Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceGrudzie 2006PMRAutorzy raportu:Marcin Sadowski, Kierownik dziau publikacjiPMR Publicationsmarcin.sadowski@pmrpublications.comSzymon Konop, Kierownik dziau konsultinguPMR Consultingszymon.konop@pmrconsulting.comStathis Karaplios, Starszy konsultantPMR Consultingstathis.karaplios@pmrconsulting.comPawe Sionko, EkonomistaPMR Publicationspawel.sionko@pmrpublications.comJoanna Nowak, AnalitykPMR Publicationsjoanna.nowak@pmrpublications.comNiniejsza publikacja zawiera informacje uzyskane lub pochodzce z wielu rnych publicznie dostpnych rde oraz oparte na badaniach przeprowadzonych przez frm PMR Ltd. Publikacja ta ma charakter wycznie oglnych wskazwek i nie stanowi porady inwestycyjnej bd innego rodzaju. Zgodnie z powyszym, niniejszej publikacji nie naley traktowa jako podstawy do podjcia jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych, nie zwalania ona rwnie jakichkolwiek osb trzecich od koniecznoci wykazania naleytej starannoci w celu weryfkacji treci tej publikacji.PMR Ltd. nie ponosi odpowiedzialnoci za skutki decyzji podjtych na podstawie informacji prezentowanych w raporcie.2www.pmrcorporate.comSpis treciWstp 111Polska informacje oglne 121.1.Pooenie geografczne .....................................................131.2.Ludno ...................................................................................131.3.Infrastruktura transportowa ...........................................141.3.1.Transport drogowy ...........................................................141.3.2.Lotniska ..............................................................................151.4.Otoczenie gospodarcze .....................................................161.4.1.Produkt krajowy brutto ....................................................161.4.2.Produkcja przemysowa ...................................................171.4.3.Infacja ................................................................................181.4.4.Bezrobocie ..........................................................................181.4.5.Handel zagraniczny ..........................................................191.5.Otoczenie prawne..............................................................191.5.1.Dziaalno gospodarcza .................................................191.5.2.System podatkowy ...........................................................201.6.Specjalne Strefy Ekonomiczne .......................................21Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJwww.pmrcorporate.com2Sektor Business Processes Offshoring (BPO) 232.1.Wojewdztwo dolnolskie ............................................252.1.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................252.1.2.Dostpno siy roboczej .................................................262.1.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................282.1.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................302.2.Wojewdztwo dzkie .......................................................302.2.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................302.2.2.Dostpno siy roboczej .................................................312.2.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................332.2.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................342.3.Wojewdztwo lubelskie ...................................................352.3.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................352.3.2.Dostpno siy roboczej .................................................352.3.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................372.3.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................382.4.Wojewdztwo maopolskie ............................................382.4.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................382.4.2.Dostpno siy roboczej .................................................392.4.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................422.4.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................442.5.Wojewdztwo mazowieckie ...........................................442.5.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................442.5.2.Dostpno siy roboczej .................................................452.5.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................472.5.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................49Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce4www.pmrcorporate.com2.6.Wojewdztwo lskie .......................................................502.6.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................502.6.2.Dostpno siy roboczej .................................................502.6.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................512.6.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................532.7.Wojewdztwo wielkopolskie .........................................542.7.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug ...................542.7.2.Dostpno siy roboczej .................................................542.7.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................562.7.4.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................573Sektor zaawansowanych technologii (high-tech) 583.1.Wojewdztwo dolnolskie ............................................593.1.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie.........................................................................593.1.2.Instytucje naukowo-badawcze zwizane z sektorem high-tech .......................................................603.1.3.Dostpno siy roboczej .................................................603.1.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................623.1.5.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................643.2.Wojewdztwo kujawsko-pomorskie ...........................643.2.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie.........................................................................643.2.2.Instytucje naukowo-badawcze zwizane z sektorem high-tech .......................................................653.2.3.Dostpno siy roboczej .................................................653.2.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................673.2.5. Dostpno terenw inwestycyjnych .............................68Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce5www.pmrcorporate.com3.3.Wojewdztwo maopolskie ............................................683.3.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie ..........................................................................683.3.2.Instytucje naukowo-badawcze zwizane z sektorem high-tech .......................................................693.3.3.Dostpno siy roboczej .................................................713.3.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................723.3.5.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................733.4.Wojewdztwo mazowieckie ...........................................753.4.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie.........................................................................753.4.2.Instytucje okoo-biznesowe i naukowo-badawcze zwizane z sektorem high-tech ......................................763.4.3.Dostpno siy roboczej .................................................763.4.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................783.4.5.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................803.5.Wojewdztwo pomorskie ................................................813.5.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie ..........................................................................813.5.2.Instytucje okoo-biznesowe i naukowo-badawcze zwizane z sektorem high-tech ......................................833.5.3. Dostpno siy roboczej ..................................................833.5.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................853.5.5.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................863.6.Wojewdztwo lskie .......................................................883.6.1.Najwiksze frmy dziaajce w sektorze high-tech w regionie ..........................................................................883.6.2.Instytucje okoo-biznesowe zwizane z sektorem high-tech .......................................................893.6.3.Dostpno siy roboczej .................................................893.6.4.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................913.6.5.Dostpno terenw inwestycyjnych ............................93Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce6www.pmrcorporate.com4Sektor motoryzacyjny 954.1.Tradycje sektora motoryzacyjnego w Polsce ...........964.2.Obecna sytuacja sektora ..................................................974.2.1.Najwiksi producenci .......................................................974.2.2.Produkcja i zatrudnienie ..................................................994.3.Perspektywy rozwoju sektora ......................................1004.4.Wybrane lokalizacje dla inwestycji motoryzacyjnych ................................................................1004.4.1.Wojewdztwo dolnolskie ..........................................1004.4.1.1.Tradycje przemysowe regionu ......................................1004.4.1.2.Due frmy reprezentujce sektor motoryzacyjny ...........1004.4.1.3.Instytucje okoobiznesowe ............................................1014.4.1.4.Dostpno siy roboczej ...............................................1024.4.1.5.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................1044.4.1.6.Dostpno terenw inwestycyjnych .............................1064.4.2.Wojewdztwo lskie ....................................................1074.4.2.1.Tradycje przemysowe regionu ......................................1074.4.2.2.Due frmy reprezentujce sektor motoryzacyjny ...........1074.4.2.3.Placwki naukowo-badawcze dziaajce na rzecz sektora .....................................................................................1094.4.2.4.Instytucje okoobiznesowe ............................................1094.4.2.5.Dostpno siy roboczej ...............................................1104.4.2.6.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................1124.4.2.7.Dostpno terenw inwestycyjnych .............................114Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce7www.pmrcorporate.com5Sektor lotniczy 1165.1.Tradycje sektora lotniczego w Polsce ........................1175.2.Sektor lotniczy obecnie ...................................................1185.2.1.Firmy reprezentujce sektor lotniczy powstae poprzez transformacj dawnych WSK......................................1195.2.2.Inwestorzy zagraniczni w brany lotniczej .................1195.2.3.Firmy lotnicze z sektora MSP ........................................1205.3.Kluczowi poddostawcy sektora lotniczego w Polsce ................................................................................1215.4.Placwki naukowo-badawcze dziaajce na rzecz danego sektora ................................................1225.5.Instytucje okoobiznesowe zwizane z danym sektorem ...............................................................................1235.6.Dostpno siy roboczej ................................................1235.7.Dostpno terenw inwestycyjnych ........................1256Sektor celulozowo-papierniczy1276.1.Czynniki sprzyjajce lokowaniu inwestycji w przemyle papierniczym w Polsce .........................1286.2.Tradycje historyczne........................................................1286.3.Dostpno surowca ........................................................1296.3.1.Masy celulozowe ............................................................1306.3.2.Masy wkniste pierwotne ...........................................1316.3.3.Masy wkniste wtrne .................................................1316.4.Najwiksi producenci w Polsce ...................................1336.4.1.Producenci papierw higienicznych ............................1336.4.2.Producenci papieru .........................................................1346.4.3.Najwiksi producenci tektury .......................................135Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce8www.pmrcorporate.com6.5.Placwki naukowo-badawcze dziaajce na rzecz sektora .................................................................1386.6.Dostpno i koszt wykwalifkowanej siy roboczej .........................................................................1426.7.Atrakcyjne regiony dla inwestycji w sektorze celulozowo-papierniczym w Polsce ...........................1446.7.1.Wojewdztwo lubuskie .................................................1446.7.2.Wojewdztwo mazowieckie .........................................1446.7.3.Wojewdztwo warmisko-mazurskie .........................1456.7.4.Wojewdztwo wielkopolskie........................................1457.Sektor sprztu AGD 1467.1.Tradycje sektora w Polsce ..............................................1477.2.Obecna sytuacja sektora ................................................1477.2.1.Najwiksi gracze rynkowi .............................................1477.2.2.Produkcja ..........................................................................1487.3.Perspektywy rozwoju sektora ......................................1487.4.Wybrane lokalizacje dla inwestycji w sektorze AGD .................................................................1497.4.1.Wojewdztwo dolnolskie ..........................................1497.4.1.1.Tradycje przemysowe regionu ......................................1497.4.1.2.Due frmy reprezentujce sektor AGD ...........................1497.4.1.3.Instytucje okoobiznesowe i naukowo-badawcze ...........1497.4.1.4.Dostpno siy roboczej ...............................................1507.4.1.5.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................1527.4.1.6.Dostpno terenw inwestycyjnych .............................154Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce9www.pmrcorporate.com7.4.2.Wojewdztwo dzkie ...................................................1557.4.2.1.Tradycje przemysowe regionu ......................................1557.4.2.2.Due frmy reprezentujce sektor AGD ...........................1557.4.2.3.Instytucje okoobiznesowe ............................................1567.4.2.4.Dostpno siy roboczej ...............................................1577.4.2.5.Koszty prowadzenia dziaalnoci ...................................1587.4.2.6.Dostpno terenw inwestycyjnych .............................160Spis wykresw 162Spis tabel 164Informacja o PMR 167Dane kontaktowe 168Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce10www.pmrcorporate.comWstpOstatnie lata przyniosy wzrost zainteresowania Polsk inwestorw zagranicznych. Po okresie lekkiegospowolnieniawnapywiebezporednichinwestycjizagranicznych,od2004roku obserwujemywyranywzrostichwartociwporwnaniuzpocztkiemobecnejdekady. Posiadajcwyksztaconychikompetentnychpracownikw,dynamicznierozwijajcsi gospodark,korzystnlokalizacjwcentrumEuropyorazdobreperspektywynanajblisze lata, Polska jest atrakcyjnym miejscem dla inwestorw zagranicznych z wielu bran.Niniejsze opracowanie analizuje sze wybranych sektorw gospodarki: BPO, high-tech, motoryzacyjny,lotniczy,celulozowo-papierniczyorazprodukcjsprztuAGD.Analizawyej wymienionych sektorw dokonana zostaa m. in. pod ktem obecnoci frm midzynarodowych dziaajcych w danym sektorze, dostpnoci siy roboczej, kosztw prowadzenia dziaalnoci oraz instytucji i placwek badawczo-naukowych dziaajcych na rzecz danego sektora. Wopracowaniuszerszemuomwieniupoddanowybranewojewdztwa,wktrych inwestorzyznajdszczeglnieatrakcyjnewarunkidoinwestowaniawdanymsektorze. Wymienione zostay te atrakcyjne tereny dostpne pod inwestycje. W wikszoci przypadkw, wybraneterenyinwestycyjnedotyczlokalizacjiznajdujcychsiwspecjalnychstrefach ekonomicznychlubparkachprzemysowychitechnologicznych.Wynikatozfaktu,iod pewnegoczasuspecjalnestrefyekonomiczneprzycigajcorazwikszliczbinwestorw korzystnymi formami wsparcia dziaalnoci gospodarczej i atrakcyjnymi terenami. Dodatkowo, obecneprzepisydopuszczajwczeniedanejlokalizacjidoterenwspecjalnejstrefy ekonomicznej wybranej inwestora, speniajcego okrelone warunki.Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce11www.pmrcorporate.com1Polska informacje oglneWARSZAWAUstkaKoobrzegwinoujcieSzczecinWrocawKrakwKatowiceGliwiceCzstochowaRzeszwRadomdPoznaBydgoszczGdaskGdyniaBiaystokLublinOpoleZielonaGraElblgNiemcySzwecjaBiaoruUkrainaRosjaCzechyLitwaSowacjaMorze BatyckieWartaWisaOdraWisardo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comPolska informacje oglnePMR088Powierzchnia: 312 685 km2Ludno: 38,1 mlnStolica: WarszawaOglneJzyk: PolskiUstrj polityczny: Demokracja parlamentarnaPrezydent: Lech KaczyskiPremier: Jarosaw KaczyskiPolitykaData przystpienia do UE: 1 maja 2004PKB (2005): 243,3 mld PKB na 1 mieszkaca (2005): 6 370 Inflacja (X 2006): 1,2%GospodarkaStopa bezrobocia (X 2006): 14,9%Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce12www.pmrcorporate.com1.1.Pooenie geografcznePolskapooonajestwrodkuEuropykontynentalnejajejssiadamis:Niemcy(456km), Czechy(658km),Sowacja(444km),Ukraina(526km),Biaoru(407km),Litwa(453km) iRosja(obwdkaliningradzki).PolskaposiadatakegranicmorsknaMorzuBatyckim (491km).PowierzchniaPolskiliczy312685km.StolicpastwajestWarszawa,pooona wcentralno-wschodniejczcikraju.DoinnychnajwikszychmiastPolskizaliczajsi: Krakw,Pozna,d,Wrocaw,GdaskiRzeszw.Polskapodzielonajestna16gwnych jednostek administracyjnych wojewdztw. 1.2.LudnoPopulacjaPolskiliczy38,1mlniodkilkulatstopniowomaleje.Obecnie,odsetekludzi modych(poniej18lat)jestciglewyszyniodsetekludzistarszych(mczynipowyej 65lat,kobietypowyej60lat)odpowiednio20,1%i15,7%.Jednakzpowodumalejcej liczbyludnociirosncejprzecitnejdugociycia,rnicatazmniejszasisystematycznie od kilku lat. Pomimowielokulturowejhistorii,obecniePolskajestkrajem,ktregozrnicowanie etnicznejeststabilne,zprzewaajcwikszociosbbdcychpochodzeniapolskiego 96,7%populacji.Donajwikszychmniejszocinarodowychnalemniejszoci:niemiecka (0,4% populacji), biaoruska (0,1%), ukraiska (0,1%). Ofcjalnym jzykiem w Polsce jest jzyk polski. rdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comWybrane wskaniki demograficzne w Polsce, 2006PMR089Wskaniki demograficzneLudno 38,1 mlnZmiana liczby ludnoci -0,06%< 18 lat 20,1%18-64 lata mczyni18-59 lat kobiety64,2% Struktura wiekowa> 65 lat 15,7%Oczekiwana dugo ycia 74,7 latAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce1Jwww.pmrcorporate.com13Infrastruktura transportowa131Transport drogowyObecniecakowitadugosiecidrogowejwPolsceliczy379,5tys.km,zczegodrogi o nawierzchni utwardzonej maj dugo ok. 250 tys. km, co daje w przeliczeniu na 100 km 79,6 km drg. W skad sieci drogowej wchodz:drogi krajowe 18 368 km (cznie z miejskimi, 5% ogu)drogi wojewdzkie 28 444 km (8% ogu)drogi powiatowe 128 870 km (34% ogu)drogi gminne 203 773 km (53% ogu).cznadugoautostradliczyobecnie673km,adrgekspresowych230km. Docelowo,dokoca2013r.dugosieciautostradidrgekspresowychmaliczyponad 9 000 km. Wedug planw, docelowy ukad autostrad w Polsce ma skada si z nastpujcych tras (w nawiasie podano gwne miasta zagraniczne osigalne docelowo planowan tras):autostradaA1:Gdask-Toru-d-Czstochowa-Gliwice-Gorzyczki-granicapastwa-(Ostrawa), o dugoci 564 kmautostradaA2:(Berlin)-granicapastwa-wiecko-Pozna-Warszawa-Siedlce-Kukuryki-granica pastwa-(Misk), o dugoci 651 kmautostradaA4:(Drezno)-granicapastwa-Jdrzychowice-Krzyowa-Legnica-Wrocaw-Opole-Gliwice-Katowice-Krakw-Tarnw-Korczowa-granica pastwa-(Lww), o dugoci 779 kmautostrada A6: (Berlin)-granica pastwa-Kobaskowo-Szczecin (S3, wze Rznica)autostrada A8: autostradowa obwodnica Wrocawia na odcinku A4-Psie Poleautostrada A18: (Berlin)-granica pastwa-Olszyna-Krzyowa (A4).nnnnnnnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce14www.pmrcorporate.com132LotniskaIstniejca infrastruktura lotnicza w Polsce skada si z jednego centralnego portu lotniczego, 11 lotnisk regionalnych oraz 43 portw lotniczych lokalnych. Najwikszy polski port lotniczy to Warszawa-Okcie, znajdujcy si w Warszawie w wojewdztwie mazowieckim. Pozostae lotniska regionalne znajduj si w 10 wojewdztwach. Najwiksze lotniska w Polsce znajduj siwobrbienajwikszychmiastwWarszawie,Krakowie,aglomeracjilskiej,Gdasku, PoznaniuiWrocawiu.LotniskawZielonejGrzeiSzczytniecechujsiniskimruchem pasaerskimorazmaczstotliwociregularnychpoczezinnymiportamilotniczymi zostay uznane za lotniska regionalne gwnie z powodu duej odlegoci (powyej 100 km) od najbliszego lotniska mogcego obsugiwa samoloty o ciarze przekraczajcym 10 ton. Planowana docelowa sie autostrad w PolscePMR000rdo: GDDKiA, 2006 www.pmrpublications.comSzczecinGorzw Wlkp.KoszalinPiaPoznaLesznoLegnicaWabrzychBydgoszczToruKoninKaliszWrocawOpoleGdaskWocawekSieradzdCzstochowaKatowiceBielsko-BiaaElblgOlsztynCiechanwWARSZAWARadomKielceKrakwSuwakiomaOstrokaBiaystokSiedlceLublinTarnobrzegZamoTarnwRzeszwKrosnoGorzyceKobaskowoOlszynaZgorzelecrdo: lotniska, Urzd Lotnictwa Cywilnego (ULC), 2006 www.pmrpublications.comRuch pasaerski na gwnych lotniskach w Polsce (tys.), 2005 i I-III kw. 2006PMR0902005 I-III kw2006Warszawa-OkcieKrakw-BaliceKatowice-PyrzowiceGdask-RbiechowoWrocaw-StrachowicePozna-awicaRzeszw-Jasionkad-LublinekSzczecin-GoleniwBydgoszcz-SzwederowoRazem7 071,91 586,11 092,4667,9465,5399,394,018,1100,839,711501,26 245,61 748,61 100,5935,4607,4495,9157,7152,0139,0100,411685,4Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce15www.pmrcorporate.com14Otoczenie gospodarczePo upadku komunizmu w 1989 roku, Polska gospodarka musiaa przej przez trudny okres restrukturyzacjiwcelubudowygospodarkiopartejnazasadachrynkowych.Poponad dwchlatachspadkuPKB,Polskagospodarkapowrcianaciekwzrostuw1992roku. Stopniowaprywatyzacjairestrukturyzacjaprzedsibiorstwpastwowychdoprowadzia dosystematycznegospadkuudziausektorapublicznegowgospodarce.Podkoniec ubiegegowieku,przeprowadzonezostayreformysystemuemerytalnego,edukacyjnego, administracyjna i opieki zdrowotnej. Okres2001-2002tookresspowolnieniagospodarczego,gdzietempowzrostu gospodarczego spado do 1-1,4%, z poziomu ponad 6% notowanego jeszcze pod koniec lat 90-tych. Jednak od 2003 roku, tempo wzrostu gospodarczego w Polsce oywio si osigajc 5,3% w roku przystpienia do Unii Europejskiej.141Produkt krajowy bruttoPookresiestagnacjiwlatach2001-2002,wzrostPKBwPolsceprzyspieszywyranie w2003rokuosigajcpoziom3,8%.WejciedoUniiEuropejskiejwmaju2004roku pozytywniewpynonasytuacjgospodarkiPolski,ktrarozwijaasiwtempie5,3%. Kolejny rok to lekkie spowolnienie tempa wzrostu, wynikajce raczej z efektu statystycznego, ni z problemw gospodarki. W 2006 roku, tempo wzrostu gospodarczego w Polsce powrcio na ciek szybkiego wzrostu, ponownie przekraczajc poziom 5%. Silny wzrost gospodarczy kraju wynika gwnie z dwch przesanek: silnego popytu wewntrznego, dziki poprawie na rynku pracy oraz rosncej aktywnoci inwestycyjnej przedsibiorstw, a take dziki napywowi funduszy unijnych. W najbliszych latach tempo wzrostu gospodarczego pozostanie wysokie, w granicach 4,5-5%.s szacunkiBIZ bezporednie inwestycje zagranicznerdo: GUS, NBP, PMR, 2006 www.pmrpublications.comPolska wybrane wskaniki ekonomicznePMR0912001 2002 2003 2004 2005 2006sPKB (%) 1,1 1,4 3,8 5,3 3,5 5,2Produkcja przemysowa (%) 0,6 1,1 8,4 12,3 3,4 11,6Inflacja rednioroczna (%) 5,5 1,9 0,8 3,5 2,2 1,2Stopa bezrobocia (%, koniec okresu) 19,4 20,0 20,0 19,0 17,6 15,2Przecitne wynagrodzenie miesiczne () 557 561 500 510 595 640BIZ (mln ) 6 372 4 371 4 067 10 292 7 703 9 000Eksport (mld ) 46,5 49,3 53,8 65,8 77,6 89,8Import (mld ) 55,1 57,0 58,9 70,4 79,8 93,3Rachunek obrotw biecych (mld ) -6,0 -5,4 -4,1 -8,5 -4,1 -4,3Rachunek obrotw biecych (% PKB) -2,9 -2,7 -2,1 -4,2 -1,7 -1,6redni kurs walutowy: PLN/EUR 3,7 3,8 4,4 4,5 4,0 3,9redni kurs walutowy: PLN/USD 4,1 4,1 3,9 3,6 3,3 3,1Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce16www.pmrcorporate.com1.4.2.Produkcja przemysowaWstpieniePolskidoUniiEuropejskiejw2004rokuwznaczcymstopniuwpynona wynikisektoraprzemysowego.Wysokipopytnaproduktywprzededniuakcesjizwizany by ze zmian regulacji podatkowych oraz obawami zwizanym ze wzrostem cen. W efekcie doprowadziondoponad12%wzrostuprodukcjiprzemysowej.Wkolejnymrokutempo wzrostu wyranie spado, jednak zwizane to byo z efektem wysokiej bazy. Dobr sytuacj sektora potwierdziy wyniki w 2006 roku, gdzie tempo wzrostu produkcji przemysowej znw przekroczyo 10%.s szacunkip prognozardo: GUS, PMR, 2006 www.pmrpublications.comRealnetempowzrostuPKBwPolsce(%), 2001-2007PMR0921,11,43,85,33,55,24,72001 2002 2003 2004 2005 2006s 2007ps szacunkip prognozardo: GUS, PMR, 2006 www.pmrpublications.comWzrost produkcji przemysowej w Polsce (%), 2001-2007PMR0930,61,18,412,33,411,69,82001 2002 2003 2004 2005 2006p 2007pAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce17www.pmrcorporate.com1.4.3.InfacjaNa pocztku obecnej dekady infacja w Polsce zostaa sprowadzona do poziomu poniej 2%. Przystpienie do Unii Europejskiej wywoao przejciowy szok popytowy, ktry mia negatywny efekt na presj infacyjn. Jednak by to jedynie chwilowy czynnik, a w kolejnym roku infacja powrcia do poziomu okoo 2%. W 2006 roku tempo wzrostu cen konsumpcyjnych pozostao niskie, a w pierwszej poowie roku byo najnisze w Unii Europejskiej poniej 1%. W drugiej poowie2006rokuinfacjalekkowzrosaprzekraczajc1%.W2007rokuspodziewamysi dalszegowzrostuinfacji,ktrajednakpozostanienaniskimpoziomieok.2,7%.Oznacza to, i bdzie si ona mieci w granicach celu polityki monetarnej wyznaczonego przez Rad Polityki Pieninej, ktry wynosi 2,5% +-1%.144BezrobocieStopabezrobociawPolscejestnajwyszawrdwszystkichczonkwUniiEuropejskiej. WmomencieprzystpieniadoUniiEuropejskiejwynosiaona19,5%.Jednakkolejnelata przyniosydynamicznyspadekstopybezrobocia,zwizanyzwysokimtempemwzrostu gospodarczego, a take migracj zarobkow w krajw Unii Europejskiej. W efekcie, szacujemy inakoniec2006rokustopabezrobociawyniosawgranicach15%.Kolejnelatapowinny przynie dalszy stopniowy spadek bezrobocia. s szacunkip prognozardo: GUS, PMR, 2006 www.pmrpublications.comInflacja rednioroczna w Polsce (%), 2001-2007PMR0945,51,90,83,52,21,22,72001 2002 2003 2004 2005 2006s 2007ps szacunkip prognozardo: GUS, PMR, 2006 www.pmrpublications.comStopabezrobociawPolsce(%, nakoniec okresu), 2001-2007PMR09519,420,0 20,019,017,615,214,52001 2002 2003 2004 2005 2006s 2007pAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce18www.pmrcorporate.com145Handel zagranicznyOd momentu przystpienia do Unii Europejskiej obroty handlu zagranicznego rosn w tempie dwucyfrowym. Zniesienie ce i przystpienie do strefy wolnego handlu pozytywnie wpyno na konkurencyjno polskich produktw w efekcie tempo wzrostu eksportu byo znaczco wysze od tempa wzrostu importu, doprowadzajc do spadku defcytu w handlu zagranicznym do zaledwie 2,2 mld w 2005 r. W 2006 roku wysokie tempo wzrostu eksportu utrzymao si, jednak w zwizku z rosncym popytem wewntrznym, tempo wzrostu importu przyspieszyo. Sytuacjatautrzymasitakew2007roku,awzrostimportubdziewyszynieksportu doprowadzajc do wzrostu defcytu handlowego.15Otoczenie prawne 1.5.1.Dziaalno gospodarczaNajwaniejszyaktprawnyzzakresuprawagospodarczegotoustawazdnia 2lipca2004r.Oswobodziedziaalnocigospodarczej.Regulujeonapodejmowanie, wykonywanie i zakoczenie dziaalnoci gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organw administracji publicznej w tym zakresie.Osobyzagraniczne1zpastwczonkowskichUniiEuropejskiejipastwczonkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym(EOG)mogpodejmowaiwykonywadziaalnogospodarcznatakich samych zasadach jak przedsibiorcy polscy. Na takich samych zasadach, jak obywatele polscy, podejmowa i wykonywa dziaalno gospodarcz mog take obywatele pastw nie nalecych do UE (EOG), ktrzy:otrzymali zezwolenie na osiedlenie si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,uzyskalizgodnapobyttolerowanylubstatusuchodcynadanywRzeczypospolitej Polskiej,korzystaj z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.nnns szacunkip prognozardo: NBP, PMR, 2006 www.pmrpublications.comWarto handlu zagranicznego w Polsce (mld ), 2001-2007PMR09646,549,353,865,877,689,8101,555,157,058,970,479,8 93,3 107,5-6,0-3,5-2,2-4,6-5,1-7,7-8,62001 2002 2003 2004 2005 2006s 2007pEksport Import Saldo1 Osob zagraniczn w rozumieniu ustawy jest: n osoba fzyczna majca miejsce zamieszkania za granic, nieposiadajca obywatelstwa polskiego n osoba prawna z siedzib za granic n jednostka organizacyjna, niebdca osob prawn, posiadajca zdolno prawn, z siedzib za granic.Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce19www.pmrcorporate.comPozostae osoby zagraniczne maj prawo, o ile umowy midzynarodowe nie stanowi inaczej, do podejmowania i wykonywania dziaalnoci gospodarczej jedynie w formie spek:komandytowej komandytowo-akcyjnej z ograniczon odpowiedzialnoci akcyjnej.Osobytemajtakeprawodoprzystpowaniadowymienionych wyejspekorazobejmowaniabdnabywaniaichudziawlubakcji. Ponadtoprzedsibiorcyzagraniczni2mogprowadzidziaalnogospodarczwformie oddziau, a take tworzy przedstawicielstwa na terenie Polski. 152System podatkowyPolski system podatkowy rozrnia 12 rodzajw podatkw, w tym: podatki bezporednie: podatek dochodowy od osb prawnych (CIT)podatek dochodowy od osb fzycznych (PIT)podatek od czynnoci cywilnoprawnychpodatek od nieruchomocipodatek od rodkw transportowychpodatek od spadkw i darowiznpodatek rolnypodatek leny podatek od posiadania pswpodatki porednie: podatek od towarw i usug (VAT)podatek akcyzowypodatek od gier. nnnnnnrdo: Ministerstwo Finansw, 2006 www.pmrpublications.comGwne stawki podatkowe w Polsce, 2006 i 2007PMR0972006 2007VAT22% podstawowa7% niektre towary oraz usugi, np.towary zwizane z ochron zdrowia, wyrobyspoywcze, usugi hotelarskie, wyroby sztukiludowej, rkodziea i rzemiosa artystycznego3% obowizujca przejciowo do 30 kwietnia2008 r., obejmujca dostaw niektrychproduktw rolnych0% niektre usugi, np. finansowe, ochronyzdrowia, edukacyjne, zwizane z kultur22% podstawowa7% niektre towary oraz usugi, np.towary zwizane z ochron zdrowia, wyrobyspoywcze, usugi hotelarskie, wyroby sztukiludowej, rkodziea i rzemiosa artystycznego3% obowizujca przejciowo do 30 kwietnia2008 r., obejmujca dostaw niektrychproduktw rolnych0% niektre usugi, np. finansowe, ochronyzdrowia, edukacyjne, zwizane z kulturPIT19% (roczny dochd do 37 024 z)30% (roczny dochd od 37 024 do 78 048 z)40% (roczny dochw ponad 78 048 z)19% (roczny dochd do 43 405 z)30% (roczny dochd od 43 405 do 85 528 z)40% (roczny dochw ponad 85 528 z)CIT 19% 19%Podatekoddywidend 19% 19%2 Przedsibiorc zagranicznym w rozumieniu ustawy jest osoba zagraniczna wykonujca dziaalno gospodarcz za granic.Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce20www.pmrcorporate.com16Specjalne Strefy EkonomiczneWanyminstrumentemprzyciganiaiwspieranianowychinwestycjisSpecjalneStrefy Ekonomiczne(SSE).StowytyczoneadministracyjnieczciterytoriumPolski,wobrbie ktrychdziaalnogospodarczamoebyprowadzonanaspecjalnych,preferencyjnych zasadach,okrelonychwUstawieoSSEiinnychaktachprawnych.Zasadyfunkcjonowania itrybustanawianiaSSEzostayokrelonenamocyustawyz1994roku.Wkolejnych latachustawatabyanowelizowanawceludostosowaniaprawaoSSEdowymogwUnii Europejskiej.ObecnienatereniePolskidziaa14SpecjalnychStrefEkonomicznych.Rnisione podwzgldempowierzchni,lokalizacji,charakteru,warunkwzagospodarowaniaoraz infrastrukturydrogowej,technicznejitelekomunikacyjnej.Strefytebdfunkcjonowaydo 2017 roku, za wyjtkiem Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, ktra bdzie aktywna rok krcej i Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec aktywnej do 2015 roku. Z czasem SSE przeksztac si w strefy aktywnoci gospodarczej, ktrych zadaniem bdzie zapewnienie przedsibiorstwom warunkw umoliwiajcych tworzenie nowych miejsc pracy. Po 2011 roku na tereny SSE nie bd ju wchodzi nowi inwestorzy.InwestorzydziaajcywSSEobjcisspecjalnymiformamiwsparciadziaalnoci gospodarczej,awszczeglnociulgamipodatkowymi.DziaajcwSSEprzedsibiorstwo moe otrzyma:zwolnienie z podatku dochodowegoulgi w podatku od nieruchomociulgi w podatku od rodkw transportuulgi w podatkach celnychpomoc regionaln w ramach wspierania nowych inwestycjipomoc regionaln w ramach tworzenia nowych miejsc pracy.Warunkiem otrzymania pomocy jest:uzyskaniezezwolenianaprowadzeniedziaalnocigospodarczejwstrefeudziela go zarzd strefyponiesienie nakadw inwestycyjnych w wysokoci minimum 100 000 .PrzedsibiorcapodejmujcydziaalnonaterenieSpecjalnejStrefyEkonomicznej napodstawiezezwoleniawydanegopo31grudnia2000uprawnionyjestdokorzystania z pomocy regionalnej w formie zwolnie w podatku dochodowym z tytuu:poniesionych nakadw inwestycyjnychtworzenia nowych miejsc pracy.Wpierwszymprzypadkuwielkopomocyobliczasijakoiloczynmaksymalnej intensywnoci pomocy okrelonej dla danego obszaru i kosztw inwestycji kwalifkujcych si do objcia pomoc.Przedsibiorcakorzystajcyzpomocyztytuukosztwnowejinwestycjizobowizany jest do:prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w strefe przez okres nie krtszy ni 5 latutrzymania wasnoci skadnikw majtku, z ktrymi byy zwizane wydatki inwestycyjne przez okres 5 lat od dnia wprowadzenia do ewidencji rodkw trwaych oraz wartoci niematerialnych i prawnych, w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym.nnnnnnnnnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce21www.pmrcorporate.comWielko pomocy z tytuu tworzenia nowych miejsc pracy zwizanych z dan inwestycj obliczasijakoiloczynmaksymalnejintensywnocipomocyidwuletnichkosztwpracy brutto nowo zatrudnionych pracownikw powikszonych o wszystkie obowizkowe patnoci zwizanezichzatrudnieniem.Przedsibiorcakorzystajcyzpomocyztegotytuumusi utrzyma nowo utworzone miejsca pracy przez okres nie krtszy ni 5 lat.MaksymalnaintensywnopomocyniemalnacaymterytoriumPolskiwynosi50%, zwyjtkiempowiatwmiejskich:Wrocaw,Krakw,Gdask,Gdynia,Sopot,dlaktrych intensywnowynosi40%orazpowiatw:WarszawaiPozna,dlaktrychintensywno wynosi30%.Wprzypadkupomocyudzielanejmaemulubredniemuprzedsibiorcy maksymaln intensywno pomocy podwysza si o 15 punktw procentowych, z wyczeniem przedsibiorcw prowadzcych dziaalno w sektorze transportu.Maksymalnaintensywnopomocydlainwestycjizsektoramotoryzacyjnego, w przypadku gdy kwota pomocy przekracza rwnowarto 5 mln , wynosi 30% intensywnoci dopuszczalnej na danym obszarze.Wyjanienie: 1 Kamiennogrska SSE, 2 Katowicka SSE, 3 Kostrzysko-Subicka SSE,4 Krakowska SSE, 5 Legnicka SSE, 6 dzka SSE, 7 Mielecka SSE, 8 Pomorska SSE,9 Supska SSE, 10 Starachowicka SSE, 11 Suwalska SSE, 12 Tarnobrzeska SSE,13 Wabrzyska SSE, 14 Warmisko-Mazurska SSErdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comUmiejscowienieSSEnatereniewojewdztwwPolsce, 2006PMR0991235 687410911121314Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce22www.pmrcorporate.com2Sektor Business Processes Offshoring (BPO)Sektor BPO wybrane lokalizacjePMR112rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWrocawWarszawaodLublinKrakwKatowicePoznaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce2Jwww.pmrcorporate.comBusiness Processes Offshoring (BPO) to lokowanie okrelonych (nie-produkcyjnych) funkcji przedsibiorstwa w krajach, gdzie koszty prowadzania dziaalnoci, gwnie zasoby siy roboczej, s tasze. W ramach BPO najczciej tworzy si centra nastpujcych typw usug:fnanseksigowoHRobsuga klientalogistykabadania i rozwj.Liczbacentrwusug,lokowanychwPolscewramachBPOszybkorosawcigu ostatnich kilku lat. Na koniec listopada 2006 roku dziaao ich w Polsce ponad 80. Nastpujce czynniki czyni Polsk atrakcyjn lokalizacj centrw usug:Dostpno wykwalifkowanej i relatywnie taniej siy roboczej w Polsce studiuje okoo 2 miliony studentw, a okoo 400 000 uzyskuje kadego roku dyplom wyszych uczelni. Udzia studentw w populacji 20-30-latkw szybko ronie.Zachty inwestycyjne dla lokowania centrw usug w ramach BPO: Odmarca2005rokuinwestorzy,ktrzylokujswojecentrausug(m.in. ksigowo,fnanse,badaniairozwj,callcenters,usugiIT)wSpecjalnych StrefachEkonomicznych(SSE)mogotrzymywaulgipodatkoweorazinne zachtyinwestycyjnedostpnedlainwestorwlokujcychswojeinwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych. Inwestorzy, ktrzy lokuj w Polsce swoje usugi w ramach BPO mog si rwnie ubiegaopomocpublicznzbudetupastwa,jeelizatrudniwicejni250 osb oraz o refundacj kosztw szkole z funduszy UE (60-100% kosztw szkole podlegarefundacji).Inwestycjewsektorzebadairozwojumoguzyska dofnansowaniemimoniszegopoziomuzatrudnienia(np.80-100specjalistw dziedzin inynieryjnych).Inwestorzy, ktrzy utworz co najmniej 100 miejsc pracy i utrzymaj je co najmniej przez5latmogubiegasiopomocregionalnztytuuzatrudnienianowych pracownikw.Obszar wybrany przez inwestora na ulokowanie inwestycji moe zosta wczony przezMinisterstwoGospodarkidoobszaruSSEpodwarunkiem,enakady inwestycyjne na tym obszarze przekrocz 40 milionw lub zostanie utworzone co najmniej 500 miejsc pracy. Gminy, na ktrych obszarze prowadzona jest inwestycja mog zaproponowa ulgi lub cakowicie zwolni inwestorw z podatku od nieruchomoci.Stabilno makroekonomiczna.Czonkostwo Polski w UE.nnnnnnnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce24www.pmrcorporate.com2.1.Wojewdztwo dolnolskie2.1.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugWrocaw,obokKrakowaiWarszawyprzycigndotychczasnajwikszliczbfrm,ktre w ramach BPO, ulokoway w Polsce swoje centra usug. DotychczasnajwikszymiinwestycjamibyyulokowaneprzezHewlettPackard centrum shared services, ktre docelowo ma zatrudnia okoo 1 000 osb i centrum rozwoju oprogramowania Siemensa. W 2006 roku decyzj o ulokowaniu swoich shared service centers podjli:Genpact (planowane zatrudnienie 300 osb)KPIT Cummings (planowane zatrudnienie 500 osb)ACN (planowane zatrudnienie 150 osb). W pierwszym kwartale 2007 roku uruchomienie centrum rachunkowego planuje frma UPS. Liczba etatw ma wynie okoo 300.nnn* Inwestycja planowana na pierwszy kwarta 2007 roku.rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw wojewdztwie dolnolskimPMR001Lokalizacja Firma Rodzaj dziaalnociWrocaw Hewlett PackardCentrum finansowo-ksigowe, zarzdzaniepersonelem, obsuga procesu zakupwWrocaw Volvo Centrum ksigowo-administracyjneWrocaw QADProdukcja rozwiza informatycznychdla klientw z CEE; centrum regionalneWrocaw GenpactCentrum serwisowe dla klientwz Niemiec, Austrii, SzwajcariiWrocaw KPIT CummingsCentrum finansowo-ksigowei centrum informatyczneWrocaw American Communication Network Centrum telefonicznej obsugi klientaWrocaw Siemens Centrum rozwoju oprogramowaniaWrocaw CTM Centrum telefonicznej obsugi klientaWrocaw Alstom Centrum badawczo-rozwojoweWrocaw Cap Gemini PolskaCentrum rozwoju oprogramowaniai usug informatycznychWrocaw Remy Internationale Centrum badawczo-rozwojoweWrocaw Diehl ControlsProjektowanie i wdraanie nowoczesnychrozwiza dla producentw sprztugospodarstwa domowegoWrocaw UPS Centrum rachunkowe*Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce25www.pmrcorporate.com2.1.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejWrocawjestczwartympodwzgldemwielkocimiastemwPolsceipitympodwzgldem liczby osb zatrudnionych w sektorze przedsibiorstw3. Wojewdztwo dolnolskie to czwarty podwzgldemliczbystudentworodekakademicki.Wwojewdztwie,na35uczelniach wyszych,studiujeponad166000studentw,ksztaconychprzezokoo7000kadry akademickiej. W wojewdztwie dolnolskim najwiksza liczba studentw, prawie 137 000 studiuje we Wrocawiu, gdzie jest 26 wyszych uczelni (tylko dwa miasta w Polsce, Warszawa iKrakwksztacwicejstudentw).Corokumurywrocawskichuczelniopuszczaokoo 26 000 absolwentw.Prawie61%studiujcychwwojewdztwietostudenciczterechwrocawskichuczelni: UniwersytetuWrocawskiego,PolitechnikiWrocawskiej,AkademiiEkonomicznejiAkademii Rolniczej.rdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw we Wrocawiu (tysice), 2000-2006PMR002113,8122,2126,9132,0134,8 136,816,419,1 22,024,027,2 26,12000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006Studenci Absolwencirdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw najwikszych uczelniw wojewdztwie dolnolskimPMR00312 43117 31432 31239 7012 4583 7104 1439 239Akademia RolniczaAkademia EkonomicznaPolitechnika WrocawskaUniwersytet WrocawskiStudenci Absolwenci3 Przecitne zatrudnienie w sektorze przedsibiorstw w cigu pierwszych trzech kwartaw 2006 r. wynioso we Wrocawiu 133 500.Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce26www.pmrcorporate.comWojewdztwodolnolskiejestjednymznajwikszychorodkwakademickich wPolscepodwzgldemliczbystudentwekonomii,biznesuiadministracjiorazstudentw informatyki.Zdecydowana wikszo (84%) wrocawskich studentw deklaruje umiejtno komunikowania siwjzykuangielskim,chociatylko16%deklarujebiegznajomotegojzyka.Ponad 56% studentw zna niemiecki. * Dane obejmuj nastpujce kierunki inynierskie: inynieria produkcyjna,inynieria rodowiska, materiaowa, metali oraz inynieria mechaniczna i robotyka.rdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw wybranych kierunkwna wrocawskich uczelniach, 2004/2005PMR00425 80310 2876 7858 6655 1741 6871 067 1 131Biznes i administracja Zarzdzanie Informatyka Inynieria*Studenci Absolwencirdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, Znajomo jzykwobcych wrd Wrocawskich studentw, listopad 2004 www.pmrpublications.comOdsetek studentw we Wrocawiu, ktrzy deklarujznajomo jzyka angielskiegoPMR005Dobra33,7% rednio-zaawansowana34,8%Bardzo dobra15,7%Saba i bardzo saba15,7%Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce27www.pmrcorporate.comBezrobociewwojewdztwiedolnolskimjestjednymzwyszychwkraju,chocia sukcesywnie spada. Na koniec padziernika 2006 bezrobocie w wojewdztwie dolnolskim wynosio 16,8%. Nakoniecwrzenia2006,stopabezrobociaweWrocawiuwyniosa8,9%(spadek o 2,4 punktu procentowego z 11,3% przed rokiem). Wrocaw ma stosunkowo wysoki odsetek bezrobotnych z wyksztaceniem wyszym. W czerwcu 2006 10,4% wszystkich bezrobotnych miao wyksztacenie wysze, co odpowiadao 28 200 osobom.Wnastpstwiemalejcegobezrobociairosncychinwestycjizagranicznych przedsibiorcyzaczliobserwowatrudnocizeznalezieniemwaciwychpracownikw. Dotyczy to jednak w duo wikszym stopniu osb z wyksztaceniem rednim technicznym, ni tych z wyksztaceniem wyszym. Wedug badania przeprowadzonego przez KPMG w lipcu i sierpniu 2006 roku, 50% z 51 ankietowanych frm dowiadczyo problemw z rekrutacj inynierw i informatykw. Bardzo maagrupafrmzgaszaaproblemyzrekrutacjekonomistw,prawnikwiabsolwentw nauk spoecznych. 2.1.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2131WynagrodzeniaPrzecitnemiesicznewynagrodzeniebruttowsektorzeprzedsibiorstwwpadziernikubr. wynioso 2 544 z (95,7% redniej pacy krajowej).Porwnujcwynagrodzeniawstolicachwojewdztwwcigupierwszychdziewiciu miesicy 2006 roku, wynagrodzenie we Wrocawiu byo nisze ni w Warszawie, Katowicach, Gdasku, Poznaniu i Krakowie i wynioso 2 529 z (27% mniej ni w Warszawie).rdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, Znajomo jzykwobcych wrd Wrocawskich studentw, listopad 2004 www.pmrpublications.comOdsetek studentw we Wrocawiu deklarujcychznajomo niemieckiego jzykaPMR006rednio-zaawansowana33,3%Saba i bardzo saba43,3%Bardzo dobra i dobra23,3%Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce28www.pmrcorporate.com2132Koszty wynajmu powierzchni biurowejWedugraportu frmyJonesLangLaSalle zczerwca2006czynsze weWrocawius wfazie umiarkowanegowzrostuiksztatujsinapoziomie14-15/m2/miesiczniezanajlepsze powierzchnie klasy A i 8-13/m2/miesicznie za biura klasy B i w kamienicach. rednie koszty eksploatacyjne wynosz okoo 2,5/m2/miesic.2.1.3.3.Dostpno komunikacyjnaWrocawposiadamidzynarodowelotniskonaStrachowicachorazportrzecznynaOdrze. Kierunki lotw z Portu Lotniczego Wrocaw-Strachowice:Dania: KopenhagaIrlandia: Cork, Dublin, ShannonNiemcy: Dortmund, Frankfurt Hahn, Frankfurt nad Menem, MonachiumPolska: Warszawa, GdaskSzwecja: SztokholmWielka Brytania: Glasgow, Liverpool, Londyn, NottinghamWochy: Mediolan, Rzym.nnnnnnnrdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie dolnolskimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR007Stanowisko redniaSpecjalista w dziale obsugi klienta Customer Service SpecialistKierownik ds. obsugi technicznej Technical Service ManagerObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service SpecialistDyrektor finansowy Finance DirectorSpecjalista ds. finansowych Finance SpecialistFinanseSpecjalista ds. windykacji Financial Recovery SpecialistGwny ksigowy Chief AccountantSamodzielny ksigowy AccountantModszy ksigowy Junior AccountantKsigowoKasjer CashierInynier procesu produkcji Process Engineering SpecialistInynieriaInynier konstruktor Designer / DrafterRozwjSpecjalista w dziale rozwoju R&D Specialist2 7065 6212 78712 2654 3253 4398 4163 3872 3232 8153 6323 7493 950Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce29www.pmrcorporate.comDodatkowo, przez tereny wojewdztwa dolnolskiego przebiega trasa autostrady A4, czcejWrocawzgranicpolsko-niemieckorazzgwnymimiastamiPolskipoudniowej Katowicami i Krakowem.2.1.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaWedugprzedstawicielilokalnychwadz,wskanikpowierzchniwolnejdowynajcia weWrocawiuspadwlistopadzie2006rokudopoziomuokoo1%.Wduejmierzejest torezultatduegopopytunapowierzchniebiurowegenerowanegoprzezjuobecnewe Wrocawiu frmy BPO. Sytuacjazdostpnocipowierzchnibiurowychpoprawisiznaczcowpierwszym kwartale2007roku.Dokoca2007rokudouytkuzostanieoddanychponad100000m2 powierzchni biurowych. 2.2.Wojewdztwo dzkie2.2.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugPozyskiwanie duych inwestorw, ktrzy lokuj swoje usugi w ramach BPO jest elementem strategiirozwojumiastaodzi.Dotejpory,wramachBPO,swojecentrausugwodzi ulokowaosiedemmidzynarodowychkoncernw.NajwikszeznichtoPhilips,Accenture i General Electric Controls.rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw wojewdztwie dzkimPMR008Lokalizacja Firma Rodzaj dziaalnocid Philips Centrum finansowo-ksigowed Accenture Centrum finansowo-ksigowe i informatyczned Ericpol TelecomTworzenie oprogramowaniadla sektora telekomunikacyjnegod General Electric Controls Centrum finansowo-ksiegowed TelecaUsugi w zakresie projektowania,wdraania i integracji oprogramowaniad Bosch-Siemens Centrum badawczo-rozwojoweAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ0www.pmrcorporate.com2.2.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejdjestnajwikszympoWarszawiemiastemwPolscepodwzgldemliczbyludnoci. W cigu pierwszych dziewiciu miesicy 2006 roku zatrudnienie w sektorze przedsibiorstw wynioso w odzi ponad 102 000 ludzi, a wic mniej ni w Warszawie, Poznaniu, Wrocawiu, Krakowie i Katowicach. Wojewdztwo dzkie to szsty pod wzgldem wielkoci orodek akademicki w Polsce. Studiujetamokoo120000studentw,ksztaconychprzezprawie6000nauczycieli akademickich.Najwikszymorodkiemakademickimwwojewdztwiedzkimjestd, gdziew22szkoachwyszychksztacisi114000studentw,a21000corokuuzyskuje dyplom ukoczenia studiw wyszych. To pity najlepszy rezultat w Polsce. Liczba studentw w odzi szybko ronie. W cigu ostatnich szeciu lat d bya jednym z trzech miast w Polsce znajwikszychprzyrostemliczbystudentw.W2006rokuliczbastudentwbyao38,5% wysza ni w roku 2000. Dwie najwiksze uczelnie w odzi: Politechnika dzka i Uniwersytet dzki ksztac cznie okoo 50% dzkich studentw. Najpopularniejsze kierunki studiw wrd dzkich studentw to zarzdzanie i marketing, administracja oraz informatyka. rdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw w wojewdztwie dzkim(w tysicach), 2001-2006PMR00982,295,1104,9 106,8110,7113,911,914,818,5 18,521,0 21,02000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006Studenci AbsolwenciAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ1www.pmrcorporate.comZdecydowana wikszo studentw w odzi zna jzyki obce. Tylko 10% dzkich studentw stwierdzio,enieznajadnegojzykaobcego,podczasgdy90%znajzykangielskico najmniej na poziomie rednio-zaawansowanym.Bezrobocie w wojewdztwie dzkim jest na poziomie redniej dla Polski, ale szybko spada. W padzierniku 2006 roku bezrobocie w wojewdztwie dzkim wynioso 14,9%. Bez pracy pozostawaoprawie162000ludzi.Okoo5%ztejliczbytobezrobotnizwyksztaceniem wyszym. We wrzeniu 2006 roku stopa bezrobocia w miecie odzi wyniosa 12,9% (odpowiada to 42 000 osb) i bya o 3,5 punktu procentowego nisza ni przed rokiem. * czna liczba studentw na nastpujcych kierunkach: inynieria produkcyjnai zarzdzanie, inynieria rodowiska, inynieria materiaowa, inynieria metali.rdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw wybranych kierunkww wojewdztwie dzkimPMR01014 0537 8291 124 1 0613 9495971 1671 686633188 41873Zarzdzaniei marketingAdministracja Informatyka Biotechnologia Inynieria* FizykaStudenci Absolwencirdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comDeklarowana znajomo jzykw obcych wrd dzkich studentwPMR011Bardzo dobra Dobra rednio-zaawansowana SabaAngielskiNiemieckiFrancuskiWoskiHiszpaskiInny jzyk22,3%4,8%5,9%3,6%13,5%9,2%38,1%20,9%14,2%27,0%34,8%28,3%31,9%42,0%42,9%25,2%35,5%42,4%7,6%32,3%37,0%43,6%16,3%19,9%Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ2www.pmrcorporate.com2.2.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2231WynagrodzeniaWcigupierwszychdziewiciumiesicy2006rokuprzecitnewynagrodzeniebrutto w sektorze przedsibiorstw w odzi byo o 44% nisze ni w Warszawie oraz o 10% nisze ni w Krakowie i wynioso 2 322 z.rdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie dzkimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR012Stanowisko redniaSprzedaTelemarketer Tele-sales Representative 2 698Kierownik dziau obsugi klienta Customer Service Manager 7 102Specjalista w dziale obsugi klienta Customer Service Specialist 3 237Kierownik ds. obsugi technicznej Technical Service Manager 6 197ObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service Specialist 2 845Dyrektor finansowy Finance Director 18 307Kierownik dziau finansowego Finance Manager 10 976Kontroler finansowy Finance Controller 8 567Specjalista ds. finansowych Finance Specialist 4 495Analityk finansowy Finance Analyst 5 752FinanseReferent w dziale finansowym Finance Assistant 2 459Gwny ksigowy Chief Accountant 9 728Samodzielny ksigowy Accountant 3 272Modszy ksigowy Junior Accountant 2 311KsigowoKasjer Cashier 2 286Inynier procesu produkcji Process Engineering Specialist 3 285Inynier ds. produktu Product Engineer 3 612InynieriaInynier konstruktor Designer / Drafter 3 666Kierownik dziau rozwoju R&D Manager 7 254RozwjSpecjalista w dziale rozwoju R&D Specialist 4 087Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJJwww.pmrcorporate.com2232Koszty wynajmu powierzchni biurowejWedug raportu Jones Lang LaSalle z czerwca 2006 ofertowe stawki czynszowe w odzi wahaj si w zalenoci od lokalizacji i standardu powierzchni biurowej midzy 13-13,5/m2/miesic wnajwyszejklasybiurowcach,aokoo9/m2/miesicwpozostaychrdmiejskich lokalizacjach.Gorszejklasyobiekty(B/C)oferujpowierzchniezaokoo6/m2/miesic. Opatyeksploatacyjnewynosz,podobniejakwinnychgwnychmiastachPolski,okoo 3-4/m2/miesic.2.2.3.3.Dostpno komunikacyjnaddysponujelotniskiemmidzynarodowymd-Lublinekim.WadysawaReymonta.Kierunki lotw z Portu Lotniczego d-Lublinek:Francja: Pary (luty 2007)Irlandia: Dublin, ShannonPolska: WarszawaWielka Brytania: Londyn Stanstead, NottinghamWochy: Rzym (luty 2007).Dodatkowo, przez teren wojewdztwa dzkiego przebiega obecnie trasa autostrady A2 czca d z Poznaniem. Docelowo na terenie wojewdztwa dzkiego bdzie znajdowa si wze autostrad A2 i A1 czcych zachodni i wschodni oraz pnocn i poudniow cz Polski.dposiadatakepoczeniekolejowezestolicobecnieczaspodryzajmuje ponad 2 godz. W najbliszych latach rzd planuje modernizacj tego odcinka trasy kolejowej w efekcie czas podry ma ulec skrceniu do ok. 65 min.2.2.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowadmaniewielkiezasobynowoczesnychpowierzchnibiurowych,ktrewynoszokoo 90000m2.Zewzgldunasporypopytnanowoczesnpowierzchnibiurowzestrony midzynarodowych koncernw, w wikszoci nowoczesnych obiektw wskanik niewynajtej powierzchni biurowej oscyluje wok zera. WedugraportuJonesLangLaSallewczerwcu2006rokuwtrakciebudowylub przebudowy znajdowao si 18 700 m2, a 7 500 m2 byo na etapie planistycznym. NatereniewojewdztwazlokalizowanajestdzkaSpecjalnaStrefaEkonomiczna (SSE).WedugjejprzedstawicieliistniejemoliwowczaniadoSSEnowo-budowanych obiektw biurowych na terenie odzi. nnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ4www.pmrcorporate.com23Wojewdztwo lubelskie2.3.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugW Lublinie swoje centra usug otworzya dotychczas niewielka grupa frm. Swoje call centers posiadaj w Lublinie Idea Centertel, Intelligo, CRH agiel i Telekomunikacja Polska. 2.3.2.Dostpno siy roboczejWojewdztwo lubelskie jest sidmym co do wielkoci orodkiem akademickim w Polsce biorc pod uwag liczb studentw. W wojewdztwie studiuje okoo 105 000 studentw. NajwikszymorodkiemakademickimjestLublin,gdziena14uczelniachstudiuje prawie 86 000 studentw (wicej ni w Gdasku czy Katowicach). Liczba studentw w Lublinie stale ronie. Midzy 2000 a 2006 rokiem liczba studentw w Lublinie wzrosa o 24%. Najwiksze cztery uczelnie skupiaj 73,9% ogu studentw:Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej 34 000 studentw Katolicki Uniwersytet Lubelski 21 000 Politechnika Lubelska 11 000 Akademia Rolnicza 12 500.Wroku2004/2005absolwencinaukspoecznych,gospodarkiiprawastanowili najwiksz grup absolwentw (47%). Administracja, prawo i pedagogika oraz zarzdzanie i marketing s trzema najpopularniejszymi kierunkami studiw. Kolejne dwa najpopularniejsze kierunki to nauki humanistyczne i sztuka oraz ksztacenie. nnnnrdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw w Lublinie (w tysicach), 2000-2006PMR01369,176,679,484,086,985,510,9 12,515,2 16,0 17,4 18,12000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006Studenci AbsolwenciAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ5www.pmrcorporate.comWedugbadaniaprzeprowadzonegoprzezUniwersytetMariiSkodowskiejCuriejakocz projektu badawczego Kapita intelektualny wojewdztwa lubelskiego angielski, niemiecki, rosyjski i francuski s najpopularniejszymi jzykami obcymi w wojewdztwie lubelskim. rdo: Wojewdzki Urzd Statystyczny, 2006 www.pmrpublications.comAbsolwenci szk wyszych w roku akademickim 2004/2005wedug grup kierunkwPMR014Nauki spoeczne,gospodarka i prawo47%Ksztacenie14%Nauka6%Technika, przemysi budownictwo5%Rolnictwo5%Zdrowie i opiekaspoeczna6%Usugi4%Nauki humanistycznei sztuka13%czna liczba studentw: 85 500rdo: Uniwersytet Marii Skodowskiej Curie, Projekt BadawczyKapita intelektualny wojewdztwa lubelskiego; I kwarta 2006 www.pmrpublications.comOdsetek populacji wojewdztwa deklarujca znajomoposzczeglnych jzykw obcych, I kwarta 2006PMR0150,1%0,1%0,1%0,1%0,1%0,2%0,3%0,3%0,4%1,1%1,9%2,5%14,7%24,0%32,3%BugarskiCzeskiGreckiHebrajskiWgierskiSzwedzkiHiszpaskiacinaHolenderskiUkraiskiWoskiFrancuskiNiemieckiRosyjskiAngielskiAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ6www.pmrcorporate.comBezrobocie w wojewdztwie lubelskim jest wysze ni przecitne bezrobocie w Polsce istopniowospada.Wpadzierniku2006stopabezrobociawwojewdztwielubelskim wyniosa15,2%.Nakoniecwrzenia2006stopabezrobociawLubliniewyniosa10,8% ibyajednzwyszychwrdstolicmiastregionalnych.Wczerwcu2006bezrobotni zwyksztaceniemwyszychstanowili7,7%ogubezrobotnych.Ichliczbawyniosawtedy ponad 11 000 osb. 2.3.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2331WynagrodzeniaWcigupierwszychdziewiciumiesicy2006rokuprzecitnemiesicznewynagrodzenie bruttowsektorzeprzedsibiorstwwLubliniewynioso2221zibyonajniszespord wszystkichstolicmiastregionalnychoprczGorzowaWielkopolskiego.Wynagrodzenie w Lublinie byo o 36% nisze ni w analogicznym okresie w Warszawie. rdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie lubelskimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR016Stanowisko redniaSpecjalista w dziale obsugi klienta Customer Service SpecialistObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service SpecialistKierownik dziau finansowego Finance ManagerSpecjalista ds. finansowych Finance SpecialistFinanseReferent w dziale finansowym Finance AssistantGwny ksigowy Chief AccountantKierownik dziau ksigowoci Accounting ManagerSamodzielny ksigowy AccountantKsigowoModszy ksigowy Junior AccountantInynier procesu produkcji Process Engineering SpecialistInynieriaInynier konstruktor Designer / DrafterSpecjalista w dziale rozwoju R&D SpecialistRozwjAsystent w dziale rozwoju R&D Assistant2 4692 4635 8302 0511 6288 8334 3512 6592 1793 2892 6702 9301 977Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ7www.pmrcorporate.com2332Koszty wynajmu powierzchni biurowejCzynsze za najlepsze lokalizacje biurowe w Lublinie s znaczco nisze ni w Warszawie, KrakowieczyWrocawiu.CzynszezanajlepszelokalizacjebiurowewLublinie(klasaB+) wynosz 9-12 za m2.2.3.3.3.Dostpno komunikacyjnaLublinnieposiadaobecnielotniska,chociazadanieuruchomienialotniskazostao umieszczone w projekcie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013. Dla uruchomienia w regionie pocze lotniczych wadze samorzdu wojewdztwa przy wsparciu samorzdw lokalnych zaplanoway budow lotniska Lublin-Niedwiada pooonego w odlegoci 36 km na pnoc od Lublina i 9 km od Lubartowa. 2.3.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaWedug informacji z Regionalnego Centrum Obsugi Inwestora, w Lublinie dostpne jest okoo 3 000 m powierzchni B+. Wiksza powierzchnia biurowa zostanie oddana do uytku w 2007 roku,okoo8000m2,wtymokoo2500m2naobszarzeParkuNaukowo-Technicznego Wojewdztwa Lubelskiego zostanie wynajte frmom innowacyjnym.2.4.Wojewdztwo maopolskie2.4.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugKrakw,obokWrocawiaiWarszawyprzycigndotychczasnajwikszliczbfrm,ktre w ramach BPO, ulokoway w Polsce swoje centra usug.W2006rokudecyzjeolokalizacjiswoichcentrwwKrakowielubokolicachpodjli midzy innymi: Phillip Morris (planowana liczba etatw centrum usug fnansowych to 450 osb; frma planuje te uruchomienie centrum HR, zatrudniajcego okoo 250 osb) Shell (planowana liczba etatw 800)Tata Consultancy Services (planowana powierzchnia biurowa 20 000 m2 z zatrudnieniem 1 500 osb).nnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ8www.pmrcorporate.com2.4.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejMiasto Krakw jest najwikszym po Warszawie i Katowicach rynkiem pracy w Polsce. W 2005 rokuprzecitnezatrudnieniewsektorzeprzedsibiorstwwyniosowKrakowieprawie 174 000 osb. Wojewdztwomaopolskietotrzecipodwzgldemliczbystudentworodek uniwersyteckiwPolsce.Wwojewdztwiemaopolskimjestponad11000nauczycieli akademickich(drugiemiejscewkraju),ktrzyksztacponad200000studentw.Coroku 34 maopolskie uczelnie opuszcza ponad 33 000 absolwentw.KrakwjestnajwikszymorodkiemakademickimwMaopolsce.Na23uczelniach studiujetam173000studentw,a27000uzyskujecorokudyplomukoczeniastudiw wyszych. To najlepszy rezultat po Warszawie. Liczba studentw w Krakowie stale ronie. W cigu ostatnich szeciu lat rosa najszybciej w Polsce. W 2006 roku liczba studentw bya o 42% wysza ni w roku 2000. * inwestycje planowanerdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw Krakowie lub okolicachPMR017Lokalizacja FirmaKrakw PhilipMorrisInternationalKrakw CAPGeminiKrakw IBMZabierzw ShellKrakw TescoKrakw LufthansaKrakw PricewaterhouseCoopersPolskaKrakw IFSPolskaKrakw ElectroluxKrakw ExultKrakw BayerKrakw AholdZabierzw ACSAffiliatedComputer ServicesKrakw IndesitKrakw HewittKrakw KPMGKrakw TataConsultancyServices*Krakw FortisBankKrakw Google*Krakw CH2MHillKrakw ABBKrakw DelphiKrakw LurgiKrakw MotorolaKrakw PlivaKrakw SabreAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w PolsceJ9www.pmrcorporate.comPi najwikszych krakowskich uczelni ksztaci cznie okoo 75% wszystkich studentw:Akademia Grniczo-Hutnicza 30 000 Uniwersytet Jagielloski 48 000 Akademia Ekonomiczna 30 000 Politechnika Krakowska 17 000 Akademia Pedagogiczna 20 000.Wzwizkuzduliczbcentrwusugulokowanychwregionierynekpracystaje sicorazbardziejkonkurencyjny.Dotyczytojednakwskiejgrupyspecjalistw.Wikszo centrw usug poszukuje specjalistw o podobnych kwalifkacjach. Szczeglnie poszukiwani s informatycy i osoby, ktre oprcz angielskiego znaj biegle drugi, mniej popularny, jzyk obcy. Bezrobocie w maopolskim naley do najniszych w kraju i cay czas spada. Na koniec wrzenia2006rokustopabezrobociawwojewdztwiewyniosa11,6%,cooznacza, ebezpracypozostawaoprawie149000ludzi.Okoo6,6%ztejliczbytobezrobotni z wyksztaceniem wyszym. We wrzeniu 2006 roku stopa bezrobocia w Krakowie wynosia 5,8%, co odpowiadao ponad 21 000 osobom, z czego a prawie 14% to osoby z wyszym wyksztaceniem. nnnnnrdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw w Krakowie (tysice), 2000-2006PMR018122,1132,5142,7153,9166,1173,820,6 21,5 21,7 23,9 24,126,82000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006Studenci AbsolwenciAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce40www.pmrcorporate.comAngielskiiniemieckitodwanajpopularniejszewrdkrakowskichstudentwjzykiobce. Znajomoangielskiegonapoziomierednio-zaawansowanymdeklaruje64%studentw, podczas gdy niecae 15% deklaruje podobn znajomo niemieckiego. Inne popularne wrd studentwjzykiobceto:rosyjski,francuski,woskiihiszpaski.Mniejni1%studentw twierdzi, e nie zna adnego jzyka obcego. rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comPi najpopularniejszych kierunkw oferowanych przezmaopolskie uczelnie (liczba uczelni oferujcych dany kierunek)PMR0193215125 5Biznesi administracjaZarzdzanie Informatykai informatykastosowanaFinansei bankowoStosunkimidzynarodowerdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comZnajomo jzykw obcych wrd studentw w Krakowie,odsetek studentw deklarujcych znajomo danego jzyka (%)PMR020Podstawowy rednio-zaawansowany BiegyAngielski 72 64 31Niemiecki 21 15 5Rosyjski 13 8 3Francuski 8 6 3Woski 3 2 1Hiszpaski 2 1 0Ukraiski 0,4 0,3 0,2Czeski 0,4 0,2 0,1Sowacki 0,2 0,2 0,1Szwedzki 0,4 0,1 0,1Wgierski 0,1 0,1 0,1Portugalski 0,2 0,1 0,0Grecki 0,2 0,1 0,0Norweski 0,1 0,1 0,0Duski 0,2 0,0 0,0Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce41www.pmrcorporate.com2.4.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2431WynagrodzeniaWcigupierwszychdziewiciumiesicy2006rokuprzecitnewynagrodzeniawKrakowie byy nisze ni w Warszawie, Poznaniu, Katowicach i Gdasku i wyniosy 2 563 z.rdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comPrzecitne wynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie maopolskimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR021Stanowisko rednieKierownik dziau obsugi klienta Customer Service Manager 4 601Specjalista w dziale obsugi klienta Customer Service Specialist 3 724Kierownik ds. obsugi technicznej Technical Service Manager 6 930Specjalista ds. obsugi technicznej Technical Service Specialist 2 925ObsugaklientaSerwisant Serviceman 2 517Dyrektor finansowy, czonek zarzdu Finance Director, Board Member 19 656Kierownik dziau finansowego Finance Manager 10 498Specjalista ds. controllingu Controlling Specialist 5 856Specjalista ds. finansowych Finance Specialist 3 104Analityk finansowy Finance Analyst 6 694FinanseReferent w dziale finansowym Finance Assistant 1 848Gwny ksigowy Chief Accountant 8 032Kierownik dziau ksigowoci Accounting Manager 7 084Samodzielny ksigowy Accountant 3 849KsigowoModszy ksigowy Junior Accountant 2 504Specjalista w dziale rozwoju R&D Specialist 3 028RozwjAsystent w dziale rozwoju R&D Assistant 2 151Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce42www.pmrcorporate.com2432Koszty wynajmu powierzchni biurowejKoszt wynajmu powierzchni biurowych w Krakowie jest niszy ni w Warszawie, ale wyszy ni w pozostaych stolicach wojewdztw. WedugraportuJonesLangLaSallezczerwca2006roku,czynszewyjciowe w najwyszej jakoci lokalizacjach, w gwnych budynkach biurowych w Krakowie zawieraj si w przedziale 15-17/m2/miesic. rednie czynsze wyjciowe w nowoczesnych budynkach klasy A i B oscyluj wok 13-14/m2/miesic. 2.4.3.3.Dostpno komunikacyjnaW Krakowie-Balicach znajduje si midzynarodowy port lotniczy, drugi, co do wielkoci w Polsce. Kierunki lotw z Portu Lotniczego Krakw-Balice:Austria: WiedeBelgia: BrukselaCzechy: PragaDania: KopenhagaFrancja: ParyGrecja: AtenyIrlandia: Cork, Dublin, ShannonIzrael: Tel AvivHiszpania: BarcelonaHolandia: AmsterdamNiemcy:Berlin,Dortmund,FrankfurtHahn,FrankfurtnadMenem,Hamburg,Kolonia, Monachium, StuttgartNorwegia: OsloPolska: Gdask, WarszawaSzwajcaria: ZurychUSA: Chicago, Nowy JorkWielka Brytania: Birmingham, Bristol, Glasgow, Leeds, Liverpool, Londyn, Manchester, Newcastle, NottinghamWgry: BudapesztWochy: Bolonia, Mediolan, Rzym, Turyn.nnnnnnnnnnnnnnnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce4Jwww.pmrcorporate.com2.4.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaWedug przedstawicieli wadz lokalnych w listopadzie 2006 jedynie nieliczne biurowce miay dozaoferowaniaznaczcpowierzchnibiurow.Wikszyprzyrostpowierzchniplanowany jestdopieronapocztek2007roku.WedugraportuJonesLangLaSalle,wczerwcu2006 cakowitapowierzchniawtrakciebudowywynosia32000m2.Dodatkowo,90000m2 nowoczesnejpowierzchnibiurowejznajdowaosinaetapieplanowaniaipowinnozosta zrealizowane do koca 2008 roku.Wrdbudynkwplanowanychdoukoczeniaw2007i2008rokusrwnie budynki objte statusem Specjalnej Strefy Ekonomicznej (SSE) na terenie Krakowskiego Parku Technologicznego (www.sse.krakow.pl). Bd to nastpujce budynki:Na przeomie lipca i czerwca 2007 w Krakowskim Business Parku (KBP) w Zabierzowie bdziedostpneok.3000m.Obecnieprowadzonesrozmowymajcenacelu inwestycje w kolejne lokalizacje na terenie KBP.Pod koniec roku 2007 bdzie dostpne ok. 2 000 m w podstrefe w Czyynach.Krakowski Park Technologiczny prowadzi rozmowy z kilkoma deweloperami o wczeniu do SSE dodatkowych, powstajcych w Krakowie powierzchni biurowych, wic powierzchnia biurowaudostpnionawramachstrefyjeszczew2007rokubdzieprawdopodobnie wiksza.InwestorzyprowadzcydziaalnonaterenieKrakowskiegoParkuTechnologicznego mog otrzyma pomoc publiczn w postaci dodatkowych ulg podatkowych.25Wojewdztwo mazowieckie2.5.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugWarszawa, obok Wrocawia i Krakowa przycigna dotychczas najwiksz liczb frm, ktre w ramach BPO, lokuj w Polsce swoje centra usug.Jedn z najwikszych spord tych inwestycji jest zlokalizowane w Piasecznie centrum wiadczceusugifnansowo-ksigowe,informatyczneilogistycznedlaklientwzrnych krajw europejskich. Docelowo ma ono zatrudnia 1 000 pracownikw. nnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce44www.pmrcorporate.com2.5.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejWarszawajestnajwikszymrynkiempracywPolsce.W2005rokuprzecitnezatrudnienie w sektorze przedsibiorstw wynioso w Warszawie ponad 871 000 osb. Wojewdztwomazowieckiejestnajwikszympodwzgldemliczbystudentw orodkiemakademickimwPolsce;wwojewdztwiemazowieckimjestponad12500 nauczycieli akademickich, ktrzy ksztac ponad 370 000 studentw; Warszawajestnajwikszymorodkiemakademickimwwojewdztwiemazowieckim. Na 77 uczelniach studiuje tam okoo 280 000 studentw, a 50 000 uzyskuje co roku dyplom ukoczenia studiw wyszych, co odpowiada okoo 20% wszystkich studentw w Polsce.Liczba absolwentw uczelni warszawskich jest dwa razy wysza ni we Wrocawiu czy Krakowie, kolejnych pod wzgldem wielkoci orodkach akademickich.rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw wojewdztwie mazowieckimPMR022Lokalizacja Firma Rodzaj dziaalnociPiaseczno AccentureUsugi finansowo-ksigowe,informatyczne i logistyczneWarszawa ABN AmroWeryfikowanie informacji na temat potencjalnychi obecnych klientw bankw z rnych krajwGarwolin AvonUsugi finansowe, marketingowe orazregionalne laboratorium bada i rozwojuWarszawa CitiGroup Centrum finansowo-ksigoweWarszawa CTM Teleperformance Centrum telemarketingoweWarszawa Dimar Centrum telemarketingoweWarszawa Guest-Tek Centrum serwisoweWarszawa Hewlett-Packard Laboratorium rozwiza systemowychWarszawa IBM Centrum technologiczneWarszawa Sitel Call centerWarszawa Tchibo Obsuga ksigowa i informatycznaWarszawa Thomson Centrum finansowo-ksigoweWarszawa TNT ExpressCentrum przeadunkowe do obsugiprzesyek drogowychWarszawa Transcom Call centerWarszawa Samsung Electronics Centrum bada i rozwojuWarszawaGeneral Electric AircraftEnginesCentrum bada i rozwojuWarszawa MicrosoftWarszawa Cederroth Centrum bada i rozwojuWarszawa Humax Centrum bada i rozwojuWarszawa LG Electronics Centrum bada i rozwojuWarszawa Oracle Centrum bada i rozwojuWarszawa SAS Institute Centrum bada i rozwojuCentrum bada i rozwojuAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce45www.pmrcorporate.comNajwiksze warszawskie uczelnie: Uniwersytet Warszawski, Politechnika Warszawska, Szkoa GwnaHandlowa,SzkoaGwnaGospodarstwaWiejskiego,Uniwersytetim.Kardynaa WyszyskiegoslideramirankingwwyszychuczelniwPolsce.Tepiuczelniksztaci cznie 50% wszystkich studentw uczcych si w wojewdztwie mazowieckim. Najpopularniejszekierunkiwwojewdztwiemazowieckimtobiznesiadministracja, zarzdzanie i informatyka. rdo: GUS, 2006 www.pmrpublications.comNajwiksze orodki akademickie w Polsce pod wzgldemliczby studentw (w tysicach), 2005/2006PMR02365,571,171,985,5113,9132,9136,8173,8277,8SzczecinKatowiceGdaskLublindPoznaWrocawKrakwWarszawardo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw najwikszych uczelniwojewdztwa mazowieckiegoPMR02411 9451305516 03716 79822 18630 80155 2032 4172 4261 8414 2053 0074 6949 198Szkoa Gwna HandlowaAkademia PodlaskaUniwersytet im. Kardynaa WyszyskiegoPolitechnika RadomskaSzkoa Gwna Gospodarstwa WiejskiegoPolitechnika WarszawskaUniwersytet WarszawskiStudenci AbsolwenciAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce46www.pmrcorporate.comBezrobocie w wojewdztwie mazowieckim naley do najniszych w kraju i cigle spada. Na koniec wrzenia 2006 stopa bezrobocia w mazowieckim wyniosa 12,2%. W wojewdztwie nadalwystpujedueterytorialnezrnicowaniestopybezrobocia.Najwyszstop bezrobocia odnotowano w powiatach szydowieckim (36,9%) i radomskim (31,5%). Powiatami onajniszejstopiebezrobociabyy:m.st.Warszawa(4,9%),grjecki(7,8%)ipiaseczyski (7,9%).BezrobociezarejestrowanewWarszawiejestnajniszespordwszystkichmiast w Polsce. 2.5.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2531WynagrodzeniaWcigupierwszychtrzechkwartaw2006rokuprzecitnewynagrodzeniewsektorze przedsibiorstw w wojewdztwie mazowieckim uksztatowao si na poziomie 3 254 z i byo o 26% wysze od redniej krajowej. Source: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba uniwersytetw oferujcych wybrane kierunki studiw, 2005/2006PMR02535282514Biznes i administracja Zarzdzanie Informatyka PolitologiaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce47www.pmrcorporate.comrdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie mazowieckimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR026Stanowisko redniaKierownik dziau obsugi klienta Customer Service ManagerSpecjalista w dziale obsugi klienta Customer Service SpecialistKierownik ds. obsugi technicznej Technical Service ManagerObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service SpecialistGwny ksigowy Chief AccountantKierownik dziau ksigowoci Accounting ManagerSamodzielny ksigowy AccountantModszy ksigowy Junior AccountantKsigowoKasjer CashierKierownik dziau inynieryjnego Engineering ManagerInynier procesu produkcji Process Engineering SpecialistInynier ds. produktu Product EngineerInynieriaInynier konstruktor Designer / DrafterSpecjalista w dziale rozwoju R&D SpecialistRozwjAsystent w dziale rozwoju R&D AssistantDyrektor dziau informatyki IT DirectorKierownik dziau informatyki IT ManagerAnalityk systemowy System AnalystProgramista ProgrammerAdministrator sieci LAN/WAN AdministratorAdministrator baz danych Data Base AdministratorInformatyk wsparcia uytkownikw IT Help DeskSpecjalista ds. informatyki IT SpecialistInformatykaSerwisant komputerowy Technical Suport6 2193 8026 2973 061118547 7794 4013 2452 731111635 2884 1205 1926 8803 61518 234116627 6133 9925 0655 9263 5415 2062 800Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce48www.pmrcorporate.com2532Koszty wynajmu powierzchni biurowej W Warszawie, koszty wynajmu powierzchni biurowej s najwysze w Polsce. Wedug raportu Jones Lang LaSalle, najwysze czynsze ofertowe osigny stabilny poziom 18-21/m/miesic w centrum i 13-15/m/miesic w lokalizacjach poza centrum. Czynsze transakcyjne dla najlepszych budynkw w centrum ksztatuj si w granicach 17-20/m2/miesic.Pozacentrumnajwyszeirednieczynszetransakcyjnewynosz odpowiednio13-15/m2/miesici12-14/m2/miesic.Opatyeksploatacyjnewynosz w centrum 4-5/m2/miesic, a dla budynkw poza centrum rednio 3-4/m2/miesic. 2.5.3.3.Dostpno komunikacyjnaWarszawaposiadamidzynarodowyportlotniczyWarszawa-Okcie,zlokalizowany10km odcisegocentrummiasta.JesttoobecnienajwikszyportlotniczywPolsce,obsugujcy regularne poczenia z ponad 80 portami lotniczymi w Europie, Ameryce, Azji i Afryce.Aktualnie tocz si rozmowy na temat otwarcia drugiego portu lotniczego dla Warszawy zlokalizowanewModlinie.Planowaneotwarcietegolotniska,przeznaczonegogwniedo obsugi tanich przewonikw, ma mie miejsce do koca 2008 roku.Warszawaposiadatakedogodnepoczeniakolejoweznajwikszymimiastami w Polsce szacunkowy czas podry wynosi w okolicach 2,5-3 godz.2.5.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaWarszawa jest najwikszym rynkiem biurowym w Polsce. Wedug raportu Jones Lang LaSalle zczerwca2006cakowitawielkopowierzchnibiurowejwWarszawiewynosiawtedy 2 462 800 m2. Cakowita powierzchnia biurowa oddana do uytku do koca 2006 roku i w 2007 roku przekroczy 390 000 m2. Okoo 120 000 m2 bdzie wybudowanych w centrum i 270 000 m2 poza nim. Ze wzgldu na du liczb zawartych umw typu pre-lease wiele oddanych do uytku obiektw bdzie ju czciowo wynajtych. Najwaniejsze projekty w centrum to Zote Tarasy Lumen&Tower (45 000 m2 w 2007), Prosta Offce Center I&II (34 000 m2), International Business Centre II (20 000 m2), Universale International (12 750 m2) i Grzybowska Park (10 000 m2).Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce49www.pmrcorporate.com2.6.Wojewdztwo lskie2.6.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usug2.6.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejWojewdztwolskietodruginajludniejszypomazowieckimregionirynekpracyPolski. Liczba frm dziaajcych w wojewdztwie lskim jest najwysza w Polsce po wojewdztwie mazowieckim i Wielkopolsce.47szkwyszychwregionieksztaciponad200000studentw.Katowices najwikszymorodkiemakademickimnalsku.71szkwyszychksztacitam71000 studentw(15000absolwentwrocznie).Czterynajwikszeuczelnienalskuksztac cznie ponad 100 000 studentw. rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw wojewdztwie lskimPMR027Lokalizacja Firma Rodzaj dziaalnociKatowice Calling Polska Call centerKatowice ING Polska Centrum rozliczenioweKatowice Bombardier Centrum badawczo-rozwojoweKatowice Ontrack Centrum badawczo-rozwojoweBielsko-Biaa Fiat Centrum usug finansowo-ksigowychDbrowa Grnicza DHL Logistics Centrum dystrybucyjneRuda lska Gallup Polska Call centerBielsko-Biaa Avio Polska Centrum badawczo-rozwojoweCzstochowa TRW AutomotiveCentrum usug finansowo-ksigowychi centrum badawczo-rozwojoweKatowice Rockwell AutomationCentrum usug finansowo-ksigowychi centrum rozwoju oprogramowaniardo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comNajwiksze szkoy wysze na lsku, wedug liczby studentwPMR02813 00043 00030 00018 000Uniwersytet lskiPolitechnika lskaAkademia Ekonomiczna w KatowicachPolitechnika CzstochowskaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce50www.pmrcorporate.comNajpopularniejsze kierunki studiw w wojewdztwie lskim to zarzdzanie i marketing, fnanse i bankowo oraz ekonomia. Pomimo tego, e bezrobocie w regionie naley do jednego z niszych w Polsce i cigle spada, snalskupowiaty,gdziestopabezrobociaprzekracza20%.Nakoniecwrzenia2006 najniszebezrobociebyowKatowicach6,3%,aredniebezrobociewwojewdztwie wynioso13,5%,coodpowiada244300osobombezpracywwojewdztwie.Bezrobotni zwyksztaceniemwyszymstanowiliniewieleponad6%tejliczby,azwyksztaceniem rednim prawie 30%. 2.6.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2631WynagrodzenieWynagrodzeniawwojewdztwielskimnaledonajwyszychwPolsce.Przecitne miesiczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsibiorstw wynioso w padzierniku 2006 r. 2 743 z (w tym czasie przecitne wynagrodzenie w Polsce wynioso 2 658 z). KatowicetodrugiepoWarszawiemiastowPolsce,gdziekosztypracysnajwysze. Wcigupierwszychdziewiciumiesicy2006rokuprzecitnemiesicznewynagrodzenie bruttowsektorzeprzedsibiorstwwyniosowtam3478z,jedynieo1%mniejni w Warszawie.* rednie wartoci z lat 2003-2006rdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczba studentw wybranych kierunkw w wojewdztwie lskim*PMR0297 2462 7552 224915 873 783193 160ZarzdzanieimarketingFinanseibankowoEkonomiaInynieriaproduckjizzarzdaniemMechanikaikonstrukcjamaszynInformatykaEkonomiaiinynieriafinansowaPrzedsibiorczoiadministracjaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce51www.pmrcorporate.com2632Koszty wynajmu powierzchni biurowejWynajempowierzchnibiurowychwKatowicachjesttaszyniwKrakowieczyWarszawie. WedugdanychfrmyMetropolisNieruchomociKomercyjnecenyofertowepowierzchni biurowej klasy A na pocztku grudnia 2006 ksztatoway si na poziomie okoo 19/m+media. Moliwonegocjacjicenjestdopuszczalna,upustysigajnawet30%cenywyjciowej i uzalenione s od pozycji rynkowej potencjalnego najemcy, wynajmowanej powierzchni oraz czasutrwaniaumowy.Zazwyczajstosujesiumowynaczasokrelony,min.3lub5-letnie. Powierzchnie biurowe klasy B udostpniane s w cenie ok. 10-12/m+media. Stosowanazasadaczciwsplnychskutkujejednakdoliczeniemdodatkowych opatnapoziomie20-30%cenywyjciowej.Czynszwwikszociprzypadkwniepodlega negocjacji. Stosowane s umowy na czas okrelony oraz bezterminowe.rdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie lskimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR030Stanowisko redniaKierownik dziau obsugi klienta Customer Service Manager 5 640Specjalista w dziale obsugi klienta Customer Service Specialist 3 184Kierownik ds. obsugi technicznej Technical Service Manager 7 206ObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service Specialist 2 917SprzedaSprzedawca Tele-sales representative 3 004Gwny ksigowy Chief Accountant 9 952Samodzielny ksigowy Accountant 3 727Modszy ksigowy Junior Accountant 3 409KsigowoKasjer Cashier 2 731Kierownik dziau inynieryjnego Engineering Manager 9 818Inynier ds. produktu Product Engineer 4 879InynieriaInynier konstruktor Designer / Drafter 4 809Specjalista w dziale rozwoju R&D Specialist 4 209RozwjAsystent w dziale rozwoju R&D Assistant 2 730Kierownik dziau informatyki IT Manager 6 492InformatykaSpecjalista ds. obsugi technicznej IT Help Desk 2 985Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce52www.pmrcorporate.com2.6.3.3.Dostpno komunikacyjnaNatereniewojewdztwaznajdujesiportlotniczywPyrzowicach.KierunkilotwzPortu Lotniczego Katowice-Pyrzowice:Francja: ParyIrlandia: Cork, DublinNiemcy: Dortmund, Duesseldorf, Frankfurt Hahn, Frankfurt nad Menem, Kolonia/Bonn, MonachiumNorwegia: OsloPolska: WarszawaSzewcja: SztokholmWielka Brytania: Edynburg, Liverpool, Londyn, SheffeldWochy: Mediolan, Rzym.Wojewdztwolskieposiadatakedogodnepoczeniadrogowezgranicpolsko-niemieck,polsko-czesk,orazznajwikszymimiastamiwPolsceWarszaw,odzi, Krakowem oraz Wrocawiem.2.6.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaKatowicestanowijedynemiastoaglomeracjilskiej,gdzielokowanesdueobiekty biurowe. Rynek nowoczesnych powierzchni biurowych przeznaczonych na wynajem powsta wKatowicachdopierow2001roku,pooddaniudouytkubiurowcwChorzowska50 i Millenium Plaza, o standardzie odpowiednio A i B+. Na przeomie 2003/4 doczy do nich kompleks Altus. Wedug danych frmy Metropolis Nieruchomoci Komercyjne, na koniec listopada 2006 roku,podapowierzchnibiurowychklasyAksztatowaasiwKatowicachnapoziomie 44000m,zczegodostpnychdonatychmiastowegowynajmubyookoo1000m2. W budynkach biurowych klasy B+, dostpne byo 4 000 m powierzchni. Biorc pod uwag powierzchnieklasyB,12000mbyodostpnedowynajciawkilkunastubudynkach zlokalizowanych na terenie miasta. Do koca pierwszego kwartau 2007 r. oddanych zostanie do uytku ok. 6 500 m powierzchni biurowej, w budowie jest dalszych 43 000 m.Dwabudynki:Chorzowska50orazAltusodpocztkustycznia2007zostanobjte statusem Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, wic inwestorzy w nich dziaajcy bd mogli otrzymywa dodatkow pomoc publiczn. W obu tych budynkach wskanik powierzchni niewynajtej jest bliski zeru.WceluzwikszeniaatrakcyjnociregionudlainwestycjitypuBPOzarzdKatowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej planuje doczenie do strefy kolejnych budynkw. nnnnnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce5Jwww.pmrcorporate.com27Wojewdztwo wielkopolskie2.7.1.Najwiksze frmy, ktre w ramach BPO ulokoway w regionie swoje centra usugWPoznaniu,wporwnaniudoKrakowaczyWrocawia,swojecentrausugotworzya dotychczas niewielka grupa frm. Decyzje o ulokowaniu swojego centrum usug w Poznaniu podj w 2006 roku koncern MAN.Firmazamierzazatrudniokoo500osb.Jesttonajwiksza,jakdotd,tegotypu inwestycja w Poznaniu. W2006rokuMicrosoft,wrazzPoznaskimCentrumSuperkomputerowo-Sieciowym orazPolitechnikPoznaskuruchomiCentrumInnowacji,ktregocelemjestwspieranie innowacyjnychrozwizaitechnologiiwzakresiebezpieczestwainformatycznegoiusug outsourcingowych. 2.7.2.Dostpno siy roboczejZasoby siy roboczejMiasto Pozna jest najwikszym po Warszawie, Katowicach i Krakowie rynkiem pracy w Polsce. Wcigutrzechkwartaw2006rokuprzecitnezatrudnieniewsektorzeprzedsibiorstw wynioso tam prawie 146 000 osb. Wojewdztwowielkopolskietoczwartypodwzgldemliczbystudentworodek uniwersyteckiwPolsce.Wwojewdztwiewielkopolskimjestokoo7600nauczycieli akademickich,aliczbanauczycieliakademickichprzypadajcychna1000studentwjest jedn z najwyszych w Polsce (tylko Gdask ma wyszy wskanik). Liczba studentw 36 szk wyszychwwojewdztwiewielkopolskimprzekracza160000.Poznajestnajwikszym orodkiem akademickim w Wielkopolsce. Na 28 uczelniach studiuje tam 133 000 studentw, aponad24000uzyskujekadegorokudyplomukoczeniastudiwwyszych.Toczwarty najlepszy rezultat w kraju. * inwestycja planowana na 2007 rokrdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWybrane firmy, ktre zlokalizoway swoje centra usugw wojewdztwie wielkopolskimPMR031Lokalizacja Firma Rodzaj dziaalnociPozna Armato Services Bertelsmann Call centerPozna Carlsberg Polska S.A. Centrum usug finansowo-ksigowychPozna MAN Centrum usug finansowo-ksigowychPozna GlaxoSmithKline Call centerPozna KPMG Centrum finansowo-ksigowePozna Centrum Innowacji MicrosoftuCentrum innowacji, ktre ma na celuwspieranie innowacyjnych rozwiza i technologiiw zakresie bezpieczestwa informatycznegoPozna Wikia* Centrum badawczo-rozwojoweAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce54www.pmrcorporate.comUniwersytet Adama Mickiewicza, Politechnika Poznaska, Akademia Ekonomiczna i Akademia Rolnicza,tonajwikszeszkoywyszewPoznaniu,ktrecznieksztacprawie66% studentw w Poznaniu. Najwicej studentw w Poznaniu studiuje zarzdzanie, biznes i administracj, ekonomi orazfnanseibankowo.Tekierunkioferujenajwicejuczelniwyszychwwojewdztwie wielkopolskim(17zarzdzanie,6biznesiadministracj,a5ekonomi).Nadziewiciu uczelniach wyszych mona studiowa informatyk. Bezrobociewwielkopolskimnaleydonajniszychwkrajuicayczasspada.Nakoniec padziernika2006rokustopabezrobociawwojewdztwiewyniosa11,8%,cooznacza, ebezpracypozostawaoprawie186000ludzi.Prawie5%ztejliczbytobezrobotni z wyksztaceniem wyszym. We wrzeniu 2006 roku stopa bezrobocia w Poznaniu wynosia 5,3% (tylko Warszawa zarejestrowaa w tym czasie nisz stop bezrobocia), co odpowiadao 17 000 bezrobotnym. : GUS, 2006 rdo www.pmrpublications.comLiczba studentw i absolwentw w Poznaniu (tysice), 2000-2006PMR032107,5118,5121,8 122,8126,8132,916,120,0 21,5 23,8 25,1 24,12000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006Studenci Absolwenci* Ta kategoria czy inynieri produkcyjn, materiaow,metali oraz inynieri mechaniczn i robotyk.rdo: Regionalne Centrum Obsugi Inwestora, 2006 www.pmrpublications.comLiczbaabsolwentwnajpopularniejszychkierunkwwPoznaniuPMR0335 9932 1811 5651 4441 289566Zarzdzanie Biznesi administracjaEkonomia Finansei bankowoKierunkiinynierskie*InformatykaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce55www.pmrcorporate.com2.7.3.Koszty prowadzenia dziaalnoci2731Wynagrodzeniarednia paca w Wielkopolsce ksztatuje si poniej przecitnego poziomu w kraju, pomimo tego,estaleronie.Wpadzierniku2006r.przecitnemiesicznewynagrodzeniebrutto w sektorze przedsibiorstw w wojewdztwie wielkopolskim wynioso 2 391 z, czyli o 11% mniej ni rednia krajowa. W cigu pierwszych dziewiciu miesicy 2006 roku przecitne miesiczne wynagrodzenia bruttowsektorzeprzedsibiorstwwPoznaniubyyniszeniwWarszawie,Katowicach i Gdasku i wyniosy prawie 2 823 z. rdo: AG TEST Human Resources, Raport pacowy Wiosna 2006 www.pmrpublications.comWynagrodzenia brutto (w z) w wojewdztwie wielkopolskimna wybranych stanowiskach, wiosna 2006PMR034Stanowisko redniaSprzedaTelemarketer Tele-sales RepresentativeKierownik dziau obsugi klienta Customer Service ManagerSpecjalista w dziale obsugi klienta Customer Service SpecialistKierownik ds. obsugi technicznej Technical Service ManagerObsugaklientaSpecjalista ds. obsugi technicznej Technical Service SpecialistDyrektor finansowy Finance DirectorKierownik dziau finansowego Finance ManagerKontroler finansowy Finance ControllerSpecjalista ds. finansowych Finance SpecialistAnalityk finansowy Finance AnalystFinanseReferent w dziale finansowym Finance AssistantGwny ksigowy Chief AccountantSamodzielny ksigowy AccountantModszy ksigowy Junior AccountantKsigowoKasjer CashierInynier procesu produkcji Process Engineering SpecialistInynier ds. produktu Product EngineerInynieriaInynier konstruktor Designer / DrafterKierownik dziau rozwoju R&D ManagerRozwjSpecjalista w dziale rozwoju R&D Specialist2 6987 1023 2376 1972 84518 30710 9768 5674 4955 7522 4599 7283 2722 3112 2863 2853 6123 6667 2544 087Analiza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce56www.pmrcorporate.com2732Koszty wynajmu powierzchni biurowejWedug raportu frmy Jones Lang LaSalle z czerwca 2006 roku najwysze czynsze wyjciowe wahaj si w przedziale od 14 za m2 za miesic w Andersia Tower i Poznaskim Centrum Finansowymdo16zm2wCentrumHandluSztukiiBiznesuStaryBrowar.rednie wywoawcze stawki czynszowe w budynkach biurowych klasy A i B s na poziomie 12-13 miesicznie za m2. 2.7.3.3.Dostpno komunikacyjnaWojewdztwo wielkopolskie posiada midzynarodowe lotnisko w Poznaniu-awicy. Kierunki lotw z lotniska w Poznaniu:Dania: KopenhagaIrlandia: DublinNiemcy: Frankfurt, MonachiumPolska: WarszawaWielka Brytania: Liverpool, Londyn.NatereniewojewdztwawielkopolskiegobiegnietaketrasaautostradyA2,ktra docelowobdzieczystolicwojewdztwaPoznazgranicpolsko-niemieck,odzi, Warszaw oraz z granic wschodni pastwa. 2.7.4.Dostpno terenw inwestycyjnychPowierzchnia biurowaWlatach2004-2005nieoddanodouytkuadnegoznaczcegobudynkubiurowego wPoznaniu,nastpowaanatomiaststopniowaabsorpcjapodaypowierzchnibiurowej z2003roku.PoziomniewynajtejpowierzchnibiurowejwPoznaniusukcesywniespada. Wzwizkuztym,praktycznieniemawolnejpowierzchnibiurowejklasyAdowynajcia na chwil obecn. Powierzchnia dostpna od zaraz znajduje si w budynkach klasy B lub C iwynosiokoo10000m2. Powierzchnia,jakazostanieudostpnionawnowo-budowanych budynkach w latach 2007-2008 wyniesie okoo 90 000 m2. AktualnietrwabudowadwchwanychprojektwbiurowychwPoznaniu,as toAndersiaTower(8600m2)orazAtanerBusinessCenter(9000m2),ktrychukoczenie planowane jest na 2007 rok. Ponadto 49 000 m2 znajduje si na etapie planowania, w tym park biznesu (24 000 m2) na wschd od Centrum.NatereniewojewdztwaznajdujesimidzyinnymiPodstrefaKostrzysko-Subickiej SpecjalnejStrefyEkonomicznejPozna,gdziemidzyinnymiinwestorzylokujcyswoje centra usug w ramach BPO, mog dziaa na preferencyjnych warunkach. nnnnnAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce57www.pmrcorporate.com3Sektor zaawansowanych technologii (high-tech)Sektor high-tech wybrane lokalizacjePMR113rdo: PMR, 2006 www.pmrpublications.comWrocawToruBydgoszczKrakwWarszawaGdyniaSopotGdaskGliwiceBielsko-BiaaAnaliza atrakcyjnoci wybranych sektorw gospodarki w Polsce58www.pmrcorporate.comBrane zaliczane do zaawansowanych technologicznie to przede wszystkim: technologie informatyczne i telekomunikacyjne, biotechnologia, nanotechnologia oraz robotyka. LiczbafrminwestujcychwzaawansowanetechnologiewPolscesystematycznie ronie. Coraz wicej inwestuj w Polsce midzy innymi globalne koncerny IT, motoryzacyjne, lotnicze,kosmetyczneifarmaceutyczne,ktrelokalizujwPolsceswojecentrabadawczo-rozwojowe, tworzc tym samym prywatny sektor badawczo-rozwojowy w Polsce. DotejporyglobalnekoncernyulokowaywPolsce37centrwbadawczo-rozwojowych. Za lokalizacj zaawansowanych technologicznie inwestycji w Polsce przemawia:Dualiczbadobrzewyksztaconychabsolwentwuczelnitechnicznychipracownikw naukowo-badawczych.Dualiczbajednostekbadawczo-rozwojowych(ok.200wPolsce),orodkwPAN (ok. 80) i orodkw akademickich (okoo 130).Rosncaliczbaparkwtechnologicznychzlokalizowanychwbliskociznaczcych orodkw akademickich, ktrych podstawowym zadaniem jest zwikszenie efektywnoci wykorzystania wynikw prac naukowo-badawczych i rozwojowych dla potrzeb praktyki gospodarczej i spoecznej. W Polsce dziaaj obecnie 34 parki technologiczne.3.1.Wojewdztwo dolnolskie3.1.1.Najwiks