wastong gamit ng mga salita.ppt

Aralin sa Wikang FilipinoAralin sa Wikang Filipinopara sa :para sa :SMP 2SMP 2Inihanda ni :Inihanda ni :

Evelyn S. Makadados, MBAEvelyn S. Makadados, MBA

Guro sa Wikang Filipino (Bahasa TagalogGuro sa Wikang Filipino (Bahasa Tagalog

WASTONG WASTONG GAMIT NG MGA GAMIT NG MGA

SALITA SALITA

Ang kawastuang pambalarila Ang kawastuang pambalarila ay kaalaman sa wastong gamit ay kaalaman sa wastong gamit ng mga salita gaya ng mga ng mga salita gaya ng mga katha,pasulat man o katha,pasulat man o pasalita.Upang maging malinaw pasalita.Upang maging malinaw at tama ang isang pagpapahayag at tama ang isang pagpapahayag ito ay ginagamitan ng wastong ito ay ginagamitan ng wastong gamit ng mga salitagamit ng mga salita

Sa Sa pakikipagtalastasan,di pakikipagtalastasan,di mapapasubalian na mapapasubalian na madalas na nagkakamali madalas na nagkakamali ang maraming tao sa ang maraming tao sa paggamit ng mga salita.paggamit ng mga salita.

MGA SINUSUNOD MGA SINUSUNOD NA NA TUNTUNIN SA TUNTUNIN SA PAGGAMIT NG PAGGAMIT NG WASTONG SALITAWASTONG SALITA

11. . NANG AT NGNANG AT NGNang Nang

Ang ‘Ang ‘NANG’NANG’ ay siyang ay siyang ginagamit sa panimula ng ginagamit sa panimula ng sugnay na di makapag’iisa at sugnay na di makapag’iisa at pangatnig sa hugnayang pangatnig sa hugnayang pangungusap na katumbas ng pangungusap na katumbas ng salitang “when’ sa ingles.salitang “when’ sa ingles.

Halimbawa:Halimbawa:NangNang ako’y dumating sa ako’y dumating sa bahay,nagising ang mga bata.bahay,nagising ang mga bata.

Ang Ang ‘nang’ ‘nang’ na nagbuhat sa na nagbuhat sa inangkupan ng ‘ng’ ang siyang inangkupan ng ‘ng’ ang siyang ginagamit na pang-abay na ginagamit na pang-abay na pamanahon.Ito’y katumbas ng pamanahon.Ito’y katumbas ng salitang ‘already sa Ingles.salitang ‘already sa Ingles.

Halimbawa:Halimbawa:

Marami Marami nangnang (na+ang) (na+ang) panauhin sa bulwagan.panauhin sa bulwagan.

NGNG

Ang Ang ‘NG’ ‘NG’ ay isang ay isang bahagi ng pananalita na bahagi ng pananalita na gumaganap bilang pantukoy at gumaganap bilang pantukoy at pang-ukol ayon sa gamit sa loob pang-ukol ayon sa gamit sa loob ng pangungusap.ng pangungusap.

Halimbawa:Halimbawa:

Ang magsasaka ay Ang magsasaka ay nagbubungkal nagbubungkal ngng lupa. lupa.

Bilang pantukoy na palayon ng Bilang pantukoy na palayon ng mga tagaganap ng pandiwang mga tagaganap ng pandiwang balintiyak.Ito’y katumbas ng ‘by’ balintiyak.Ito’y katumbas ng ‘by’ sa Ingles.sa Ingles.

Halimbawa:Halimbawa:

Ang silid-aralan ay nililinis Ang silid-aralan ay nililinis ngng mga mag-aaral. mga mag-aaral.

2.KUNG at KONG2.KUNG at KONG

KUNGKUNG

Ang ‘KUNG’ ay pangatnig na Ang ‘KUNG’ ay pangatnig na panubali at ginagamit sa karaniwan panubali at ginagamit sa karaniwan sa hugnayang pangungusap,kung sa hugnayang pangungusap,kung kaya’t ito’y matatawag ding kaya’t ito’y matatawag ding pangatnig na panghugnayan.pangatnig na panghugnayan.

Halimbawa:Halimbawa:Kung Kung tayong lahat ay tayong lahat ay

magmamahal sa wikang Filipino ay magmamahal sa wikang Filipino ay lalong uunlad ang Pilipinas.lalong uunlad ang Pilipinas.

KONGKONGAng kong ay nanggaling sa Ang kong ay nanggaling sa

panghalip na panaong ‘ko’ at panghalip na panaong ‘ko’ at inaangkupan lamang ng ‘ng’.inaangkupan lamang ng ‘ng’.

Halimbawa:Halimbawa:Ibig Ibig kongkong makatulong sa pag- makatulong sa pag-

unlad ng Pilipinas.unlad ng Pilipinas.

3.MAY AT MAYROON3.MAY AT MAYROONIto ay mga pandiwang walang Ito ay mga pandiwang walang

banghay.Ang mga ito’y may banghay.Ang mga ito’y may kahulugan ngunit ang dalawa ay kahulugan ngunit ang dalawa ay may pagkakaiba ng paggamit sa may pagkakaiba ng paggamit sa mga pangungusap. mga pangungusap.

MAY-MAY-

Kapag ito’y sinusundan ng Kapag ito’y sinusundan ng pangngalan,pang-pangngalan,pang-uri,pandiwa,pang-abay at uri,pandiwa,pang-abay at katagang mga.katagang mga.

Halimbawa:Halimbawa:

MayMay inaasaaahang bukas ang inaasaaahang bukas ang mga taong masipag.mga taong masipag.

MAYROON-MAYROON-

Kapag ito’y sinusundan ng Kapag ito’y sinusundan ng kataga o panghalip na panao sa kataga o panghalip na panao sa kaukulang palagyo.kaukulang palagyo.

Halimbawa:Halimbawa:

MayroonMayroon pa sanang ibig sabihin pa sanang ibig sabihin si Andrew kay Lolo Tomas.si Andrew kay Lolo Tomas.

4.4.SUBUKIN/SUBUKANSUBUKIN/SUBUKAN

Ang subukin ay Ang subukin ay nangangahuluganng isang nangangahuluganng isang pagsasagawa ng isang bagay sa pagsasagawa ng isang bagay sa ayos na kalagayan At ito ay ayos na kalagayan At ito ay inuuri sa tao,anyo,at bagay.inuuri sa tao,anyo,at bagay.

Halimbawa:Halimbawa:

SubukinSubukin nating mamili sa nating mamili sa bagong bukas na Department Store.bagong bukas na Department Store.

Ang Ang subukansubukan ay ay nangangahulugan ng pag-espiya sa nangangahulugan ng pag-espiya sa isang tao kung ano ba ang kinikilos isang tao kung ano ba ang kinikilos nito.nito.

Halimbawa:Halimbawa:

SubukanSubukan mong sumunod sa mong sumunod sa kanila at tingnan mo kung ano kanila at tingnan mo kung ano ang kanilang ginagawa doon.ang kanilang ginagawa doon.

5.5.PAHIRIN/PAHIRANPAHIRIN/PAHIRAN

Ang Ang pahirinpahirin ay ay nangangahulugan ng pagbubura nangangahulugan ng pagbubura o paglilinis sa isang bagay ng o paglilinis sa isang bagay ng nakapahid,samantalang ang nakapahid,samantalang ang pahiranpahiran ay paglalapat o ay paglalapat o pagpapairal sa isang bagay sa pagpapairal sa isang bagay sa tamang lugar.tamang lugar.

Halimbawa:Halimbawa:

PahirinPahirin mo nga ng basang mo nga ng basang basahan ang pisara.basahan ang pisara.

PahiranPahiran mo ng alcohol ang mo ng alcohol ang sugat ni Elvie. sugat ni Elvie.

6.6.SUNDIN/SUNDANSUNDIN/SUNDANAng Ang sundinsundin ay nagsasaad ng ay nagsasaad ng

pagsunod o pag-unawa sa isang pagsunod o pag-unawa sa isang utos o kagustuhan at maaaring utos o kagustuhan at maaaring batas o panuto.batas o panuto.

Halimbawa:Halimbawa:SundinSundin mo ng maluwag sa mo ng maluwag sa

puso ang mga panuntunan ng puso ang mga panuntunan ng paaralanpaaralan..

Ang Ang sundansundan naman ay naman ay panggagaya sa ginawa o kinikilos panggagaya sa ginawa o kinikilos ng isa o maraming tao.ng isa o maraming tao.

Halimbawa:Halimbawa:

SundanSundan mo ang mga tamang mo ang mga tamang gawa upang ikaw ay hindi gawa upang ikaw ay hindi mapariwara.mapariwara.

7.7.NAMATAY/NAPATAYNAMATAY/NAPATAYAng ‘namatay’ ay Ang ‘namatay’ ay

nangangahulugan ng paglisan sa nangangahulugan ng paglisan sa mundo alinsunod sa natural na mundo alinsunod sa natural na pagkawala ng buhay dahilan gaya ng pagkawala ng buhay dahilan gaya ng sakit,bangungot,atake,atb.Samantalsakit,bangungot,atake,atb.Samantalang ang ‘napatay’ay ang pagkawala ang ang ‘napatay’ay ang pagkawala ng buhay na hindi inaasahan na may ng buhay na hindi inaasahan na may kadahilanan tulad ng aksidente.kadahilanan tulad ng aksidente.

Halimbawa:Halimbawa:

Si Mario ay Si Mario ay namataynamatay noong noong isang linggo dahil sa sakit sa puso.isang linggo dahil sa sakit sa puso.

Ang mag-ina na naglalakad sa Ang mag-ina na naglalakad sa kalsada ay kalsada ay napataynapatay ng salaring di ng salaring di nakikilala. nakikilala.

8.8.WALISIN/WALISANWALISIN/WALISANAng Ang walisanwalisan ay uri ng ay uri ng

pandiwang ginagamit sa pag-alis pandiwang ginagamit sa pag-alis ng kalat o dumi sa maluwang o ng kalat o dumi sa maluwang o malawak na lugar.Habang ang malawak na lugar.Habang ang walisinwalisin ay tumutukoy naman sa ay tumutukoy naman sa iisang bahagi lamang ng isang iisang bahagi lamang ng isang malaking lugar.malaking lugar.

Halimbawa:Halimbawa:

WalisanWalisan mo nga ang kalat sa mo nga ang kalat sa ating bakuran.ating bakuran.

WalisinWalisin mo nga ang kalat sa mo nga ang kalat sa paligid ng halaman.paligid ng halaman.

9.9.KATA/KITAKATA/KITA

Ang Ang kata at kitakata at kita ay mga ay mga panghalip na panao na panghalip na panao na kadalasang pinagpapalit ang kadalasang pinagpapalit ang gamit kahit na may sari-sariling gamit kahit na may sari-sariling wastong gamit.wastong gamit.

Ang kita ay ginagamit kung Ang kita ay ginagamit kung ang isa sa dalawang nag-uusap ang isa sa dalawang nag-uusap ang siyang gagawa ng gawain ang siyang gagawa ng gawain para sa kausap.para sa kausap.

Halimbawa:Halimbawa:

Ibibili kita ng paborito mong Ibibili kita ng paborito mong pabango.pabango.

Ang Ang katakata naman ang naman ang ginagamit kung ang dalawang ginagamit kung ang dalawang nag-uusap ay parehong nag-uusap ay parehong gagawang gawain.gagawang gawain.

Halimbawa:Halimbawa:

KataKata ay pupunta sa pamilihang ay pupunta sa pamilihang bayan.bayan.

10.10.DAWDAW at at DINDIN//RAW RAW atat RIN RIN

Ginagamit ang salitang Ginagamit ang salitang raw/rinraw/rin kung ang nauunang salita kung ang nauunang salita ay nagtatapos sa patinig.Ang W ay nagtatapos sa patinig.Ang W at Y ay malapatinig kaya raw at at Y ay malapatinig kaya raw at rin ang ginagamit kung rin ang ginagamit kung nagtatapos sa alin man sa nagtatapos sa alin man sa dalawang titik na ito.dalawang titik na ito.

Ang Ang daw at dindaw at din ang ang ginagamit kung ang sinusundang ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa W at Y.maliban sa W at Y.

Halimbawa:Halimbawa:

Wala Wala rinrin mangyayari kung mangyayari kung tatakasaan mo ang problema.tatakasaan mo ang problema.

Takot Takot dawdaw siya sa multo. siya sa multo.

POP QUIZPOP QUIZ

1.1. Kahit na madilim ay Kahit na madilim ay basa pa rin ____ basa ang basa pa rin ____ basa ang masipag na si Anna.masipag na si Anna.

a. nangb. ng

Tama ka…Galing mo…!!!Tama ka…Galing mo…!!!

Ay sori….mali ka!!!!!

2.2. Ang bayan ____ Ang bayan ____ tutulungan natin ay tutulungan natin ay talagang magtatagumpaytalagang magtatagumpay..

a. kongb. kung

Oooopss…ulitin Oooopss…ulitin mo..mo..

Tumpak..!!! Tumpak..!!! Nakuha mo ang Nakuha mo ang tamang tamang sagot..!!!sagot..!!!

3.3. ___ mga taong laki sa ___ mga taong laki sa layaw.layaw.

a. mayroonb. may

Mali ka…!!!!Mali ka…!!!!

Tumpak…!Tumpak…!

4. ____ mo ngang tingnan ang 4. ____ mo ngang tingnan ang ginagawa ni Melissa sa loob ginagawa ni Melissa sa loob ng kwarto.ng kwarto.

a. subukanb. subukin

Nakuha mo..!!!!Nakuha mo..!!!!

Ay,mali..!!!Ay,mali..!!!

5. ___ mo ng gaas ang haligi 5. ___ mo ng gaas ang haligi ng bahay upang huwag ng bahay upang huwag bukbukin.bukbukin.

a. pahirinb. pahiran

Magaling…!!!! Magaling…!!!!

Mali ang sagot Mali ang sagot mo..!!!!mo..!!!!

6.Walang masama kung 6.Walang masama kung susundan mo ang ang yapak susundan mo ang ang yapak ng iyong ama.ng iyong ama.

a. susundinb. susundan

Oooopsss.Mali na Oooopsss.Mali na naman!!!naman!!!

Wow…Wow…grabe,galing grabe,galing

mo..!!!!!mo..!!!!!

7. ___ ni Narding ang kanyang 7. ___ ni Narding ang kanyang alagang aso dahil sa alagang aso dahil sa pagkagat nito sa kanya.pagkagat nito sa kanya.

a. namataya. namatay

b. napatayb. napatay

Hay naku!! Mali Hay naku!! Mali na naman!!!!na naman!!!!

Hanep! Nakuha Hanep! Nakuha mo!!!!mo!!!!

8. ____ mo nga ang mga punit-8. ____ mo nga ang mga punit-punit na papel diyan.punit na papel diyan.

a. walisina. walisin

b. walisanb. walisan

Magaling!!! Magaling!!! Nakuha mo..!!Nakuha mo..!!

Subukan mo Subukan mo ulit…..ulit…..

9.Sasamahan ____ sa pagpunta 9.Sasamahan ____ sa pagpunta mo sa Maynila.mo sa Maynila.

a. kataa. kata

b. kitab. kita

Sori! Hindi mo Sori! Hindi mo nakuha.nakuha.

Grabe! Ang Grabe! Ang galing mo!!!galing mo!!!

10.Malakas ___ ang buhos ng 10.Malakas ___ ang buhos ng ulan kagabi.ulan kagabi.

a. rina. rin

b. dinb. din

Mali ang iyong Mali ang iyong sagot.!!!sagot.!!!

May tama ka..!!!May tama ka..!!!

Inihanda ni:Inihanda ni:

Evelyn Sanchez Makadados, Evelyn Sanchez Makadados, MBAMBA

Guro sa Wikang Filipino (Bahasa Guro sa Wikang Filipino (Bahasa Tagalog)Tagalog)

Sekolah Indonesia DavaoSekolah Indonesia Davao