basidiomycota€¦ · stem rust : puccinia graminis....

Basidiomycotaเชอราใน Phylum Basidiomycota มสมาชกประมาณ 15,000 ชนดประกอบดวยราสนม (rust fungi) ราสมทหรอราเขมาด า(smut fungi) และเหด (mushroom) ซงเหดบางชนดสามารถสรางความเสยหายอยางมากแกปาไม ท าใหเกด wood rot ท าความเสยหายแกเนอไมและระบบรากของพช

Fungal Sex

• สราง sexual spore เรยกวา basidiospore บน basidium โดยไมมโครงสรางใดๆ หอหม

• basidiospore จะเปน spore แบบ haploid uninucleate

• แตละ basidium มกจะสราง basidiospore ได 4 สปอร

Basidiospore• sub-class Heterobasidiomycetidae ประกอบดวยราสนมและราสมท ซงมการสราง resting spore ทมผนง

หนาเรยกวา teliospore และจะงอกสราง basidium แบบมผนงกนแบงออกเปนชองเหนไดชดเจน และ basidiospore จะถกสรางบนโครงสรางน

• sub-class Homobasidiomycetidae ม basidium รปรางคลายกระบอง (club-shaped) ไมมผนงกน พบในเหดชนดตางๆ

Basidiomycota

เชอราใน Phylum Basidiomycota หลายชนดมกจะสราง clamp connections ตรงบรเวณผนงกนของเสนใย clamp connections ท าหนาทเปนทางผานของ nucleus ทแบงตวใหมผานไปยงเซลลใหมทถกสรางขน (daughter cell) หลงจากทมผนงเซลลมากน

Rust fungi

• ราสนมเปน obligate parasite เขาท าลายพช โดยเสนใยจะเจรญอยในชองวางระหวางเซลลของพชแลวสงอวยวะพเศษเรยกวา haustoria เขาไปภายในเซลลพชเพอดดอาหารจากพช

• ตลอดชพจกรของราสนมจะสรางสปอรขนมาหลายชนด พวกทมสปอรครบทง 5 ชนด เรยกวา macrocyclic rust หรอ long cycled rust

• ราสนมทกชนดจะสราง teliospore ขนมาดวยเสมอ • ราสนมบางชนดอาศยพชชนดเดยว เรยกวา autoecious rust • บางชนดอาศยพชมากกวาหนงชนดเพอใหครบชพจกร เรยกวา heteroecious rust

โดยเรยกพชอาศยชนดอนวา alternate host

โรคราสนมของขาวสาล (Stem rust of wheat)สาเหตของโรคราสนมของขาวสาล Puccinia graminisซงจดเปนพวกmacrocyclic rust ในวงจรชวตโรคนจะม 5 ระยะดวยกน ระยะทเกดขนกบขาวสาล (primary host) ไดแก uredial, telial และ basidiospore stages สวนทเกดบนพชทดแทน alternate hosts (ตน barberry) ไดแกspermagonial และ aecial stagesStem rust of wheat and other cereals.

Stem rust : Puccinia graminis

วงจรการเกดโรคราสนมในขาวสาล

โรคราสนมของถวเหลอง (Soybean rust)

โรคนเกดจากเชอรา Phakopsora pachyrhizi เปนเชอราชนด microcyclic rust ยงไมพบ alternate host มเพยง urediospores ทเขาท าลายพชเทานน พบครงแรกทประเทศญปนในป ค.ศ. 1903 ตอมาพบวาระบาดทวไปทมการปลกถวเหลอง ส าหรบประเทศไทยถวเหลองบางพนธไดรบความเสยหายจากโรคนประมาณ 10-40%

โรคราสนมของขาวโพด (Southern rust)

โรคนเกดจากเชอรา Puccinia polysora พบกลมสปอรสสมกระจายอยทวใบ กาบใบ ลกษณะแผลเปนจดนนเลกๆ สน าตาลแดง ขนาดของแผลประมาณ 0.2-2.0 มม. แผลจะเกดดานบนใบมากกวาดานลางของใบ สวนของพชทถกท าลาย: ใบ ล าตน

ราสนมกาแฟ

Coffee rust caused by Hemileia vastatrix. Rust uredia in recent (A) and in older infections (B) of the lower side of coffee leaves. (C) Coffee tree nearly defoliated (left) due to rust infection compared to a healthy one.

Basidiomycetes

Hemileia vastatrix : Uredospore

Disease cycle of coffee rust caused by Hemileia vastatrix.

ราเขมาด าขาวโพด : Ustilago maydis

Corn smut caused by Ustilago maydis สราง Teliospore

Disease cycle of corn smut caused by Ustilago maydis.

Wood rot fungi

White mycelium of Armillaria sp. on

tree trunk affected by Armillaria root

and stem rot.Armillaria sp.

Armillaria

โรคนมสาเหตจากเชอรา Armillaria spp. เปนเชอราทสรางดอกเหดและท าใหเนอไมผ เชอเขาสเนอไมจากการงอกของสปอร และเสนใยจากแผลหนงไปสอกแผลหนง หรอสมผสของรากไมตนหนงกบอกตนหนงในธรรมชาต sexual spore (basidiospore) แพรไปกบลมจาก basidiocarpท าหนาทเปน primary inoculum สปอรเหลาน สรางมาจาก basidium ซงมการแบงเซลลแบบmeiosis และสรางสปอร basidiospore

Disease cycle of root rots of trees caused by Armillaria mellea.

Basidiomycota : Mushroom

นอกจากนยงมเหดอกหลายชนดทท าใหพชเกดอาการล าตนเนา เชน Formes Ganoderma และRigidoporus เปนตน Ganoderma เสนใยของเชอราสาเหตของโรคนจะมสแดง และเปนมนปกคลมผวรากของตนพชทเปนโรคหากเชอราอยในระยะเจรญเสนใยจะมสขาวครม เมอแกขนจะกลายเปนสแดงรากพชทเปนโรคนในระยะแรกจะมสน าตาลซดและแขง ตอมาเปลยนเปนสเนอออนเนอไมทเปนโรคจะพรน อาจเปยกหรอแหงแลวแตสภาพของดนเนอเยอแตละวงจะหลดลยแยกออกจากกนไดงาย ดอกเหดจะเปนวงแขง

Disease cycle of wood-rotting fungi.

Basidiomycota anamorphs

เชอรา Rhizoctonia solani และ Sclerotium rolfsii ไมสราง asexual spore แบบ conidia แตสรางเมด sclerotium ทเกดจากเสนใยทอดตวกนแนน เมด sclerotium นสามารถอยในดนและซากพชไดเปนเวลานานและแพรระบาดในฤดปลกตอไป เชอราทงสองชนดท าใหเกดโรคกบพชหลายชนด ลกษณะอาการสวนใหญมกท าใหเกดอาการเนาบนเมลด และตนกลาทยงไมโผลพนระดบผวดน และเนาระดบดน

โรคเนาทมสาเหตจากเชอรา Rhizoctonia solani และ Sclerotium rolfsii

Basidiomycota anamorphs

Rhizoctonia symptoms on soft fruits and vegetables. (A) Rot of bean pods. (B) Belly rot of cucumber. (C) Crater rot of carrot. (D) Typical Rhizoctonia mycelium showing its branching at a right angle and septa close to the branching point.

Rhizoctonia

Basidiomycota anamorphs

A sclerotium is a usually rounded structure composed of mass of hyphae, which is normally sterile. Such a structure serves as a "resistant" stage which may give rise to mycelium, fruitbodies or stromata.

Sclerotium rofsii

Disease cycle of Rhizoctonia solani (Thanatephorus cucumeris).