tema : hrana u zdravlju i bolesti - hranom do...

Tema : HRANA U ZDRAVLJU I BOLESTI

Pripremio:Prof. Dr. Midhat Jašić

Tehnološki fakultet Tuzla

SEMINAR HRANOM DO ZDRAVLJA

Ekonomska i kulturna globalizacije svijet postaje globalno selo

HRANA U ZDRAVLJU I BOLESTISADRŽAJ

• HRANA, PREHRANA I ZDRAVLJE • BOLESTI I PREHRANA• BOLESTI I HRANA• ZAKLJUČCI

Hrana, prehrana, nutrijent

• Hrana- materija koju unosimo u organizam

• Preharana proces njenog unosa i iskorištenja

• Nutrinet- hranljiva hemijska materija iz hrane- jela i pića

• Nutricionizam- odnos prehrane i zdravlja

• Dijetetika- prehrana i životni stil

• Dijetoterapija-tretman bolesti hranom

Nutritivne ( korisne) i nenutritivne (štetne) materije u hrani

Zdravstvena ispravnost i zdravstvena sigurnost hrane

Zdravstveno ispravnim proizodom smatra se hrana koja:

• ne sadrži mikroorganizme, parazite i njihove razvojne oblike u broju koji je opasnost za zdravlje ljudi,

• ne sadrži štetne ili opasne tvari u koncentracijama koje same ili zajedno s drugim tvarima predstavljaju opasnost za zdravlje ljudi

Zdravstvena sigurnost hrane -odnosi se na rizik - vjerojatnost da će neka štetna materija izazvati štetnost po zdravlje konzumenta pod određenim uvjetima.

Rješava se sistemski

11--GGHHPP//GGMMPP//GGAAPP

22--HHAACCCCPP

33--AANNAALLIIZZAA RRIIZZIIKKAA

= Upravljanje na višim razinama Proces donošenja odluka = Poboljšana povezanost između politika – ciljevi javnog zdravstva – i vodiči za prehrambenu industriju

Kontrola opasnosti strategije

Analiza rizika pristup

= Upravljanje na operativnom nivou = Zahtjevi zakonodavstva

Implementacija

Kvalitet i atributi kvaliteta hrane i ishrane

1.Kvalitet hraneDvije osnovne grupe atributa

kvaliteta hrane:• zdarvstveni atributi (food

safety)• ostali atributi (tehnološki ,

senzorni, nutritvni i drugi) 2.Atributi kvaliteta hrane - ostali• nutritivni atributi• tehnološki atributi• senzorni/organoleptički atributi• tekstura i reologija

3.Kvalitet ishrane i atributi kvaliteta ishrane•prehrambene navike•ishrana u odnosu na dob, spol, zdravstveni status, zanimanje •prehrambeni običaji Kvalitet ishrane•Esencijalni i neesencijalni nutrijenti

•P, •UH,•L

DANAS JE U RAZVIJENIM ZEMLJAMA RAZNOVRSNA PONUDA hrane na tžištu

Šta misle potrošači ????????

Šta misle potrošači ?

Šta misle potrošači ?

Gradacija atributa kvalitete

1.Zdravstvena bezbijednost hrane

2.Nutritivna vrijednost3.Cijena4.Ukus hrane

Faktori koji utiču na stepen zdravstvene sigurnosti

1.Edukacija2. Režim ishrana• opšta kultura ishrane

populacije ( navike i običaji),

3.Hrana i tehnologija njene proizvodnje:

• postupak tehnologije primarne poljoprivredne proizvodnje hrane,

• postupak tehnologije poslije berbe,

• postupak tehnologije prerade i• sistemi distribucije do

krajnjeg potrošača• priprema hrane

Atributi zdravstvene bezbijednosti • Kontrolirana zdravstevena ispravnost • Nekontrolirana zdravstevena ispravnost• Tehnološki atributi i zdravstvena bezbijednost (svježa hrana,

konzervirana hrana, GM,organska hrana, novel food)

Nekontrolisana proizvodnjanajčešće pijaca i slobodna razmjena

Kontrolisana konvencionalna

proizvodnja

TQM

FSM , HACCP

Kontrola zdravstevene bezbijednosti u fazama proizvodnje i distribucije hrane ‘ standardi i kodovi

GAPGMP,GHP,

GLP,GDP,

(PRP )HACCP,

IFS

FSM, QMS TQM-

Bolesti • nepravilnog načina ishrane i • bolesti izazvane hranom

Deficitarnost nutrijentata

Suficitarnot nutrijentata

Bolesti prehrane

Preosjetljivost na hranu

Poremećaji u prehrani

Posljedica drugih bolesti

DebljinaBolesti krvnih sudova,D. melitus tip 2,Hiperlipidemija, Hipertenzija, KarcinomDruge bolesti

Avitaminoze

Nedostatak minerala

Nedostatak proteina ( kvašiorkor marazam)

Alergije na hranu

Netolerancije na hranu

Anoreksija

Bulimija

Kaheksija

Druge

Malnutricije

Drugi faktori Životni stil

Stres

Drugi faktori Genetski faktori

Nedostatak nutrijenata u ishrani

Bolesti deficitarnosti nutrijenata u isharani:

• Nedostatak vitamina u prehrani (Avitaminoze)

• Nedostatak minerala• Nedostatak proteina u

prehrani Kvašiorkor i marazam

Druge bolesti

Obilje ne donosi zdravlje

Bolesti suficitarnosti nutrijenata u ishrani

• debljina• bolesti krvnih sudova, • dijabetes melitus tip 2, • hiperlipidemija, • hipertenzija, • karcinom Unos prevelike,

nuravnotežene količine nutrijenata posebno lipida smatra se uzrokom mnogih bolesti

Bolesti suficitarnosti nutrijenata u ishrani

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Australia 8.2 8.2 8.3 8.4 8.8 8.9 9.1 9.2 9.6 9.5China 3.8 4.0 4.4 4.5 4.6 4.6 4.8 4.8 4.7 4.7Japan 7.0 6.9 7.2 7.4 7.6 7.8 7.9 7.7 7.8 7.7New Zealand 7.1 7.3 7.8 7.6 7.7 7.8 8.2 8.0 8.4 8.7Singapore 3.6 3.5 4.1 4.0 3.6 4.3 4.2 4.2 3.7 3.6South Korea 3.9 3.9 4.0 4.3 4.5 5.4 5.3 5.4 5.5 6.0Taiwan 5.4 5.4 5.5 5.7 5.7 6.0 6.0 6.2 6.2 6.2Denmark 8.2 8.2 8.3 8.5 8.3 8.6 8.8 9.1 9.2 9.1Finland 7.6 7.2 6.9 6.8 6.6 6.7 7.0 7.3 7.4 7.5France 9.8 9.7 9.6 9.7 9.6 9.7 10.0 10.9 11.0 10.4Germany 10.4 10.2 10.2 10.3 10.3 10.4 10.6 10.8 10.6 10.7Italy 7.4 7.7 7.7 7.8 8.1 8.2 8.3 8.3 8.7 8.9Netherlands 8.2 7.9 8.1 8.1 8.0 8.3 8.9 9.1 9.2 9.0Sweden 8.3 8.1 8.3 8.4 8.4 8.7 9.1 9.3 9.1 9.1Switzerland 10.1 10.2 10.3 10.5 10.4 10.9 11.1 11.5 11.5 11.6United Kingdom 7.0 6.8 6.9 7.1 7.3 7.5 7.7 7.8 8.1 8.3Canada 8.8 8.8 9.1 8.9 8.8 9.3 9.6 9.8 9.8 9.8United States 13.2 13.1 13.1 13.1 13.2 13.9 14.7 15.2 15.2 15.3

Svi uzrasti nisu podjednako osjetljivi na nepravilnu ishranu i kontaminante

Osjetljive populacijske grupe:

• Trudnice• Novorođenčad• Dojenčad• Adoloscenti• Stare osobe• Bolesne osobe

Bolesti izazvane hranom - intoksikacije i infenkcije

Kontaminanti

Bolesti izazvane hranom - intoksikacije i infenkcije

Biološki kontaminanti1. Makrobiološke opasnosti• insekti • glodari • ptice i ostale štetočine2. Mikrobiološki opasnosti:• prioni • virusi • bakterije • kvasci i plijesni• protozoe • paraziti

Hemijski kontaminanti• prirodni toksikanti • ostaci sredstava za zaštitu

biljaka ( pesticidi)• ostaci sredstava za zaštitu

životinja (veterinarski lijekovi)• toksini mikr.porijekla• toksikanti indus. otpada• radioaktivne tvari • teški metali• aditivi • toksikanti iz prerade hrane• migrirajuće grupe iz

ambalaže• sredstva za dezinfekciju• alergeni

Kontaminanti iz okoliša

Migrirajuće grupe i njihove rezidue

Polietilen Terephthalate (PET): sirovina:

• tereftalna kiselina i / ili • tereftalat etan i • etilen antifriz.

Otrovne kemikalije koje se koristi u proizvodnji:

• antimon oksid, • diazomen, • olovo oksid.

•http://www.ecologycenter.org/iptf/toxicity/index.html

Genetically modified foods and the American-European opinion divide.

Ima li razloga za zabrinutost?

Uživajte u vašoj hrani

Nešto nije u redu, naš zrak je čist, voda čista, stalno smo fizički aktivni, sva hrana nam je organska, ali niko ne živi

duže od 30 godina

Zaštita zdravlja i zdravstvena sigurnostpotrošača hrane

Cilj

Zaključci

Zdravo i radno sposbno stnovništvoSvih životnih dobi

Rezultat kako ?Proaktivno preventivno

djelovanje na svim nivoima

•NACIONALNA

•STRATEGIJA PREHRANE

•NACIONALNASTRATEGIJA•ZDRAVLJA

Mega doze vitamina C

Demokratija

Mega doze

World Health Statistics Annual 1994–1998.online version. www.who.int/whosis; Food and Agriculture

Poruka seminara : smanjimo rafinirane namirnice u isharni

Hvala

Najmoćnije oruđe da promijenite svijet je edukacija

N.Mendela