vega

Ik ben erg grilligSchrijfster Renske de Greef

‘mensen willen me graag

betrappen op inconsequenties. ik eet

vaak vegetarisch, maar soms ook een

broodje haring. dan zijn mensen zó fel.

ze vinden dat ik faal.’ renske de greef (27)

over haar eetgewoonten, haar

nrc.next-columns, seks en een

tv-carrière.

door norbert pek fotografie fotofloor

interview / 2322/ interview

Je hebt anderhalf jaar een vaste column in nrc.next. Hoe heeft dit je leven veranderd?‘Best intens. Het geeft opeens ritme aan mijn leven. Ik moet steeds alert zijn en ik moet de wereld in. Ik weeg constant af of iets wel of niet geschikt is voor de column. Dus ook als ik ’s avonds met vrienden aan het eten ben, al wil ik dan niet aan het werk zijn.‘Het blijft surrealistisch dat ik iets inlever wat de volgen-de dag voor in een krant staat met zo’n groot bereik. Het is een fijne gedachte dat wat je schrijft ook wordt gelezen. En het werkt verslavend. Het wordt nog moeilijk als ik er ooit mee ophoud. Tegelijk is het niet zo dat mensen me op straat herkennen. Ik probeer ook niet veel bezig te zijn met wat over me gezegd wordt op internet. Dat ondermijnt mijn levensvreugde.’

Volgens vrienden ben je juist, tegen beter weten in, verslaafd aan checken wat mensen op Twitter over je zeggen.

interview / 25

‘Dat is een sadistisch verlangen. Ieder mens is nieuwsgierig wat anderen van hen vinden. Ik heb ooit in een boek geschreven dat het me leuk leek om elke keer een sms’je te ontvangen als iemand iets over me dacht. Ik besef nu dat zo’n dienst een martelapparaat zou zijn waar ik met een hamer op wil slaan. Ik was een keer op televisie en daarna las ik overal op Twitter dat ik heel raar praatte. Dat ik een rare slis had. Dat ik deed alsof ik uit Amerika of Duitsland of Zuid-Afrika kwam. Opeens hoorde ik het zelf ook. Ik slis! Wat moest ik ermee doen? Minder praten? Het levert zo weinig op. Daarom heb ik al heel lang niet op Twitter gezocht. Echt.’

Het is ook zelfbescherming. Je kunt erg emotioneel worden als iemand iets onaardigs over je zegt. Ook al is het een wildvreemde. ‘Ik kan bij wildvreemden juist meer van slag raken dan bij bekenden, want die weten wat ze zeggen. Bij onbekenden komt het vanuit het niets waardoor ik schrik. Ik kan echt van slag zijn wanneer iemand in het verkeer kanker-hoer tegen me zegt. Oh jeetje, denk ik dan, wat deed ik verkeerd?’

Waarom ben je in je columns zo veel voorzichtiger geworden?‘Ik was 17, 18 toen ik voor Spunk (mediaproject voor en door jongeren, red.) schreef. Ik durfde alles. Als ik het nu teruglees, denk ik: wat bont allemaal. Ik moest mijn puberale overmoed kwijt. Het is leuk om die periode te hebben meegemaakt, maar ik ben verlegener geworden. Ik ben me ook bewust van het feit dat ik dit heel mijn leven wil doen. Destijds wist ik nog niet of het schrijven zou lukken.’

Nu weet je ook welke impact je kunt hebben.‘Ik houd er niet van om heel erg op de man te spelen, om ergens een ontzettende mening over te hebben. Zo ben

interview / 2726/ interview

ik niet. Ik zoek veel meer naar absurditeit en fantasie. Als iemand iets doms doet, wil ik het omarmen. Ik zoek de menselijkheid daarin. Vroeger stelde ik mijzelf centraal, had ik een over de top arrogantie en probeerde ik steeds mensen en mijzelf te vernederen. Dat was de grap ervan. Dat past niet meer bij me. Het zou erg onprettig zijn om elke dag een soort dagboek van me te lezen.’

Je bent nu wel héél voorzichtig. Volgens je goede vriend Jan Hoek twijfelde je over een column waarin je tegen pasta snijden bent. Je zou pastasnijders weleens kunnen beledigen.‘Dat is wel een van mijn valkuilen. Empathie is belangrijk als je een column schrijft. Ik ga niet op pad om mensen voor schut te zetten. Als ik naar een beurs ga waar mensen zich als trol verkleden en zich dus kwetsbaar opstellen, ga ik dat niet kapotmaken. Het ontroert me juist.’

Maar pastasnijders!‘Ja, ik weet het. Ik ben er soms te veel mee bezig. Alles maar wikken en wegen is soms ook loos. Je kunt er zo zorgelijk van worden. Ik moet niet vergeten dat het leuk is om je tegen iets uit te spreken. Mensen begrijpen dat wel en denken niet dat je een addergebroed bent dat eropuit is om alles kapot te maken en dat zichzelf mijlenver verheven voelt boven het gepeupel.’

Van welke column heb je spijt?‘Van geen enkele. Het heeft ook te maken met mijn soort columns. Als je constant boude meningen verkondigt, kun je twee jaar later denken: oh, ik had niet op moeten

schrijven dat Pim Fortuyn dood moest. Van mijn vroegere columns die gedurfder waren, heb ik ook geen spijt. Het is leuk om zo’n set columns te hebben, ik zou ze nooit meer zo kunnen schrijven.’

In een van je eerste columns schreef je: ‘Slet zijn is mijn seksuele geaardheid. Iedereen mag zijn wat hij wil. Ik ben een slet. En ik ben er best blij mee. Erg blij zelfs.’ Nog steeds geen spijt?‘Ik ben er trots op! Die column ging over de dubbele moraal die heerst tussen jongens en meisjes. Over hoe ze seksualiteit mogen beleven in de maatschappij. Nog steeds lees ik uitspraken als: ik wil geen meisje hebben die het met zoveel jongens heeft gedaan. Dan ben ik weer helemaal blij dat ik daarover heb geschreven.’

Sta je nog achter die uitspraak? ‘Ik kan hem weinig eer meer aandoen, omdat ik zo’n ontzéttend saaie meid met een relatie ben geworden.’

Volgens Jan Hoek zet je jezelf in het openbaar minder op de voorgrond.‘Dat is waar. Ik heb minder geldingsdrang. Ik ben minder brutaal. Minder schreeuwerig. Minder dronken. Mijn leven is wat rustiger geworden. Ik voel me niet meer prettig bij de voorgrond.’

Waarom toen wel?‘Ik had een bepaalde onoverwinnelijkheid. In het groepje waar ik mee omging, draaide alles om lef. Ik voerde dat erg door. Ik hoor nu pas dat mensen ons best vervelend

‘ik moet niet vergeten dat het leuk is om je tegen iets uit te spreken. mensen begrijpen dat

wel en denken niet dat je een addergebroed bent dat eropuit is om alles kapot te maken en

dat zichzelf mijlenver verheven voelt boven het gepeupel’

interview / 2928/ interview

‘ik weet mezelf meer in paniek te jagen dan noodzakelijk is. daar zet mijn vriend

een rationele en kalme logica tegenover. een relatie met iemand die erger is dan

ikzelf zou moeilijk worden’

interview / 3130/ interview

vonden. Dat wist ik niet, of wilde ik niet weten. Nu kan ik me voorstellen dat onze bravoure irritant was.’

Hoe zag die bravoure eruit?‘Jan had het programma Ideals bedacht waarin politici twee minuten een praatje mochten doen. Wij moesten het als een Idols-jury afkraken. Dus dan hadden mensen ver gereisd om te vertellen over hun idealen en zei ik als 17-jarige: ‘Ja, sorry hoor, ik vind je haar héél stom, ga maar.’’

Je was egocentrisch.‘Ik vroeg me vooral geen dingen af. We deden alles. Hoppakee. Kwam een fotograaf langs die vroeg: ‘Willen jullie deze vla over elkaar heen gooien?’ Nou, prima hoor. Dan deden we dat. Nu zou ik daar toch wel eventjes over nadenken.’

Nu wil je inspraak in het soort vla.‘Precies! Alleen nog maar biologische vanillevla.’

Je bent met Karlijn Souren, Andreia Costa en Britt Stubbe bezig met een boek over eetgewoontes. Hoe kóm je erop?‘Karlijn is al lang een vriendin van mij. Ze is eet-ontwerpster. Dan ben je geen kok, maar je ontwerpt de situatie waarin mensen eten. Ze vraagt zich af: waarom zijn mensen samen voor die gelegenheid? Als mensen

elkaar beter moeten leren kennen bij een diner, denkt ze aan eten dat je moet delen. Zo kom je makkelijker in gesprek. We wilden samen iets maken. Ik had eerst een kookboek in gedachten, dan werden we misschien wel rijk. Maar helaas, dat wilde ze niet. ‘We kijken in elk hoofdstuk wat eten voor een levens-fase betekent. Kinderen weten bijvoorbeeld niet waar iets vandaan komt. We hebben onderzoek gedaan op een school. Daar zei een kind: ‘De ham komt van de hamster.’ Dus heeft Karlijn met Andreia een tafelkleed ontworpen waar veel informatie over de afkomst van eten opstaat. We willen bijvoorbeeld ook kijken of we door smaak herinneringen kunnen ophalen bij dementerende oude-ren. Voor hen kiezen we snoepjes uit die bij hun jeugd horen.’

Welke ontboezeming wil je over je eigen eetgewoontes doen?‘Ik vind eten heel belangrijk. Eigenlijk heb ik altijd honger.’ Ze kijkt lachend naar een flink stuk chocolade-taart dat voor haar staat. ‘Ik kan naar bed gaan met de gedachte: wat fijn dat ik morgen weer ga ontbijten. Ik denk de laatste tijd meer na over wat ik eet. Toen ik op kamers ging, kocht ik een homp kaas om er hapjes uit te nemen. Of belde ik mijn moeder op hoe ik spaghetti moest maken. Nu verdiep ik me meer, al is het best lastig. Je ontvangt zoveel informatie. Dan lees ik weer dat je

kanker krijgt van alles wat ik gisteren heb gegeten. Als je goed kijkt wat Puur & Eerlijk van de Albert Heijn betekent, staat er ook maar iets van: misschien is het goed voor een boom, een mens, een dier, we weten het ook niet zo goed, groetjes de Albert Heijn.’ Je bent vegetariër geweest. Hield je het niet vol?‘Ik heb verschillende vormen van vegetarisme gehad. Eerst at ik geen vlees, maar wel vis. Daarna ook geen vis. Nu probeer ik vegetarisch te eten en zondig af en toe met vis en biologisch vlees. Ik eet nooit kip of varken, alleen koe. Ik heb een schimmig setje principes waarbinnen ik probeer te leven. Kip eet ik niet omdat ze op een dier onvriendelijke manier worden gehouden. Varkens vind ik gewoon te leuk. Ik wil ooit graag een minivarken als huisdier.’

Ze schijnen te groeien.‘Best wel, hè? Zolang ik het Vondelpark nog niet als achtertuin heb, letterlijk, wordt de varkensdroom een beetje lastig.’

Ben je weer met vis en vlees begonnen omdat je het miste?‘Ik miste het héél erg. Zo erg dat ik er nurks van werd. Ik keek naar andermans bord en dacht: zij doen het ook, waarom ik eigenlijk niet? Het was niet de levensstijl die ik wist vol te houden. Ik wil me er goed bij voelen. Momenteel waardeer ik eten meer. Als ik vegetarisch eet, ben ik blij dat het geen vlees is. Ik vind het fijn te zien hoe lekker vegetarisch je kunt eten. Het is niet zo dat ik elke avond lijnzaad neem. En als ik soms een stukje vlees en vis eet, geniet ik er meer van dan wanneer ik het iedere dag op mijn bord zou hebben.‘Ik merk wel dat mensen me graag willen betrappen op inconsequenties. Ik eet vaak vegetarisch, maar soms ook een broodje haring. Dan zijn mensen zó fel. Vooral mensen die vlees eten. Ze vinden dat ik faal en daarmee

is meteen ook al het andere niets meer waard. En ik word vaak bespot omdat ik knuffelvegetariër ben: ik vind het zielig voor dieren. Mensen vinden dat een minder goede reden dan wanneer ik het, heel rationeel, vanwege de CO2-uitstoot doe. Het werkt allemaal heel intimiderend. Dan schrikt het af om een stap in de goede richting te zetten. Terwijl de middenfase, dat je bewuster nadenkt, ontzettend belangrijk is.’ Voordat De wereld draait door bestond, heb je hier een screentest voor gedaan. Ze wilden je mogelijk als presentatrice. Je werd het niet. ‘Hoe weet je dat? Ja, het is waar. Hoe belachelijk is dat? Ze wilden graag een vrouw erbij.’

Je hebt dus verloren van Francisco van Jole.‘Ja, maar in een gevecht met alleen onze vuisten had ik hem gepakt. Achteraf was het vrij onzinnig. Ik had het niet gekund, want voor dat programma moet je kunnen interviewen.’

Heb je nog tv-ambities?‘Ik denk het niet. Al lijkt het me wel leuk om een programma te presenteren waarin ik op zoek ga naar welke dieren er in de gracht leven. Dat schijnen er superveel te zijn. Zo’n programma lijkt me grappig, al bestond dat al met Jan Wolkers.’

Als je Spunk-collega Alma Mathijsen als tafeldame bij De wereld draait door ziet, denk je dan niet: dat wil ik ook?‘Ik zou het wel willen proberen, ja. Al moet ik dan over een verlegenheid heen. Je moet bravoure hebben, met flair dingen beweren of het nou een doorwrochte conclusie is na vijftien dagen nadenken of het tegenover-gestelde. Ik weet niet of ik daarvoor geschikt zou zijn, want ik neem graag de tijd om te antwoorden.’

Zijn er ook programma’s die je afwijst?

‘ik probeer vegetarisch te eten en zondig af en toe met vis en biologisch vlees. ik eet nooit kip of

varken, alleen koe. ik heb een schimmig setje principes waarbinnen ik probeer te leven. kip eet ik

niet omdat ze op een dieronvriendelijke manier worden gehouden. varkens vind ik gewoon te leuk.

ik wil ooit graag een minivarken als huisdier’

interview / 3332/ interview

‘Ik zou niet zo snel nog een keer bij Spuiten en slikken gaan zitten. Dan moet ik zeggen dat ik een vriendje heb. En ja, dat we met elkaar naar bed gaan. Dat ik geen drugs doe, omdat ik een baan heb. Je moet wel wat te vertellen hebben.’

Je hebt al vier jaar een relatie met de acteur Sieger Sloot. Hoe voorkom je sleur? ‘Dat gaat heel goed. We hebben sowieso een afwisselend leven, maar het belangrijkste is dat we elkaar nooit vervelen. Het is leuk om met elkaar te praten en grapjes te maken. Er zijn veel mensen met wie ik al lang omga zonder sleur te voelen. Het moet gewoon goed klikken.’

Past een lange relatie bij je?‘Ik denk het toch wel, ja.’

Je klinkt verbaasd.‘Ik zie de charme in van 24-uurs verliefdheden. Dat je een week lang de ware denkt te hebben. Maar in een lange relatie zit een soort ontspanning. Je kunt afwisselend op elkaar leunen.’

Je wordt er rustig van.‘Ja. Al klinkt het nu alsof hij mijn kalmeringstablet is. Toch vullen we elkaar goed aan. Ik ben erg grillig en weet mezelf meer in paniek te jagen dan noodzakelijk is. Daar zet hij een rationele en kalme logica tegenover. Een relatie met iemand die erger is dan ikzelf zou moeilijk worden.’

Hoe houd je het spannend in bed?‘Daar heb ik geen gouden formule voor.’

Gaat het bij jullie vanzelf of is het hard werken?‘Het gaat vanzelf. Alles wat met relatie en hard werken te maken heeft, vind ik eng. Ik hoor geregeld dat mensen zeggen: het is hard werken, maar we doen het toch. Dan denk ik: hard werken? Een kolenmijn, dat is hard werken.

Ik heb het geluk dat het vooralsnog spannend blijft op dat vlak.’

Renske de Greef en monogamie. Is dat een goed huwelijk?‘Ik vind het soms een gek idee dat je met één iemand voor heel lang samen moet zijn. Waarom hebben we dat zo bedacht? Is dit wel de beste afspraak die we kunnen maken? Ik zou ook geen alternatief weten. Het is net als het kapitalisme. Dat werkt ook niet echt goed, maar ja, je wilt ook niet naar een marxistische staat. Het is gewoon een kwestie van je best doen. Ik kan me voorstellen dat er een keer iets gebeurt als je lang samen bent. Tot op heden is dat nog niet het geval bij ons. Sommige mensen zijn heel strikt in hun relatie. Compromisloos. Dan is een kus al een reden tot heibel. Die mensen proberen een schijn-zekerheid te creëren want zoiets valt niet te controleren. Het allerergste is dat je lief verliefd wordt op een ander. Dán wordt het heftig. Dan ben je niet meer degene met wie hij het allerliefst praat en lieve sms’jes naartoe wil sturen.’

Mis je die experimenteerfase?‘Het was leuk om de avond in te gaan en niet te weten wat er ging gebeuren. Tegelijkertijd kwam ik de dag erna met een kater uit bed en moest ik de walk of shame doen. Dat is ook niet alles. Eigenlijk was ik altijd op zoek om verliefd te worden.’

Door de drukte van je column kom je niet aan je derde roman toe. Is dat niet zonde?‘Het is wel jammer. Hiervoor had ik de vrijheid om mijn tijd in te delen zoals ik het zelf wilde. Projecten aannemen, verzinnen, uitvoeren. Nu is dat helemaal anders. Een dagelijkse column combineren met een roman lukt me nog niet.’

Heb je het geprobeerd?‘Ik heb eraan gedacht. Telt dat?’

interview / 3534/ interview

Voor deze keer dan.‘Voor een roman is het nodig om in een cocon te zitten. Dat je even heel introvert wordt, zodat je opgesloten bent in het verhaal. Voor de column heb ik precies de tegen-overgestelde open gemoedstoestand nodig. Ik heb wel de ambitie om dat boek te schrijven, maar ik vind het ook heel fijn om ergens de tijd voor te nemen. Ik wil nu zo goed mogelijke columns schrijven.’

Volgens vrienden heb je meer dan ooit de behoefte om je als schrijver te bewijzen.‘Wat ik nu doe, is heel zichtbaar. En het is ook nog eens dagelijks. Het is de ideale plek om te kijken wat ik allemaal kan. Mensen die denken dat ik een brutaal en onvriende-lijk mens ben dat anderen graag vernedert, kunnen nu lezen dat ik meer kan.’

Stoort het je dat je sekscolumnbundel Lust beter heeft verkocht dan je romans?Twijfelachtig: ‘Nee.’

Eerlijk.‘Oké, wanneer je rijk wilt worden, is het niet leuk dat het eerste dat je maakt het beter doet dan het laatste. In dat opzicht moet er iets komen dat beter verkoopt. Maar ik snap goed waarom Lust aansloeg. Het ging over seks.’

Had je meer van je romans verwacht?‘Ik ben tevreden over hoe het is gegaan. Mijn laatste boek En je ziet nog eens wat, uit 2009, had een journalistiek thema en is nog steeds actueel. Het zou een nieuw publiek kunnen aanspreken. Ik kom nog steeds mensen tegen die het aan het lezen zijn, al zitten die in de doelgroep waar het over gaat: mensen die vrijwilligerswerk willen gaan doen in Afrika. De rechten van de film zijn wel verkocht. Dat is een goede manier om het boek weer onder de aandacht te brengen. Het boek zou een tweede leven kunnen krijgen.’

Ben je niet bang dat mensen bij jou alleen over seks willen lezen?‘Het is fijn dat ik bij nrc.next ben gevraagd op basis van wat ik later heb laten zien. Het had niets meer te maken met de sekscolumns.’

Verlang je naar die ene grote bestseller? ‘Het zou erg leuk zijn. In alles wat ik doe, hoop ik te excelleren. Het moet altijd beter. Maar ik zou nooit een boek schrijven omdat ik hoop dat het veel verkoopt. Ik vind het interessanter om verschillende kanten van mij-zelf uit te zoeken. Dus nee, ik ga echt geen kookboek met seks erin schrijven.’

‘voor een roman is het nodig om in een cocon te zitten. dat je even heel introvert wordt,

zodat je opgesloten bent in het verhaal. voor de column heb ik precies de tegenovergestelde

open gemoedstoestand nodig. ik heb wel de ambitie om dat boek te schrijven, maar ik vind

het ook heel fijn om ergens de tijd voor te nemen’

Sty

lin

g: R

ensk

e va

n d

eR P

loeg

@ H

ou

se o

f o

Ran

ge

Ha

ir &

ma

ke-

up

: In

geb

oRg

va

n d

eR d

oes

@ v

Iew

ag

enc

y St

ud

io: e

Rnst

Ige

Zake

n

interview / 3736/ interview