traumat geriartike

Me termin geriatri do te kuptojme te gjithe ata persona qe jane mbi moshen 65 vjece, cilesuar keshtu nga shume personalitete mjekesore.

Renditja sipas vdekshmerise te shkaktuar:1. Reniet (rrezimet)2. AVC (aksidentet vaskulo-cerebrale)3. Aksidentet automobilistike4. Plaget e shkaktuara nga armet e ftohta5. Plaget e shkaktuara nga armet e nxehta6. Te tjera

10-14% e traumave ne total u ndodhin moshes se trete. 33% e shumes qe perdoren per te menaxhuar traumat

perdoren tek moshat e treta. Trajtimi I traumes tek mosha e trete kushton 3x me

shume se tek moshat e reja

Jane shkak per 40% te traumave.

25% e renieve shoqerohen me probleme serioze Raporti femra-meshkuj eshte I barabarte, por femrat

jane te riskuara per demtime me serioze.

OsteoporozaOsteoporoza

Dobesia muskulareDobesia muskulare

Problemet me shikiminProblemet me shikimin

Abuzimi me medikamentet dhe alkoolin

Abuzimi me medikamentet dhe alkoolin

Ne moshat mbi 65 vjec rritet me 50% mundesia per

semundje te sistemit kardiak. Ne shumicen e vazave te gjakut kemi formimin e

arterioskerozes. 80% e AVC ndodhin ne direkt, ndersa 20% e tyre

kalojne me pare ne gjendje sinkopi. Arterioskleroza ndikon ne menyre te drejt per drejte ne

insultet cerebrale.

Insult cerebralInsult cerebral

Raporti ventilacion/perfuzion ulet deri ne 15-20%, e shoqeruar kjo eshe me ulje te debitit kardiak, con ne hypooksi akute.

Ne moshat e treta kemi nje dobesim te mm te kraharorit,diafragmes dhe tharje te mukozave

Indi pulmonar zvogelohet. Rritje e mundesise per infeksione me zvogelimin e

levizshmerise se cilieve

Numri I nefroneve bie me 10% per cdo dekate ne personat mbi 65 vjec,

Fuksioni I veshkave bie me 30-40%. Renia e funksionit renal shkakton crregullime ne

elektolite si dehidratim kronik, lodhje, konfuzion. Retensioni urinar ndikon ne HTA.

Pakesim te sekrecioneve te gjendrave salivare Pakesim I sekrecionit tretes te stomakut Ngadalesim e traktit GI duke rritur mundesine per

konstipacione Funksion I rene I melcise qe sjell nje detoksikim jo te

mire te gjakut duke bere qe niveli I elementeve toksike te gjak te rritet ndjeshem.

Numri I qelizave te trurit (neuronet) mund te ulet me me shume se 45%

Kemi demtim te memories afat shkurter Ngadalesim I reflekseve dhe me vone zhdukja e tyre.

Demenca qe mund te vije edhe si shkak I arteriosklerozes

“A” –airways- ose mbajtja lire e rrugeve te siperme te frymemarrjes.

Kjo realizohet me ane te:◦ Pozicionimit te pacientit◦ Manipulimi me instrumenta te ndryshem◦ Medikamente

“B” –breathing- ose ruajtja ne norme e ritmit dhe thellesise se frymemarrjes.

Kjo realizohet me ane te:◦ Kontrollimit te rrugeve te frymemarrjes per bllokime◦ Menaxhimi I plageve te mundeshme ne kraharor◦ Lehtesimi I levisjeve torakale me ane te pozicionimit◦ Oksigjeno terapi

“C” –circulation- ose mbajtja brenda normes e volumit qarkullues.

Realizohet me ane te:◦ E rendesishme eshte identifikimi I vendit te hemorragjise◦ Gjetja e menjehershme e nje rruge venoze◦ Zevendesimi/korrigjimi I volumit qarkullues◦ medikamentet

Nje vene eshte baraz me nje jeteNje vene eshte baraz me nje jete

E rendesishme tek moshat e treta eshte edhe menazhimi I simptomave te depresionit pas kalimit te nje traume qe mund te jene: Humbja ne peshe Mungesa e oksigjenit Inaktiviteti fizik Renia e fuqise fizike

Florian Nurçellari Marjola Kurti Marsida Mezi Bermira Ferizi Shkelzen Krasniqi

Viti I trete akademik, Infermieri e pergjithshme Mars, 2010