teža povreda r dužnosti

Predavač: Mr Nedeljko Z. Milaković

ODGOVORNOST ZA POVREDU OBAVEZA IZ

UGOVORA O RADU

2

PRAVNI OKVIR

• ZAKON O RADU (“Sl.glasnik RS”, broj:55/07)

• OPŠTI KOLEKTIVNI UGOVOR (“Sl.glasnik RS”, broj: 27/06)

• POSEBNI KOLEKTIVNI UGOVOR

• POJEDINAČNI KOLEKTIVNI UGOVOR

• PRAVILNIK O RADU

• UGOVOR O RADU

3

POSLODAVAC JE PREDUZEĆE, USTANOVA, BANKA, ORGANIZACIJA ZA OSIGURANJE, UDRUŽENJE, AGENCIJA, ZADRUGA I SVAKO DRUGO PRAVNO I FIZIČKO LICE KOJE RADNIKU, NA OSNOVU UGOVORA O RADU, DAJE ZAPOSLENJE

RADNIK JE LICE KOJE JE ZAPOSLENO NA OSNOVU UGOVORA O RADU

RADNI ODNOS NASTAJE S DANOM KAD RADNIK, NA OSNOVU UGOVORA O RADU, STUPI NA RAD KOD POSLODAVCA

OSNOVNE DEFINICIJE

4

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST I DRUGE ODGOVORNOSTI

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST JE ODGOVORNOST ZA POVREDU RADNE OBAVEZE

KRIVIČNO DJELO JE DRUŠTVENO OPASNO DJELO KOJE JEZAKONOM ODREðENO KAO KRIVIČNO DJELO I ČIJA SUOBILJEŽJA ODREðENA ZAKONOM

PREKRŠAJ JE ZAKONOM, UREDBOM ILI ODLUKOM OPŠTINEODREðENA POVREDA JAVNOG PORETKA

5

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST I DRUGE ODGOVORNOSTI

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST I KRIVIČNA ODGOVORNOST SUSAMOSTALNE I NEZAVISNE ODGOVORNOSTI

NEZNATNA DRUŠTVENA OPASNOST ISKLJUČUJE POSTOJANJEKRIVIČNOG DJELA ALI NE I POSTOJANJE POVREDE RADNEOBAVEZE

DISCIPLINSKO PRAVO NE POZNAJE NEZNATNU DRUŠTVENUOPASNOST I PO TOME JE DISCIPLINSKA ODGOVORNOST STROŽIJA OD KRIVIČNE ODGOVORNOSTI

6

NAČELO LEGALITETA

PREMA PRINCIPU LEGALITETA ZAPOSLENI ODGOVARAZA POVREDU RADNE OBAVEZE KOJA JE U VRIJEME IZVRŠENJA BILA PROPISANA

NULLUM CRIMEN SINE LEGE

NAČELO LEGALITETA

7

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST JE ODGOVORNOST ZAPOSLENOGZA PROPISANU POVREDU RADNE OBAVEZE KOJU U ODREðENOMPOSTUPKU UTVRðUJU NADLEŽNI ORGANI IZRIČUĆI UTVRðENEDISCIPLINSKE MJERE

OSNOVNI ELEMENT DISCIPLINSKE ODGOVORNOSTI SU POVREDARADNE OBAVEZE I KRIVICA

IZVRŠENJE POVREDE RADNE OBAVEZE UTVRðUJE SE ZAVISNO OD NAČINA, MJESTA I VREMENA

8

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST

STICAJ JE SKUP POVREDA RADNIH OBAVEZA UČINJENIH ODISTOG ZAPOSLENOG ZA KOJI SE IZRIČE JEDNA DISCIPLINSKAMJERA

PRODUŽENA POVREDA RADNE OBAVEZE POSTOJI KAD VIŠE POVREDA, ZBOG MEðUSOBNE POVEZANOSTI ČINEJEDINSTVENU POVREDU RADNE OBAVEZE

TRAJNA POVREDA RADNE OBAVEZE DOVODE DO ODREðENOGSTANJA NEDISCIPLINE TAKO DA POSTOJI DOK POSTOJI IPOVREDA RADNE OBAVEZE

9

DISCIPLINSKA ODGOVORNOST

MJESTO IZVRŠENJA POVREDE RADNE OBAVEZE JE MJESTOGDJE JE ZAPOSLENI UČINIO RADNJU POVREDE

VRIJEME IZVRŠENJA JE VRIJEME KADA JE ZAPOSLENI PREDUZEO RADNJU POVREDE

NAČIN, MJESTO I VRIJEME IZVRŠENJA PRESUDNO UTIČUNA IDENTIFIKACIJU POVREDE PA SE ZATO IMAJU NAZNAČITIU IZRECI ODLUKE O DISCIPLINSKOJ MJERI

10

KRIVICA ZAPOSLENOG

KRIVICA JE PSIHIČKI ODNOS UČINIOCA PREMA POVREDIRADNE OBAVEZE

POSTOJANJE KRIVICE JE USLOVLJENO URAČUNLJIVOŠĆU

DISCIPLINSKU ODGOVORNOST NE MOŽE IZBEĆI ZAPOSLENIKOJI SAM SEBE DOVEDE U STANJE U KOME NIJE MOGAODA SHVATI ZNAČAJ SVOJIH RADNJI I DA UPRAVLJA SVOJIMPOSTUPCIMA

11

KRIVICA – KRIVIČNO PRAVNI PRISTUP

UMIŠLJAJ JE TEŽI OBLIK KRIVICE KOJI POSTOJI KAD JE OKRIVLJENI BIO SVIJESTAN DA ČINI POVREDU RADNE OBAVEZEI KAD JE HTIO NJENO IZVRŠENJE ( DIREKTNI UMIŠLJAJ )

EVENTUALNI UMIŠLJAJ POSTOJI KAD JE OKRIVLJENI BIO SVIJESTAN DA USLJED NJEGOVOG POSTUPKA MOŽE DOĆIDO POVREDE RADNE OBAVEZE PA JE NA TO PRISTAO

12

KRIVICA – KRIVIČNO PRAVNI PRISTUP

NEHAT JE BLAŽI OBLIK KRIVICE KOJI POSTOJI KAD JE OKRIVLJENI BIO SVIJESTAN DA USLJED NJEGOVOG POSTUPKAMOŽE DOĆI DO POVREDE RADNE OBAVEZE ALI JE OLAKODRŽAO DA DO POVREDE NEĆE DOĆI ( SVIJESNI NEHAT )

NESVIJESNI NEHAT POSTOJI KAD OKRIVLJENI NIJE BIO SVIJESTANDA USLJED NJEGOVOG POSTUPKA MOŽE DOĆI DO POVREDERADNE OBAVEZE IAKO JE PREMA OKOLNOSTIMA SLUČAJA ILIČNIM SVOJSTVIMA BIO SVIJESTAN TE MOGUĆNOSTI

13

KRIVICA – GRAðANSKO PRAVNI PRISTUP

NAMJERA ( DOLUS ) POSTOJI KAD JE OKRIVLJENI BIO SVIJESTAN SVOJE RADNJE I HTIO NJENO IZVRŠENJE

GRUBA NEPAŽNJA ( CULPA LATA ) POSTOJI KAD OKRIVLJENI, VAN SLUČAJEVA NAMJERE, NIJE SE PONAŠAO U ODREðENOJSITUACIJI KAO IOLE PAŽLJIV ČOVJEK

OBIČNA NEPAŽNJA ( CULPA LEVIS ) POSTOJI KAD SE OKRIVLJENINIJE PONAŠAO U ODREðENOJ SITUACIJI KAO UOBIČAJNOPAŽLJIV ČOVJEK

14

RAZLOZI ZA ISKLJUČENJE KRIVICE

NEURAČUNLJIVOST JE STANJE U KOME OKRIVLJENI NE MOŽE DA SHVATI ZNAČAJ SVOJIH RADNJI I DA UPRAVLJA SVOJIMPOSTUPCIMA

STVARNA ZABLUDA POSTOJI KAD JE ZAPOSLENI UČINIO POVREDU RADNE OBAVEZE POGREŠNO SMATRAJUĆI DA POSTOJE OKOLNOSTI PREMA KOJIMA BI , AKO BI STVARNOPOSTOJALE, PREDUZETA RADNJA BILA DOPUŠTENA

15

RAZLOZI ZA ISKLJUČENJE POVREDE RADNE OBAVEZE

PRINUDA JE FIZIČKA SILA ILI OZBILJNA PRETNJA KOJOM SEOD ZAPOSLENOG IZNUðUJE PREDUZIMANJE RADNJE PREDVIðENEKAO POVREDA RADNE OBAVEZE

NUŽNA ODBRANA JE ONA ODBRANA KOJA JE NEOPHODNOPOTREBNA DA RADNIK OD SEBE ILI DRUGOG ODBIJEISTOVREMENI PROTIVPRAVNI NAPAD

KRAJNJA NUŽDA POSTOJI KAD JE RADNJA POVREDE PREDUZETADA RADNIK OD SEBE ILI DRUGOG OTLONI ISTOVREMENUOPASNOST

ODSUSTVO VEZE SA RADOM

ODSUSTVO PROTIVPRAVNOSTI

16

ZA POVREDU RADNIH OBAVEZA RADNIK JE ODGOVORAN POSLODAVCU, A AKO JE POVREDOM RADNIH OBAVEZA PRIČINJENA MATERIJALNA ŠTETA POSLODAVCU ILI TREĆIM LICIMA ILI JE UČINJENO KRIVIČNO DJELO ILI PREKRŠAJ,RADNIK JE ODGOVORAN MATERIJALNO, ODNOSNO KRIVIČNO I PREKRŠAJNO

POVREDA OBAVEZA IZ UGOVORA O RADU OD STRANE RADNIKA

RADNIK JE DUŽAN DA SE NA RADU PRIDRŽAVA OBAVEZA PROPISANIH ZAKONOM, KOLEKTIVNIM UGOVOROM,PRAVILNIKOM O RADU I UGOVOROM O RADU I DA SVOJE OBAVEZE IZVRŠAVA NA NAČIN KOJI NEĆE ONEMOGUĆAVATIILI OMETATI DRUGE RADNIKE U IZVRŠAVANJU NJIHOVIHRADNIH OBAVEZA

17

POVREDA OBAVEZA IZ UGOVORA O RADU OD STRANE RADNIKA

POVREDU OBAVEZE IZ UGOVORA O RADU RADNIK ČINI NEIZVRŠAVANJEM ILI NEMARNIM, NEBLAGOVREMENIM I NESAVJESNIM IZVRŠAVANJEM RADNE OBAVEZE

POVREDU RADNE OBAVEZE RADNIK MOŽE IZVRŠITI ČINJENJEM ILI NEČINJENJEM

ZA POVREDU RADNE OBAVEZE RADNIK ODGOVARA U POSTUPKU ZA UTVRðIVANJE ODGOVORNOSTI

ODGOVORNOST ZA POVREDU RADNE OBAVEZE NE ISKLJUČUJE KRIVIČNU, PREKRŠAJNU I MATERIJALNU ODGOVORNOST

18

LAKŠE POVREDE RADNE OBAVEZE

LAKŠE POVREDE RADNE OBAVEZE SU PROPUSTI KOJE RADNIK UČINI U RADU ILI U VEZI SA RADOM A KOJE SE NE SMATRAJU TEŽOM POVREDOM RADNIH OBAVEZA U SMISLU ZAKONA O RADU

GRANSKIM I POJEDINAČNIM KOLEKTIVNIM UGOVOROM I PRAVILNIKOM O RADU BLIŽE SE ODREðUJU LAKŠE POVREDE RADNIH OBAVEZA

19

TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE

TEŽOM POVREDOM RADNIH OBAVEZA SMATRA SE TAKVO PONAŠANJE RADNIKA NA RADU ILI U VEZI SA RADOM KOJIM SE NANOSI OZBILJNA ŠTETA INTERESIMA POSLODAVCA KAO I PONAŠANJE RADNIKA IZ KOGA SE OSNOVANO MOŽE ZAKLJUČITI DA DALJI RAD RADNIKA KOD POSLODAVCA NE BI BIO MOGUĆ

20

TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE

TEŽA POVREDA RADNIH OBAVEZA ZBOG KOJIH POSLODAVACMOŽE DA JEDNOSTRANO RASKINE UGOVOR O RADU SA RADNIKOM, SMATRAJU SE:

1. ODBIJANJE RADNIKA DA IZVRŠAVA SVOJE RADNE OBAVEZE ODREðENE UGOVOROM O RADU

2. KRAðA, NAMJERNO UNIŠTENJE, OŠTEĆENJE ILI NEZAKONITO RASPOLAGANJE SREDSTVIMA POSLODAVCA, KAO I NANOŠENJE ŠTETE TREĆIM LICIMA KOJU JE POSLODAVAC DUŽAN NADOKNADITI

3. ZLOUPOTREBA POLOŽAJA SA MATERIJALNIM ILI DRUGIM ŠTETNIM POLJEDICAMA PO POSLODAVCA

21

TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE

4. ODAVANJE POSLOVNE ILI SLUŽBENE TAJNE

5. NAMJERNO ONEMOGUĆAVANJE ILI OMETANJE DRUGIH RADNIKA DA IZVRŠAVAJU SVOJE RADNE OBAVEZE, ČIME SE REMETI PROCES RADA KOD POSLODAVCA

6. NASILNIČKO PONAŠANJE PREMA POSLODAVCU, DRUGIM RADNICIMA I TREĆIM LICIMA ZA VRIJEME RADA

7. KORIŠĆENJE ALKOHOLNIH PIĆA ILI DROGA ZA VRIJEME RADNOG VREMENA

8. NEOPRAVDAN IZOSTANAK S POSLA U TRAJANJU OD TRI DANA U KALENDARSKOJ GODINI

22

TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE

9. DAVANJE NETAČNIH PODATAKA I DOKAZA O ČINJENICAMA BITNIM ZA ZAKLJUČIVANJE UGOVORA O RADU

10.NASILJE NA OSNOVU POLA, DISKRIMINACIJA, UZNEMIRAVANJE RADNIKA I MOBINGA

11.SVAKO DRUGO PONAŠANJE RADNIKA KOJIM SE NANOSI ŠTETA INTERESIMA POSLODAVCA ILI IZ KOGA SE OSNOVANO MOŽE ZAKLJUČITI DA DALJI RAD RADNIKA KOD POSLODAVCA NE BI BIO MOGUĆ

23

TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE

UKOLIKO RADNIK I PORED TOG UPOZORENJA PONOVI ISTI ILI DRUGI PROPUST, TAKVO PONOVLJENO PONAŠANJE SMATRAĆE SE TEŽOM POVREDOM RADNIH OBAVEZA ZBOG KOJIH POSLODAVAC MOŽE OTKAZATI UGOVOR O RADU

AKO RADNIK UČINI PROPUST U RADU ILI U VEZI SA RADOM KOJI SE NE SMATRA TEŽOM POVREDOM RADNIH OBAVEZA, POSLODAVAC ĆE GA PISMENO UPOZORITI NA TAKVO PONAŠANJE

24

MJERE ZA POVREDU RADNIH OBAVEZA

ZA IZVRŠENU TEŽU POVREDU RADNIH OBAVEZA MOGU SE IZREĆI SLEDEĆE MJERE:

1. PRESTANAK RADNOG ODNOSA

2. NOVČANA KAZNA U VISINI 30 % OD NETO PLATE RADNIKA U TRAJANJU OD TRI MJESECA

25

MJERE ZA POVREDU RADNIH OBAVEZA

POSLODAVAC MOŽE MJERU PRESTANKA RADNOG ODNOSA ZBOG TEŽE POVREDE RADNE OBAVEZE ZAMJENITI NOVČANOM KAZNOM U VISINI DO 30 % OD PLATE RADNIKA U TRAJANJU OD TRI MJESECA, POD USLOVOM DA NISU NASTUPILE ZNATNO TEŽE POSLEDICE ZA POSLODAVCA, DA JE STEPEN ODGOVORNOSTI RADNIKA NESAVJESNI NEHAT I AKO SU UTVRðENE OLAKŠAVAJUĆE OKOLNOSTI ZA RADNIKA, O ČEMU DONOSI POSEBNU ODLUKU NA ZAHTJEV RADNIKA I DISCIPLINSKE KOMISIJE

MJERE ZA IZVRŠENJE LAKŠE POVREDE RADNE OBAVEZE UTVRDIĆE SE GRANSIKM I POJEDINAČNIM KOLEKTIVNIM UGOVOROM I PRAVILNIKOM O RADU

26

ORGANI ZA VOðENJE POSTUPKA

ORGAN NADLEŽAN ZA VOðENJE POSTUPKA I IZRICANJE MJERA ZA LAKŠU POVREDU RADNE OBAVEZE JE LICE ODREðENO STATUTOM ILI PRAVILNIKOM O RADU POSLODAVCA

ORGAN NADLEŽAN ZA VOðENJE POSTUPKA I IZRICANJE MJERE ZA TEŽU POVREDU RADNE OBAVEZE, ZA KOJE POSLODAVAC NIJE JEDNOSTRANO RASKINUO UGOVOR O RADU, JE KOMISIJA ZA UTVRðIVANJE ODGOVORNOSTI (DISCIPLINSKA KOMISIJA) KOJA BROJI NAJMANJE TRI ČLANA

27

ORGANI ZA VOðENJE POSTUPKA

POKRETANJE I VOðENJE POSTUPKA, NAČIN RADA I ODLUČIVANJE ORGANA ZA VOðENJE POSTUPKA, IZRICANJE I IZVRŠAVANJE DISCIPLINSKIH MJERA BLIŽE SE UREðUJU GRANSKIM I POJEDINAČNIM KOLEKTIVNIM UGOVOROM I PRAVILNIKOM O RADU

U TOKU DISCIPLINSKOG POSTUPKA PROTIV RADNIKA, AKO TO ON ZAHTJEVA , ZASTUPA GA SINDIKAT

28

DISCIPLINSKI POSTUPAK

UČEŠĆE SINDIKATA U DISCIPLINSKOM POSTUPKU

HITNOST POSTUPKA

POZIVANJE NA JAVNU RASPRAVU

PRAVO NA BRANIOCA

RASPRAVA – USMENA I JAVNA

PROCESNA NAČELA: NEPOSREDNOST STRANAKA, MATERIJALNAISTINA, SLOBODNA OCJENA DOKAZA, SAVIJESNO KORIŠTENJEPROCESNIH PRAVA, POUČAVANJE NEUKE STRANKE, PROCESNA EKONOMIJA I DR.

ZAPISNIK

29

DISCIPLINSKI POSTUPAK

OKOLNOSTI OD ZNAČAJA ZA IZRICANJE DISCIPLINSKE MJERE:TEŽINA POVREDE, NJENE POSLEDICE, STEPEN ODGOVORNOSTI,NJEGOV RANIJI RAD I PONAŠANJE NA RADU I DRUGE OKOLNOSTI

RJEŠENJE DISCIPLINSKOG ORGANA KOJIM SE ZAPOSLENIOGLAŠAVA KRIVIM I IZRIČE MJERU, OSLOBAðA ODGOVORNOSTIILI OBUSTAVLJA POSTUPAK SA OBRAZLOŽENJEM I POUKOM O PRAVNOM LIJEKU

PODNOŠENJE PRIGOVORA

ODLUČIVANJE O PRIGOVORU

30

ZASTARJELOST POSTUPKA

POKRETANJE POSTUPKA ZA UTVRðIVANJE ODGOVORNOSTI RADNIKA ZASTARJEVA U ROKU OD TRI MJESECA OD DANA KADA JE POVREDA UČINJENA, ODNOSNO OD DANA SAZNANJA ZA POVREDU, A NAJDALJE U ROKU OD ŠEST MJESECI OD DANA KADA JE POVREDA UČINJENA

VOðENJE POSTUPKA ZASTARJEVA PROTEKOM ŠEST MJESECI OD DANA POKRETANJA POSTUPKA ZA UTVRðIVANJE ODGOVORNOSTI RADNIKA

IZVRŠENJU IZREČENE MJERE ZA POVREDU RADNE OBAVEZE NE MOŽE SE PRISTUPITI AKO JE PROTEKLO VIŠE OD DVA MJESECA OD DANA KONAČNE ODLUKE KOJOM JE MJERA IZREČENA

31

EVIDENCIJA I BRISANJE

EVIDENCIJU DISCIPLINSKIH MJERA TREBA DA VODI POSLODAVAC

BRISANJE DISCIPLINSKE MJERE IZ EVIDENCIJE UZ USLOV APSTINENCIJE NARUŠAVANJA RADNE DISCIPLINE

32

O ODGOVORNOSTI SE UGLAVNOM PRIČA

A NAJVIŠE SE PRIČA O ONOM ČEGA NEMA

ZA POČETAK I KRAJ