tsahim hicheel 2

Эсийн бүтэц

ургамал амьтны эсийн бүтэцтэй танилцах, биеийг бүрдүүлж байгаа эсийн хэлбэр үүргийг танин мэдэх

Эсийн бүтцийг мэдэх Үйл ажиллагаагаараа ялгаатай

эсийн хэлбэрүүдтэй танилцах Эсээс эд, эрхтэн, эрхтэн

тогтолцоо, бие махбод үүсэх үйл явцыг танин мэдэх

Эс гэж юу вэ?

Эсийн найрлагийг тодорхойлох

Эсэд агуулагдах шим бодист юу

юу орох вэ?

Эсэд агуулагдах шим бус

бодист юу юу орох вэ?

Бичил амьд бие, ургамал, мөөг, амьтдын эс бүтцээрээ төстэй.

Эс нь 1)Бүрхүүл 2)Цитоплазм3)Бөөмтэй байна

Цитоплазмын дотор: Давхар мембрант

органойд

Дан мембрант органойд

Мембрангүй органойд

Эндоплазмын торлог Голдьжийн аппарат Лизосом Вакуоль

Митохондри

Пластид

Бөөм

Хроматин

Рибосом

Эсийн төв

Хөдөлгөөний органойдууд

Эсийн оршихуйн

Биеийг бүрдүүлж байгаа эс өөрсдийн гүйцэтгэх үүргээс шалтгаалан янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй байна. Эсийн хэлбэр нь голчлон олон талт, зээрэнцэг, бөмбөлөг, шоо хэлбэртэй байна.

1. Прокариот / эгэл бөөмтөн /

2. Эукариот / жинхэнэ бөөмтөн /

3. Эст бүтэцгүй буюу вирус гэж

ангилна.

Хамгийн эгэл бүтэцтэй эртний

шинж төрхийг хадгалсан эс юм.

Үүнд бактери, хөх ногоон замаг,

нян орно.

- бүрхүүл

- цитоплазм –эндоплазмын тор

- рибосом гм

- бөөмийн оронд ДНХ-ийн молекул

Зөвхөн амьд эсийн дотор амьдарч үржих чадвартай, эсийн гадна амьдарч чадахгүй гадаад орчинд талст байдлаар оршдог.

Амьтан ургамал нянгийн эсэд орж амьдрахдаа аюулт өвчин үүсгэдэг.

Уурган бүрхүүлтэй ДНХ юмуу РНХ-ийн

жижиг хэсгээс тогтдог.

тод ялгарах бөөмтэй, янз бүрийн үүрэг гүйцэтгэх олон органойдтой эсийг жинхэнэ бөөмт эс гэнэ. Хүн амьтан ургамлын эс орно.

Мөөгний эсүүд : гадуураа хитин бүрхүүлтэй, вакоуль байдаг, пластид байхгүй, эсэд хуримтлагдах нөөц нүүрс-ус нь гликоген

Ургамлын эсүүд : янз бүрийн пластидтай, целлюлозоос тогтсон нягт зузаан бүрхүүлтэй. Нөөц нүүрс-ус нь цардуул

нягт зузаан бүрхүүл, пластид, төвийн вакоуль байхгүй. Нөөц нүүрс-ус гликоген

Эсийн бүтцийг танин мэдсэн байх

Эсийн эрхтэнцэрүүдтэй танилцсан байх

Эсийн хэлбэрүүдийг танин мэлсэн байх