tema 3. a atmosfera

a pAtmósfera

Orixe da Atmósfera

A atmósfera é a capa gaseosa querodea a Terra.A súa formacióncomezou hai máisDe 4400 millónsde anos a partirdos gasesque escaparondo interior daTerra (masa derocha fundida).

Orixe da Atmósfera

No momento da súa formación, a Terraposuía unha envoltura de hidróxeno e Helio (eran os gases máis abundantes).Estes gases foron varridos polo vento solar.

Cando se formou o campo magnéticoterrestre (protexe a Terra dese vento) sepuideron acumular gases de orixevolcánica para que se formase aatmósfera primitiva.

A formación da atmósferaprimitiva débese a intensasactividades endóxenas(volcánicas e fenómenossimilares) e exóxenas comoas descargas eléctricas e achoiva de meteoritos.

Orixe da Atmósfera

Hai 3500 millóns de anos empezaron aformarse as primeiras comunidades duntipo especial de bacterias con actividadefotosintética, que comezaron aproporcionarlle osíxeno á atmósfera.

Este proceso aumentouco desenvolvementodas plantas e das algas.

Orixe da Atmósfera

Bacterias fotosintéticas

Cando se formou a atmósfera a súacomposición era semellante á dos gasesque expulsan actualmente os volcáns:dióxido de carbono, óxidos de xofre e decloro e pequenas cantidades de nitróxenoe de argón.

Composición Atmósfera

A atmósfera actual está composta porunha mestura de gases (nunhadeterminada proporción) á aquechamamos aire.

Gas moi reactivo (oxidante universal).É producido por bacterias, algas eplantas durante a fotosíntese.

Gas que non reacciona químicamentecon outras substancias. É producido por bacterias descompoñedoras.

Emitido por volcáns

Producido polos seres vivos e emitido polos volcáns. Utilízano as plantas parafabricar materia orgánica na fotosíntese.

Metano (producido por bacterias), óxidos de xofre(emitidos por volcáns e humanas), ozono (producidopola radiación ultravioleta) e substancias artificiales.

Atmósfera

A Estructura da Atmósfera

A atmósfera ten unha espesura duns500 Km, aínda que case todo o aireestá comprimido nos vinte máis próximosá superficie.

Na atmósfera pódense diferenciar catrocapas: Troposfera, Estratosfera, Mesosferae Termosfera ou Ionosfera.

É a capa que está en contactoco chan. Nela encóntranseo 90% do aire da atmófera.

A medida que se ascende,a Tª baixa ata os -55ºC. Aquíprodúcense os fenómenosmeteorolóxicos.

TROPOSFERANon se produce mestura verticaldo aire nin nubosidade, pero sifortes ventos horizontais.

A capa de ozono ou ozonosferaprotexe os seres vivos dasradiacións ultravioleta. Encóntrasena parte superior da estratosfera.

ESTRATOSFERADesde a zona máis interna damesosfera cara á máis externa,a temperatura vaidescendendo ata menosde -100ºC.

MESOSFERAÉ a capa externa. Non ten un límitesuperior definido. Cada vez haimenos aire, ata que, a uns 500 Kmde altitude, xa se encontra obaleiro do espazo.

TERMOSFERAou IONOSFERA

As radiacións solares quentan asúa parte superior, polo que amedida que se ascende, atemperatuta é maior.

Atmósfera

As Funcións da Atmósfera

A atmósfera ten unha importancia vitalpara os seres vivos, xa que nos proporcionao osíxeno que necesitamos na respiración,o dióxido de carbono que se utiliza nafotosíntese e o nitróxeno que algunhasbacterias utilizan como nutriente.

Tamén actúa como filtro protectorcontra as raciacións solares e regulaa temperatura grazas ao efectoinvernadoiro.

Atmósfera

Filtrofotoprotector

A atmósfera actúa como un filtrofotoprotector, retendo as radiaciónssolares máis perigosas:

Atmósfera

Raios X e raios gamma absórbense na ionosfera.

Raios ultravioleta absórbense na estratosfera.

Só a luz visible atravesa toda aatmósfera e chega ata o chan.

Unha parte da luz visible reflíctese eoutra parte desa radiación visible éabsorbida polo chan, que se quenta.

Atmósfera

O Chan quente emiteradiación infravermellacara ao exterior.

Atmósfera

Unha parte desa radiaciónescapa ao espazo, perooutra parte queda retidapor certos gases, o quequenta a atmosfera.Por iso, estes gasesdenomínanse gases deefecto invernadoiro.

Debido ó efecto destes gasesde efecto invernadorio, atemperatura da troposferamantense uns 30ºC máis altado que estaría se non existiseneses gases.

Atmósfera

Atmósfera

Outras funcións da atmosfera:

Distribúe parte da enerxía solar pola superficie terrestre mediante os ventos. Produce alteracióne destrucción das rochas mediante diversas reaccións químicas en que intervén a auga e polos cambios de temperatura. Intercambia calor e movemento cos hidrosfera, causando ondas e as correntes mariñas.

Presiónatmosférica

Presión atmosférica

A presión atmosferica é o peso queexerce o aire sobre a superficie terrestre.

Esta presión pode experimentarVariacións en función de:

A altitude.

A temperatura do aire.

Presión atmosférica

AltitudeA maioraltitude

menor presiónatmosférica

Na cima dunha montaña a presión émenor ca ao nivel do mar, xa que haimenos cantidade de aire sobre nós.

Presión atmosférica

Temperatura do aireA menor

temperaturamaior presiónatmosférica

O aire frío é máis denso ca o cálido,polo que tende a baixar. Isto fai quea presión sobre a superficie terrestresexa maior.

O Tempo

O aire móvese

O vento é unha masa de aire que sedespraza debido ás diferenzas de presiónatmosférica que existen estre unhas zonase outras da Terra.

Cando nunha zona a presión atmosféricaaumenta, o aire tende a escapar dela entodas direccións, mentres que se a presiónatmosférica é menor ca nos arredores, oaire tende a acudir desde todas direccións.

O vento

Na atmosfera hai masas de aire condiferentes temperaturas e graos dehumidade, que non se mesturan facilmente.

As zonas ondeestas masas deaire entran encontacto recibeno nome de frontes.

Os frentes

Unha fronte fríaconsiste nunhamasa de aire fríoque empurra outrade aire quente.

Represéntanse conliñas con triángulosazuis.

Os frentes

Unha fronte cálidaestá formada porunha masa de airequente que avanzaempurrando unhamasa de aire máisfresco e seco. Represéntanse cunhaliña con semicírculosvermellos.

Airefrío

As nubes eprecipitacións

As NubesAs nubes están formadas por un aerosolde gotas de auga, as veces microscópicas,outras veces de varions milímetros dediámetro, que se manteñen en suspensiónno aire debido o seu pouco peso e a queas correntes de aire non as deixan caer.

Tipos de Nubes

Grandes nubesde tormenta,con lóstregos,chuvi e sarabia.

Con aspecto de algodóne adoitan intrepretarsecomo un signo de bo tempo

Nubes altas,esfiañadas,formadas porcristais de xeo.Adoitan indicarchuvias.Nubes de aspecto

chumbizo. Cobrentotalmente o ceo.Traen chuvia ouneve.

Cirros

Cumulonimbos

Nimboestratos

As NubesEstas gotas que forman as nubes podenevaporarse, co que a nube que formandesaparece, ou poden aumentar detamaño e caer en forma de chuvia,formando unha precipitación.

As precipitacións podenser tamén en forma deneve ou de sarabia,dependendo dascondicións que se deanna nube.

O tempo e o clima

O tempo e o clima

O tempo meteorolóxico é o estado daatmosfera nun momento e lugardeterminados.

O clima, en cambio, é unha síntese dotempo meteorolóxico ao longo dunperíodo de tempo.

Para definir o clima estúdanse os datos recollidosao longo de moitos anos e obtéñense os valoresmedios de temperatura e pluviosidade dunhazona para cada época do ano.

Climograma

Climigrama-Ferrol

A contaminaciónatmosférica

Contaminación atmosférica

Con frecuencia, nos partes meteorolóxicospodemos escoitar referencias aos niveisde calidade do aire, en que se mencionaa concentración de determinadoscontaminantes nunha zona concreta.

Contaminación atmosférica

Contaminación atmosférica

As substanciascontaminantes

do aire

Substancias contaminantes

Os contaminantes son substancias sólidas,líquidas ou gaseosas, e a súa presenza noaire implica unha perda de calidade destee poden chegar a constituir un risco paraa saúde.

Problemas atmosféricos aescala global:

Contaminación atmosférica

1. O Quecemento global: O dióxido de carbono non se considera uncontaminante, xa que forma parte dacomposición do aire de forma natural.Con todo, as actividades humanas, enespacial aquelas que utilizan combustiblescomo fonte de enerxía, emiten este gas a unritmo moito maior do que poden absorber ossistemas naturais.

Contaminación atmosférica

Por esta razón, estase acumulando na atmósferae a súa concentración é cada vez maior.

O dióxido de carbono,ao ser un gas de efectoinvernadoiro, retén aradiación caloríficaemitida pola terra,contribuindo aoquecemento global.

2. O burato da capa de ozono:

Contaminación atmosférica

Os gases CFC,producidosindustrialmente,conteñen cloroe flúor.

Cando se dispersan na atmosfera e chegan áestratosfera, interfiren co proceso de producciónde ozono, diminuindo a concentración deste gasna ozonosfera e favorecendo que unha parteda radiación ultravioleta perigosa chegue ata asuperficie.

Contaminación atmosférica

Estas radiacións producenfectos moi negativos sobreos ecosistemas terrestres emariños e causánlles áspersoas enfermidadesoculares e cutáneas.

Evolución do buratoda capa de ozono

Impactosambientaispositivossobre a

atmosfera

Contaminación

As consecuencias da contaminaciónatmosférica son claramente dañinas.O aire que respiramos é fundamentalpara a nosa saúde.Algúns contaminantes son moi perxudiciaise a súa inhalación constante orixinaproblemas como a irritación da gorxa edos bronquios.

Podemos correxir estes impactos?

Correxir a Contaminación

Non é posible retirar os contaminantes daatmósfera xa que se dispersan con moitarapidez.Pero a atmosfera dispón de mecanismosde autolimpeza:

Os ventos, que dispersan os contaminantes.

As precipitacións, que arrastran os contaminantes ata a superficie terrestre.

Correxir a Contaminación

Para reducir rapidamente a concentraciónde contaminantes nunha zona é moiimportante eliminar ou diminuir a súaemisión.Para diminuir a contaminación atmosféricapodemos adoitar diferentes medidas:

1. Instalar filtros:Nas chimeneas de centrais térmicas e industrias,para evitar a emisión de feluxe e óxidos de xofre.

Correxir a Contaminación

2. Desenrolo das fontes renovables de enerxía:

Substituindo prograsivamente o uso de carbón epetróleo para producción de electricidade.Na actualidade, unha proporción importanteda enerxía que consumimos provén de fontesrenovables de enerxía, como a eólica e a solar.

Correxir a Contaminación

3. Consumo de enerxía responsable:

A enerxía que consumimos procede en granparte de centrais térmicas que emitencontaminantes.Reducir o consumo de enerxía é unha medidapara que a emisión de contaminantes áatmosfera sexa menor.

Correxir a Contaminación

4. Reciclar:

A producción de materiais reciclados, comoo papel, os plásticos, o vidro, etc., consomemoita menos enerxía ca súa fabricación.

Recicla

Cuidemos o nosoPlaneta

Por hoxe … polo futuro.

Fin