Świat majÓw

ŚWIAT MAJÓW

Majowie – grupa ludów indiańskich mówiących językami z rodziny maja, zamieszkujących południowo-wschodni Meksyk (półwysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemalę, Belize i zach. Honduras; w węższym znaczeniu nazwa „Majowie” odnosi się wyłącznie do grupy zamieszkującej półwysep Jukatan (tzw. Majowie jukatańscy).

Półwysep Jukatan

Chronologia historii Majów Początek cywilizacji Majów określa się na ok. 450 p. n. e-

250 n.e Okres wczesnoklasyczny (250–400 n.e.)

charakteryzowało powstawanie miast (m.in. Tikal oraz Uaxactún) spełniających funkcje sakralno-adm., z monumentalnymi zespołami architektonicznymi;

Uaxactún

Miasto Tikal

Okres średnioklasyczny (400–700)- wystąpiły lokalne kryzysy polityczne;Okres późnoklasyczny (700–900)- rozwinęły się style regionalne w

architekturze i sztuce, a cywilizacja Majów osiągnęła swe apogeum; Okres poklasyczny wczesny (900–1200) północna część Jukatanu znalazła

się pod silnym wpływem kultury Tolteków ze środkowego Meksyku; najważniejszym miastem regionu pólnocnego stało się Chichen Itza

Okres poklasyczny średni (1200–1450)- okres dekadencji i tarć politycznych między zwaśnionymi rodami arystokracji, władającymi licznymi, stosunkowo niewielkimi państewkami

Okres poklasyczny późny- zakończył się wraz z podbojem hiszpańskim w XVI w., ale ostatnie niepodległe miasto-państwo Majów, Tayasal na jeziorze Petén Itzá w Gwatemali, zostało zdobyte dopiero w 1697 roku.

Chronologia historii Majów

Osiągnięcia:• Świątynie na wysokich piramidach

schodkowych

• Kamienne boiska do gry w piłkę

• Zastosowanie w budownictwie tzw. fałszywego sklepienia

• Malowidła ścienne, rzeźby i płaskorzeźby

• Polichromowana ceramika i wyroby złotnicze

• Pismo hieroglificzne

• Odkrycie liczby zero i system dwudziestkowy

• Wysoko rozwinięta astronomia

Obserwatorium w Chichen Itza

• Kalendarz, różniący się od najnowszych badań astrologicznych o 6 sekund w skali roku

Kalendarz 365 dniowy- HAAB

Kalendarz 260 dniowy- TZOLKIN

Architektura:• Styl Rio-Bec („fałszywe” wierze po

bokach lub po środku budowli)

• Styl Chenes (architektura jest przekształcona w rzeźbę)

• Styl Puuc (budowle wzniesione na sztucznie usypanych platformach, ustawione wokół czworokątnych dziedzińców, górna część bogato zdobiona)

• Styl Majańsko-Totlecki (kolumny, formy zdobnicze w postaci jaguarów i pierzastych wężów)

Zaszczytnymi miejscami do składania ofiar ludzkich były Świątynia Jaguara i Świątynia Wojowników w Chichén Itzá.

Świątynia Jaguara

Świątynia Wojowników

• Ciekawie wyglądała gra w piłkę - Pelota:

Dwie drużyny po 8 osób Trzy tarcze,

rozmieszczonych na boisku i obręcze zawieszone na ścianach. Obręcze umocowane były pionowo

Piłka, wykonana z gumy, bardzo ciężka i twarda, o średnicy około 20 cm

Gra kończyła się, gdy jedna z drużyn strzeliła pierwszego gola,

Przegranych składano w ofierze

Życie codzienne i organizacja społeczeństwa

• Uprawiali kukurydzę, bawełnę, fasolę, dynię, grzyby i kakao

• Budowali systemy nawadniające i odwadniające

• System kastowy- boscy królowie, za nimi znajdowali się kapłani, następnie żołnierze, rzemieślnicy, kupcy i rolnicy

• Rola kobiet w społeczeństwie Majów ograniczała się do rodzenia dzieci, choć w niektórych miastach możne kobiety zajmowały stanowiska w rządzie

Upadek cywilizacji

• Podstawowe teorie: Susza Wojny międzyplemienne Wyjałowienie ziemi Ludzie przestali wierzyć, że

królowie są bogami i nie chcieli im dłużej służyć

Majowie XXI wiekuZamieszkują te same tereny co ich

przodkowieLiczbę Majów szacuje się na ok. 450 tys

osób Nazywają swój język yucateco lub

mayatan