u1 the present simple tense

THE

PRESENT

SIMPLE

ЖИРИЙН ОДОО ЦАГЖИРИЙН ОДОО ЦАГ

Javzandulam

TENSE

Жирийн одоо цагийн өгүүлбэр нь эзэн бие ба нэг үйл үгээс үүсдэг.

Жишээ:She reads a book.Тэр ном уншдаг.

Жирийн одоо цаг нь доорх тохиолдолд хэрэглэдэг.

1.Байнгын шинжийг илэрхийлнэ. Жишээ:

The bird flies. - Шувуу нисдэг.

The dog barks. - Нохой хуцдаг.

2. Одоо цагт байнга давтагдаж байдаг үйл явдлыг илэрхийлнэ. Монгол хэлэнд гол төлөв -даг, -дэг, -дог, -дөг байнга үйлдэх хэвийн нөхцлөөр орчуулдаг.

Жишээ:

I go to school by bus.

Би сургууль руугаа автобусаар явдаг.

She plays a golf.

Тэр гольф тоглодог.

Батлах хэлбэр / PositiveForm /

I

read You

We

They

He

reads She

It

Үгүйсгэх хэлбэр /Negative Form/I

don’t readYou

We

They

He doesn’t read

She

It

Жишээ:

She doesn’t mistake everyday.Tэр өдөр бүр алдаа гаргадаггүй.

I don’t сook every week. Би 7 хоног бүр хоол хийдэггүй.

Асуух хэлбэр /questionForm/

DO

I

read?YouWe

They

DOESHe

read?SheIt

Жишээ:

Do you read a book?Чи ном уншдаг уу?

Does she write a program?Тэр програм бичдэг үү?

Санамж:

He, she, it –гурван биеэс жирийн одоо цаг үүсгэхэд доорх зөв бичгийн дүрмийг баримтлана. Жишээ нь:

Take-takes, live-lives, lie-lies, say-says,

- Хэрэв “y”-ийн өмнө гийгүүлэгч бол “y” нь “i” болж хувирах ба –es төгсгөл залгана. Жишээ нь:

Study-studies, carry-carries.

- Гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд бол шууд залгана. Жишээ нь:

work-works, read-reads.

-es төгсгөлийг дараах төгсгөлтэй үгэнд залгана.

-ss: dress-dresses, pass-passes

-ch: teach-teaches, reach-reaches

- o: do - does

-sh: wash-washes, rush-rushes

-tch: watch-watches,

catch-catches

-x: tax-taxes, mix-mixes

Жишээ:

She studies at the University of Science and Technology.

Тэр Шинжлэх Ухаан Технологийн сургуульд сурдаг.

She teaches French.

Тэр Франц хэл заадаг.

1.Зан заншил, тогтсон хэвшил журмын тухай ярихад жирийн одоо цагийг хэрэглэнэ. / Use the simple present to talk about habits and routines./

Хэрэглээ:

Жишээ:

He wakes up early in the morning.

Тэр өглөө эрт сэрдэг.

2.Гол төлөв үнэн зөв байдаг зүйлийн тухай мэдээлэл өгөхөд жирийн одоо цагийг хэрэглэнэ. /Use the simple present to make the statements about things those are true in general./

Жишээ:

The sun rises in the East and sets in the west.

Нар зүүнээс мандаж, баруун зүгт жаргадаг.

Давтамж заасан дайвар үгс /Adverbs of frequency/

Батлах утгатай Үгүйсгэх утгатайPositive meaning Negative meaningAlways-дандаа seldom-хааяа нэг, цөөхөнUsually-ихэвчлэн rarely-ховорOften-голдуу never-огт үгүйFrequently-үе, үе occasionally-хааяа

заримдааSometimes-заримдаа

*Хамт хэрэглэгдэнэ:

3.Ямар нэгэн хөтөлбөр, цагийн хуваарийн тухай өгүүлэхэд ирээдүй цагийн утгаар хэрэглэгдэнэ. /Talking about some program and timetable expresses future ‘tense’s meaning in present simple tense. /

Жишээ:

What time does the concert begin?

Концерт хэдэн цагт эхлэх вэ?

The train leaves Ulaanbaatar at 7 p.m and ariives in Erdenet at 12 p.m.

Галт тэрэг Улаанбаатараас 7 цагт хөдөлж, Эрдэнэтэд 12 цагт ирнэ.

4.Уран зохиол (ялангуяа жүжгийн зохиолд) болж өнгөрч буй үйл явдлыг тайлбарлан өгүүлэхэд /Use the simple present to explain or talk abour the action is finished in literature (especially in Drama)/

Жишээ:

-S: Wait for me here until I come back.

(He goes away and soon returns)-С: Намайг эргээд иртэл эндээ

хүлээж байгаарай. ( цаад хүн нь удахгүй яваад эргэж

ирнэ.)

5.Сэтгэхүйн үйл ажиллагаа, мэдрэмж, сэтгэлийн хөдөлгөөнийг илэрхийлнэ. /It expresses action of thinking, feeling and emotion./

Жишээ: -She thinks she mustn’t live

worse than the other people.

-Тэр эмэгтэй өөрийгөө бусдаас дор амьдрах учиргүй гэж боддог.

6.Эзэмшил, хувийн холбоо, хамаарал, харилцааг илэрхийлнэ. /It expresses ownership and own relationship./

Жишээ:

Erdene has a sister and two brothers.

Эрдэнэ нэг эгч, хоёр ахтай.

7.Үйл явдлыг илэрхийлэхдээ өгүүлэгчийн ярих үе болон цаг хугацааны хүрээг заана. /When it expresses action, it shows talking time and time line. /

Жишээ:

The police reports that two prioners escaped from the prison.

Хоёр хоригдол шоронгоос орголоо хэмээн цагдаагийн газар мэдээлж байна.

8.Нөхцөл заасан байц гишүүн өгүүлбэрт хэрэглэнэ./Present simple tense is used in object sentence with situation./

Жишээ:

If he lends me some money, I will buy this CD player.

Хэрэв тэр надад мөнгө зээлүүлбэл би энэ СD тоглуулагчийг худалдаж авна.