vaskÜler yaralanmalar

VASKÜLER YARALANMALAR

Gaziantep Üniversitesi Tıp FakültesiKalp Damar Cerrahisi Ana Bilim dalı

Oluş Mekanizmaları

Künt yaralanmalar:-Trafik kazaları, ezilme, yüksekten düşme-Abdominal, pelvik, torasik ve alt ekstremite

damarları sık-Boyun ve üst ekstremite arterleri daha az

Penetran yaralanmalar: İyatrojenik yaralanmalar:

-Tanısal ve tedavi amaçlı vasküler ve vasküler olamayan girişimler

-İntraaortik balon kateter yerlestirilmesi-En sık etkilenen femoral ve brakial arterler-Hematom, pseudoanevrizma, arteriyovenöz

fistül, tromboz ve emboli

Genel Prensipler

Kanama bölgesine direkt bası Klemplemeye çalısmak daha ciddi sorunlar

ortaya çıkarabilir Turnike uygulanmasından kaçınılır

-Kollateral dolaşımı engeller-İskemik durumu artırır

Operasyon: proksimal ve distal kontrol-Manuel kompresyonun zor olduğu boyun,

pelvis gibi bölgelerde foley kateterle eksternal balon kompresyon

-Fogarty kataterle damar içinden kontrol

Subklavyan arter yaralanmasında balon kateterle kanama kontrolü

Hasta ve Yaralanmanın Değerlendirilmesi

Penetran yaralanmada basit laserasyon, parsiyel duvar kaybı veya komplet kesi

Künt travma intimal flep, parsiyel ya da komplet ayrılma ve majör damar dallarının kopması

Yüksek velositeli yaralanmadaki “kavitasyon etkisi” ya da künt travmanın oluşturduğu “gerilme – stretch – etkisi” direkt travma olmasa da intimal hasara ve takiben tromboza sebep olabilir

Arteriyel yaralanmalarda “6 P bulgusu”

1. Nabızsızlık (Pulselessness)2. Solukluk (Pallor)3. Ağrı (Pain)4. Parestezi5. Paralizi6. Poikilotermi

Arteriyel Yaralanmada Bulgu ve Semptomlar

Güçlü Bulgular

(Operasyon zorunlu)

Pulsatil hemoraji Anlamlı Hemoraji Thrill veya üfürüm Akut iskemi Distal nabzın kaybolması

Muhtemel Bulgular

(Daha fazla arastırma)

Yakınlık Minör hemoraji Küçük hematom Sinir yaralanması

birlikteliği

Tanı Tam kan ve biyokimya analizi Kan grubu tayini Yeterli kan temini PT, APTT değerlendirilir El doppleri ile yaralanma bölgesinin distalinde akım

varlığı Direkt grafi: Kemik kırıkları, yabancı cisimler ve indirekt

yaralanmanın yeri CT değerlendirmesi Arteriografi altın standart Operasyon odasında konvansiyonel anjiyografi çekilebilir Doppler ultrasonografi

Cerrahi Değerlendirme

Sıvı ve elektrolit replasmanı Operasyon planlanması Yaşamsal öneme sahip organ müdahalesi öncelikli

Gerekirse şant yerlestirilerek perfüzyon sağlanır-Transfer esnasında perfüzyonun sağlanması-Hayatı tehdit eden organmüdahalesi sırasında ekstremite perfüzyonunu sağlamak için-Damar girişiminden önce kemik tamiri yapılırken-Hipotermi – koagülopati oluştuğunda zaman kazanmak için

Zaman kazanmak için sant uygulanması

Vasküler Yaralanma Tedavisindeki Seçenekler

Gözlem Ligasyon Lateral sutur End-to-end anastomoz Interpozisyon greftler Otojen ven Otojen arter PTFE Dacron Transpozisyonlar Extra-anatomik bypass Girişimsel radyoloji

Lateral süturla innominate arterin tamiri

Yaralanmıs arter ve vene safen ven interpozisyonu

Vena kavanın arka duvarındaki rüptürün tamiri

İliak ve karotis arterin transpozisyonla tamiri

Karotis diseksiyonu ve psödoanevrizmasının stentle tamiri

Mutlaka Tamir Et !!! Arterler: Carotid, innominate, brakial, süperior mezenterik,

hepatik, renal, iliak, femoral, popliteal ve aorta

Venler: Vena kava süperior, renal venlerin proksimalindeki

inferior vena kava ve portal ven (bazen portal ven de bağlanabilir)Bazen de popliteal ven ya da portal venin sağ ya da sol dalı bağlandığında yaşamı tehdit etmeyen morbidite ortaya çıkabilir

3mm. den büyük arterleri 10 mm. den büyük venleri tamir et

Komplikasyonlar

- Reperfüzyon hasarı :-İskemik peryodu takiben yeniden kanlanmaya bağlı serbest

oksijen radikallerinin olusturduğu hasar-Lokal kapiller permeabilite artışı ile ekstremitede sisme ve

kompartman sendromu-Adale infarktı oluşmuşsa adale kontraktürleri-Hücre hasarına bağlı asidoz ve hiperkalemi-Aritmiler ve myoglobinemi tübüler nekroz-Akut respiratuar distress sendromu-Gastrointestinal endotelyal ödem-Endotoksik şok

- Retromboz - Enfeksiyon - Amputasyon

Kompartman sendromu gelisiminde ekstremite kurtarıcı yöntem olarak fasyotomi uygulama yöntemleri