĞI HUDUT VE SAHİLLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SON HABERLER

PANAMA’DA ZİKA VİRÜSÜ ENFEKSİYONU05.12.15 CumartesiSUUDİ ARABİSTAN’DA MERS-COV HASTALIĞI04.12.15 CumaVENEZUELA’DA ZİKA VİRÜSÜ ENFEKSİYONU03.12.15 PerşembeMEKSİKA’DA ZİKA VİRÜSÜ ENFEKSİYONU03.12.15 PerşembePARAGUAY’DA ZİKA VİRÜSÜ ENFEKSİYONU03.12.15 Perşembe

EPİDEMİYOLOJİ

• İlk epidemiyolojik çalışma 2007 yılında• Geo Sentinel çalışmasında;*

• 1997-2006 yılları arasında • Tüm dünyada 31 merkezin verileri değerlendirilmiş • Seyahat sonrası sağlık kurumuna başvuran 24.920 kişiden %28’ inde

“ateş” asıl yakınma nedeni

*Freedman DO, Weld L. H,Kozarsky PE, Fisk T, Robins R,Von Sonnenburg F, Keystone jS, Pandey P, Cetron M. S. Spectrum of Disease and Relation to Place of Exposure among Ill Returned Travelers N Eng Med 354;2 Jan 12, 2006

Geosentinel 2013 verileri

• 2007-2011 yılları arasında • 24 ülkeden 53 merkez katılmış, • Seyahat sonrası hasta olarak dönen 42.173 kişi belirlenmiş• Bu hastaların

• %34’ ünde gastrointestinal hastalıklar• %23.3’ ünde ateş • %19.5’inde ise dermatolojik yakınmalar saptanmıştır.

• Asya (%32.6) ve Sahra altı Afrika (%26.7), ve Güney Amerika (%12) en çok seyahat sonrası infeksiyon gelişen bölgeler olmuştur.

• Bu hastaların %40.5’ i seyahat öncesi tıbbi danışmanlık almıştır*

*Leder K, Torresi J, Libman MD, Cramer JP, Castelli F, Schlagenhauf P, Wilder-Smith A, Wilson ME, Keystone JS, Schwartz E, Barnett E, von Sonnenburg F, Brownstein JS, Cheng AC, Sotir MJ, Esposito DH, Freedman DO; Geosentinel Surveillence of Illnes in Returned Travelers, 2007-2011 Ann Intern med. 2013 Mar 19; 158(6):456-68

ATEŞ ETYOLOJİSİ

• Gelişmekte olan tüm bölgelerde, tropikal hastalıklar nedeniyle kliniğe başvuran hastaların %27-42’sinde ateş nedeni “malarya” dır.*

• Dang ateşi (%6) (Güneydoğu Asya)• Enterik ateş (%2) (Güney ve Güneydoğu Asya)• Riketsiyozlar (%2) (Sahra altı Afrika)• Tropikal olmayan üst-alt solunum yolu enfeksiyonları, üriner sistem enfeksiyonları • Derin ven trombozu veya pulmoner embolizm

• Nadir nedenler• Çikungunya Ateşi• Sarıhumma • Japon ensefaliti • Tripanozomiyaz • Kanamalı ateş • Leptospiroz • Leişmaniyaz

*Mary Elizabeth Wilson. Fever in Returned Travelers Chapter 5-2012 Yellow Book/Traveler’s Health/CDC

SITMA

P. falciparum’a bağlı sıtma seyahat sonrası 6 hafta içinde görülmektedirP.vivax’a bağlı sıtma ise aylar sonra ortaya çıkabilir Meflokin profilaksisi alanlarda daha geç ortaya çıkabilir P.falciparum sıtması tedavi edilmediğinde 24-48 saatte ölüme götürebilirProfilaksi alınmış olması sıtma olasılığını ortadan kaldırmazProfilaksi %100 koruyucu değil

Etken Dengue virusu (DENV), Flaviviridae ailesi, Flavivirus cinsinde yer alır Seyahat sonrası ateşi olan hastaların %2-16.5’i Dang Ateşi tanısı almaktaAsemptomatik veya kendini sınırlayıcı Ancak %1-3 olguda Dang Hemorajik Ateşi (DHF) veya Dang Şok Sendromu (DSS) gelişebilir.

DANG ATEŞİ

ENTERİK ATEŞS.typhi ve S.paratyphi A, B ve C etkenFekal-oral yolla veya gıda ve suların dışkı ile kontaminasyonu ile gelişir Aşının koruyuculuğu %70 olduğundan aşılı bireylerde de hastalık gelişebilirHindistan’da çoklu antibiyotik dirençli salmonella suşları bildirilmiştir.

Turist diyaresi genellikle seyahatin ilk 2 haftasında gelişir. Kontamine gıdalar ve sular en sık bulaş nedenidir. Ateş, tenesmusla birlikte abdominal ağrı, bazen kusmanın eşlik ettiği bol sulu dışkılama, ender olarak kanlı dışkılama gözlemlenir.Çoğu vakada 3-5 günde, viral etkenlerde 2-3 günde kendini sınırlar.

TURİST DİYARESİ

SEYAHAT İSHALLERİNDE SIK KARŞILAŞILAN ETKENLER

• Bakteriyel etkenler (>%80)• Enterotoksijenik E. coli, • Enterohemorajik E. coli, • Campylobacter jejuni• Vibrio

parahaemolyticus • Salmonella• Shigella • Aeromonas • Plesiomonas

• Viruslar (%0-36) • Rotavirus • Adenovirus • Calicivirus • Astrovirus • Norwalk virus

• Parazitler (%0-20) • Giardia lamblia• C. parvum • C. cayetanensis • E. histolytica• Isospora belli• Microsporidia• Blastocystis hominis

Seyahat Edenlerde Persistan DiyareGelişimi

• Diare atağı geçirenlerin %2’sinde yakınmalar bir ay veya daha fazla sürmekte

• Ataktan 6 ay sonra;• İrritabıl barsak sendromu (%4-14’ ünde)• Post enfeksiyöz enteropatiler• Tropikal ve nontropikal spru• Kronik enterit gelişmekte

SOLUNUM YOLU İNFEKSİYONLARI• Solunum yolları infeksiyonları sıklıkla karşılaşılan seyahat

ilişkili hastalıklardandır.• Havaalanları, tren ve otobüs terminalleri riskli bölgelerdir.

• Influenza en sık etken; mevsimsel salgınlar• Lejyoner hastalığı, histoplazmoz, Q ateşi • Coronovirus’ların yol açtığı ciddi akut solunum yolu sendromu (SARS),

son yıllarda seyahat edenler arasında salgınlara yol açmaktadır. • Tüberküloz özellikle yüksek riskli bölgelerde uzun süreli seyahat

sonrası görülmektedir (%2). » Sahra-altı ve Kuzey Afrika, Güney ve Doğu Asya, Orta- doğu ve Orta-

Güney Amerika

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARTuristlerin %19-26’sı seyahatlerinde yeni bir cinsel partnerle cinsel ilişkiye giriyor

Yabancı ülkelerde çalışanlarda Sırt çantası gezginlerindeGönüllü çalışanlar

Askeri personelde daha sık cinsel partner edinmeKondom kullanımı %25Kondoma rağmen yırtılma, dökülme ve kalitesiz kondom nedeniyle risk %3-5

HIV/AIDS Hepatit BTreponoma pallidum Neisseria gonorrhoeae Chylamydia trachomatisTrichomonas vaginalis Haemophilus ducreyi Herpes simpleks virus Human papilloma virus

En sık görülen hastalıklar: Nongonokoksik-nonspesifik üretrit:%30.2 Akut HIV enfeksiyonu:%27.6 Sifiliz:%22.2 Akut PID:%9.4 Trikomoniyazis:%3.9

1996 Haziran- 2010 Kasım Seyahat sonrası cinsel yolla bulaşan hastalık tanımlanan 424 olgu •E/K:2.45/1 En sık seyahat edilen ülkeler: Güneydoğu Asya:%25 Sahra-altı Afrika:%24.3 Bilinmeyen:%12.5 Güney Amerika:%9.2 Batı Avrupa:%7.1

HEPATİTLER

• HAV; seyahat sonrası en sık görülen viral hepatit etkeni*

• Seyahat sonrası HBV bulaşı, seyahatin süresi, yolcunun immun durumu ve varılan ülkedeki HBV prevalansı ile ilişkili

• Orta prevalans (%2-7 ) : Asya, Orta ve Güney Amerika, Doğu Avrupa,

• Yüksek prevalanslı ülkeler (≥%8) : Çin, Afrika, Orta Doğu ve Güneydoğu Asya ülkeleri

• Seyahat esnasında HCV bulaş riski düşük ancak; • Özellikle IV ilaç kullananlar, dövme yaptıranlar ve seyahat esnasında acil tıbbi bakım

alanlarda HCV bulaş riski yüksek **

*Epidemiology and Prevention of Hepatitis A in Travelers, Journal of Travel Medicine 2013; Volume 20 (Issue 6): 394–399 **Hepatitis B and C Infection in International Travelers, Journal of Travel Medicine 2013; Volume 20 (Issue 3): 194–202

PARAZİTER HASTALIKLAR• Ascariasis • Strongyloidiasis • Schistosomiasis• Toxocariasis• Sistiserkosis• Echinococcus• Trichinosis• Helminthiasis• Filariasis

ATEŞLİ HASTAYA İLK YAKLAŞIMCDC Division of Global Migration and Quarantine Önerileri

Seyahatten dönen ve aşağıdaki semptomları olan kişilerin hızla teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir:* Ateş, Raş, Solunum sıkıntısı, Yüzeysel solunum, İnatçı öksürük, Şuur bulanıklığı, Spontan kanama, İnatçı kusma ve ishal, Yeni gelişen paralizi, Sarılık

*Fever in Return travelers-Chapter 5, Yellow Book 2012, CDC

ATEŞLE DÖNEN HASTAYA TANISAL YAKLAŞIM

• Seyahat infeksiyonları ile ilgili hekimin uygulayacağı standart tanı ve tedavi prosedürleri olmalıdır:

Seyahat edilen bölgede sık karşılaşılan etyolojik etkenler

Seyahatle ilişkili risk faktörleriRiskli durumların hastalığa neden olup olmadığı

değerlendirilmelidir.Sıra dışı infeksiyonların yanında, akut pyelonefrit gibi sık

görülen infeksiyonlar göz önünde bulundurulmalıdır.

ANAMNEZ

Seyahat edilen bölgelerdeki endemik hastalıklar Kronolojik öykü Seyahat eden kişinin riskli davranışları Olası temas öyküsü Kalınan yer tipi Semptom ve bulguların başlangıç zamanı Kişisel yatkınlıklar Bağışıklık durumu Seyahat öncesi koruyucu önlem alıp almadığı İnfeksiyona bağlı olmayan nedenler

RİSKLİ DURUMLAR

Turistler infeksiyon riski açısından 3 farklı

kategoride değerlendirilebilir:Kısa süreli ve kentlere iyi hijyenik koşullarda seyahat

edenler ( iş gezileri vb.)Kentsel ya da kırsal bölgelere organize turlar ile seyahat

edenlerKötü koşullarda seyahat edenler (macera için sırt

çantası veya bisikletle gezenler ya da mevsimlik işçiler vb. )

SEYAHATİN KRONOLOJİSİ

• Seyahat edilen lokal bölge ve transit geçiş yerleri

• Gidilen yerde geçirilen süre ve sürenin başlayan hastalıkla ilişkisi irdelenmelidir.

• İnkubasyon periyodlarına göre olası infeksiyon ajanlarının ayırıcı tanısı yapılabilir.

• Hiçbir hemorajik virus infeksiyonunda inkubasyon süresi 21 günden uzun değildir.

Seyahat ilişkili enfeksiyonlarda inkübasyon süreleri

• Kısa(< 10 gün) İnfluenza Dang ateşi Sarı Humma Veba Leptospiroz Sıtma Hemorajik ateşler SARS Amebik dizanteri Meningokoksemi Paratifoid ateş Akdeniz benekli ateşi Afrika kene ısırığı ateşi Kayalık dağlar benekli ateşi

Orta (10-21 gün) Sıtma Viral hemorajik ateş Tifoid ateş Çalılık tifusu Q ateşi Toksoplazmoz Bruselloz Leptospiroz Kuduz Kızamık Afrika tripanosomiazisi Dönek ateş

Uzun (>21 gün) Sıtma Tüberküloz Akut HIV enfeksiyonu Hepatit A, B, C, E Q ateşi Sekonder sifiliz EMN Kuduz Amebik karaciğer absesi Leşmaniazis Bruselloz Filariazis

BESLENME ÖYKÜSÜ

• Pastörize edilmemiş süt;• Brucella, Campylobacter, Salmonella, tuberküloz

• Kabuklu deniz ürünleri • Vibrio parahaemolitycus, enterik viruslar ve bazı

hepatit virusları

• Çiğ sığır eti;• Toxoplasma, Campylobacter, Escherichia coli O157-H7

ARTROPODLAR

• Sıklıkla mevsimle ilişkili• Soğukta ya da kuru

havada bulaşmazlar• Kore, Tacikistan, Kuzey

Çin, Afganistan gibi tropikal olmayan bölgelerde malarya kış mevsiminde de görülebilir

AŞILANMA DURUMU

• Her aşı için son dozun yapıldığı tarih• Aşılama takviminin tamamlanıp

tamamlanmadığı kesin olarak öğrenilmelidir.• Hepatit A ve B, sarıhumma, influenza, kızamık,

kızamıkçık, difteri, meningokok koruyuculuğu yüksek aşılar

ANTİ-MALARYAL İLAÇ ALIMI

• Profilaktik ilacın tarihi, dozu ve isimleri sorgulanmalı

• Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı ateşli hastalıkların seyrini değiştirip, tanı koymayı güçleştirebilir. • Azitromisin, kinolon ve klindamisin kullanımı malarya

kliniğini baskılayabilir.

FİZİK MUAYENE BULGULARI• Vital bulgular:

Mental durum değişikliğiAteş-nabız uyumsuzluğunda;

Tifo, riketsiyoz • Hepatomegali:

Amebiazis, sıtma, tifo, hepatit, leptospiroz • Splenomegali:

Sıtma, dönek ateş, tifo, bruselloz, kala-azar, tifus, dang ateşi • Lenf adenopati:

Riketsiyoz, bruselloz, dang ateşi, HIV, visseral leişmanyazis, Lassa ateşi • Göz:

Konjoktivit Leptospiroz

• Sinüs, kulak, dişler Sinüzit, orta kulak iltihabı

Seyahat sonrası ateş ve mental durum değişiklikleri

• Bakteriyel enfeksiyon; • Menengokoksemi, enterik ateş,

• Viral enfeksiyon • Japon ensefaliti, kuduz, sarı humma, viral hemorajik

ateş (Ebola, Lassa, Marburg), Batı Nil virus enfeksiyonu

• Parazitik enfeksiyon • Afrika tripanozomiazisi, P. falciparum sıtması

Cilt LezyonlarıMakulopapüler raş; Leptospiroz, HIV,hepatit B İlaç erüpsiyonu Rose spot:Tifo Eskar:Riketsiyoz, borrelioz, KKKA Peteşi, ekimoz, hemorajik lezyon; Menengokoksemi, viral hemorajik ateşler, Dang ateşi, sarı humma, Çikungunya Sarılık: Hepatit, sıtma, sarı humma, leptospiroz, dönek ateş

LENFADENOPATİ

Lokalize lenfadenopati

• Bakteri: • Bartonelloz, • Veba, • Stafilokokal enfeksiyon,• Streptokokal enfeksiyon,• Tuberküloz, • Tularemi

• Parazit: • Afrika tripanozomiazisi• Filariazis, • Amerika tripanozomiyazisi,• Toksoplazmoz

Generalize lenfadenopati • Bakteri:

• Bruselloz, • Leptospiroz, • Sekonder sifiliz, • Tuberküloz, • Enterik ateş

• Virus: • Akut HIV enfeksiyonu, • Dang ateşi, hepatit B,• Kızamık, • Kızamıkcık,• EMN

• Mantar:• Blastomikoz,• Koksoidomikoz, • Histoplazmoz

• Parazit: • Visseral laşmanyazis

• Nonenfeksiyoz:• Malignansi,• Sarkoidoz vb

ATEŞLİ HASTAYA LABORATUVAR YAKLAŞIMI

• Epidemiyolojik anamnez uygunsa başlangıçta 3 adet kalın damla ve ince periferik yayma yapılmalıdır.

• Eğer Plasmodium falciparum düşünülüyorsa, yayma sonucu beklenmeden tedaviye başlanmalıdır • Kapiller damar yatağına sekestrasyon olduğunda

yayma sıklıkla negatif olabilir.

KAN YAYMASI

ATEŞLİ HASTAYA LABORATUVAR YAKLAŞIMI

• Tropikal hastalık düşünülen her hastada ayrıca;Kan kültürü (tifo)Tam kan sayımıKaraciğer fonksiyon testleriİdrar tetkiki ve akciğer grafisi gibi yapılmalıdır.“Başlangıç serum örnekleri mutlaka alınmalı ve

saklanmalıdır”

ATEŞLİ HASTAYA LABORATUVAR YAKLAŞIMI

• Lökopeni sıklıkla• Tifo, Dang, Bruselloz, Riketsiyoz ve HIV enfeksiyonlarında

• Trombositopeni• Malarya, Dang ve Brusellozun bulgusu olabilir.

• Eozinofili varlığı• Helmint enfeksiyonlarının erken migrasyon safhasını işaret

• Karaciğer fonksiyon testlerindeki anormallikler• Viral hepatit veya toksik hasar ile uyumludur.• Riketsiyoz, tekrarlayan ateş, sarı humma, amip absesi, Bruselloz,

tifo, hemorajik ateş ve Dang’da değişik derecede anormallikler görülebilir

İKİNCİ AŞAMA TESTLER

• İlk test sonuçlarındaki anormalliklere göre planlanır:Dışkı örneklerinde kültür, mikroskopi ve antigen

testleri İdrar antijen testleri (Legionella) BOS incelemesiKemik iliği aspirasyonu-biyopsisi Diğer görüntüleme yöntemleriDeri lezyonu, lenf nodu veya diğer kitlelerden biyopsi

Serolojik testler ve nükleik asit amplifikasyon (PCR) testleri;

Coğrafi bölgeye göre rastlanma olasılığı yüksek etkenler

İnkubasyon periyodu göz önünde tutularak istenmelidir.

STABİL HASTALAR

• Vital bulgular stabil, • Herhangi bir laboratuvar anormalliği yok• Klinik olarak herhangi bir organ hasarı

olmayan hastalar• Ayaktan takip edilebilir

Huzur

lu bir

tatil

için…

Dr. Çağlar Erözgen/Hanoi/Vietnam

SEYAHAT İNFEKSİYONLARINDAN KORUNMA:

• Seyahat ilişkili sağlık sorunlarına karşı geliştirilecek önlemler, ulusal sağlık politikaları gündemine yerleşmiştir.

• Hastalıksız bir seyahat süreci ve seyahat sonrası dönem geçirilmesi için;

• Yolculuklardan 6-10 hafta önce sağlık konularında bilgi sahibi olunması • Koruyucu önlemler ve aşılama gereklidir.

DANIŞILAN HEKİME ÖNERİLER

• Seyahate gidilecek bölgedeki endemik etkenler araştırılmalı

• Endemik infeksiyon etkenlerinin ilaçlara direnç paternleri irdelenmeli

• Genel sağlık durumunun değerlendirilmeli• Kemoprofilaksi• İmmunoprofilaksi• Kişisel hijyen ve beslenme tavsiyeleri

Seyahat edenlerin sağlık çantalarında bulundurması gerekenler

• Antiseptik solusyonlar• Bakterisidal sıvı sabun• Ateş düşürücü, ateş ölçer • Elastik bandaj, gazlı bez, flaster • Tek kullanımlık enjektör• Serum fizyolojik burun damlası• Su temizleme damla ve

tabletleri • Sinek böcek kovucular• Hekim tavsiyesi ile profilaktik

antibiyotikler

WHO’nun güvenli gıda tüketimi ile ilgili önerileri

• İyi pişmiş ve sıcak servis yapılan gıdaları seçin (çorba, pilav, makarna)• Meyve, fındık ve kalın kabuklu sebzeleri yiyin, kendiniz kabuğunu soyun• Konserve gıdaları tercih edin• Her fırsatta ellerinizi yıkayın• Eğer öneriliyorsa profilaktik ilaç kullanın• Lifli, çiğ sebze ve salatalardan kaçının• İnce kabuklu meyvelerden kaçının• Pişmemiş-çiğ, az pişmiş et ve et ürünlerinden, krema, mayonezli salatalardan kaçının• Kirletilmiş bölgelerde yakalanan ve az pişmiş deniz ürünlerinden kaçının• Pastörize edilmemiş süt ürünlerini kullanmayın, yumuşak peynirleri yemeyin• Rus salatası gibi çiğ materyal içeren ve elle hazırlanan yiyeceklerden kaçının• Sokakta satılan yiyecekleri tüketmeyin.• Güvenliğinden şüpheli olduğunuz içme sularını kaynatın; kaynatmak mümkün değilse, onaylı ve iyi bakımlı bir

filtre ve/veya bir dezenfektan ajan kullanılabilir.• Güvenli bir sudan olmayan buzları kullanmayınız.• Güvenli olmayan su ile dişlerinizi fırçalamayınız

“Kaynat, kabuğunu soy, bunları yapamıyorsan yeme-içme unut gitsin”

Kemoprofilaksi:

• Turist diyaresi:• Florokinolonlar???

• Malarya: • Sivrisineklere karşı koruyucu önlemler alınmalı• Endemik bölgelere seyahatlerde klorokin, meflokin ya da malaron

profilaksisi uygulanmalı • Malarya profilaksisine yaş ve seyahat süresine bakılmaksızın

uygulanmalı• Profilaksi seyahatin 2 hafta öncesi/ 4 hafta sonrası• İlacın düzenli kullanılmalı ve doz unutulmamalı

• Veba:• Tetrasiklin veya doksisiklin

Aşılama

“Seyahat edenleri aşılamaktaki amaç, yalnızca infeksiyona rezervuar olabilen yolcuları değil, seyahat edilen bölge insanlarını da korumaktır”

Zorunlu yapılması istenen aşılarSarıhumma aşısıMeningokokal hastalık *Poliomiyelit**

Herkese önerilen aşılarDifteri, tetanoz, boğmaca (DBT)BCGPoliomiyelitH. İnfluenza tip BKızamık,kızamıkçık, kabakulak (KKK)Hepatit BPnömokokSuçiçeğiİnfluenzaHPV

Seyahat edilen bölge/risk durumuna göre önerilebilecek aşılarHepatit AHepatit BPnömokokİnfluenzaMeningokokH. İnfluenza tip BKızamık,kızamıkçık, kabakulak (KKK)Japon ensefalitKuduzKenelere bağlı ensefalitlerTifoKolera

SEYAHAT ÖNCESİ ÖNERİLEN AŞILAR

CDC’ NİN UYARILARI

Seyahat sağlığı ile ilgili başvurulabilecek internet adresleri:

• Dünya Sağlık Örgütü (WHO):• www.who.int/ith/• www.who.int/vaccines/globalsummary/immunization/

countryprofileselect.cfm• Center for Disease Control and Prevention (CDC):• www.cdc.gov/travel/content/yellowbook/home-2010.aspx• http://www.cdc.gov/nciod/EID/index.htm• The International Society for Travel Medicine:• www.istm.org• TC. Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğü :• http://www.hssgm.gov.tr• http://www.seyahatsagligi.gov.tr

Human Space Travel: Medical Challenges Present and Future

Diane Byerly, Ph.D.NASA Johnson Space Center

Houston, TX

Sağlıklı tatiller

dilerimDr. Çağlar Erözgen/Ganga Varanasi/Hindistan