sheffield palliative care

เ ร อ ง เ ล า จ า ก เ ค ร อ ข า ย

67The Thai Journal of Primary Care and Family Medicine

บทความนเปนการถายทอดประสบการณการศกษาดงานโดยทน International Travel

Scholarship เกยวกบเวชปฏบตครอบครวทใหการดแลผปวยในคลนกระดบปฐมภมและการดแล

ผปวยแบบประคบประคองณเมองเชฟฟลดสหราชอาณาจกรทมการรวมตวกนของสหวชาชพ

และท�างานกบมหาวทยาลยเพอใหมการพฒนาองคความรใหเหมาะสมกบบรบทเชนการประยกต

แนวคดการดแลผปวยแบบPalliativeCareขององคการอนามยโลกในการดแล

บทน�า

กอนการสมครInternationalTravelScholarship(ITS)นนผเขยนไดทราบขาววาทาง

HealthCareReformProject(HCRP)ไดประกาศรบสมครแพทยเวชศาสตรครอบครวในพนท

เปาหมายเพอไปศกษาดงาน ณ ประเทศสหราชอาณาจกร จงไดสอบถามไปยง HCRP วาพนท

รบสมครคอทใดบางแมวาจงหวดล�าพนทผเขยนท�างานอยไมไดอยในพนทเปาหมายแตเจาหนาท

ของHCRPกไดใหความกรณาขอใหผเขยนสงCurriculumVitae(CV)ใหกรรมการดเพอพจารณา

ดวยครนเมอถงเวลาสมภาษณกบกรรมการโดยคดเลอกผานทางโทรศพทในรอบแรกผลปรากฏ

วากยงไมไดรบการคดเลอกแตอยางใด หลงจากนนไมนาน Dr.Garth Manning ไดโทรศพทมา

สอบถามถงความตองการอกครงพรอมทงสงใบสมครทน ITS ใหทาง e-mail และทางจดหมาย

ซงผทไดรบการคดเลอกจะไดรบทนสงสด 1000 ปอนด และในการพดคยครงนนไดบอกกบ

Dr.Garth ตรง ๆ วา มภาระทางการเงนซงอาจท�าใหทนทไดรบ 1000 ปอนดนนไมเพยงพอตอ

การศกษาดงานในระยะเวลา1เดอนDr.Garthจงบอกวาจะพยายามหาทนเพมขอใหลองสงใบสมคร

มากอนผเขยนจงไดตดสนใจสงใบสมครไปสดทายผลปรากฏวาไดรบทนITSและTheKatharina

VonKuenssbergandJohnJFergusonAwardรวม2000ปอนดจงขอขอบคณDr.Garth

และผทเกยวของเปนอยางมากทท�าใหไดรบโอกาสน

ประสบการณการศกษาดงาน ณเมองเชฟฟลดประเทศสหราชอาณาจกร

นพ. โภคน ศกรนทรกล

กลมงานเวชกรรมสงคม โรงพยาบาลล�าพน

68 วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว

หลงจากไดรบทน Dr.Garth Manning และ คณMonica Burns ไดเดนทางมาพดคยท

โรงพยาบาลล�าพนถงรายละเอยดตางๆ รวมถงก�าหนดวนเวลาและหวขอทตองการไปศกษาดงาน

ผเขยนจงไดบอกกบDr.Garthวามความสนใจเรองการดแลผสงอายและการดแลผปวยระยะสดทาย

โดยDr.Garthยนดทจะประสานงานใหตอมาจงไดรบแจงวาไดประสานกบแพทยเวชปฏบตทวไป

(General Practitioner, GP) ทเมอง Sheffield ประเทศสหราชอาณาจกรใหแลว ผเขยนจงได

ประสานกบอาจารยพเลยง(Mentors)ผานทางe-mailและตดตอประสานงานเรองการท�าVISA

เพอขออนมตเดนทางไปตางประเทศ

ขอมลการศกษาดงาน

เปนโชคดของผเขยนทไดศกษาดงานในเรองทตนเองสนใจทง 2 เรองคอ เรองการดแล

ผสงอาย และการดแลผปวยระยะสดทาย การศกษาดงานจงถกแบงออกเปน 2 สวนตามหวขอ

การศกษาดงานดวย กลาวคอ สวนท 1 การศกษาดงานการดแลผสงอาย สวนท 2 การศกษา

ดงานการดแลผปวยแบบประคบประคอง(PalliativeCare)

สวนท 1 ศกษาดงานการดแลผสงอายไดไปศกษาทAcademicUnitofPrimaryCare

(AUPMC)ของSheffieldUniversityซงมProf.NigelMathersเปนDirectorและเปนแพทย

พเลยงดวยกจกรรมททาง Prof.Nigel จดใหนน เปนกจกรรมทมความหลากหลายทงกจกรรม

การเรยนการสอนนกศกษาแพทย การศกษาตอเนองของแพทย GP การศกษาหลงปรญญา

การศกษาหลกสตรปรญญาเอก (ทานผอานสามารถศกษากจกรรมเพมเตมไดท http://www.

sheffield.ac.uk/medicine/research/aupmc)โดยไดรบความชวยเหลอจากAssoc.Prof.Dr.NgChirk

JennอาจารยจากDepartmentofPrimaryCareMedicine,FacultyofMedicineBuilding,

TheWHOthree-stepanalgesicladder

ทมา: WHO (1990)

69The Thai Journal of Primary Care and Family Medicine

UniversityofMalayaประเทศมาเลเซยซงมาศกษาตอระดบปรญญาเอกทนเปนผใหการอธบาย

ใหความกระจางเกยวกบระบบการเรยนการสอนของทนนอกจากนProf.Nigelยงไดจดกจกรรม

ในคลนกเวชปฏบตทวไป (Surgery) ซงลกษณะการท�างานทคลนกไมตางจากท นพ. ยงยทธ

พงษสภาพ1-2 นพ. กฤษณะ สวรรณภม และ คณวรวรรณ ตลยสข3 ไดเคยเขยนไวในวารสาร

ระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครวแตกตางกนตรงทตนเองไดไปฝกงานหลายSurgery

ไดแก Nethergreen Surgery, The Health Care Surgery, The Hollies Medical Centre,

TramwaysMedicalCentreซงแพทยพเลยงทศกษาดงานดวยในSurgeryทกลาวมาลวนปฏบตงาน

เวชปฏบตทวไปในคลนกและปฏบตงานในUniversityofSheffieldในรปแบบของการเซนสญญา

กบมหาวทยาลยเพอการสอนนกศกษาแพทยหรอท�างานเปนLecturerหรอResearcherในarea

ทตนเองสนใจเชนDr.ChrisBarclayสนใจเรองการรกษาผปวยเบาหวานจงไดรวมท�าProject

ISAIAH2,Dr.HenrySmithsonสนใจเรองEpilepsy,Dr.AlastairBradleyสมครเปนผชวยวจย

สงนท�าใหแพทยGPsมการพฒนาองคความรทางวชาการอยตลอดเวลา

สวนท 2 เปนการศกษาเรองการดแลผปวยแบบประคบประคองทSheffieldMacmillan

UnitofPalliativeCare(SMUPC)ในโรงพยาบาลNorthernGeneralHospitalในUniversity

of Sheffield (ศกษารายละเอยดเพมเตมไดท http://www.sheffield.nhs.uk/palliativecare/

macmillanunit.php) โดยมDr.BillNoble เปนอาจารยพเลยงและศกษาดงานทศนยดแลผปวย

ระยะสดทายหลายศนยเชนSt.Luke’sHospice,BarnsleyHospiceเปนตนทงนแนวคดการจด

บรการดแลผปวยแบบประคบประคอง(PalliativeCare)ของเมองเชฟฟลด(Sheffield)ประเทศ

สหราชอาณาจกรประยกตมาจากแนวคดขององคการอนามยโลก(WHO,1990)ซงไดจดท�ารายงาน

การประชมผเชยวชาญและตพมพในรายงานทชอวา“CancerPainReliefandPalliativeCare”4

ซงเปนทมาของTheWHOthree-stepanalgesicladderpainทใชเปนแนวทางการรกษาผปวย

โดยเฉพาะผปวยมะเรงทมอาการปวด

ภาพท 7Proposedallocationsofcancerresourcesindevelopingcountries

Cancerpainreliefandpalliativecare

Attimeofdiagnosis

Anticancertreatment

Death

ทมา: WHO (1990)

ภาพท 6Proposedallocationofcancerresourcesindevelopedcountries

Cancerpainreliefandpalliativecare

Attimeofdiagnosis

Anticancertreatment

Death

ทมา: WHO (1990)

70 วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว

ในรายงานฉบบเดยวกนนยงไดมการกลาวถงแนวคดในการรกษาผปวยทเหมาะสมแกประเทศ

ทพฒนาแลว(ภาพท6)และประเทศก�าลงพฒนา(ภาพท7)ซงเมอใดกตามทมการวนจฉยมะเรง

เมอนนการรกษามะเรงและการบรรเทาอาการปวดรวมถงการดแลแบบประคบประคองตองด�าเนน

ไปดวยกน แตมความแตกตางกนในแตละระดบ (หรอความเขมขน) ของการรกษามะเรง และ

การดแลแบบประคบประคองตามแตศกยภาพของระบบบรการสาธารณสขทมอย

แมประเทศสหราชอาณาจกรจดอยในกลมประเทศทพฒนาแลว แตการดแลผปวยระยะ

สดทายกไมไดด�าเนนการตามภาพท 2 ทงนกลมการศกษาการดแลแบบประคบประคองเมอง

เชฟฟลด (SheffieldPalliativeCareStudiesGroup,SPCSG)ซงประกอบดวยทมสหวชาชพ

น�าโดยคณาจารยของDepartmentofPalliativeMedicineUniversityofSheffieldแพทยใน

NorthernGeneralHospitalและRoyalHallamshireHospitalและในศนยดแลผปวยระยะสดทาย

(Hospice Centre) รวมทงผใหบรการการดแลผปวยระยะสดทายในชมชน ไดรวมกนออกแบบ

แนวคดการใหบรการการดแลผปวยระยะสดทายทเหมาะสมกบบรบทของตนเอง โดยประยกต

แนวคดของWHOขางตนโดยแยกออกเปน2ระยะ(stages)5โดยในระยะแรก(ภาพท8)

มงเนนไปในการรกษาโรคหลกทจ�ากดคณภาพชวตของผปวย แยกการรกษาแบบประคบประคอง

ออกจากการรกษาโรคหลก (เชนการผาตดฉายแสง ใหยาเคมบ�าบด) เพอใหเกดความชดเจน

ในการประเมนผปวย ครอบครว มงเนนรกษาอาการทเกดขนทงจากตวโรคเอง และจากการ

ภาพท 8Sheffieldmodelforsupportivecare-part1:separatingdisease-directed

andsupportivecareneeds

ทมา: Ahmedzai SH, Walsh TD (2000)

71The Thai Journal of Primary Care and Family Medicine

รกษาของแพทยเฉพาะทางอน (เชน Surgeon Oncologist Radiotherapist) โดยประเมนจาก

ความตองการของผปวยและครอบครวเปนหลก ทงความตองการการรกษาทเหมาะสม ความ

ตองการขอมลขาวสาร ความตองการการวางแผน ความตองการการฟนฟสภาพรางกายและ

จตใจ รวมถงความตองการการดแลประคบประคองขณะทเผชญกบความตายและการสญเสย

ของผปวย จากนนจงระดมทรพยากรทงหลายทเกยวของในการดแลจากโรงพยาบาล สถานดแล

ผปวยระยะสดทายเครอขายองคกรทางสงคมในชมชนเพอใหความตองการของผปวยและครอบครว

ไดรบการตอบสนองอยางเหมาะสม

ภาพท 9Sheffieldmodelforsupportivecare-part2:Integratingdisease-directed

andsupportivetherapies

ทมา: Ahmedzai SH, Walsh TD (2000)

72 วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว

ระยะทสอง (ภาพท 9) เปนการระบการรกษาหรอบรการทใหแกผปวยและครอบครววา

เปนไปเพอการรกษา(Curative)ซงขอสรปทไดเกดจากการพดคยใหขอมลและตกลงกนตามหลก

การแพทยตะวนตกผนวกกบความคาดหวงหรอมมมองทผปวยหรอญาตแสดงออกมาตอแผนการ

รกษาทแพทยเสนอการยดชวต (Life-prolonging)หมายถงหตถการหรอยาทจะท�าใหโอกาสรอด

เพมมากขน เชน การผาตด ฉายแสง การใหยาเคมบ�าบด และการประคบประคองชวต (Life-

maintaining) หมายถง หตถการหรอการรกษาทน�ามาซงความสขสบายแกผปวยและญาต เชน

การใสสายยางใหอาหารการใหสารน�าทางหลอดเลอดด�า การฟอกเลอดเปนตนทงนการด�าเนน

การจะประกอบไปดวยทมสหวชาชพทใหบรการตงแตเรมการคดกรองวนจฉยรกษาจนกระทง

การดแลหลงการเสยชวต

ทงนการด�าเนนการในกระบวนการตาง ๆ ทกลาวมาจะอางองหลกฐานทางการแพทย

ทงทางชวการแพทยสงคมวทยาการแพทยรวมถงศาสตรแขนงอนๆ ทเกยวของมความสอดคลอง

กบแนวทางการรกษาทก�าหนดโดย National Institute for Clinical Excellence (NICE)6

และสอดคลองกบมาตรฐานทรวมกนจดท�าขนมา7 เพอประเมนการด�าเนนการดแลผปวย

ระยะสดทายดวย

สรป

การศกษาดงานการแพทยปฐมภมณประเทศสหราชอาณาจกรนบเปนโอกาสทดทท�าให

ไดเรยนรและเขาใจถงระบบการดแลรกษาผปวยทครอบคลมตงแตเกดจนตายอยางมคณภาพ

หากระบบบรการปฐมภมในประเทศไทยมการพฒนาโดยประยกตหลกฐานทางการแพทยใหใช

ใหเหมาะกบบรบทของประเทศแลวจะชวยใหการพฒนาเปนไปอยางยงยน

73The Thai Journal of Primary Care and Family Medicine

เอกสารอางอง

1. ยงยทธ พงษสภาพ. เรยนรดงานระบบบรการสขภาพประเทศองกฤษส...การพฒนา

ประเทศไทย(ตอนท1).วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว(TheThai

JournalofPrimaryCareandFamilyMedicine).2009;1(1):56-66

2. ยงยทธ พงษสภาพ. เรยนรดงานระบบบรการสขภาพประเทศองกฤษส...การพฒนา

ประเทศไทย(ตอนท2).วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว(TheThai

JournalofPrimaryCareandFamilyMedicine).2009;1(2):62-69.

3. กฤษณะสวรรณภมและวรวรรณตลยสข.การศกษาดงานเวชปฏบตทวไปณTownhill

MedicalPracticeประเทศองกฤษ.วารสารระบบบรการปฐมภมและเวชศาสตรครอบครว

(TheThaiJournalofPrimaryCareandFamilyMedicine).2009;1(2):71-74.

4. WorldHealthOrganizationExpertCommittee.Cancerpainreliefandpalliativecare.

TechnicalReportSeries804.Geneva:WorldHealthOrganization1990:11-19.

5. AhmedzaiSH,WalshTD.Palliativemedicineandmoderncancercare.Semin

Oncol.2000Feb;27(1):1-6.

6. NationalInstituteforClinicalExcellence.ImprovingSupportiveandPalliativeCare

forAdultswithCancer:TheManual[GuidanceonCancerServicesontheinternet].

London:NationalInstituteforClinicalExcellence;2004[cited2009Nov17].

Availablefrom:http://www.nice.org.uk/.

7. AhmedzaiSH,HuntJ,KeeleyV.PalliativeCareCoreStandards:AMultidisciplinary

Approach.2nded.Sheffield:TheUniversityofSheffield;1998.

หมายเหต:

นพ. โภคน ศกรนทรกล ไดรบทน International Travel Scholarships จากโครงการ International Travel Scholarships

ซงสนบสนนโดย The Royal College of General Practitioners (RCGP) สหราชอาณาจกร โดยม Dr. Garth Manning เปนหวหนา

โครงการ ทนนมก�าหนดเปดรบสมครชวงเดอนกมภาพนธและเดอนกนยายน

ผสนใจศกษารายละเอยดไดท www.rcgp.org.uk หรอขอค�าปรกษาไดท Dr. Garth Manning Email: Dr Garth Man-

ning@rcgp.org.uk