analisis dampak keshatan lingkungan (10)
DESCRIPTION
goodTRANSCRIPT
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
1/27
MATERI TEKNIS
LANGKAH-LANGKAH OPERASIONAL
ANALISIS DAMPAK KESEHATAN LINGKUNGAN
(AKDL)
KERJASAMA WHO-DIREKTORAT JENDERAL PPM & PL
DEPARTEMEN KESEHATAN DAN KESEJAHTERAAN SOSIAL
2001
1
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
2/27
KATA PENGANTAR
Pencemaan !"n#$%n#an aa!a' maa!a' !"n#$%n#an an# *en+"n# an#
e"n# men"m,%!$an am*a$ $ee'a+an maaa$a+ Ke*%+%an Men+e"
Kee'a+an N.m. /2Men$eSKIII1 +en+an# *e.man +e$n" ana!""
Dam*a$ Kee'a+an L"n#$%n#an (AKDL) "!a$ana$an a!am !"n#$%*
*eencanaan3 *e!a$anaan an *en"!a"an a" %a+% %a'a an $e#"a+an
*em,an#%nan an# a*a+ men"m,%!$an am*a$ *en+"n# Ja4aan $ee'a+an
",e"$an 5e5enan# %n+%$ me!a$%$an %*aa *en#amanan am*a$ $ee'a+an a"
%a+% *em,an#%nan e,e!%m *em,an#%nan +ee,%+ "!a$ana$an an
*e!a$anaan *.#am-*.#am $ee'a+an
Ke*%+%an Ke*a!a 6a*ea! N. Ke*-127121 +en+an# Pan%an Ka4"an
A*e$ Kee'a+an Maaa$a+ Da!am Pen%%nan Ana!"" Men#ena" Dam*a$
L"n#$%n#an (AMDL)3 Mena+a$an AKDL me%*a$an $.m*.nen a" *.e
AMDAL an# men#$a4" am*a$ $ee'a+an "mana *em,an#%nan +e4a" AKDL
4%#a ,e%*aa %n+%$ mem*e$"a$an am*a$ $ee'a+an a" %a+% *em,an#%nan
e,e!%m %%!an *em,an#%nan "+% "e+%4%"
D"e$+.a+ Jenea! PPM & P! memanan# *e!% me!en#$a*" *ea+%an
*e%nan#-%nan#an an# me!ana" AKDL en#an ma+e" +e$n" e,a#a"
e8een" %n+%$ men#am,"! !an#$a'-!an#$a' .*ea".na! ana!"" Dam*a$
Kee'a+an L"n#$%n#an Ma+e" "n" 'a% *e!% "$em,an#$an an "e%a"$an
en#an $e,%+%'an3 %an# an 5a$+%3 e'"n##a *e+%#a $ee'a+an !"n#$%n#an an
,e,a#a" *"'a$ an# ,e$e*en+"n#an a!am *e!a$anaan AMDAL3 *en"!a"an
am*a$ $ee'a+an a" *em,an#%nan a*a+ menea*$anna
Uca*an +e"ma $a"' $am" am*a"$an $e*aa em%a *"'a$3 $'%%na %n"+$e4a !"n+a e$+.a! an# +e!a' mem,an+% *en%%nan ma+e" '"n##a +e%%nna
ma+e" +e$n" AKDL
Ja$a+a3 Mae+ 2001
DIREKTUR JENDERAL PPM & PL
Prof. DR. Umar Fahmi A
Nip.13052033
2
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
3/27
DA9TAR ISI
KATA PENGANTAR
Ha!
6A6 1 6ATASAN 1-1
6A6 2 KERANGKA DAN LANGKAH-LANGKAH ARKL 2-1
6A6 : DATA DAN IN9ORMASI
:: Da+a *"me :-1
:7 Da+a e$%ne :-:
:; Pem"!"'an Me+.a :-7
:< Ha!-'a! an# *e!% "*e'a+"$an a!am *en##%naan ca+a+an :-
6A6 7 KEPEDULIAN MAS=ARAKAT
7; Se,e!%m K%n4%n#an La*an#an 7-1
7< Se!ama K%n4%n#an La*an#an 7-;
7 Se+e!a' K%n4%n#an La*an#an 7-EMAR SASARAN
;1 Pena'%!%an ;-1
;2 Ien+"8"$a" Pencema ;-2
;: E?a!%a" Da+a an Te$n"$ Sam*!"n# ;-:
;7 Mem*e!a4a" T"n#$a+ K.nen+a" ;-7
;; Mem,an"n#$an Da+a ;-7
;< Pen##%naan Da+a K.nen+a" La+a 6e!a$an# ;-;
; Mem,an"n#$an K.nen+a" L"n#$%n#an en#an S+ana ;-
;/ Ke*e%!"an Maaa$a+ ;-/
; In?en+a"a" Pe!e*aan 6a'an K"m"a 6eac%n ;-/6A6 < IDENTI9IKASI DAN E@ALUASI JAILER PEMAJANAN
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
4/27
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
5/27
10/ Ke"m*%!an 10-1;
10 Re$.mena" an Saan T"na$ 10-1;
1010 Pen%%nan La*.an1 10-1
1011 6a'an 6acaan 10-1
1011 A*en"$ 10-1
;
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
6/27
DAFTAR !"K#
6OKS 21 Lan#$a'-!an#$a' ADKL 2-2
6OKS 22 S"m*%! In8.ma" ADKL 2-:
6OKS 2: ; E!emen Ja"!e Pema4anan 2-7
6OKS 27 Ke"m*%!an an Re$.mena" 2-;
6OKS ;1 In8.ma" Un+%$ Mene+a*$an Pencema ;-1
6OKS 1 A$+. an Peanna Da!am Pen#e!.!aan Re"$. -2
6OKS 2 Pean Un"?e"+a -:
6OKS 101 9.ma+ La*.an Ana!"" Dam*a$ Kee'a+an L"n#$%n#an 10-2
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
7/27
DAFTAR LAMPIRAN
Lam*"an 11 I" Ana!"" Dam*a$ Kee'a+an L"n#$%n#an 1-;
Lam*"an :1 Da+a an In8.ma" Un+%$ Pe!a$anaan ADKL :-
Lam*"an ;1 K.n8"ma" Sam*!"n# Me"a L"n#$%n#an ;-
Lam*"an
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
8/27
/
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
9/27
LAMPIRAN 1.1. $ I#I ADKL
1 Ua"an !en#$a* a" *.*.nen an encana *em,an#%nan
11 Ien+"+a *eme#an# *.e$
12 Ua"an encana *em,an#%nan
1: Ua"an encana a!+ena+"?e
2 Ua"an !.$a"3 !a+a ,e!a$an# an "$!"m
21 Pe+a !.$a"
22 Dam*a$ +ea'%!% .!e' *en##%naan an# ama " !.$a" +ee,%+
2: I$!"m !.$a!
: Ua"an *.*%!a" an# ,e*.+en" +e$ena am*a$
:1 Dem.#a8"$
Da+a em.#a8"$ *.*%!a" a!am 5"!aa'
P.*%!a" !a"n
J%m!a' *en%%$ men%%+ 4en" $e!am"n an %m%
Pe%,a'an 4%m!a' *en%%$ an $aa$+e"+"$ *en%%$
Ua"an !en#$a* +en+an# ."a!-e$.n.m"
Ien+"8"$a" +en+an# 8a$+.-8a$+. an# $em%n#$"nan mem*en#a%'"
$e*e$aan "n"?"%a!
Kee$a+an !.$a" *.e$ +e'aa* *en%%$ ,ee"$. +"n##"
:2 S+a+% $ee'a+an *en%%$ aa+ "n"
Kema+"an
Kea$"+an
Ka% $an$e
Ke!a'"an
La'" caca+
7 In8a+%$+% an# aa
71 Pene"aan a" ,e"'
72 Pene"aan ma$anan an ,a'an *an#an
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
10/27
7: Pem,%an#an !"m,a'
77 Ene#"
7; Tan*.
7
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
11/27
I%e $ee'a+an $e4a
1 Me.$.$ " a!am #e%n#
2 6a'an en#an *.+en" am*a$ *aa $ee'a+an
: Kece!a$aan
10 Keem*a+an %n+%$ mem"!"' e'a+
11 Pe%,a'an !"n#$%n#an an# ,eam*a$ $ee'a+an
12 Dam*a$ #!.,a!
121 Pe%,a'an "$!"m #!.,a!
122 Pe$"aan am*a$ $ee'a+an #!.,a!
12: Dam*a$ #!.,a! !a"n
1: Dam*a$ ."a! an am*a$na *aa $ee'a+an
1:1 T"*e am*a$
S.".-e$.n.m"3 *en#an##%an an a+". $e+e#an+%n#an
Pe%,a'an "n8a+%$+% (+an*.+3 *e!aanan3 *e%ma'an)
Pe#eean n.ma! ."a! an ,%aa
Dam*a$ $e,""n#an3 ca'aa3 ,a%3 ?"%a!
A$e +e'aa* *e!aanan $ee'a+an an ma$anan
Keem*a+an an e$ea"
Na$.,a an 4%"
Ke,%+%'an an $e!.m*.$ ma#"na!
Gan##%an ."a!
11
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
12/27
!A! 1
!ATA#AN
11 Aa %a *en#e+"an an# e"n# "a+"$an ama a!am !"n#$%* ana!""
am*a$ $ee'a+an3 a"+% Ana!"" Dam*a$ Kee'a+an L"n#$%n#an (ADKL) an
Ana!"" Re"$. Kee'a+an L"n#$%n#an (ARKL) D%a *en#e+"an "+% meman#
,e,ea3 *a!"n# +"a$ *aa +"n#$a+ a*!"$a"na3 a"+%
(a) Ana!"" Dam*a$ Kee'a+an L"n#$%n#an (ADKL) men##%na$an %a+%
encana *em,an#%nan e,a#a" +"+"$ a5a! an me!"'a+ am*a$
$ee'a+an an# ,e'%,%n#an Dam*a$ +ee,%+ ,"a ,e"8a+ !an#%n# a+a%
+"a$ !an#%n# ADKL me%*a$an ,a#"an an# +a$ +e*"a'$an a" *.e
*eencanaan %n+%$ %a+% *em,an#%nan (m""n%+" ,a%)
(,) Ana!"" Re"$. Kee'a+an L"n#$%n#an (ARKL) "m%!a" en#an maa!a'
!"n#$%n#an an# +e!a' "$ena! an me!",a+$an *ene+a*an e"$. *aa
$ee'a+an man%"a an# ,e$a"+an en#an maa!a' !"n#$%n#an +ee,%+
Ana!"" e"$. $ee'a+an ,"aana ,e'%,%n#an en#an maa!a'
!"n#$%n#an aa+ "n" a+a% " maa !a!% (m" !.$a" +ecema)
12 ADKL ,e%*aa %n+%$ mem*e$"a$an am*a$
$ee'a+an a" %a+% *em,an#%nan e,e!%m %%!an *em,an#%nan "+% "e+%4%"
Me!a!%" caa "n" *.+en" am*a$ ne#a+"?e a*a+ "$ena!" an "$%an#" a+a%
"'"na" an *aa aa+ an# ,eamaan *.+en" am*a$ *."+"8 a*a+
"+"n#$a+$an Le,"' 4a%' ADKL me%*a$an $.m*.nen a" *.e AMDAL an#
+"a$ a4a 3me!"'a+ am*a$na *aa $ee'a+an +e+a*" 4%#a am*a$ *aa
!"n#$%n#an an "+em e$.!.#" "mana *em,an#%nan +e4a" Nam%n ,%$%*e.man "n" +"a$ a$an ma%$ $e a!am ADKL *aa *en#e+"an (a) +e+a*" !e,"'
*aa *en#e+"an ),) Ana!"" Re"$. Kee'a+an L"n#$%n#an ADKL a!am
$ean#$a AMDAL ecaa %m%m a*a+ "!"'a+ *aa !am*"an 11
1: ARKL ,e%*aa %n+%$ mem*e!a4a" 8ac+.
!"n#$%n#an an# mem*en#a%'" "+",%" an e+em"nan *ena$"+ *aa man%"a
U*aa "n" a*a+ "!a$%$an me!a!%" %a *ene$a+an3 a"+%
12
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
13/27
- U*aa ana!"" an# "a5a!" en#an aana $a% #an##%an
$ee'a+an an# ""$%+" en#an *en#%4"an ,a'aa *.+en"a! Ka4"an
emacam "n" ,"aana me%*a$an %a+% ea$" +e'aa* Bhealth
outcomeC an# ,%%$ Pene$a+an "n" %m%mna "*e%!"+ .!e'
*ema4anan ,e#ana a!am !"n#$%n#an
U*aa ana!"" an# "a5a!" en#an "en+"8"$a" ,a'aa *.+en"a! an
$em%"an men#%4" am*a$na *aa $ee'a+an man%"a Ka4"an
emacam "n" ,"aana me%*a$an ea$" +e'aa* .%+c.me
!"n#$%n#an an# ,%%$ a+a% *.a$" %n+%$ men#ana!"" am*a$ a"
%a+% encana *em,an#%nan Pene$a+an "n" %m%mna "*e%m"+
en#an +"a$ +ee"ana ,a+aan an# 4e!a +en+an# diseases end
points
17 Ana!"" e"$. mem*%na" ,a+aan an# ,emacam-macam3 +e+a*" ecaa
%m%m a*a,"!a mem,a'a ana!"" e"$. %m%mna menca$%* em*a+ !an#$a'
e,a#a" ,e"$%+
Lan#$a' *e+ama Hazard Identification(Ien+"8"$a" 6a'aa)
Lan#$a' $e%a Dose Response Evaluation(E?a!%a" D."
Re*.n)
Lan#$a' $e+"#a Exposure Assesment (Pen#%$%an
Pema4anan)
Lan#$a' $eem*a+ Risk Caracterisation(Pene+a*an Re"$.)
1; Ien+"8"$a" 6a'aa ,e+%4%an %n+%$ men#ena!" am*a$ ,%%$ $ee'a+an
an# "e,a,$an .!e' *ema4anan %+% ,a'an an# ean# "*e!a4a" anmema+"$an m%+% an $e$%a+an ,%$+"-,%$+" an# men%$%n#na Dam*a$
,%%$ $ee'a+an an# *e!% mem*e.!e' *e'a+"an aa!a' aa ac%n an#
,e"8a+ "+ema+"$ an $a"n.#en
1;1 Daa ac%n "+em"$ aa!a' %n+%$ men4e!a$an ecaa %m%m am*a$
,%%$ $ee'a+an an# +e4a" a!am +%,%' man%"a e,a#a" 'a"! a" $.n+a$
en#an ,a'an ,e,a'aa a" !%a +%,%' Daa ac%n "n" 'ena$na ",ea$an
1:
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
14/27
en#an aa ac%n !.ca! an# "a+"$an e,a#a" am*a$ ,%%$ $ee'a+an *aa
,a#"an +%,%' an# $.n+a$ !an#%n# en#an ,a'an (6a#"an "n" +"a$ a$an
",a'a !e,"' !an4%+) Te#an+%n# *aa ."3 *ema4anan .!e' ,a'an a*a+
men"m,%!$an ,e,a#a" am*a$ +.$"$ emacam "n" a" $ema+"an a+a%
+"m,%!na *ena$"+ e"% e*e+" $an$e $e*e%,a'an m"n. *aa ,".$"m"a3
8"".!.#" a+a%*%n *a+.!.#" +%,%' 6a'an $"m"a an# men"m,%!$an +.$""+a
e!a"n $an$e "e,%+ ,a'an ,eac%n "+em"$ $aena a*a+ mem*en#a%'"
8%n#" ,e,a#a" ""+em .#an Pe'a+"an $ee'a+an !"n#$%n#an ,"aana 4%#a
"aa'$an *aa am*a$ +.$"$ an# +e4a" *aa ." an# !e,"' ena'
Dam*a$ +.$"$ emacam "n" "$ena! e,a#a" Bcritical effectC D" ,a5a'
+"n#$a+ critical effect"a%m"$an em%a am*a$ +.$"$ +"a$ +e4a"
1;2 Daa ac%n $a"n.#en aa!a' %n+%$ men4e!a$an ,a'an an# a*a+
men"m,%!$an $an$e >aa-caa an# "#%na$an %n+%$ men"!a" a*a$a' %a+%
,a'an ,e"8a+ $a"n.#en ama en#an caa %n+%$ men"!a" aa ac%n
"+em"$3 +e+a*" aa ,e,ea*a BcautionC an# *e!% mena*a+ *e'a+"an a!am
e$+a*.!a" a+a a" 'e5an *ec.,aan $e man%"a E$+a*.!a" ,%$an a+%-
a+%na caa %n+%$ men4e!a$an am*a$ $a"n.#en3 +%" e*"em".!.#"
me%*a$an caa an# a!"n# me!en#$a*"
1< E?a!%a" D.e Re*.ne ,e+%4%an me!"'a+ aa ac%n an# +e$an%n#
a!am %a+% ,a'an ($"m"a ,e,a'aa) a+a% ecaa *e"8"$ aa!a' %n+%$
men4e!a$an ,a#a"mana %a+% $.n"" *ema4anan (ca3 ."3 8e$%en" an
%a") .!e' %a+% ,a'an an# ,e'%,%n#an en#an am*a$ $ee'a+an an#
+"m,%! E?a!%a" D.e Re*.ne %m%mna "aa'$an *aa %a am*a$ a"+%e8e$ "+em"$ an $a"n.#en K.ne* BReference DoseC ,"aana "#%na$an
%n+%$ e?a!%a" e8e$ "+em"$ BReference DoseC "aa$an *aa NOAEL (N.
O,e?e A?ee E88ec+ Le?e!) an# %m%mna "*e.!e' a" 'a"!
*en#ama+an 'e5an *ec.,aan Den#an em"$"an3 $e+"a$*a+"an me%*a$an
'a! an# !%ma' +e4a" an 8a$+. "n" me%*a$n maa!a' +een"" *aa
e?a!%a" E?a!%a" +e'aa* e8e$ $a"n.#en"$ men#"$%+" caa an# "#%na$an
17
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
15/27
%n+%$ e?a!%a" e8e$ "+em"$ en#an *enea*an a%m" an c"+e"a an# !e,"'
$e+a+
1 Pen#%$%an *ema4anan aa!a' %a+% *.e *en#%$%an a+a% *e$"aan
,ea3 8e%$en" an !amana *ema4anan *aa man%"a .!e' ena5a a!m
!"n#$%n#an Da!am *en#%$%an *a4anan 4%#a "*e$"a$an 4%m!a'3 "8a+ an
+"*e *.*%!a" an# +e*a4an Da!am me!a$ana$an *en#%$%an *ema4anan
*e!% mem*e+"m,an#$an em%a 4a!% *ema4anan an# +e"" a" ; e!emen
Pen#%$%an *ema4anan men#'a"!$an *e$"aan *ema4anan n%me"c an#
a*a+ "#%na$an a!am !an#$a'-!an#$a' %n+%$ men#$%an+"8"$a" e"$. *aa
$ee'a+an man%"a Pema4anan *aa man%"a a*a+ "%$% !an#%n# en#an
men#%$% +"n#$a+ ,a'an $"m"a an# "c%"#a" a!am !"n#$%n#an a+a%
men##%na$an Bpersonal monitorC Paa ,ana$ 'a! an# aa " me"a
!"n#$%n#an (%aa3a"3 +ana') "$.m,"na"$an en#an m.e! Bchemical fate
and transport a!am !"n#$%n#an a!am an m.e! *.!a $e#"a+an man%"a
1/ Pene+a*an e"$. me%*a$an !an#$a' a$'" a" ana!"" e"$. a!am mana
"n8.ma" +en+an# aa ac%n an *ema4anan ""n+e#a"$an $e a!am
BPe$"aan 6a+a A+aC a" e"$. $ee'a+an an# +e$an%n# a!am %a+%
ena5a 6a+aa a+a cene%n# "#%na$an %n+%$ +%4%an me!"n%n#" $ee'a+an
maaa$a3 a*a$a' ,a+a a+a %a+% ,a'aa3 ."3 ana+a% *ema4anan
Ana!"" e"$. ,"aa men#'a"!$an B%**e ,.%n e+"ma+e .8 "$C3 e'"n##a
e"$. e,enana +"a$ a$an !e,"' ,ea a" e"$. an# "*e$"a$an Un+%$
aa ac%n an# ,e"8a+ "+em"$3 *ene+a*an e"$. me!",a+$an *ene+a*an
a*a$a' *e$"aan a+a-a+a ."" 'a"an *aa +e*a4an ("+e+a*$an a!am*en#%$%an *ema4anan) !e,"' ,ea a" ." e8een" (." +an*a e"$.)
Semen+aa %n+%$ $an$e3 *ene+a*an e"$. me!",a+$an *e$e4aan *ene+a*an
,a+a a+a Be"$. $an$e e%m% '"%*C ,a#" "n"?"% an# +e*a4an en#an
men#a!"$an e"$. an# "+e+a*$an a!am e?a!%a" .e-e*.n en#an ."
'a"an a+a-a+a e%m% '"%* a" %a% $a"n.#en
1;
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
16/27
1 Pen#e!.!aan e"$. aa!a' %*aa %n+%$ men#ena!"$an e"$. am*a" *aa
+"n#$a+ an# +"a$ mem,a'aa$an U*aa "n" %m%mna me!"*%+" : !an#$a'3
a"+% (a) Pa+""*a" Maaa$a+3 (,) Pen#ena!"an 6a'aa3 an (c)
Peman+a%an Re"$. *e!% ""n#a+ ,a'5a +%4%an *e,a"$an ,e,ea-,ea %n+%$
e+"a* B+a$e'.!eC
11 Maaa$a+ e"n#$a!" ,e'aa* ,a'5a $.n"" !"n#$%n#an ,"a
"$em,a!"$an e*e+" Ba'%!% $a!aC ($eaaan e,e!%m +e4a" *encemaan)
,a#" *en#%a'a aa!a' ,a#a"mana mene!ea"$an "%e en#an ,"aa ece*a+-
ce*a+na +an*a $e'"!an#an c"+ana e,a#a" *emee"n+a' an# ,e+an##%n#
4a5a, Un+%$ $.n"" e*e+" "+% *e!% *a+""*a" an mene"ma "8a+ aa
*a+""*a" ,a'5a "a mem,%+%'$an 5a$+% an men#%a %m,e aa %n+%$
a*a" *aa $e*%+%an 5a!a% %n+%$ mene!ea"$an maa!a' an# e,enana
ee'ana
12 A*a,"!a $e*%+%an +e!a' ",%a+ +en+an# ,a'aa a+a% e"$. an# "n#"n
"$ena!"$an3 ma$a *"!"'an *en#ena!"an e"$. *e!% "%m%$an
Pen#ena!"an "+% ,"aana "aa'$an $e*aa %a aaan3 a"+% (a)
*en#ena!"an *aa %m,ena3 an (,) *en#ena!"an *ema4anan Ke#"a+an
*en#ena!"an "+% *e!% ""$%+" en#an *eman+a%an %n+%$ men4am"n ,a'5a
e"$. a*a+ "4a#a *aa +"n#$a+ +"a$ mem,a'aa$an
110 K.m%n"$a" Re"$. F %a+% %*aa %n+%$ men#"n8.ma"$an an
menaan$an maaa$a+ %m%m +en+an# 'a"! ana!"" e"$. an am*a$na3
menen#a ea$" mee$a3 an me!",a+$an mee$a a!am *eencanaan*en#e!.!aan e"$. K.m%n"$a" e"$. an# ,a"$ aa!' *.e %a aa' an+aa
Maaa$a+ an# +e$ena e"$. an In+"+%" Pen#a+% %n+%$ me%m%$an
$ee*a$a+an +en+an# ,a#a"mana ,a'aa !"n#$%n#an a$an "a+a" an 'a%
men4a" ,a#"an "n+e#a! a!am ana!"" e"$. an *en#e!.!aan e"$.
1
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
17/27
!A! 2
KERANGKA DAN LANGKA%LANGKA% ADKL
21 Me%4%$ *aa Ke*%+%an Men+e" Ke'a+an N.m.
/2Men$eSK@III1 +an##a! 1; A#%+% 1 +en+an# Pe.man
Te$n" Ana!"" Dam*a$ L"n#$%n#an mene+a*$an ,a'5a Ana!"" Dam*a$
Kee'a+an L"n#$%n#an (ADKL) "!a$ana$an a!am !"n#$%* *eencanaan3
*e!a$anaan3 an *en"!a"an a" a+% a'a an $e#"a+an *em,an#%nan
an# a*a+ men"m,%!$an am*a$ *en+"n# Le,"' !an4%+ "$a+a$an ,a'5a
ADKL a*a+ "+ea*$an *aa %a 'a! *.$.$3 a"+% (a) $a4"an a*e$$ee'a+an maaa$a+ a!am encana %a'a an $e#"a+an *em,an#%nan
an (,) $a4"an a*e$ $ee'a+an maaa$a+ ana+a% !"n#$%n#an a!am
an#$a *en#e!.!aan !"n#$%n#an '"%*
22 Ke4a"an *encemaan !"n#$%n#an aa!a' maa!a' !"n#$%n#an *en+"n# an#
e"n# men"m,%!$an am*a$ $ee'a+an maaa$a+ Da!am $a"+an en#an
maa!a' +ee,%+3 e$+. $ee'a+an $'%%na +a8 +e$n" $ee'a+an
!"n#$%n#an "+%n+%+ ,e*ean !e,"' *.a$+"8 me!a$%$an $a4"an a*e$
$ee'a+an maaa$a+ an ,eama-ama e$+. !a"n +e$a"+ me!a$ana$an
*en#e!.!aan !"n#$%n#an %n+%$ men%$%n# $ee'a+an maaa$a+
2: Pe.man "n" "%%n e,a#a" *e#an#an ,a#" *e+%#a +e$n" $ee'a+an
!"n#$%n#an %n+%$ ecaa e8e$+"8 me!a$ana$an $a4"an a*e$ $ee'a+an
maaa$a+ Le,"' *e"8"$ "#%na$an %n+%$ men#$a4" a*a$a' %a+% ,a'an
*encema an# !e*a an ma%$ $ea!am !"n#$%n#an man%"a +e!a'3
ean#3 a+a%$a' a$an men"m,%!$an am*a$ $ee'a+an L%aan a"
*e!a$anaan ADKL aa!a' e*ean#$a+ "n8.ma" an# a$an ,e#%na ,a#"
*eencana an mana#e *.#am*.e$ %n+%$ mene$an a+a% men#%an#"
$em%n#$"nan am*a$ "ma$%
27 Un+%$ a*a+ me!a$%$an $a4"an ma$a ,a'an aa an# *e!% +ee"a
+en+%na aa!a' a+a an "n8.ma" Da+a an "n8.ma" +ee,%+ m%n#$"n
a$an "#%na$an ecaa !an#%n# an ,e,ea*a m%n#$"n *e!% "!a$%$an
man"*%!a" en#an meman8aa+$an +e$n"$-+e$n"$ +e+en+% Da+a an
"n8.ma" "n" ,"a "am,"! a" %m,e mana*%n a*a$a' a!am e$+.
1
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
18/27
$ee'a+an a+a%*%n "n+an" !a"n Secaa %m%m a+a an "n8.ma" "+%
menca$%* a+a an "n8.ma" an# e!e?an %n+%$ mencema+"
(a) >"" +"*e am*a$ $ee'a+an an# +"m,%!
(,) >"" *ema4anan an '%,%n#an B.e-e*.n Den#an men#e+a'%"
c""-c"" +ee,%+ a$an a*a+ "!a$%$an
(c) Pe$"aan e"$. $ee'a+an
() Pe%m%an aan-aan +en+an# ,a'an *encema an# "*e$enan$an
aa a!am me"a !"n#$%n#an (%aa3 a"3 ma$anan) an +"na$an
+e,a"$ %n+%$ me!a$%$an *en#e!.!aan !"n#$%n#an
2; Sa!a' a+% 8.c% ADKL a!am *e.man "n" aa!a' %n+%$ mencema+"
a*a$a' ,a'an *encema "ma$ +e!a' mema4an" *en%%$ Mencema+"
c"" *ema4anan "n" c%$%* %m"+ an %n+%$ "+% meme!%$an a+a an
"n8.ma" +en+an#
(a) L.$a" %m,e *encema (e!an4%+na a$an "e,%+ !.$a")3
(,) Na", an *e4a!anan ,a'an *encema " me"a !"n#$%n#an3
(c) S"8a+ an $.n"" me"a !"n#$%n#an3 e$"*" em.#a8"$ *en%%$
+e*a4an3 an
() Pe"+"5a *ema4anan *aa man%"a
2
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
19/27
am*a$ $ee'a+an ecaa !e,"' a!am Lan#$a'-!an#$a' ADKL %m%mna
",ea$an $ea!am / !an#$a' *a$+" nam%n !an#$a'-!an#$a' "+% ,"a
,e?a"a" +e#an+%n# *aa $e%n"$an !.$a" $e4a"an Lan#$a'-!an#$a'
"ma$% "#am,a$an a!am 6OKS 21
2/ La'()ah 1 F E?a!%a" "n8.ma" $e4a"an *encemaan "!a$%$an %n+%$
men#ena! !e,"' ,a"$ 'a!-'a! an# ,e$a"+an en#an $e4a"an "ma$% Me%4%$
*aa *aa"#m $ee'a+an !"n#$%n#an3 e?a!%a" "aa'$an $e*aa 7 "m*%!
e,a#a"mana an# "%a"$an *aa 6OKS 22 +"a$ em%a "n8.ma" "*e!%$an
%n+%$ $e#"a+an *en#$a4"an3 nam%n ma$"n !en#$a* "n8.ma" an# +ee"a ma$a
a$an mem,e"$an 'a"! $a4"an an# !e,"' ,a"$ Da+a "n8.ma" "4e!a$an !e,"'
!an4%+ *aa 6A6 :
2 La'()ah 2F !e,"' !an4%+3 *e!% 4%#a "+an#$a* %aana an e*.n an#
,e$em,an# " !a*an#an %n+%$ me!en#$a*" 7 "m*%! "n8.ma" *aa !an#$a' 1Mem*e!a4a" $e*e%!"an an e*.n +en+an# $e4a"an *encemaan a"
maaa$a+3 LSM3 mame"a ma%*%n $e*e%!"an a" e$+. !a"n ,a"$ an#
,e"8a+ ne#a+"?e ($e!%'an) a+a% *."+"8 (%*aa +"na$an *enan##%!an#an)
Lan#$a'-!an#$a' !e,"' !en#$a* "4e!a$an *aa 6A6 7
210 La'()ah 3 F *encema an# a$an "4a"$an aaan $a4"an !e,"' 4a%'
+en+an# am*a$na *aa $ee'a+an Pene+a*an "n" m%n#$"n +"a$ c%$%* "!a$%$an
e$a!" +e+a*" *e!% ,e%!an# e'"n##a "*e.!e' $ea$"nan ,a'5a ,a'an +ee,%+
1
LANGKAH-LANGKAH
ADKL
Lan#$a' 1 E?a!%a" a+a an "n8.ma" an# ,e$a"+an en#an
!.$a" $e4a"an (menca$%* "n8.ma" "m*%! 1323:3
an 7
Lan#$a' 2 Mem*e!a4a" $e*e%!"an +e'aa* *encemaan
Lan#$a' : Mene+a*$an ,a'an *encema aaan $a4"an
Lan#$a' 7 Ien+"8"$a" an e?a!%a" 4a!% *ema4anan
Lan#$a' ; Mem*e$"a$an am*a$ $ee'a+an maaa$a+
Lan#$a' < Ke"m*%!an an e$.mena"
Lan#$a' Pen#e!.!aan ""$.
Lan#$a' / La*.an
6OKS
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
20/27
,ena e,a#a" ,a'an *encema *en+"n# Lan#$a'-!an#$a' !e,"' !en#$a* "4e!a$an
*aa 6A6 ;
211 La'()ah F Ien+"8"$a" an e?a!%a" 4a!% *ema4anan aa!a' %a+% *.e
"mana ee.an# m%n#$"n +e*a4an .!e' ,a'an *encema Ja!% *ema4anan
menca$%* em%a e!emen an# men#'%,%n#$an em%a %m,e *encema $e
*en%%$ +e*a4an Ja!% *ema4anan "+% +e"" a" ; e!emen e,a#a"mana
"#am,a$an *aa 6.$ 2: Lan#$a' "n" c%!%* %m"+ meme!%$an c%$%* ,ana$
"n8.ma" Pen4e!aan !e,"' !en#$a* %n+%$ me!a$ana$an !an#$a' "n" "4e!a$an
*aa 6A6
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
21/27
5 ELEMEN JALUR PEMAJANAN1
2
:
7
;
Aa!a' aa! *encema (m"a! *a,"$
an# mem,%an# !"m,a' $e !"n#$%n#an)
a+a% me"a !"n#$%n#an (+"m,%nan
am*a')
Aa!a' !"n#$%n#an "mana *encema
"!e*a$an a"3+ana'3%aa3 an ,".+a
an# $em%"an "e,a$an en#an
me$an"me *ene,aan +e+en+% $e +"+"$-
+"+"$ *ema4anan
Aa!a' %a+% aea *.+en"a! a+a% "e!
"mana +e4a" $.n+a$ an+aa man%"aen#an me"a !"n#$%n#an +ecema3
m"a! %m% a+a% !a*an#an ,ema"n
Aa!a' caa en#an mana *encema
ma%$ a+a% $.n+a$ en#an +%,%'
man%"a +e+e!an3 *ena*aan a+a%
$.n+a$ $%!"+
Aa!a' .an#-.an# an# +e*a4an a+a%
,e*.+en" +e*a4an .!e' *encema *aa
+"+"$-+"+"$ *ema4anan
212 La'()ah 5 F Mem*e$"a$an am*a$ $ee'a+an aa!a' mem,%a+
*e$"aan a*a$a' *encemaan an# !e*a an a+a% ,eaa " me"a !"n#$%n#an
,e*.+en" a+a% +e!a' men"m,%!$an am*a$ $ee'a+an Kaena em"$"an ,ana$
am*a$ *encemaan an# aa " me"a !"n#$%n#an3 ma$a $em%n#$"nan am*a$
$ee'a+an 4%#a ,ana$ Kaena "+% *e!% "ca" %n+%$ mem*eem*"+ ana!"" Aa
21
6OKS 2:
SUM6ER
MEDIA
LINGKUNGAN
DAN
TITIK
>ARA
PENDUDUK
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
22/27
: caa an# a*a+ "!a$%$an3 a"+% (a) e?a!%a" +.$"$.!.#"3 (,) e?a!%a" 4en"
am*a$3 an (c) e?a!%a" $e*e%!"an maaa$a+ Ke+"#a caa +ee,%+ !e,"'
!en#$a* "4e!a$an *aa 6A6
21: La'()ah * F Ke"m*%!an an e$.mena" aa!a' men%%n $e"m*%!an
+en+an# am*a$ $ee'a+an an# ,e$a"+an en#an $e4a"an *encemaan an
men"a*$an e$.mena" en#an me"nc" +"na$an an# +e!a' "am,"! an an#
ma"' *e!% "am,"! Ke"m*%!an an e$.mena" ecaa a$*!""+ *e!%
men#$.m%n"$a"$an 'a!-'a! *en+"n# e*e+" *aa 6.$ 27 Pen4e!aan +en+an#
caa-caa mem*e"a*$an $e"m*%!an an e$.mena" "a4"$an *aa 6A6 /
6OKS 27 KESIMPULAN DAN REKOMENDASI
KESIMPULAN
1 DAMPAK KESEHATAN
2 KELEMAHAN IN9ORMASI
: KEPEDULIAN MAS=ARAKAT
7 KESIMPULAN =ANG 6ERKENAAN DENGAN JALUR PEMAJANAN
REKOMENDASI
1 KEGIATAN UNTUK MELINDUNGI MAS=ARAKAT
2 KEGIATAN UNTUK MEMPEROLEH TAM6AHAN IN9ORMASI
=ANG 6ERHU6UNGAN DENGAN KESEHATAN
: KEGIATAN UNTUK MEMPEROLEH TAM6AHAN IN9ORMASI
=ANG 6ERHU6UNGAN DENGAN LINGKUNGAN
7 TINDAKAN KESEHATAN MAS=ARAKAT
217 La'()ah +F Pen#e!.!aan ""$. aa!a' %*aa an# ecaa aa "!a$%$an
%n+%$ men#ena!"$an ""$. Da!am *en#e+"an an# !e,"' *e"8"$3 *en#e!.!aan
""$. !"n#$%n#an aa!a' *en#e!.!aan "+%a" an a+a% $.n"" !"n#$%n#an an#
22
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
23/27
men#an%n# ""$. an# "$e+a'%" a" 'a"! ana!"" ""$. e,e!%mna 6ana$
'a! *e!% mem*e.!e' *e+"m,an#an ecaa *.*.".na! men#"n#a+
$.m*!e$"+ana Ua"an *en#e!.!aan ""$. ecaa !e,"' !en#$a* "a4"$an *aa
6A6
21; La'()ah ,F La*.an aa!a' men%an#$an em%a 'a"! !an#$a'-!an#$a'
"a+a $ea!am %a+% 8.ma+ an# m%a' ""$%+" an "cena nam%n mena4"$an
a+a an "n8.ma" an# !en#$a* La*.an "aan$an %n+%$ "$e!.m*.$$an
$ea!am 7 ,a#"an *e+ama (a) *en#%m*%!an "n8.ma" an# e!e?an3 (,)
.$%men+a" $e*e%!"an maaa$a+3 (c) "en+"8"$a" *encemaan3 an () e?a!%a"
*ene,aan *encemaan an *.e *ema4anan Kem%"an "!an4%+$an *aa (e)
am*a$ $ee'a+an ,eaa$an 'a"! $a4"an +e'aa* a+a 4en" am*a$ an
+.$"$.!.#" 6a#"an +ea$'" (8) aa!a' $e"m*%!an an e$.mena" Ma+e" an
8.ma+ !a*.an "a4"$an *aa 6A6 10
21
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
24/27
:: Da+a *"me Me+.a *en#%m*%!an a+a *"me ,emacam-macam =an#
%m%m "#%na$an aa!a' 5a5ancaa3 $%e".ne en#an men#"" en""3
*en#ama+an3 *en#%$%an 8""$ a+a% $"m"a5" !"n#$%n#an3 an $%n4%n#an !a*an#an
::1 Wa5ancaa F aa!a' me+.a an# *a!"n# ,ana$ "#%na$an Me+.a "n"
a*a+ "#%na$an %n+%$ men#%m*%!$an a+a *ema4anan e$aan# a+a% *ema4anan
maa !a!% Man%n3 $e%ana +"a$ ,e,a a" $e$e!"%an .!e' aana
$ecene%n#an %,e$ %n+%$ +"a$ me!a*.$an em%a *ema4anan an# *ena'
"a!am" Pe"!a$% .c"a! an# "%$a" cene%n# !e,"' ,ana$ "!a*.$an
Ke$e!"%an e*e+" "n" "e,%+ B.c"a! e"a,"!"+ ,"aC Ke$e!"%an !a"n an#
m%n#$"n +e4a" aa!a' %,e$ mem,e"$an 4a5a,an ,e!e,"'an ,"!a "a "m"n+a
%n+%$ men#"n#a+ 'a!-'a! +e+en+% a!am %a+% *e".e " maa !a!% S%,e$
cene%n# men#"n#a+ *ema4anan an# +e4a" "!%a *e".e *ema4anan "+% an
me!a*.$anna +e4a" a!am *e".e *ema4anan Ke$e!"%an emacam "n" "e,%+
B+e!ec.*"n#C Ke+e!",a+an *e5a5ancaa a!am *.e *en#%m*%!an a+a a*a+
mem,an+% %n+%$ men4am"n +e,en+%$na $e4aama en#an %,e$3 men#%an#"
$ea!a'*a'aman +en+an# ma$% a+" *e+anaan an mema$"ma!$an
27
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
25/27
Pen#%m*%!an a+a an# ,ena-,ena ,e#%na Me+.a 5a5ancaa ,"a
mem*e.!e' a+a en#an !e,"' ,ana$an !e,"' e+"! e+a $.m*!e$3
nam%n e!a+"8 ma'a! an $em%n#$"nan ma%$na $ea!a'an-$ea!a'an
an# "!a$%$an *e5a5ancaa
::2 K%e".ne- *aa aana a+a an# a*a+ "$%m*%!$an en#an
5a5ancaa a*a+ *%!a "$%m*%!$an en#an $%e".ne Nam%n 4%m!a'
a+a an# a*a+ "$%m*%!$an en#an me+.a "n" +e'am,a+ .!e' a+"n#
4a5a,an an# $em,a!"3 +e%+ama %n+%$ $%e".ne an# *an4an#
D"am*"n# "+%3 me+.a "n" men#'aa*" ""$. $ea!a'an %,+an"a! a+a%
+"a$ mam*% menam*%n# 4a5a,an +e'aa* ,%+"-,%+" "n"?"% an#
$.m*!e$ Pen#a!aman men%n4%$$an ,a'5a $%e".ne an# "!a$%$an
me!a!%" %a+ men#'a"!$an a+"n# 4a5a,an an# ena' Nam%n3 aa caa-
caa an# "+em*%' %n+%$ mena"$$anna3 m"a!na en#an *ene+a*an
e*.nen an# +e*a+3 mem,e" +.*"$ an# mena"$3 *ene"aan "nen+"8
a+a% 'a"a' a" *.n. Pem"!"'an +a'%n %?e" !! An+a 4em*%+
$%e".ne an %*e?"e an# ,a"$ a*a+ men"n#$a+$an a+"n# 4a5a,an
Pe$e4aan an+a 4em*%+ "n" 'a% "!a$%$an .!e' +ena#a !a*an#an +e!a+"'3
ca$a*3 a4"n3 an ,"a mem,an#%n $e4aama an mam*% men4e!a$an
*en+"n#na 4a5a,an a!am +%" K%e".ne en#an %*e?"e ,"aana
"!a$%$an ,"!a a+a "$%m*%!$an a" $e!.m*.$ %,e$ (m"ana$-ana$
e$.!a') a+a% %,e$ 'a% ,e$%m*%! " %a+% +em*a+ %n+%$ ,e,ea*a
*en#%$%an !a"n (m"a! %n+%$ *eme"$aan aa')
::: Pen#ama+an +e'aa* %,e$-"!a$%$an %n+%$ a*a+ men#e+a'%"
*ema4anan aa "n" A+",%+ e3 m"a!na3 ,"a "%$% en#an*en#ama+an A+",%+ !a"n e*e+" 5ana am,%+ a*a+ "ca+a+ e*en%'na
ecaa %,e$+"8 .!e' *e+%#a !a*an#an3 nam%n ,"a ",%a+ !e,"' .,e$+"8
en#an caa mem,an"n#$an en#an 5ana +ana an# "e"a$an
Pen#ama+an ?a"a,e! a+",%+ a+a% *e"!a$% %,e$ ecaa !an#%n#
meme!%$an *a+""*a" a$+"8 *en#ama+ a!am $e'"%*an %,e$ e!ama
*e".e *en#ama+an M"a!na e.an# a'!" #"" men#ama+" 5a$+% ma$an
" %ma' +an##a %,e$3 menca+a+ a+a% ,a'$an men#am,"! am*e! (%n+%$
2;
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
26/27
"ana!"") a*a an# "ma$an .!e' %,e$ Pen#ama+an !an#%n# +en+an#
*e"!a$% ,e!%m ,e#"+% ,ana$ "!a$%$an e,a#a" me+.a %+ama a!am
e*"em".!.#" $aena maa!a' ?a!"a" a!am me+.a *en#%$%an !a"n
Da!am *en#%$%an *e"!a$%3 *en#ama+an !an#%n# men#an%n# $e$%a+an
an $e!ema'an
Ke$%a+an "+% an+aa !a"n
- !e,"' .,e$+"8
- a*a+ "#%na$an %n+%$ *e"!a$% ,eam*a$ ena'
- "m%n#$"n$an %n+%$ men##a!" e+"! an# %,+an"a!
::7 Pen#%$%an 8""$ an $"m"a5" +en+an# %,e$ F $e#%naan *en#%$%an
8""$ a+a% $"m"a5" %n+%$ e*"em".!.#" e,a#"an ,ea +e#an+%n# *aa
a*a$a' me+.a "+% men%n4%$$an aana '%,%n#an en#an a+",%+ a+a%
?a"a,!e an# *a+" a" %,e$ a+a% !"n#$%n#an Se,ea*a ,ea ?a"a"
a+",%+ 4%#a an#a+ *en+"n# M"a!na3 *en%$%an #ene+"c (+"*e HLA) an#
e!a+"8 +e+a* e*an4an# '"%* an en#an em"$"an a*a+ "%$% $a*an
a4a Se,a!"$na +e4a" *aa *en#%$%an $a,.n m.n.$"a (>O) a"
%aa *ena8aan3 an# *aa 8a$+ana 'ana ,e'%,%n#an en#an "n+a$e
aa* .$.$ (a+a% %m,e >O !a"n) ,e,ea*a 4am e,e!%mna Hana
?a"a,!e an# aa e$aan# an# ,"a "%$% en#an me+.a 8""$ a+a%
$"m"a5" Nam%n ,"!a ?a"a,!e "+% +a,"!3 am*a" ,a+a +e+en+% +a+% maa
!a!% a*a+ "+%n4%$$an .!e' +a+% aa+ "n"3 m"a! ?a"a,!e !a*" +"ma'
'"+am #%" an $.nen+a" me$%" " am,%+ an $%$%
::; Pen#%$%an 8""$ a+a% $"m"a5" !"n#$%n#an F men#'aa*" maa!a' an#
ama en#an *en#%$%an %,e$3 $ec%a!" aana *en#a%' *ena$"+ a!am
%,e$ Pen#%$%an "n" ,"aana 'ana ,e$a"+an en#an !"n#$%n#an
e$aan#3 $ec%a!" ,"!a aa ca+a+an !a"n Kaan#-$aan# ,"a +e4a" ,a'5a
*en#%$%an e$aan# mencem"n$an $.n"" !"n#$%n#an maa !a!% (m"a!
+"ma' '"+am a!am *ene"aan a" m"n%m a" %ma' mee$a +ea'%!%)
2
-
5/22/2018 Analisis Dampak Keshatan Lingkungan (10)
27/27
::