sinaunang kabihasnan sa china

Sinaunang Kabihasnan sa

China

People’s Republic of China

• Kabisera: Beijing• Ilog: Yangtze at Huang He•Wika: Mandarin• Relihiyon: Confucianism, Taoism, at Buddhism• Pamahalaan: Communist• Salapi: Yuan

Ang kabihasnang umusbong sa China ay itinuturing na pinakamatandang kabihasnang nananatili sa buong daigdig hanggang sa kasalukuyan. Nag-ugat ito halos apat na milenyo na ang nakalilipas.

Dalawang Pangunahing Ilog sa Tsina

Ilog Yangtze

o Ito ang pinakamahabang ilog sa buong Asya at pangatlo naman sa pinakamahabang ilog sa buong mundo.

o Ito ay dinaraanan ng mga barkong pangkalakalan.

Ilog Huang He pangalawa sa

pinakamahabang ilog sa Tsina

tinatawag ding yellow river dahil sa kulay ng makapal na banlik na dala nito.

tinatawag ding “pighati ng Tsina”

Sinaunang Kasaysayan ng Tsina• Noong 4000 BCE, nagsimulang

manirahan ang mga Tsino sa tabi ng Ilog Huang Ho.

Pangingisda at Pagtatanim ang pangunahing ikinabubuhay nila noon.

• umusbong sa tabing-ilog malapit sa Yellow River o

Huang He

Ang Kabihasnang Tsino

sa Silangang

Asya

MGA

DINASTIYA

SA

TSINA

DINASTIYANG XIA

DINASTIYANG ZHOU

DINASTIYANG YUAN

DINASTIYANG QIN

DINASTIYANG HAN

DINASTIYANG TANG

DINASTIYANG SUNG

DINASTIYANG SHANG

DINASTIYANG MING

DINASTIYANG QING

Xia(2205 - 1570

B.C.E.)Hindi pa ito lubusang napatutunayan dahil sa kawalan ng matibay na ebidensiyang

arkeolohiya.

Ayon sa Alamat:

• malaking pagbaha• upang makontrol

ang pag-apaw ng tubig: nagnakaw si KUN ng isang dakot na lupa mula sa langit

• nagalit at pinarusahan (kamatayan)• makalipas ang 3 taon: hindi pa

nabubulok ang bangkay• nang buksan: YU

• namuno sa malawakang pagkontrol

• pinaniniwalaang kauna – unahang pinuno ng unang imperyo sa China ang dinastiyang Xia (Hsia)

• nagtatag ng lungsod ng Erlitou

• Fu Xi – nagtuturo sa mga mamamayan kung paano mangisda, mangaso, at magsulat

• Shen-nung – magtanim at mag-alaga ng hayop at inimbento rin ang araro at asarol

• Huangdi – nagpasimula ng paggamit ng pana, paghuhukay ng mga balon, pag-imbento ng mga gamit sa lusong at pambayo, paggawa ng sapatos, paggamit ng kalendaryo at pag-alam ng kapalaran

- banal na nilalang ng Taoism (kaniyang ambag)

Shang

(1500 B.C.E. –

1100 B.C.E.)

pinakamaunlad na kabihasnang gumamit ng

bronsenaniniwala sa Divination o pagtataya ng kapalaran sa

pamamagitan ng pagbabasa ng buto ng dragon

Umusbong sa 3 lungsod: Cheng-chou, Loyang at Anyang

itinatag ni Cheng Tan

Naiwang kasulatan ng panahong ito

ang pinakamatan

da sa mga panulat sa Tsino na

nakasulat sa mga oracle

bones o mga tortoise shell

at cattle bone.nabuo ang sistema

ng pagsulat ng mga Tsino

(Calligraphy)

Kultura“Sons of Heaven o Anak ng Langit” tawag sa mga sinaunang pinuno sa China

Naniniwala ang mga Tsino noong panahong ito na taglay ng kanilang pinuno ang bisa ng

“Mandate of Heaven o Basbas ng Kalangitan” na batayan ng kanilang pamumuno. Kapag nawala

na ang bisa nito, babagsak ang pinuno at papalitan ng bago

Ang emperador ay namumuno sa kapahintulutan ng langit. Pinili siya dahil puno siya ng

kabutihan. Kapag siya ay naging masama at mapangabuso, ay babawiin ng kalangitan sa

anyo ng lindol, bagyo, tagtuyot, peste o digmaan.

Sa unang pagkakataon din ay gumamit ang mga Tsino ng chopsticks; ito ay

naimbento ni Shou Hsin.

Zhou o Chou

tumagal nang 8 siglo

nahati ang China sa iba’t – ibang kaharian

itinatag ni Wu Wang

umiral ang Piyudalismo (sistemang pampulitika na nagbigay ng kapangyarihan sa mga aristokrata o pyudal na panginoon (panginoong maylupa) sa mga lupang pag-aari ng hari)

natutunan ang pag-aararo at paggamit ng matutulis na sandatang yari sa bakal

napaunlad ang irigasyon para sa patubig ng mga pananim

kilala bilang Ginintuang Panahon ng Pilosopiyang Tsina

Nakaimbento ng sandatang crossbow at pagkakabuo ng hukbong

nakakabayo sa pakikipagdigma

Mga PilosopiyaUmusbong noon ang mahahalagang kaisipang humubog sa kamalayang Tsino kabilang ang:

Confucianism - Layuning magkaroon ng isang tahimik at organisadong lipunan sa pamamagitan ng pagpapabuti sa sarili at pagpapahalaga sa ugnayan ng mga tao sa lipunan.

Taoism - Hangad ang balanseng sa kalikasan at daigdig at pakikiayon ng tao sa kalikasan.

Legalism - Ipinanganak ang tao na masama at makasarili. Subalit sila ay maaaring mapasunod sa pamamagitan ng mahigpit na batas at marahas na kaparusahan.

Confucianism

• Anak ng mandirigmang Shu Yang Ho• nagpakilala sa daigdig

ng Five Classics at Four Books

Confucius (Kung Fu Tze)

Huwag mong gawin sa iba ang ayaw mong gawin sa iyo ng ibang tao

Kapag nakakita ka ng mabuting tao, tularan mo siya; kapag masamang tao, suriin mo ang iyong puso

Ang taong nakagawa ng kamalian na hindi nagtatangkang iwasto ito ay makagagawa pang muli ng isa pang kamalian

TAOISM

Lao Tzu

• nagpakilala ng Tao Te-ching kung saan nakasulat ang kanyang mga turo. May mga paliwanag ito ukol sa landas na dapat tahakin ng bawat tao tungo sa kabutihan.• Hangad nito ang balanse sa

kalikasan at daigdig at ang pakikiayon ng tao sa kalikasan.

Ayon din sa kanya, makakamtan ng tao ang walang hanggang kaligayahan kung susundin niya ang “Daan Tungo sa Kabutihan” o “Way of Virtue”

Itinuro niya na kailangang: - maging matiyaga - mahinhin - mababa ang loob ng tao

Lumagi ka sa hulihan at bago mo malaman, ikaw ay nasa unahan na.

Ang taong nasusupil ang iba ay matapang, subalit ang taong nasusupilang sarili ay higit na matapang.

c. Mencius (372-289 B.C.) – may-akda ng Doctrine of Mean, naniniwalang may karapatan ang mga mamamayang gumamit ng dahas ngunit dapat sikaping manatili ang kapayapaan dahil walang mabuting ibubunga ang digmaan.

Para sa kanya, ang tao ang pinakamahalagang salik ng bansa kaya tungkulin ng pamahalaan na paunlarin ang kanilang kabuhayan at kaisipan. Ayon sa kanya, ang taong hindi nagtataglay ng damdaming makatao ay walang karapatang manatili sa trono ng kapangyarihan

d. Mo Ti o Mo Tzu (480-390 B.C.) – nagtaguyod ng pandaigdigang pagmamahalan at pagtutulungan bilang mga prinsipyo ng isang maayos na lipunan.

Tinawag na Mohism ang pilosopiyang kanyang itinaguyod.• May elemento ng pilosopiya,

kasaysayan, at tula ang panitikan na yumabong noong panahong ito. Kinakatawan ito ng tatlong aklat:

• a. Book of Changes

• b. Book of Documents

• c. Book of Poetry o Book of Songs

Q’in o Ch’in

Sa ilalim ni Ying Zheng ng Qin o Ch’in- nagawang pag-isahin ang mga nagdidigmaang estado-- isinailalim sa kaniyang kapangyarihan ang iba’t ibang rehiyon sa China-- inihayag niya ang sarili bilang “Unang Emperador” ng China- kinilala bilang si Shi Huangdi o Shih Huang Ti

Great Wall of China

• sinimulang ipatayo sa panahon ni Shih HuangTi

• nagsilbing depensa laban sa mga barbaro

• may habang 2,200 kilometro• taas na 7 metro• lapad na 6 metro• may tore ito sa bawat 9 metro• bumabaybay ito mula hilagang

silangan ng Hopei hanggang kanluran ng Kansu

•Naniniwala sa Legalism o

nagsasaad na ang tao ay ipinanganak na

masama at makasarili subalit sila ay

mapapasunod sa malulupit na batas at

mabibigat na parusa .

• Naimbento rin ang porselana at water-powered mill.