ang kaligirang pang kasaysayan ng tulang pilipino
TRANSCRIPT
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 1/34
Ang Kaligirang
Pangkasaysayanng Tulang
Pilipino
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 2/34
Ang Katutubong Panahon
Bago pa dumating ang mgaEspañol, may panitikan nangpasalita ang mga sinaunangPilipino. Kabilang dito ang mgatula, kwento at dula na
isinasalin lamang sa susunod nahenerasyon sa pamamagitan ngbibig.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 3/34
Ang sinaunang panulaan ay
binubuo ng mga bugtong,salawikain at kasabihan, tanaga,tulang pambata, bulong, awiting
bayan at epiko. Maaaringnaisulat ng ating mga ninunoang mga ito, ngunit nawala angkaramihan sa kanilang akdadahil sinunog ng mga Español.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 4/34
Ang mga di nasunog ay
natunaw pagkalipas ngmaraming taon dahil nakasulatlamang sa kahoy at dahon.
Bagamat magkakaiba angwikang gamit ng mga sinaunang
Pilipino. Ang kanilang panitikanay may iisang mensahe atlayunin.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 5/34
Ang mga di nasunog ay
natunaw pagkalipas ngmaraming taon dahil nakasulatlamang sa kahoy at dahon.
Bagamat magkakaiba angwikang gamit ng mga sinaunang
Pilipino. Ang kanilang panitikanay may iisang mensahe atlayunin.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 6/34
BUGTONG.
• Ang unang layunin aymagbigay kasiyahan sa mga
tagapakinig at mga manlalaro.Kahit simple ang estruktura,
dito nasusukat ang talino atkaalaman tungkol sa bayan.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 7/34
SALAWIKAIN at KASABIHAN.
• Ang salawikain at kasabihanay nagpapakita ng asal,
moralidad, at pag-uunawa ngating mga ninuno. Ang
salawikain ay nagbibigay-aralat ang kasabihan aynagbibigay-unawa sa mga
pang-araw-araw na gawain.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 8/34
TANAGA.
• aglalaman ng pangaral atpayak na pilosopiyang
ginagamit ng matatanda sapagpapagunita sa mga
kabataan. !to ay mayestrukturang apat na taludtodna may tigpitong pantig sa
iisang saknong.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 9/34
TULANG PAMBATA.
• !to ay nagsisilbing pag-unawasa kamusmusan ng ating mga
ninuno. !to rin aynagpapahayag at nagpapaalala
sa mga maliligayang karanasannila noong sila"y mga bata pa.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 10/34
BULONG.
• Ang ating mga ninuno aynaniniwala rin sa mga di
nakikitang espiritu at lamang-lupa. Ang ating mga ninuno ayhumihingi ng pasintabi at
paumanhin sa mga ito upanghindi sila mapahamak samasasamang pangyayari.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 11/34
AWITING-BAYAN.
• Ang mga paksa nito"ynagpapahayag sa damdamin,
kaugalian, karanasan, relihiyonat kabuhayan.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 12/34
Pinili nila ang mga panitikangsa kanilang palagay ay
makatutulong sa kanila sapagpapalaganap ng
Kristiyanismo. akita nilang angmga katutubo ay mahilig tumulaat bumigkas ng mga tugma.
ahilig din silang umawit kayaang lahat halos ng mga pang-araw-araw nilang mga gawain
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 13/34
EPIKO.
•
Ang epiko ay mahabang salaysayna patula. !to ay karaniwanginaawit o binibigkas. Ang epiko ay
madalas na patungkol samahiwagang pangyayari okabayanihang kinapapalooban ngmga paniniwala, mga kaugalian,at mga huwaran sa buhay ng mga
sinaunang mamamayan ng isang
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 14/34
naisasagawa nila nang may
angkop na awitin. #ahil dito,ang mga tula ang unangkinakitaan ng pagbabagong-
bihis. Ang mga sinulat na tulang mga paring Kastilangmisyonero ay maiikli sa simulangunit habang tumatagal angmga ito ay nadagdagan ng mga
taludtod.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 15/34
agsimula sa dalawang
taludtod hanggang sa umabotnang lilimahing taludtod.anatili ang sukat at tugma sa
kanilang mga tula kaya hindinawala ang indayog sapanulaan nang panahong ito.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 16/34
Ang dating mga tulang katutubona nakasulat sa matandangbaybaying Alibata ay sinulat ngmga misyonero sa alpabetong
$omano. Kasabay ng pagsulatsa alpabetong $omano ng mgatulang katutubo ay pumasok na
rin sa panulaang Tagalog angilang mga salitang Kastila.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 17/34
awala ang talinghaga sa
panulaan dahil sa layuninghuwag maipagkamali ng mga
mambabasa ang mensahengpanrelihiyon atpangkagandahang-asal.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 18/34
Mga Bagong %ri
T%&MA.• Pagkakatulad ng tunog sadalawa o mahigit pang salita sa
katapusan ng mga taludtod.PA'()• 'inasalaysay sa paraang
pakanta ang buhay atpagpapakasakit ni *esu+risto.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 19/34
#A!T.• Awit na pumupuri sa #iyos oMahal na Birhen.
A!T•
agtataglay ng / pantigbawat taludtod. *igit na masmasigla kaysa korido.
K)$!#)• 0 pantig, karaniwang mahabaat may mahusay na banghay
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 20/34
'a kapanuhang itomarahil wala ng hihigit pa
sa kontribusyon ni 1ran+is+o2Balagtas3 Balta4ar.
A P h
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 21/34
Ang Panahon ngPropaganda at
Paghihimagsikayunin ng KilusangPropaganda ang paghingi sa
Espanyang mga reporma saPilipinas. Pinakilala sa mgapropagandista si #r. 5ose $i4al.
&inanyak niya ang mga Pilipinona labanan ang mga sakit ng
lipunan at hamunin ang
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 22/34
ri sa ating bansa ng mga
Espanyol. ang siya aypapatayin na, sinulat niya ang2Mi %ltimo Adios3. #alawa pang
pangunahing propagandista sina&ra+iano ope4-5aena at si
Antonio una.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 23/34
ang hindi makamtan ng mga
propagandista ang kanilanglayunin, ipinasya ng ilan sakanila na maglunsad ng
himagsikan. !tinatag ni AndresBoni6a+io ang Katipunan upangpalayain ang Pilipinas sa mgapananakop sa pamamagitan ngarmadong rebolusyon.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 24/34
Ang Panahon ng Amerikano
Binigyang kalayaan ng mgaAmerikano ang mga makatangsumulat tungkol sa mgapaksang makabansa, relihiyon,politika, lipunan at demokrasya.
Ang kinikilalang makata sapanahong ito ay si 5ose 7ora4onde 5esus na kilala rin bilang
2*useng Batute.3
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 25/34
'iya ay isa sa mga unangmakata na lumayo sa mgatradisyonal na anyo ngpagsusulat. #alawa sa mgakilalang tula ni Batute ang
2Bayan Ko3 at 2Ang Pamana.3
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 26/34
Ang Panahon ng *apon
atutuhan ang pagsulat nghaiku na may 8 pantig lamangsa loob ng isang saknong at ng
tanaga na binubuo ng 9 nataludtod na may tig-8 pantig atmagkakatugmang tunog sadulo. amayani ang tulang maymalayang taludturan sa
panahong ito.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 27/34
!sa sa mga halimbawa nitoay ang 2!law ng 'ilangan3 ni
!del6onso 'antos.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 28/34
Ang Panahon ng Kalayaan
Krisis sa politika angpangunahing paksa sapanahong ito. 'i Amado
*ernande4 ang kinikilalangmakata sa panahong ito at angkanyang tulang 2Kung Tuyo naang uha Mo, Aking Bayan3 aynaghahayag ng mga makikitang
sakit ng lipunan.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 29/34
KA'A%K%(A:
Ang tula sa kasalukuyan aynaglalaman ng halos walangkakimiang pagpapahayag ng
tunay na damdamin ng makata,ang kanilang mga tuwirangpanunuligsa sa mga
nanunungkulang may tiwalinggawain at pagpapuri sa mga
nakagagawa ng kabutihan.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 30/34
!lan sa mga napabantog na
akda ay ang 2&iting ngBayan3 at 2*imala niBathala3 ni 1ran+is+o$odrigo; 2Alambreng May
Tinik, Bombang Tubig at %sok
a Malupit3 ni $emi Al<are4Al<a.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 31/34
M&A %$! & TA%#%$A
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 32/34
T$A#!'()A
• May sukat at tugma• Maaaring wawaluhin,
lalabindalawahin,lalabing-animin ang
taglay na pantig sabawat taludtod.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 33/34
MAA(A& TA%#T%$
• alang sukat at
walang tugma.• Malaya angmanunulat.
7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino
http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 34/34
BA&K) BE$')
• May sukat
ngunit
walang