upravljanje otpadom

JU DOM ZDRAVLJA NOVI TRAVNIKHIGIJENSKO EPIDEMIOLOŠKA SLUŽBA

ZBRINJAVANJE MEDICINSKOG ZBRINJAVANJE MEDICINSKOG OTPADAOTPADA

LEGISLATIVALEGISLATIVA

• Zakon o upravljanju otpadom ("Službene novine Federacije BiH", broj 33/03 i 72/09)

• Pravilnik o upravljanju medicinskim otpadom ("Službene novine Federacije BiH", broj 77/08),

• Uputstvo o vrstama medicinskog otpada koji nastaje pri pružanju zdravstvene zaštite i o načinu postupanja s tim otpadom (“Službene novine Srednjobosanskog kantona” ,broj 9/05).

DEFINICIJADEFINICIJA

MEDICINSKI OTPAD - uključuje sav otpad koji se stvara pružanjem zdravstvenih usluga, istraživačkim aktivnostima i laboratorijama u oblasti zdravstva, kao i otpad koji se stvara u domaćinstvima gdje se pružaju zdravstvene usluge.

Između 75-90% otpada koji se stvara na ovaj način sličan je otpadu koji se stvara u domaćinstvima, i nije rizičan. Oko 10-25% medicinskog otpada je opasan i može dovesti do raznih zdravstvenih rizika.

KOLIČINAKOLIČINA

U ukupnoj količini nastalog medicinskog otpada, prosječno oko 15% čini opasni otpad, dok je ostalih 85% klasičan komunalni otpad.

Najveći udio opasnog otpada nastalog u zdravstvenim ustanovama čini infektivni otpad (80 %).

Udio drugih vrsta otpada je mnogo manji - oštri predmeti (8 %), hemijski otpad (5 %), patološki otpad (3 %) farmaceutski otpad sem citostatika i ambalaža od citostatika (2 %).

RAZDVAJANJERAZDVAJANJE

OTPADOTPAD KOJi SE OBAVEZNO RAZDVAJA KOJi SE OBAVEZNO RAZDVAJA

-Veoma infektivan otpad- Oštrice- Ostali infektivni i potencijalno infektivni otpad- Farmaceutski otpad- Genotoksični otpad- Amalgamski otpad iz stomatološke prakse- Opasni hemijski otpad- Ostali hemijski otpad

OPASNA OPASNA FRAKCIJAFRAKCIJA

Opasna frakcija se dijeli na: VEOMA INFEKTIVNI OTPAD • Otpad iz mikro bioloških lab. • materijal i pribor koji je došao u dodir s krvlju ili

izlučevinama infektivnih bolesnika ili je upotrijebljen pri hirurškim zahvatima, previjanju rana i obdukcijama,

• otpad iz odjela za dijalizu, zavojni materijal sa vidljivim prisustvom krvi, neprepoznatljivo tkivo (kiretirano), zubi, rukavice i drugi pribor za jednokratnu upotrebu, otpad koji je došao u dodir s pokusnim životinjama, itd.

• Ova vrsta otpada zahtijeva toplotnu ili hemijsku sterilizaciju prije nego se pomiješa sa ostalim otpadom

Opasna frakcija se dijeli na: OŠTRI PREDMETI • Igle, skalpeli i drugi oštri instrumenti i predmeti koji mogu

prouzrokovati mehaničke povrede i infekcije. PATOANATOMSKI OTPAD • Tkiva, organi, dijelovi tijela, ljudski fetusi, životinjski

leševi, krv i druge tjelesne tečnosti. FARMACEUTSKI OTPAD • Farmaceutski proizvodi, lijekovi, vakcine i serumi sa

isteklim rokom trajanja, koji nemaju deklaraciju,sa izmjenjenim fizičko-hemijskim osobinama,deformisani izlomljeni ili zagađeni farmaceutski proizvodi,narkotici,opijati i slični lijekovi

OPASNA OPASNA FRAKCIJAFRAKCIJA

Opasna frakcija se dijeli na: GENOTOKSIČNI OTPAD • Otpad sa mutagenim, teratogenim i kancerogenim

svojstvima (citostatici, ekskreti pacijenata tretiranih citostaticima, hemikalije i radioaktivni materijal)

HEMIJSKI OTPAD • Hemikalije koje se odlažu u toku dijagnostičkog i

eksperimentalnog rada, čišćenja, održavanja i dezinfekcije (formaldehid, rastvori za fiksiranje i razvijanje filmova, rastvarači, organske hemikalije - dezinficijensi i rastvori za čišćenje, ulja, pesticidi, neorganske hemikalije - kiseline, baze, oksidanti i redukujući agensi)

OPASNA OPASNA FRAKCIJAFRAKCIJA

Opasna frakcija se dijeli na: OTPAD SA VISOKIM SADRŽAJEM TEŠKIH METALA• Otpad koji sadrži jedinjenja žive, olova, arsena i drugih

teških i toksičnih metala (npr. termometri, aparati za mjerenje krvnog pritiska, baterije, rezidue iz stomatološke prakse i dr.)

BOCE POD PRITISKOM • Gasni cilindri, aerosol boce i dr. u kojima se čuvaju

različite vrste gasova koji se koriste u zdravstvu (azot-dioksid, isparljivi halogenovani ugljovodonici; gasovi za sterilizaciju hirurških instrumenata - etilen-oksid; gasovi za inhalaciju - kiseonik i zrak pod pritiskom).

OPASNA OPASNA FRAKCIJAFRAKCIJA

Opasna frakcija se dijeli na: RADIOAKTIVNI OTPAD • Otpad kontaminiran radionuklidima, uglavnom

niskog i srednjeg intenziteta zračenja, koji se koriste u dijagnostici, terapiji i istraživanju (kontaminiran materijal, oprema, rastvori, ekskreti pacijenata tretiranih ili dijagnostikovanih uz pomoć izvora zračenja, leševi eksperimentalnih životinja, i dr.)

OPASNA OPASNA FRAKCIJAFRAKCIJA

STATISTIKASTATISTIKA

Tokom 2000. godine zbog neadekvatnog zbrinjavanja otpada (WHO):

21 milion slučajeva HVB infekcije (32% svih novootkrivenih)

2 miliona slučajeva HCV infekcije (40% svih novootkrivenih)

250 000 slučajeva HIV infekcije (5% svih novootkrivenih)

Samo jedan ubod iglom koju je koristila zaražena osoba,

povećava rizik od obolijevanja HBV (30%), HCV (1,8%) i

HIV (0,3%).

STATISTIKASTATISTIKA

• U Domu zdravlja Novi Travnik u toku 2011. godine ukupno je proizvedeno 15600 kg (oko 16,5t) otpada

• od toga opasnog medicinskog otpada oko 1500 kg (1,5t)

• komunalnog otpada 14100 kg (14,1t) • dok je farmaceutskog otpada bilo oko

20 kg.• u 2011 godini utrošeno je 67000 igala

STATISTIKASTATISTIKA

Količina obrađenog infektivnog otpada u nekim zdr,ustanovama u SBK u 2011 g.

BOLNICA TRAVNIK

BOLNICA N.BILA

DOM.ZDRTRAVNIK

NAŠ DOM

BOLNICAZA PL.BOL

STOM ORD.TRAV

40609 1050 2036 683 110 52.5

KLASIFIKACIJAKLASIFIKACIJA

Klasifikacija medicinskog otpada u Evropskoj uniji određena je Evropskim katalogom otpada (EU Direktiva 75/442/EEC i 91/689/EEC)

Otpad se svrstava prema osobinama i djelatnostima iz kojih potiče otpad i to u dvadeset grupa.

Grupe otpada i pojedinačni naziv otpada označeni su šestorocifrenim ključnim brojevima.

Prve dvije cifre označavaju djelatnost iz koje potiče otpad, druge dvije cifre označavaju proces u kojem je otpad nastao, i zadnje dvije cifre označavaju dio procesa iz kojeg otpad potiče.

KLASIFIKACIJAKLASIFIKACIJA

18 00 00 Otpad koji nastaje kod zaštite zdravlja ljudi i životinja i/ili srodnih istraživanja (isključujući otpad iz domaćinstava i restorana koji ne potiče iz neposredne zdravstvene zaštite)

18 01 otpad od njege novorođenčadi, dijagnosticiranja, liječenja ili prevencije bolesti kod ljudi

18 02 otpad od istraživanja, dijagnosticiranja, liječenja ili prevencije bolesti u životinja

Rukovanje skladištenje Rukovanje skladištenje i transporti transport

Ključni faktor manipulacije medicinskim otpadom je odvajanje (separacija) otpada na mjestu nastanka i njegova identifikacija.

Najznačajniji način identifikacije kategorija medicinskog otpada je sortiranje otpada u posebno obojene i označene plastične kutije ili kontejnere na mjestu nastajanja.

OZNAČAVANJEOZNAČAVANJE

TIP OTPADA BOJA I OZNAKA PAKOVANJA

TIP PAKOVANJA

Visoko infektivan otpad

Crvena boja- oznaka “VISOKOINFEKTIVNO”

Čvrste, nepropusne plastične vreće ili kontejneri koji se moge autoklavirati

Drugi infektivni otpad, patološki i anatomski otpad

žuto Nepropusne plastične vreće ili kontejneri

Oštrice Žuto, označeno “OŠTRICE”

Kontejneri sa malim otvorom

Farmaceutski otpad Zelena boja Plastične vreće ili kontejneri

Radioaktivni otpad Olovno pakovanje, označeni radioaktivnim simbolom

Opšti otpad crno Plastične vreće

POSTUPANJE SA POSTUPANJE SA OTPADOMOTPADOM

• Opšti dio medicinskog otpada tretira se kao otpad iz domaćinstava;• Igle se zajedno prikupljaju bez obzira da li su kontaminirane ili ne, u kutije sa malim otvorom (obično od metala ili plastike visoke gustine), nepropusne, teške za otvaranje i otporne na oštećenja;• Vreće i pakovanja sa infektivnim otpadom moraju biti označeni sa međunarodnim infektivnim simbolom;• Vreće se pune tako da jedna četvrtina vreće ostane prazna• Visoko infektivan otpad se prethodno steriliše u autoklavu;

POSTUPANJE SA POSTUPANJE SA OTPADOMOTPADOM

• Citotoksičan otpad skuplja se oprezno, u posebna pakovanja označena kao “citotoksičan otpad”;• Male količine hemijskog ili farmaceutskog otpada mogu se prikupljati zajedno sa infektivnim otpadom;• Velike količine lijekova isteklog roka trajanja vraćaju se proizvođaču. • Velike količine hemijskog otpada pakuju se u pakovanja hemijski otporna i šalju se na specijalne tretmane. Vrsta hemikalije mora biti jasno označena na pakovanju. Hemijski otpadi različitih tipova nikad se ne miješaju;

POSTUPANJE SA POSTUPANJE SA OTPADOMOTPADOM

• Otpad sa visokim sadržajem teških metala (Cd, Hg) prikupljaju se odvojeno;• Niskoradioaktivni infektivni otpad prikuplja se u žutim vrećama ili pakovanjima za infektivni otpad.

POSTUPANJE SA POSTUPANJE SA OTPADOMOTPADOM

PRIKUPLJANJE:• Medicinski otpad prikuplja se dnevno (po potrebi i češće) i transportuje do označenog centralnog skladišnog mjesta;• Pakovanja moraju biti jasno označena, poznatog sastava i porijekla.• Jednom razvrstan otpad se više nikada ponovo na razvrstava.

SKLADIŠTENJESKLADIŠTENJE

Skladišna lokacija mora biti posebno označena unutar ustanove, u odgovarajućoj odvojenoj prostoriji, za odgovarajuću količinu otpada i učestalost prikupljanja:-Nepropusna, suha, laka za čišćenje i dezinfekciju,-Osigurana tekuća voda za čišćenje,-Onemogućen pristup stranim licima,-Zaštićena od sunca, životinja, insekata, glodara,-Dobro osvijetljena i sa najmanje pasivnom ventilacijom,-Ne smije biti u blizini prostorija za čuvanje i pripremu hrane.

AKCIDENTAKCIDENT

• Postupci kod akcidentnih situacija kao što su;

• Ozljede oštrim predmetima• Prosipanje otpada zavisno od skupine u

koju spada navedeni su u prilogu programa upravljanja medicinskim otpadom i bit će dostupni svakom uposleniku u pisanom obliku.

FOTO GALERIJAFOTO GALERIJA

FOTOFOTO

• Ambalaža za opasan medicinski otpad

FOTOFOTO

HVALA LIJEPOHVALA LIJEPO

NE DOZVOLIMO DA DA SE OTPAD IZ NAŠE NE DOZVOLIMO DA DA SE OTPAD IZ NAŠE USTANOVE ODLAŽE NA OVAJ NAČIN !!!USTANOVE ODLAŽE NA OVAJ NAČIN !!!