· web viewในประเทศไทย พระไตรป ฎกได ร...

9ใบความรท 1.1 เรอง ความรเกยวกบพระไตรปฎก

“ไตรปฎก มาจาก ไตร ” (3) + ปฎก (ตำารา คมภร หรอ กระจาด) จงแปลวา ตำาราหรอคมภรทงสาม หรอคมภรทเปนเหมอนกระจาดรวมคำาสอนไวเปนพวก ๆ 3 คมภร พระไตรปฎก เปนคมภรทสำาคญทสดของพระพทธศาสนา เนองจากไดบรรลหลกคำาสงสอน ซงมอยทงสน 84000 พระธรรมขนธไว โดยจดเปนหมวดหมได 3   หมวดหม ตามลกษณะเนอหา ดงน

พระไตรปฎก เปนคมภรสำาคญทางพระพทธศาสนา ทพระภกษสามเณรและพทธศาสนกชนใชศกษาเลาเรยนเพอใหรทวถง พระธรรมวนยและปฏบตตามพระธรรมคำาสงสอน ของพระสมมาสมพทธเจาไดอยางถกตอง ดวยเหตนพระไตรปฎกจงเรยกวา พระสทธรรม 3 คอ ปรยตสทธรรม เพราะ

1. พระวนยปฎก หรอ พระวนย ไดแก ระเบยบขอบงคบ ขอควรปฏบตหรอขอหามปฏบต ทพระพทธเจาไดทรงบญญตไวสำาหรบภกษและภกษณ พระวนยปฎก เนอหาแบงเปน 5 หมวดดงน– มหาวภงค เปนขอหามหรอวนยของภกษสงฆ คอ ศล 227 ขอ– ภกขนวภงค เปนขอหามหรอวนยของภกษสงฆ คอ ศล 311 ขอ– มหาวรรค เปนพทธประวตและพธกรรมทางพระวนย

2. พระสตตนตปฎก หรอ พระสตร ไดแก ประมวลพระพทธพจน ทพระพทธเจาทรงแสดงในสถานทหรอ ในเหตการณตาง ๆ มเรองเลาเกยวกบบคคล สถานท เวลา เหตการณ ประกอบ พระสตตนตปฎก รวมพระธรรมเทศนา และ บทประพนธ สภาษตของพระเถระและพระเถรไว แบงออกเปน 5 นกาย ดงน– ทฆนกาย ม 34 สตร มชฌมนกาย ม – 152 สตร

3. พระอภธรรมปฎก หรอ พระอภธรรม ไดแก ประมวลคำาสอนของพระพทธเจา เปนหลกวชาการลวน ๆ ไมมเรองของเวลา บคคล หรอเหตการณมาประกอบ จงตองใชปญญาอยางมาก เพราะเปนเรองทมความสลบซบซอน ยากตอการเขาใจ มทงหมด 12 เลม แบงออกเปน 7 คมภรดงน– ธมมสงคณ วาดวยการรวมหวขอธรรมทกระจดกระจายอยเขาเปนหมวดหม

โอวาทปาฏโมกข = โอวาททผใดยอมรกษาผนนยอมหลดพน ปาฏโมกขศล = ศลทผใดยอมรกษาผนนยอมหลดพน

เปนบรรทดฐานใหเกดมการปฏบตสทธรรมคอ ศล สมาธ ปญญา และมปฏเวธสทธรรม คอ มรรค ผล นพพานเปนทสด ดงนน การเผยแผพระไตรปฎก จงมความจำาเปนอยางยงทจะตองกระทำาอยางตอเนอง เพอสบอายพระพทธศาสนา

10

  เรองนารจากพระไตรปฎก  และหลกธรรมตาง ๆ ทนำามาสอนสวนใหญนำามาจากพระสตตนตปฎก ทงน เพราะพระ-สตตนตปฎกมเนอหาสาระกลาวถงบคคล เหตการณ และสถานท เปนเรองราวทำาใหนาสนใจและตดตามศกษา เรองนารจากพระไตรปฎกทนำามาใหนกเรยนไดศกษาทงหมด จะนำามาโดยพยายามคงศพทและสำานวนในพระไตรปฎกไว  เพอใหนกเรยนไดคนกบลกษณะภาษาในพระไตรปฎก เมอมโอกาสไดศกษาพระไตรปฎกจรง ๆ จะไดไมหลงประเดนทนาสนใจ  เรองนารจากพระไตรปฎกมจำานวนมาก สำาหรบชนนกำาหนดใหนกเรยนศกษาเพยง 1 เรอง คอเรอง คอ การครองตนเปนพลเมองทด การครองตนเปนพลเมองทด มาจากขททกนกาย ชาดก พระสตตนต ปฎก พระไตรปฎก เลม 28 ขอ 949  หนา 332 มใจความสำาคญสรปไดดงน  การครองตนเปนพลเมองทดนำาชวตและครอบครวของตนไปสความสงบสข ความเจรญ และเปนพลเมองทสรางสรรคสงคม โดยประพฤตดงน1.  ไมคบชสชาย มวหมกมนในทางเพศ 2. ไมใจแคบเสพสงเลศรสผเดยว

ไตรสกขา

มรร

ปาฏโมกข

ปรยต

ปฏบตสทธรรม

ปฏเวธสทธรรม

มรรค

ผล

นพพาน

3.  ไมพราเวลาถกถอยไรสาระ 4. ประพฤตด  มวนย ถอยทเลอนตงอยในศล 55.  ปฏบตกจหนาทสมำาเสมอ โดยสมำาเสมอ 6. ไมประมาท  กระตอรอรนทกเวลา7.  มวจารณญาณ ทำาการโดยใชปญญา 8. สภาพ  ไมดอกระดาง  ยนดรบฟงผอน9.  เสงยมงาม รกความประณตสะอาดเรยบรอย 10. พดจานาฟง ทงใจกายกออนโยน ไมหยาบคาย11. มนำาใจเออเฟ อ สงเคราะหตอมตรสหาย 12. เผอแผแบงปน  ชวยเหลอคนทวไป13. รจกจดการงานใหเรยบรอยและไดผลด 14. บำารงพระสงฆผทรงความร ทรงศล และทรงธรรมสำาหรบในหนงสอเรยนของนกเรยน (สำานกพมพเอมพนธ) สรปจากวธรชาดก : พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหาจฬาฯ ขททกนกาย ชาดก เลมท 28 ขอท 1452 – 1517,หนา 410-421. ม 17 ขอ คอเพมขอ 15,16,17 ดงน15. ใครธรรม (ชอบความถกตอง) รกความสจรต 16. ชอบสอบถาม คนควา ใฝหาความรยงขน17. อานมากฟงมาก รวชาของคนเชยวชาญทมา : www.kr.ac.th/ebook2/julaporn/03.html https://sites.google.com/site/junjira30657/kar-brihar-cit-laea-sil-thrrm/16-kar-pheyphae-phra-tirpidk https://sites.google.com/site/oilypatcharee/home/bth-thi-3/2-4 http://www.payutto.net/book-content/โครงสราง-สาระ-ไตรปฏก/

16ใบความรท 1.2 เรอง คณคาและความสำาคญของพระไตรปฎก

เมอพระไตรปฎกมความสำาคญ การเผยแผพระไตรปฎก จงมความจำาเปนอยางยงทจะตองกระทำาอยางตอเนอง เพอสบอายพระพทธศาสนา ซงวธการเผยแผพระไตรปฎกเปนดงน 1. การเผยแผโดยวธ มขปาฐะ“ ” หรอแบบปากตอปาก โดยหลงจากพทธปรนพพานพระมหาสาวกทงหลาย ไดทำาสงคายนาพระธรรมวนย

ครงแรก ดวยการรวบรวมคำาสงสอนของพระสมมาสมพทธเจา จดเปนพระไตรปฎก คอ พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก พระสงฆกจำาแบบจากปากตอปากทเรยกวา มขปาฐะ สงสอนสบตอ ๆ กนมา“ ”          2. การเผยแผเปนลายลกษณอกษร การทำาสงคายนาครงท 5 ในประเทศศรลงกา (ประมาณ พ.ศ. 433) ดวยเกรงวา การทองจำาพระพทธวจนะอาจจะมความคลาดเคลอน ควรจะมการจารกเปนลายลกษณอกษร จงมการจารกเปนภาษาบาล (มคธ) ขน มการสงคายนาและแปลเปนภาษาตาง ๆ ในประเทศทนบถอพระพทธศาสนาใหเปนภาษาของตน 

 3. การเผยแผเปนฉบบภาษาไทย ในประเทศไทย พระไตรปฎกไดรบการตพมพเปนเลมหนงสอดวยอกษรไทยเปนครงแรก ในสมยรชกาลท 5 เมอ พ.ศ. 2431 การตพมพเสรจเรยบรอยและมการฉลองใน พ.ศ. 2436 พรอมกบงานรชดาภเษก พระไตรปฎกทตพมพครงนนจดเปนจบละ 39 เลม พ.ศ. 2468 ในสมยรชกาลท 7 ไดโปรดเกลาฯ ใหตพมพใหมเปนพระไตรปฎกฉบบทสมบรณ เพออทศถวายพระราชกศลแดรชกาลท 6 เรยกวา พระไตรปฎกฉบบสยามรฐ มจำานวนจบละ 45 เลม ซงไดถอเปนหลกในการจดแบงเลม พระไตรปฎกในประเทศไทยสบมาจนปจจบน ความสำาคญของพระไตรปฎกและคมภรทสำาคญ เนองจากพระไตรปฎกเปนประมวลคำาสอน ของพระพทธเจาเกยวกบเรองตาง ๆ เราจำาเปนตองอานพระไตรปฎกโดยตรง เพอจะไดรวาเรองนน ๆ พระพทธองคตรสไววาอยางไร เมอไมกระจางตอนไหน ประเดนใดคอยอานหนงสออรรถกถา หรอหนงสอทผรทงหลายแตงขนเพอประกอบ ในการศกษานน ทานวางระดบความสำาคญของคมภรทพงเชอถอ ลดหลนลงไปดงน (1) พระไตรปฎก  (2) สตตานโลม (หมายถงอรรถกถา ฎกา อนฎกา ตลอดถงปกรณพเศษทงหลาย)(3) เกจอาจารย (ผรทเปนพหสตทเชอถอได)  (4) อตโนมต (ความคดเหนสวนตว) การทพระไตรปฎกเปนคมภรทรวบรวม หลกคำาสงสอนของพระพทธศาสนาไวทงหมด ทำาใหชาวพทธทกคน รวมทงคนในศาสนาอน ๆ ไดศกษา

ความเปนมาของพระพทธศาสนาไดอยางกวางขวาง และเขาใจดยงขน แมวาจะไมไดเกดในสมยพทธกาลกตาม และเราสามารถเชอไดสนทใจวาคำาสอนตางๆ ทปรากฏในพระไตร- ปฎกนน เปนคำาสงสอนของพระพทธเจา ผตรสรเองโดยชอบผเปนบรมครของโลกอยางแนนอน ทงนเนองจากในคราว สงคายนาครงท   1   พระอานนทไดแจงใหทประชมทราบวา   พระพทธเจา ทรงอนญาตใหยกเลกสกขาบท ( ศล )   เลกนอยเสยบางกได   แตทประชมหา ขอยตไมไดวาสกขาบทเลกนอยนนคออะไร และหากจะถอนสกขาบทเลกนอยตามทพระพทธเจาอนญาต กจะถกตเตยนจากผอนไดวาปฏบตตามเฉพาะ เมอพระพทธเจาดำารงพระชนมชพอยเทานน พอพระพทธเจาปรนพพานกยกเลกเสย ทประชมจงมมตไมใหถอนสกขาบทใดๆ ทงสนและปฏบตตามเหมอนเมอครงทพระ พทธเจาดำารงพระชนมชพอย ซงพระพทธ ศาสนาในประเทศไทยในปจจบนกเปนนกายทสบตอเนองมาจากกลมน    พระธรรมปฎก ไดกลาวถงประโยชนของการศกษาพระไตรปฎกไว 6 ประการดงน     1. เปนทรวมไวซงพทธพจน คอ พระดำารสของพระพทธเจา  2. เปนทสถตของพระศาสดาเพราะเปนทบรรจพระธรรมวนย ทพระพทธเจาตรสไวใหเปนศาสดาแทนพระองค 3. เปนแหลงตนเดมของคำาสอนในพระพทธศาสนา

17    4. เปนหลกฐานอางองการแสดงหรอยนยนหลกการทกลาววาเปนพระพทธศาสนา 5. เปนมาตรฐานตรวจสอบคำาสอนในพระพทธศาสนา 6. เปนมาตรฐานตรวจสอบความเชอถอ และขอปฏบตในพระพทธศาสนา  อนงคณคาหรอประโยชนทไดรบจากการศกษาพระไตรปฎกในภาพรวมกคอ   การมความรความเขาใจหลกพระพทธศาสนาอยางถกตอง   ปฏบต ตามไดอยางถกตอง และไดรบผลของการปฏบตอยางเตมทสมควรแกการปฏบต 

คณคาและความสำาคญของพระไตรปฎก คำาสงสอนในพระไตรปฎก มคณคาสง ในการยกระดบความประพฤตทางกาย วาจา และยกระดบคณธรรมทางจตใจใหสงขน มคำาสอน ทอำานวยประโยชนแกบคคลทวไป เชน ประโยชนทางเศรษฐกจ และสงคม ทเรยกวา ประโยชนปจจบน ประโยชนทมศลธรรมเปนพนฐาน ทเรยกวา ประโยชนอนาคต เพราะชวยใหมความเจรญยงยนตดตอไปนานไกล ไมลมสลายเสย เพราะความประพฤตชวชาทจรต และประโยชนสงสด ทเรยกวา ประโยชนอยางยง สามารถดบความทกข ความเดอดรอนทงปวงได เพราะคณธรรม

คอ การละเวนความชว การประพฤตความด และการชำาระจตใจของตนใหสะอาด ลกษณะคำาสงสอนทวไปในพระไตรปฎก (จะนำามากลาวโดยสงเขปเพยง 9 ขอ) 1. ใหมระเบยบวนย มจรรยามารยาท มสมบตผด 2. ใหมความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคม และตอโลก3. ใหกตญญรคณ และกตเวท ตอบแทนคณทานผมพระคณ ใหบำารงเลยงมารดาบดา4. ใหมความขยนหมนเพยร ไมเกยจคราน เอาชนะความทกขยาก และอปสรรค 5. ใหมความซอสตยสจรต ละอายใจ และรงเกยจกลวทจะทำาความชวใด ๆ 6. ใหมความอดทนอดกลน ไมออนแอ ไมววาม เชน อดทนตอความลำาบากตรากตรำา อดทนตอทกขเวทนา อดทนตอถอยคำาลวงเกน เปนตน 7. ใหมเมตตาคอ ไมตรจต คดจะใหเปนสข ใหมกรณาคอ คดชวยใหพนทกข ใหมมทตา พลอยยนด เมอผอนไดด ไมรษยา และใหมอเบกขา รจกวางใจเปนกลาง ไมลำาเอยง ตามความเหมาะสม  8. ใหรจกทำาใจใหสงบ ไมฟงซาน ความสงบนเรยกวา สมถะ บาง เรยกวา สมาธ บาง 9. ใหรจกทำาปญญาใหเกดขน ดวยการคด ดวยการฟง อาน หรอศกษาเลาเรยน ดวยการลงมอปฏบต หรออบรมใหเกดปญญา ปญญานเรยกวา ญาณความรบาง วปสสนา ความเหนแจมแจงบาง จากทกลาวมาจะเหนวา พระไตรปฎกมใชคมภรทศกดสทธทใครๆ ไมอาจแตะตองได หรอใสตไวบชา อยางทเขาใจกนเพราะหากเปนเชนนน ความรตาง ๆ ทบรรจในพระไตรปฎกกจะไรคา ทงอาจจะทำาใหเกดการนบถอพระพทธศาสนาในทางทผดได ดงนนการปฏบตตอพระไตรปฎกทถกตอง คอ การตงใจและสนใจศกษาคนควาหาความรตางๆ ในพระไตรปฎกอยางจรงจง นำาความรในพระไตรปฎกไปเผยแผแกผอน รวมทงปฏบตตามคำาสอนทปรากฏในพระไตรปฎก อนจะเปนผลใหพระพทธศาสนาเผยแผยงยนตอไป รวมทงผปฏบตจะไดรบผลของการปฏบตตามสมควรแกการปฏบตนน 

ทมา : www.kr.ac.th/ebook2/julaporn/03.html https://sites.google.com/site/junjira30657/kar-brihar-cit-laea-sil-thrrm/16-kar-pheyphae-phra-tirpidk https://sites.google.com/site/oilypatcharee/home/bth-thi-3/2-4 http://www.payutto.net/book-content/โครงสราง-สาระ-ไตรปฏก/ http://www.trueplookpanya.com/blog/content/60141/

10ใบความรท 2.1

พทธศาสนสภาษต

สภาษต แปลวา  ถอยคำาทกลาวไวด (ส=ด, ภาษต=กลาว) สามารถนำามาเปนคต ยดถอเปนหลกใจไดพทธศาสนสภาษต หมายถง ถอยคำาดๆ ในพระพทธศาสนา แตมไดหมายความเฉพาะคำาทพระพทธองคตรสไวเทานน แมสภาษตแทบทงหมดจะเปนพระพทธพจนกตาม เชน ถาเปนภาษตพระสมมาสมพทธตรสเอง เรยกวา พทธภาษต / พทธสภาษต (หรอ พระพทธพจน) ถาพระโพธสตว กลาวเรยกวา โพธสตวภาษต  ถาพระสาวกกลาว กเรยกวา เถรภาษต บาง สาวกภาษต บาง แมแตคำาทเทวดากลาวและพระพทธองคไดตรสรบรองวาดดวยการตรสคำานนซำา  เรยกวา เทวดาภาษต เปนตนวธอานภาษาบาล พทธศาสนสภาษตจะเปนคำาในภาษาบาล เมอนำามาเขยนถายทอดเปนภาษาไทยแลว จะมลกษณะทควรสงเกตประกอบการอาน ดงน1. ตวอกษรทกตวทไมมเครองหมายใดอยบนหรอลาง และไมมสระใด ๆ กำากบไวใหอานอกษรนนมเสยง อะ ทกตว เชน“ ”     อรหโต อานวา อะ - ระ - หะ - โต     ภควา อานวา ภะ - คะ - วา     นมาม อานวา นะ - มา ม –      โลกวท อานวา โล - กะ - ว ท–2. เมอตวอกษรใดมเครองหมาย  (พนท) อยขางใตแสดงวาอกษรนนเปนตวสะกดของอกษรทอยขางหนา

ผสมกนแลวใหอานเหมอนเสยง อะ+(ตวสะกด) นน เชน     สมมา (สะ+ม = สม) อานวา สม-มา     สงโฆ (สะ+ง = สง) อานวา สง-โฆยกเวนในกรณทพยญชนะตวหนามเครองหมายสระกำากบอยแลวกใหอานรวมกนตามตวสะกดนน เชน     พทโธ        อานวา พท-โธ      พทธสส     อานวา พท-ธส-สะ     สนทฏ ฐโย อานวา สน-ทฏ-ฐ-โย     3. เมออกษรใดมเครองหมาย  ำ (นฤคหต) อยขางบนตวอกษรใหอานใหเหมอนอกษรนนมไมหนอากาศและสะกดดวยตว ง เชน“ ”     อรหำ     อานวา อะ-ระ-หง      สงฆำ     อานวา สง-ฆง     ธมมำ     อานวา ธม-มง      สรณำ    อานวา สะ-ระ-นงแตถาตวอกษรนนมทงเครองหมาย  ำ (นฤคหต) อยขางบนและมสระอนกำากบอยดวย กใหอานออกเสยงตามสระทกำากบ + ง (ตวสะกด) เชน  พาห ำ อานวา พา-หง4. เมออกษรใดเปนตวนำาแตมเครองหมาย (พนท) อยขางใตดวย ขอใหอานออกเสยง อะ ของอกษรนนเพยงครงเสยงควบไปกบอกษรตวตาม “ ”เชน     สวากขาโต อานวา สะหวาก-ขา-โต5. สำาหรบคำาทตองอานออกเสยง ไอ ไมมลาย เนองจากบาลไมมรปของสระ ไ จงตองเขยนดวย สระ เ แตเวลาออกเสยงใหออกเสยงเปน ไอ เชน ปาหเนยโย  อานวา ปา-ห-ไนย-โย ทกขเนยโย อานวา ทก-ข-ไนย-โย

11

ตวอยางแผนปายพทธศาสนสภาษต

12ตวอยาง

การวเคราะหคำาสอนของพทธศาสนสภาษตจากกรณตวอยาง

https://si tes.google .com/site/socialbuddhismm4/unit_4    

นตถ โลเก อนนทโต

อานวา นต-ถ-โล-เก-อะ-นน-ท-โต       แปลวา คนทไมถกนนทา ไมมในโลก

      ความหมาย การนนทา หมายถง การตเตยนลบหลง หลกธรรมในพระพทธศาสนาเรอง โลกธรรม 8 สอนวา การนนทาเปนเรองธรรมดาของโลก สรรเสรญกบนนทาเปนของคกน บคคลทไดรบการสรรเสรญ กยอมถกนนทาไดเชนกน

      จดมงหมาย สอนใหชาวพทธเขาใจธรรมชาตของโลกและมนษย เพอใหสามารถดำาเนนชวตในสงคมไดอยางมความสข ตองตระหนกวาไมมใครในโลกรอดพนจากการนนทา

13ใบงานท 2.1

“จตตำ ทนตำ สขาวหำ จตทฝกดแลวนำาสขมาให”

......................./ฝกใจใหชนะ.............ความ** เบอหนาย ** “ขาไมกลว........ทจะสกบ........คนทฝกเตะ 10000 ทา.............ทาละครงเดยว”“แตขากลว..........คนทฝกเตะอยเพยงทาเดยว 10000 ครง นคอคำา”กลาว........ของ........... **บรช ล** ดารากงฟระดบตำานานเหมอนจะ.........บอกเปนนย.......วา..........อยาเบอ...........ทจะทำาอะไรแบบเดม ๆ วง เดอะบทเทลส“ ” กอนทจะโดงดงไปทวโลก พวกเขาตระเวนแสดงดวยเพลงเดม ๆ ตามผบตางๆในเยอรมนเปน 10000 ชวโมง กวาจะเกงระดบเทพ บณฑต องรงส กวาจะเปนวาทยกรระดบโลก กซอม ซอม ซอม และซอมจะเหนไดวาแทบจะทกคน กวาจะประสบความสำาเรจไดตางกตองทนทำาในสงเดม ๆ จนมนฝงเขาไปในระดบอณของเซลล ยกเวน พวกอจฉรยะ ซงมไมกคนในโลกน

การฝกโยคะ.......กมใชกรณยกเวน.........แมวา...........แตละคน........ตางกมวตถประสงคในการฝก.......ทตางกนไมวาจะเปน.....เพอบำาบด......อาการเจบปวย.....บำารงสขภาพทสมบรณดเพอเปนอาชพ .หรอเพอความเปนเลศถาฝกแบบ........ “ยอกๆ...แยกๆ ไมกทกเบอแลวมารองไหกระจองอแง”

สำานกโยคะมาตรฐานอยาง ashtanga นกเรยนทกคนจะตองฝกเซต primary series ซงเปนทาเรยงลำาดบตายตว ฝกจนกระทง รางกายจดจำาและพฒนาสมบรณ จงมสทธขามไป series ถดไป

อกตวอยางคอสำานก ศวะนนทะ โยคะสำานกแรก ทเขามาในเมองไทย ผทมชอเสยงทสดในเมองไทยคอ อาจารยชมชน สทธเวช (ครหน) ชวงทผม.....ฝกกบทาน.สงทเจอคอทำาทาเดมทกวนแถมยงเรยงลำาดบ เปะ “ ”ดจไมบรรทด ใครทฝกทาประจำายงไมดพออยาหวงวาทานจะสอนทาใหมให เหตผลของทานกคอ ถาพนฐานยงไมดพอ แลวรบกาวกระโดด เราจะเจบตวแทนทจะมสขภาพทด .........ประเดนสดทายทสำาคญมาก การฝก.....ซำาไปซำามา ความรสกเบอมกจะมาเยยมเยอนเราเสมอใหถอซะวา เปนการฝกจตไปในตวสามารถขม ยบยงชงใจทจะไมฝกอาสนะในระดบทยากขน ในขณะรางกายยงไมพรอม วธการทผมใชประจำาคอใหใช จต จบความรสกในรางกายสงเกต “ ”พฒนาการของเราในทานน ๆ แทนทจะไปโฟกสวา ทานอกแลวหรอ เราจะ“ ”รสกดกวาเดมเยอะเลย ฉะนน.ถาเราอยากจะประสบความสำาเรจ.......ไมวาจะเรองใดกแลวแต.......สงทขาดไมไดคอฝกจตใจ ใหทนกบความเบอหนายใหไดดงพทธศาสนสภาษตบทนงกลาวไววา จตตำ ทนตำ สขาวหำ จตทฝกดแลวนำาสขมาให “ ” ขอใหสขภาพดจงสถตแกทาน ครนน สกายวอลกเกอร ทมา : บทความเกยวกบโยคะ/ฝกใจใหชนะ ความเบอหนาย “ ” by ครนน Yoga Story

ทมา :

http://www.yogathaiclub.com/index.php?action=profile;area=showposts;u=5

14ใบงานท 2.2

น อจจาวจำ ปณฑตา ทสสยนต = บณฑตยอมไมแสดงอาการขนๆ ลงๆ

ขาวลอ-ขาวลวง

ในชวงสปดาหทผานมา มขาวลอทกอใหเกด �อนฏฐารมณ � (อารมณอนไมนาพอใจ) ของชาวไทยเปนอนมาก หลายคนพากนประณามคนผเปนตนขาวลอนน ดวยถอยคำารนแรง ซงกเปนการชวยกระพอกระแสขาวลอนนใหลกลามมากยงขนไปอก การตงรบกระแสขาวลอทบาไหล คอการใชปญญาพจารณาความจรง ตามความเปนจรง ดวยจตใจสงบนงแนวแน ไมเตนตามคลน ไมตนตามลมไปตามกระแสขาวลอ จนกลายเปนสวนสรางกระแสขาวลอใหมากขนดวยความรเทาไมถงการณเรยกไดวาคนชอบฟงขาวลอ และพดตามเสยงเลาลอนนไดกลายเปน"แนวรวมขาวลอ" อยางไรกตาม สงคมไทยกบขาวลอนน ไมอาจแยกกนไดเลย แตละคนจงควรใชประโยชนจากขาวลอ ดวยการไมดวนสรป ทจะเชอไปตามขาวลอนน  ใหฟงไวครงห แตเกบเอาไว หครง มใชการฟงหไวห เพราะนนยงเปนการใหความสำาคญกบขาวลอ มากเกนไป ซงมใชลกษณะของ ผมปญญาอนแยบยล ทจะตองมความหนกแนนดจแผนดน ดงคำาตรสของพระพทธเจาทวา บณฑต ยอมไมแสดงอาการขนๆ ลงๆ“ ”  การทำาใจไปกบขาวลอนน เปนการใชประโยชนจากขาวลออกประการหนง กลาวคอ เมอมขาวลอในเรองใด กใหคดไปตามนนพลางๆ กอนเถดวา ถาเปนไปตามขาวลอนน เราจะทำาจตใจใหมพลงตงรบกบเรองราวตามขาวลอนนอยางไร โดยเฉพาะ ขาวลอเรองราวทเกยวของกบความตายของบคคลอนเปนทรกของเราทานทงหลาย ยงตองหมนทำาใจไวอยเสมอ เพอวาแตละคนจกไดมสตและปญญา ยนหยดมากพอทจะไมเปนอะไรมากไปนก เมอตองพบเจอเหตการณแบบทขาวลอกระพอพดอยนน

ลงความวา เมอไมสามารถทำาลายศตรได กนาจะใชกศโลบาย ทำาให“ศตรกลายเปนมตร-ทำาพษใหเปนเซรม ทำาขาวลอใหเปนขาวลองสำาหรบ”ฝกฝนจตใจไปพลาง ๆ ทำานองเดยวกบการพจารณา อภณหปจจเวกขณ“ ” ทวา พงพจารณาเนองๆ วา เรามความแก เจบ ตาย เปนธรรมดา ไมอาจลวงพนความแก เจบ ตาย ไปได ดงนเปนตน  ขาวลอจะเปนจรง หรอองนยาย อยาตนเตนโวยวายตามเขาวา ฟงครงห-ไวหครง มพงของคา ทำาใจในกระแสธารา-ขาวลอทานจนทร  www.prajan.comทมา : www.komchadluek.net/news/knowledge/33218

15ใบงานท 2.3

นตถ โลเก อนนทโต = คนไมถกนนทา ไมมในโลก

สาวโพสตเลา บทเรยน สงคมกรงเทพฯ ถก‘ ’ นนทาระยะเผาขนบนรถไฟฟา BTS เพยงเพราะใชกระเปาขาด ๆ รองเทาเกา ๆ กลายเปนกระแสวพากษวจารณอยในโลกออนไลนขณะนเลยกวาได หลงมผใชบญชเฟซบกทานหนง โพสตเลาเหตการณ บทเรยน สงคมกรงเทพฯ ‘ ’หลงถกนนทาระยะเผาขนบนรถไฟฟา BTS ทไมควรเกดขนกบใครทงนน พรอมภาพกระเปาทมรอยขาดนดหนอย กบรองเทาเกา ๆ โดยมรายละเอยดดงน…

ทงน หลงจากเรองราวดงกลาวไดถกเผยแพรลงบนโลกออนไลน ชาวเนตตางพากนเขามาแสดงความคดเหนอยาง

มากมาย และมการแชรสงตอกนเปนจำานวนมาก โดยสวนใหญตำาหนกลมคนทนนทาสาวรายน ไรมารยาท คดวาตวเองมดขนาดไหนถงกลามาวาคนอนแบบน ขณะเดยวกนกไดใหกำาลงใจตอสาวทถกกลมคนเหลานนนนทาใหส ๆ อยาสนคำาคน

 ทมา : https://news.mthai.com/social-news/509037.html

16ใบงานท 2.4

โกธำ ฆตวา สขำ เสต = ฆาความโกรธไดยอมเปนสข

เชาของวนทอากาศแจมใส ภายในหองเรยนประถมแหงหนง คณครตองการทดสอบทฤษฎอะไรบางอยาง จงออกอบายใหนกเรยนเลนเกม กตกามอยวา เดกทกคนตองนำาถงใสมะเขอเทศมาโรงเรยน พรอมกบเขยน

ชอคนทตวเองเกลยดลงไปในถง โดยจำานวนมะเขอเทศตองเทากบจำานวนคนทเกลยด       วนรงขนเดกๆมาถงโรงเรยนพรอมดวยถงใสมะเขอเทศทเขยนชอเพอน คนขางบานทเกลยดสดๆใสลงไป บางคนมสองผล บางคนมมากกวาหาผล ขณะทบางคนใสมาซะเตมถงเลย คณครบอกใหนกเรยนทกคนถอถงมะเขอเทศไปดวยทกท ไมวาพวกเธอจะไปไหน แมแตในหองนำากหามวางเวน ทำาอยางนเปนเวลาหนงสปดาห       สามวนผานไปเดกๆเรมเอามอปองจมก เพราะทนกลนเหมนทโชยออกจากถงมะเขอเทศไมไหว โดยเฉพาะเดกทมมะเขอเทศเตมถงบนอบเลยทเดยว เพราะเหมนเนามากกวาเพอน       หนงสปดาหผานไป เดกๆคอยรสกโลงอกผอนคลายหายใจไดสะดวก เมอครบอกวาเกมมนจบแลว คณครถามวา นกเรยนรสกอยางไร ขณะทถอ“ถงมะเขอเทศเปนเวลาหนงสปดาห?” เดก ๆ ตางบนกนระงม พลางระบายถงความอดอนทพวกเขาตองหวถงมะเขอเทศเนา ซงทงเกะกะ หนก และเหมนตดตวอยตลอดเวลา ครไดฟงดงนนกกระหยมอยในใจ แลวจงไขปรศนาทซอนอยในเกมวา       “เมอไหรกตามทรสกเกลยดใคร เราจะรสกเหมอนใจเปอนเปรอะไปดวยสงสกปรกตดตวเราไปทกท นขนาดเวลาแคหนงสปดาห ยงทนตอกลนมะเขอเทศเนานไมได ลองคดถงความเกลยดทตดอยในใจเราตลอดชวตดซ มนจะเนาเหมนตดอยในใจเราขนาดไหน” ครไดสรปขอคดเปนคตเตอนใจใหกบเดกๆ ตอนทายวา  ทงความเกลยดออกไปจากใจ เพอ“เราจะไดไมมความโกรธ หรอมอคตตดตวไปตลอดชวต การยกโทษใหอภยคนอน คอวธทดทสดในการรกคนอน แมวาเขาจะไมชอบเรากตาม”       “ผมไมเขาใจครบคร” นกเรยนคนหนงดทาจะฉลาดกวาเพอนยกมอเอย  กในเมอธรรมชาตสรางใหมนษยมอสระในการเลอกเปนนกสะสมไดทง“ของดและไมด แตทำาไมมนษยมกจะสะสมแตของไมดเสยมากกวา รทงรวาเหมน แตแทนทจะสะสมความสข กลบสะสมเอาแตความทกขทบถมเปนขยะกองใหญสมไวในใจตวเอง เหมอนหวถงมะเขอเทศเนา คอความเกลยดโกรธตดตวไปตลอดนนแหละครบ” ลองโยงคำาพดของเดกคนนมาพจารณากบชวตเราด ขณะทเปาหมายชวตแทจรงของมนษยทกคน ลวนตองการความ

สข แตคนสวนมากกลบไปสะสมเอาแตสงทอยตรงขามกบความสข เหมอนเดกนกเรยนหวถงมะเขอเทศเนาไมมผด       เทวดาผหนงทลถามพระพทธเจาวา ฆาอะไรเสยไดจงอยเปนสข ฆา“อะไรเสยไดจงไมเศราโศก พระองคทรงพอพระทยการฆาอะไร วาเปนธรรมอนเอก”พระผมพระภาคเจาตรสตอบวา ฆาความ“ โกรธเสยไดจงอยเปนสข ฆาความโกรธเสยไดไมตองเศราโศก พระอรยเจาทงหลายสรรเสรญ การฆาความโกรธซงมรากเปนพษมยอดหวาน บคคลฆาความโกรธไดแลวยอมไมเศราโศก” (พระไตรปฎก เลม  15   ขอ  198 - 199)   อนง ใครฆาความโกรธได ผนนยอมไมธรรมดา ในทางพระยกใหเปน อรยะ แตในระดบปถชนคนธรรมดาอยางเรา ไมตองถงกบฆาหรอก ‘ ’เอาแค ปลอยใหลง ปลงใหเปน กเยนใจแลว สำาหรบความสขทควรดมดำา‘ ’ในชาตปจจบน จำาไววา       อยาปลอยใหยงกดเราอยฝายเดยว       และกทงถงมะเขอเทศเนาออกไปซะ!! เราสามารถปดเปาความทกขโศก เรองรายในอดตทกดกรอนหวใจ ดวยการใหอภย จากจตใจทปลอยวาง

              (จาก นตยสารธรรมลลา ฉบบท 160 เมษายน 2557 โดย ทาสโพธญาณ) ทมา : http://www.manager.co.th/dhamma/viewnews.aspx?NewsID=9570000036753

17ใบงานท...............

ใหนกเรยนวเคราะหคำาสอนของพทธศาสนสภาษตจากกรณตวอยางดงตอไปน

(1) กรณนตรงกบพทธศาสนสภาษตเรอง(เขยนแบบบาล)..................................................................................

(2) คำาอาน........................................................................................................................................................

(3) คำาแปล....................................................................................................................................................(4) ความหมาย..............................................................................................................................................…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........................................................................................................................................................................………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. (5) จดมงหมาย

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........................................................................................................................................................................………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........................................................................................................................................................................

12

ใบความรท 3.1เวสสนดรชาดก คมภรธมมบทขททกนกายกลาววา เรองเวสสนดรชาดกเปนพทธดำารส ทสมเดจพระบรมศาสดาตรสแกภกษสงฆ และพระประยรญาตทนโครธารามหาวหารในนครกบลพสด คราวเสดจโปรดพระเจาสทโธทนะพทธบดาและพระญาตวงศศากยะ บรรดาพระประยรญาตไมปรารถนาจะทำาความเคารพพระองค ดวยเหนวาอายนอยกวา พระองคทรงทราบความคดนจงทรงแสดงปาฏหารย โดยเสดจขนเบองนภาอากาศแลวปลอยใหฝนละอองธลพระบาทตกลงสเศยรของพระประยรญาตทงหลาย พระประยรญาตจงไดละทงทฐแลวถวายบงคมพระพทธเจา ขณะนนไดเกดฝนโบกขร

พรรษ พระภกษทงหลายเหนเปนอศจรรยจงไดทลถาม พระพทธเจาจงตรสวาฝนชนดนเคยตกมาแลวในอดต แลวจงทรงแสดงธรรมเรองมหาเวสสนดรชาดก หรอเรองมหาชาตใหแกพระภกษและพระประยรญาต เนอเรองยอของกณฑตาง ๆกณฑท 1 ทศพร   เปนกณฑทพระอนทรประสาทพรแกพระนางผสด กอนทจะจตลงมาเปนพระราชมารดาของพระเวสสนดร ทรงใหพร 10 ประการ กณฑท 2 หมพานต เปนกณฑทพระเวสสนดรบรจาคทาน ชางปจจยนาเคนทรชางคบานคเมอง ใหแกแควนกลงคะทสงทตมาขอ ประชาชนสพโกรธแคนจงขบไลใหไปอยเขาวงกต กณฑท 3 ทานกณฑ เปนกณฑทมการแจกทานครงยงใหญ กอนทพระเวสสนดรพรอมดวยพระนางมทร ชาล และกณหาออกจากพระนคร จงทลขอพระราชทานโอกาสบำาเพญมหาสตตสตกทาน คอ การบรจาคทาน 7 อยาง อยางละ 700 กณฑท 4 วนประเวศน เปนกณฑสกษตรยเดนดงบายประพกตรสเขาวงกต เมอเดนทางถงนครเจตราชทงสกษตรยจงแวะเขาประทบพกคางแรม พระกษตรยผครองนครเจตราชจงทลเสดจครองเมอง แตพระเวสสนดรทรงปฏเสธ และกษตรยทงสจงทรงผนวชเปนฤๅษกณฑท 5 ชชก เปนกณฑทชชกไดนางอมตตามาเปนภรรยา ซงบงคบใหชชกเดนทางไปทลขอ กณหาชาลเพอเปนทาสรบใช  กณฑท 6 จลพน เปนกณฑทพรานเจตบตรหลงเชอชชก และชทางสอาศรมอจจตฤๅษกณฑท 7 มหาพน เปนกณฑปาใหญ  ชชกหลอกหลออจจตฤๅษใหบอกทางสอาศรมพระเวสสนดร  กณฑท 8 กมาร เปนกณฑทพระเวสสนดรทรงได บรจาคทานสองโอรสแกเฒาชชกกณฑท 9 มทร เปนกณฑทพระนางมทร เดนเขาไปหาผลไมในปาลก จนคลอยเยน เมอกลบถงอาศรมไมพบโอรส จงออกเทยวหาโอรสและกลบมาสนสตตอเบองพระพกตร เมอนางมทรฟ นพระเวสสนดรจงบอกความจรง วาไดประทานโอรสแกชชกแลว นางจงไดอนโมทนา กณฑท 10 สกกบรรพ เปนกณฑททาวสกกะเทวราช(พระอนทร) แปลงกายเปนพราหมณมาขอพระนางมทร พระเวสสนดรจงพระราชทานพระนางมทรให ทาวสกกะเทวราชตรสบอกความจรง และถวายคนพรอมถวายพระพร 8 ประการ และอนโมทนาเพอรวมทานบารม ใหสำาเรจพระสมโพธญาณ กณฑท 11 มหาราช เปนกณฑทชชกจะพาสองกมารไปใหภรรยา จนเดนทางถงกรงสพ พระเจากรงสพไดพระราชทานคาไถตวสองกมาร ชาลและกณหาจงไดทลขอใหไปรบพระบดาพระมารดานวตพระกณฑท 12 ฉกษตรย เปนกณฑททงหกกษตรยถงวสญญภาพสลบลง เมอไดพบหนากน เกดฝนโบกขรพรรษประพรมทำาใหฟ นคนสตกณฑท 13 นครกณฑ เปนกณฑทหกกษตรยเสดจนวตพระนคร พระเวสสนดรขนครองราชยแทนพระราชบดาโดยทศพธราชธรรมบานเมองรมเยนเปนสขตลอดพระชนมาย

13แนวคดสำาคญจากเวสสนดรชาดก1. ความรกของแมทมตอลกนนยงใหญนก พระนางมทรเทยวคนหากณหาและชาล ในปาถงสามรอบจน กระทงหมดกำาลงและสนสต แสดงใหเหนถงความรกอนยงใหญทนางมตอลก      2. ผทจะปรารถนาสงตางๆ อนยงใหญจะตองทำาดวยความอดทนและเสยสละอนยงใหญ พระเวสสนดร ทรงปรารถนาโพธญาณ ตองทรงบำาเพญทานบารมซงถอเปนทานอนสงสง พระองคจำาตองตดความอาลยทมตอกณหาชาลและพระนางมทรลง แมวาในพระทยของพระองคนนจะเจบปวดและเปนหวงลก จำาตองอดทนแสรงทำาเปนตดพอพระนางมทร3. ความซอสตยของสามภรรยาทำาใหชวตครอบครวมความสข พระนางมทรมความจงรกภกดตอพระเวสสนดรมาก พระเวสสนดรแสรงกลาวบรภาษวา พระนางลอบคบชายอนทำาใหพระนางนอยพระทย แตกไมถอโกรธและยงไดชแจงสาเหตทกลบมาชา นอกจากนนางไดแสดงความจงรกภกด ตอพระเวสสนดรแมวาจะมความทกขหมดอาลยตายอยากในชวต ทไมพบกณหาและชาลกตาม 4. ผมปญญายอมแกไขเหตการณเฉพาะหนาไดด พระเวสสนดรทรงมปฏภาณไหวพรบ แกปญหาเฉพาะหนาไดดมาก เมอทรงเหนวาพระนางมทร มความโศกเศราลกทงสองทหายไป จงคดเบยงเบนความคดและอารมณทกขโศกนน ดวยการทำาเปนตดพอและหงหวงนาง ทกลบมาถงอาศรมในเวลาคำา เมอไดฟงคำาบรภาษของพระเวสสนดร ความทกขโศกของนางกลดหายไปทนท ดงทกวบรรยายวา  ทความโศกกเสอมสวางสงบจตเพราะ“เจบใจ” นบวาพระเวสสนดรทรงมสตปญญาไหวพรบด รวธทจะดบทกขของพระนางมทรและสามารถทำาไดสำาเรจงดงามเมอนางสรางโศกแลว พระเวสสนดรกทรงปลอบและเลาเรองจรงใหฟง 5.  การบรจาคบตรทานบารมเปนสงทยากจะกระทำาได พระเวสสนดรไดบำาเพญบตรทานบารม เปนสงทยากทจะกระทำาได แตพระองคมนำาพระทยอนแนวแนทจะกระทำา พระนางมทรเมอทราบวาพระเวสสนดรไดบำาเพญทานดงกลาวนางกอนโมทนาดวย ประเพณงานเทศนมหาชาต งานเทศนมหาชาตน  นยมทำากนหลงออกพรรษาพนหนากฐนไปแลว  อาจทำาในวนขน 8 คำา กลางเดอน 12 หรอในวนแรม 8 คำากได ซงในชวงนนำาเรมลดและขาวปลาอาหารกำาลงอดมสมบรณ จงพรอมใจกนทำาบญทำาทานและเลนสนกสนานรนเรง แตในภาคอสานนนนยมทำากนในเดอน 4 เรยกวา งานบญผะเหวด ซงทเสรจจากการทำาบญลานเอาขาวเขายง ในภาคกลางบางทองถนทำากนในเดอน 5 ตอเดอน 8 กม งานเทศนมหาชาตนนจะทำาในกาลพเศษ จะทำาในเดอนไหนกไดไมจำากดฤดกาล โดยมากเพอเปนการหาเงนเขาวด บางแหงนยมทำากนในเดอน 10

การเทศนมหาชาตมอทธพลตอสงคมไทย  ในดานความเชอ  คอ  เชอวาผใดไดฟงเทศนมหาชาตครบ 13 กณฑ จบภายในวนเดยว ผนนกจะไดรบอานสงส 5 ประการ  คอ1. จะเกดไดในศาสนาของพระศรอรเมตไตรย ซงจะมาอบตเปนพระพทธเจาในอนาคต2. จะไดไปเกดในสคตโลกสวรรค  เสวยทพยสมบตอนโอฬาร3. จะไมไปเกดในอบายทคตวนบาต4. จะเปนผมลาภ ยศ ไมตร และความสข5. จะไดบรรลมรรค ผล นพพาน เปนพระอรยบคคลในพระพทธศาสนา  นอกจากน  ยงมอทธพลตอสงคมไทยในดานตาง ๆ  เชน  ศลธรรม  จรยธรรม   การศกษา ขนบธรรมเนยม  ประเพณ  วรรณกรรม  จตรกรรม    ตลอดถงการเมองการปกครองของไทยอกดวย

         ทมา : https://jirawanjane.wordpress.com/แนวคดสำาคญ/ http://mooaiw41.blogspot.com/

16

ภาพประกอบการเรยนเรอง พระเวสสนดรชาดก

ทมาของ ภาพ :

http://mstthailand2.blogspot.com/ 2014/02/13-1.html

ทมาของภาพ : http://thn21574-01.blogspot.com/ 2011/12/13.html

ทมาของภาพ :

http://images.palungjit.org/f542/มหาเวสสนดรชาดก-13-กณฑ-1749-2.html ทมาของภาพ : http://11keng.blogspot.com/ 2014/08/13.html

17

ทมาของภาพ : https://zee11206.wordpress.com/ เกรดความร/วชาภาษาไทย/

ทมาของภาพ : http://images.palungjit.org/f542/มหาเวสสนดรชาดก-13-กณฑ-1749.html

ทมา ของภาพ : http://images.palungjit.org/f542 /มหาเวสสนดรชาดก-13-กณฑ-1749.html

ทมาของภาพ : https://sites.google.com/a/htp.ac.th/

mha-wessandr-chadk-kanth-math-ri/8-1-khun-kha-dan-neu-ha

ทมาของภาพ : zee11206.wordpress.com

18

ทมาของภาพ : http://images.palungjit.org/f542/ มหาเวสสนดร ชาดก-13-

ทมาของภาพ : http://www.su-usedbook.com/product-th-0-4182490-ภาพวจตรศลป+พระเวสสนดรชาดก+13+กณฑ.htm

ทมาของภาพ : http://images.palungjit.org/f542/มหาเวสสนดรชาดก-13-กณฑ-1749.html

ทมาของภาพ : http://images.palungjit.org/f542/มหาเวสสนดรชาดก-13-กณฑ-1749.html

10ผงมโนทศนประกอบการเรยน เรอง พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา

การศกษาระดบโลกยะ มความมงหมาย เพอดำารงชวตใน

การศกษาระดบโลกตระ มความมงหมาย เพอดำารงชวตเหนอ

11ใบความรท 4.1

พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา

พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษาองคประกอบของการศกษาพระพทธศาสนา แบง

ปรยต ไดแก การศกษาเลาเรยน

ปฏบต ไดแก การนำาเอาหลกการ ทฤษฎ แนวคดจากการศกษาเลาเรยนมาประยกต ใชใหเปนแนวปฏบต

ปฏเวธ ไดแก ผลของการปฏบต เชน ไดรบความสขในชวต ประสบความสำาเรจในชวต

ระดบของการศกษา พระพทธศาสนา แบงออกเปน 2

ไตรสกขา

ปญญาสกขา (ปญญา)

สลสกขา (ศล) จตตสกขา

(สมาธ)สมมาทฏฐ ความเหนชอบเหนวา ความดตาง ๆ มอยจรงผลคอ มความเจรญ

สมมาสงกปปะ ดำารชอบ คดในทางทถกตอง ผลคอ

สมมาอาชวะ เลยงชพชอบประกอบอาชพสจรต ผลคอ มอาชพทสจรต มความเปนอยทดทเจรญ

สมมากมมนตะ กระทำาชอบ ไมเบยดเบยนตนเองและผอน

สมมาวาจา เจรจาชอบพดดวยคำาทไมมโทษ ผลคอ มความประพฤตทดงาม

สมมาสต ระลกชอบระลกตวอยเสมอ ผลคอมคณภาพจตด มความเชอมน ตงมนในคณธรรม จรยธรรม

สมมาวายามะ พยายามชอบ มความเพยรพยายามผลคอ มความพยายามอยางถกตองตามทำานอง

มรรค 8

การศกษาระดบโลกยะ  เปนการศกษาทมความมงหมาย เพอดำารงชวตในทางโลก ซงเกยวของกบการดำาเนนชวตของมนษยเราโดยตรง ดงนนจำาเปนทเราจะตองเรยนร เพอใหเกดความรความเขาใจ และนำาไปปฏบตไดถกตอง วธการเรยนรทวไป พระพทธเจาตรสไว 5 ประการ คอ1. การฟง หมายถงการตงใจศกษาเลาเรยนในหองเรยน2. การจำาได หมายถงการใชวธการตาง ๆ เพอใหจำาได3. การสาธยาย หมายถงการทอง การทบทวนความจำาบอย ๆ4. การเพงพนจดวยใจ หมายถงการตงใจจนตนาการถงความรนนไวเสมอ5. การแทงทะลดวยความเหน หมายถงการเขาถงความรอยางถกตอง เปนความรอยางแทจรง ไมใชตดอยแตเพยงความจำาเทานน แตเปนความรความจำาทสามารถนำามาประพฤตปฏบตได จากวธการเรยนรทพระพทธเจาตรสไว สามารถนำามาเปรยบเทยบไดกบพระมดแหงการเรยนรดงน

อปสรรคของการเรยนรนอกจากพระพทธเจาทรงชแนะวธการเรยนรในลกษณะตาง ๆ แลว ยงไดทรงแสดงถง อปสรรคของการเรยนร อก 7 ประการคอ1. การชอบทำาการงานมากกวาการเรยน 2. การชอบคยมากกวาการเรยน3. การชอบหลบมากกวาการเรยน 4. การชอบไปหาเพอนฝงมากกวาการเรยน5. การปลอยตนใหเปนคนฟงซาน 6. การเหนแกบรโภคมากกวา

การเรยน7. การไมสำารวมตนวาอะไรเรยนแลว อะไรยงไมไดเรยนอกประการหนง พระพทธเจายงไดทรงแสดง สงทเปนอปสรรคตอประสทธภาพอนดงามของศลปวชาการไดดวยประมวลกลาวเปนขอ ๆ ไดดงน1. การขาดศลธรรม ขาดจรยธรรมในภาคปฏบต เปนเหตใหใชศลปวทยาการ ทศกษาทำาลายความเปนคนดของผนน และการใชศลปวทยาการนนกอใหเกดโทษแกผอน 2. การไดรบการศกษามากแตขาดจรยธรรม แมจะไดรบการสรรเสรญวาเปนคนมความรด กถกตำาหนวาเปนคนประพฤตไมด

12คณธรรมทเปนศาสตรแหงการศกษา

1. ปญญา คอความรอบรทงตนเอง วชาการตาง ๆ สงแวดลอม สงคม และความเปนไปของโลกอยางชดเจน

พระพทธศาสนาไดแบงปญญาออกเปนสามประเภทคอ -สชาตปญญา ปญญาตดตวมาตงแตเกด (พนธกรรม) -นปากปญญา ความรในดานอาชพ -วปสสนาปญญา เปนความร แจง รจรง รถกตอง

กระบวนการทกอใหเกดปญญา คอ -ปญญาเกดจากการฟง (สตมยปญญา)-เกดจากการคด (จนตมยปญญา)-เกดจากการอบรมตนเอง (ภาวนามยปญญา) 

2. อรยมรรค 8 เปนแกนกลางในการจดการศกษาของทก ๆ วชา

หลกการของอรยมรรค อยท สมมา คอ ความถกตองชอบธรรม เพราะในการดำาเนนชวตของมนษยทกชาตทกเผาพนธ ลวนดำาเนนไปในกรอบแหงอรยมรรคทงสน อรยมรรค เปนเรองของความถกตองทครอบคลมพฤตกรรมของมนษยไวอยางครบถวน 

ใครดำาเนนชวตไปผดทาง ชวตกตองรบผลแหงความผดนนอยางตรงไปตรงมา ไมมทางหลกเลยง แตในทางตรงกนขาม ถาดำาเนนชวตใหถกตองในทกขนตอนผลออกมาเปนความไรทกข อยางยตธรรม ไมมใครจะมาเปลยนแปลงผลแหงความถกตองเหลานนได

3. ไตรสกขาไตรสกขา คอการศกษา 3 อยาง ประกอบดวยศลสกขา สมาธสกขา และ

การปฏบตตามพระธรรมของพระพทธเจา โดยเฉพาะคอไตรสกขาดงกลาวเมอใดกไดวมตต คอ ความหลดพนเมอนนทนท เชน ทกคนเมอรกษาศล เชน ไมลกขโมยใคร เมอใด ก

ผลของการศกษาไตรสกขา -สลสกขา ศกษาปฏบตใหเปนคนมศล คอ มความประพฤตด ไมเบยดเบยนใครใหเดอดรอน ทำาใหเกดความสวสด คอ ผานพนจากความเปนคนชวเสยหายและจากภยเวร จากความทกข

ปญญาสกขาหรอ สลสกขา จตตสกขา และปญญาสกขา การสรปอรยมรรคลงในไตรสกขา เปนหลกการของการศกษา ทควรจะตองสอดแทรกเขาไปในทกสาขาวชา 

หลดพนจากความเปนขโมยเมอนน และพนจากภยเวรทเกดจากความเปนขโมย สวนผลโดยออม คอ ผลดทเกดจากความดตามครงคราวทความดนนจะพงอำานวยผลให เชน เมอตงใจเรยนด ครหรอผปกครองกใหรางวลเปนครงเปนคราว แตความจรงผลของการเรยนดโดยตรง คอ ความรทไดจากการเรยนนนเอง สวนรางวลตาง ๆ เปนผลโดยออม หรอผลพลอยไดเทานน

ความเดอดรอนเพราะความชวรายเสยหาย-จตตสกขา ศกษาปฏบตอบรมจตใหตงมนในความด ทำาใหเกดความสวสด คอ ผานพนจากบรรดาเครองกนจตไมใหบรรลความด-ปญญาสกขา ศกษาอบรมปญญา ทำาใหเกดความสวสด คอ ผานพนจากความโงเขลาเขาใจผด

4. หลกสมมาทฏฐ สมมาทฏฐ คอปญญาขนสงทเกดจากการสงสอนอบรม ในดานจตใจจนเหนสจจะทงปวงวาอะไรควรของแวะ อะไรควรละอยางชดเจน

การจดการศกษาจนไดปญญาประเภท สมมาทฏฐ คอ การวางรากฐานความถกตองใหแกวชาการทงปวง ความรใด ๆ กตามทตงอยบนสมมาทฏฐ ลวนเปนความรทไมเปนพษเปนภยแกใคร ๆ แตจะสรางสรรคประโยชนฝายเดยว พนฐานสำาคญของการเรยนการสอนวชาตาง ๆ ตองมสมมาทฏฐเปนแกนกลาง

พระพทธเจาทรงไดชชดวาการเกดสมมาทฏฐมาจากเหตสองอยาง คอ  1. ปรโตโฆสะ   คอปจจยกระตนการ เรยนรจากภายนอก เชน การแนะนำา การถายทอด การโฆษณา คำาบอกเลา ตลอดจนการเลยนแบบจากพอ แม คร เพอน เปนตน2. โยนโสมนสการ   คอปจจยกระตน การเรยนรจากภายใน หมายถง การคดอยางแยบคาย หรอความรจกคด คดอยางมระบบ คดอยางมกระบวนการ คดรอบดาน หรอคดตามแนวทางปญญา คอ รจกมองรจกพจารณาสงทงหลายตามสภาวะตามความเปนจรง

ดงทกลาวมาจะเหนไดวา พระพทธศาสนาถอวาเปนศาสตรแหงการศกษา เปนแนวทางจดการศกษาทมงพฒนาบคคลใหมความเจรญในทก ๆ ดาน ตามหลกของภาวนา 4 คอ ความเจรญทางดานรางกาย (กายภาวนา) ความเจรญดานความประพฤตทด (สลภาวนา) ความเจรญดานจตใจ (จตตภาวนา) และความเจรญงอกงามดานปญญา (ปญญาภาวนา) หากนำาเอาหลกการทางพระพทธศาสนาไปใชเปนพนฐานในการจดการศกษาเชอวาสามารถพฒนาคน ตามวสยทศนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผเรยนทกคนใหเปนมนษยทมความ

สมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตสำานกในความเปนไทยและพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความร และทกษะพนฐานรวม ทงเจตคตทจำาเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสำาคญบนพนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

17ใบความรท 4.2

พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย

  หลกของเหตปจจย หรอหลกความเปนเหตเปนผล ซงเปนหลกของเหตปจจยทองอาศยซงกนและกน ทเรยกวา "กฎปฏจจสมปบาท" (คำาวาปฏจจสมปบาท, อทปปจจยตา, ปจจยาการ เปนไวพจนแกกนใชแทนกนได)ความหมายโดยยอ   ปฏจจะ แปลวา อาศยกน, สมปบาท แปลวา เกดขนดวยกน  ปฏจจสมปบาท จงแปลวา การทสงทงหลายอาศยกน ๆ จงเกดม          อทปปจจยตา แปลวา ภาวะทมอนนๆ เปนปจจย     ปจจยาการ แปลวา อาการทเปนปจจยแกกน       หลกแหงปฏจจสมปบาทถอวาเปนแกนธรรมในทางพทธศาสนาขอหนง เปนหลกทกลาวถงสภาวะความเปนจรงของชวตมนษยทองอาศยองคประกอบซงกนและกนเกดขน แลวเปลยนแปลงไปตามกระบวนการแหงเหตผล ซงมองคประกอบทงหมด 12 หวขอ ไดแก อวชชา, สงขาร, วญญาณ, นามรป, สฬายตนะ, ผสสะ, เวทนา, ตณหา, อปาทาน, ภพ, ชาต, ชรา- มรณะ ถาเขาใจหลกปฏจจสมปบาทแลว กชอวาเขาใจชวต หรอเขาใจพระพทธศาสนาทงหมด ดงพทธพจน                “… ผใดเหนปฏจจสมปบาท ผนนยอมเหนธรรม ผใดเหนธรรม ผนนยอมเหนปฏจจสมปบาท …” (มหาหตถปโทปมสตร, 12/346) หลกของเหตปจจย หรอหลกความเปนเหตเปนผล ซงเปนหลกของเหตปจจยทองอาศยซงกนและกน ทเรยกวา "กฎปฏจจสมปบาท" ซงมสาระโดยยอดงน "เมออนนม อนนจงม เมออนนไมม อนนกไมม เพราะอนนเกด อนนจงเกด เพราะอนนดบ อนนจงดบ"นเปนหลกความจรงพนฐาน วาสงหนงสงใดจะเกดขนมาลอย ๆ ไมได หรอในชวตประจำาวนของเรา "ปญหา"ทเกดขนกบตวเราจะเปนปญหาลอย ๆ ไมได จะตองมเหตปจจยหลายเหตทกอใหเกดปญหาขนมา หากเราตองการแกไขปญหากตองอาศยเหตปจจยในการแกไขหลายเหตปจจย ไมใชมเพยงปจจยเดยวหรอมเพยงหนทางเดยวในการแกไขปญหา เปนตน หลกปฏจจสมปบาท มความลกซงยากตอการทำาความเขาใจ ในทนจะอธบายงาย ๆ ดงน  เรายอมมกเลสตณหา และความไมรแจง มาแตเดมเปนธรรมดา อดต (อดตกเลส)

ดวยแรงจงใจนนเปนเหตใหเกดเจตนาในการทำาสงตางๆทผานมา (อดตกรรม) กรรมในอดตสงผลใหเกดวบาก คอ ตวเราในปจจบน พรอมทงการเสพเสวยสข และทกข (ปจจบนวบาก) ปจจบน เพราะความไมรแจง เมอไดเสพสขยอมตดใจ เมอไดเสวยทกขยอมขดใจ (ปจจบนกเลส) ดวยแรงจงใจนนเปนเหตใหเกดเจตนาในการทำาสงตางๆในปจจบน (ปจจบนกรรม) กรรมในปจจบนสงผลใหเกดวบาก คอ ตวเราในอนาคตซงลวงกาลผานวย เขาสมรณะ อนาคต (อนาคตวบาก) เมอกเลสตณหา และความไมรแจง ยงมอย ยอมสงผลใหวงจรหมนเวยนตอไปเปนวฏฏะ หาทสดเบองตนและเบองปลายมได

 18อด

ปจจบน

ปจจบน

อนาคต

นอกจากนพระพทธศาสนายงใหความสำาคญ ทงแกปจจยภายในและภายนอก ในการดำาเนนชวตและพฒนาตนเองไดแก            ปจจยภายนอก  คอ สงแวดลอมภายนอก  ทมอทธพลตอการดำาเนนชวต เชน บคคลตาง ๆ รอบขาง  มพอแม  ครอาจารย  เพอน  ตลอดจนบคคลอน ๆ เรยกวา ปรโตโฆสะ  ทมสวนตอการพฒนาชวตของบคคล  ตลอดจนถงสถาบนทางสงคม เชน สถาบนการศกษา  มแหลงความรทด เปนตน            ปจจยภายใน คอ การคดตรตรองพจารณาใครครวญดวยตวเอง  ในสงตาง ๆ เพอใหเขาใจตอปรากฏการณหรอสภาวะนนตามความเปนจรง  การคดลกษณะนเรยกวา โยนโสมนสการ  ไดแกการคดในใจแยบคาย  คดเปนระบบ  ถาคดไมเปนกไมสามารถจะนำาเอาสงทไดจากปจจยภายนอกไปใชประโยชนไดสรป

1. ความเปนไปของโลกเปนไปตามกระแสแหงเหตผล ไมเปนไปโดยลอยๆ โดยบงเอญ ดงนนผลทตองการจงตองสำาเรจดวยการลงมอกระทำา

2. การกระทำาเหตปจจยเพอใหไดผล หรอเกดประโยชนทตองการ ตองอาศยความรความเขาใจในตวเหตปจจยอยางถกตอง ปญญาจงเปนคณธรรมสำาคญ

3. ความเขาใจในกระบวนการของธรรมชาตวาเปนไปตามกระแสแหงเหตปจจย ยอมชวยลดหรอทำาลายความหลงผดทเปนเหตใหเขาไปยดมนถอมนในสงทงหลายวาเปนตวตนของตน ทำาใหเขาไปเกยวของกบสงทงหลายอยางถกตอง เปนประโยชนตามวตถประสงค โดยไมตกเปนทาสของสงทเขาไปเกยวของนน ยงคงเปนอสระอยได

ทมา : http://dekdeemedia.com/mcu/page08.html https://buddhadhamma-memo.blog/5-ปฏจจสมปบาทสำาหรบผ/

20ใบความรท 4.3

พทธศาสนากบวธการแกปญหา

พระพทธศาสนาเนนการแกปญหาดวยการกระทำาของมนษยตามหลกของเหตผล

ไมหวง การออนวอนจากปจจยภายนอก เชน เทพเจา รกขเทวดา ภตผปศาจ เปนตน จะเหนไดจากตวอยางคำาสอนในคาถาธรรมบท แปลความวา " มนษยทงหลายถก ภยคกคามแลว พากนถอเจาปา เจาเขา เจาภผา ตนไมศกดสทธ เปนทพง แตสงเหลานนไมใชสรณะอนเกษม   เมอยดเอาสงเหลานนเปนสรณะ ( ทพง ) ยอมไมสามารถหลดพนจากความทกขทงปวง แตชนเหลาใดมาถง…พระพทธเจา พระธรรม   พระสงฆ เปนสรณะ รเขาใจอรยสจ 4 เหนปญหา เหตเกดของปญหา ภาวะไรปญหา และวธปฏบตใหถงความสนปญหาจงจะสามารถหลดพนจากทกขทงปวงได " ดงนนมนษยตองแกปญหาดวยวธการของมนษยทเพยรทำาการดวยปญญาทรเหตปจจย หลกการแกปญหาดวยปญญาของมนษยคอ1. ทกข คอ การเกดปญหา หรอรปญหาทเกดขน หรอรวาปญหาทเกดขนคออะไร2. สมทย คอ การสบหาสาเหตของปญหา 3. นโรธ คอ กำาหนดแนวทางหรอวธการแกไขปญหาทเกดจากสาเหตตาง ๆ เหลานน4. มรรค คอ ปฏบตตามวธการใหถงการแกไขปญหา หรอวธการดบปญหาไดหลกการแกปญหาตามหลกอรยสจ 4 น มคณคาเดนทสำาคญพอสรปไดดงน1. เปนวธการแหงปญญา ซงดำาเนนการแกไขปญหาตามระบบแหงเหตผล เปนระบบวธแบบอยาง ซงวธการแกปญหาใด ๆ กตาม ทจะมคณคาและสมเหตผล จะตองดำาเนนไปในแนวเดยวกนเชนน2. เปนการแกปญหาและจดการกบชวตของตน ดวยปญญาของมนษยเอง โดยนำาเอาหลกความจรงทมอยตามธรรมชาตมาใชประโยชน ไมตองอางอำานาจดลบนดาลของตวการพเศษเหนอธรรมชาต หรอสงศกดสทธใด ๆ3. เปนความจรงทเกยวของกบชวตของคนทกคน ไมวามนษยจะเตลดออกไปเกยวของสมพนธกบสงทอยหางไกลตวกวางขวางมากมายเพยงใดกตาม แตถาเขายงจะตองมชวตของตนเองทมคณคาและสมพนธกบสงภายนอกเหลานนอยางมผลดแลว เขาจะตองเกยวของและใชประโยชนจากหลกความจรงนตลอดไป4. เปนหลกความจรงกลาง ๆ ทตดเนองอยกบชวต หรอเปนเรองของชวตเองแท ๆ ไมวามนษยจะสรางสรรคศลปวทยาการ หรอดำาเนนกจการใด ๆ ขนมา เพอแกปญหาและพฒนาความเปนอยของตน และไมวาศลปวทยาการ หรอกจการตาง ๆ นน จะเจรญขนเสอมลง สญสลายไป หรอเกดมใหมมาแทนอยางไรกตาม หลกความจรงนกจะคงยนยงใหมและใชเปนประโยชนไดตลอดทกเวลา 

ทมา : http://sankkom999.blogspot.com/2012/09/blog-post_9313.html

11ใบความรท 5.1

หลกธรรมในพระพทธศาสนากบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงระบบเศรษฐกจแบบพอเพยงทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

บรมนาถบพตร ทรงพระราชดำารและพระราชทานไวให เปนแนวทางในการพฒนาประเทศแกคนไทยนน วตถประสงคหรอเปาหมายหลกของเศรษฐกจพอเพยงกคอ ความสงบสขของผคนในสงคม ประชาชนมกนมใชอยางเพยงพอแกความตองการ ทสำาคญตองไมทำาตนและผอนเดอนรอน แนวพระราชดำารในการดำาเนนชวตแบบพอเพยง 1. ยดความประหยด ตดทอนคาใชจายในทกดาน ลดละความฟมเฟอยในการใชชวต 2. ยดถอการประกอบอาชพดวยความถกตอง ซอสตยสจรต 3. ละเลกการแกงแยงผลประโยชนและแขงขนกนในทางการคาแบบตอสกนอยางรนแรง 4. ไมหยดนงทจะหาทางใหชวตหลดพนจากความทกขยาก ดวยการขวนขวายใฝหาความรใหมรายไดเพมพนขน จนถงขนพอเพยงเปนเปาหมายสำาคญ 5. ปฏบตตนในแนวทางทด ลดละสงชว ประพฤตตนตามหลกศาสนาองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยง จงประกอบดวยคณสมบต ดงน 1. ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ 2. ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนคำานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระทำานน ๆ อยางรอบคอบ 

3. ภมคมกน หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน โดยคำานงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตโดยม เงอนไข ของการตดสนใจและดำาเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยง 2 ประการ  ดงน 1. เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของรอบดาน ความรอบคอบทจะนำาความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในการปฏบต 2. เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย มความตระหนกใน คณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการดำาเนนชวต หากวเคราะหโดยละเอยดกจะพบวา ทรงประยกตมาจากหลกธรรมในพระพทธศาสนานนเอง พบวามหลกธรรมตอไปน ปรากฏเปนรากฐานอยในระบบเศรษฐกจแบบพอเพยง1. หลกมชฌมาปฏปทา (การปฏบตตนในทางสายกลาง) ประกอบดวย สมมาทฏฐ ความเหนชอบ, สมมาสงกปปะ ความดำารชอบ, สมมาวาจา การเจรจาชอบ, สมมากมมนตะ การกระทำาชอบ, สมมาอาชวะ การเลยงชพชอบ, สมมาวายามะ พยายามชอบ, สมมาสต การระลกชอบ, สมมาสมาธ การตงจตมนชอบ2. หลกสนโดษ (พงพอใจในสงของ หรอทรพยสนทตนเองไดมา) ยถาลาภสนโดษ คอ ยนดพอใจตามทได, ยถาพลสนโดษ ยนดพอใจตามกำาลง, ยถาสารปปสนโดษ ยนดพอใจตามความเหมาะสม3. หลกสปปรสธรรม 7 (ธรรมของสตบรษ, คณสมบตของคนด) ธมมญญตา รจกเหต, อตถญญตา รจกผล,อตตญญตา รจกตน, มตตญญตา รจกประมาณ, กาลญญตา รจกกาล, ปรสญญตา รจกชมชน,ปคคลญญตา รจกบคคล4. หลกทฏฐธมมกตถประโยชน (ธรรมอนอำานวยประโยชนสขขนตน) อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน, อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา,กลยาณมตตตา คบคนดเปนมตร, สมชวตา มความเปนอยเหมาะสม นยมเรยกวา คาถาหวใจเศรษฐ และยอไดเปน อ อา กะ สะ หมายถง ขยนหา รกษาด มกลยาณมตร ดำาเนนชวตแบบพอเพยง5. โภคาวภาค 4 (วธการจดสรรทรพยเพอการใชจาย) 1 สวน  แบงไวเพอใชบรโภค, 2 สวน   จดสรรไวสำาหรบลงทนประกอบกจการงาน  1 สวน   แบงไวเพอใชในยามจำาเปน 6. โภคอาทยะ 5 (การใชทรพยทำาประโยชน) ใชจายทรพยนนเลยงตนเอง มารดาบดา บตร ภรรยา และคนในปกครองทงหลายใหเปนสข,ใชทรพยนนบำารงเลยงมตรสหายผรวมกจการงานใหเปนสข,ใชปองกนภยนตราย,ทำาพล คอ การสละบำารงสงเคราะห 5

อยาง ไดแก อตถพล (ใชตอนรบแขก), ญาตพล (ใชสงเคราะหญาต), ราชพล (ใชบำารงราชการดวยการเสยภาษอากร), เทวตาพล (บำารงเทวดา), ปพพเปตพล (ทำาบญอทศใหแกบพการ), ใชอปถมภบำารงสมณพราหมณผประพฤตดปฏบตชอบ 7. กามโภคสข 4 (สขของคฤหสถ) อตถสข สขเกดแตการมทรพยโดยชอบธรรม, โภคสข สขเกดแตการจายทรพยบรโภค, อนณสข สขเกดแตการไมเปนหน, อนวชชสข สขเกดแตการเปนผปราศจากโทษ ไมบกพรองเสยหาย ใคร ๆ ตเตยนไมได

13ใบความรท 5.2

ความสอดคลองระหวางเศรษฐศาสตรแนวพทธและเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำาร

เศรษฐกจพอเพยงเปนหลกเศรษฐกจทสอดคลองกบหลกธรรมในพระพทธศาสนา หรอกลาวอกนยหนงกคอ หลกเศรษฐศาสตรตามแนวพทธ ทมงใหมนษยจำากดความอยาก   หรอความตองการของตนเอง แทนการกระตนตณหาหรอความอยาก เพอใหเกดการบรโภคมากขน (บรโภคนยม) เนองจากพระพทธศาสนาเหนวาความตองการของมนษยนนไมมขดจำากด แตขณะเดยวกนทรพยากรมขดจำากด   หากมการใชเกนความจำาเปน ทรพยากรเหลานนกจะหมดสนไปในทสด การปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง จงตองหนมาแกไขทตนเองกอน จำากดความอยากความตองการใหรจกพอด ไมบรโภคเกนความพอดหรอตกเปนทาสของวตถ หลกปรชญา เศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดทถกหลอหลอม มาจากความเปนจรงแหงธรรมชาต ทมนษยทกคนตองศกษาใหเขาใจและตองนำาไปปฏบตในชวตประจำาวน เพอทจะไดเขาใจถงความเปนจรงของธรรมชาต ความเปนจรงของชวต วาสงใดควรทำาสงใดไมควรทำา สงใดควรยดถอเปนทพงสงใดไมควรยดถอเปนทพง เมอไดศกษาจนเขาใจ และนำาไปปฏบตจนเกดผลแลว จะพบความเปนจรงแหงชวตวาสงทจำาเปนตอการดำารงชวตคออะไร เมอนนกจะไดเขาใจในหลกเศรษฐกจพอเพยงเปนอยางด เพราะหลกเศรษฐกจพอเพยง เปนนโยบายทแสดงใหเหนถงความเปนจรงของชวตตามหลกพระพทธศาสนานนเอง ความสอดคลองระหวางเศรษฐศาสตรแนวพทธและเศรษฐกจพอเพยง

ตามแนวพระราชดำาร

1. ทงสองทฤษฏมงเนนคณภาพชวต และ คณคาของมนษยเปนเบองตน เพอปทางไปสเปาหมายทสงขนไปกลาวคอ สวรรคและพระนพพานในทสด2. ทฤษฎทงสองเนนสมมาเศรษฐกรรม คอ เปนเศรษฐกจเชงจรยธรรมทมเปาหมายในการผลต การบรโภค การสรางงาน เปนตน เพอยกระดบคณภาพชวตมนษยทงรางกายและจตใจ รวมถงสงคม ชมชน ระบบนเวศ และ ชาวโลกโดยทวไปดวย3. ทฤษฎทงสองนนเนนความเปนเศรษฐกจแบบองครวม กลาวคอ ทงสองเปนระบบการพฒนาชวตของปจเจกบคลควบคกนไปกบการพฒนาสงคม ชมชน และสงแวดลอม โดยมจรยธรรมคอความเมตตา ความเกอกลสงเคราะห ความสามคค ความไมเหนแกตว ดงคำากลาววา มนษยอยด ชมชนอยได ธรรมชาตยงยน4. ทฤษฎทงสองเนนคณภาพชวตของสรรพสตว ซงหมายถงมนษยและสตวทงหมดซงตางกรกชวตของตนเอง5. ทฤษฏทงสองเปนระบบเศรษฐกจแบบมชฌมา ทมสมมาอาชวะเปนหวใจสำาคญ ซงสามารถโยงไปสการทพระพทธศาสนามทาทปฏเสธความสดโตง 2 ดาน คอ การหมกมนในกามสขอยางเดยว และ การทรมานตนเองในรปแบบตาง ๆ เหมอนกบศาสนาเชนของศาสดามหาวระทนยมการเปลอยกาย เปนตน6. ทฤษฎทงสองไมไดเปนเศรษฐกจแบบระบบปด ( Close Economy ) ทรฐบาลของ เผดจการนยมทำากนดวยการปดประเทศของตนเอง เพอตองการตดการตดตอสอสารกบตางประเทศ ดวยเหตผลทางการเมอง เปนตน และในขณะเดยวกนกไมใชเศรษฐกจแบบทนนยมและบรโภคนยม ทกอใหเกดวฒนธรรมการบรโภคทไรขอบเขตจนเกดการทำาลายธรรมชาต ซงสงผลใหเกดกอใหเกดพบตทางธรรมชาตตางๆ  โดยสรป เศรษฐศาสตรแนวพทธเปนฐานของเศรษฐกจพอพอเพยง เปนเศรษฐศาสตรพทธซงเปนภาคทฤษฎหรอหลกการ สวนเศรษฐกจพอเพยงเปนภาคปฏบต เศรษฐศาสตรแนวพทธทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตจะตองดำาเนนตอไปดวยกนเสมอ เพอนำาไปสความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจของประเทศชาต ถาเศรษฐกจพอเพยงปราศจากแนวพทธกจะตบตนมดบอด และในทำานองเดยวกน เศรษฐศาสตรแนวพทธถาปราศจากเศรษฐกจพอเพยงกจะเปนความวางเปลาทมา : https://kasmonblog.wordpress.com/2013/06/18/15-พระพทธศาสนากบปรชญา/ - Posted on June 18, 2013 by kasmon2013 /http://www.chaipat.or.th/site_content/34-13/3579-2010-10-08-05-24-39.html

15

ตวอยางแผนภาพ

20ใบความรท 5.3

สรปหลกธรรมของพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ทฏฐธมมกตถประโยชนหลกธรรมอนอำานวยประโยชนสขขนตน คาถาหวใจ

เศรษฐ คอ อ อา กะ สะ)

21ใบความรท 5.4

ศาสตรพระราชากบการพฒนาทยงยน

สงทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชฯ พระมหากษตรยรชกาลท 9 ทรงสอน ททรงทำาใหดเปนแบบอยางลวนแลวแตเปนศาสตรพระราชา ทคนไทยทงปวงควรไดเรยนรและนำามาทำาตาม แมพระองคจะไมเสดจอยแลวกตาม การปฏบตบชาดวยการทำาตามศาสตรพระราชาจงเปนการปฏบตธรรมบชาพระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชฯ เฉกเชนเดยวกนกบทพทธบรษท 4 ยดถอหลกธรรมะในองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา และปฏบตธรรม บชาธรรม

หลกมชฌมาปฏปทาการปฏบตตนในทาง

สายกลาง

โภคาวภาค 4วธการจดสรรทรพยเพอการใชจาย

หลกสนโดษพงพอใจในสงของ หรอ

ทตนเองไดมา และใชจายใน

กามโภคสข 4

สขของ

ศาสตรพระราชาประกอบดวยสองคประกอบสำาคญดงน 1. จากปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในฐานะ หลกการนำาทาง ประกอบดวยสามหวง สองฐาน ( หรอสองเงอนไข ) คอความพอ ประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนในตน มฐานความร และ ฐานคณธรรม 2. วธการของศาสตรพระราชาคอ เขาใจ เขาถง พฒนา โดยตองเขาใจ เขาถง พฒนา คน วตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม เขาใจ หมายถง การใชขอมลทมอยแลว การใชและแสวงหาขอมลเชงประจกษ การวเคราะหและการวจย การทดลองใชจนไดผลจรงกอน เขาถง หมายถงการระเบดจากขางใน เขาใจกลมเปาหมายในการพฒนา และสรางปญญาสงคม พฒนา หมายถง การพฒนาทประชาชนเรมตนดวยตนเอง พงพาตนเองได และมตนแบบในการเผยแพรความรใหประชาชนไดเรยนรและนำาไปประยกตใช 3. การประยกตแหงศาสตรพระราชา ตองทำาใหดวยความรก ความปรารถนาและดวยใจ ตองประยกตใชอยางยงยน ไมยดตดตำารา ปรบตามบคคล ภมสงคม สภาพพนทและสถานการณ ตวอยางของการประยกตแหงศาสตรพระราชาไดแก โครงการพระราชดำารกวา 4000 โครงการ เกษตรทฤษฎใหม แกลงดน แกมลง ฝนหลวง กงหนนำาชยพฒนา หญาแฝก เขอนปาสกชลสทธ สถานวทย อส. ถนนวงแหวน ถนนรชดา ภเษก ทางดวนลอยฟาถนนบรมราชชนน สะพานพระราม 8 ฟอนทไทยจตรลดา และเสาอากาศสธ เปนตน 4. ผลลพธของศาสตรพระราชา คอ แผนดนโดยธรรมและประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยามตามพระปฐมบรมราชโองการ พออยพอกน และ รรกสามคค อนเปนการพฒนาอยางยงยน

อาจารย ดร.อานนท ศกดวรวชญคณะสถตประยกต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ผอำานวยการศนยคลงปญญาและสารสนเทศ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรกนยายน 2, 2017 |http://as.nida.ac.th/gsas/article/จดเปลยนภาครฐดวยเท-2/

22ใบความรท 5.5

แผนภาพศาสตรพระราชากบการพฒนาทยงยน

9ภาพประกอบการเรยนรเรอง องคประกอบของศาสนา

1. ศาสดา หรอ ผกอตง หรอผประกาศศาสนา

2. คมภร คอ เอกสารทรวบรวมหลกคำาสอนของศาสนา

3. สาวก คอ ผสบทอดศาสนา และเผยแผคำาสอนของศาสนาไปสศาสนกชน

4. ศาสนสถาน คอ สถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา

10

ทมา : - th.wikipedia.org ศาสนา  วกพเดย–

5. พธกรรม คอ การปฏบตพธกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบศาสนา

6. สญลกษณ คอ เครองหมายทแสดงใหทราบวาเกยวของกบศาสนาใด

- kamsonbkk.com สญลกษณแหงศาสนา

12ใบความรท6.1

เรอง ศาสนาในประเทศไทย

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรมใหทางราชการรบรองศาสนาในประเทศไทยไว 5 ศาสนา ดงน ศาสนาพทธ ศาสนาอสลาม ศาสนาครสต ศาสนาพราหมณ - ฮนด  และศาสนาซกข

จากสำามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2554 และ พ.ศ. 2557 โดยสำานกงานสถตแหงชาต พบวาในประเทศไทยมผนบถอศาสนา ดงน

ศาสนา พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2551

พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2557

ศาสนาพทธ 57,157,751 (93.83%) 93.9% 94.6% 94.6%

ศาสนาอสลาม 2,777,542 (4.56%) 5.2% 4.6% 4.2%

ศาสนาครสต 486,840 (0.8%) 0.7% 0.7% 1.1%

ศาสนาฮนด 52,631 (0.086%)

0.2% 0.1% 0.1%ลทธขงจอ 6,925

(0.011%)ศาสนาอน ๆ 48,156

(0.079%)อศาสนา 164,396

(0.27%)ไมทราบศาสนา 222,200

(0.36%) ไมมขอมล ไมมขอมล ไมมขอมล

รอยละของประชากรอาย 13 ปขนไป จำาแนกตามศาสนา และภาค พ.ศ. 2557

ศาสนากรงเทพม

หานครภาคกลาง

ภาคเหนอ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคใต

ทวราชอาณาจกร

ศาสนาพทธ 95.3% 97.2

%96.6

% 99.4% 75.3% 94.6%

ศาสนาอสลาม 2.9% 1.9% 0.1% 0.1% 24.

5% 4.2%

ศาสนาครสต 1.6% 0.9% 2.7% 0.5% 0.2

% 1.1%

ศาสนาอน ๆ 0.2% - 0.6% - - 0.1%

อยางไรกตามการสำารวจขององคการพฒนาเอกชน นกวชาการ และกลมศาสนา ในป พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010)  บงชวาประเทศไทย มผนบถอศาสนาพทธนกายเถรวาท ประมาณ 85-95% ศาสนาอสลามประมาณ5-10% และศาสนาอน ๆ เชน ศาสนาครสต  ศาสนาฮนด ศาสนายดาห ศาสนาซกข ลทธเตา ลทธขงจอ  และอศาสนา รวมกนประมาณ 5% สำาหรบอศาสนา กรมการศาสนาประมาณการวามนอยกวา 1% ของประชากรทงประเทศ

ทมา : วกพเดย สารานกรมเสร(สำามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2557, สำานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลย สารสนเทศและการสอสาร)

16ใบความรท 6.2

เรอง ศาสดาของศาสนาสำาคญของโลก

ศาสนาพราหมณ-ฮนด ไมมศาสดาเพราะสบทอดกนมานานจนไมรวาใครเปนผสงสอนคนแรก เพราะคำาสอนตาง ๆ กลมพราหมณหรอพระ

ฤาษผศกดสทธ ไดยนหรอฟงจากเสยงทพยหรอเสยงสวรรค (ศรต) ดวยตนเอง แลวมการจดจำาไวหรอถายทอดตอกนทางความทรงจำา (สมฤต) ตอมามหวหนาลทธหรอผแตงตำาราทำาใหคำาสอนแพรหลายยงยนมาจนปจจบนน

ศาสนาพราหมณ-ฮนด เปนศาสนาประเภทเทวนยมคอเคารพยอมรบเรองเทพเจาเปนสงสงสด โดยเทพเจา 3 องคทชาวฮนดใหความเคารพสงสดอนไดแก  (1) พระพรหม ทเปนเทพเจาผสรางหรอใหกำาเนดทกสงในเอกภพขนมา (2) พระวษณ หรอพระนารายณ ทเปนเทพเจาผ

ปกปองรกษา  (3) พระอศวร หรอพระศวะ ทเปนเทพเจาผทำาลายเทพเจาทง 3 องคนรวมเรยกวา ตรมรต ทเปนเทพเจาสงสด 

ผแตงตำาราหรอหวหนาลทธทำาหนาทคลายศาสดาทสำาคญม 9 ทาน ไดแก- ฤาษวยาสะ, - วาลมก, - โคตรมะ, - กณาทะ, - กปละ, - ปตญชล, - ไชมน, -พาทรายณะ, - มน  สรปประวตของศาสนาพราหมณ จะแบงววฒนาการออกเปน 2 ชวง คอ1. สมยพระเวท เปนสมยทมความเชอในเรองเทพเจามากมายหลายพระองค แบงออกเปน 3 กลม คอ เทพบนพนโลก เทพบนอากาศ และเทพบนสวรรค ซงมเทพเจาทมความสำาคญ และถกยกใหยงใหญ กวาเทพเจาองคอน ๆ คอ พระอนทร พระวรณ และพระพฤหสบด ฯลฯ2. สมยพราหมณ  ความเชอของมนษยในสมยน กาวไกลออกไปถงการหาเทพ ผยงใหญ ผสรางโลก (เนรมต) และสรางสรรพสง (ลขต) เทพเจาองคใหมน เรยกวา “พระพรหม โดยพระองค เปนผสรางทกสรรพสง และทก”สรรพสงกเกดจากพระองค เมอตายแลว กตองกลบคนสพระพรหม นอกจากน ยงมเทพเจา ผยง ใหญ อก 2 องค คอ พระวษณ (พระนารายณ) และ พระศวะ (พระอศวร) เทพเจาทง 2 องค น ไดรบการ

นบถอเทยบเทากบพระพรหม ทำาใหเรยกเทพเจาทง 3 พระองควา “ตรมรต” ซงแปลวา รปสาม “ ” ศาสนาเชน คำาวาเชน มาจากศพทวา ชนะ แปลวา ชนะ แตชนะในทนมไดหมายถงการออกไปเอาชนะขาศกศตร หรอชนะภายนอก หากแตเอาชนะภายในคอกเลสของตนเอง มหาวระมนามเดมวา วรรธมานะ แปลวา ผเจรญ ประสต ณ กรงเวสาล แควนวชช ราว 10 ป หรอ 12 ปกอนการประสตของพระสมมาสมพทธเจา ทรงเปนพระโอรสของกษตรยสทธารถะ (เศรยาม) และพระนางตรศลา ซงเปนกษตรยในกลมกษตรยลจฉว มพระเชษฐภคน 1 องค และพระเชษฐภาดาอก 1 องค ตอมาทรงไดรบสมญานามใหมวา "มหาวระ" � แปลวา บรษผยงดวยความกลาหาญ เนองจากทรงปราบชางพลายทอาละวาด เมอเจาชายพระชนมายได 12 พรรษา กไดรบพธยชโญปวต โดยพราหมณทำาพธคลองดายศกดสทธ (ดายมงคลสายสญจน) ทเรยกวา �"สายธรำา" ตามพธของพราหมณ เปนการใหคำาปฏญาณวาจะนบถอศาสนาพราหมณ แลวกถกสงไปศกษาศาสนาพราหมณอยหลายป เมอจบการศกษาแลว พระชนมายของพระองคได 19 พรรษา ทรงพบรกกบเจาหญงองค

17หนง พระนามวา ยโสธรา ทรงเขาพธอภเษกสมรสกบเจาหญง และทรงเสวยสขในชวตสมรสในพระราชวงของพระองคเปนเวลาเกอบ 10 ป ทรงมธดา 1 องค พระนามวา อโนชา จนถงพระชนมาย 28 พรรษา พระราชบดาและพระราชมารดาสนพระชนมในระยะตด ๆ กน เพราะทรงบำาเพญทกรกรยาดวยการอดอาหาร เพราะทรงตงพระทยเดดเดยวในการบำาเพญทกรกรยาดวยวธอดอาหาร ซงคนอนเดยในสมยนนเชอวาการตายดวยวธการทเครงครดเชนนเปนการตายทศกดสทธ และเปนบญลาภอนประเสรฐอยางหนง การสญเสยครงนทำาใหเจาชายมหาวระเศราโศกมาก ตดสนพระทยอยางเดดเดยวออกจากกรงเวสาลไป เปลยนเครองนงหมของนกบวชผขอทานพรอมอธษฐานวา ตงแตวนาทนเปนตนไป เปนเวลา “ 12 ป จะไมยอมพดจาอะไรกบใครแมแตคำาเดยว” � เมอถอปฏญาณครบ 12 ป

พระมหาวระทรงตงศาสนาใหม เรยกวา ศาสนาเชน หรอแปลวา ศาสนาของผชนะ แลวเสดจออกไปเพอเผยแผความคดคำาสอนของพระองคยงทตาง ๆ โดยมไดเสดจกลบกรงเวสาลอก พระมหาวระใชเวลาในการสงสอนสาวก ประกาศศาสนาเชนเปนเวลา 30 ปเศษ เมอพระชนมายได 72 พรรษา กไดเสดจมายงเมองปาวาหรอปาวาบร พระองคประชวรหนกไมสามารถเสดจตอไปไดอก ทรงทราบวาวาระสดทายแหงชวต จะมาถง จงเรยกประชมบรรดาสาวกทงหลาย และสงสอนเปนโอกาสสดทาย สาวกคนหนงถามวา � “ ในบรรดาคำาสอนทงหมดของ อาจารย ขอไหนทสำาคญทสด ”� พระมหาวระตอบวา � “ ในบรรดาคำาสอนของ เราทงหมด ศลหา ( ปฏญญา 5) ขอตนสำาคญทสด คอ อยาฆาสตวทมชวต อยาทำาอนตรายแกสงมชวต จะเปนดวยวาจากด ความคดกด หรอการกระทำากด อยาฆาสตวเปนอาหาร อยาทำาการลาสตวหรอจบปลา ไมวาในเวลาใด อยาฆาสตวแมตวเลกทสด อยาฆายงทกดเราหรอผงซงตอยเรา อยาไปทำาสงครามอยาสโตตอบผทำาราย อยาเหยยบยำาตวหนอนรมทางเพราะตวหนอนกมวญญาณ”� พระมหาวระดบขนธในเชาวนตอมาสรระของพระองคไดกระทำาการประชมเพลงทเมองปาวา ในเขตปตนะ รฐพหาร      คมภรทสำาคญในศาสนาเชน คอ คมภรอาคมะ หรอเรยกอกอยางหนงวา สทธานตะ ซงเนอหาของคมภรเปนจารกคำาบญญต หรอวนยทเปนไปเกยวกบความประพฤตปฏบต ของนกพรตหรอคฤหสถผครองเรอน และเรองราวประเภทชาดกในศาสนา                นกายในศาสนาเชนม 2 นกายใหญๆ  ดงน

นกายทฆมพร นกายนงลมหมฟาหรอ นกายเศวตมพร นกายนงขาวหมขาวนกบวชแบบชเปลอย 

            ศาสนาเชนมพธกรรมเพยงอยางเดยว คอ พธภารยสะนะ หรอ พธปชชสนะ ซงเปนพธร ำาลกถงศาสดาพระมหาวระ โดยถอวาเปนพธกรรมทศกดสทธทสดในศาสนาเชน และเปนพธกรรมทถอวาเปนจารตสำาคญทจะเลกถอนไมได โดยพธกรรมนจะมในชวงปลายสงหาคมหรอตนเดอนกนยายน ซงจะมการแหรปองคศาสดามหาวระไปตามทองถนน ระยะเวลาในการประกอบพธใชเวลา 8 วน    

18 ศาสนาสกขหรอซกข ศาสนาสกข เปนศาสนาของชาวอนเดย เปนศาสนาทมจดมงหมายทจะทำาใหชาวอนเดยทนบถอศาสนาฮนด และศาสนาอสลาม มความสมครสมานสามคคกนโดยตงเปนลทธศาสนาใหมขนมา และกำาหนดใหมพระเปนเจาองคเดยว สำาหรบมนษยชาตทงปวง ไมมพระเปนเจาของฮนดองคหนง ของมสลมองคหนง หรอของครสตศาสนกชนองคหนงอกตอไป ผทนบถอศาสนาสกข และผานวธ "ปาหล" ตามแบบศาสนาแลวกจะไดนามวา "สงห" ตอทายชอเหมอนกนทกคน เมอทำาพธแลวกจะไดรบ "กกะ" หรอสงทขนตนดวย อกษร "ก" 5 ประการ คอ (1) เกศ ไดแกการไวผมยาวโดยไมตองตดเลย (2) กงฆา หวขนาดเลก (3) กฉา กางเกงขาสน (4) กรา กำาไลมอทำาดวยเหลก และ (5) กฤปาน ดาบ ศาสนาสกขม ศาสดา หรอ "คร" รวมทงหมด 11 องคดวยกน องคแรกซงนบวาสำาคญทสด ชอ ครนานก (พ.ศ. 2012 - 2082) ทานผนเกดทแควนปญจาบ บดา ชอ กาล มารดาชอ ตฤปตา แมทานจะเกดในวรรณะกษตรยแตกยากจน เมออายได 7 ขวบ บดาสงเขาศกษาในโรงเรยน ทานไดแสดงความสามารถในการไตถามครบาอาจารยถง ความรเรองพระเปนเจา และมความรแตกฉานในคมภรพระเวทตงแตอายยงนอย อายได 9 ขวบกไดศกษาความเปนมาและศาสนาของเพอนบาน จนสามารถโตเถยงเรองศาสนา กบบรรดาคณาจารยเกา ๆ ไดตงแตยงเปนเดก มผเชอวาทาน

สามารถสงสอนคนไดตงแต อาย 9 ขวบ ตอมาทานกแตงงานกบนางสลกขณ มบตร 2 คน ชอ ศรจนทร กบ ลกษมทาส ตอมาวนหนงขณะททานทำาสมาธอยในปา ทานไดรบปรากฏการณทางจต และไดเหนพระเปนเจา เมอกลบมาบานแลว กลงมอแจกทานแกคนจน ใหยาและรกษาพยาบาล คนเจบไขไดปวย ทานมลกศษยทงทเปนฮนดและมสลมมากมาย ทานไดเดนทางไปสงสอนตามเมองตางๆ ทงในอนเดย ลงกา อาระเบย รวมทงเมองเมกกะและแบกแดด ดวยหลกคำาสอนททานนำาไปสอนกคอ "สามคค เสมอภาค ศรทธา และภกดในพระเปนเจา" ครองคตอมาอก 9 องค มนามตามลำาดบดงน คอ องคท อมรทาส รามทาส อรชน หรโควนท หรไร หรกฤษน เตฆพหทร และ โควนทสงห

ศาสนาสกข แยกออกเปนนกายใหญ ๆ 2 นกายดวยกน คอ 1. นกายนานกปนถ หมายถง ผปฏบตตามคำาสอนของครนานกซงเปนครองคแรก2. นกายนลมเล หมายถง นกพรตผปราศจากมลทน นบถอ

ครโควนทสงหซงเปนครองคสดทาย 

หลกคำาสอนทสำาคญๆ ของศาสนาสกขกคอ สอนใหนบถอเทพเจาเพยงองคเดยว ยกฐานะผหญงใหเทาเทยมผชาย ใหผหญงมสทธในการศกษา รวมสวดมนตร หรอเปนผนำาในการสวดมนตร ไดเชนเดยวกบผชาย สอนใหคนมความ เสมอภาคกน และมเสรภาพ

ทมา : - https://romantic02.wordpress.com/ภาคเรยนท-256/ศาสนาพราหมณ-ฮนด/ - http://primary-philosophy.blogspot.com/2016/03/blog-post.html#!/2016/03/blog-post.html

- http://www.kalyanamitra.org/th/article_detail.php?i=12569 - http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=4&chap=8&page=t4-8-infodetail08.html