Analiza strategiczna powiatu. Misja i wizja powiatu. Cele i programy strategiczne. Zadania realizacyjne

Starostwo Powiatowe w Raciborzu

Strategia RozwojuPowiatu Raciborskiego

Cz II

Analiza strategiczna powiatuMisja i wizja powiatuCele i programy strategiczneZadania realizacyjne

Racibrz - Opole, sierpie 2000 r.Spis treciHYPERLINK \l "_Toc491497144" Informacje wstpne3HYPERLINK \l "_Toc491497145" I.Ksztatowanie przyszoci zadaniem samorzdu terytorialnego6HYPERLINK \l "_Toc491497146" 1.1.Potrzeby jako wyznacznik rozwoju spoeczestw6HYPERLINK \l "_Toc491497147" 1.2.Koncepcje rozwoju zrwnowaonego10HYPERLINK \l "_Toc491497148" 1.3.Przesanki i celowo opracowania strategii rozwoju powiatu15HYPERLINK \l "_Toc491497149" II.Strategia powiatu w systemie strategicznego planowania obszarw24HYPERLINK \l "_Toc491497150" 2.1.Istota strategii rozwoju powiatu24HYPERLINK \l "_Toc491497151" 2.2.Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego wnioski do strategii rozwoju powiatu32HYPERLINK \l "_Toc491497152" 2.3.Wnioski do strategii powiatu raciborskiego ze Strategii Rozwoju Wojewdztwa lskiego38HYPERLINK \l "_Toc491497153" 2.4.Wnioski do strategii powiatu raciborskiego ze strategii rozwoju i projektu planu zagospodarowania przestrzennego Wojewdztwa Opolskiego47HYPERLINK \l "_Toc491497154" 2.5.Wnioski do strategii rozwoju powiatu raciborskiego wynikajce ze studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin51HYPERLINK \l "_Toc491497155" III.Analiza strategiczna56HYPERLINK \l "_Toc491497156" 3.1.Przesanki metodyczne analizy strategicznej56HYPERLINK \l "_Toc491497157" 3.2.Analiza strategiczna metod SWOT65HYPERLINK \l "_Toc491497158" IV.Misja i wizja powiatu82HYPERLINK \l "_Toc491497159" 4.1.Misja powiatu pojcie, elementy skadowe, rola w strategii rozwoju82HYPERLINK \l "_Toc491497160" 4.2.Wizja rozwoju powiatw84HYPERLINK \l "_Toc491497161" 4.3.Misja i wizja powiatu raciborskiego88HYPERLINK \l "_Toc491497162" V.Cele strategiczne i operacyjne92HYPERLINK \l "_Toc491497163" 5.1.Cele w strategii rozwoju powiatu92HYPERLINK \l "_Toc491497164" 5.2.Cele strategiczne i programy rozwoju powiatu raciborskiego95HYPERLINK \l "_Toc491497165" VI.Zadania realizacyjne strategii powiatu raciborskiego109HYPERLINK \l "_Toc491497166" 6.1.Rodzaje i charakter realizowanych zada109HYPERLINK \l "_Toc491497167" 6.2.Zestaw podstawowych zada realizujcych cele i programy strategiczne111HYPERLINK \l "_Toc491497168" 6.3.Opis wybranych zada realizacyjnych154HYPERLINK \l "_Toc491497169" 6.3.1.Realizacja zbiornika wodnego Racibrz Dolny154HYPERLINK \l "_Toc491497170" 6.3.2.Inwestycje przeciwpowodziowe na obszarze zlewni grnej Odry156HYPERLINK \l "_Toc491497171" 6.3.3.Przystosowanie rz. Odry do celw eglugi rdldowej158HYPERLINK \l "_Toc491497172" 6.3.4.Realizacja zbiorowego programu kanalizacji sanitarnej gmin159HYPERLINK \l "_Toc491497173" 6.3.5.Powoanie w Raciborzu pastwowej wyszej szkoy zawodowej163HYPERLINK \l "_Toc491497174" 6.3.6.Prognoza rozwoju ludnoci i zasobw pracy powiatu raciborskiego do 2010 roku166HYPERLINK \l "_Toc491497175" 6.3.7.Pozyskiwanie zewntrznych rodkw finansowych na realizacj programw i zada strategii174HYPERLINK \l "_Toc491497176" Literatura przedmiotu i materiay rdowe185HYPERLINK \l "_Toc491497177" Opracowania wykonane w ramach prac nad strategi powiatu raciborskiego189HYPERLINK \l "_Toc491497178" Spis tabel190HYPERLINK \l "_Toc491497179" Spis rysunkw191

17

Informacje wstpneOpracowanie i przyjcie czci I Strategii Rozwoju Powiatu Raciborskiego w postaci Diagnozy stanu istniejcego i dotychczasowych procesw rozwoju umoliwio przystpienie do kolejnego etapu prac nad Strategi.Prace na tym etapie kontynuowa zesp autorski powoany przez Zakad Konsulitngu i Dziaalnoci Gospodarczej PETEX, pod kierunkiem prof. Zb. Mikoajewicza.Istotn cech tej fazy prac nad strategi bya wsppraca zespou autorskiego z rnymi rodowiskami reprezentujcymi okrelone dziedziny ycia i dziaalnoci spoeczno-gospodarczej na terenie powiatu.

W organizowanych kolejno spotkaniach o charakterze informacyjno-konsultacyjnym uczestniczyli przedstawiciele:rodowisk i instytucji odpowiedzialnych za funkcjonowanie systemw infrastruktury technicznej w powiecie (drogownictwo, komunikacja, czno, gospodarka komunalna, energetyka, gospodarka wodna i melioracje)rolnictwa, lenictwa, przetwrstwa rolno-spoywczego, organizacji dziaajcych na rzecz rolnictwainstytucji i organizacji dziaajcych w sferze opieki spoecznej i ochrony zdrowia w powiecieprzedsibiorstw i instytucji gospodarczych dziaajcych w miecie i powiecie Racibrz.instytucji i organizacji odpowiedzialnych za stan bezpieczestwa i porzdku publicznego w powiecie (policja, stra miejska, stra p. poarowa, stra graniczna, inspekcja sanitarna, weterynaryjna, budowlana)Wan form spoecznej konsultacji problemw zatrudnienia i bezrobocia w strategii rozwoju powiatu bya zorganizowana (25.05.2000) konferencja naukowa Strategia przeciwdziaania bezrobociu na lokalnym rynku pracy Raciborza.Podstawow rol w pracach nad strategi spenia powoany Konwent Rozwoju Powiatu. Na kolejnych posiedzeniach plenarnych Konwentu poddawano roboczym konsultacjom i weryfikacji najwaniejsze elementy prac nad strategi.

W pracach Konwentu Rozwoju Powiatu uczestniczyli reprezentujc:Biel Stanisaw- RIG RacibrzBugdol Marek- StarostaCzekajo Jzef- Starostwo PowiatoweCzogalla Monika- Gmina NdzaDuda Pawe- Gmina KornowacGlinka Janusz- RIG RacibrzJelonek Andrzej- Gmina KrzanowiceKolan Anastazja- Starostwo PowiatoweLampczyk Maksymilian- Gmina KrzyanowiceLenartowicz Gabriela- Miasto Racibrzomiska Sabina- Starostwo PowiatoweMaseko Wadysaw- Miasto i Gmina Kunia RaciborskaOsuchowski Jan- Starostwo PowiatoweReichel Jerzy- Gmina PietrowiceRogo Marian- Gmina KornowacStefaniak Edmund- Starostwo PowiatoweStrzedua Joachim- Gmina RudnikTomalik-Janko Katarzyna- Starostwo PowiatoweUrban Jan- Starostwo PowiatoweWawrzynek Andrzej- Gmina PietrowiceWdowiak Dariusz- Starostwo PowiatoweWolnik Wilhelm- Gmina KrzyanowiceZaczyk Jan- Gmina KornowacKsztatowanie przyszoci zadaniem samorzdu terytorialnegoPotrzeby jako wyznacznik rozwoju spoeczestwOdwrt od zasady centralnego planowania i gospodarki nakazowo-rozdzielczej spowodowa przeniesienie odpowiedzialnoci na jako ycia spoecznoci lokalnych na jednostki samorzdu terytorialnego.

Jako ycia to stopie zaspokojenia licznych ludzkich potrzeb. Im wikszy stopie ich zaspokojenia, tym wyszy poziom jakoci ycia. Proces lokalnego rozwoju to proces podnoszenia jakoci ycia osigany przez rozwj i doskonalenie usug o charakterze publicznym oraz tworzenie moliwie jak najlepszych warunkw do zaspokajania zbiorowych i indywidualnych potrzeb mieszkacw powiatu (gminy, wojewdztwa).Najbardziej popularna i uznawana koncepcja i struktura potrzeb spoecznych Abrahama H. Maslowa A.H. Maslow: Motivation and Personality. Harper-Row, New York 1970, s. 35 58. zakada, e rdem wszystkich ludzkich dziaa jest ch zaspokojenia rozmaitych potrzeb, ktre tworz hierarchiczn struktur. Na samym dole tej hierarchii znajduj si potrzeby o charakterze fizjologicznym (poywienia, ubrania, schronienia itp.). Zaspokojenie potrzeb na tym poziomie rodzi potrzeb zaspokojenia potrzeb wyszego rzdu, takich jak potrzeba bezpieczestwa, przynalenoci i mioci, prestiu i uznania, samorealizacji (por. rys. 1).

Potrzeby samokatualizacjiDenia do rozwoju swoich potencjalnych moliwoci (konieczne dla utrzymania wewntrznego spokoju i rwnowagi)

Potrzeby prestiu i uznania1 grupa: pragnienie potgi, wyczynu i wolnoci2 grupa: potrzeba respektu i uznania, dobrego statusu, sawy, dominacji

potrzeba poznawcza, potrzeba estetyczna

Potrzeby przynalenoci i miociPotrzeba przynalenoci do grupy; akceptacji i przezwycienia osamotnienia, eliminacji i obcoci

Potrzeby bezpieczestwaPotrzeba zalenoci; opieki i oparcia; protekcji; wolnoci od lku, niepokoju i chaosu; potrzeba adu, porzdku; przestrzegania praw; opieki silnego protektora

Potrzeby fizjologiczneGd, sen, pragnienia aktywnoci, potrzeby seksualne, potrzeba przyjemnych dozna zmysowych

Hierarchia podstawowych potrzeb wedug A.H. Maslowa

Ponadto wyrnia Maslow dodatkowo potrzeby poznawcze i estetyczne, traktujc je jako narzdzia suce zaspokajaniu potrzeb w wymienionych piciu podstawowych grupach.Zaspokojenie wasnych, indywidualnych potrzeb angauje wikszo stara kadego czowieka. Istniej jednak potrzeby, ktrych zaspokojenie uzalenione jest od wspdziaania wikszych lub mniejszych grup spoecznych. Organizacje takie mog by mniej lub bardziej sformalizowane i przyjmowa rne formy: stowarzyszenia, fundacji, instytucji samorzdu terytorialnego, gospodarczego lub zawodowego, instytucji pastwowych, a do struktur licznych organizacji midzynarodowych. Znaczenie samorzdu terytorialnego w ksztatowaniu jakoci ycia jest szczeglnie istotne, gdy posiada on prawnie usankcjonowan struktur, dochody oraz kompetencje i uprawnienia, ktre mog i powinny by wykorzystywane w dobrze rozumianym interesie publicznym. Wprawdzie zadania jednostek samorzdu terytorialnego okrelaj ustawy, to jednak wanym impulsem dziaa podejmowanych przez wadze lokalne powinna by ich umiejtno przewidywania oraz poczucie odpowiedzialnoci za wsplne sprawy mieszkacw.Zarzdzanie sprawami publicznymi wymaga przyjcia i respektowania zespou powszechnie akceptowanych wartoci, ktre powinny znajdowa swoje odzwierciedlenie w decyzjach podejmowanych przez radnych, zarzdy powiatw (a take gmin i wojewdztw) oraz tych wszystkich, ktrzy maj wpyw na sprawy lokalnych wsplnot samorzdowych. Wskaza mona sze podstawowych kategorii mieszczcych si w sferze oddziaywania samorzdu terytorialnego E. Boczyk-Kucharczyk, L. Cousins, K. Herbst, M. Stewart: Lokalne strategie rozwoju gospodarczego. Know How, Warszawa 1996, s. 1 11..S nimi:LokalnoPodstaw koncepcji rozwoju powiatu jest dostrzeganie specyfiki lokalnych problemw, uwzgldnianie zrnicowa gmin stanowicych powiat, oraz dostosowywanie rozwiza do lokalnych warunkw.AutonomiaDziaania podejmowane przez instytucje samorzdu terytorialnego musz odzwierciedla preferencje lokalnych spoecznoci. Tworzenie lokalnych programw gospodarczych powinno by efektem autonomicznych decyzji podejmowanych przez lokalny samorzd w porozumieniu z mieszkacami.DemokracjaDziaania polegajce na stymulowaniu lokalnego rozwoju spoecznego i gospodarczego powinny by podejmowane w ramach istniejcego, demokratycznego porzdku ustrojowego. Gwnym celem stosowania demokratycznych procedur jest potrzeba zachowania czytelnoci podejmowanych przez wadze decyzji oraz jasnoci i jawnoci formuowania opinii dotyczcych spraw powiatu.EfektywnoSterowanie procesami rozwojowymi powinno by realizowane w taki sposb, aby zapewni oszczdne, wydajne i skuteczne wykorzystanie wszystkich zasobw powiatu. Efektywne gospodarowanie finansami i majtkiem powiatu oraz zasobami ludzkimi powinno prowadzi do optymalizacji podejmowanych nakadw i uzyskiwanych efektw. Temu celowi suy powinna rwnie harmonijna wsppraca midzy wieloma instytucjami, organizacjami i firmami dziaajcymi na terenie powiatu.RwnowagaStymulowanie lokalnego rozwoju gospodarczego powinno by realizowane przy zachowaniu rwnowagi rnych grup interesw oraz agodzeniu ewentualnych sprzecznoci midzy nimi, jak rwnie midzy rozwojem dziaalnoci gospodarczej i wywoanymi przez t dziaalno zmianami w stanie rodowiska.TrwaoLokalny rozwj spoeczno-gospodarczy powinien by zrwnowaony i trway. Waciwe wywaenie proporcji midzy tempem rozwoju gospodarczego, spoecznego i ekologicznego powinno sprzyja zachowaniu trwaoci i wysokiej jakoci stanu rodowiska ycia i pracy ludnoci.

Z tych podstawowych kategorii wywodzi mona nastpne, bardziej szczegowe zasady i wartoci, ktre m.in. powinny tworzy podstaw opracowania strategicznych programw gospodarczych, zmierzajcych do poprawy jakoci ycia mieszkacw powiatu.Koncepcje rozwoju zrwnowaonegoRozwj wsplnot samorzdowych powinien by postrzegany jako proces staego wzrostu jakoci ycia lokalnych spoeczestw, wsparty na wzajemnie zrwnowaonych czynnikach o charakterze spoecznym, gospodarczym i ekologicznym. Dziaanie na rzecz zrwnowaonego rozwoju rozumiane jest jako podejmowanie i wprowadzanie w ycie takich decyzji, ktre na zasadzie kompromisu godz ze sob przeciwstawne cele waciwe dla kadej z wymienionych sfer rozwoju. W procesie planowania zrwnowaonego rozwoju konieczne jest rozumienie powiza pomidzy rnymi czynnikami tak, aby przy podejmowaniu decyzji dokonywa wyboru rozwiza zarazem: efektywnych gospodarczo, sprawiedliwych spoecznie oraz bezpiecznych dla rodowiska przyrodniczego, tj. tak, aby wzrost w jednej sferze nie odbywa si kosztem innej.

Tworzenie miejsc pracy; maksymalizacja dochodw; poszerzanie rynkw zbytu; minimalizacja kosztw wasnych itp.Rozwj gospodarczy

Rozwj ekologiczno-przestrzennyRozwj spoeczny

Zrwnowaony rozwj lokalny

Kreowanie samorzdowej wiadomoci i samodzielnoci, efektywne zaspokajanie zbiorowych potrzeb; jawno sprawowania wadzy; dbao o odpowiednio wysoki poziom technologii w gminie itp.

Poszanowanie zasobw rodowiska naturalnego; obudowa i ochrona zasobw; redukcja emisji zanieczyszcze, staranne planowanie przestrzenne itp.

Podstawowe sfery rozwoju zrwnowaonego

Gwnym celem rozwoju gospodarczego jest generowanie dochodw gospodarstw domowych, przedsibiorstw, a porednio (poprzez system podatkowy) budetu pastwa i budetw jednostek samorzdu terytorialnego. Efektem rozwoju w lokalnym sektorze gospodarczym powinien by stay wzrost obrotw i osiganego zysku, a w konsekwencji przyrost miejsc pracy. Konsekwencj rozwoju tej sfery jest wzrost zamonoci i jako ycia mieszkacw powiatu (gminy, wojewdztwa). Sprawno funkcjonowania lokalnej gospodarki w zasadniczy sposb wpywa na poziom ycia i tempo rozwoju lokalnej spoecznoci. Osabienie czy hamowanie rozwoju sektora gospodarczego musi nieuchronnie prowadzi do pogorszenia jakoci ycia mieszkacw i degradacji rodowiska przyrodniczego.Rozwj w sferze spoecznej to stay wzrost poziomu wyksztacenia mieszkacw, ich wiadomoci obywatelskiej oraz osobistej kultury. Obowizki lokalnego samorzdu zwizane z t sfer rozwoju sprowadzaj si gwnie do moliwie najlepszego zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkacw powiatu w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, kultury, pomocy spoecznej, adu i porzdku oraz bezpieczestwa publicznego. W tej sferze rozwoju mieszcz si rwnie sprawy zwizane z popularyzowaniem powszechnie uznanych wartoci etycznych oraz godnych naladowania postaw i zachowa.W sferze rozwoju ekologicznego i przestrzennego dominujce znaczenie ma zachowanie walorw rodowiska przyrodniczego oraz kreowanie adu przestrzennego. Podstawowe dezyderaty wizane z ksztatowaniem rozwoju w tej sferze to: redukcja emisji zanieczyszcze (powietrza, gleby, wody), poszanowanie i odbudowa zasobw naturalnego rodowiska przyrodniczego, instalowanie urzdze zapobiegajcych emisji zanieczyszcze oraz stosowanie proekologicznych technologii. Planowanie przestrzenne powinno mie na celu usuwanie konfliktw powstajcych w procesie zagospodarowywania terenw oraz ksztatowanie funkcjonalnego i estetycznego rodowiska ycia czowieka. Przyjte kierunki przestrzennego zagospodarowania powiatu powinny by spjne ze strategi jego rozwoju.Spord omawianych wyej sfer rozwoju lokalnego podstawowe znaczenie przypisa naley dziaalnoci gospodarczej, w istotnym stopniu ksztatujcej moliwoci rozwoju spoecznego i ekologicznego. Stymulowanie rozwoju gospodarczego przez dziaania administracji publicznej rnych szczebli, jakkolwiek czsto niedoceniane lub nawet negowane okazuje si jednak jak najbardziej zasadne. Wynika to z oczywistego faktu, e adne przedsibiorstwo nie dziaa w prni, ale w okrelonej przestrzeni fizycznej i spoecznej oraz w okrelonym otoczeniu prawnym. Jakkolwiek (prywatne w wikszoci) przedsibiorstwa samodzielnie decyduj o swoich sprawach, to jednak moliwoci ich dziaania uzalenione s od wielu czynnikw ksztatowanych m.in. przez instytucje pastwowe i samorzdowe. Wadze i administracja publiczna rnych szczebli mog skutecznie wspiera rozwj gospodarki starajc si stwarza korzystne warunki otoczenia dla sektora gospodarczego, jednoczenie redukujc niepodane zjawiska wywoane gr si wolnorynkowej konkurencji. Moliwoci oddziaywania lokalnych wadz i administracji samorzdowej na lokaln sfer gospodarcz powinny koncentrowa si przede wszystkim na grupie czynnikw o charakterze spoecznym i geograficzno-przestrzennym. Stymulowanie rozwoju powiatu dokonuje si gwnie poprzez:cykliczne dokonywanie ocen zachodzcych w powiecie przemianustalanie hierarchii celw, ktre powiat powinien osiga w bliszej i dalszej perspektywiedokonywanie oceny zasobw materialnych, ludzkich i organizacyjnych powiatuosiganie wysokiej sprawnoci dziaania w strukturach powiatowych jednostek organizacyjnych.

Rozwj lokalnego sektora gospodarczego ma bezporedni wpyw na ksztatowanie jakoci ycia mieszkacw powiatu. Rozwj przedsibiorstw tworzy bowiem nowe miejsca pracy praca jest rdem dochodw uzyskane dochody ksztatuj popyt popyt stymuluje produkcj dbr i usug itp.Tworzenie nowych miejsc pracy powinno by zatem podstawowym celem wikszo wysikw podejmowanych w procesie stymulowania zrwnowaonego rozwoju powiatu.Przesanki i celowo opracowania strategii rozwoju powiatuDugo oczekiwana reforma systemu zarzdzania pastwem i terytorialnej jego organizacji, wdraana formalnie od pocztku roku 1999 przyjmuje model unitarnego pastwa demokratycznego o zdecentralizowanej strukturze zarzdzania jako oglny kierunek docelowych przemian ustrojowych.

W modelu tym podstaw ustroju politycznego, spoecznego i gospodarczego jest demokracja przedstawicielska, wyraajca si w rozbudowie i umacnianiu samorzdu na wszystkich szczeblach terytorialnej organizacji pastwa.Rozwj i umocnienie systemu samorzdowego, pomimo przejciowych trudnoci (gwnie natury finansowej) pierwszych lat jego funkcjonowania to podstawowe zadanie, wdraajce system zdecentralizowanego zarzdzania pastwem, spjny z procesami demokratycznej jego transformacji wewntrznej i integracji ze strukturami europejskimi.Rozwj samorzdu terytorialnego jest podstawowym warunkiem umoliwiajcym prowadzenie polityki regionalnej i lokalnej w imieniu i na rzecz lokalnym i regionalnych spoecznoci. Rozwj ten jest wyrazem uznania, e spoecznoci te oraz reprezentujce je wadze przedstawicielskie potrafi samodzielnie, trafnie i obiektywnie okrela intensywno, skal i hierarchi potrzeb spoecznych, a rwnoczenie podejmowa suszne decyzje o doborze i rozdziale rodkw przeznaczonych na zaspokojenie tyche potrzeb.Ta bezporednia moliwo samodzielnej identyfikacji i hierarchizacji potrzeb oraz ustalania priorytetw w rozdziale dysponowanych rodkw, przy rwnoczesnej moliwoci spoecznej kontroli i oceny podejmowanych decyzji i dziaa, przesdza o walorach i przewadze zdecentralizowanego systemu sterowania procesami rozwoju spoeczno-gospodarczego w skali lokalnej tj. na szczeblu powiatu i gminy.Owo sterowanie procesami rozwoju spoeczno-gospodarczego musi mie charakter aktywny i twrczy, nastawiony na kreowanie przyszoci okrelonej jednostki terytorialnej, czyli powinno by oparte na podejciu strategicznym.Nie moe ono wyraa si w podejmowaniu biecych, czsto przypadkowych i nie ukierunkowanych decyzji, lecz powinno by wynikiem wiadomych, zamierzonych dziaa dugofalowych skierowanych na realizacj zamierzonych celw.Strategi rozwoju powiatu, rozumiemy jako okrelon koncepcj systemowego dziaania, polegajc na:wszechstronnym poznaniu i zdiagnozowaniu przedmiotu bada, tj. powiatu jego stanu, struktury, sposobu funkcjonowania, dotychczasowego rozwoju itp. w aspekcie uwarunkowa przyrodniczych, demograficznych, gospodarczych, spoecznych, przestrzennychformuowaniu misji i wizji powiatu oraz zbioru perspektywicznych celw i programw rozwojowychokrelaniu zasobw: ludzkich, naturalnych, rzeczowych, finansowych niezbdnych do realizacji przyjtych celwokreleniu sposobw postpowania w celu optymalnego wykorzystania dostpnych zasobw i metod dziaania, zapewniajcych realizacj przyjtych perspektywicznych celw rozwojowych.

Strategia rozwoju powiatu powinna zatem odpowiada na pytanie: co naley zrobi, aby funkcjonowa i rozwija si w przyszoci w celu optymalnego zaspokajania zbiorowych potrzeb lokalnej spoecznoci. Jej celem jest stworzenie podstaw do:sprawnego, skutecznego i efektywnego zarzdzania powiatem zarwno w duszym, jak i krtkim horyzoncie czasu, w tym zapewnia zgodnoci dziaa biecych z perspektywicznymiprzygotowania wadz samorzdowych do dziaa w sytuacji niepewnoci i ryzyka, wynikajcych ze zmieniajcych si uwarunkowa rozwojowychstwarzania warunkw, ktre uatwi rozwizywanie konfliktw i dysproporcji rozwojowych wykrywanych w toku analizy diagnostycznej dotychczasowych procesw, a take przeamywanie ogranicze i barier przyszego rozwojuoptymalnego wykorzystania wasnych zasobw demograficznych, materialnych, finansowychpozyskiwania rodkw finansowych ze rde zewntrznych, na realizacj przewidzianych w strategii przedsiwzipromocji powiatu i stymulowania jego rozwoju spoeczno-gospodarczego i kulturowego.

wiadomo trudnych zada i odpowiedzialnoci za sprawne funkcjonowanie i rozwj powiatu skania wadze lokalne do poszukiwania rnych sposobw i narzdzi (instrumentw) skutecznego zarzdzania. Jednym z takich wanych i sprawdzonych narzdzi jest planowanie strategiczne, rozumiane jako wiadomy, systematyczny i ukierunkowany na przyszo proces cigego przygotowywania i podejmowania decyzji dotyczcych przyszego poziomu rozwoju danej jednostki terytorialnej oraz koordynacji dziaa wasnych i innych podmiotw, z uwzgldnieniem uwarunkowa zewntrznych pyncych z jej otoczenia. Planowanie strategiczne wic to proces podejmowania decyzji opartych na dugookresowej wizji rozwoju powiatu, wkomponowanej w szerszy system spoeczno-gospodarczy (wojewdztwa, kraju). W tym wyraa si systemowe podejcie do problemw rozwoju okrelonej jednostki terytorialnej.W konsekwencji planowanie strategiczne to:stabilna i realistyczna postawa mylenia o przyszoci jednostki (powiatu)aktywny proces dostosowywania si jednostki terytorialnej do zmieniajcych si uwarunkowa zewntrznych i wewntrznychkreatywny proces wyboru jakociowo nowych celw rozwojowych o dalekosinych skutkachproces decyzyjny w przewaajcej mierze oparty na przewidywaniu przyszej rzeczywistoci, w ktrej bdzie dziaa dany powiat.

Zasadnicze funkcje samorzdu lokalnego s pochodn rozdziau zada i kompetencji spenianych przez cay 3-stopniowy system terytorialnej administracji publicznej.Samorzd lokalny (gminny, powiatowy) realizuje zadania, ktrych bezporednim adresatem (konsumentem) jest jednostka obywatel mieszkaniec lokalnej wsplnoty samorzdowej. Zadania, te zwizane z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wsplnoty maj charakter usug o powszechnym zasigu, tj. takich do ktrych ma prawo kady obywatel. Maj one charakter materialny lub decyzyjny, a ramowy zakres tych zada na poziomie powiatw okrela ustawa o samorzdzie powiatowym.Szeroki zakres zada na kadym ze szczebli samorzdu lokalnego przesdza o przedmiotowym zakresie strategii rozwoju powiatu (gminy wojewdztwa). Obejmowa ona powinna problematyk spoeczn, ekologiczn, gospodarcz i przestrzenn wzajemnie powizane i uwarunkowane.Zakres czasowy strategii w warstwie retrospektywnej obejmowa powinien analiz dotychczasowych procesw rozwoju (lub regresu) badanego obszaru, pozwalajc na uchwycenie podstawowych tendencji i kierunkw zmian nastpujcych w okresie transformacji.W warstwie prospektywnej strategia okrela powinna podstawowe cele i warunki ich realizacji w przekroju dugookresowym (ok. 10 15 lat) z ewent. wyrnieniem okresw przejciowych (przekrj redniookresowy). W strategii powiatu raciborskiego przyjto jej horyzont perspektywiczny na rok 2010, wyrniajc jako I etap realizacji rok 2005.Podkreli naley, e planowanie strategiczne moe i powinno odgrywa wielce pozytywn rol w dziaalnoci wadz samorzdowych.Waciwa ocena stanu istniejcego, gwnych problemw rozwoju, szans i zagroe, mocnych i sabych stron powiatu, a take okrelenie (czsto konkurencyjnych) celw rozwoju zmniejsza negatywne konsekwencje podejmowanych bieco dziaa.Strategia, prezentujca okrelon wizj rozwoju, ma niemae znaczenie dla pobudzenia podanej aktywnoci, zaangaowania i przedsibiorczoci mieszkacw powiatu, szczeglnie istotne w przypadkach wystpujcych zjawisk apatii, zniechcenia i braku perspektyw yciowych wrd lokalnych spoecznoci.W wietle powyszego strategia rozwoju lokalnego spenia szereg wanych funkcji, a wrd nich:funkcj regulacyjn, okrelajc polityk wadz samorzdowych w zakresie kierunkw i tempa rozwoju powiatu (gminy)funkcj stymulujc rozwj gospodarczy i cywilizacyjnyfunkcj informacyjno-promocyjnfunkcj koordynacyjno-kontroln.

Coraz wyraniej ksztatuje si pogld, e strategia rozwoju powiatu (gminy) powinna by opracowywana w kadej sytuacji. Ani ograniczony zakres informacji wyjciowych, ani niepewnoci co do uwarunkowa zewntrznych rozwoju, ani wysoko posiadanych rodkw finansowych nie powinny stanowi przeszkody w przystpieniu do opracowania strategii rozwoju powiatu (gminy).Zadania samorzdu lokalnego mona podzieli na 2 podstawowe grupy:zadania naoone na gminy i powiaty z mocy ustaw (o samorzdzie gminnym, o samorzdzie powiatowym, o zagospodarowaniu przestrzennym, o gospodarce komunalnej i inne). Wyraaj si one w bezporedniej, wasnej dziaalnoci samorzdu i podlegych mu jednostek organizacyjnych,zadania wynikajce z natury samorzdu terytorialnego i jego roli gospodarza terenu. Ich wyrazem jest dziaalno inspirujca, promujca i koordynujca samorzdu wobec innych organizacji, instytucji i podmiotw gospodarczych, funkcjonujcych na obszarze gminy czy powiatu.

W konsekwencji podstawowym podmiotem planowania strategicznego s wadze samorzdu lokalnego, a wic Rada i Zarzd powiatu.Szeroko ujmowane cele, funkcje, zakres planowania strategicznego wymagaj partnersko-eksperckiej metody i organizacji pracy, stosowanych w procesie konstruowania strategii, jak i pniejszej jej realizacji.Strategia, rozumiana jako proces cigego przygotowywania i podejmowania decyzji dotyczcych przyszego rozwoju okrelonej jednostki terytorialnej i koordynacji dziaa na rzecz sprawnej realizacji przyjtych ustale, wymaga spjnego, partnerskiego podejcia, cigego wspdziaania i zaangaowania wszystkich uczestnikw tego procesu przedstawicieli rnych rodowisk lokalnych, zorientowanych na osiganie zamierzonych celw rozwojowych powiatu.Partnerami spoecznymi, wspdziaajcymi w procesie tworzenia i realizacji strategii mog by reprezentanci:wadz samorzdowych (rady zarzdu, urzdu, powiatu)wszystkich gmin istniejcych w powiecieorganizacji spoecznych, politycznych, zawodowychrodowiska edukacji i kulturyprzedsibiorstw i organizacji gospodarczychinstytucji okoobiznesowych stowarzysze i izb gospodarczych, agencji, fundacji itp.

pracujcych pod merytorycznym kierownictwem ekspertw, zaangaowanych do opracowania strategii.Dla powodzenia prac nad opracowaniem strategii i jej wdroeniem niezbdne jest wyonienie (powoanie) sprawnej struktury organizacyjnej, skadajcej si z przedstawicieli w/w instytucji i organizacji. Struktur tak powoay wadze powiatu w postaci Konwentu Rozwoju Powiatu Raciborskiego, zapewniajc jej materialne warunki pracy.Ponadto z przedstawicielami rnych rodowisk organizowane byy spotkania zespou autorskiego strategii, celem pozyskania moliwie najszerszych opinii, pogldw, propozycji rozwiza itp. w okrelonych problemowych grupach zagadnie. Spotkania takie przeprowadzane byy m.in. z przedstawicielami gmin, uytkownikw systemw infrastruktury technicznej, instytucji obsugi rolnictwa, sfery gospodarczej, zdrowia i opieki spoecznej, bezpieczestwa i porzdku publicznego.Wanym bowiem, nie tylko w procesie tworzenia, ale zwaszcza dla pniejszej realizacji strategii jest, aby bya ona dzieem zbiorowym moliwie szerokiego grona osb, reprezentujcych rne organizacje i instytucje, rodowiska, zawody, grupy spoeczne ludnoci powiatu raciborskiego.Strategia powiatu w systemie strategicznego planowania obszarwIstota strategii rozwoju powiatuZarzdzanie i planowanie strategiczne, oparte na naukowych podstawach pojawiy si wraz z narodzinami nowoczesnego przedsibiorstwa i problemw zwizanych z kierowaniem jego dziaalnoci i procesami rozwoju B. Gliski, B.R. Kuc, P. Szczepankowski: Zarzdzanie strategiczne geneza, rozwj, priorytety. Warszawa 1996, s. 83.. Stosowane pocztkowo wycznie w organizacjach gospodarczych (wielkich przedsibiorstwach) idea i zasady planowania i zarzdzania strategicznego, z czasem obejmoway rwnie inne sfery ycia spoecznego, w tym rwnie organizacje administracji terytorialnej. Okazao si bowiem, e wiele cech organizacji terytorialnej administracji jest zbienych lub tosamych z cechami organizacji gospodarczych. Posiadaj okrelony cel dziaania, wasny personel, struktur organizacyjn i instrumenty, niezbdne do realizacji celw. S systemami otwartymi, dziaaj w okrelonym otoczeniu. Zmieniajce si otoczenie zmusza je do identyfikowania i reagowania na zmieniajce si szanse i zagroenia K. Bolesta-Kukuka: wiat organizacji. W: Zarzdzanie teoria i praktyka. red. A.K. Komiski, W. Piotrowski. Warszawa 1997, s. 45..

Planowanie strategiczne w polskich samorzdach terytorialnych (na szczeblu gmin) pojawio si dopiero pod koniec lat dziewidziesitych.Moliwoci wieloletniego planowania rozwoju ograniczay:brak ustale dotyczcych wieloletniego planowania i programowania rozwoju w przepisach regulujcych zasady funkcjonowania jednostek samorzdu terytorialnego (gmin)przepisy prawa budetowego, nakazujce planowanie i rozliczanie przedsiwzi komunalnych w cyklu rocznym, uniemoliwiajc tym samym okrelenie skutecznych metod realizacji planw i programw wieloletnichzasada jednoczesnego wyboru wszystkich radnych na okres czteroletniej kadencji. Jednoczesna wymiana penych skadw rad powoduje u radnych niech do podejmowania decyzji, ktre wykraczaj poza perspektyw koca ich kadencji.

Po roku 1994 wikszo gmin jako swoj strategi rozwoju przyjo Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy, wymagane przez ustaw o zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z 7.07.1994 o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 89, poz. 415), z pniejszymi zmianami.. Nie jest to w peni zasadne podejcie, gdy Studium uwarunkowa... powinno stanowi jedynie dezagregacj strategii rozwoju, a nie j zastpowa. Tym niemniej, rzetelnie sporzdzone Studium... to swoisty, wieloletni plan dziaania, oparty na dogbnej analizie stanu uwarunkowa rozwojowych i jako takie stanowi moe i powinno wane rdo informacji dla ksztatowania szczegowych programw przedsiwzi, okrelanych w strategii rozwoju gminy, a w pewnym stopniu rwnie strategii powiatu.Zasadnicze zmiany w zakresie moliwoci stosowania nowoczesnych metod zarzdzania w sferze administracji publicznej, sucych realizacji wieloletnich planw i programw rozwoju wprowadziy najnowsze ustawy ustrojowe: ustawy o samorzdzie wojewdztwa Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 o samorzdzie wojewdztwa (Dz.U. nr 91, poz. 576) i samorzdzie powiatowym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 o samorzdzie powiatowym (Dz.U. nr 91, poz. 578) oraz ustawa o finansach publicznych Dz.U. nr 155 z 1998 r, poz. 1014, ustawa o dochodach jednostek samorzdu terytorialnego w latach 1999 i 2000 Dz.U. nr 150 z 1998 r., poz. 983 i ustawa o wspieraniu rozwoju regionalnego Dz.U. nr 48 z 2000r., poz. 550.Ustawa o samorzdzie wojewdztwa stanowi, e podstawowym obowizkiem sejmikw wojewdzkich jest opracowanie strategii rozwoju, planw zagospodarowania przestrzennego oraz wieloletnich programw wojewdzkich, stanowicych podstaw do prowadzenia konkretnej dziaalnoci w celu realizacji przypisanych im zada. Przez analogi podobne obowizki podejmuj coraz czciej powiaty i gminy, pomimo, e nie s one ustalone obligatoryjnie w obowizujcych przepisach.Ustawa o finansach publicznych wprowadza istotne zmiany w stosunku do dotychczas obowizujcego prawa budetowego. Przewiduje ona moliwo okrelenia w budetach jednostek samorzdu terytorialnego limitw na finansowanie wieloletnich programw inwestycyjnych. Zmiana ta usuwa jedn z gwnych przeszkd ograniczajcych dotd moliwo wieloletniego planowania i programowania rozwoju wskazujc, e strategie lokalnego rozwoju powinny sta si jednym z podstawowych narzdzi wykorzystywanych do racjonalizacji dziaa podejmowanych przez wadze samorzdowe. Racjonalizacja taka stanie si realnie moliwa tylko wtedy, gdy treci strategii rozwoju mie bd odpowiedni struktur, atwo przekadaln na konkretne dziaania. Zatem strategie lokalnego rozwoju nie mog by tylko zapisem abstrakcyjnych postulatw adresowanych do bliej nieokrelonej przyszoci, lecz powinny by usystematyzowanym zbiorem najwaniejszych celw rozwoju oraz odpowiednich programw gospodarczych sucych ich realizacji. Strategia rozwoju powiatu to plan wieloletniego rozwoju, zakrelony w perspektywie kilkunastu lat.Jego struktura zoona jest z nastpujcych podstawowych elementw (rys. 3):deklaracji misji i wizji rozwoju powiatuzestawu podstawowych problemw (celw strategicznych) warunkujcych rozwj powiatuopisu konkretnych planw dziaania przyjmujcych posta najwaniejszych programw gospodarczych.

Strategia rozwoju powiatu

Misja i wizja rozwoju powiatu

Cel (problem) strategiczny IVCel (problem) strategiczny IIICel (problem) strategiczny IICel (problem) strategiczny I

Program 2Program 1Program 3Program 2Program 1Program 2Program 1Program 3Program 3Program 2Program 1Program 3

Elementy strategii rozwoju

Podstawow czci strategii rozwoju powiatu jest zesp programw, ktre w fazie wdraania strategii powinny przyjmowa posta konkretnych opracowa projektowych i realizacyjnych. Tre programw powinna odpowiada sformuowanej wczeniej misji i wizji rozwoju powiatu i dotyczy spraw okrelonych jako kluczowe (najwaniejsze z punktu widzenia dalszego rozwoju powiatu). Formuowanie misji i wizji rozwoju powiatu oraz treci odpowiadajcych im celw strategicznych i programw realizujcych powinne by oparte na prognozach wynikajcych z analizy uwarunkowa otoczenia oraz wewntrznych moliwoci i ogranicze rozwoju powiatu (analiza strategiczna).W wietle powyszych ustale, przyj mona, e strategia rozwoju powiatu to okrelona koncepcja systemowego dziaania, polegajca na formuowaniu katalogu perspektywicznych celw i programw rozwoju powiatu,, oraz okrelaniu logicznie uporzdkowanych dziaa zmierzajcych do ich realizacji, z uwzgldnieniem wewntrznych zasobw i moliwoci w jego otoczeniu, a take uwarunkowa zewntrznych, tkwicych w jego otoczeniu.Podstawowe zadania strategii sprowadzaj si do stworzenia podstaw dla:wytyczenia perspektywicznych kierunkw rozwoju powiatulepszego dostosowywania si powiatu do zmieniajcego si otoczenia, w ktrym tkwi szanse, jak i zagroenia dla jego rozwojusprawnego, skutecznego i efektywnego zarzdzania powiatem przez jego wadze, tak w krtkim jak i w dugim horyzoncie czasuplanowania i budetowania konkretnych przedsiwzi rozwojowychoptymalnego wykorzystywania ograniczonych wasnych rodkw finansowychpozyskiwania rodkw ze rde zewntrznych (krajowych i zagranicznych) na realizacj programowanych przedsiwzi inwestycyjnych.

Skuteczn i realistyczn strategi rozwoju powiatu wyrnia powinno kilka podstawowych cech:Dugi horyzont w czasie, zarwno z punktu widzenia okresu potrzebnego dla wykonania okrelonych programw i zada, jak i wystpienia efektw z tego tytuu. Efekty posugiwania si okrelon strategi mog ujawni si dopiero po duszym okresie.Koncentracja dziaalnoci, a w konsekwencji rodkw finansowo-rzeczowych na wzgldnie ograniczonej liczbie zamierze rozwojowych.Szerokie pasmo dziaa obejmowanych strategi: od sformuowania misji i wizji, przez wyznaczenie celw strategicznych do konkretnych programw i zada wykonawczych.Realizacj ustale strategii winna cechowa szczeglna konsekwencja.Dziaalno wszystkich szczebli i komrek organizacyjnych powiatu powinna by podporzdkowana skutecznej realizacji strategii.

Wymienione cechy wskazuj, e strategia jest centraln osi, wok ktrej skupia si powinny dziaania powiatu. Musi mie ona charakter dugookresowy (co najmniej 2 kadencje rady), obejmujce najwaniejsze dziaania powiatu, jest gwnym wyznacznikiem jego sukcesu lub niepowodze rozwojowych.

Potrzeba opracowywania strategicznych wizji rozwoju w rnych dziedzinach dziaalnoci staje si coraz bardziej oczywista i powszechna. Strategia rozwoju powiatu jest ju obecnie elementem zhierarchizowanego systemu strategii rozwoju struktur terytorialnych. System ten tworz (rys. 4).Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnegostrategie rozwoju wojewdztwstrategie rozwoju powiatwstrategie rozwoju gmin

Narodowy plan rozwoju na lata 2000-2006

Narodowa strategia rozwoju regionalnegoNarodowa strategie sektorowe

Narodowa strategia zatrudnienia i zasobw ludzkichWojewdzka strategia rozwoju

Narodowa strategia rolnictwa i rozwoju terenw wiejskichPowiatowe strategie rozwoju

Narodowa strategia rybowstwa

Narodowa strategia ochrony rodowiska przyrodniczego

Gminne strategie rozwoju

Narodowa strategia rozwoju transportu

Strategia powiatu w systemie wieloletniego planowania rozwoju kraju

Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego wraz ze strategiami organizacji terytorialnych niszego szczebla, oraz rwnolegle opracowywane narodowe strategie sektorowe:zatrudnienia i zasobw ludzkichrolnictwa i rozwoju terenw wiejskichrybostwaochrony rodowiska przyrodniczegorozwoju transportu

bd podstaw przygotowania Narodowego Planu Rozwoju na lata 2000 2006, zawierajcego strategi rozwoju spoeczno-ekonomicznego kraju.Dokumenty te bd wykorzystywane przy programowaniu alokacji funduszy przedakcesyjnych Unii Europejskiej. Przygotowanie Narodowego Planu Rozwoju umoliwi wynegocjowanie z Komisj Europejsk dokumentu Podstawy Wsparcia Wsplnoty, zawierajcego zaoenia finansowania priorytetw wynikajcych z szeciu w/w Strategii Narodowych po osigniciu czonkostwa w UE, ktre zakadane jest na 1.01.2003 r. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego wnioski do strategii rozwoju powiatuProjekt Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego przygotowany zosta i upowszechniony przez Ministerstwo Gospodarki w 1999 roku.

NSRR skada si z piciu gwnych czci w ktrych przedstawiono: charakter i funkcje NSRR, jej uwarunkowania wewntrzne i zewntrzne, priorytety i cele strategiczne polityki rozwoju regionalnego, metody i instrumenty wsparcia rozwoju regionalnego oraz zaoenia dotyczce organizacji i monitoringu polityki rozwoju regionalnego.Przyjto, e priorytetami NSRR s:Rozbudowa i modernizacja infrastruktury sucej wzmacnianiu konkurencyjnoci regionw.

W ramach tego priorytetu realizowane bd cele strategiczne:Rozbudowa i modernizacja sieci transportowo-logistycznychRozbudowa sieci telekomunikacyjnych i informatycznychRozbudowa i modernizacja infrastruktury ochrony rodowiskaRozwj funkcji metropolitalnych najwikszych miast i zespow miejskich

Restrukturyzacja i dywersyfikacja bazy ekonomicznej regionw w ramach ktrej realizowane bd cele:Rozwj maych i rednich miast w regionach o dominacji rolnictwaTworzenie i rozwj maych i rednich przedsibiorstwPodnoszenie atrakcyjnoci inwestycyjnej regionwRozwj sektora turystyki

Rozwj zasobw ludzkich. W ramach tego priorytetu realizowane bd nastpujce cele strategiczne:Rozwj potencjau edukacyjnego szkolnictwa redniego i wyszego w regionachRozwj szkolenia zawodowego i ksztacenia ustawicznego, w powizaniu z restrukturyzacj gospodarstw regionalnych i postpem technicznymMobilizacja potencjau przedsibiorczoci w regionachSzkolenie kadr administracji publicznejZwikszenie mobilnoci zawodowej, sektorowej i przestrzennej zasobw pracy

Wsparcie obszarw wymagajcych aktywizacji i zagroonych marginalizacj. W ramach tego priorytetu realizowane bd cele strategiczne:Aktywizacja gospodarcza obszarw wiejskichAktywizacja gospodarcza obszarw popegeerowskichAktywizacja gospodarcza miast dotknitych upadkiem przemysuAktywizacja ludnoci na obszarach wielkomiejskich zagroonych marginalizacj spoeczno-gospodarcz

Rozwj midzynarodowej wsppracy regionw, w ramach ktrej realizowane bd 3 cele strategiczne:Rozwj wsppracy transgranicznejRozwj bezporedniej wsppracy wojewdztw z regionami rnych krajw europejskichKsztatowanie personalnych i instytucjonalnych zasobw umoliwiajcych polskim regionom partnersk i efektywn wspprac midzynarodow.

Strategia powiatu raciborskiego wpisuje si w zasadniczym stopniu w realizacj wymienionych priorytetw i celw Narodowej Strategii. W szczeglnoci zbiene s cele i programy strategii rozwoju powiatu z ustaleniami NSRR w zakresie realizacji:priorytetu I- cel 1.1., 1.2., 1.3.priorytetu II- cel 2.2., 2.3., 2.4.priorytetu III- cel 3.1., 3.2., 3.3.priorytetu IV- cel 4.1., 4.3. (odnonie Raciborza i Kuni R.)priorytetu V- cel 5.1., 5.2. (w odniesieniu do bezporedniej wsppracy z partnerami zagranicznymi powiatu i gmin raciborskich).W ramach instrumentw realizacji NSRR wyrnia si nastpujce ich gwne grupy:programowanie rozwoju regionalnegowsparcia rozbudowy i modernizacji infrastrukturywspierania przedsibiorczociwspierania rozwoju zasobw ludzkichwzmocnienia instytucjonalnego ukadu prowadzenia polityki regionalnej.

Ad.a Instrumentem realizacyjnym NSRR bdzie w okresie przedakcesyjnym Program Rozwoju Regionalnego Polski (PRR), a po przystpieniu do UE Narodowy Plan Rozwoju (NPR), a w jego ramach 16 wojewdzkich operacyjnych programw rozwoju regionalnego.Ad.b Wsparcie pastwa dla rozbudowy i modernizacji infrastruktury w ramach realizacji priorytetw NSRR dotyczy bdzie:drg o znaczeniu krajowym, wojewdzkim i lokalnymprzedsiwzi z zakresu ochrony rodowiska przyrodniczegoszkolnictwa wyszego o znaczeniu wojewdzkim oraz edukacji na poziomie powiatowym i lokalnymsfery otoczenia biznesuturystyki i rekreacjiobiektw historycznych i zabytkowych.

Maksymalny udzia dotacji do rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej uwzgldniajc rodki Unii Europejskiej, midzynarodowych instytucji finansowych oraz centralnych funduszy celowych moe siga:75% wartoci inwestycji w przypadku inwestycji gminnych, powiatowych, wojewdzkich oraz podmiotw pastwowych50% wartoci inwestycji w przypadku inwestycji prywatnych.

Szczegowe warunki przyznawania dotacji bd okrelay wojewdzkie programy operacyjne.Ad.c Wsparcie rozwoju przedsibiorczoci ukierunkowane bdzie gwnie na dziaalno maych i rednich przedsibiorstw (MSP). Pomoc udzielana bdzie zarwno na tworzenie nowych MSP, jak te ju istniejcym podmiotom. Podstawowe instrumenty wsparcia MSP w ramach polityki rozwoju regionalnego, to:dotacje na zakadanie nowych firm, zwikszenie poziomu inwestycji i modernizacj MSPdotacje do regionalnych funduszy inwestycyjnych, lokalnych funduszy poyczkowych oraz funduszy porcze kredytowych dla MSPsubsydiowanie usug doradczych oraz informacyjnych dla MSP.

Ad.d Dziaanie na rzecz wspierania rozwoju zasobw ludzkich ukierunkowane bd na obszary wysokiego bezrobocia oraz na wsparcie procesw restrukturyzacyjnych w regionach. Do instrumentw w tym zakresie, w ramach polityki rozwoju regionalnego nale:szkolenia i przekwalifikowania zawodowe dla pracownikw w powizaniu z przedsiwziciami inwestycyjnymiszkolenie zawodowe dla ludzi modych i bezrobotnychszkolenie ustawicznedoradztwo zawodowe.

Ponadto szeroki zakres dziaa w zakresie poprawy zasobw pracy przewidywany jest w ramach Narodowej strategii zatrudnienia i rozwoju zasobw ludzkich.Ad.e Wrd instrumentw wzmocnienia instytucji polityki rozwoju regionalnego przewidywana jest:dugoterminowa pomoc doradcza dla instytucji programujcych polityk rozwoju regionalnegokrtkoterminowa pomoc doradcza dla instytucji uczestniczcych w realizacji NSRRszkolenia dla kadry instytucji uczestniczcych w programowaniu, realizacji, monitorowaniu i ocenie strategii, programw i projektw rozwoju regionalnego.

Instrumenty realizacji NSRR konkretyzowane bd w procesie wdraania jej ustale. Proces ten przebiega bdzie w rnych paszczyznach przestrzeni: w skali kraju, wojewdztw, powiatw i gmin. W interesie powiatu raciborskiego bdzie zadbanie o to, aby program realizacji strategii powiatu odpowiednio wpisa do strategii wojewdztwa lskiego oraz wojewdzkich programw operacyjnych i t drog uzyska dostp do rodkw przewidywanych w Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego.Wnioski do strategii powiatu raciborskiego ze Strategii Rozwoju Wojewdztwa lskiegoRwnolegle z pracami nad strategi powiatu raciborskiego opracowywana jest pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzeja Klasika, Strategia Rozwoju Wojewdztwa lskiego na lata 2000 2015. Wan form konsultacji i weryfikacji dotychczasowych prac ze rodowiskami lokalnymi stanowi cykl konferencji przegldowych organizowanych w poszczeglnych subregionach wojewdztwa lskiego. Konferencja dla subregionu zachodniego odbya si w Raciborzu, dnia 25 lutego 2000. Jej przedmiotem byy Zaoenia Strategii Rozwoju Wojewdztwa lskiego przedstawione przez Marszaka Wojewdztwa lskiego i czonkw Zespou Autorskiego.

W strukturze przestrzennej wojewdztwa lskiego wyrniono obszar Aglomeracji Grnolskiej i 5 subregionw:subregion pnocno-wschodnisubregion pnocno-zachodnisubregion zachodnisubregion rodkowo-poudniowysubregion poudniowy (grski).

Powiat raciborski wczony zosta do subregionu zachodniego, ktry ponadto tworz: powiat rybnicki i wodzisawski oraz powiaty grodzkie: Jastrzbie Zdrj, ory i Rybnik jako orodek regionalny Rys. 5).

Subregiony planowania rozwoju w strategii Wojewdztwa lskiego

Jako podstaw ksztatowania polityki rozwoju wojewdztwa lskiego uznano idee zrwnowaonego rozwoju, co przede wszystkim oznacza:rewitalizacj rodowiska przyrodniczego na obszarach zagroonych i zdegradowanych przez przemysy surowcowe i inne uciliwe dla rodowiskaprzyspieszenie restrukturyzacji obszarw koncentracji schykowych sektorw gospodarczych, tj. rolnego, grniczego, stalowego, zbrojeniowego i wkienniczegoprzeciwdziaanie marginalizacji spoecznoci lokalnych i obszarw wiejskichprzyspieszenie restrukturyzacji i rozwoju obszarw przygranicznychpopraw dostpnoci do przestrzeni zurbanizowanych, rwnie do centrw miastochron terenw lenych oraz krajobrazowych, cennych ze wzgldw przyrodniczych i kulturowych.

W treci Zaoe..., a take podstawowych rozdziaw projektu Strategii Rozwoju Wojewdztwa lskiego niewiele jest bezporednich odniesie adresowanych wprost do powiatu raciborskiego.Tym mniej szereg wnioskw, dezyderatw i ustale o charakterze oglnym dotycz rwnie obszaru Ziemi Raciborskiej i mog by traktowane jako wskazwki i wytyczne do prac nad strategi powiatu raciborskiego. Do takich zaliczy mona oceny i wnioski wynikajce ze wstpnej diagnozy, uwarunkowa i strategicznych wyzwa rozwojowych polityki regionalnej wojewdztwa, zawartych w Zaoeniach strategii....Wrd nich na szczegln uwag zasuguj:w kwestii barier i ogranicze rozwoju wojewdztwa:Ograniczone moliwoci absorpcji innowacji technologicznych szczeglnie rodzimego pochodzenia (s. 13)Najniszy poziom aktywnoci gospodarczej osb fizycznych notowany w subregionie zachodnim (s. 10)Niedostateczny stopie dostpnoci gospodarstw domowych do sieci kanalizacyjnej, przy wysokiej dostpnoci do sieci wodocigowej rdem zakcenia ekologicznego w regionie (s. 11)Opnienia w rozwoju szkolnictwa wyszego i ksztacenia na poziomie akademickim w porwnaniu ze redni w kraju i regionach ssiednich (s. 24)Monostruktura zawodowa spoecznoci regionalnej oraz bariery mentalnociowe s jednymi z powodw niskiego poziomu skolaryzacji. Konieczne jest cige podnoszenie poziomu edukacji i dostosowywanie jej profilu do potrzeb poszczeglnych grup spoecznych oraz moliwie jak najlepszego dostpu do orodkw owiatowych (s. 31)

W kwestii rozwoju gospodarczego oraz tworzenia maych i rednich przedsibiorstw:Wspczesny rozwj gospodarczy oparty jest na powstawaniu i rozwoju firm w dziaalnociach technologicznie zaawansowanych oraz na ekspansji sektora usug intelektualnych. Poczesne miejsce w rozwoju regionalnym powinien zajmowa sektor maych i rednich przedsibiorstw (s. 27)Tworzenie nowych miejsc pracy naley uzna za podstawowe kryterium oceny skutecznoci prowadzenia polityki rozwoju regionu (s. 31)Warunkiem osigania przewagi konkurencyjnej jest zwikszanie udziau sektora maych i rednich przedsibiorstw w strukturze proinnowacyjnych dziaalnoci gospodarczych oraz wzmacnianie rodowiska przedsibiorczoci (s. 32)

W kwestii restrukturyzacji i rozwoju wsi i rolnictwa:Zrwnowaony rozwj obszarw wiejskich dotyczy subregionw: zachodniego i rodkowo-poudniowego, ktrych jako gleb i istniejcy potencja duych, nowoczesnych gospodarstw rolnych pozwala myle o rolnictwie jako silnym segmencie bazy ekonomicznej regionu (s. 29)Wyzwaniem dla polityki regionalnej jest dostosowanie struktury produkcyjnej i infrastruktury rolnictwa do potrzeb duego i chonnego regionalnego rynku zbytu. Chodzi rwnie o rozwj innych, poza produkcj roln, funkcji obszarw wiejskich, takich jak: turystyka i agroturystyka, rekreacja (s. 28)Przebudowa obszarw wiejskich sprowadza si zasadniczo do wczenia tych obszarw w proces restrukturyzacji i zrwnowaonego rozwoju wojewdztwa lskiego. Obszary te mog peni istotn funkcj w rozwizywaniu istniejcych problemw regionu. Za gwne cele podejmowanych w tym zakresie dziaa naley uzna przebudow struktury zatrudnienia, ograniczenie bezrobocia wrd ludnoci wiejskiej, a szczeglnie wrd ludzi modych oraz podniesienie efektywnoci produkcji rolnej (s. 23)Przemys rolno-spoywczy bdzie si stawa coraz bardziej znaczcym pracodawc. Wszelkie dziaania prowadzce do zwikszenia liczby i rnorodnoci produktw tej brany bd mie podstawowe znaczenie dla odnowy obszarw wiejskich i zwikszenia iloci nowych miejsc pracy (s. 23)

W kwestii rozwoju turystyki i rekreacji:Wykorzystanie potencjau regionu w dziedzinie turystyki i rekreacji jest rozwojowym makrowyzwaniem. Potencja ten pozwala na wykreowanie nowych dziedzin aktywnoci jako wanego segmentu bazy ekonomicznej regionu (s. 28)Sektor turystyczno-rekreacyjny mona postrzega jako motor rozwoju maej przedsibiorczoci i wzrostu dochodw ludnoci. Jego rozwj sprzyjaby poprawie adu przestrzennego i ochronie rodowiska. W znakomity sposb przyczynioby si to do uksztatowania nowego, atrakcyjnego wizerunku regionu (s. 28).

W kwestii modernizacji i rozwoju infrastruktury technicznej:W kraju i wojewdztwie rozwijane bd kolejowe poczenia towarowe oraz linie o duych prdkociach i transport kombinowany. Przez Polsk przebiegaj 4 linie kolejowe o znaczeniu midzynarodowym, z ktrych 3 prowadz przez obszar wojewdztwa lskiego, w tym linia E-59 ze Szwecji do Czech przez Racibrz i Chaupki (s. 19)Wskazanym byoby wczenie Odry do systemu rdldowych drg wodnych Europy (s. 19)Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysowymi zdaje si przekracza moliwoci pojedynczych gmin i nowych powiatw staje si wyzwaniem regionalnym (s. 27)Spraw regionaln pozostaje take gospodarka wodna ochrona akwenw wodnych, ochrona przeciwpowodziowa, zaopatrzenie w wod duych skupisk miejskich i przemysu, obszarw wiejskich oraz rozwj transportu wodnego (s. 27)

W kwestii zewntrznego finansowania programw rozwoju wojewdztwa:Naley liczy si z zakwalifikowaniem wojewdztwa lskiego jako obszaru problemowego objtego celem nr 1 Unii Europejskiej, obejmujcego regiony o trudnych warunkach rozwoju, w ktrych PKB per capita nie przekracza 75% redniego poziomu PKB w krajach U.E. (s. 14)W woj. lskim, m.in. ze wzgldu na siln obecno tradycyjnych sektorw gospodarczych, stopa oszczdnoci i skonno do inwestowania moe by nisza od przecitnej w kraju co wskazywaoby na konieczno uruchamiania bezporednich inwestycji zewntrznych, przede wszystkim zagranicznych (s. 14)Dziedzinami, ktre wymagaj wsparcia z funduszy europejskich w wojewdztwie lskim s inwestycje produkcyjne i zrwnowaony rozwj oraz odbudowa obszarw rolnych, rozwj obszarw przygranicznych... (s. 14)Przyjmowanie standardw ekologicznych Unii Europejskiej wiza si bdzie z wysokimi kosztami, co w pocztkowym okresie obniy prawdopodobnie konkurencyjno gospodarki wojewdztwa. Naley zatem dy do tego, by w wysokim stopniu byo ono finansowane z budetu pastwa (s. 17)

W projekcie Strategii Rozwoju Wojewdztwa lskiego sformuowano cele generalne w postaci: na podstawie opracow.: Priorytety rozwojowe, cele strategiczne, kierunki dziaa wojewdztwa, przedsiwzicia. Zarzd Wojew. lskiego, Katowice, maj 2000.wzmocnienie potencjau i konkurencyjnoci regionu w skali krajowej i midzynarodowejtworzenie nowych trwaych miejsc pracypoprawa jakoci ycia mieszkacw.

Cele generalne maj by osigane przez koncentracj dziaa na czterech dziedzinach zwanych priorytetami rozwoju wojewdztwa lskiego, ktrymi s:Wzrost innowacyjnoci gospodarki, w tym sektora maych i rednich przedsibiorstwWzrost wyksztacenia mieszkacw oraz rozwj ich zdolnoci adaptacyjnych do zmian spoecznych i gospodarczychPolepszenie jakoci yciaPrzebudowa oraz zwikszenie atrakcyjnoci terenu.

W ramach kadego priorytetu wyznaczone s szczegowe cele strategiczne osigane przez realizacj ustalonych kierunkw dziaa, ktre traktowa mona jako wskazwki i wytyczne dla strategii powiatu raciborskiego.Wnioski do strategii powiatu raciborskiego ze strategii rozwoju i projektu planu zagospodarowania przestrzennego Wojewdztwa OpolskiegoWojewdztwo Opolskie posiada opracowan Strategi Rozwoju Wojewdztwa Opolskiego na lata 2000 2015, uchwalon przez Sejmik Samorzdowy Wojewdztwa Opolskiego w maju 2000 r. Rwnolegle ze Strategi opracowywany by projekt planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa. Zakoczono faz zaoe planu, ktre w czerwcu 2000 przekazano do rozpatrzenia przez Zarzd Wojewdztwa i Sejmik Samorzdowy.

Z w/w opracowa wyaniaj si gwne problemy stykowe wojewdztwa lskiego i opolskiego wymagajce uwzgldnienia w pracach nad strategi i planami zagospodarowania przestrzennego obszarw stykowych w obydwu wojewdztwach.Problemy wymagajce wzajemnego opiniowania i uwzgldniane w planach rozwojowych obydwu wojewdztw dotycz nastujcych zagadnie:powizania komunikacji drogowej i kolejowejtransport wodny rzek Odrkorytarze infrastruktury technicznejochrona rodowiska przyrodniczegoochrona rodowiska kulturowegoochrona przeciwpowodziowa.

W planie zagospodarowania przestrzennego Wojewdztwa Opolskiego wyrniono nastpujce zadania stykowe z wojewdztwem lskim, na odcinkach granicznych powiatu raciborskiego:zagospodarowanie i ochrona przeciwpowodziowa obszarw nadodrzaskich, w ramach Programu dla Odry 2006.ochrona rodowiska przyrodniczego i ksztatowania ekologicznego regionalnego systemu ochrony przyrody na obszarach: korytarz ekologiczny doliny Odry oraz Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich.wsppraca przy planowaniu zagospodarowania turystycznego obszarw przygranicznych z Republik Czesk.utrzymanie i modernizacja drg krajowych i wojewdzkich, czcych obydwa wojewdztwa:droga krajowa nr 49 relacji Opole-Racibrz-Pszczynadroga wojewdzka nr 416 relacji Krapkowice-Gubczyce-Racibrzdroga wojewdzka nr 417 relacji Szonw-Racibrzdroga wojewdzka nr 422 relacji Baejowice-Ndzadroga wojewdzka nr 425 relacji Bierawa-Kunia Raciborska-Rudy Wlk.utrzymanie i modernizacja linii kolejowej Opole-Kdzierzyn-Racibrz-Chaupkiutrzymanie korytarza gazocigw wysokiego cinienia relacji Obrowiec-Racibrz ( = 250 mm).

Powiat raciborski graniczy z picioma gminami wojewdztwa opolskiego, nalecymi do powiatu kdzierzynsko-kieleckiego i gubczyckiego: Bierawa, Cisek, Polska Cerekiew, Baborw, Kietrz.Problemy wymagajce wsplnego rozwizania z wojewdztwem opolskim:na odcinku gminy Bierawa:zachowanie cigoci przestrzennej lasw o funkcjach ochronnych i w dolinie Odrykontynuacja odbudowy drzewostanu po poarze w 1992 r.ochrona jakociowa wd powierzchniowych doliny Odry i Bierawkiochrona jakociowa wd podziemnych rynny podziemnej Kdzierzyn-Kole (GZWP-332)ochrona przeciwpowodziowa doliny Odryutrzymanie i modernizacja drogi nr 425 Bierawa-Rudyutrzymanie i modernizacja linii kolejowej Kdzierzyn-Racibrz

na odcinku gminy Cisekochrona wd powierzchniowych rzeki Odry w przekroju granicznymochrona przeciwpowodziowa w dolinie Odryutrzymanie drogi wojewdzkiej nr 422 Baejowice-Ndza

na odcinku gminy Polska Cerekiewochrona gruntw przed erozjutrzymanie i modernizacja drogi krajowej nr 49 Opole-Racibrz-Pszczynaochrona walorw przyrodniczych gminy

na odcinku gminy Baborwochrona gruntw przed erozjochrona wd powierzchniowychochrona przeciwpowodziowa w dolinie rzeki Psinyutrzymanie i modernizacja drg wojewdzkich nr 417 Szonw-Racibrz i 421 Szczyty-Baejowice

na odcinku gminy Kietrzochrona jakociowa wd powierzchniowych rzeki Trojikompleksowa ochrona przeciwpowodziowa w dolinie rz. Trojiutrzymanie i modernizacja drogi wojewdzkiej nr 416 Krapkowice-Gubczyce-Kietrz-Racibrzutrzymanie gazocigu wysokocinieniowego relacji Racibrz-Obrowiec (zaopatrzenie w gaz miasta Kietrz)utrzymanie i modernizacja przej granicznych.

Wnioski do strategii rozwoju powiatu raciborskiego wynikajce ze studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminStopie zaawansowania prac nad studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego jest zrnicowany w poszczeglnych gminach powiatu raciborskiego:

miasto Racibrz- studium uchwalone w styczniu 2000r.miasto i gmina Kunia R.- dla czci wiejskiej uchwalone w 1996r.- dla miastarozpoczte w styczniu 2000 r.gmina Kornowac- studium ukoczone, przygotow. do uchwaleniagmina Krzanowice- studium w opracowaniu, plan. ukoczenie IV kw. 2000 r.gmina Krzyanowice- studium ukoczone, przygot. do uchwaleniagmina Ndza- studium rozpoczte w 1996 r.gmina Pietrowice Wlk.- studium ukoczone, przygot. do uchwaleniagmina Rudnik- studium rozpoczte w styczniu 2000 r.Z analizy opracowa Studium uwarunkowa... poszczeglnych gmin wynikaj nastpujce waniejsze wnioski do strategii rozwoju powiatu raciborskiego:Miasto RacibrzBudowa zewntrznego ukadu obwodnicowego miasta Raciborza na trasie Opole-Racibrz-Chaupki, z podziaem na 3 odcinki:

poudniowy od granic administracyjnych miasta w jednostce Sud do skrzyowania ulic kowa-Kociuszki,dalej przez zmodernizowany wiadukt kolejowy i nowy most na Odrze, do skrzyowania z ulic Sudeck (wze nr 1)rodkowy od wza nr 1, przebudowan ul. K. Adamczyka do ul. Piaskowej i jej skrzyowania z ul. Rybnick (wze 2) i lini kolejow (nowy wiadukt) do skrzyowania z ul. Rudzk (wze nr 3)pnocny od wza nr 3, przez nowy most na Odrze do granic administracyjnych miasta w jednostce Miedonia.

Ze wzgldu na skomplikowany przebieg proponowanej trasy i wielk liczb projektowanych obiektw inynierskich (mosty, wiadukty) wskazane s studia alternatywnego jej przebiegu, po zachodniej stronie miasta.Niezbdne do przeprowadzenia: studium ruchu koowego, analiza wykonalnoci i analiza kosztowa, stanowi powinny podstaw podjcia decyzji o ewentualnej realizacji obwodnicy i jej terminach.Przebudowa i modernizacja drg wylotowych z miasta w kierunkach:

Opava od granic administracyjnych miasta w jednostce Ocice do wza nr 1(cig ul. Opawskiej)Rybnik od granic administracyjnych miasta w jednostce Brzezie do wza nr 2(cig ul. Rybnickiej)Gliwice od granic administracyjnych miasta w jednostce Markowice do wza nr 3(cig ulic Rudzka-Gliwicka)Realizacja dugookresowego programu modernizacji i rozbudowy rednicowego ukadu komunikacyjnego w cigu ulic Reymonta-Armii Ludowej-Bosacka-Rybnicka, wraz z przebudow wiaduktu kolejowego i mostu na Kanaem UlgiUdronienie i modernizacja wschodniej czci ukadu obwodnicowego w cigu ulic: Nowomiejska-Pocztowa-Kociuszki do ul. kowejFragment budowy zbiornika wodnego Racibrz Dolny z zapor czoow i przelewami do Odry i Kanau Ulgi

Miasto i gmina Kunia RaciborskaPrzebudowa i modernizacja drogi wojewdzkiej nr 425 relacji Rudy-Kunia Raciborska-Kdzierzyn-KolePrzebudowa i modernizacja drogi wojewdzkiej nr 919 relacji Racibrz-Rudy-GliwiceBudowa obwaowa prawobrzenej strony Odry od miejscowowci Turze do granic administracyjnych wojewdztwa.

Gmina KornowacBudowa nowego przebiegu drogi krajowej nr 49 na docinku od granic miasta Raciborza do wsi Rzuchw i dalej jej przebudowa i modernizacja do granic powiatuFragment zbiornika wodnego Racibrz Dolny

Gmina KrzanowicePrzebudowa i modernizacja drogi nr 916 relacji Racibrz-Samborowice granica pastwa i podniesienie jej kategorii jako poczenia Raciborza z Opav.

Gmina KrzyanowiceUkoczenie budowy polderu Bukw i rozpoczcie inwestycji zbiornika wodnego Racibrz DolnyRealizacja drogowego przejcia granicznego Chaupki II wraz z budow nowego mostu granicznego na OdrzeBudowa obwodnicy wsi Chaupki i Zabekw w cigu drogi krajowej nr 91 wraz z budow nowego mostu drogowego na rzece OdrzeBudowa obejcia drogowego wsi Krzyanowice, Roszkw i Zabekw w cigu drogi krajowej nr 918 Opole-Racibrz-OstravaBudowa nowego mostu drogowego na rzece Odrze we wsi Krzyanowice, w cigu drogi wojewdzkiej nr 936

Gmina Pietrowice WielkieBudowa obwiedni omijajcej zabudow wsi Samborowice i Pietrowice Wielkie w cigu drogi wojewdzkiej 916 i 416Budowa poczenia drogowego orodkw gminnych Pietrowice Wielkie i Krzanowice

Gmina RudnikPrzebudowa i modernizacja trasy drogi krajowej nr 49 Opole-Racibrz-PszczynaBudowa obwaowa przeciwpowodziowych lewego brzegu Odry na odcinku od wsi Brzenica do granicy administracyjnej wojewdztwa (Miejsce Odrzaskie).

Analiza strategicznaPrzesanki metodyczne analizy strategicznejAnaliza strategiczna powiatu jest form identyfikacji jego uwarunkowa rozwojowych, bdcych podstaw wnioskowania o podanych kierunkach i zakresie przyszego rozwoju. Spord wielu metod analizy strategicznej Ich przegld zawarty jest m.in. w pracy zbiorowej pod red. A. Klasika: Planowanie strategiczne, PWE, Warszawa 1993, s. 83 114 i 117 - 210, stosowanych w odniesieniu do podmiotw gospodarczych (przedsibiorstw), dla potrzeb programowania rozwoju organizacji terytorialnych (gmin, powiatw, wojewdztw) wykorzystywane s najczciej benchmarketing i metoda SWOT.

Benchmarketing (metoda porwnawcza) polega na w miar dokadnym porwnaniu walorw i saboci danego obiektu (np. powiatu, gminy) z obiektem konkurentem. Wykorzystuje si w tym celu oglnodostpne informacje, jak opracowania statystyczne, publikacje, raporty, prasa itp. Metoda benchmarketingu szeroko stosowana bya na etapie opracowania Diagnozy powiatu, w postaci analizy porwnawczej (zewntrznej) powiatu raciborskiego w odniesieniu do innych powiatw lub wielkoci rednich dla wojewdztwa, jak rwnie w postaci analizy wewntrznej, dla porwna gmin, wchodzcych w skad powiatu.Najbardziej popularn, uniwersaln i powszechn w zastosowaniach jest metoda SWOT.Jej nazwa wywodzi si od skrtu (pierwszych liter) angielskich sw:Strengts = silne strony, atutyWeaknesses = sabe strony, sabociOpportunities szanse, moliwociThreats = zagroenia.

Metoda SWOT suy moe do oceny uwarunkowa rozwoju powiatu (gmin) poddajc ocenie rne czynniki (cechy) o charakterze wewntrznym (sabe strony i silne strony powiatu) i zewntrznym (szanse i zagroenia) tkwice w jego otoczeniu.Sytuacja wewntrzna powiatu

Sabe stronyMocne strony

Pooenie, krajobrazZasoby naturalnerodowiskoMieszkacy, liderzyPosiadana infrastruktura technicznaPosiadane nieruchomociInfrastruktura owiatowa, kulturalna i sportowaZatrudnienie, kwalifikacjeGospodarka i rolnictwoItd.Pooenie, krajobrazZasoby naturalnerodowiskoMieszkacy, liderzyPosiadana infrastruktura technicznaPosiadane nieruchomociInfrastruktura owiatowa, kulturalna i sportowaZatrudnienie, kwalifikacjeGospodarka i rolnictwoItd.

SWOT

Zmiany demograficzne i wiekoweMigracje ludnociPrzepywy i generowanie kapitauZagospodarowanie rodowiskaZatrudnienieReformy spoeczne i gospodarczeUkad komunikacyjnyUwarunkowania prawne i ustawowePlanowane inwestycjeItd.

ZagroeniaSzanseSytuacja w otoczeniu powiatuZmiany demograficzne i wiekoweMigracje ludnociPrzepywy i generowanie kapitauZagospodarowanie rodowiskaZatrudnienieReformy spoeczne i gospodarczeUkad komunikacyjnyUwarunkowania prawne i ustawowePlanowane inwestycjeItd.

Podstawowe skadniki metody S.W.O.T.

Uwarunkowania wewntrzne wystpowa mog jako:atuty, mocne strony, tj.zjawiska pozytywne z punktu widzenia moliwoci ksztatowania rozwoju powiatu, na ktre bezporedni wpyw ma sam powiat, jego mieszkacy, instytucje, podmioty gospodarcze, wadze samorzdowesaboci, sabe strony, tj.zjawiska ograniczajce moliwoci rozwoju powiatu, ktre pozostaj pod bezporednim wpywem samego powiatu, jego mieszkacw, instytucji, organizacji, podmiotw gospodarczych, lokalnych wadz samorzdowych.

Uwarunkowania zewntrzne, wystpowa mog jako:szanse, moliwoci, tj.zjawiska pozytywne z punktu widzenia moliwoci ksztatowania rozwoju powiatu, wystpowanie ktrych uwarunkowane jest czynnikami lecymi w otoczeniu zewntrznym, poza moliwociami bezporedniego wpywu powiatuzagroenia, tj.zjawiska negatywne, mogce stanowi ograniczenie (zagroenie) dla rozwoju powiatu, wystpowanie ktrych jest niezalene od powiatu, a ksztatuje si pod wpywem uwarunkowa zewntrznych, w otoczeniu bliszym lub dalszym.

Analizujc silne i sabe strony powiatu, oraz jego szanse i zagroenia naley mie na uwadze 3 istotne zagadnienia:Nie naley ogranicza si tylko do istniejcych obecnie w powiecie atutw i saboci oraz szans i zagroe, ale dostrzega i identyfikowa rwnie takie, ktre maj charakter potencjalny i mog wystpi w przyszoci w okresie objtym horyzontem prac nad strategi.Naley pamita, e zarwno atuty, jak i saboci oraz szanse i zagroenia maj charakter wzgldny, zaleny od wielu czynnikw i od sytuacji innych uczestnikw otoczenia powiatu. Zatem przedmiotem analizy strategicznej powinny by nie wszystkie siy i saboci, szanse i zagroenia, lecz tylko te, ktrych istnienie potwierdza porwnanie z siami i sabociami otoczenia konkurencyjnego.Wzgldno mocnych i sabych stron oraz szans i zagroe zaley take od tego, z perspektywy jakich dziedzin przyszych dziaa strategicznych je oceniamy. Na przykad: wysokie walory ekologiczne powiatu s mocn stron z punktu widzenia inwestorw zainteresowanych rozwojem turystyki, natomiast sab stron z perspektywy ulokowania dziaalnoci uciliwej dla rodowiska Waciwo t podkrelono w rys. 6 podajc te same cechy po stronie mocnych i sabych stron powiatu, orz identyczne cechy obrazujce szanse i zagroenia wynikajce z otoczenia..

Badajc wpyw otoczenia zewntrznego na uwarunkowania rozwoju powiatu naley otoczenie to bliej okreli. Z punktu widzenia powiatu mona wyrni dwa rodzaje otoczenia:globalneterytorialne.

Otoczenie globalne to zesp warunkw funkcjonowania powiatu wynikajcy z faktu, e dziaa on w okrelonym systemie politycznym, prawnym, spoecznym i ekonomicznym. Cech charakterystyczn tego otoczenia jest brak moliwoci jego zmian przez powiat. Na otoczenie globalne skada si mog m.in.:otoczenie polityczno-prawne, ksztatowane przez istniejcy system polityczny oraz prawne podstawy funkcjonowania pastwa,otoczenie spoeczno-demograficzne, zwizane ze zmianami liczby ludnoci oraz warunkw i poziomu jej ycia,otoczenie makroekonomiczne ksztatowane przez istniejce struktury gospodarcze oraz tempo i kierunki wzrostu (lub regresu) gospodarczego kraju.

Otoczenie terytorialne obejmuje m.in.:ssiednie obszary (powiaty) z ktrymi relacje mog ukada si na zasadach komplementarnych lub konkurencyjnychinne powiaty konkurencyjneotoczenie regionalne i krajowe, ukazujce powizania i zalenoci powiatu od administracji rzdowej i samorzdowej na szczeblu regionu lub kraju.

Analiza strategiczna powiatu powinna ujmowa rnorodne powizania przyczynowo-skutkowe w taki sposb, aby mona byo dokona identyfikacji spraw, ktre w najwikszym stopniu wpywaj (wpywa bd) na tempo rozwoju powiatu. Czasami trudno jest jednoznacznie przesdzi, czy badane zjawisko (cecha, proces) naley zakwalifikowa jako atut lub szansa, bd sabo lub zagroenie. Uatwieniem w takich przypadkach moe by weryfikacja poszczeglnych (badanych) zjawisk w dwch podstawowych paszczyznach:z punktu widzenia ich pozytywnego lub negatywnego wpywu na rozwj powiatuz punktu widzenia moliwoci wpywu powiatu (jego wadz, mieszkacw, instytucji, podmiotw gosp.) na wystpowanie i charakter danego zjawiska.

Analiza strategiczna i strategiczne planowanie rozwoju powiatu nie moe by czynnoci mechaniczn, lecz procesem opartym na kreatywnym myleniu i umiejtnociach interdyscyplinarnego ujmowania problemw.Stopie kompleksowoci i dokadnoci prowadzonej analizy strategicznej uzaleniony jest od przyjtych rozwiza metodycznych, ale take od wiedzy i dowiadczenia osb zaangaowanych do prac nad strategi rozwoju powiatu. Rozlega znajomo zagadnie funkcjonowania powiatu i gmin wchodzcych w jego skad, skonfrontowana w zespoowym wysiku uczestnikw i wspautorw analizy strategicznej, powinna wykreowa wizerunek powiatu, stanowicy podstaw dalszych prac nad strategi jego rozwoju.Analiza strategiczna powiatu raciborskiego prowadzona bya w dwch fazach:w fazie pierwszej przez zesp autorski zaangaowany do prac nad strategi rozwoju powiatu,w fazie drugiej przez czonkw Konwentu Rozwoju Powiatu Raciborskiego, ktrzy w wyniku dyskusji zweryfikowali i uzupenili list zjawisk ksztatujcych atuty i saboci, szanse i zagroenia, przedstawione przez zesp autorski.

W ten sposb ocena moliwoci rozwojowych powiatu (jako efekt analizy strategicznej) staa si wsplnym dzieem grupy eksperckiej zespou autorskiego oraz wszystkich czonkw Konwentu Rozwoju Powiatu, reprezentujcych rne grupy spoeczestwa powiatu, organizacji, instytucji i podmiotw w nim dziaajcych oraz wybranych wadz samorzdowych (powiatowych i gminnych), ktrym powierzono kierowanie publicznymi sprawami rozwoju gmin i powiatu raciborskiego.Wsplna, zespoowa praca nad analiz i strategi rozwoju powiatu sta si powinna rdem wielu korzyci poniewa:po pierwsze grupowe rozwizywanie problemw pozwala na ich rozwaenie z wielu rnych punktw widzenia wedug zrnicowanych dowiadcze i wiedzy poszczeglnych czonkw grupy. Daje to moliwoci wypracowania wikszej liczby wariantowych rozwiza i dostarcza wikszej iloci informacji pozwalajcych lepiej oceni optymalne moliwoci rozwiza postawionego problemu.po drugie wspudzia wikszej liczby osb w rozwizywaniu problemw przyczynia si do lepszego zrozumienia podjtych decyzji oraz ich gbszej akceptacji. Szeroka, spoeczna akceptacja jest podstawowym i niezbdnym warunkiem waciwego opracowania, a przede wszystkim pomylnego wdraania strategii rozwoju powiatu.po trzecie wysiek grupowy jest zawsze wikszy od sumy indywidualnych wysikw czonkw tej samej grupy. Kiedy czonkowie grupy pracuj zbiorowo, kady z nich dowiadcza tzw. efektu spoecznej obecnoci. Zjawisko to polega na podwiadomym podnoszeniu aktywnoci, ktra skutkuje lepsz jakoci, sprzyja trafnoci i pewnoci podejmowanych decyzji, a wieloosobowe, grupowe podejcie do problemu pozwala na wczeniejsze i atwiejsze wykrycie i ujawnienie ewentualnych bdw, jeszcze na etapie proponowania i przygotowywania decyzji.

Z tych przesanek wychodzc intencj wadz powiatowych oraz zespou autorskiego jest denie do tego, aby strategia rozwoju powiatu raciborskiego bya wsplnym dzieem powoanego zespou eksperckiego i moliwie szerokiej reprezentacji rnych rodowisk politycznych, spoecznych i zawodowych oraz samorzdw dziaajcych na obszarze powiatu. Spoeczna akceptacja strategii jest bowiem podstawowym warunkiem prawidowego jej opracowania, jak rwnie pniejszej sprawnej i efektywnej jej realizacji.Analiza strategiczna metod SWOTDiagnoza stanu istniejcego i dotychczasowych procesw rozwoju stanowica Cz I Strategii Rozwoju Powiatu Raciborskiego stworzya podstaw dalszych prac nad Strategi, wrd ktrych istotn rol spenia analiza strategiczna powiatu. W efekcie analizy strategicznej powinny zosta zidentyfikowane podstawowe problemy rozwoju powiatu, ktre uj mona w trzy kategorie strategiczne:

zaspokojenie podstawowych potrzeb spoecznoci powiatuwydolnoci i niezawodnoci funkcjonowania systemw infrastruktury technicznej i spoecznejotwarcie na przyszo poprzez wskazanie gwnych (strategicznych) celw rozwoju.

Analiza strategiczna dokonana metod SWOT, czyli ocena uwarunkowa i moliwoci rozwojowych powiatu poprzez:analiz potencjau, tj. okrelenie silnych i sabych stron powiatuanaliz wpywu otoczenia, poprzez okrelenie szans i zagroe, jakie ono stwarza

jest zadaniem zoonym i trudnym, wymagajcym dobrej znajomoci przedmiotu (obiektu) bada i wieloaspektowego patrzenia na zachodzce w nim i jego otoczeniu procesy.Szeroki zakres analizy strategicznej, w szczeglnoci wielka liczba czynnikw i wpyww, tworzcych otoczenie zewntrzne, ale take wewntrzne powoduj, e przeprowadzenie penej analizy jest niemoliwe, bd nieefektywne. Z reguy wic analiza strategiczna obejmuje tylko okrelon cz zagadnie i czynnikw wpywajcych na strategi. Dy naley do wyboru tych czynnikw, ktre wywieraj decydujcy wpyw na strategi (czynniki wysoce diagnostyczne).Dla uatwienia prac analitycznych opracowano wyjciowy zestaw zagadnie, jako swoisty katalog spraw, ktre mog by przedmiotem analizy strategicznej SWOT:Uwarunkowania oglneuwarunkowania historyczne rozwoju powiatupooenie geograficzne i gospodarcze powiatuzarzdzanie powiatem (wadze powiatu, struktura organizacyjna starostwa powiatowego, powiatowe jednostki organizacyjne)porozumienia i wsppraca midzygminnauwarunkowania prawne funkcjonowania i rozwoju powiatuinstytucje rozwoju (agencje, stowarzyszenia, fundacje, sponsorzy itp.)promocja powiaturodowisko i zasoby naturalnewarunki fizyczno-geograficzne obszaruposiadane zasoby i walory naturalne oraz obszary chronionestan czystoci rodowiska przyrodniczego: gleba, woda, powietrzegospodarka wodno-ciekowa i odpadami przemysowymi i komunalnymi, redukcja zanieczyszcze i poprawa czystoci rodowiskaLudno i osadnictworozwj ludnoci trendy demograficzne i migracje ludnocistruktura wg wieku, pci i zamieszkaniastruktura osadnicza obszarusytuacja mieszkaniowazasobno mieszkacwSektor gospodarczycharakterystyka lokalnego sektora gospodarczegorodzaje dziaalnoci gospodarczejgospodarka rolna i struktura rolnictwaeksploatacja surowcw naturalnychtechnologie w lokalnym sektorze gospodarczym (ich rodzaj, poziom, innowacyjno)charakterystyka sektora usug (stan i jako usug rynkowych i nierynkowych)stan ekonomiczny obszaru (rentowno firm i gospodarstw rolnych)Zagospodarowanie przestrzennemiejsce powiatu w regionie i kraju oraz ukadzie komunikacyjnymukad funkcjonalno-przestrzenny powiatuzaoenia lokalnej polityki przestrzennej, wnioski z gminnych studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennegoRynek pracywskaniki zawodowej aktywnoci mieszkacwpoziom i struktura bezrobociadynamika zmian na rynku pracyabsolwenci, kierunki ksztaceniastosowane formy wspierania przedsibiorczociaktywne formy przeciwdziaania bezrobociuInfrastruktura techniczna (stan przeszy, stan obecny i prognoza)komunikacja (drogowa, kolejowa, system transportowy, lokalny transport zbiorowy)sie drg, ich stan ilociowo-jakociowytelekomunikacja, sieci internetowesieci: elektryczne, gazowe, ciepownicze, wodocigowe i kanalizacyjnealternatywne rda energiiurzdzenia techniczne w zakresie gospodarki komunalnej (oczyszczalnie, wysypiska, spalarnie, stacje przeadunkowe, kompostownie, sortownie, itp.)posiadane zasoby nieruchomoci gminnych zabudowanych i niezabudowanychInfrastruktura spoecznasie szk i placwek owiatowych, baza materialna szkolnictwaochrona zdrowia i opieka spoecznabezpieczestwo publicznekultura i sztuka (baza materialna oraz tradycje i wartoci kulturowe)sport, turystyka i wypoczynek (baza materialna i inicjatywy w tym zakresie)rne inicjatywy oraz zjawiska kulturowe i rodowiskoweBudety gminne i powiatowystruktura dochodw i wydatkw budetu (wg klasyfikacji budetowej)struktura wydatkw budetowych przeznaczonych na cele rozwojowe, w tym na inwestycje i na aktywne formy przeciwdziaania bezrobociu i wspierania przedsibiorczociudzia rodkw finansowych pochodzcych z innych rde (rodki z rnego rodzaju fundacji, pomocowe z UE i inne)Dotychczasowe najwaniejsze inicjatywy rozwojowe (np. opracowane i realizowane strategie, programy, projekty itp.).

W oparciu o powyszy zestaw zagadnie poddanych analizie opracowano wstpn propozycj zjawisk (cech, problemw) wpywajcych w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci na procesy rozwoju powiatu.Rwnoczenie wskazano na terytorialny zasig oddziaywania poszczeglnych zjawisk oraz ich miejsce w metodzie analizy SWOT (tab. 1).Zjawiska ksztatujce warunki i moliwoci rozwoju powiatu raciborskiego

Lp.WyszczeglnienieZasig oddziaywania zjawiskaSWOT

LokalneRegionalneKrajoweAtutSaboSzansaZagroenie123456789

Uwarunkowania oglne

Gospodarcze pooenie i ssiedztwo powiatu

Uwarunkowania i tradycje historyczne

Uksztatowana struktura zarzdzania powiatem

Porozumienie, umowy i wsppraca midzynarodowa gmin

Perspektywa integracji Polski z Uni Europejsk

Dostp do rodkw pomocowych na rzecz rozwoju obszarw przygranicznych

Dziaajce instytucje informacji publicznej (prasa, radio, wydawnictwa)

Konkurencja innych orodkw w rozwoju powiatu raciborskiego

Mae zainteresowanie inwestorw zagranicznych

Scentralizowany system finansowania powiatw i gmin

Niestabilno prawa gospodarczego, budetowego i podatkowego

Przychylno wadz terenowych dla rozwoju przedsibiorczoci i inicjatyw lokalnych

Dobra wsppraca wadz gminnych, powiatowych i regionalnych. Dostrzeganie roli i potrzeb powiatu raciborskiego w strategii rozwoju regionu i biecej dziaalnoci wadz regionalnych

rodowisko i zasoby naturalne

Zasoby przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe

Warunki naturalne (gleby, klimat) dla rozwoju rolnictwa

Brak zasobw naturalnych nadajcych si do eksploatacji przemysowej

Niski poziom zanieczyszcze powietrza i odpadw przemysowych

Wysoki stopie zanieczyszczenia wd granicznych Odry i Olzy

Nierozwizany problem bezpieczestwa przeciw powodziowego Grnej Odry

Odkadana decyzja rozpoczcia budowy zbiornika Racibrz

Niekorzystna propozycja etapowania budowy zbiornika Racibrz (I etap zbiornik suchy)

Ludno

Ujemny przyrost migracyjny i rzeczywisty ludnoci

Wpyw migracji zagranicznej na reprodukcj ludnoci i inne spoeczne i psychologiczne skutki wyjazdw

Moliwoci czasowej emigracji zarobkowej do Niemiec

Niski poziom wyksztacenia ludnoci

Niski poziom aktywnoci zawodowej mieszkacw

Gospodarka

Spadek koniunktury gospodarczej Polski i jego skutki

Proces restrukturyzacji grnictwa zagroenie wzrostu bezrobocia

Duy zrnicowany majtek przemysowy miasta Raciborza

Regresywne tendencje w przemyle miejscowym

Brak bazy przetwrczej i przechowalniczej barier rozwoju rolnictwa

Bliski dostp do chonnych rynkw zbytu produktw rolnych i spoywczych (GOP, ROW, Okrg Ostravy)

Potrzeba b. intensywnej eksploatacji kruszyw z czaszy zbiornika Racibrz

Sabo rozwinite instytucje otoczenia biznesu

Dobre warunki mieszkaniowe w miecie i powiecie Racibrz

Zastj w budownictwie mieszkaniowym i remontach zasobw istniejcych

Podstawowe funkcje gospodarczo-przemysowe i rolnicze oparte na zasobach i tradycjach lokalnych

Wysoki realny poziom bezrobocia i gwatowny jego wzrost

Zagospodarowanie przestrzenne

Uksztatowany i dobrze zainwestowany ukad osadniczy i struktura administracyjna powiatu

Rozwinity, korzystnie pooony orodek centralny powiatu

Dostpno terenu pod nowe inwestycje (produkcja, usugi mieszkaniowe)

Dua liczba przej granicznych, uatwiajca wspprac transgraniczn

Zalegoci w opracowaniu miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego

Infrastruktura techniczna

Dobre zainwestowanie infrastruktury komunalnej miasta Raciborza

Znaczne zalegoci w budowie systemw infrastruktury technicznej w gminach wiejskich

Zy stan drg publicznych czcych Racibrz z gwnymi orodkami zewntrznymi

Brak bezporednich pocze komunikacyjnych Raciborza z Opav

Brak decyzji w sprawie nowego mostu na Odrze i odprawy fitosanitarnej na przejciu w Chaupkach

Projektowana budowa autostrady A1

Infrastruktura spoeczna

Dobrze rozwinite usugowe funkcje Raciborza

Dobra baza materialna (lokalowa) owiaty i wychowania

Brak lokalnych moliwoci ksztacenia na poziomie wyszym

Znaczca poprawa warunkw wiadczenia usug suby zdrowia w wyniku oddania do uytku nowego gmachu szpitala rejonowego

Dobre warunki rozwoju midzynarodowej turystyki i rekreacji dla ludnoci Pnocnych Czech i Moraw (po oddaniu do uytku zbiornika wodnego Racibrz)

Niedostateczna infrastruktura turystyczna i niepene wykorzystanie turystyczno-rekreacyjnych walorw powiatu

Budety gmin i powiatu

Relatywnie wysokie dochody mieszkacw (w tym rolnikw) i budetw gmin powiatu raciborskiego

Niedostateczny dopyw rodkw budetowych niezbdnych do funkcjonowania i rozwoju gmin i powiatu

Brak dostpu do zewntrznych rde finansowania (kredytw bankowych, pomocy zagranicznej)

Analiza strategiczna powiatu raciborskiego w swej ostatecznej postaci sformuowana zostaa na posiedzeniu Konwentu Rozwoju Powiatu, dnia 5 maja 2000 r. w oparciu o propozycje przygotowawcze przez zesp autorski strategii (tab. 1), ktre poddano weryfikacji i uzupenieniu w oparciu o pogldy wyraone przez czonkw Konwentu.W stosunku do propozycji pierwotnych zgoszonych przez zesp autorski wprowadzono nastpujce zmiany:zrezygnowano z zamieszczenia w zestawie zjawisk ksztatujcych warunki i moliwoci rozwoju powiatu raciborskiego (tab. 1):

poz. 2- Uwarunkowania i tradycje historyczne powiatupoz. 3- Uksztatowana struktura zarzdzania powiatempoz. 12 - Przychylno wadz terenowych dla rozwoju przedsibiorczoci i inicjatyw lokalnychpoz. 13- Dobra wsppraca wadz gminnych, powiatowych i regionalnych. Dostrzeganie roli i potrzeb powiatu raciborskiego w strategii rozwoju regionu i biecej dziaalnoci wadz regionalnych.poz. 53- Znaczca poprawa warunkw wiadczenia usug suby zdrowia w wyniku przewidywanego oddania do uytku nowego gmachu szpitala rejonowegopoz. 54- Dobre warunki rozwoju midzynarodowej turystyki i rekreacji dla ludnoci Pnocnych Czech i Moraw (po oddaniu do uytku zbiornika wodnego Racibrz)poz. 56- Relatywnie wysokie dochody mieszkacw (w tym rolnikw) i budetw gmin powiatu raciborskiego.Wprowadzono do zestawu zjawisk ksztatujcych warunki i moliwoci rozwoju powiatu raciborskiego dodatkowe cechy:Korzystna struktura wielkoci gospodarstw rolnych w powiecie jako element mocnych stron (atutw) powiatuNiskie tempo rozwoju maych i rednich przedsibiorstw jako element saboci (sabych stron) powiatuWzrost zagroe patologicznych, bdcych konsekwencj rosncego bezrobocia w kraju i powiecie jako element zagroeBrak prorozwojowej polityki pastwa wobec maych i rednich przedsibiorstw jako element zagroe.

W wyniku przeprowadzonej dyskusji i gosowania ustalono ranking zjawisk (cech, procesw) okrelajcych atuty, saboci, szanse i zagroenia rozwoju powiatu raciborskiego. Wyniki ustale zawieraj tabele 2 5.Atuty mocne strony powiatu Racibrz

Lp.WyszczeglnienieIlo gosujcychLiczba punktw1234

Uksztatowany i dobrze zainwestowany ukad osadniczy i struktura administracyjna powiatu835

Rozwinity, korzystnie pooony i powizany z obsugiwanym obszarem centralny orodek usugowy powiatu miasto Racibrz931

Podstawowe funkcje gospodarcze powiatu przemysowa i rolnicza oparte na zasobach i tradycjach lokalnych, wyznaczajce rol i miejsce powiatu w gospodarce lska831

Znaczcy i zrnicowany branowo potencja i majtek przemysowy miasta Raciborza, o duej renomie i pozycji na rynkach krajowych i zagranicznych831

Moliwoci emigracji zarobkowej do Niemiec, agodzce ekonomiczne skutki braku miejsc pracy i bezrobocia w powiecie820

Doskonae warunki naturalne (gleby, klimat) i tradycja dobrej gospodarki rolnej podstaw dalszego rozwoju rolnictwa i przetwrstwa rolnego718

Zasoby przyrodnicze, bogate dziedzictwo kulturowe i przewidywane inwestycje wodne podstaw rozwoju turystyki i rekreacji krtkookresowej617

Dobra baza materialna (lokalowa) owiaty i wychowania w miecie i powiecie Racibrz616

Dobrze rozwinite ponad lokalne usugowe funkcje miasta Raciborza, w zakresie owiaty, kultury, zdrowia, opieki spoecznej, obsugi transportowej514

Dostpno terenw (rezerwy) pod nowe inwestycje produkcyjne, mieszkaniowe, usugowe513

Niski poziom emisji zanieczyszcze powietrza, i odpadw przemysowych ze rde zlokalizowanych na terenie powiatu oraz postpujca poprawa stanu czystoci wd i powietrza512

Korzystna struktura wielkoci gospodarstw rolnych611

Dobre zainwestowanie infrastruktury komunalnej miasta Raciborza, wolne moce w mediach komunalnych310

Relatywnie dobre warunki mieszkaniowe ludnoci miasta i powiatu Racibrz37

Dziaajce instytucje informacji publicznej, lokalna prasa, radio, wydawnictwa34

Saboci sabe strony powiatu Racibrz

Lp.WyszczeglnienieIlo gosujcychLiczba punktw1234

Wysoki realny poziom bezrobocia i gwatowny jego wzrost. Spadek liczby pracujcych we wszystkich gminach powiatu1251

Niskie tempo rozwoju maych i rednich przedsibiorstw1443

Regresywne tendencje w przemyle, upadoci przedsibiorstw, zwolnienia z pracy, pogarszanie si wynikw ekonomicznych i pynnoci finansowej1341

Niski poziom wyksztacenia ludnoci powiatu (ponad 75% z wyksztaceniem poniej redniego)826

Zastj w budownictwie mieszkaniowym i ograniczony zakres robt remontowo-modernizacyjnych zagroeniem pojawienia si bariery mieszkaniowej w rozwoju miast i wikszych orodkw wiejskich818

Niski poziom aktywnoci zawodowej mieszkacw, duy udzia ludnoci utrzymujcej si z nie zarobkowych rde utrzymania515

Brak dostatecznej bazy rolno-przetwrczej i przechowalniczej barier rozwoju rolnictwa613

Brak lokalnych moliwoci ksztacenia na poziomie wyszym312

Negatywny wpyw migracji zagranicznych (staych i sezonowych) na reprodukcj ludnoci, przedsibiorczo oraz inne spoeczne i psychologiczne skutki wyjazdw311

Ujemny przyrost migracyjny i rzeczywisty ludnoci powiatu410

Znaczne zalegoci w budowie systemw infrastruktury technicznej w gminach wiejskich49

Sabo rozwinite i nie do aktywnie dziaajce instytucje otoczenia biznesu, wspierajce procesy rozwoju lokalnego i regionalnego47

Niedostateczna infrastruktura turystyczna i niepene wykorzystanie turystyczno-rekreacyjne walorw powiatu25

Zy stan drg, czcych powiat z gwnymi orodkami zewntrznymi (Katowice, Rybnik, Kdzierzyn-Kole, Ostrava, Opava)24

Brak znaczcych gospodarczo zasobw naturalnych nadajcych si do eksploatacji13

Brak dogodnych bezporednich pocze komunikacyjnych (kolejowych, drogowych) Raciborza z Opav12

Brak decyzji w sprawie budowy mostu na Odrze i przejcia granicznego Chaupki II00

Szanse pynce z otoczenia

Lp.WyszczeglnienieIlo gosujcychLiczba punktw1234

Perspektywa integracji Polski z Uni Europejsk i jej korzystny wpyw na rozwj gospodarczy powiatu, oraz warunki wsppracy gospodarczej i kulturalnej za granic1452

Korzystne pooenie ekonomiczne powiatu w zasigu trzech wielkich aglomeracji: grnolskiej, rybnickiej i ostravskiej1448

Powoanie i dziaalno instytucji i placwek promujcych miasto i powiat Racibrz w skali kraju i za granic1438

Bliski dostp do chonnych rynkw zbytu produktw rolnych i przetwrstwa rolnego na obszarze GOP, ROW i okrgu Ostravy1138

Dostp do rodkw pomocowych Unii Europejskiej, wspierajcych procesy rozwoju obszarw rolnych i przygranicznych1330

Projektowana budowa autostrady A1 i jej przebieg zbliajcy powiat raciborski do gwnych orodkw gospodarki i kultury w kraju i za granic926

Dua liczba przej granicznych (12) uatwiajcych moliwo regularnej wsppracy transgranicznej719

Aktywna wsppraca Raciborza, Kuni Raciborskiej i Krzyanowic z partnerami zagranicznymi i przewidywane nawizanie takiej wsppracy przez pozostae gminy i powiat raciborski613

Moliwo i potrzeba bardziej intensywnego wykorzystania kruszyw naturalnych eksploatowanych z czaszy przyszego zbiornika Racibrz24

Zagroenia stwarzane przez otoczenie

Lp.WyszczeglnienieIlo gosujcychLiczba punktw1234

Niewaciwe (scentralizowany) system finansowania powiatu i gmin, trway niedobr rodkw finansowych1354

Niestabilno przepisw prawa gospodarczego, budetowego i podatkowego uniemoliwia programowanie dugookresowej dziaalnoci gospodarczej wadz samorzdowych1345

Spadek koniunktury gospodarczej w Polsce, zwizany z tym regres gospodarczy miasta i powiatu Racibrz i gwatowny wzrost rejestrowanego bezrobocia1144

Konkurencja innych orodkw w rozwoju funkcji produkcyjnych i usugowych (Rybnik, Wodzisaw, Kdzierzyn-Kole), turystycznych (Beskid lski) oraz zaopatrzenie ludnoci w ywno (region maopolski)1226

Mae zainteresowanie inwestorw zagranicznych organizowaniem dziaalnoci gospodarczej na terenie powiatu raciborskiego719

Brak dostpu do korzystnych zewntrznych rde finansowania dziaalnoci gospodarczej (drogi i trudno dostpny kredyt)619

Brak prorozwojowej polityki pastwa wobec maych i rednich przedsibiorstw616

Odkadana w czasie decyzja budowy zbiornika wodnego Racibrz613

Proces restrukturyzacji grnictwa i zwizana z tym likwidacja kopalni ROW, stwarzaj zagroenie znacznego wzrostu bezrobocia pracownikw dojedajcych do pracy z gmin powiatu raciborskiego48

Niekorzystna dla miasta i powiatu propozycja etapowania budowy zbiornika Racibrz, I etap zbiornik suchy, w cigu 5-6 lat, II etap zbiornik pitrzcy wod, po 30-40 latach48

Wzrost zagroe patologicznych, bdcych konsekwencj rosncego bezrobocia38

Wysoki stopie zanieczyszczenia wd granicznych Odry i Olzy, ograniczajcy moliwoci ich gospodarczego i turystycznego wykorzystania36

Nierozwizany do koca problem bezpieczestwa przeciwpowodziowego Grnej Odry (obwaowania na odcinku od miasta Raciborza do granic powiatu raciborskiego)24

W grupie zjawisk okrelajcych mocne strony (atuty) przyszego rozwoju powiatu wyrniono, przyznajc najwysz liczb punktw korzystn struktur przestrzenn i dobrze uksztatowane jego gwne funkcje gospodarcze, a w szczeglnoci:uksztatowany i dobrze zainwestowany ukad osadniczy i oparta na nim struktura administracyjna powiatu (35 pkt.)dobrze rozwinity, korzystnie pooony i powizany z obsugiwanym obszarem centralny orodek usugowy powiatu miasto Racibrz (31 pkt.)oparte na zasobach i tradycjach lokalnych podstawowe funkcje gospodarcze powiatu: przemysowa i rolnicza, wyznaczajce rol i miejsce powiatu w gospodarce lska (31 pkt.)znaczcy i zrnicowany branowo potencja gospodarczy i majtek przemysowy miasta Racibrz, o duej renomie i pozycji na rynkach krajowych i zagranicznych (31 pkt.).

Wrd saboci (sabe strony) powiatu raciborskiego wyrany priorytet z