solunum fonksİyon testlerİ -...
Post on 05-Apr-2019
280 Views
Preview:
TRANSCRIPT
SOLUNUM FONKSSOLUNUM FONKSİİYON YON TESTLERTESTLERİİ
Sema UmutSema Umut
SPSPİİROMETRROMETRİİK K İİNCELEMENCELEME
Solunum Solunum fonksiyonlarfonksiyonlarıınnııdedeğğerlendirmede erlendirmede kullankullanıılan temel lan temel testtir.testtir.
SpirometreSpirometre soluk alsoluk alııpp verme verme ssıırasrasıında olunda oluşşan an akakıımm veveya ya volvolüümm dedeğğiişşikliklerini ikliklerini zamanzamanıınnttüürevi olarak revi olarak ööllççerer..
SpirometrikSpirometrik ÖÖllçüçümlermler
Basit Basit spirometrespirometreAkAkıımm--volvolüüm halkasm halkasııMaksimal Maksimal volentervolenter ventilasyonventilasyonReversibiliteReversibiliteBronBronşş provokasyon testi provokasyon testi
ENDENDİİKASYONLARKASYONLARTanTanıı
PulmonerPulmoner SemptomlarSemptomlar–– DispneDispne, , wheezingwheezing–– ÖÖksksüürrüük, balgamk, balgam–– GGööğğüüs as ağğrrııssıı,,ortopneortopneFizik Muayene BulgularFizik Muayene BulgularııLaboratuar BulgularLaboratuar Bulgularıı
Bilinen Bir HastalBilinen Bir Hastalığıığın Solunum n Solunum FonksiyonlarFonksiyonlarıına Etkisini saptamakna Etkisini saptamak
AkciAkciğğer Hastaler Hastalııklarklarıı–– KOAHKOAH–– AstAstıımm–– İİnterstisyelnterstisyel AkciAkciğğer Hastaler HastalııklarklarııKardiyak HastalKardiyak HastalııklarklarNNööromuskulerromuskuler HastalHastalııklarklar
ÇÇevresel ve Mesleksel evresel ve Mesleksel MaruziyetinMaruziyetin SaptanmasSaptanmasıı
SigaraSigara
İşİşyeri kirliliyeri kirliliğğii
Tedavinin EtkinliTedavinin Etkinliğğinin inin SaptanmasSaptanmasıı
BronkodilatBronkodilatöörlerrler, , steroidlersteroidlerKardiyak ilaKardiyak ilaççlarlarAkciAkciğğer rezeksiyonu, transplantasyoner rezeksiyonu, transplantasyonPulmonerPulmoner rehabilitasyonrehabilitasyon
PreoperatifPreoperatif DeDeğğerlendirmeerlendirme
AkciAkciğğer rezeksiyonlarer rezeksiyonlarııToraksToraks cerrahisicerrahisiAbdominalAbdominal cerrahicerrahi
MaluliyetMaluliyet-- Yetersizlik DurumlarYetersizlik Durumlarıınnıın n SaptanmasSaptanmasıı
RelatifRelatif KontraendikasyonlarKontraendikasyonlarHemoptiziHemoptiziPnPnöömotoraksmotoraksYeni geYeni geççirilmiirilmişş MI veya MI veya pulmonerpulmoner emboliemboliTorasikTorasik, , abdominalabdominal vayavaya serebralserebral anevrizmaanevrizmaYeni geYeni geççirilmiirilmişş ggööz operasyonuz operasyonuAAğığır bulantr bulantıı ve kusma ataklarve kusma ataklarııYeni geYeni geççirilmiirilmişş torasiktorasik ve ve abdominalabdominal cerrahicerrahiTTüüberkberküüloz ve bulaloz ve bulaşışıccıı akciakciğğer hastaler hastalııklarklarıı
SpirometriSpirometri ÖÖncesincesi24 saat 24 saat öönce sigara ince sigara iççmemelimemeli4 saat 4 saat öönce alkol almamalnce alkol almamalııKKıısa etkili sa etkili bronkodilatbronkodilatöörr ilailaççlarlarıı 2 saat2 saatUzun etkili Uzun etkili bronkodilatbronkodilatöörr ilailaççlarlarıı 12 12 saat saat öönceden kesminceden kesmişş olmalolmalııEn az 2 saat aEn az 2 saat açç kalmalkalmalııTestten Testten öönce 30 dakika egzersizden nce 30 dakika egzersizden kakaççıınmalnmalıı
SpirometriSpirometri ÖÖncesincesi
Kilo ve boy mutlaka Kilo ve boy mutlaka ööllçüçülmelilmeliDik durmasDik durmasıı olanaksolanaksıız olan veya z olan veya kifoskolyozukifoskolyozu olan hastalarda kollar olan hastalarda kollar aaççııllııp p ööllçüçüllüüp 1.06 ya bp 1.06 ya bööllüünerek nerek boy hesaplanabilirboy hesaplanabilir
STANDARDSTANDARDİİZASYONZASYON
CihazCihazıın uygunlun uygunluğğu u Kalibrasyon kontrolKalibrasyon kontrolüüÖÖllçüçüm m Kabul edilebilirlik Kabul edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Referans deReferans değğerlerierleriDeDeğğerlendirmeerlendirme
FVC ManevrasFVC Manevrasıı
HastayHastayıı bilgilendirme bilgilendirme DDüüzgzgüün n postpostüürderde oturma oturma Burun Burun klibiklibi taktakıılacak lacak AAğığızlzlıık yerlek yerleşştirilecek tirilecek Tam ve hTam ve hıızlzlıı bir bir inspirasyoninspirasyonTAK de 1 saniye duraklamaTAK de 1 saniye duraklamaMaksimal ve tam bir Maksimal ve tam bir ekspirasyonekspirasyon
ZORLU VZORLU VİİTAL KAPASTAL KAPASİİTETE
ForceForce VitalVital kapasite (FVC):kapasite (FVC): Maksimal Maksimal bir bir inspirasyondaninspirasyondan sonra yapsonra yapıılan hlan hıızlzlııve zorlu maksimal ve zorlu maksimal ekspirasyonekspirasyon ile ile ççııkarkarıılan hava hacmi. lan hava hacmi.
ZORLU EKSPZORLU EKSPİİRATUVAR VOLRATUVAR VOLÜÜM M 1.saniye1.saniye
FEV1:FEV1: Zorlu Zorlu vitalvital kapasite kapasite manevrasmanevrasıında ilk bir saniyede nda ilk bir saniyede ççııkarkarıılan hava hacmi. lan hava hacmi.
Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri
Spirogramda artefakt bulunmamalıdır:Test sırasında öksürmemeli veya glottiskapatılmamalıTest erken bitirilmemeliEfor değişkenlik göstermemeliAğızlıktan kaçak olmamalıAğızlık dille veya ısırmak yoluyla kapatılmamalı.
Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri
Test başlangıcı düzgün olmalıdır:Ekstrapolasyon volümü FVC’nin %5’i
veya 0.15 L’den az olmalıdır.Zirve akıma ulaşma süresi 120 msn’denkısa olmalıdır.
Spirometri kabul edilebilirlik kriterleri
Yeterli bir ekspirasyon yapılmalıdır:Ekspirasyon süresi altı saniye olmalıve/veya volüm-zaman eğrisinde bir plato çizdirilmelidir VEYA;Kişi ekspirasyonu bitirdiğinde en az bir saniye süreyle volümde değişme olmamalıdır VEYA;Yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda ekspirasyon 15 saniyeye uzatılır.
STANDARDSTANDARDİİZASYONZASYON
Her hastaya en az 3 test yaptHer hastaya en az 3 test yaptıırrıılmallmalıı
EEğğer 8 kez tekrarlanmaser 8 kez tekrarlanmasıına karna karşışın n kabul edilebilir bir sonukabul edilebilir bir sonuçç elde elde edilemiyorsa test sonlandedilemiyorsa test sonlandıırrıılmallmalıı
Spirometri tekrar edilebilirlik kriterleri
En yüksek iki FVC arasındaki fark 0.15 L’den az olmalıEn yüksek iki FEV1 arasındaki fark
0.15 L’den az olmalıATS/ERS 2005
STANDARDSTANDARDİİZASYONZASYON
En iyi FVC ve En iyi FVC ve FEVFEVıı arasarasıındaki fark %5 ndaki fark %5 veya 100mlveya 100ml’’den az olmalden az olmalıı
EkspirasyonEkspirasyon 15 s kadar uzayabilir15 s kadar uzayabilir
GOLD 2006GOLD 2006
SPSPİİROMETRROMETRİİSTANDARDSTANDARDİİZASYONZASYON
SpirometriSpirometri cihazcihazıınnıın uygunlun uygunluğğuu↓↓
Kalite Kalite kontrolukontrolu↓↓
SpirometrikSpirometrik manevramanevra↓↓
ÖÖllçüçümlermler↓↓
Kabul edilebilirlikKabul edilebilirlikTekrar edilebilirlik Tekrar edilebilirlik
↓↓
PrediksiyonPrediksiyon Cetvelleriyle DeCetvelleriyle Değğerlendirmeerlendirme
Klinik DeKlinik Değğerlendirme erlendirme TeknisyenleTeknisyenle↓↓
Kalite DeKalite Değğerlendirmesierlendirmesi ggöörrüüşşmeme
ObstruksiyonObstruksiyon
ErkekErkekFEV1/FVC < % 88 beklenenFEV1/FVC < % 88 beklenen
KadKadıınnFEV1/FVC <% 89 beklenenFEV1/FVC <% 89 beklenen
ERS,1995ERS,1995
ObstruksiyonObstruksiyon
FEVFEVıı /FVC/FVC < %70 < %70
GOLD 2006GOLD 2006
ObstruksiyonObstruksiyon
EriskinEriskinFEVFEVıı /FVC < % 75/FVC < % 75--8080
ÇÇocukocukFEVFEVıı /FVC < % 90/FVC < % 90
GGİİNA 2006NA 2006
ObstruksiyonObstruksiyon
FEVFEVıı /VC/VC < Beklenen De< Beklenen Değğerin alt %5erin alt %5PersantilininPersantilinin altaltıında olmasnda olmasıı
ATS/ERS 2005
FEV1/FVC FEV1/FVC RatioRatio of 70% of 70% MisclassifiesMisclassifiesPatientsPatients WithWith ObstructionObstruction at at thetheExtremesExtremes of of AgeAge
ScottScott D. D. RobertsRoberts, MD; Mark O. , MD; Mark O. FarberFarber, MD, FCCP; , MD, FCCP; KennethKenneth S. S. KnoxKnox, , MD, FCCP; MD, FCCP; GaryGary S. S. PhillipsPhillips, MAS; , MAS; NitinNitin Y. Y. BhattBhatt, MD; John G. , MD; John G. MastronardeMastronarde, MD, FCCP , MD, FCCP andand Karen L. Karen L. WoodWood, MD, FCCP, MD, FCCP
ChestChest 2006;130:2002006;130:200--206206
SpirometricSpirometric CriteriaCriteria forfor AirwayAirwayObstructionObstruction
UseUse PercentagePercentage of FEV1/FVC of FEV1/FVC RatioRatio BelowBelowthethe FifthFifth PercentilePercentile, Not < 70%, Not < 70%
James E. James E. HansenHansen, MD, FCCP; , MD, FCCP; XingXing--GuoGuo Sun, MD Sun, MD andand KarlmanKarlmanWassermanWasserman, , PhDPhD, MD, FCCP, MD, FCCP
ChestChest. 2007; 131:349. 2007; 131:349--355355
GOLD Kriterleri yaGOLD Kriterleri yaşşllıılarlarıın yarn yarııssıında ,nda ,gengenççlerin %20 sinde yanlerin %20 sinde yanııltltııccıı..
DERECEDERECE
FEVFEV11beklenenbeklenen
ATS/ERSATS/ERS
FEVFEV11 beklenenbeklenenPostbronkodilatPostbronkodilatöörr
GOLDGOLD
HAFHAFİİFF ≥≥ %70%70 ≥≥ %80%80
ORTAORTA
ŞŞiddetli ORTAiddetli ORTA
%60%60--%69%69
%50%50--5959
%50%50--8080
AAĞĞIRIR %35%35--%49%49 %30%30--5050
ÇÇOK AOK AĞĞIRIR <<3535 << %%3030
FEVFEVıı/ FEV 6/ FEV 6
Tekrar edilebilirTekrar edilebilirHasta iHasta iççin manevra kolaylin manevra kolaylığıığı
Daha Daha ççok ok ççalalışışmaya ihtiyamaya ihtiyaçç var!var!
ObstruktifObstruktif VantilasyonVantilasyonBozukluBozukluğğuu
AstAstıımmKOAH KOAH KistikKistik fibrosisfibrosisBronBronşşektaziektazi
BRONBRONŞŞ DUYARLILIK DUYARLILIK TESTLERTESTLERİİ
REVERSREVERSİİBBİİLLİİTETE
BRONBRONŞŞ PROVOKASYON PROVOKASYON TESTLERTESTLERİİ
REVERSREVERSİİBBİİLLİİTETE
ObstrObstrüüksiyonu olan olgularda, ksiyonu olan olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek farmakolojik bir ajan verilerek obstrobstrüüksiyondaki deksiyondaki değğiişşimin imin incelenmesi.incelenmesi.
KLKLİİNNİİK KULLANIMK KULLANIM
AstAstıım tanm tanııssııAstAstıımm--KOAH ayKOAH ayıırrıımmııHastanHastanıın en iyi den en iyi değğerini saptamakerini saptamakKOAHKOAH’’tata prognozprognoz tahminitahminiTedavi etkinliTedavi etkinliğğinin belirlenmesiinin belirlenmesi1.1.BronkodilatBronkodilatöörr2.2.KortikosteroidKortikosteroidAraAraşşttıırmarma
REVERSREVERSİİBBİİLLİİTE TE ÖÖLLÇÜÇÜM M PARAMETRELERPARAMETRELERİİ
FEVFEV11 (En s(En sıık kullank kullanıılan)lan)FVCFVCPEFPEFFEFFEF2525--75 75 ((ΔΔ%20%20--30)30)RawRaw ((>> ΔΔ%35)%35)
MUTLAK DEMUTLAK DEĞİŞĞİŞKENLKENLİİKK
BronkodilatBronkodilatöörr sonrassonrasıı ve ilk FEVve ilk FEV11dedeğğerleri araserleri arasıındaki ml cinsinden ndaki ml cinsinden fark.fark.
(post (post bronbron FEVFEV11 –– ilk FEVilk FEV11))
BABAŞŞLANGILANGIÇÇ DEDEĞĞERERİİNE GNE GÖÖRE RE DEDEĞİŞĞİŞKENLKENLİİKK
post FEVpost FEV 11--ilk FEVilk FEV11 x100x100ilk FEVilk FEV11
BaBaşşlanglangııçç dedeğğerinden etkilenir. erinden etkilenir. PrediktPredikt dedeğğere oranla daha kolay ere oranla daha kolay reversibilitereversibilite saptansaptanıır.r.
PREDPREDİİKTKT DEDEĞĞERE GERE GÖÖRE RE DEDEĞİŞĞİŞKENLKENLİİKK
post FEVpost FEV11 ––ilk FEVilk FEV11 x 100x 100predpred FEVFEV11
BaBaşşlanglangııçç dedeğğerinden etkilenmez.erinden etkilenmez.Daha zor Daha zor reversibilitereversibilite saptansaptanıır.r.
BetaBeta--2 2 agonistagonist 400 400 mcgmcgAntikolinerjikAntikolinerjik 160 160 mcgmcgYa da ikisinin kombinasyonuYa da ikisinin kombinasyonu3030--45 dakika sonra FEV45 dakika sonra FEV11’’de;de;
Bazal değere göre %12 vemutlak değer olarak 200mLartış.
GOLDGOLD--2006,G2006,GİİNA 2006NA 2006
BetaBeta--2 2 agonistagonist 400 400 mcgmcg
15 dakika sonra FEV15 dakika sonra FEV11’’de;de;
Bazal değere göre %12 vemutlak değer olarak 200mLartış.Hiperinflasyonda azalma da olabilir.
ATS/ERS 2005
REVERSREVERSİİBBİİLLİİTENTENİİN ANLAMIN ANLAMI
Bronkodilatör sonrasıFEV1 prediktdeğere dönüyorsa büyük olasılıkla
astımdır!
GEGEÇÇ REVERSREVERSİİBBİİLLİİTETE
İİnhnh SteroidSteroid6 hafta6 hafta--3ay3ayOral Oral steroidsteroid2 hafta2 hafta
ΔΔFEVFEV11 ≥≥ %15, %15, mutlak demutlak değğer er ≥≥ 200mL200mL
(GOLD(GOLD--20012001))
14 g14 güün n PrednizolonPrednizolon30 mg/g30 mg/güünn
ΔΔFEVFEV11 ≥≥ %15, %15, mutlak demutlak değğer er ≥≥ 200mL200mL
(BTS(BTS--2003)2003)
GEGEÇÇ REVERSREVERSİİBBİİLLİİTETE
11--8 hafta 8 hafta bronkoaktifbronkoaktiftedavi sonrastedavi sonrasııdedeğğerlendirilmeli.erlendirilmeli.
ATS/ERS 2005ATS/ERS 2005
SONUSONUÇÇ
ReversibiliteReversibilite testi yardtesti yardıımcmcıı bir testtir. bir testtir. AstAstıımm-- KOAH ayKOAH ayıırrıımmıında ya da nda ya da
tedavi etkinlitedavi etkinliğğinin inin öönceden nceden belirlenmesinde tek babelirlenmesinde tek başışına yeterli na yeterli
olamamaktadolamamaktadıır.r.
AstAstıım m -- KOAH ayKOAH ayıırrıımmıında nda DEDEĞİŞĞİŞKENLKENLİİK (VARIABILITY)K (VARIABILITY)ReversibiliteReversibilite kadar kadar öönemlidir.nemlidir.
BRONBRONŞŞ PROVOKASYON PROVOKASYON TESTLERTESTLERİİ
AstAstıım dm düüşşüündndüüren fakat solunum ren fakat solunum fonksiyon testleri normal fonksiyon testleri normal olanlarda;olanlarda;
Negatif test astNegatif test astıımmıı reddettirir.reddettirir.Pozitif test astPozitif test astıımmıı destekler.destekler.
AAlerjik lerjik rinitrinitKKistikistik fibrozfibrozBBronronşşektaziektaziKOAHKOAHÜÜSYSYİİ dede
‘‘ BronBronşş HiperreaktivitesininHiperreaktivitesininolabileceolabileceğği unutulmamali unutulmamalııddıırr!! ‘‘
AKIMAKIM--VOLVOLÜÜM HALKASIM HALKASI
Volüm-zaman eğrisi Akım-volüm halkası
AKIMAKIM--VOLVOLÜÜM HALKASININ M HALKASININ ÇÇİİZDZDİİRRİİLMESLMESİİ
AkAkıımm--volvolüüm halkasm halkasıınnıın kalitesini etkileyen n kalitesini etkileyen hatalarhatalar
İİnspirasyonunnspirasyonun yavayavaşş ve maksimum gve maksimum güçüçle le yapyapıılmamlmamışış olmasolmasıı
AkAkıımm--volvolüüm halkasm halkasıınnıın kalitesini etkileyenn kalitesini etkileyenhatalarhatalar
Yeterli efor uygulanmamasYeterli efor uygulanmamasıı
AkAkıımm--volvolüüm halkasm halkasıınnıın kalitesini etkileyen n kalitesini etkileyen hatalarhatalar
EkspirasyonunEkspirasyonun RV seviyesine aniden kesilmesiRV seviyesine aniden kesilmesi
~
Zorlu Zorlu ekspirasyonunekspirasyonun istemli azaltistemli azaltıılmaslmasıı nasnasııl l öönlenir?nlenir?
OBSTRUKTOBSTRUKTİİF hastalF hastalııklarda akklarda akıımm--volvolüüm halkasm halkasıı
FEVFEVıı/PEF /PEF ≥≥ 8 8 FEVFEVıı NormalNormalPEF DPEF Düüşşüükk
BBÜÜYYÜÜK HAVA YOLU K HAVA YOLU OBSTRUKSOBSTRUKSİİYONUYONUARAARAŞŞTIRILMALITIRILMALI
EKSTRATORASEKSTRATORASİİK HAVAYOLU K HAVAYOLU DARLIKLARIDARLIKLARI
top related