t.c. uŞak valİlİĞİ İl gıda, tarım ve hayvancılık müdürlüğü
Post on 03-Jan-2016
98 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
T.C.UŞAK VALİLİĞİ
İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
KOOPERATİFÇİLİK
Uğur SAĞLAMKırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürü
2013
““Kanaatim odur ki, mKanaatim odur ki, muhakkak surette uhakkak surette birleşmekte kuvvet vardır. Kooperatif birleşmekte kuvvet vardır. Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir.”ve maharetleri birleştirmektir.”
Mustafa Kemal ATATÜRK
Kooperatifçilik, birlikte iş yapma, birlikte çalışma, kısaca iş birliğidir.
Kooperatif, ortakları için bir menfaat unsuru, yöneticiler için bir ekonomik faaliyet, çalışanlar için bir iş, devlet için de bir kalkınma aracıdır.
Kooperatifin Tanımı
Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.
Kooperatiflerin Amacı
Kooperatiflerin esas amacı; yeteri derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle rasyonel bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamak ve temin etmekten ibarettir.
Yoksa amaç, şirketlerde olduğu gibi ekonomik faaliyetlerden kâr elde etmek ve sermayeye maksimum düzeyde kâr dağıtmak değildir.
ÖZELLİKLERÖZELLİKLER KOOPERATİFKOOPERATİF SERMAYE SERMAYE ŞİRKETLERİŞİRKETLERİ
Temel Öğe İnsan Sermaye
Amaç Ortağa Hizmet Kar
Sermayeye Katılım Sınırlı Sınırsız
Pay Senedi Borsada alınıp satılamaz. Serbestçe alınıp satılabilir.
Gelir Bölüşümü Hizmetlerin kullanımıyla orantılı Ortaklık payı ile orantılı.
Sermaye Payına Faiz Sınırlı faiz ödenebilir. Faiz ödemesi yoktur.
Yönetim ve Oy Hakkı Eşit/Bir Oy Sermaye payına göre değişken
Kooperatiflerin Temel İlkeleri
• Gönüllü ve Açık Ortaklık (Serbest giriş) • Demokratik Ortak Kontrolü
• Ortağın Ekonomik Katılımı
• Özerklik ve Bağımsızlık
• Eğitim, Öğretim ve Bilgi
• Kooperatifler Arası İşbirliği
• Toplumla İlgilenme (Toplumsal Sorumluluk)
Kooperatiflerin Yararları
• Parasal Yararlar
• Yaşam Düzeyini Yükseltmeye Dönük Yararlar
• Sosyal Yararlar
Parasal Yararlar
• Verimlilik,
• Ucuz girdi,
• Ürünün değer fiyatına satışı,
• Katma değer,
• Vergi muafiyetleri,
• Tarım dışı etkinliklerden sağlanan yararlar,
• Mevcut kaynakların değerlendirilmesi ve yeni kaynak temini,
• Tüketim mallarının daha ucuza sağlanması,
• Devlet yardımı ve sübvansiyonlardan yararlanma,
• Sigorta yoluyla risklerin karşılanması ve hukuki kolaylıklar.
Yaşam Düzeyini Yükseltmeye Dönük Yararlar
• Sağlık,
• Beslenme,
• Mesleki eğitim vb.,
• Çeşitli alanlarda sağlanan destek ve iyileştirmelerdir.
Sosyal Yararlar• Aracı ve tefeci bağımlılığının ortadan kalkması ile
bağımsızlık ve kendine güvenin sağlanması,
• Genel ekonomik durumun düzelmesi ve sosyal dayanışmanın güçlenmesi,
• Tarım dışı etkinlikler ve mesleki hareket yeteneğinin artması,
• Ortaklar arasında eşitlik ve adalet duygularının gelişmesi,
• Kültürel yaşamın zenginleştirilmesi.
Dünyada Kooperatifçiliğin Tarihi ve Gelişimi
Kooperatifçiliğin tarihçesine bakıldığında 1844 yılı ile tüketim kooperatifçiliğin de İngiltere ilk sırayı almaktadır.
Ancak, bu örneklerden çok daha önce adı kooperatif olmasa bile sistem ve ilkeler bakımından aynı olan ve Osmanlı-Türk toplumunda mevcut bulunan Ahilik sistemi, gerek ihtiva ettiği prensipler gerekse insanlığa ve çalışanlara tuttuğu ışık ve çizdiği yol bakımından kooperatifçilik ilkeleri ile büyük bir yakınlık göstermektedir.
Türkiye’de Kooperatifçiliğin Tarihi ve Gelişimi
Ülkemizde ki kooperatifçilik hareketi çalışma sistemi itibariyle aynı olan "Memleket Sandıkları"nın kurulmasıyla 1863 yılında başlamıştır.
Memleket sandıkları tarımsal üretim ve tarımsal krediyi konu almıştır.
Memleket Sandıkları 1883 yılında Menafi Sandıklarına, 1888 yılında da bir nizamname ile aynı görevleri icra etmek üzere Ziraat Bankası’na dönüştürülmüştür.
1915 yılında "Aydın İncir Müstahsilleri Ortaklığı" unvanı altında ülkemizde ilk tarım satış kooperatifinin kuruluşu gerçekleştirilmiştir.
Ülkemizde Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri 1965 yılında çıkarılan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre Köy Kalkınma Kooperatifleri adıyla kurulmaya başlamışlardır.
1989 yılında Köy Kalkınma Kooperatiflerinin isimleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri olarak değiştirilmiştir.
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Çiftçi Örgütlerinin Sayısal Dağılımı (31.12.2013)
Adı Adedi Ortak Sayısı
Kooperatifler
Tarımsal Kalkınma 8.314 870.886
Sulama 2.504 298.789
Su Ürünleri 574 30.893
Pancar Ekicileri 31 1.640.426
Toplam 11.423 2.841.994
Tarım Kredi 1.679 1.080.821
Tarım Satış 332 670.493
Genel Toplam 13.434 4.593.308
Ziraat Odaları 747 5.527.480
Üretici Birlikleri 813 221.073
Islah Amaçlı Birlikler 263 370.821
Sulama Birlikleri 368 611.000
Çiftçi Dernekleri 525 227.500
Tarımsal Vakıflar 14 2.500
Tarımsal Amaçlı Kooperatifler
• Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri
• Sulama Kooperatifleri
• Su Ürünleri Kooperatifleri
• Pancar Ekicileri Kooperatifleri
Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Amaçları
Ortaklarının her türlü bitkisel, hayvancılık, ormancılık konularındaki istihsalini geliştirmek ve ihtiyaçları ile ilgili temin, tedarik, işletme, pazarlama, değerlendirme faaliyetlerinde bulunmak,
Ortakların ekonomik ve sosyal yönden gelişmelerine yardımcı olmak, iş sahası temin etmek,
Ortakların ekonomik gücünü arttırmak için tabi kaynaklardan faydalanmak, el ve ev sanatları ile tarımsal sanayinin gelişmesini sağlayıcı tedbirler almak.
Sulama Kooperatiflerinin Amaçları
Devletçe ikmal edilmiş veya edilecek sulama tesislerinden alınacak veya her ne suretle olursa olsun tarım sahalarından çıkarılacak suyun ziraatta kullanılması ile ilgili arazi tesviyesi, tarla başı kanalları, tarla içi sulama ve drenaj gibi zirai sulama tesislerini kurmak veya kurulmuş olan sulama tesislerini işletmek ve işlettirmek, bakımını yapmak ve yaptırmak.
Su Ürünleri Kooperatiflerinin Amaçları
Her türlü su ürünlerinin istihsal, işleme, depolama ve pazarlama konularında ortaklarına hizmet vermek, ortaklarının ihtiyacı olan av araç, gereçlerini ve donatımlarını temin etmek
Pancar Ekicileri Kooperatiflerinin Amaçları
Toprak hazırlığı, ekim işleri, pancar ve diğer tarım ürünlerinin yetiştirilmesi korunması, dekar veriminin arttırılması konularında gerekli tedbirleri almak ve ortaklarının yararlı bilgiler edinmesine yardımcı olmak.
Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerde
Kuruluş İşlemleri
Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri Kuruluş İşlemleri
7 çiftçiden oluşan Müteşebbis Heyet Kuruluş Etüt Raporu Valilik Makamı’ndan Kuruluş OnayıAnasözleşme düzenlenmesiTicaret Sicil Memurluğunca anasözleşmelerin tesciliTicaret Sicil Gazetesinde yayınlatma Kuruluş Sermayesi Ortak kayıt işlemleri
Ortaklık Şartları • Türk vatandaşı olmak
• Kanuni ve medeni haklarını kullanma yeterliliğine sahip olmak.
• Kooperatifin çalışma bölgesinde ikamet etmek veya nüfus kütüğüne kayıtlı olmak.
• Aynı bölgede aynı amaçlı başka bir kooperatife ortak olmamak.
• Kuruluşta kooperatif anasözleşmesini imzalamış olmak veya sonradan kooperatife girişte anasözleşme hükümlerini bütün hak ve ödevleri ile birlikte kabul ettiğine dair bir ortaklık dilekçesi vermiş olmak,
• Ortaklık için taahhüt ettiği sermayenin en az ¼ ‘ünü peşin olarak ödemek.
Kooperatif Yönetim Organları
Genel Kurul
Yönetim Kurulu
Denetim Kurulu
Genel Kurul
Kooperatif genel kurulu, bütün ortakları temsil eden en yetkili karar organıdır.
• Kuruluş Genel Kurulu
• Olağan Genel Kurul
• Olağanüstü Genel Kurul
Kuruluş Genel Kurul Toplantısı
Anasözleşmenin ilanından sonra en geç bir ay içerisinde kurucu ortaklardan birinin daveti üzerine yapılması gereken genel kurul toplantısıdır.
Bu genel kurula, genel kurul tarihine kadar kayıt olmuş bütün ortaklar katılabilirler.
Toplantıda kooperatifin yönetim ve denetim kurulları seçilir.
Olağan Genel Kurul Toplantısı
Yönetim kurulunun hazırlayacağı gündeme göre ve anasözleşmelerde belirtilen usul ve esaslara uyularak, her yıl hesap dönemi sonundan itibaren 6 ay içerisinde (1 Ocak - 30 Haziran tarihleri arasında) yapılması gereken genel kurul toplantısıdır.
Bu genel kurul toplantıları, genel kurul tarihinden 3 ay ve daha önce kooperatife kaydolmuş ortakların 1/4’ünün katılımıyla gerçekleştirilir.
Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı
Haklı bir gerekçeye dayalı olarak, yönetim kurulu, denetçiler, ortağı olduğu üst birlik veya tasfiye memurları tarafından yada dörtten az olmamak üzere ortakların 1/10’unun isteği üzerine yapılan genel kurul toplantısıdır.
Olağanüstü genel kurul toplantısı yukarıda sırasıyla belirtilen şekilde toplanamadığı takdirde, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.
Yönetim Kurulu
Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin çalışmasını yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.
Yönetim Kurulu üyeleri ortaklar arasından 3 asil ve 3 yedek olmak üzere en az 1, en fazla 4 yıl için seçilebilirler.
Yönetim Kurulu üyeleri seçilmelerinden sonraki ilk toplantıda görev bölümü yaparak Başkan, Başkan Yardımcısı ve Muhasip üyeyi belirlerler.
Denetim Kurulu
Denetçiler, genel kurul adına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik eder.
Denetçiler, ortaklar arasından 3 asil ve 3 yedek olmak üzere en az 1, en fazla 4 yıl için seçilirler.
Denetçilerden bir tanesi kooperatif ortaklarından olmayabilir.
Kooperatif temsilcileri aynı anda hem denetim, hem de yönetim kurulunda görev alamazlar.
Uşak İlinde Faaliyet Gösteren Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri
SIRA NO
İLÇESİKOOPERATİF
SAYISIBAĞLI KÖY
SAYISIORTAK SAYISI
TOPLAM KOOPERATİF
SAYISINA ORANI (%)
1 Merkez 19 35 1.428 26
2 Banaz 19 32 2.243 26
3 Eşme 20 21 1.347 27
4 Karahallı 2 2 81 3
5 Sivaslı 7 7 618 10
6 Ulubey 6 26 999 8
Toplam 73 123 6.716 100
Uşak İlinde Faaliyet Gösteren Sulama Kooperatifleri
SIRA NO
İLÇESİKOOPERATİF
SAYISIBAĞLI KÖY
SAYISIORTAK SAYISI
TOPLAM KOOPERATİF
SAYISINA ORANI (%)
1 Merkez 11 17 1.025 31
2 Banaz 8 15 1.082 23
3 Eşme 5 12 607 14
4 Karahallı 3 3 190 9
5 Sivaslı 5 5 518 14
6 Ulubey 3 3 184 9
Toplam 35 55 3.606 100
DESTEKLEME PROJELERİ
Destekleme Projeleri Tarımsal amaçlı kooperatiflerin
kalkınma planları ilkelerine ve politikalarına uygun olarak, tarımsal üretimi ve istihdamı artırmak, tarımsal ürünleri pazarlamak ve değerlendirmek, ortaklarına uygun şartlarla girdi sağlamak, ortakların tarımsal üretim faaliyetlerini artırmak, aynî veya nakdî kredilerle destekleyip kooperatif faaliyetlerini yönlendirmek amacıyla projeleri uygulatılır.
Projeler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü kontrolünde, İllerde İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Kırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürlüğü tarafından yürütülmekte ve talepte bulunan kooperatiflerce uygulanmaktadır.
Kalkınmada öncelikli yörelerde
% 15
diğer yörelerde
% 20
özkaynak katılımı gereklidir.
Proje Uygulama Aşamaları Genel Kurulda proje konusu görüşülür ve Yönetim
Kuruluna yetki verilir. Proje Etüt Raporu düzenlenir. Ahır Durum Cetveli düzenlenir. Her yıl 15 Aralık’a kadar Yatırım Programı Teklifi
yapılır Bakanlıkça ahır,işletme binası inşaatı, makine ekipman
ve canlı demirbaş materyali alımında kullanılmak üzere kredi tahsis edilir.
Müteselsil kefalet yöntemiyle “Ortaklar Borçlanma Sözleşmesi” imzalatılır.
Krediler tahsis edildikleri kalemlerde yapılan işlere göre İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü kontrolünde kullandırılır.
Yatırım Projeleri
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesinden sağlanan krediyle uygulanan projelerdir.
Kredilerin kaynağı Bakanlık bütçesinin ilgili tertiplerine tahsis edilen ödeneklerden ve kredi geri dönüşlerinden sağlanmaktadır.
Krediler içinuygulanacak faiz oranı % 3% 3 olarak belirlenmiştir
Yatırım Proje Konuları Damızlık Sığır Yetiştiriciliği
• 30 aile x 10 baş (Merkezi Sağım Üniteli)• 30 aile x 6 baş• 40 aile x 6 baş• 50 aile x 6 baş
Besi Sığırcılığı (50 aile x 10 baş x 2 devre) Damızlık Koyun Yetiştiriciliği (50 aile x 50 baş) Arıcılık (50 aile x 20 kovan) Seracılık (50 aile x 500 m2) Kültür Mantarcılığı (20 aile x 200 torba) Merkezi Süt Sağım Tesisi
• 2 x 6 Balık kılçığı modeli• 2 x 12 Balık kılçığı modeli
Zeytinyağı Fabrikası (20 ton/gün kapasiteli) Kontinü Sis.Zey.Yağı Fab.(40-60 T/G Kap.) Zeytin Salamura tesisi (100 ton/yıl kapasiteli) Soğuk Hava Deposu (1.000 ve 2.000 ton/Yıl kapasiteli) Çeltik İşleme Tesisi (15 ton/gün kapasiteli) Mandıra (5 ve 10 ton/gün kapasiteli) Halıcılık (16 adet çeşitli tip ve kapasitede)
VADE 1.yıl ÖDEMESİZ
2.yıl FAİZ ÖDEMELİ
3.yıl TAKSİT + FAİZ
4.yıl TAKSİT + FAİZ
5.yıl TAKSİT + FAİZ
6.yıl TAKSİT + FAİZ
7.yıl TAKSİT + FAİZ
İşletme Sermayesi Programı
Proje Konusu almış ve işletmeye geçmiş kooperatifler için işletme sermayesi ihtiyaçlarına katkıda bulunmak amacıyla tahsis edilen kredidir.
Kredi kooperatif tüzel kişiliği tarafından 3 yıl vadeli olarak kullanılmaktadır.
VADE
1.yıl FAİZ ÖDEMELİ
2.yıl TAKSİT + FAİZ
3.yıl TAKSİT + FAİZ
Ortaklar Mülkiyetindeki Projelerin Uygulama Durumları
DAMIZLIK, SÜT, BESİ VE KOYUNCULUK PROJE UYGULAMALARI (GENEL BÜTÇE VE KASDP)
YILLAR
Damızlık ve Süt Sığırcılığı Koyunculuk Besicilik
Koop sayısı
Aile sayısı
Hayvan sayısı
Koop sayısı
Aile sayısı
Hayvan sayısı
Koop sayısı
Aile sayısı
Hayvan sayısı
2003 32 2.700 6.400 3 150 6.500 3 150 1.500
2004 151 12.876 28.652 44 2.200 78.000 3 150 1.500
2005 176 13.345 31.690 60 3.000 91.000 1 50 500
2006 140 9.722 26.444 27 1.350 48.100 - - -
2007 165 11.225 29.870 34 1.700 55.900 3 150 1.500
2008 54 3.047 11.014 11 550 19.500 - - -
2009 181 11.482 30.384 9 450 15.600 1 50 500
2010 78 4.519 14.288 14 700 22.100 1 147 1.470
2011 214 11.015 41.942 16 800 31.200 1 50 500
2012 30 1.589 6.416 6 300 14.300 1 50 500
TOPLAM 1.221 81.520 227.100 224 11.200 382.200 14 797 7.970
Uşak’ta Uygulanan Kooperatif Projeleri
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 1997
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Eğlence Süt Sığırcılığı 100 aile X 2 baş
TOPLAM
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2002
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Hallaçlar Süt Sığırcılığı 100 aile X 2 baş 340.741,00
Ulubey-Merkez
Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 4 baş 345.025,00
TOPLAM 685.766,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2004
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (YTL)
Güneli Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 4 baş 660.313,00
Ayrancı Süt Sığırcılığı 51 aile X 2 baş 434.464,00
Paşacık Damızlık Koyun Yet. 50 aile X 26 baş 476.051,00
Corum Damızlık Koyun Yet. 50 aile X 26 baş 389.552,00
TOPLAM 1.960.380,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2005
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Eldeniz Damızlık Koyun Yet. 50 aile X 26 baş 552.882,00
Alahabalı Damızlık Koyun Yet. 50 aile X 26 baş 553.382,00
Güllübağ Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 4 baş 625.453,00
Kaplangı Damızlık Sığır Yet. 61 aile X 2 baş 487.383,00
TOPLAM 2.219.100,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2006
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Ahmetler Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 6 baş 1.008.490,00
Eskigüney- Paşacıoğlu
Süt Sığırcılığı 89 aile X 2 baş 703.955,00
Selçikler Süt Sığırcılığı 72 aile X 2 baş 592.274,00
Yeleğen Süt Sığırcılığı 79 aile X 2 baş 686.385,00
TOPLAM 2.991.104,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2007
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Güllü Süt Sığırcılığı 70 aile X 2 baş 420.770,00
Yayalar Damızlık Sığır Yet. 50aile X 4 baş 1. 041.981,00
TOPLAM 1.462.751,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2008
Kooperatif Adı Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Banaz Merkez-Kuşdemir
Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 6 baş 1.073.692,00
Öksüz Süt Sığırcılığı 51 aile X 2 baş 375.300,00
Bahadır Süt Sığırcılığı 51aile X2 baş 445.150,00
TOPLAM 1.894.142,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri – 2009
Kooperatif Adı Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Muharremşah Damızlık Sığır Yet. 50 aile X 6 baş 1.786.991,00
TOPLAM 1.786.991,00
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2010
Kooperatif Adı
Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Kandemir Damızlık Sığır Yet. 40 aile X 6 baş 1.713.591,00
Kayalı Damızlık Sığır Yet. 91 aile X 4 baş 2.523.881,72
Karabacaklı Damızlık Sığır Yet. 34 aile X 4 baş 1.062.824,86
Armutlu Damızlık Sığır Yet. 69 aile X 4 baş 1.961.001,72
Saraycık Damızlık Sığır Yet. 80 aile X 4 baş 2.241.941,72
Kayapınar Damızlık Sığır Yet. 44 aile X 4 baş 1.318.224,84
Pınarbaşı Damızlık Sığır Yet. 60 aile X 4 baş 1.726.864,86
TOPLAM 12.548.330,72
Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2011
Kooperatif Adı Proje Konusu Proje Kapasitesi
Tahsis Edilen Kredi (TL)
Dereköy Damızlık Sığır Yet. 40 aile X 6 baş 1.837.360,00
TOPLAM 1.837.360,00
“Türkiye tarımsız,
tarım kooperatifsiz
kalkınamaz”.
TEŞEKKÜR EDERİMTEŞEKKÜR EDERİM
top related