Analiza e programeve buxhetore të lidhurame sektorët e Kulturës, Arsimit dhe

Përfshirjes Sociale

Blerina XHANIEksperte

SKZHI 2015-2020

• Shtylla 3: Investimi në kapitalin njerëzor dhe kohezioni social

• (…) Bashkë me sistemet e qeverisjes së mirë, demokracinë dhe shtetin ligjor,dimensioni human dhe social i Shqipërisë, ,mbështesin rritjen e konomike dhebegatinë e saj nëpërmjet:– një sistemi modern arsimor, që ka në themel nevojat dhe interesat e nxënësve e studentëve;

– një sistemi të kujdesit shëndetësor universal dhe cilësor, të përdorshëm nga të gjithë qytetarët e Shqipërisë;.

– zgjerimit të mundësive për punësim të denjë për të gjitha gratë dhe burrat e Shqipërisë;

– një sistemi të sigurimeve shoqërore financiarisht të qëndrueshëm;

– një sistemi më të fortë të mbrojtjes sociale;

– përfshirjes sociale, ku shoqëria u mundëson shqiptarëve qasje të barabartë;

– barazisë gjinore dhe barazisë së mundësive;

– arteve të zhvilluara dhe trashëgimisë kulturore;

– më shumë mundësive dhe një përfshirjeje më të madhe në sporte; dhe

– një mbështetjeje më të madhe dhe më të fokusuar të të rinjve të Shqipërisë.

11.7 Ndërtimi i një shoqërie më gjithëpërfshirëse

Vizioni:

“Një shoqëri gjithëpërfshirëse, që krijon akses të barabartë përtë gjithë qytetarët në lidhje me shërbimet publike, dukelehtësuar dhe mbështetur pjesëmarrjen e tyre aktive nëshoqëri, pavarësisht nga niveli i të ardhurave, gjinia, mosha,aftësia e kufizuar, përkatësia etnike, orientimi seksual,vendbanimi apo besimi fetar”

Strategjia PAK

• Objektivi 1: Inkurajimi dhe edukimi për një shoqëri që mundësonpjesëmarrjen e personave me aftësi të kufizuara.

• Të mundësohet që personat me aftësi të kufizuara të shërbejnë sispecialistë në sektorët e tyre.

• Të njihen dhe të vlerësohen arritjet e personave me aftësi të kufizuara.

• Të përfshihen pikëpamjet e personave me aftësi të kufizuara nëdebatet etike dhe bioetike.

• Të inkurajohet debati i vazhdueshëm mbi çështjet e aftësisë sëkufizuar në Shqipëri.

11.9 Fuqizimi i Rinisë

Vizioni

“Një rini aktive dhe me barazi në të gjitha fushat e jetësshoqërore, e shëndetshme, e arsimuar dhe me një status tëkonsoliduar në shoqëri”

Plani Kombëtar për Rininë

Plani Kombëtar i Veprimit për Rininë për periudhën 2015-2020,përfaqëson në këtë mënyrë dokumentin themelor për bashkërendimindhe zbatimin e politikave ndërsektoriale për rininë duke filluar ngapunësimi dhe arsimi, mbrojtja e shëndetit dhe mbrojtja sociale, kultura,sporti dhe vullnetarizmi, e veçanërisht rritja e pjesëmarrjes së të rinjvenë proceset demokratike dhe vendimarrjen politike.

IX. OBJEKTIVI STRATEGJIK 6: KULTURA DHE VULLNETARIZMI

Objektivi 6.1

Mbështetja e artistëve të rinj dhe grupeve rinore kulturore

Aktiviteti 6.1.2

Mbështetje për grupet e reja rinore kulturore dhe artistike (këngë, teatro, animacione) dhe popullarizim të tyre në ngjarje apo festa të rëndësishme.

Kultura

Ministria e Kulturës

Programi “Arti dhe Kultura”

Objektivi: Pasurimi ne masen 5% i programacionit dhe kalendareve artistike neInstitucionet e art kulture dhe sektoreve kreative te skenes e pavarur, dukerespektuar parimet e barazisë gjinore, krahasuar me vitin 2016;

Produkti:

Veprimtari të realizuara me fondet e programit art-kulturë sipas prioriteteve dheintegritetit gjinor

Rekomandime

Objektivi: Ofrimi i mbështetjes financiare për krijues të rinj në art dhe kulturë,për zhvillimin e veprimtarisë artistike të tyre brenda dhe jashtë vendit, dukerespektuar integrimin gjinor dhe barazinë e mundësive për të gjitha grupetsociale.

Tregues të performancës në nivel objektivi:

Niveli i mbështetjes financiare për projektet e të rinjve (ndarë sipas grupevePAK/romë/egjyptianë)

Vlera 2017: 40 milionë lekë

Vlera 2018: 50 milionë lekë / trend rritës

Produktet:

Projekte rinore të financuara;

Artiste femra të mbështetura financiarisht;

Rekomandime

Programi “Trashëgimia Kulturore dhe Muzetë”

Objektiv: Ofrimi i mbështetjes financiare për gratë që krijojnë produkte artizanaletë konsideruara si pjesë e trashëgimisë kulturore

Tregues performance në nivel objektivi:

Raporti i të rinjve artizane të mbështetur financiarisht ndaj totalit të përfituesve

Vlera financiare mesatare e përfituar nga të rinj artizanë

Nr i të rinjve artizane PAK/ROME/EGJYPTIANE, etj që kanë përfituar ndaj totalit tëpërfituesve

Produkte:

Të rinj artizane të mbështetur financiarisht

Arsimi

Strategjia PAK

Objektivi 2: Realizimi i të drejtave të personave me aftësi të kufizuara.

– Të sigurohet arsimimi i personave me aftësi të kufizuara në mënyrë që ata tënjohin të drejtat e tyre, të njohin diskriminimin dhe të jenë avokatë tëvetvetes.

Objektivi 3: Sigurimi i arsimit optimal për personat me aftësi tëkufizuara

Plani Kombëtar i Rinisë - Aktiviteti 1.1.3

“Forcimi i pjesëmarrjes aktive e Qeverisë së Nxënësve (arsimi parauniversitar) dhe Këshillave Studentorë (Universitete) në proceset e vendimmarrjes dhe rritjen e cilësisë së procesit arsimor”

• Treguesit e Performancës:

Arsimi parauniversitar: Dy (2) trajnime në vit për çdo Prefekturë (24 trajnime/vit) me pjesëmarrjen e të pakten 25-30 nxënës/trajnim.

Arsimi i Lartë: Një (1) takim kombëtar vjetor me pjesëmarrjen e 50-70 studentëve (nga universitet publike dhe jo-publike).

Buxheti:

• Buxheti i Shtetit – nuk ka fonde

• Fonde të pambuluara: 37,290,000 lekë për periudhën 2015-2020

Rekomandime

Në përmbushje të aktivitetit 1.1.3., në programet buxhetore “Arsimi i mesëm ipërgjithshëm”, dhe “Arsimi i Lartë” të parashikohet fondi prej rreth 7 milion lekë nëvit, që do të realizojë produktet:

• Trajnime për nxënësit e Arsimit të Mesëm të Përgjithshëm

• Trajnime për studentët e Arsimit të Lartë Publik

Tregues performance në nivel objektivi:

- Numri i takimeve/seancave dëgjimore të zhvilluara midis Qeverive të Nxënësvedhe Studentëve me Drejtoritë e Shkollave të Mesme/Dekanatin/KëshillinAdministrativ të IAL

- Vendime të marra nga organet drejtuese të Shkollave të Mesme / IAL tëinfluencuara nga Qeveritë e Nxënësve / Studentëve

Plani Kombëtar i Rinisë -Aktiviteti 4.2.1

“Fuqizim i fondit të ekselencës (me fonde nga shteti apo donacione të ndryshme)"

• Indikatori 1

Në PBA (2018-2020) në produktin b “Mbështetje financiare për kërkuesit, shkencëtarëte rinj që studiojnë jashtë vendit në 15 universitetet më të mira të botës, në ciklin e Doktoratures e post Doktoraturës, si dhe specialistët e ekspertët fitues në programinBRAIN GAIN të sektorit të arsimit” të programit të shkencës, janë parashikuar fondepër të promovuar studentët për kërkues shkencorë të rinj, me një numër mesatarprej 50 të tillë çdo vit dhe me një fond respektiv vjetor prej 115,000,000 lekë/vit. Objektivi i këtij aktiviteti është rritja e këtyre fondeve me 10% në vit bazuar në buxhetin e 2015, e cila planifikohet për t’u vendosur tek fondet e pambuluara nëmënyrë që të aplikohet për projekte dhe grande pranë donatorëve për mbulesa tëplota apo pjesore për këtë lloj target studentësh.

PBA 2018-2020 MASH- Fonde për shkencën

Rekomandime - MASR

Programi “Fonde për Shkencën”

Tregues performance në nivel objektivi:

Niveli i fondit të ekselencës në vite (trend rritës)

Përpjesa e të rinjve përfitues të fondit të ekselencës të cilët të punësuar nësektorin publik ndaj totalit

% e kërkuesve shkencorë PAK/Romë/Egjyptian që kanë përfituar nga fondi iekselencës ndaj totalit

Rekomandime – MASR (1)

Programi “Mbështetje për Sportin dhe Rininë”

Tregues Performance në nivel objektivi:

Financimi për sportistët e rinj me rezultate premtuese (trend rritës)

Financimi për projekte të grupeve rinore në fusha me interes publik (trend rritës)

% e të rinjve/grupeve rinore që vijnë nga shtresa sociale në nevojë të financuarandaj totalit

Plani Kombëtar i Rinisë -Aktiviteti 4.6.2

Krijimi i klasave lëvizëse (furgon) me qëllim nxitjen e të rinjve nga grupet minoritare/ vulnerable të ndjekin programet educative dhe arsimore.

Indikatori:

Gjashtë (6) klasa të lëvizshme të krijuara për të rinjtë jashtë sistemit arsimor

Buxheti

Buxheti i Shtetit: 950,000,000 lekë për periudhën (2015-2020)

Fonde të pambuluara:

Kontributi i MASR është përllogaritur direct nga MASR. Një klase lëvizëse kushtonmestarisht 10 000 000 lekë/klasë. Duhet financuar 1 klasë në vit, i ndarë kontributimesatarisht 80% MAS dhe 20% kosto e pambuluara.

Rekomandime

Programi “Arsimi i Mesëm i Përgjithshëm”

• Parashikimi një fondi të vecantë në PBA e programit buxhetor tëarsimit të mesëm të përgjithshëm për realizimin e Aktivitetit 6.2.2

• Ndarja e produktit në vite: Klasa të lëvizshme të krijuara për të rinjtëjashtë sistemit arsimor.

• Përcaktimi i vendodhjes (lëvizjes) së klasave

• Përcaktimi i treguesve të performancës lidhur me numrin/përpjesëne nxënësve PAK/romë/egjyptianë që kanë përfituar nga ky shërbim

PBA 2018-2020 MASH – Arsimi i Mesëm i Përgjithshëm

Rekomandime

Tregues performance në nivel objektivi:

Nr i fëmijëve PAK që kanë përfunduar me sukses ciklin e arsimit bazë dhe tëmesëm (nr i nxënësve mbetës)

Numri i fëmijëve romë/egjyptianë,etj që kanë përfunduar me sukses ciklin e arsimit para-universitar (nr i nxënësve mbetës)

Nota mesatare e përfundimit të studimeve para-universitare (për secilën ngakategoritë)

Produkte:

Nxënës me AK në arsimin para-universitar

Nxënës romë në arsimin para-universitar

Nxënës egjyptianë në arsimin para-universitar

PBA 2018-2020 MASH- Arsimi i lartë

Rekomandime

Programi “Arsimi i Lartë”

Tregues performance në nivel objektivi:

Nr i studentëve PAK që kanë përfituar nga skema e kredidhënies studentore, përvitin e parë të studimeve/vitet e studimeve në AL

Nr i studentëve romë/egjyptianë, etj, që kanë përfituar nga skema e kredidhëniesstudentore për vitin e parë të studimeve/vitet e studimeve në AL

Nr i studentëve PAK/Romë/egjyptianë, etj, që kanë mbaruar me sukses AL

Arsimi Profesionaldhe Tregu i Punës

Plani Kombëtar i Rinisë -Aktiviteti 2.2.2Përmirësimi i infrastruktures, bazës materiale praktike/laboratorike të shkollaveprofesionale me pajisje bashkëkohore didaktike, e të tjera

Indikatori

• Ruajtja dhe qëndrueshmeria financiare në investimet që do të kryhen për shkollatprofesionale, ruajtja e një rritje buxheti prej 5% çdo vit, bazuar në PBA e vitit 2015.

Buxheti

• Buxheti i Shtetit: 4,894,803,000 lekë për periudhën (2015-2020)

• Fonde të pambuluara:

• Ky aktivitet mendohet të realizohet nëpërmjet fondeve të MMRS si institucioni qënë reformat e vitit 2015 ka zhvillimin e arsimit profesional. Bazuar në PBA e 2015-2018 për arsimin janë përfshirë fondet e investimeve të 231 të cilat do tëpërdorenpër këtë program (burimi nga MMRS-PBA e Arsimit profesional). Përtej 2018 ështëaplikuar një rritje buxheti prej 5 % në mënyrë progresive për të ruajturqëndrueshmërinë e investimeve në arsimin profesional përtej 2018.

Strategjia PAK 2016-2020

• Të rritet pjesëmarrja në tregun e punës dhe të promovohen mundësi tëbarabarta për punë të denjë për personat me aftësi të kufizuara.

• Synimi: Deri në vitin 2020, numri i PAK që punësohen nga zyrat e punësimitnëpërmjet programeve specifike të nxitjes së punësimit të rritet cdo vit me 50% si dhe të rritet numri i të rinjve me AK që punësohen në administratënshtetërore.

PBA 2018-2020 MoFE- Arsimi i mesëm profesional

Produkti

Rekomandime

Programi “Arsimi i Mesëm Profesional”

Tregues performance në nivel objektivi:

Numri i kualifikimeve të ofruara nga AMP (trend rritës)

Niveli i investimeve publike për AMP në vite (trend rritës)

% e nxënësve PAK/Romë/Egjyptianë ndaj totalit të nxënësve në AMP

% e nxënësve PAK/Romë/Egjyptianë ndaj totalit të nxënësve në AMP që marrincertifikatë kualifikimi

% nxënësve PAK/Romë/Egjyptianë ndaj totalit të nxënësve në AMP që punësohennë profesion pas shkollimit

Programi “Arsimi i Mesëm Profesional”

• Objektivi “Rritja e aksesit dhe cilesise se ofruesve te AFP, nepermejtrritjes me 5% te investimeve ne shkollat e AP (ne krahasim me2017),(laboratorë, pajisje, kurikulat, materiale mësimore), rritjanumrit e pjesmarrjes ne AFP me 25% (4% e te jene femra)tenxenesve ne krahasim me nje vit me pare”

• Produktet e lidhura me këtë objektiv:

– Shkolla dhe baza prodhuse te rikostrutuara dhe te ndertuara

– Shkolla dhe baza prodhuese AP te pajisura me makineri pajisje dhelaboratore

Rekomandime

Objektivi “Ofrimi i Arsimit të Mesëm Profesional cilësor, të drejtë, dhe gjithëpërfshirës”

Treguesit e Performancës në nivel Objektivi:

• Numri i nxënësve për klasë (rang kombëtar dhe rajonal)

• Rezultatet e nxënësve në provimet e maturës shtetërore për lëndët bazë

• % e nxënësve që mbarojnë AMP dhe fillojnë studimet universitare (publik dhe privat)ndaj totalit

• % e nxënësve që mbarojnë AMP dhe fillojnë punë në profilet përkatëse

Produkte:

• Nxënës që ndjekin Arsimin e Mesëm Profesional/% e PAK ndaj totalit;

• Mësues të trainuar/ % mësuesve PAK

• Klasa të ndërtuara / rikonstruktuara sipas standardeve për PAK