xvi ulusal kanser kongresİ · 2013. 6. 13. · children’s oncology group long-term follow-up ......

Kemoterapinin Geç Yan Etkilerinin

Tanımı, Değerlendirilmesi ve Takibi

Dr.Fikret Arpacı

GATA T.Onkoloji B.D

XVI ULUSAL KANSER KONGRESİ

Neden Önemli ?

Modern / Güncel tedavilerle çocukların % 70’den

fazlası uzun süreli yaşamaktadır.

Genç adult ve diğer yetişkinlerde uzun süreli yaşam

oranı artmaktadır.

Geç Yan Etkilerin Tanımı

Tedavinin tamamlanmasından sonra doğan veya

persistan kalan, tedavi ile ilişkili komplikasyonlar yada

yan etkilerdir.

Geç yan etkilerin araştırıldığı program ve çalışmalar

genellikle kanser tedavisinin tamamlanmasından sonra

en az 2 yıl geçen hasta populasyonlarında yapılmıştır.

Geç Yan Etkilerden Sorumlu Tedaviler

Cerrahi

Radyoterapi

Kemoterapi

Multimodaliter Tedavi

Kök Hücre Nakli

Kan ve Kan Ürünlerinin Transfüzyonu

Fiziksel etkiler

Psikolojik etkiler

Sosyal etkiler

Varlık / Varoluş üzerine etkiler.

Geç Yan Etkiler Yaşam Kalitesini Etkileyen

4 Ana Unsur Açısından Tanımlanır

Sık Görülen Fiziksel Geç Yan Etkiler

Vücut değişiklikleri (Nedbeler,şekil bozuklukları, amputasyonlar)

Kalp / Damar / Solunum problemleri

Kognitif bozukluklar

Enerji kaybı (Fatigue)

Bağışıklık bozuklukları

İnfertilite

Lenfödem

Osteoporoz / Kırıklar

Ağrılar

Erken menopoz

İkincil kanserler

Seksüel bozukluklar

Deri değişiklikleri

İnkontinans

Sık Görülen Psikolojik Geç Yan Etkiler

Gelecek ve ölüm endişesi

Depresyon

Minnettarlık / Şükür / Şanslı olma duygusu

Evhamlılık, kaygı artışı

Plan yapma zorluğu

Benlik saygısında değişme

Kararsızlık ve duyarlılık

Sık Görülen Sosyal Geç Yan Etkiler

Başkalarını düşünme

Yabancılaşma ve izolasyon

Yaşdaşlarıyla kendini mukayese

Sosyal ilişki değişiklikleri

Sosyo ekonomik problemler

Sağlık sigortası

İş problemleri

Okula dönüş

Finansal problemler

Varlık / Varoluş Üzerine Yan Etkiler

Hayatın değerini bilmek

Zaman ve geleceğe ait yeni orientasyonlar

Değer ve amaç değişiklikleri

Ölüme bakış açısı

Geç Yan Etkilerin İzlenmesi

Niçin Yararlı ?

Yaşam kalitesini artırır

ve

Yan etkileri erken tanıyıp maliyeti azaltır

Zararlı olabilir mi?

Hasta anksietisini artırabilir

Yanlış pozitif sonuçlar gereksiz tetkiklere ve

maliyetin artmasına yol açabilir.

Geç Yan Etkilerin Takibi

Children’s Oncology Group Long-Term Follow-Up

Guidelines for Survivors of Childhood, Adolescent

and Young Adult Cancers

www.survivorshipguidelines.org.

Version 1.2-March 2004

Her yıl güncelleştirilmekte

Geç Yan Etki – Kemoterapötik Ajan İlişkisi

(Skorlama)

1 : Kemoterapötik ajan ile geç yan etki arasında yüksek

düzeyde bir ilişki vardır.(yüksek kalitede case control

veya cohort çalışmalar vardır).Tarama / İzleme için

konsensus vardır.

2A: Kemoterapötik ajan ile geç yan etki arasında düşük

düzeyde ilişki vardır.(Non analitik çalışmalar, olgu seri

yada raporları) Tarama / İzleme için konsensus vardır.

2B: Kemoterapötik ajan ile geç yan etki arasında düşük

düzeyde ilişki vardır.(Olgu raporları, klinik tecrübeler)

Tarama / İzlem için konsensus yoktur.

3 : Tarama için hiç konsensus yoktur.

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

Kardiomyopati Aritmiler

-Antrasiklinler

-Siklofosfamid

-Amsakrin

1 -RT (Mante, mediastinel

spinal, akciğer tüm

abdomen, sol meme)

-TBI

-Siklofosfamid 100-200 mm/kg

(Kök Hücre Nakli)

-Kalp Hastalığı varlığı

-Gebelik, D.mellutus

-Ateşli Hastalık

-Kokain, efedrin kullanımı

-<5 yaş

-Bayan

-Sigara

-Hiper tansiyon,Obezite

-Doksorubisin Dozu

≥300 mg/m2 <18 yaş

≥550 mg//m2 >18 yaş

-Yılda bir -Fizik

Muayene

-EKG

-ECHO

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Kognitif Bozukluklar

.Zeka azalması

.Hafıza problemleri

.Okuma Zorlukları

-Lokoensefalopati

.Spastisite

.Ataksi

.Dizartri

.Epilepsi

-Ara-C

(Yüksek Doz

≥1000 mg/m2)

-Mtx

(Yüksek Doz

≥1000 mg/m2)

-IT Mtx

2A

1

1

-- < 3 yaş

- - Bayan

- - RT (≥ 24 6y, beyin)

- - TBI

- - Deksametazon

- -MSS Lösemi / Lenfoma

-Yılda bir -Nöropsikolojik

İnceleme

-Beyin MR

(Gerekirse)

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

- Hipogonadizm

- İnferfilite

- Erken Menopoz

- Alkilleyiciler

- Dakarbazin

- Temozolamid

- Cisplatin

- Karboplatin

1

2A

2A

2A

2A

-- TBI

- - RT

(abdomen,pelvis,testis)

-- Orsiektomi

-- Oöferoktomi

-- MOPP > 3 kür

-- Busulfan ≥ 600 mg/m2

-- Siklofosfamid ≥7.5 g/m2

- ≥ 200 mg/kg

-Yılda bir -Hekim

Muayenesi

-FSH,LH,

Östradiol

testosteron

-Spermiogram

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Osteopeni

(BMD 1-2.5 SD)

-Osteoporoz

(BMD ≥ 2.5 SD)

-Avasküler nekroz

-Metotreksat -2B -Yaşlılar Steroid

(Dex daha kötü)

-RT(Kranial,spinal gonadal, kemik)

-Kök Hücre Nakli

-Hipogonadlar

-Erken Menopoz

-Hipertroidi

-Orak hücreli anemi

-18 yaşında

başlar

(Gerekirse daha

erken)

-Yılda bir

-BMD

-MRI

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

- Akut Myelositer

Lösemi

- Myelodisplazi

- Lenfoma

- Diğer sekonder

- kanserler

-Alkilleyiciler

-Antrasiklinler

-Etoposid

-Teniposid

-Dakarbazin

-Temozolamid

-Cisplatin

-Karboplatin

1

1

1

1

2A

2A

2A

2A

-Splenektomi

--RT

--TBI

--Kök Hücre Nakli

--Hodgkin Hastalığı

--NHL

-Yılda bir

Alkilleyiciler

için 15 yıla

kadar

-Antrasiklinler

ve Etoposid

için 10 yıla

kadar

-Fizik

Muayene

-Tam Kan

-Periferik

Yayma

-Gerekirse

Kemik İliği

-İlgili organa

özgü izleme

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-- Pulmoner

- Fibrozis

- Busulfan

-- BCNU

-- CCNU

-- Bleomisin

1

1

1

1

- Sigara

- Allerjik Hikaye

-- KOAH

-- RT(Toraks,Spinal)

-- TBI

-- Bleomisin ≥ 400 ü/m2

- - BCNU ≥ 600 mg/m2

- - Busulfan ≥ 500 mg

- - Renal Yetersizlik

- - Yüksek Doz Oksijen

-Yılda bir -Fiziki

Muayene

-Solunum

Fonksiyon

Testleri

-Akciğer

Grafisi

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Renal Toksisite - İfosfamid

-- Cisplatin

-- Karboplatin

-- Methotreksat

1

1

1

2A

- Siklosporin

- Aminoglikozid

-- Amfoterisin

-- RT(Abdominopelvik)

-- Sistektomi

-- Nefroktomi

- - Renal Tutulum

- - İfosfamid ≥ 60 g / m2

- - Cisplatin ≥ 200 mg / m2

- - D.Mellitus

- - Hipertansiyon

- - Tek Böbrek

-Yılda bir -Kan Basıncı

-BUN, Cr

-Kan

Elektrolitleri

-Tam İdrar

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Hemorajik Sistid

-Mesane Fibrozisi

- Siklofosfamid

- İfosfamid

1

1

- Siklosfamid ≥ 3 g / m2

- RT(Pelvik)

-- Alkol

-- Sigara

-Yılda bir -Tam İdrar

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Katarak

- Busulfan

2B - RT(Baş, boyun)

- TBI(Tek fraksiyon)

- Steroid

-Yılda bir -Göz ve göz

dibi muayenesi

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Dental

anormallikler

- Herhangi bir

- ajan

1 - < 5 yaş

- Oral kaviteye RT

-6 ayda bir -Diş Hekimi

muayenesi

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Ototoksisite

- Cisplatin

- Karboplatin

1

1

- < 4 yaş

- RT

- Aminoglikozid

- Loop diüretik

- Kr.Otit

- Renal yetersizlik

- Cisplatin ≥ 360 mg / m2

-Yılda bir -Anamnez

muayene

-Odiogram

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Hepatik disfonksiyon

-Venookluzif hastalık

-Merkoptopurin

-Tioguanin

-Mtx

-Aktinomisin-D

2A

2A

2A

?

- Kronik viral hepatit

- RT(Hepatik)

- Transfüzyonlar

- Kök Hücre Nakli

-Yılda bir -Fizik muayene

-ALT,AST

Bilirubin

-Gerekirse

Protrombin

zamanı

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Periferik

Nöropati

-Cisplatin

-Karboplatin

-Vinkristin

-Vinblastin

2A

2A

2A

2A

-Cisplatin ≥ 300 mg/m2 -Yılda bir

3 yıl süre

ile

-Devam

ederse

yılda bir

izlemeye

devam

-Nörolojik

muayene

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Dislipidemi

-Cisplatin

-Karboplatin

2B

2B

-Obezite

-Ailevi dislipidemi -Yılda bir

-Kan lipidleri

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Vazospastik Atak

(Reynaud Fenomeni)

-Vinkristin

-Vinblastin

2A

2A

-Sigara

-ß Bloker

-Yılda bir

-Fizik muayene

Kemoterapiye Bağlı Geç Yan

Etkilerin İzlenme Programı

Geç Yan Etki Kemoterapötik

Ajan Skor Risk Faktörleri

Periodik İzleme

İzleme Programı

-Psikolojik Etkiler

.Depresyon

.Anksiete

.Posttravmatik stres

.içine kapanma

.Öğrenme zorluğu

- Herhangi bir

- ajan

2A

-MSS tümörleri

-Önceden

varolan depresyon,

anksiete hikayesi

-Düşük gelir

-Yılda bir

-Görüşme

-Gerekirse Psikiatrik konsultasyon

Geç Yan Etkisi Olmayan / Bilinmeyen

Kemoterapötik Ajan Var mı ?

L-Asparaginaz

Aktinomisin-D ?