zasady wykonywania i interpretacji badań spirometrycznych
Post on 02-Feb-2016
80 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Zasady wykonywania i interpretacji badań spirometrycznych
Podstawowe pojęcia i definicje
VC (vital capacity)- pojemność życiowa – zmiana objętości powietrza między najgłębszym wdechem i najgłębszym wydechem
FVC (forced vital capacity) – natężona pojemność życiowa – największa objętość powietrza wydmuchnięta przy maksymalnym wysiłku wydechowym po uprzednim możliwe największym wdechu
FEV1 (forced expiratory volume in one second) – natężona pojemność wydechowa jednosekundowa – objętość powietrz wydmuchnięta w czasie jednej sekundy
FEV1%VC - wskaźnik Tiffenau
PEF (peak expiratory flow) szczytowy przepływ wydechowy – przepływ zmierzony na szczycie maksymalnego wydechu
Wskazania
- Diagnostyka
- Monitorowanie
- Orzecznictwo
- Badania epidemiologiczne
Przeciwwskazania bezwzględne
- Świeży (w ciągu ostatniego miesiąca) zawał serca- Tętniak tętnic mózgowych lub aorty piersiowej - Zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego - Świeża operacja okulistyczna - Krwioplucie - Odma opłucnowa
Przeciwwskazania względne
- Stan po operacji klatki piersiowej - Stan po operacji jamy brzusznej - Zawroty głowy - Nudności, wymioty - Niekontrolowane nadciśnienie tętnicze - Zaburzenia rytmu serca - Nierozumienie przez badanego zakresu wymaganej
współpracy lub brak akceptacji dla takiej współpracy
7
IVC
Pomiar pojemności życiowej (VC)
PO 4-6 SPOKOJNYCH ODDECHACH BADANY WOLNO WYDMUCHUJE POWIETRZE DO KOŃCA AŻ DO WYPŁASZCZENIA KRZYWEJ=PLATEAU (W CIĄGU 1sek WYDMUCHIWANE JEST MNIEJ NIŻ 25ml), A NASTĘPNIE NABIERA JAK NAJWIĘCEJ POWIETRZA I WRACA DO NORMALNEGO ODDYCHANIA.
JEST TO POMIAR POJEMNOŚCI ŻYCIOWEJ WDECHOWEJ IVC, VCIN
8
EVC
Pomiar pojemności życiowej (VC)
PO 4-6 SPOKOJNYCH ODDECHACH NAKAZUJEMY NABRAĆ JAK NAJWIĘCEJ POWIETRZA ,A NASTĘPNIE WYDMUCHNĄĆ JE WOLNO DO KOŃCA AŻ DO WYPŁASZCZENIA KRZYWEJ- UZYSKANIA PLATEAU, POCZYM PACJENT WRACA DO NORMALNEGO ODDYCHANIA.
JEST TO POMIAR POJEMNOŚCI ŻYCIOWEJ WYDECHOWEJ- EVC, VCEX
•WYKONUJEMY CO NAJMNIEJ 3 POPRAWNE POMIARY VC
•JEŚLI RÓŻNICA MIĘDZY DWOMA NAJWIĘKSZYMI POMIARAMI PRZEKRACZA 150ml WYKONUJEMY KOLEJNE BADANIE
•NIE NALEŻY WYKONYWAĆ WIĘCEJ NIŻ 4 POMIARY VC
•MIĘDZY KOLEJNYMI PRÓBAMI NALEŻY ZACHOWAĆ CO NAJMNIEJ 60-SEKUNDOWE PRZERWY
Pomiar pojemności życiowej (VC)
WYLICZANIE FEV1/VC
(WYLICZANIE WSKAŹNIKA TIFFENAU)
WSKAŻNIK TIFFENAU POWINIEN BYĆ WYLICZONY ZE STOSUNKU NAJWIĘKSZEJ ZMIERZONEJ WARTOŚCI FEV1
DO NAJWIĘKSZEJ WAROŚCI POJEMNIŚCI ŻYCIOWEJ NIEZALEŻNIE W JAKI SPOSÓB JĄ ZMIERZONO (VC CZY FVC)
W PRZYPADKU POMIARU TYLKO NATĘŻONEGO WYDECHU WYLICZAMY TAK ZWANY WSKAŹNIK PSEUDO-TIFFENAU FEV1/FVC
Zaburzenia obturacyjne
Zaburzenia restrykcyjne
Rodzaje zaburzeń wentylacji:
O obturacji świadczy nie obniżenie bezwzględnej wartości FEV1,
a obniżenie stosunku FEV1 / (F)VC = FEV1 % (F)VC
WSKAŹNIK TIFFENAU
Czy FEV1 % (F)VC < 70% (0,7) jest pewną miarą obturacji?
Wartość należna i dolna granica normy (DGN) FEV1 % FVC a wartość graniczna wg Gold
wg. P. Boros i wsp.
Astma sporadyczna i astma przewlekła lekka FEV1 > 80% wartości należnej
Astma przewlekła umiarkowana (stopień 3) 60% < FEV1 < 80% wartości należnej
Astma przewlekła ciężka (stopień 4) FEV1 < 60% wartości należnej
Klasyfikacja astmy z uwzględnieniem wartości FEV1 (GINA)
Podział ciężkości POCHP w zależności od wartości bezwzględnej FEV1
gdy FEV1 % FVC < 70% (GOLD, PTF)
Stopień I Postać łagodna
FEV1 > 80% wartości należnej
Stopień II Postać umiarkowana
50% < FEV1 < 80% wartości należnej
Stopień III Postać średniociężka
30% < FEV1 < 50% wartości należnej
Stopień IV Postać ciężka
FEV1 < 30% wartości należnej
Stopnie ciężkości obturacji w zależności od wartości FEV1 a FEV1% VC jest mniejsze od dolnej granicy normy (wg. ATS 1991)
FEV1>100% należnego FEV1 – może być fizjologiczne
Zaburzenia łagodne
70% < FEV1 < 100% należnego
Zaburzenia umiarkowane
60% < FEV1 < 70% należnego
Zaburzenia umiarkowanie ciężkie
50% < FEV1 < 60% należnego
Zaburzenia ciężkie
34% < FEV1 < 50% należnego
Zaburzenia bardzo ciężkie
FEV1 < 34% należnego
RestrykcjaRestrykcja
• Restrykcja jest to zmniejszenie całkowitej pojemności płuc (TLC) poniżej dolnej granicy normy.
– Obniżenie pojemności życiowej (VC) nie wystarcza do rozpoznania restrykcji.
– Prawidłowa wartość VC nie wyklucza rozpoznania
restrykcji.
• Na podstawie badania spirometrycznego nie można w sposób pewny rozpoznać restrykcji.
• Restrykcja jest to zmniejszenie całkowitej pojemności płuc (TLC) poniżej dolnej granicy normy.
– Obniżenie pojemności życiowej (VC) nie wystarcza do rozpoznania restrykcji.
– Prawidłowa wartość VC nie wyklucza rozpoznania
restrykcji.
• Na podstawie badania spirometrycznego nie można w sposób pewny rozpoznać restrykcji.
Rozpoznawanie restrykcjiRozpoznawanie restrykcji
• Referencyjną metodą służącą rozpoznawaniu restrykcji jest oznaczanie całkowitej pojemności płuc (TLC).
– DGN = nal. -1.645RSD
• Zmniejszenie VC poniżej dolnej granicy normy przy prawidłowej wartości wskaźnika FEV1%VCmax może sugerować istnienie zmian restrykcyjnych. W celu ustalenia przyczyny zmniejszenia VC konieczne jest oznaczenie TLC.
• Referencyjną metodą służącą rozpoznawaniu restrykcji jest oznaczanie całkowitej pojemności płuc (TLC).
– DGN = nal. -1.645RSD
• Zmniejszenie VC poniżej dolnej granicy normy przy prawidłowej wartości wskaźnika FEV1%VCmax może sugerować istnienie zmian restrykcyjnych. W celu ustalenia przyczyny zmniejszenia VC konieczne jest oznaczenie TLC.
Rozpoznawanie zaburzeń maksymalnych przepływów wydechowych
Rozpoznawanie zaburzeń maksymalnych przepływów wydechowych
• Interpretacja wartości wskaźników maksymalnych przepływów (MEF75, 50, 25) i MEF75‑25 ma miejsce tylko w przypadku braku cech obturacji i restrykcji.
– DGN = nal. - 1.645RSD.
– Nie należy stosować % wartości należnej !!!
• Nie stopniuje się zaburzeń maksymalnych przepływów w przypadku prawidłowej wartości FEV1 i FEV1%VCmax.
• Występowanie izolowanych zaburzeń maksymalnych przepływów nie jest podstawą do rozpoznawania zaburzeń obturacyjnych, ale może być użyteczne klinicznie.
• Interpretacja wartości wskaźników maksymalnych przepływów (MEF75, 50, 25) i MEF75‑25 ma miejsce tylko w przypadku braku cech obturacji i restrykcji.
– DGN = nal. - 1.645RSD.
– Nie należy stosować % wartości należnej !!!
• Nie stopniuje się zaburzeń maksymalnych przepływów w przypadku prawidłowej wartości FEV1 i FEV1%VCmax.
• Występowanie izolowanych zaburzeń maksymalnych przepływów nie jest podstawą do rozpoznawania zaburzeń obturacyjnych, ale może być użyteczne klinicznie.
Współistnienie obturacji i restrykcjiWspółistnienie obturacji i restrykcji
• Nie można przy pomocy spirometrii w sposób pewny rozpoznać współistnienia obturacji i restrykcji.
• Termin "zmiany mieszane" nie powinien być stosowany, ponieważ istnieją tylko dwa typy zaburzeń wentylacji (obturacyjny i restrykcyjny).
• W przypadku kiedy FEV1%(F)VC<DGN i (F)VC<DGN należy wykonać próbę rozkurczową. Jeśli nie nastąpi normalizacja (F)VC zaburzenia objętościowe należy zweryfikować oznaczeniem TLC.
• Nie można przy pomocy spirometrii w sposób pewny rozpoznać współistnienia obturacji i restrykcji.
• Termin "zmiany mieszane" nie powinien być stosowany, ponieważ istnieją tylko dwa typy zaburzeń wentylacji (obturacyjny i restrykcyjny).
• W przypadku kiedy FEV1%(F)VC<DGN i (F)VC<DGN należy wykonać próbę rozkurczową. Jeśli nie nastąpi normalizacja (F)VC zaburzenia objętościowe należy zweryfikować oznaczeniem TLC.
Próba rozkurczowaPróba rozkurczowa
Cel wykonaniaCel wykonania
• Ocena reaktywności oskrzeli– Ocena stopnia odwracalności ograniczenia
przepływu w drogach oddechowych (obturacji oskrzeli)
• Ocena skuteczności terapeutycznej leków rozkurczowych
Próba rozkurczowaPróba rozkurczowa
• Ocenia się zmiany wybranych parametrów spirometrycznych (FEV1, FVC i niekiedy IC) pod wpływem działania standardowej dawki SABA.
Przygotowanie pacjentaPrzygotowanie pacjenta
• Takie jak do spirometrii diagnostycznej ze szczególnym uwzględnieniem karencji leków rozkurczających oskrzela:– SABA, Atrovent 4 godziny– LABA, Teofilina po 12 godzin
• Pacjent nie powinien palić przez przynajmniej godzinę przed testem
Używane lekiUżywane leki
• Salbutamol – 4 dawki po 100 mcg• Czasami Atrovent - 4 dawki po 40 mcg• Lek musi być prawidłowo podany (najlepiej
przez spejser)– Częściowy wydech, następnie pełen wdech
leku podanego do spejcera i zatrzymanie wdechu na 5-10 sek. (x4)
Interpretacja próby rozkurczowej
• Ocenia się zmiany (F)VC, FEV1, czasami IC (brak wytycznych)– Poprawa % wartości wyjściowej– Poprawa % wartości należnej– Poprawa w wartościach bezwzględnych
• Poprawa <8% lub < 150 mL mieści się w granicach zmienności pomiarów
Interpretacja próby rozkurczowej
• Najczęściej stosowane kryteria dodatniej próby:– Poprawa FEV1 i/lub FVC o >12% wartości wyjściowej
i > 200mL– Ryzyko błędnej kwalifikacji (dodatnia próba) u chorych
małymi wartościami wyjściowymi FEV1 i FVC
• Polecane kryteria dodatniej próby:– Poprawa FEV1 i/lub FVC o >12% wartości należnej i > 200mL
top related