t-fern...

ป ไ การศกษาความหลากหลายทางชวภาพของปาไมและสตวปาบรเวณแนวเชอมตอระบบนเวศและสตวปาบรเวณแนวเชอมตอระบบนเวศ

ระหวาง

อทยานแหงชาตนาตกหงาวและเขตรกษาพนธสตวปาทงระยะ–นาสกจงหวดระนองจงหวดระนอง

ศนยนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง ศนยนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง จงหวดสราษฎรธาน

ความเปนมาผนปาอนรกษของประเทศไทยถกตดขาดออกจากกน มลกษณะเปนหยอมป ใ ป ใ ปา มขนาดพนทเลกบาง ใหญบาง แลวแตระดบปจจยคกคามในแตละพนท สงผลตอการดารงอย และสบเผาพนธของสตวปา โดยเฉพาะสตวเลยงลก ใ ป ป ใ ป ไ ดวยนมขนาดใหญ สตวปาทเหลอรอด และปรบตวอยในปาแตละหยอมได

จงมการผสมพนธกนในกลมเลกๆ สงผลตอววฒนาการทางสายพนธ ทดอยและออนแอลง

แนวคดเรองแนวเชอมตอผนปา/ระบบนเวศ –แนวทางเพอการดารงไวซงความหลากหลายของสตวปาและปาไม อนจะยงผลสการดารงอยอยางมนคงของมนษยดวย

พนทศกษา

ทงระยะ-นาสก

นาตกหงาว

โ

นาตกหงาว

ทางหลวงชนบทหมายเลข 5011 ชวง กโลเมตรท 9 - 11

วตถประสงคศกษาความหลากชนด ความชกชม และความคลายคลงของสตวปาศกษาความหลากชนด ความชกชม และความคลายคลงของสตวปา

โดยเฉพาะกลมสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญ ในพนททผนปาถกตดขาด

ออกจากกนทงสองฝง

ศกษาและเปรยบเทยบองคประกอบและโครงสรางปาของทงสองฝงพนท

สารวจปจจยคกคามอนทมผลตอการคงอยของทงสตวปาและถนทอย

วธการศกษา-ดานทรพยากรปาไมวธการศกษา ดานทรพยากรปาไม10 m.

TREE10 m.

4 m.

POLE4 m.

1 m.1 m

POLE

SEEDLING & SAPLING 1 m.SEEDLING & SAPLING

แปลงทงระยะ-นาสกเสนชนความสงจากระดบนาทะเลเสนชนความสงจากระดบนาทะเล

E 484485 N 1127192 337-362 msl

ผลการศกษาผลการศกษาดานทรพยากรปาไม

แปลงตวอยางชวคราว เขตรกษาพนธสตวปาทงระยะนาสกแปลงตวอยางชวคราว เขตรกษาพนธสตวปาทงระยะนาสก

ไ ใ ไ พบไมใหญทงหมด 167 ตน ชนดไมทพบมากทสด 5 อนดบ

แรกไดแก เปลาเถอน (Ptychopyxis javanica (J.J.Sm.)Croizat) 21

ตน ขหน (Diospyros borneensis Hiern) 12 ตน คอแลนเขา (Xerospermum laevigatum Radlk.) 11 ตน ยางยง(Xerospermum laevigatum Radlk.) 11 ตน ยางยง(Dipterocarpus grandiflorus (Blanco)Blanco) 9 ตน ลงคาวใบเลก (Drypetes longifolia(small leaves)) 7 ตนเลก (Drypetes longifolia(small leaves)) 7 ตน

ไมหนมพบทงหมด 159 ตน ชนดไมทพบมากทสด 3 อนดบแรกไ ป (G i th l i dh ii R M Kไดแก ปาหนนนยมธรรม (Goniothalamus niyomdhamii R.M.K. Saunders & Chalermglin) 9 ตน กรมชอ (Rinorea lanceolata

) ใ ( l f l ( ll l ))Kuntze) 7 ตน ลงคาวใบเลก (Drypetes longifolia(small leaves)) 6 ตน

ลกไมและกลาไมพบทงหมด 118 ตน ชนดไมทพบมากทสด 3 อนดบแรกไดแก พกลนก (Payena lanceolata Ridl.) 79 ตน ขชนโจร (Kokoona filiformis C.E.C.Fisch.) 6 ตน และกรมชอ (Rinorealanceolata Kuntze) 4 ตน

การวเคราะหเชงปรมาณไมใหญญพนธไมทมคาดชนความสาคญสงสด 10 ลาดบแรก ไดแก เปลาเถอน

ยางยง ขหน คอแลนเขา ขชนโจร นากบด พกลนก กอกเขา แดงเขา

และลงคาวใบเลก

คาดชนความหลากหลายทางชวภาพของไมใหญ คานวณตามวธของ

Shannon Weiner (Magurran 1988) มคาเทากบ 3 715 ตามวธของShannon-Weiner (Magurran, 1988) มคาเทากบ 3.715 ตามวธของ

Simpson (Simpson, 1949) มคา 0.966 และตามวธของ Fisher

(Fisher et al., 1943) มคา 39.837 สวนคาดชนความสมาเสมอ

(Pielou, 1975) มคาเทากบ 0.887

การกระจายทางดานตงแบงเปน 3 ชนเรอน ไดแก เรอนยอดชนบน ประกอบดวยไมทมความสง

ตงแต 30 เมตรขนไป (46-48 เมตร) ไดแก ยางยง ขชนโจร ไขเขยว และ

ยางปาย

เรอนยอดชนกลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงอยในชวง 18-29 เมตร

ไดแก เปลาเถอน คอแลนเขา กอกเขา ขหน และหมกหยกดาไดแก เปลาเถอน คอแลนเขา กอกเขา ขหน และหมกหยกดา

สวนเรอนยอดชนลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงนอยกวา 18 เมตร

ไดแก เปลาเถอน ขหน ลงคาวใบเลก คอแลนเขา ดาตะโก และยางยง

การกระจายตนไมในแปลงตวอยางทงระยะ-นาสก

แสดงตนไมในแปลงตวอยางแบบ 3D ทงระยะ-นาสก

แปลง อช.นาตกหงาวเสนชนความสงจากระดบนาทะเลเสนชนความสงจากระดบนาทะเล

E 485145 N 1127272 350-374 msl

แปลงตวอยาง อช.นาตกหงาวแปลงตวอยางชวคราว อทยานแหงชาตนาตกหงาว พบไมใหญทงหมด 192 ตน ชนดไมทพบมากทสด 5 อนดบแรกไดแก

กระเบาคาง (Hydnocarpus castaneus Hook f & Thomson)กระเบาคาง (Hydnocarpus castaneus Hook.f. & Thomson)

17 ตน กาแรงหน (Koilodepas longifolium Hook.f.) 13 ตน

นากบด (Mesua ferrea L.) 11 ตน เสยดใบเลก (Pentace

curtisii King) 11 ตน ยางยง (Dipterocarpus grandifloruscurtisii King) 11 ตน ยางยง (Dipterocarpus grandiflorus

(Blanco) Blanco) 7 ตน

ไมหนมพบทงหมด 193 ตน ชนดไมทพบมากทสด 3 อนดบ

แรกไดแก กรมชอ (Rinorea lanceolata Kuntze) 14 ตน มะเมาควาย (Antidesma velutinosum Blume) 13 ตน กระเบาเมาควาย (Antidesma velutinosum Blume) 13 ตน กระเบาคาง (Hydnocarpus castaneus Hook.f. & Thomson ) 10

ตน

ลกไมและกลาไมพบทงหมด 42 ตน ชนดไมทพบมากทสด 3ลกไมและกลาไมพบทงหมด 42 ตน ชนดไมทพบมากทสด 3

อนดบแรกไดแก กรมชอ (Rinorea lanceolata Kuntze) 5 ตน

กะอวมกานเทา (Maclurodendron porteri (Hook. f.) T.G.

Hartley) 4 ตน นากบด (Mesua ferrea L.) 3 ตนHartley) 4 ตน นากบด (Mesua ferrea L.) 3 ตน

การวเคราะหเชงปรมาณไมใหญ

พนธไมทมคาดชนความสาคญสงสด 10 ลาดบแรก ไดแก เสยด

ใบเลก กระเบาคาง กาแรงหน นากบด ยางยง กะอาม ขหน

หมกใบเบยว ไมนกคอ และลงคาวใบเลกหมกใบเบยว ไมนกคอ และลงคาวใบเลก

คาดชนความหลากหลายทางชวภาพของไมใหญ คานวณตามวธ

ของ Shannon-Weiner มคาเทากบ 3.957 ตามวธของ

Simpson มคา 0 975 และตามวธของ Fisher มคา 53 862Simpson มคา 0.975 และตามวธของ Fisher มคา 53.862

สวนคาดชนความสมาเสมอของ Pielou มคาเทากบ 0.898

การกระจายทางดานตง

แบงไดเปน 3 ชนเรอน ไดแก เรอนยอดชนบน ประกอบดวยไมทม

ความสงตงแต 27 เมตรขนไป (44 เมตร) ไดแก เสยดใบเลก นากบด

และยางยงและยางยง

เรอนยอดชนกลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงอยในชวง 16-26

เมตร ไดแก กระเบาคาง กาแรงหน และขหน

ป ไ เรอนยอดชนลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงนอยกวา 16 เมตร

ไดแก กระเบาคาง กาแรงหน นากบด ลงคาวใบเลก และไมนกคอ

การกระจายตนไม อช.นาตกหงาว

แสดงตนไมในแปลงตวอยางแบบ 3D อช.นาตกหงาว

เปรยบเทยบดชนความคลายคลงระหวางสงคม Sorensen(1948)Sorensen(1948)

178 ชนด

ทงระยะ-นาสก นาตกหงาว56 ชนด 49 ชนด 73 ชนด47.86%

105 ชนด 129 ชนด

ป ป ไ สรปทรพยากรปาไม1. มชนดพนธประมาณครงหนงของแปลงหนงแปลงใด สามารถพบไดในอกแปลงท

เหลอ

2. พนธไมวงศ DIPTEROCARPACEAE มความหลากชนดมากสด และพบเปนวงศ

พนธไมเดนในเรอนยอดชนบนสดของสงคม เหมอนกนทงสองแปลง

3. แปลงทงระยะ-นาสก มความหนาแนนตอพนทของพนธไมใหญนอยกวา แตจะม

คาเฉลยของชวงชนเสนผาศนยกลางทสมาเสมอกวา คอมสดสวนของไมขนาดกลางคาเฉลยของชวงชนเสนผาศนยกลางทสมาเสมอกวา คอมสดสวนของไมขนาดกลาง

(10-60 ซ.ม.) มากหรอสงกวาแปลงนาตกหงาว ทมชวงชนเสนผาศนยกลาง >4.5-10

ซ.ม. สงหรอมความหนาแนนของไมในชวงชนนมากกวาทกชวงชนทเหลอรวมกนซ.ม. สงหรอมความหนาแนนของไมในชวงชนนมากกวาทกชวงชนทเหลอรวมกน

แสดงใหเหนถงของพฒนาการของหมไมในแปลงทงระยะ-นาสกทมสงกวา

วธการศกษา-ดานทรพยากรสตวปา

ทงระยะ-นาสกทงระยะ-นาสก

นาตกหงาว

Mammal

แนวสารวจฝงทงระยะ-นาสกพบสตวปา 17

ชนด

ความชกชมมาก 4 ชนด ไดแก หมปาความชกชมมาก 4 ชนด ไดแก หมปา

กระรอกทองแดง ชะมดแผงหางปลอง และ

ใ ลนพนธใต

ชกชมปานกลาง 3 ชนด ไดแก คางแวนถนใต

เมนหางพวง และพญากระรอกดา

ชกชมนอย 10 ชนด ไดแก กระจงหน เมน

ใหญ ลงเสน บาง กระจงควาย ลงกง เลยงผา

หมาหรง หมหมา และอเหนหนาขาวหมาหรง หมหมา และอเหนหนาขาว

Mammal

แนวสารวจฝงนาตกหงาว พบสตวปา 23 ชนด

ความชกชมมาก 5 ชนด ไดแก หมปา กระรอกทอง

แดง เมนหางพวง คางแวนถนใต และลงเสน

ชกชมปานกลาง 2 ชนด ไดแก พญากระรอกดา ญ

และลนพนธใต

ชกชมนอย 16 ชนด ไดแก บาง หมหมา ชะมดแผง

หางปลอง นากเลกเลบสน เมนใหญ ชะมดเชด ญ

ชะมดแปลงลายแถบ เลยงผา อนเลก คางดา ชะน

ธรรมดา ลงกง เสอดาว หนเหมน อนใหญ และ ญ

อเหนธรรมดา

ดชนความคลายคลงของสตวเลยงลกดวยนม ( )Jaccard(1902)

ทงระยะ นาสก นาตกหงาว13 ชนดทงระยะ-นาสก 17 ชนด

นาตกหงาว 23 ชนด

13 ชนด0.48

เมอพจารณาเฉพาะสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญทมบทบาทสาคญในระบบนเวศปาไม ซงพบทงหมด 4

ชนด คาความคลายคลงไดเทากบ 0 75 นนคอพบสตวปา 3 ชนด คอ หมปา หมหมา และเลยงผา อาศยชนด คาความคลายคลงไดเทากบ 0.75 นนคอพบสตวปา 3 ชนด คอ หมปา หมหมา และเลยงผา อาศย

หรอมรองรอยอยในทง 2 ฝงพนทแนวสารวจ

ผลรวมของสตวเลยงลกดวยนมในพนท

ศกษาแนวเชอมตอฯ จานวน 27 ชนด พบสตว

ปาทมความชกชมมาก 3 ชนด ชกชมปานกลาง 5

ชนด และชกชมนอย 19 ชนดชนด และชกชมนอย 19 ชนด

จากรองรอยสตวปาทสารวจพบและนา

ป ผลมาประเมนคารอยละความชกชมนน จะพบวา

สตวเลยงลกดวยนมทพบ เปนสตวขนาดเลกถง

กลางเกอบทงหมด และสวนใหญเปนสตวกนพช

หรอกนสตวขนาดเลกเทานน สตวผลาขนาดใหญ ญ

ทอยสวนบนสดของหวงโซอาหาร ขาดหายไป

สตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญทมบทบาทสาคญในระบบนเวศปาไม

100100

120

60

80ฤดรอน

21

20

40ฤดฝน

รวม

13

4

0

20

หมปา หมหมา เลยงผา เสอดาวหมปา หมหมา เลยงผา เสอดาว

พบวามหมปาเพยงชนดเดยวทมความชกชมสงมากถง 100 เปอรเซนต นนคอพบพบวามหมปาเพยงชนดเดยวทมความชกชมสงมากถง 100 เปอรเซนต นนคอพบ

ในทกเสนสารวจและทกฤดกาล สวนอก 3 ชนด ซงไดแก หมหมา เลยงผา และเสอดาว พบ

มความชกชมนอย โดยเฉพาะเสอดาวนนพบรอยเทาเพยงครงเดยว ในการสารวจรอบฤดมความชกชมนอย โดยเฉพาะเสอดาวนนพบรอยเทาเพยงครงเดยว ในการสารวจรอบฤด

รอนของแนวสารวจท 2 ฝงแนวสารวจอทยานแหงชาตนาตกหงาว

มลเลยงผา มลชะมดแผงหางปลอง

รองรอยหมปา รองรอยหม

รอยตนกระจง รอยตนเสอดาว

R ilReptileสตวเลอยคลาน จานวน 23 ชนด ไดแก เตาหกดา เตาเหลอง

เตาใบไม ตะกวด เหาชาง ตกแกปา ตกแกบน งกะปะ งเหลอม

งจงอาง งเขยวปากแหนบ งเขยวหวจงจก งเขยวหางไหม งกนทากเกลด

สน งสามเหลยมหวแดง งปลองทอง งสง กงกาแกว กงกาเขยว กงกาเขาสน งสามเหลยมหวแดง งปลองทอง งสง กงกาแกว กงกาเขยว กงกาเขา

หนามยาว กงกาบน กงกาคอแดง จงเหลนบาน

Reptile

A hibiAmphibianส ส ส 12 ช ปร สตวสะเทนนาสะเทนบก จานวน 12 ชนด ประกอบดวย กบทด

กบทาสาน กบนวปาดปญหา กบออง กบชะงอนผาตะนาวศร กบ

ชะงอนผาใต เขยดเขาหลงตอง เขยดงธรรมดา จงโครง คางคก

บาน คางคกหวยระนอง ปาดบานบาน คางคกหวยระนอง ปาดบาน

A hibiAmphibian

ชนด ชอวทยาศาสตรไกปา Gallus gallus Linnaeus

นกกก Buceros bicornis Linnaeus

นกกระจดธรรมดา Phylloscopus inornatus Blyth

นกกระจบคอดา Orthotomus atrogularis Temminck

นกกระจบธรรมดา Orthotomus sutorius Pennant

นกกระตดตะโพกขาว Lonchura striata Linnaeus

นกกะเตนลาย Lacedo pulchella Horsfield

นกกะเตนอกขาว Halcyon smyrnensis Linnaeus

นกกะปดใหญ Centopus sinensis Stephens

นกกางเขนดง Copsychus malabaricus Scopoli นกนกกางเขนนาหลงแดง Enicurus ruficapillus Temminck

นกกางเขนบาน Copsychus saularis Linnaeus

นกกาฝากทองสสม Dicaeum trigonostigma Scopoli

นกกาแวน Cryssirina temia Daudin

58 นกกนปลคอสนาตาลแดง Anthreptes rhodolaema Shelley

นกกนปลอกเหลอง Cinnyris jugularis Linnaeus

นกกนเปยว Todiramphus chloris Boddaert

นกแกก Anthracoceros albirostris Shaw & Nodder

ชนดนกขมนทายทอยดา Oriolus chinensis Linnaeus

นกขมนนอยธรรมดา Aegithina tiphia Linnaeus

นกขนแผนอกสสม Harpactes oreskios Temminck

นกเขนนอยปกแถบขาว Hemipus picatus Sykesp p y

นกเขาเขยว Rhinacanthus calcaratus Nees

นกเขาชวา Geopelia striata Linnaeus

นกเขาเปลา Treron curvirostra Gmelin

นกเขาใหญ Streptopelia chinensis Tigrinaนกเขาใหญ Streptopelia chinensis Tigrina

นกเขยวกานตองปกสฟา Chloropsis cochinchinensis Gmelin

นกเขยวคราม Irena puella Latham

นกจบแมลงสนาตาล Muscicapa latirostris Raffles

ชนด ชอวทยาศาสตรนกจบแมลงหวเทา Culicicapa ceylonensis Swainson

นกจาบคาเคราแดง Nyctyornis amictus

ใ นกแซงแซวหางบวงใหญ Dicrurus paradiseus Linnaeus

นกแซงแซวหางปลา Dicrurus macrocercus Vieillot

นกแซวสวรรค Terpsiphone paradisi Linnaeus

นกตบยงหางยาว Caprimulgus macrurus Horsfield

นกตทอง Megalaima haemacephala Muller

นกบงรอกเขยวอกแดง Phaenicophaeus curvirostris Shaw

นกบงรอกใหญ Phaenicophaeus tristis Linnaeus

นกปรอดคอลาย Pycnonotus finlaysoni Stricklandนก

นกปรอดทอง Pycnonotus atriceps Temminck

นกปรอดสวน Pycnonotus blanfordi Jerdon

นกปรอดหนานวล Pycnonotus goiavier Scopoli

นกปรอดหวโขน Pycnonotus jocosus Linnaeus

58 y j

นกปรอดเหลองหวจก Pycnonotus flaviventris Tickell

นกปรอดโองทองสนาตาล Alophoixus ochraceus Moore

นกปลกลวยเลก Arachnothera longirostra Latham

นกพญาปากกวางเลก Eurylaimus ochromalus Raffles

ชนดนกพญาปากกวางเลก Eurylaimus ochromalus Raffles

นกพญาไฟใหญ Pericrocotus speciosus

นกโพระดกธรรมดา Megalaima lineata Vieillot

นกโพระดกหนาผากดา Megalaima australis Horsfield

นกหกเลกปากแดง Loriculus vernalis Sparrmanนกหกเลกปากแดง Loriculus vernalis Sparrman

นกหวา Argusianus argus Linnaeus

นกหวขวานดางแคระ Dendrocopos canicapillus Blyth

นกหวขวานสามนวหลงทอง Dinopium javanense Ljungh

h dนกอแพรดแถบอกดา Rhipidura javanica Sparrman

นกอเสอสนาตาล Lanius cristatus Linnaeus

นกเอยงสารกา Acridotheres tristis Linnaeus

เหยยวแดง Haliastur indus Boddaert

นกปรอทคอลายนกกางเขนดง

กะเตนลาย บงรอกเขยวอกแดง

ขมนนอยธรรมดาตทอง

ขนแผนอกสสม แซวสวรรค

จบแมลงหวสเทา บงรอกใหญ

หกเลกปากแดงพญาปากกวางเลก

ภยคกคาม

การปฏบตงานในพนทฏ

ใ การปฏบตงานในพนท

ปญหาอปสรรค

ขอเสนอแนะขอเสนอแนะ