unibertsoa

UNIBERTSOA

EGUZKI SISTEMA• Eguzki-sistema eguzkiak eta haren inguruan biraka ari diren astroek

osatzen dute.

• Astro horiek planetak, planeta nanoak eta gorputz txikiak dira.

PLANETAK• Planetak esfera formako astro handiak

dira.• Eguzkiaren inguruan biraka ari dira;

orbita izeneko ibilbide zirkularra egiten dute.

• Bi multzotan banatzen dira: – Barneko planetak– Kanpoko planetak

• Planeta askok sate-lite batzuk dituzte.Lurrak Ilargia du.

• Barneko planetak: Eguzkitik gertuen daudenak dira. Gainazal harritsua dute. Merkurio, Artizarra, Lurra eta Marte.

• Kanpoko planetak: Eguzkitik urrunago daude. Handiagoak dira eta gas-izaera dute. Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno.

PLANETA NANOAK• Planeta nanoak ere Eguzkiaren

inguruan biraka ari dira.• Oso txikiak dira.• Ezagunena Pluton da.

GORPUTZ TXIKIAKASTEROIDEAK: • Eguzkiaren inguruan biraka ari dira.• Forma irregularreko gorputz txikiak dira.

KOMETAK• Eguzkiaren inguruan biraka ari dira.• Astro izoztuak dira. Bere orbita

eliptikoa da.• Eguzkira hurbiltzean, isats distiratsua

bat dute.• Halley kometa da ezagunena.

• Noizean behin, asteroide edo kometa batek talka egiten du planetaren kontra.

• Gorputz txiki batzuk, atmosferara iristean, izar uxoak sortzen dira.

• Beste batzuk , erre gabe iristen dira. Horiek dira meteoritoak.

IZARRAK• Izarrak gas-esfera ikaragarriak dira.• Energia handia sortzen da.• Hainbat propietate dituzte:

– Kolorea: urdina, horia, laranja edo gorria.– Tamaina.– Argitasuna: izar batek botatzen duen

energia kantitatea.– Distira: Lurretik nabaritzen den argia da.

KoloreaTamaina

Argitasuna Distira

Propietateak

KONSTELAZIOAK• Konstelazio bat izarren

multzo bat da.• Ontziaren eskualde batean

ikusten dira, elkarrengandik hurbil.

• Antzinaroan, formak eta irudiak ikusten zituzten.

KONSTELAZIOAK

GALAXIAK• Galaxiak milaka edo milioika izarren

multzoak dira.• Eguzki - Sistema Esne Bidean dago.

Esne Bideak kiribil forma du.• Forma batzuk daude:

–Eliptikoak–Kiribil formakoak– irregularrak

ESNE

BIDEA

ESPAZIOA ESPLORATZEN• 1950. urte inguruan, Estatu Batuek eta

Sobietar Batasunak espazioa esploratzea erabaki zuten.

• Satelite artifizialak Lurraren inguruko orbita batean biraka ari den espazio – ontziak dira.

• Sobietar Batasunak jarri zuen lehenengo satelite artifiziala: Sputnik I.

• Sobietar astronauta bat espaziora irten eta Lurra kanpotik ikusi zuen lehen pertsona izan zen: Yuri Gagarin 1961. urtean.

• 1969ko uztailaren 20an Neil Armstrong eta beste bi astronautak iritsi ziren Ilargira, Apollo 11 izeneko espazio – ontzian.

Yurin Gagarin

1961. urtean

Sputnik I

1957.urtean

Ilargiaren Konkista

1969ko uztailaren 20an

Neil Armstrong

Apollo 11