ang huling pahimakas
TRANSCRIPT
![Page 1: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/1.jpg)
Ang Ang HulingHulingPahimPahimakasakas(Mi Ultimo (Mi Ultimo
Adios)Adios)
![Page 2: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/3.jpg)
ni Dr. José Rizalni Dr. José Rizal
![Page 4: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/4.jpg)
• tradisyong Kanluranin
• anyong alejandrino (abaab)
limang taludtod ang bawat saknong at may tugmaang dalawahan
![Page 5: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/5.jpg)
sa salin ni Gasa salin ni Gatt AnAndres dres
BonifBonifaaciocio
![Page 6: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/6.jpg)
• tradisyong Katutubo
• Lalabindalawahing sukat
![Page 7: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/7.jpg)
Ang Huling PahimakAng Huling Pahimakas as o o Ultimo Adios…Ultimo Adios…
• ay ang huling tula ni Rizal na lihim niyang ipinasa sa kanyang kapatid bago siya binitay noong Disyembre 30, 1896.
• Ayon sa tradisyunal na paniniwala, sinasabing isinulat ito ni Rizal ng gabi ng bisperas ng pagbaril sa kanya, Disyembre 29, 1896.
![Page 8: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/8.jpg)
Hindi nalagyan ni Hindi nalagyan ni RizalRizal ng ng pamagat ang tula…pamagat ang tula…
Bunga ito ng kaliitan ng papel na
kanyang pinagsulatan na may sukat
lamang na 15 1/2 sentimetro at 9-1/2
sentimetro
- Mauro Garcia
![Page 9: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/9.jpg)
Mi Ultimo PensamientoMi Ultimo Pensamiento""
• Si Mariano Ponce ang kauna-unahang naglagay ng pamagat sa tula nang kanyang ilathala sa Hong Kong noong Enero 1897.
![Page 10: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/10.jpg)
Mi último adMi último adiiósós
• Si Padre Mariano Dacanay ang naglapat ng Mi último adiós bilang pamagat
• inilathala sa pahayagang "La Independencia" noong Setyembre 25, 1898
![Page 11: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/11.jpg)
Mga SalinMga Salin• Kapampangan –
Monico Mercado (Enero 1897)
• Tagalog -
Andres Bonifacio
Jose GatmaitanNick Joaquin (1944)
• Ingles –
Charles Derbyshire (1899)
![Page 12: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/14.jpg)
Pinipintuho kong Bayan ay paalam,Lupang iniirog ng sikat ng araw,mutyang mahalaga sa dagat
Silangan,kaluwalhatiang sa ami’y pumanaw.
Masayang sa iyo’y aking idudulotang lanta kong buhay na lubhangmalungkot;maging maringal man at labis
alindogsa kagalingan mo ay aking ding
handog.
![Page 15: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/16.jpg)
Sa pakikidigma at pamimiyapis
ang alay ng iba’y ang buhay na kipkip,
walang agam-agam, maluag sa dibdib,
matamis sa puso at di ikahapis.
Saan man mautas ay dikailangan,
cipres o laurel, lirio ma’y patungan
pakikipaghamok, at ang bibitayan,
yaon ay gayon din kung hiling ng Bayan.
![Page 17: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/18.jpg)
Ako’y mamamatay, ngayong namamalas
na sa silinganan ay namamanaag
yaong maligayang araw na sisikat
sa likod ng luksang nagtabing na ulap.
Ang kulay na pula kung kinakailangan
na maitina sa iyong liway-way,
dugo ko’y isabong at siyang ikinang
ng kislap ng iyong maningning na ilaw.
![Page 19: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/20.jpg)
Ang aking adhika sapul magkaisip
ng kasalukuyang bata pang maliit,
ay ang tanghaling ka at minsan masilip
sa dagat Silangan hiyas na marikit.
Natuyo ang luhang sa mata’y nunukal,
taas na ang noo’t walang kapootan,
walang bakas kunot ng kapighatian
gabahid man dungis niyong kahihiyan.
![Page 21: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/22.jpg)
Sa kabuhayang ko ang laging gunitamaningas na aking ninanasa-nasaay guminhawa ka ang hiyas ng diwahingang papanaw ngayong biglang-bigla.pag hingang papanaw ngayong biglangbigla.
Ikaw’y guminhawa laking kagandahangakoy malugmok, at ikaw ay matanghal,hiniga’y malagot, mabuhay ka lamangbangkay ko’y masilong sa iyong
Kalangitan.
![Page 23: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/24.jpg)
Kung sa libingan ko’y tumubong mamalas
malagong damo mahinhing bulaklak,sa mga labi mo’y mangyayaring itapat,sa kaluluwa ko hatik ay igawad.
At sa aking noo nawa’y iparamdam,sa lamig ng lupa ng aking libingan,ang init ng iyong paghingang dalisayat simoy ng iyong paggiliw na tunay.
![Page 25: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/26.jpg)
Bayaang ang buwan sa aki’y ititigang iwanag niyang lamlam at tahimik,liwayway bayaang sa aki’y ihatidmagalaw na sinag at hanging
hagibis.
Kung sakasakaling bumabang humantong
sa krus ko’y dumapo kahit isang ibondoon ay bayaan humuning hinahonat dalitin niya payapang panahon.
![Page 27: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/28.jpg)
Bayaan ang ningas ng sikat ng araw
ula’y pasingawin noong kainitan,
magbalik sa langit ng boong dalisay
kalakip ng aking pagdaing na hiyaw.
Bayaang sino man sa katotang giliw
tangisang maagang sa buhay pagkitil;
kung tungkol sa akin ay may manalangin
idalangin, Bayan, yaring pagka himbing.
![Page 29: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/30.jpg)
Idalanging lahat yaong nangamatay,
mangagatiis hirap na walang kapantay;
mga ina naming walang kapalaran
na inihihibik ay kapighatian.
Ang mga bao’t pinapangulila,
ang mga bilanggong nagsisipagdusa;
dalanginin namang kanilang makita
ang kalayaan mong, ikagiginhawa.
![Page 31: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/32.jpg)
At kung an madilim na gabing mapanglaw
ay lumaganap na doon sa libinga’t
tanging mga patay ang nangaglalamay,
huwag bagabagin ang katahimikan.
Ang kanyang hiwagay huwag gambalain;
kaipala’y maringig doon ang taginting,
tunog ng gitara’t salterio’y mag saliw,
ako, Bayan yao’t kita’y aawitin.
![Page 33: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/34.jpg)
Kung ang libingan ko’y limat na ng lahat
at wala ng kurus at batang mabakas,
bayaang linangin ng taong masipag,
lupa’y asarolin at kauyang ikalat.
At mga buto ko ay bago matunaw
maowi sa wala at kusang maparam,
alabok ng iyong latag ay bayaang
siya ang babalang doo’y makipisan.
![Page 35: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/36.jpg)
Kung magka gayon na’y aalintanahin
na ako sa limot iyong ihabilin
pagka’t himpapawid at ang panganorin
mga lansangan mo’y aking lilibutin.
Matining na tunog ako sa dingig mo,
ilaw, mga kulay, masamyong pabango,
ang ugong at awit, pag hibik sa iyo,
pag asang dalisay ng pananalig ko.
![Page 37: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/38.jpg)
Bayang iniirog, sakit niyaring hirap,
Katagalugang ko pinakaliliyag,
dinggin mo ang aking pagpapahimakas;
diya’y iiwan ko sa iyo ang lahat.
Ako’y patutungo sa walang busabos,
walang umiinis at berdugong hayop;
pananalig doo’y di nakasasalot,
si Bathala lamang dooy haring lubos.
![Page 39: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/40.jpg)
Paalam, magulang at mga kapatid
kapilas ng aking kaluluwa’t dibdib
mga kaibigan bata pang maliit
sa aking tahanan di na masisilip.
Pag pasasalamat at napahinga rin,
paalam estranherang kasuyo ko’t aliw,
paalam sa inyo, mga ginigiliw;
mamatay ay siyang pagkakagupiling!
![Page 41: Ang Huling Pahimakas](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050702/546a8439b4af9f59788b4704/html5/thumbnails/41.jpg)
Maraming Maraming
Salamat!Salamat!