tim treningu zdrowotnego
Post on 11-Jan-2017
236 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Teoria i metodyka treningu zdrowotnego
Osoba prowadząca przedmiot:
Ossowski Zbigniew, dr, awfis.rek@wp.pl
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Katedra: RekreacjiZakład: Rekreacji i Turystyki Kwalifikowanej
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Cele przedmiotu
C1 - Zapoznanie studentów z procesem planowania i programowania treningu zdrowotnego w róŜnych grupach wiekowych: dzieci, młodzieŜ, osoby dorosłe, osoby starsze.
C2 - WyposaŜenie słuchaczy w praktyczne umiejętności doboru odpowiednich metod, form i środków treningowych dla ludzi o róŜnym poziomie sprawności fizycznej.
C3 - Wskazanie roli i miejsca treningu zdrowotnego w budŜecie czasu wolnego osób w róŜnych grupach społecznych.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Wykłady
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Katedra: RekreacjiZakład: Rekreacji i Turystyki Kwalifikowanej
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Trening jako płaszczyzna do upowszechniania zachowań prozdrowotnych
„Pośród spraw ludzkich niŜszego rzędu nie ma dzisiaj i nie było nigdy w historii człowieczego losu sprawy waŜniejszej od zdrowia”(Pawłucki, 1994).
„Jednym z istotnych, jeśli nie najistotniejszych składników zdrowego stylu Ŝycia jest regularna aktywność fizyczna – podstawa promocji zdrowia”(Drabik, 1996).
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Pojęcie treningu zdrowotnego i sportowego [Mała Encyklopedia Sportu,1986; Kuński, 2002]
Ryc. 1. RóŜnice w obciąŜeniach podczas treningu zdrowotnego i sportowego [Drabik, 1996]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Pojęcie zdrowia [WHO, 2007].2. Pojęcie wychowania zdrowotnego, promocji zdrowia
[Drabik, 1996].3. Styl Ŝycia i zachowania zdrowotne [Woynarowska, 2010;
Słońska, Misiura, 1993; Marcinkowski, 2005; Bond i wsp., 2004].
4. Cztery grupy czynników warunkujących pole zdrowia wg Lalonde’a
� czynniki biologiczne: 10-15%� wpływy środowiska zewnętrznego:
25-35%� opieka medyczna: 10-20%� właściwy styl Ŝycia: 50%
5. Aktywność fizyczna a aktywność ruchowa [Szopa, Drabik 1996].
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Podstawowe wskaźniki zdrowia pozytywnego [Kuński, 1995]� wydolność tlenowa (VO2max), � spoczynkowa częstość skurczów serca (RHR), � ciśnienie tętnicze krwi (BP), � wskaźnik masy ciała lub procent tłuszczu podskórnego (BMI, % fat), � wskaźniki aterogenne (profil lipidowy), � wskaźniki wentylacji płuc, � wskaźniki siły mięśni stabilizujących kręgosłup.
2. Wybrane przeciwwskazania internistyczne do udziału w zajęciach organizowanych w grupach dla osób dorosłych i starszych
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Wskazanie roli i miejsca treningu zdrowotnego w budŜecie czasu wolnego osób w róŜnych grupach społecznych
1. Udział w aktywności fizycznej i sporcie obywateli UE [Eurobarometr, 2010].
2. Wybrane konteksty uprawiania sportu i aktywności fizycznej [Eurobarometr, 2010].
3. Powody uprawiania aktywności fizycznej [Eurobarometr, 2010].
4. Bariery w uprawianiu aktywności fizycznej [Eurobarometr, 2010].
5. Podejście władz lokalnych do aktywności fizycznej [Eurobarometr, 2010].
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Aktywność fizyczna a zdrowie
Ryc. 2. Zdrowotne aspekty systematycznej aktywności fizycznej [Gracz, Sankowski, 2001]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Struktura treningu fizycznego
Ryc. 3. Struktura treningu [Struktura treningu [Śledziewski, Sozański, Kosmol, 1999]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Pojęcie obciąŜeń treningowych [[Sozański, Śledziewski, 1995; Kozłowski, Nazar 1995;Drabik, 1996; Drabik, 1996; Śledziewski, Sozański, Kosmol, 1999]
� objętość
� intensywność pracy
2. Czasowa struktura treningu fizycznego
3. Pojęcie i podziałśrodków treningowych [Toczek-Werner, 2002]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Rejestr grup środków treningowych dla potrzeb ukierunkowanego treningu zdrowotnego osób dorosłych i starszych [Ossowski, Prusik, Prusik, 2009]
1:49
1:31 2:
012:
260:
480:
580:
511:
07
0:12 0:
16
0:31
0:13
0:56
0:18
1:09
0:28
0:14
0:06
0:27 00
:35
0:29 0:33
1:30
1:48
0:19 0:
23
0:09 0:13
0:30 0:32
0:12 0:16
0:57
0:57
0:52
0:53 0:56
0:56
0:00
0:28
0:57
1:26
1:55
2:24
2:52[h]
1.1 1.2.1 1.2.21.2.3 1.3 2.1.12.1.2 2.1.3 2.2 3 4 5 6.1 6.2 6.3 6.4 7.1 7.2 7.3
[środki treningowe]
Grupa 1 Grupa 2
Ryc. 4. Rejestr grup środków treningowych zrealizowanych w grupie kobiet w wieku 50-75 lat (badania własne)
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Podstawowe zasady treningu fizycznego
1. Fizjologiczne zasady treningu fizycznego [Kubica, 1995; Rychlewski, 2001; Kuński, 2002, Jegier, 2005]
� wszechstronność,
� specyficzność ruchu,
� systematyczność,
� stopniowanie obciąŜeń treningowych,
� rytmiczność.
2. Rodzaje wysiłku fizycznego
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Dydaktyczne zasady nauczania� Zasada dostępności
� Zasada świadomości
� Zasada aktywności
� Zasada poglądowości
� Zasada systematyczności
� Zasada trwałości
� Zasada zdrowotności
� Zasada wszechstronności
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Metody nauczania czynności ruchowych:� Niespecyficzne:
� Metody słowne
� Metody poglądowe
� Metody oddziaływania praktycznego
� Specyficzne:� Metoda analityczna
� Metoda syntetyczna (całościowa)
� Metoda kompleksowa (analityczno-syntetyczna)
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Systematyka ćwiczeń fizycznych
1. Systematyka ćwiczeń fizycznych [Mazurek, 1980]
2. Podstawowe elementy ćwiczenia:1. Pozycja wyjściowa
2. Rodzaj ruchu
3. Kierunek i amplituda ruchu
4. Kolejność wykonania ruchów
5. Tempo
6. Pozycja końcowa ćwiczenia.
3. Terminologia
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening siły [Szopa, 1996; Orzech, 2000; Trzaskoma2001; Wolański, 2005]
� Rodzaje skurczów mięśni
� Pojęcie siły mięśniowej, siły absolutnej i siły względnej
� Rozwój siły
� Metodyka treningu siły mięśniowej
Temat zajęć: Trening zdolności motorycznych
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening wytrzymałości [Raczek, 1987; Szopa, 1996;
Wolański, 2005]
� Pojęcie wytrzymałości, pułapu tlenowego, progu mleczanowego
� Rozwój wytrzymałości
� Metodyka treningu wytrzymałości
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening szybkości [Szopa, 1996; Śledziewski, Sozański, Kosmol, 1999; Raczek, Mynarski, Ljach, 2003; Wolański, 2005]
� Pojęcie szybkości
� Składowe szybkości
� Rozwój szybkości
� Metodyka treningu szybkości
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening gibkości [Szopa, 1996; Wolański, 2005] � Pojęcie gibkości
� Podziałćwiczeń gibkościowych
� Rozwój gibkości
� Metodyka treningu gibkości
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening koordynacji [Śledziewski, Sozański, Kosmol, 1999; Mynarski, Ljach, 2003; Wolański, 2005]
� Pojęcie koordynacji
� Równowaga ciała jako specyficzna zdolność koordynacyjna
� Podziałćwiczeń koordynacyjnych
� Rozwój koordynacji
� Metodyka treningu koordynacji
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Uzasadnienie testowania sprawności fizycznej w programowaniu zajęć
rekreacji ruchowej
1. Pojęcie testu sprawności fizycznej2. Uzasadnienie testowania
� Kontrola� Diagnoza� Rola edukacyjna i psychospołeczna
3. Uwagi metodyczne dotyczące testowaniasprawności fizycznej [Drabik, 1997]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Kryteria poprawności budowy testów� Obiektywność
� Trafność
� Rzetelność
2. Rodzaje testów i prób testowych
3. Wybrane testy sprawności fizycznej
Literatura - [Drabik, 1997, 2006]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Programowanie treningu zdrowotnego
1. Formuła ABS w treningu zdrowotnym obejmuje: A –akceptowalność, B – bezpieczeństwo, S – skuteczność.
1. Zasady programu wg Kennetha H. Coopera [Kuński, 2002].
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Tabela 1. Liczba punktów zdrowotnych wg K. Coopera, uzyskiwanychw czasie 30 minut aerobowych ćwiczeń fizycznych [Kuński, 2002]
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Zasady programowania treningu zdrowotnego wg Drabika [1996]
2. Programowanie wg Paffenbargera� Wyliczanie tygodniowego wydatku energetycznego:
masa ciała w kg x MET’-y x godziny aktywności ruchowej = liczba kcal
1MET = 3,5 ml/kg/min pochłanianego tlenu w spoczynku /=1 kcal/kg/h, tj. 0,017 kcal/kg/min.
3. Przykład programu Sharkey’a
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Trening zdrowotny w prewencji
wybranych chorób cywilizacyjnych
Ryc. 1. Zgony według przyczyn wszystkie grupy wieku Polska 2002,Źródło:www.google.pl/search?q=nadci%C5%9Bnienie+t%C4%99tnicze+zdj%C4%99cia&hl=pl
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening zdrowotny w chorobie niedokrwiennej serca� Epidemiologia
� Czynniki ryzyka chorób układu krąŜenia
� Programy prewencyjne
� Karta Ryzyka SCORE
� Ograniczenia w realizacji programu ćwiczeń
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening zdrowotny w prewencji nadciśnienia tętniczego� Epidemiologia
� Konsekwencje nadciśnienia tętniczego
� Profilaktyka nadciśnienia tętniczego
� wdraŜanie leczenia przeciwnadciśnieniowego wg obowiązujących zaleceń ESH/ESC 2007
� Programy prewencyjne
� trening w nadciśnieniu tętniczym
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening zdrowotny w otyłości i cukrzycy II typu� Epidemiologia
� Konsekwencje otyłości
� Skład ciała: system Lookin’Body 3.0 & system Lookin’Basic
� Wskaźnik Queteleta – Body Mass Index (BMI)
� Programy prewencyjne
� Ograniczenia w realizacji programu ćwiczeń
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Trening zdrowotny w osteoporozie� Epidemiologia
� Konsekwencje osteoporozy
� Osteoporoza - zapobieganie i zwalczanie ruchem
Literatura - [KuKuńński, Janiszewski, 1999; Kuski, Janiszewski, 1999; Kuńński, 2002; ski, 2002; JagierJagier, Nazar, Dziak, 2005, Nazar, Dziak, 2005]
Źródło: www.google.pl/search?q=osteoporoza+zdj%C4%99cia&hl=pl&client=firefox-a&hs=YID&tbo=u&rls=org.mozilla:pl
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Kompetencje i umiejętności instruktora/trenera
2. Czynniki osobowościowe predysponujące do pracy w charakterze instruktora/trenera
3. Psychiczne cechy indywidualne sprzyjające sukcesom w pracy organizatora rekreacji i turystyki
4. Skala zachowań interpersonalnych organizatora rekreacji wraz z odpowiadającymi im wywoływanymi przez nie zwrotnymi zachowaniami uczestników zajęć rekreacyjnych[Gracz, Sankowski 2001].
Temat zajęć: Osobowość i kompetencje
instruktora rekreacji ruchowej
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
1. Rola kadry z wyŜszym wykształceniem w realizacji funkcji rekreacji ruchowej
2. Kierowanie grupą� styl autokratyczny� styl demokratyczny� styl liberalny
3. Trzy poziomy udziału człowiekaw zajęciach fizycznych
� heteronomiczny� partnerski� autonomiczny
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Temat zajęć: Rola aktywności fizycznej w cyklu Ŝycia człowieka. Zasady planowania rekreacji w środowisku dzieci, młodzieŜy, osób dorosłych, niepełnosprawnych, seniorów i rodzin
Aktywność fizyczna jest niezbędna człowiekowi na kaŜdym etapie Ŝycia i w kaŜdej grupie wiekowej. Znaczenie ruchu zmienia się i ewoluuje wraz z wiekiem człowieka, zawsze jednak pozostaje jednym z głównych czynników warunkujących pole zdrowia.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Cykl Ŝycia moŜna podzielić na trzy podstawowe fazy (Winiarski):� anafazę: okres wzrostu i rozwoju organizmu (do 25 roku Ŝycia):
� ruch spełnia funkcję prospektywno-rozwojową,� korzystnie stymuluje rozwój fizyczny organizmu,� pomaga w wytworzeniu wysokiego poziomu sprawności i
ogólnej wydolności organizmu,� kompensuje przeciąŜenia związane z nauką,� pomaga w korekcji odchyleń w rozwoju psychofizycznym.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
� metafazę: faza wieku dojrzałego (od 25 do 60 roku Ŝycia)� utrzymanie osiągniętego poziomu ogólnej wydolności
organizmu,� działa jako środek profilaktyczny i leczniczy,� zapobiega chorobom cywilizacyjnym i zawodowym,� pomaga w utrzymaniu homeo- i heterostazy.
� katafazę: faza wieku starszego (po 60 roku Ŝycia):� opóźnia procesy inwolucyjne wydolności i sprawności
organizmu, prowadząc tym samym do odnowy zdrowia,� spełnia zadanie kompensacyjne i korekcyjne.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Ćwiczenia
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Katedra: RekreacjiZakład: Rekreacji i Turystyki Kwalifikowanej
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
915Razem godz.
01Rola muzyki w wybranych formach aktywności fizycznej (zajęcia kolektywne)11
11Programowanie treningu zdrowotnego dla osób dorosłych i starszych i niepełnosprawnych10
22
Trening ogólnokondycyjny z wykorzystaniem schodów, skakanek i przyborów nietypowych (ręcznik, gazeta, itp.)
9
11Rola gier i zabaw ruchowych w treningu zdrowotnym osób w różnym wieku.8
12
Kształtowanie siły - programowanie ćwiczeń czynnych z oporem z użyciem przyborów i przyrządów: hantle, krzesła, ławki gimnastyczne, drabinki.Ćwiczenia korygujące postawę ciała oraz kształtujące mięśnie posturalne.
7
12Pomiar sprawności fizycznej – test sprawności fizycznej EUROFIT oraz test biegowy wg Coopera6
01Mała Zabawa Biegowa – trening w terenie5
0,51
Kształtowanie wytrzymałości w oparciu o metody przerywane (interwały, metoda powtórzeniowa). Zajęcia w terenie. Kontrola treningu z użyciem urządzenia typu Sport-Tester (analiza HR, wydatek energetyczny, intensywność zajęć, itp.).
4
12
Technika kroku biegowego i marszowego. Kształtowanie wytrzymałości ogólnej w oparciu o metodęciągłą (zajęcia w terenie)
3
0,51Kształtowanie gibkości oraz znaczenie ćwiczeń rozluźniających w programie treningowym2
11Teoria i metodyka prowadzenia rozgrzewki – wskazówki praktyczne (zajęcia plenerowe)1
NSTST
Liczba godz.Treść ćwiczeńLp.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Bibliografia
� Badanie specjalne Eurobarometru nr 3.334. Sport i aktywność fizyczna. TNS Opinion & Social Avenue.
� Bond D.S., Evans R.K., DeMaria E.J., Meador J.G., Warren B.J., ShannonK.A.,. Shannon R.M, A Conceptual Application of Health Behavior Theory in the Design and Implementation of Successful Surgical Weight Loss Program. “Obesity Surgery”, 2004, nr 14 (6), s. 849-856.
� Drabik J., Pedagogiczna kontrola pozytywnych mierników zdrowia fizycznego. AWFiS, Gdańsk, 2006.
� Drabik J., Aktywność fizyczna w treningu zdrowotnym osób dorosłych. CzęśćII, AWF, Gdańsk, 1996.
� Drabik J., Testowanie sprawności fizycznej u dzieci i młodzieŜy, Gdańsk 1997.� Jegier A., Aktywność ruchowa w promocji zdrowia oraz zapobieganiu chorobom
przewlekłym [W:] Jegier A., Nazar K., Dziak A., (red.) Medycyna sportowa.Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej. Warszawa, 2005.
� Jagier A., Nazar K., Dziak A. Medycyna sportowa, PTMS, Warszawa, 2005.� Jegier A., Metody oceny sprawności i wydolności fizycznej człowieka,
Warszawa 1997.
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
� Kozar J., Testy sprawności fizycznej i próby wydolnościowe, Częstochowa 1997.
� Kubica R., Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej. Skrypt dla studentów AWF, Kraków, 1995.
� Kasperczyk T. Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii, AWF, Kraków, 2001.
� Kozłowski S., Nazar K., Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL.Warszawa, 1995.
� Kuński H., Janiszewski M., Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. UŁ, Łódź, 1999.
� Kuński H., Trening zdrowotny osób dorosłych, MedsporTpress. Warszawa 2002.� Marcinkowski M., Osobliwości aktywności ruchowej jako komponenty
zdrowego stylu Ŝycia, w: Aktywność ruchowa ludzi w róŜnym wieku, red. D. Umiastowska, Wydawnictwo promocyjne Albatros, Szczecin, 2005, tom 9, s. 446-451.
� Orzech J. Kształtowanie siły mięśniowej w stanach patologicznych, tom IV, SiR, Tarnów, 2000.
� OssowskiZ., PrusikK., PrusikK., Rejestracja i analiza obciąŜeń treningowych w ukierunkowanym treningu zdrowotnym kobiet w wieku 50-75 lat, W : Proces doskonalenia treningu i walki sportowej. T. 6 / red. Anna Kuder, Krzysztof Perkowski, Dariusz Śledziewski. - Warszawa: Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej, 2009, 277-286
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
� Perkowski K., Śledziewski D., Zasady, formy, środki i metody treningu. [W:] Sozański H., Gajewski A., Kielak D. i wsp. (red.) Podstawy teorii treningu sportowego. COS, Warszawa, 1999.
� Raczek J. Wytrzymałość dzieci i młodzieŜy. Rozwój i kształtowanie, AWF, Katowice, 1987.
� Raczek J., Mynarski W., Ljach W., Kształtowanie i diagnozowanie koordynacyjnych zdolności motorycznych. AWF, Katowice, 2003.
� Rychlewski T., Fizjologiczne podstawy rekreacji. [W:] Kiełbasiewicz-Drozdowska I., Siwiński W., Teoria i metodyka rekreacji. Zagadnienia podstawowe. AWF, Poznań, 2001.
� Słońska Z., Misiura M., Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów, Agencja Promo-Lider, Warszawa, 1993.
� Sozański H., Kosmol A., Śledziewski D., ObciąŜenia treningowe. [W:] Sozański H., Gajewski A., Kielak D. i wsp. (red.) Podstawy teorii treningu sportowego. COS, Warszawa, 1999.
� Sozański H., Śledziewski D., ObciąŜenie treningowe. Dokumentowanie i opracowywanie danych. Centralny Ośrodek Sportu, Warszawa.Szopa J., Podstawy antropomotoryki, Warszawa 1996.
� Trzaskoma Z., Ł. Kompleksowe zwiększanie siły mięśniowej sportowców, COS, Warszawa, 2001.
� Wolański N.; Rozwój biologiczny człowieka. Podstawy auksologii, gerontologii i promocji zdrowia. PWN, Warszawa, 2005; 276, 364, 365, 498.
top related