sifiliz - klimik.org.tržimşek.pdf · •okuler ve otosifilizi olan tüm hastalara lp yapılmalı,...

Şaşırtan Klasikler- Sifiliz ‘’Büyük taklitçi’’

• Doç.Dr.Funda Şimşek

• SBÜ Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hast. Ve Kl.Mikrobiyoloji

• Klimik 2017

Olgu 1 *Okmeydanı Tıp Dergisi 28(2):115-118, 2012

• 63Y, E,

• Ateş yüksekliği, vücutta yaygın döküntü, halsizlik, yorgunluk, kas ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı, öksürük ve gece terlemesi

• Döküntü şikayeti 2 gün önce başlamış, diğer şikayetleri üç haftadır mevcut.

• Öz geçmiş ve soy geçmiş: Özellik yok,

• İlaç kullanımı, allerji öyküsü, hayvanla temas, taze peynir tüketme, seyahat etme öyküsü yok.

• Şüpheli cinsel temas tariflemiyor.

• 1 paket/gün sigara (35 yıl) , alkol kullanmıyor.

Olgu 1 -Fizik muayenesinde;

• Genel durumu iyi, bilinci açık, koopere ve oryante.

• Ateş 38.1°C, N: 102/dk, TA: 110/60 mmHg

• Servikal ve inguinal bölgede bilateral, ağrısız, sert, 0.5-1 cm çapında birden çok lenfadenopati,

• Sağ üst kadranda palpasyonla ağrılı kot altından 3 cm ele gelen hepatomegali

• Ekstremitelerde avuç içi ve ayak tabanında belirgin, kaşıntısız, basmakla solan, makülopapüler karakterde döküntüleri mevcut.

Olgu 1- Laboratuvar Hb 10.4 g/dl

Lökosit 4100/mm3

Trombosit 310000/mm3

AST 480 IU/L

ALT 530 IU/L

ALP 1390 IU/L

GGT 880 IU/L

T.Bil 0.8 mg/dl

Sedimantasyon 90 mm/h

CRP 85 mg/dl

Olgu 2- Laboratuvar

HBsAg, Anti HBcIgM,Anti HCV,Anti HAV IgM, Anti HIV: Negatif

EBV-VCA IgM, CMV IgM, Rubella IgM; Negatif

Wright testi, Grubel-Widal testi: Negatif

Otoimmun antikorlar: Negatif

Akciğer grafisi: Aktif enfeksiyon bulgusu yok,

Batın USG: Hepatomegali

Hastada VDRL 1/32,

Treponema pallidum hemaglütinasyon testi (TPHA) : 1/1280 titrede pozitif

Periferik yayma ve kalın damla preparatında patolojik özellik saptanmadı.

Balgam Ehrlich-Ziehl-Neelsen boyama: Aside dirençli basil görülmedi.

PPD testi anerjik

Kan, balgam ve idrar kültürlerinde patojen mikroorganizma üremedi.

Olgu 1

• Tüm sistemleri tutabilir,

• Karaciğer tutulumu son derece değişken

• Tüm evrelerde görülebilir.

• İkinci evrede ; Sarılık, hepatomegali, sağ üst kadranda ağrı ve hassasiyet,

• Bu evredeki olguların % 1-50’sinde hepatit

• Üçüncü evrede sirozla sonuçlanabilen gommatöz hepatit

Patoloji • Karaciğer tutulumunun patogenezi tam olarak bilinmiyor

• İmmün kompleks aracılı ve

• Direkt portal venöz inokülasyonu

• Histolojik incelemede;

• Periportal ve sentrilobüler bölgelerde fokal nekroz

• Kim AY. Bacterial, Parasitic, and Fungal Infections of the Liver, Including Liver Abscess. In: Feldman M,

Friedman LS, Brandt LJ (eds). Feldman: Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease, 9th ed. Saunders, An Imprint of Elsevier; 2010, 1351-1369

Sifiliz

• Uzun süreli, izole ALP yüksekliği • Normal bilirubin düzeyleri karakteristik • Sifilitik hepatitteki karaciğerde oluşan hasara rağmen klinik ve laboratuvar değişiklikler antibiyotik tedavisi ile genellikle normale döner. • ALP yüksekliği 3hafta- 4 ay arasında • Albandea Moreno C, Aguilar Urbano VM, Rivera Irigoin R, et al. Syphilitic hepatitis: case report. Rev Esp Enferm Dig 2009;101(11):

• Noto P, Nonno FD, Licci S, Chinello P, Petrosillo N. Early syphilitic hepatitis in an immunocompetent patient: really so uncommon. Int J STD AIDS. 2008;19:65–66.

Sifiliz • Karaciğer tutulumu olan olgulara genellikle ;

Döküntü, mukozal lezyonlar ve

generalize lenfadenopatiler eşlik etmektedir.

• Atipik semptomlar, deri döküntüleri, organ tutulumları sifilizin oto

immun hepatit ve akut hepatitlerden ayrımını zorlaştırabilir.

Kim AY. Bacterial, Parasitic, and Fungal Infections of the Liver, Including Liver Abscess. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ (eds). Feldman: Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease, 9th ed. Saunders, An Imprint of Elsevier; 2010, 1351-1369

Sifiliz

• Sifilitik hepatitin tanısı ;serolojik testler ve diğer

hepatit etiyolojilerinin dışlanması ile yapılabilir.

• Sifilizin öykü, semptom ve bulgularının yokluğunda dahi;

Kolestatik hepatit , Sebebi açıklanmayan karaciğer fonksiyon testlerindeki yükseklik olan olgularda ; ayırıcı tanıda SİFİLİZ göz önünde bulundurulmalıdır.

Olgu 2

• 50y, erkek, 3 gündür gelişen bulanık görme, öncesinde şikayeti yok

• Döküntü, eklem ağrısı, hareket kısıtlılığı , yorgunluk,

Olgu 2

• Özgeçmiş: Psöriatik artrit , HIV enfeksiyonu,

• 16 yıl önce retina da yırtık nedeniyle lazer op.

• 10 ay önce P jirovecii pnömonisi nedeniyle HIV enf tanısı konuyor,

• 2 ay önce ART (TDF/ETC, Ritonavir, and Darunavir ve SXT profilaksisi başlanıyor.

• Allerji öyküsü yok, Sigara , alkol, keyif verici madde kullanmıyor

Olgu 2

• ART’ den 6 hafta sonra başka bir hastanenin aciline başvuruyor.

• Hipotansiyon, pansitopeni, hiponatremi, ABY, AP yüksekliği,

• CD4 ve kan kortizol düzeyinde düşüklük, Kan kültürlerinde üreme yok,

• Ön tanı: Adrenal yetmezlik, MAC infeksiyonu ve IRIS

Olgu 2

• ART kesiliyor.

• Azitromisin, Rifabutin, ETB, Hidrokortizon, fludrokortizon başlanıyor.

• 2 hafta sonra TDF/ETC, Ritonavir, and Darunavir tekrar başlanıyor.

• FM; şuur açık, yer zaman kişi oryantasyonu normal,

• N:91/dk, TA: 121/77 mmHg, O2 sat: %91

Olgu 2

• Göz muayenesinde; görme keskinliği ;

• sağ göz 20/30

• sol göz 20/30

• Işık refleksi: normal,

• Fundus muayenesi normal

• Hemogram, sedimantasyon, biyokimyasal testler normal,

• Topikal prednisolon ile taburcu

Olgu 2 • 5 gün sonraki kontrolde;

• Bulanık görme devam ediyor

• İşitme kaybı, denge bozukluğu,

• Göz muayenesinde;

• Anizokori,

• Fundoskopide anterior ve posterior sineşiler

• Tüm vücutta eritematöz plaklar,

• Borrelia burgdorferi antikoru pozitif, HLA pozitif, ANA: negatif

• Topikal steroide devam, oftalmik sitopentolat (psöriatik artrit ilişkili iritis )

Olgu 2

• 7 gün sonra KBB konsültasyonu;

• Odyogram: her iki kulakta hafif sensorinöral işitme kaybı

• Sağ gözde yeni ortaya çıkan bulgu nedeniyle tekrar ilk takip edildiği hastaneye dönüyor,

• OCT- Floresan anjiografi;

• Panüveit, retinit,

• Tekrar istenen Borrelia burgdorferi antikoru negatif

•Ayırıcı Tanı

•Psöriatik artrit, HIV enfeksiyonu, •ART, MAC tedavisi,

Psöriatik artritte beklenen;

• HLA B27pozitif, • Klinik bulgular • Üveit bu hastalarda yaygın • Nongranülamatöz anterior

üveit (anterior kamara) • Maküler ödem • İşitme kaybı,

Psöriatik artrit ile uyumSUZ

• Granülamatöz Panüveit (anterior kamara ve vitröz boşluk-

• Maküler ödem yok

• Denge bozukluğu

HIV enfeksiyonunda beklenen

• Retinal mikroanjiopati

HIV enfeksiyonu ile uyumSUZ

• Aktif HIV ilişkili aktif fırsatçı enfeksiyon yoksa Panüveit veya retinit yapmaz,

• İmmunsuprese hastada P.jirovecii ve MAC enf. multifokal koroidite neden olur bu hastanın bulguları ile uyumlu değil,

Tedaviye bağlı yan etki?

• IRIS veya toksik etkiye bağlı üveit olabilir, • IRIS e bağlı üveit nadir ancak CMV ye bağlı retinit öyküsü

varsa olabilir, • IRIS üveitinde retinal inflamasyon beklenir, • Hastada bu bulgular mevcut değil,

• Rifabutin etkisi, • Hipopiyon yapar(anterior kamarada lökosit görülmesi) • Retinal tutulum yapmaz,

Olgu 2

• VDRL pozitif; 1/128

• TPHA pozitif

• Sekonder sifiliz

• Nörolojik

• Oftalmik,

• Otolojik

Olgu 2

• LP;

• BOS

• 75 lökosit,

• protein: 142 mg/dl (15-45)

• BOS VDRL pozitif :1/4

Tartışma

• Okuler ve otosifilizi olan tüm hastalara LP yapılmalı,

• Antibiyoterapi gecikmemeli,

• BOS bulgularının normal olması Nörosifili ekarte ettirmez,

• 10-14 gün iv Penisilin tedavisi

• Tedaviye cevap takibi için 6 ay sonra BOS kontrolü

Medscape

• Sifilizde oküler tutulum ;

• Anterior üveit veya panüveit(granülamatöz), retinit, retinal vaskülit, vitreit, papillit,

• Fotofobi, görmede bulanıklık, görme kaybı

• Tedaviyle tüm semptomlar düzelir.

• Sifilitik üveit ve diğer göz tutulumları (nöroretinit ve optik nörit) nörosifilizle beraber olabilir

• Tüm oküler sifiliz vakalarında LP yapılmalı(nörolojik tutulum yoksa dahi)

• Göz doktoru ile beraber takip edilmeli,

• Nörosifiliz için önerilen tedavi uygulanmalı

• (BOS normal olan durumlarda da)

• Eğer BOS Bulguları da varsa tedaviye cevap takip edilmeli

• Yapılan birçok çalışmada; HIV ve sifiliz ile koinfekte hastalarda, HIV infeksiyonunun erken günlerinden itibaren sifilize yönelik önerilen tedavi rejimleri alsalar dahi hastalarda, nörosifiliz oranı ve nörosifiliz relaps riski artmaktadır.

• Gordon SM et al. The response of symptomatic neurosyphilis to high-dose intravenous penicillin G in patients with

human immunodeficiency virus infection. N Engl J Med 1994; 331: 1469-73.

• Walter T et al. Symptomatic relapse of neurologic syphilis after benzathine penicillin G therapy for primary or secondary syphilis in HIV infected patients. Clin Infect Dis 2006; 43:787-90.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu- HIV/AIDS Tanı Tedavi Rehberi-2013

• Sifiliz için serolojik testleri reaktif olup, nörolojik, oküler belirti ve bulguları olan ve latent sifiliz (>1 yıl) evresinde olan kişilerde daima lomber ponksiyon yapılmalıdır.

• Bazı rehberler, kanda yüksek titrede RPR pozitifliği (>1:32) bulunması durumunda veya sifiliz evresinden bağımsız olarak CD4 T lenfositi sayısı < 350/mm3 ise lomber ponksiyon yapılarak nörosifilizin dışlanmasını önermektedirler.

Sifiliz Epidemiyoloji

• Dünyada her gün 1 milyondan fazla CYBE oluşmakta

• Tüm dünyada 2012’de 15-49 yaş grubunda tahminen 357 milyon

yeni, tedavi edilebilir CYBE olgusu meydana gelmiştir.

Bu olguların;

• 131 milyonu klamidya

• 78 milyonu gonore

• 6 milyonu sifiliz

• 142 milyonu trikomoniyaz Wijesooriya NS, et al. Lancet Global Health. 2016; 4: e525-33

• Son 30 yılda tüm dünyada sifiliz insidansında artış

• 2012 yılında tahminen 930.000 maternal sifiliz

enfeksiyonu

– Ölü doğum, – Neonatal ölüm,

– Preterm doğum, – Enfekte yeni doğanlar

Wijesooriya NS, et al. Lancet Global Health. 2016; 4: e525-33

350.000 istenmeyen sonuç

Sifiliz

• Gelişmekte olan ülkelerde insidansı yüksek,

• Gelişmiş ülkelerde daha çok düşük sosyoekonomik çevrelerde, cinsel aktif gençler ve genç yetişkinler arasında belirgin,

• Homoseksüel (özellikle HIV+ olan) erkeklerde insidansı artıyor

• Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar için de geçerli olduğu gibi; sifilizin toplumda yayılma eğilimi HIV‟in yayılma eğiliminin bir göstergesi olarak kabul edilebilir*

*Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted diseases treatment guidelines. MMWR 2010;59 (RR-12):26-40.

Sifiliz, Türkiye

• Ülkemizde sifiliz, bildirimi zorunlu • CYBE vaka tanımı ve bildirimi yetersiz • Türkiye’de 2003 yılında 3774 sifiliz olgusu tanımlanmış,

• T.C.Sağlık Bakanlığı 2006 verilerine göre sifiliz insidansı

yüzbinde 5.2’dir,

* Vakaların çoğu 3 büyük şehirdendir.

Sifiliz

Etkeni Treponema pallidum

Spirochaetaceae ailesine mensup

5-20 mikron uzunluğunda bir spiroket

* Gram boyası ile boyanmaz. Giemsa ile boyanabilir.

Kültürde üretilemez .

Işık mikroskopu ile görülemez, Karanlık saha mikroskopuyla

görülebilir,

Dış etkenlere dirençsiz, kuruluğa, antiseptiklere, ısıya duyarlı

Sifiliz- Bulaşma

- Cinsel temas

- Kan yoluyla

- Konjenital

Kongenital sifiliz;

-Fetusun uterus içinde infekte olması / Doğum sırasında

• Bulaş; primer , sekonder ve erken latent dönemde

• Sağlam mukoza, travmatize deriden, • Epiteldeki küçük sıyrıklardan kolayca girer.

Sifiliz

• 1. Edinsel Sifiliz

a)Erken Sifiliz

b)Latent Sifiliz

c)Geç Sifiliz (tersiyer sifiliz)

• 2. Konjenital Sifiliz

• a)Erken Sifiliz

i) Primer

Karakteristik lezyonu şankr

Ortalama 21 (3-90) günlük kuluçka dönemi sonra giriş yerinde makül, papül, takiben şankr , Bol Treponema pallidum

içerir Bol Treponema pallidum içerir

• Yuvarlak, 0.5-3 cm çapında, zemini sert ve seröz akıntılı, ağrısız ülser

• Genelde genital bölgede, tek

Bir hafta kadar sonra bölgesel lenfadenopati

Şankr 3-6 hafta içinde kendiliğinden iyileşir

a)Erken Sifiliz

• ii) Sekonder

6 hafta-6 ay arası süren asemptomatik dönem,

Sekonder evre en yüksek derecede spiroketemi olan evre

Genel infeksiyon belirtileri ortaya çıkar

yaygın döküntüler,

- maküler, makülopapüler, püstüler, bilateral, simetrik

Avuç içi ve ayak tabanındaki döküntüler sifilizi düşündürmeli

Generalize lenfadenopati 2-6 haftada kendiliğinden iyileşir.

Özellikle epitroklear lenfadenopati sifilizi düşündürmeli

Alopesi

Condyloma lata

Nörolojik tutulum,

Artrit, osteit,sinovit

Hepatit

Otit

Üveit, iritis, konjonktivit

GN

Ayırıcı tanı;

-Pitriazis rosea

-İlaç döküntüleri

-İnfeksiyoz mononükleoz

-Liken planus

Sekonder Sy

1.EDİNSEL SİFİLİZ

b)Latent Sifiliz:

Sifilize özgül testler pozitif ama klinik bulgular yok

Hastaların % 60-70’ inde yaşam boyu sürer

%30-40’ ında kısa zamanda geç dönem sifiliz belirtileri oluşur

• Erken latent dönem(Sekonder sifilizden sonraki 1 yıl)

• Geç Latent dönem (>1 yıl)

1.EDİNSEL SİFİLİZ

c)Geç Sifiliz:

Başlangıç infeksiyondan 3-5 yıl sonra ortaya çıkar

Tüm organlarda belirtiler verir

Yavaş ilerleyen inflamatuvar bir hastalık

Klinik manifestasyonları

-Nörosifiliz

-Kardiovasküler sifiliz

-Gommatöz sifiliz

1.EDİNSEL SİFİLİZ • Nörosifiliz

• Her döneminde SSS tutulumu olabilir,

• Kraniyal sinir tutulumları, menenjit, mental değişiklikler, işitme ve görme bozuklukları erken dönemde görülebilir,

• Meningovasküler tutulum; Menenjit

• Parankimal tutulum; Tabes Dorsalis, parezi

• Tabes dorsalis ve parezi enfeksiyondan 10-30 yıl sonra gelişebilir.

Nörosifilizde BOS Bulguları

• Asemptomatik nörosifiliz; • BOS : <100 /mm3 lökosit, Lenfositik pleositoz Protein normal /hafif yüksek • BOS da VDRL pozitif • Meningovasküler nörosifiliz; • BOS : 100-500 /mm3 lökosit, Lenfositik pleositoz Protein yüksek(45-200 mg /glukoz düşük )

1.EDİNSEL SİFİLİZ

Kardiyovasküler Sifiliz • Tedavi edilmeyen olguların %10-15 inde,

• Primer enf.dan 15-30 yıl sonra

• Primer patoloji endarteritis obliterans

• En sık assendan aorta

• Grafide aortada kalsifikasyon

•

1.EDİNSEL SİFİLİZ

• Gommatöz Sifiliz

• Geç benign sifiliz

• Granülomatöz lezyonlara gom adı verilir.

• Tüm organları tutabilir,

• Sifilitik gom etkene kronik inflamatuvar bir yanıt olarak ortaya çıkan granülomatöz lezyonlardır.

• En sık kemik, cilt, karaciğer

Gommatöz lezyonlar

2. KONJENİTAL SİFİLİZ

• Erken konjenital sifiliz ; 0-2 yıl arası

• Geç konjenital sifiliz ; >2 yıl

• Enfeksiyonun geçişi evreye göre değişir;

- Primer sifilizde %100

- erken latent sifilizde %40

- geç latent sifilizde %10

Sifiliz Tanı

Mikroskopik incelemeler

Histopatolojik inceleme

Serolojik testler

Primer, sekonder ve erken konjenital sifilizde karanlık saha

mikroskopisi

Şankr, Condiloma lata, Mükoz lezyonlar bol spiroket içerir

SİFİLİZ - Klinik Tanımlama Bir kişide, şu evrelere göre değişen semptom ve bulgularla karakterize hastalıktır.

- Primer sifiliz: Genellikle dış genital organlarda bir ya da daha çok sayıda ülserasyon (şankr) ve lokal lenfadenopati (LAP),

- Sekonder sifiliz: Dermatolojik ve sistemik (el ve ayak tabanı dahil simetrik makulopapüler döküntü, püstüler lezyonlar, mukoz patch ve generalize LAP ve/veya menenjit, renal, hepatik, oftalmik) tutulum

- Tersiyer sifiliz: Asemptomatik veya dermatolojik ve sistemik (meningovasküler/kardiyovasküler tutulum ve/veya gommatöz lezyonlar ve/veya pareziler, tabes dorsalis) tutulum.

• BULAŞICI HASTALIKLAR SÜRVEYANS VE KONTROL ESASLARI YÖNETMELİĞİ

• Resmi Gazete:30.5.2007 - 26537

Sifiliz Tanı

- Non-treponemal tarama testlerinden (VDRL, RPR) biri ile elde edilen pozitif serolojik bulgunun TPHA ya da FTA-ABS ile doğrulanması ve/veya

- Genital ülser veya sekonder sifiliz evresi döküntülü lezyonlarından karanlık alan mikroskobisinde veya DFA ile mikroorganizmanın görülmesi

• BULAŞICI HASTALIKLAR SÜRVEYANS VE KONTROL ESASLARI YÖNETMELİĞİ

• Resmi Gazete:30.5.2007 - 26537

• Kesin vaka:

- Laboratuvar kriterleri ile doğrulanmış erişkin olgular veya

- Laboratuvar kriterleri ile doğrulanmış serolojik pozitif bebek (gebelikte annenin serolojik olarak pozitif olup olmadığına bakılmaksızın).

VDRL/RPR

• VDRL ve RPR duyarlılığı yüksek tarama testleridir. • Primer sifiliz döneminde şankr oluşumundan sonra 1-4 hafta

içinde pozitif, • Sekonder dönemde en yüksek titreye ulaşır. • BOS incelemesinde yalnızca VDRL kullanılır. • Nörosifilizde BOS’da VDRL (+)’liği oldukça özgüldür. • Serum VDRL/RPR sonucunun da pozitif olması beklenir. • Hastalığın aktivitesi ve tedaviye yanıtın takibinde , titrede en az 2 dilüsyonluk azalma tedavi başarısı yönünden anlamlı

Klinik Evre Tedavi

Primer –Sekonder Sifiliz Benzatin Penisilin G 2.4 milyon Ü İM tek doz

Allerji varsa Doksisiklin, tetrasiklin, tolere edilemezse seftriakson

Erken latent Sifiliz Benzatin Penisilin n G 2.4 milyon Ü IM tek doz

Benzatin Pen G, Amoksisilin,diğer antibiyotiklerin ek doz verilmesinin etkinliği artırmıyor(HIV koenfeksiyonu hariç)( CDC)

Geç latent veya dönemi bilinmiyorsa Benzatin penicillin G 2.4 milyon Ü /hf /3 hafta süreyle

Tersiyer Sifiliz Benzatin penicillin G 2.4 milyon Ü /hf /3 hafta süreyle

BOS bulguları normal

Nörosifiliz veya oküler sifiliz Kristalize penisilin 18-24 milyon Ü /gün, 4 saatte bir 3-4 milyon Ü- 10-14 gün

•Teşekkür ederim