tÜrkİye’nİn tektonİk bİrlİklerİ ve sÜturlari

TÜRKİYE’NİN TEKTONİK

BİRLİKLERİ VE SÜTURLARI

TEKTONİK BİRLİKBenzer ortamlarda, aynı jeolojik evrimi geçiren,

Aralarında oluşum ortaklığı bulunan,

Yapısal özellikleri ve evrim tarihi açısından birbirlerine benzeyen,

Mekanda süreklilik gösteren kaya topluluklarıdır

• Tektonik birlik sınıflaması veri bazlı bir sınıflama olduğundan yeni veriler elde edildikçe

sınıflamalar da değişirler.• Sınıflama bir yorumlama tarzı olduğu için görüşler değiştikçe sınıflama metodolojisi ve

sınıflamanın kendisi de değişebilir.

SÜTUREski okyanus ve kollarının, kenar denizlerinin yok olduğu,

içlerinde yaygınca ofiyolit ve ofiyolitik melanj topluluklarının yer aldığı yapısal kuşaklardır.

• Sütur kuşakları belirlenirken; Ofiyolit, ofiyolitik melanj kuşakları ve Yüksek basınç/düşük sıcaklık metamorfizma kuşakları kullanılır.

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri ve Süturları

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri

• Pontidler• Anatolid-Torid Bloku• Kırşehir Masifi• Arap Platformu

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri ve Süturları

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri

• Pontidler• Anatolid-Torid Bloğu• Arap Platformu

Türkiye’nin süturları

• İzmir-Ankara-Erzincan süturu (İAES)• İç Torid süturu (İTS)• Bitlis-Zagros süturu (BZS)

İAES

BZS

İTS

Türkiye’nin süturları• İntra-Pontid süturu (Batı

Karadeniz Fayı, Batı Kırım Fayı)• İzmir-Ankara-Erzincan süturu• İç Torid süturu• Pamfilya süturu• Bitlis-Zagros süturu

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri• Rodop-Istranca Zonu• İstanbul Zonu• Sakarya Zonu• Kırşehir Masifi• Torid-Anatolid Bloku

• Tavşanlı Zonu• Afyon Zonu• Bornova Fliş Zonu• Menderes Masifi

• Arap Platformu

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri ve Süturları

TÜRKİYE’NİN TEKTONİK BİRLİKLERİ HAKKINDA

GÖRÜŞLER

Türkiye’nin tektonik birliklerinin sınıflanması konusundaki yayınlar 1850 yıllarında başlamıştır.

• 1947 de Egeran Türkiye’nin tektonik birlik sınıflamasını yapan ilk türk araştırmacıdır.

• 1966 da Brinkmann ve Ketin ilk defa ofiyolit kuşaklarını dikkate alarak bir sınıflama yapmışlardır

• 1981 de Şengör ve Yılmaz ilk defa “levha tektoniği” esaslı bir sınıflama yapmıştır

Necdet Egeran, 1947• Pontidler• Anatolidler• Orta Bölge

• Ortailidler• Ege Kıvrımları• Ara Masifler• İçilidler

• Toridler• Ege-İranidler (Geniş anlamda)

• Ege-İranidler (Dar anlamda)• Önilidler

• Anadolu-İran Kenar Kıvrımları

İhsan Ketin, 1966

Şengör ve Yılmaz, 1981

• Türkiye’nin “levha tektoniği” ne dayalı ilk tektonik birlik sınıflaması, Şengör ve Yılmaz, 1981 tarafından yapılmıştır.

Bu sınıflamada, sütur kuşakları ile bunlar tarafından ayrılan kıtasal birlikler esas alınmıştır.

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri• Pontidler

Istranca napı, İstanbul napı, Küre napı, Bayburt napı

• Sakarya Kıtası• Torid Anatolid platformu• Arap platformu• Doğu anadolu Yığışım Karmaşığı

1- Şengör ve Yılmaz (1981) a göre

Türkiye’nin süturları• 1- PALEOTETİS SÜTURU Dogger’de kapanmış• 2- KARAKAYA SÜTURU Erken Triyasta açılmış, Geç Triyas’ta kapanmış• NEOTETİS SÜTURLARI

3- İç Pontid Süturu (Maastrichtiyen)4- Ankara-Erzincan Süturu (Maastrichtiyen-Eosen)5- İzmir-Ankara Süturu (Maastrichtiyen-Erken Tersiyer)6- İç Torid Süturu (Maastrichtiyen-Eosen)7- Antalya Süturu8- Bitlis-Zagros Süturu (Orta Eosen-Erken Miyosen)9- Maden Süturu10- Sevan – Akera Süturu

Türkiye’nin süturları• İntra-Pontid süturu (Batı

Karadeniz Fayı, Batı Kırım Fayı)• İzmir-Ankara,

Ankara-Erzincan süturu• İç Torid süturu• Pamfilya süturu• Asur-Zagros süturu2- Okay ve Tüysüz

(1999)’e göre

Türkiye’nin Tektonik Birlikleri• Rodop-Istranca Zonu• İstanbul Zonu• Sakarya Zonu• Kırşehir Masifi• Torid-Anatolid Bloku

• Tavşanlı Zonu• Afyon Zonu• Bornova Fliş Zonu• Menderes Masifi

• Arap Platformu

B L A C K S E A

MEDITERRANEAN SEA

AEG

EAN

SEA

27 35 43

37

4339

41 N

Kirsehir Block

A n a t o l i d - T a u r i d e P l a t f o r m

es - Ta

EastAnatolianAccretionaryComplex

IZU

Türkiye’nin süturları• Paleotetis Süturu (Batı Pontid Fayı)• İzmir-Ankara, Ankara-Erzincan süturu• İç Torid süturu• Bitlis – Zagros Süturu

3- Elmas ve Yiğitbaş (2001)’e göreTürkiye’nin Tektonik Birlikleri• Pontid Zonu• İstanbul – Zonguldak Ünitesi• Sakarya Zonu• Torid-Anatolid Platformu • Kırşehir Bloğu• Menderes – Toros Bloğu• Doğu Anadolu Yığışım Karmaşığı• Arap Platformu