taalbeleid in het hbo: een serieuze zaak folkert kuiken, universiteit van amsterdam f.kuiken@uva.nl...
Post on 12-May-2015
238 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Taalbeleid in het hbo:een serieuze zaak
Folkert Kuiken, Universiteit van Amsterdamf.kuiken@uva.nl
Kennisdag Taal en taalbeleid, Hogeschool van Amsterdam, 3 maart 2011
2
Inhoud
1. Introductie: Taal een serieuze zaak
2. De hand in eigen boezem: Taalbeleid aan de UvA
3. Taalbeleid in het hbo
4. Taalbeleid aan de HvA
3
1 Introductie:
Taal, een serieuze zaak
4
Taal kan doden
‘We are sinking!’ Berlitz commercial 2006
‘Matroos verdrinkt na taalproblemen’ ANP, 28-10-2008
‘Een taalprobleem werd Khadija’s baby fataal’ Het Parool, 15-2-2011
5
Inzoomen op leesvaardigheid
6
To read or not to read?(National Endowment for the Arts 2007)
Goede lezers betere banen hogere salarissen doen meer aan cultuur en sport zetten zich vaker als vrijwilliger in
Zwakke lezers meer schooluitval hogere werkloosheid zitten vaker in de gevangenis
7
PISA: Leesvaardigheid van 15-jarigen
Percentage leerlingen dat op het laagste niveau leest 2003: 11,5% 2006: 15,1% 2009: 14,3%
Kwaliteitsagenda VO 2008-2011: Onderwijs met ambitie 8% leest op laagste niveau % dat op hoogste niveau leest verhogen
Percentage leerlingen dat in 2009 niet met plezier leest Gemiddeld in 65 landen: 37% In Nederland: 49%
8
Taal als voertuig van de geest
Communicatie is vooral talig
Ideeën, gedachten → taal Plannen, formuleren, articuleren/reviseren
Taal → ideeën, gedachten In de eerste plaats, daarnaast, verder, tot slot… Omdat, daarentegen, hoewel, niettegenstaande dat…
9
Taal, een serieuze zaak
Kennis- en leerstofoverdracht vindt vooral plaats door middel van taal
Taalvaardigheid draagt in belangrijke mate bij aan succes in opleiding en werk
Een goede taalvaardigheid opent deuren,
een slechte taalvaardigheid houdt deze gesloten
10
Leessuggestie
Rens Bod (2010) De vergeten wetenschappen. Een geschiedenis van de humaniora. Amsterdam: Bert Bakker.
11
2 De hand in eigen boezem:
Taalbeleid aan de UvA
12
Problemen van studenten FGw/UvA volgens hun docenten
Spelling en grammatica zijn knelpunten
Onbeholpen formuleringen
Gebrek aan structuur in alinea’s en teksten
Oorzaak: onwil en/of onwetendheid
13
Enkele voorbeelden van schrijfproblemen bij eerstejaarsstudenten aan de FGw/UvA
Ruim 70% van Georgië zijn Georgische orthodoxen. Terrorisme is hetgeen wat de klok slaat in de herfst van
dat jaar. Echter wil de president met dit voorkomen dat… Door middel van er meer van te weten kan je leren hoe
zo door te gaan of hoe het nog beter kan. Moskou bewoont ruim 7% van de bevolking. Georgië wordt aan twee kanten omringd met water.
14
Rapport Commissie Taalbeleid FGw (2009)
Aard en omvang van het probleem
Bestaande en benodigde voorzieningen
Een centrale diagnostische toets?
Facultair en universitair beleid
Kosten en baten
15
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
16
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
17
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
Stel een doorverwijsprotocol op en stel het remediëringstraject verplicht
18
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
Stel een doorverwijsprotocol op en stel het remediëringstraject verplicht
Continueer bestaande voorzieningen en veranker deze
19
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
Stel een doorverwijsprotocol op en stel het remediëringstraject verplicht
Continueer bestaande voorzieningen en veranker deze Verbeter informatievoorziening over faciliteiten
20
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
Stel een doorverwijsprotocol op en stel het remediëringstraject verplicht
Continueer bestaande voorzieningen en veranker deze Verbeter informatievoorziening over faciliteiten Neem kwaliteit van taalvaardigheid op in het OER
21
Enkele aanbevelingen
Geen centrale entreetoets, maar signalering en diagnosticering van problemen gekoppeld aan Onderzoeksvaardigheden en Academisch schrijven in de betreffende discipline
Geef docenten richtlijnen voor beoordeling van spreek- en schrijfproducten
Stel een doorverwijsprotocol op en stel het remediëringstraject verplicht
Continueer bestaande voorzieningen en veranker deze Verbeter informatievoorziening over faciliteiten Neem kwaliteit van taalvaardigheid op in het OER Maak het remediëringstraject kosteloos
22
Core language proficiency(Hulstijn 2007)
journalist monteur schoon-maker
core
23
Schrijftoets
Tijdens module Academisch schrijven in 2 uur een tekst schrijven van 500 woorden over een van tevoren opgegeven onderwerp waarover verschillende teksten ter lezing zijn aangeboden
Beoordeling Inhoud Structuur Formuleren Spelling
24
Remediëringstraject
Cursussen (6 x 2 uur) Kritisch lezen en samenvatten Beter schrijven Schrijven, spelling en grammatica voor anderstaligen
Workshops (2 x 3 of 3 x 2 uur) Spelling, Formuleren en Structureren
Studentmentoren Individuele begeleiding
Website: www.taalwinkel.nl Zelfstandig deficiënties wegwerken
25
Tijdpad
Pilot in 2011-2012
Implementatie in 2012-2013 tegelijkertijd met de invoering van de nieuwe 8-8-4-structuur
26
Kosten en baten
Kosten Remediëringstraject Instelling van een Taalfonds
Studenten die met succes het remediëringstraject hebben doorlopen ontvangen 2/3 van het inschrijfgeld terug
Baten Stijging van het propedeuserendment met 2-5% (40-100
studenten)
27
Samenvattend
Boodschap is: binnen de FGw is taalvaardigheid een serieuze zaak
Beleid voorlopig vooral op remediëring gericht, maar het begin is er
Poging om vanuit FGw taalbeleid naar andere faculteiten te verbreiden – in het kader van een algemeen diversiteitsbeleid
28
3 Taalbeleid in het
hoger onderwijs
29
Recente publicaties
Rooijackers, P., Westen, W. van der & Graus, E. (red.) (2009) Taal centraal. Taalbeleid in het Nederlandse en Vlaamse onderwijs. Themanummer Levende Talen.
Peters, E. & Van Houtven, T. (red.) (2010) Taalbeleid in het hoger onderwijs. De hype voorbij? Leuven: Acco.
30
Drie typen taalbeleid(Rooijackers & Van der Westen 2009)
De smalle variant Gericht op het verbeteren van deficiënties bij taalzwakke studenten
De schoolse variant Gericht op de taalontwikkeling van alle studenten die een
minimumniveau van taalvaardigheid moeten bereiken
De zelfontwikkelende variant Gericht op het behalen van een zo hoog mogelijk taalniveau met
nadruk op het zelfontwikkelend taalvermogen van de student
31
Wat is taalbeleid?
Het geheel van maatregelen dat een onderwijsinstelling treft om de (school)loopbaan en de leerresultaten van alle leerlingen/studenten te verbeteren
Taalbeleid = gedragslijn
Taalbeleid = toekomstgericht
32
Taalbeleid: talen en betrokkenen
Taalbeleid
Nederlandsals moeder-
taal
Nederlands als tweede
taal
Nederlands in andere vakken
Andere talen
Studenten
Thuistalen
Taal-docenten
Vak-docenten
Directie & bestuur
Relaties buiten school
33
Taalbeleid als achtbaan(Rijkschroeff & van Roosmalen 2003)
34
Doorlopende taalbeleid: vier fasen
1. Beleidsvaststelling- Hoe staan we ervoor?- Wat willen we bereiken?
3. Beleidsevaluatie - Wat gaat goed, wat minder?
4. Beleidsbijstelling - Welke aanpassingen zijn nodig?
2. Beleidsuitvoering - Wat doen we?
35
Drie beleidsniveaus
macro
meso
micro
BREED OVERZICHT
VEEL DETAIL
strategisch
tactisch
operationeel
bestuur/directie
directie/midden-management
docenten
36
Voorwaarden voor een succesvol taalbeleid
Taalbeleid is een combinatie van een top down én bottom up aanpak
is een zaak van de gehele instelling
is geen eenmalige exercitie, maar een doorlopend proces
moet ondersteund worden door de directie
moet regelmatig worden geëvalueerd
37
Mythes over taalbeleid
Van den Branden in Peters, E. & Van Houtven, T. (red.) (2010)
Taalbeleid is enkel nodig in taalgerichte opleidingen
Taalbeleid moet focussen op het toetsen en remediëren van
zwaktaalvaardige, anderstalige studenten
Taalbeleid gaat vooral over taalcorrectheid
Taalbeleid is een kwestie voor het beleid
38
Ontwikkelingen in taalbeleid
Kuiken in Peters, E. & Van Houtven, T. (red.) (2010)
Van incidenteel naar structureel beleid
Gedeelde verantwoordelijkheid
Behoefteanalyse
Opleidingsspecifiek taalbeleid
Evaluatie
39
4 Taalbeleid aan de HvA
40
Taalbeleid aan de HvA
‘De eerste stappen zijn gezet. Taalbeleid op de Hogschool van Amsterdam’
Marjolijn Kaak in Rooijackers, P., Westen, W. van der & Graus, E. (red.) (2009) over ontwikkeling van taalbeleid binnen het domein Economie en Management
41
Cruciale vragen
Met welk taalniveau komen de studenten binnen?
Met welk taalniveau verlaten ze de opleiding?
42
CEF: Niveaus van taalvaardigheid
A Beginnend taalgebruiker
A1 A2
B Onafhankelijk taalgebruiker
B1 B2
C Vaardig taalgebruiker
C1 C2
43
Cruciale vragen
Met welk taalniveau komen de studenten binnen?B2
Met welk taalniveau verlaten ze de opleiding? C1
44
Vervolgvragen
Met welk taalniveau komen de studenten binnen?B2
Hebben alle studenten bij binnenkomst niveau B2?
→ toetsing vooraf
Met welk taalniveau verlaten ze de opleiding? C1
Hoe moet het taalverwervingsproces van de studenten
tijdens de studie gestimuleerd worden?
→ toetsing achteraf
45
Stappen
Toetsing vooraf en achteraf Opdrachten zowel op inhoud beoordelen als op taal Inleverprotocol
Vooraf aangeven welke taalaspecten beoordeeld worden Beoordelingsmodel
Criteria per opleiding/beroepsproduct Docenten trainen in beoordelen en feedback geven
Coaching van docenten Remediëring van taalproblemen bij studenten
46
Kaak (2009) als blauwdruk voor taalbeleid binnen de HvA?
Voor het management ‘taalbeleid … als middel om de kwaliteit van het onderwijs te
waarborgen en daarmee capabele studenten aan het beroepenveld af te kunnen leveren’
Voor de docent ‘taalbeleid biedt inzicht in het taalniveau van de studenten en
het geeft handvatten om de studenten te beoordelen’ Voor de student
‘taalbeleid geeft duidelijkheid over de rol van taal binnen de opleiding, welk taalniveau wordt geëist en de mogelijkheid om feedback te ontvangen op taalgebruik’
top related