Ang Mangarap nang Gising sa Only Youat mga Katulad na Korean Telenovela

at sa Ating Telenovelang Midya  

 ni  

 Fanny A. Garcia, PhD

Tagapangulo, Departamento ng FilipinoDe La Salle University­Manila

  

2006 Pambansang SeminarWikang Filipino, Midya at Pagtuturo:  Mga Isyu, Perspektib at Pamamaraan

Abril 26, 2008, Rm 407­408, Yuchengco Bldg., DLSU­Manila

Mga Buod

PARA SA KASUNOD na pagtalakay ay mahalagang ibigay ko muna ang buod ng Only You at ng ilang pinili kong Korean telenovela na naipalabas na ng ABS­CBN Channel 2¹ o ng GMA Channel 7².

Ang Only You ay aking pinanood sa Chan. 2 sa unang bahagi ng taong ito, at dahil umano sa insistent public demand ay muling ipalalabas ngayong Mayo. Gayunman, maitatanong, ano ba ang magagamit nating batayan para sa umanong due to insistent public demand na ito, o gimik lang ba ito para muling pagkakitaan sa commercials ang bayad nang Korean telenovela? 

Narito ang buod ng Only You:

Sa Venice , Italy nag­umpisa ang istorya. Ang mga bidang sina Jillian at TJ, at si Jonathan na umiibig kay Jillian, at si Trixie na umiibig kay TJ ay pare­parehong nasa Venice . Pare­parehong may kinalaman sa pagluluto ang dahilan para kina Jillian, Trixie at Jonathan. Nag­aaral silang tatlo ng Italian cuisine: si Trixie ay para sa kanyang career bilang manager ng restaurant, sina Jillian at Jonathan ay para maging chef. Si TJ ay hinahanap ang kanyang inang doon na tumira mula nang iwan ang mister na isang tycoon, gayundin ang dalawang paslit na anak, si TJ, at ang kanyang nakatatandang kapatid, ang kanyang Ate Dina. Napakahusay sa Italian cuisine ang ina ni TJ, na nang nasa Korea pa ay manager ng Italian restaurant na kasama sa group of companies kung saan may malaking shares ang asawa. Hindi importante sa tycoon ang emosyon at relasyon, walang mahalaga sa kanya kundi ang business empire. Magdedesisyon ang ina ni TJ na umalis, sa katunayan, ginawa ng ama ni TJ na walang opsyon ito kundi ang magpakalayo­layo itong mag­isa. Ang mas nakatatandang si Dina ang naging parang ina na ring umasikaso kay TJ.  

Naging binata si TJ at hinanap sa Venice ang ina, na nag­asawa na sa isang Italian, may sarili na ring restaurant. Mas una nang nakatagpo ni Jillian ang ina ni TJ, itinuro pa nga kay Jillian ang kanyang paboritong recipes. Nagkatagpo sina TJ at Jillian, at isang gabing magkasama silang dalawa at iniiyakan ni TJ ang kanyang pinanabikang ina, may nangyari sa kanilang dalawa. Nadama nilang para 

sila sa isat isa. Pero hindi alam ni Jillian, kinausap ni Jonathan si TJ, magnobyo raw sila ni Jillian. Hindi iyon totoo, magpapaliwanag sana si Jillian pero tinalikuran na siya ni TJ, nagbalik ito sa Korea agad­agad.  

Sa lahat­lahat, sa anim na araw naganap ang istorya nina TJ at Jillian sa Venice . 

Matapos ang anim na taon ay muling nagkita sina TJ at Jillian. Sa panahong ito, si Jillian at ang kanyang mga magulang at ang anak kay TJ ay nakikitira sa bahay ni Jonathan. Walang regular na trabaho si Jillian; si TJ ay nagma­manage ng Italian restaurant na dating pinangasiwaan ng kanyang ina; si Trixie ay manager ng restaurant, at chef niya rito si Jonathan. Botong­boto ang mga magulang ni Jillian kay Jonathan; malapit sa isat isa sina Jonathan at Joshua, anak ni Jillian. Malinaw sa istorya na kaibigan lang ang turing ni Jillian sa mabait na si Jonathan. Gentleman si Jonathan, kahit pa sa kanya ang bahay, mas manliligaw ang papel niya kay Jillian. Kung ang mga magulang lang ni Jillian ang masusunod, gusto na nilang magpakasal ang dalawa. Malinaw naman kay Jillian na pansamantala lang ang pagtira nila; kulang ang kita niya bilang single mother at tagasuporta sa inang taong­bahay at sa amang hindi maabilidad sa hanapbuhay. Kung ano­ano lang maliliit na magagawa sa bahay ang pinagkakakitaan ng kanyang ama. 

Magtatrabaho bilang chef si Jillian sa Italian restaurant na si TJang manager.Ang kabuuan na ng mga susunod na pangyayari ay ang komplikasyon ng love story nina TJ at Jillian nang dahil ipinaggigitgitan ni Jonathan ang pag­ibig niya kay Jillian, si Trixie kay TJ. Ayaw sumuko nina Jonathan at Trixie, hindi na ito basta pag­ibig, obsession na nga. Ayaw ni Ate Dina kay Jillian, ang bagay sa kapatid ay si Trixie; aayawan din ng ama ni TJ si Jillian, payag ito kay Trixie na bagamat manager ngayon ay naulila lang sa mayamang mga magulang na hindi napanghawakan ang bisnes.  

Gagamitin ng tycoon at ni Ate Dina ang kapangyarihan ng salapi upang takutin si Jillian, o kayay bilhin ang desisyon nito para magpakalayo­layo sa balak ipakasal na TJ at Trixie. Consistent si TJ sa paghabol­habol kay Jillian; urong­sulong si Jillian: kapag nag­iisa, gusto niyang ipaglaban siya, sila ni Joshua pero kapag kaharap si TJ na sinasabing tatalikuran ntoa ang lahat para sa kanyang mag­ina, ayaw naman ni Jillian.  

Sa tinakbo­takbo ng maraming pangyayari, nanatiling lihim kay TJ na may anak pala siya kay Jillian. Sa bandang dulo na lang niya matutuklasan ang tungkol kay Joshua, at hindi ito nang dahil lang kay Jillian, may kontribusyon ang ama ni Jillian upang malaman ni TJ ang tungkol kay Joshua. Nang malaman ng tycoon ang tungkol kay Joshua, tinanggap ng matanda ang alok ni Trixie na kapalit ng kasal nila TJ ay si Trixie na ang magpapalaki kay Joshua. 

Kinausap ni Jillian ang tycoon, iginiit ang karapatan ng kan yang anak na mabuhay kapiling ang amang si TJ. Nagpuyos ang tycoon pero ang kasunod na eksena ay isang masayang photo session sa harap ng kan ilang Italian restaurant. Obyus na sina Jillian at TJ na ang nagpapatakbo sa Italian restaurant, at obyus na paborito ng tycoon at ni Ate Dina si Joshua. 

Ang mga huling ilang eksena pa ay sa Venice na: sina TJ, Jillian at Joshua ay obyus na larawan ng isang mayamang pamilyang turista. Gabi na. Nakasakay si Joshua sa balikat ni TJ, tatapat sila sa isang bahay, at sina Jillian at TJ ay buong pagmamahal na magtitinginan, masayang titingalain nila ang bintana sa ikalawang palapag kung saan naganap ang kanilang isang gabing pagniniigna si Joshua ang 

naging bunga.   NARITO NAMAN ANG ilang isinalin kong buod mula sa isang listahang nakuha ko sa internet. Hindi ko napanood ang mga ito. Ang batayan ng aking pagpili ay kung naipalabas na ang mga ito sa Channel 2 o Channel 7: Attic Cat (Chan. 7)Tungkol sa dalawang away nang away pero iibig din sa isat isa, matutuklasang hindi nila kayang mabuhay nang wala ang isat isa. Stairway to Heaven (Chan. 7)Isang babae at isang lalaking magkapatid ang nagkahiwalay bago magtin­edyer, nangako silang hindi nila kalilimutan ang isat isa. Sa bagong bahay ng babae, umibig sa kanya ang kan yang stepbrother. Fast forward, babangga ang kan yang kotse, magkakaroon siya ng amnesia. Ang lalaking umiibig sa kanya ay magpapasyang huwag nang ikuwento pa sa babae ang kan yang dating buhay upang hindi na nito mabalikan pa ang iniibig bago ito naaksidente. Lovers in Paris (Chan. 2)Isang babaeng mahirap ang nag­aral sa France, nakatagpo niya ang isang lalaking mayaman, spoiled brat; nagtrabaho siya bilang katulong nito. Iibig sila sa isat isa.  Full House (Chan. 7)Isang mayaman, popular at guwapong artista ang inis na inis sa maingay at galawgaw na babaeng umaangkin sa bahay na binili ng bidang lalaki. Nagkasundo sila na para mabawi ang bahay, magiging katulong ng lalaki ang babae. Buwisit na buwisit sila sa isat isa, pero kalaunan, magkakaibigan sila. Spring Day (Chan. 2)May isang babaeng may di maipaliwanag na sakit na ang epekto sa kanya ay hindi siya makaiyak at makapagsalita. Iibig siya sa isang doktor na siyang tutulong sa kan ya upang siyay gumaling. Winter Sonata (Chan. 7)Naaksidente ang kotseng sinasakyan ng dalawang hig school students, isang babae at isang lalaki. Sa desisyon na rin ng ina ng lalaki, pinabayaan na lang na wala nang maalala pa ang lalaki. Matapos ang sampung taon ay hindi pa rin matagpuan ng babae ang kanyang tunay na pag­ibig bagamat nakikipagdeyt siya sa kan yang matalik na lalaking kaibigan. Nakita ng babae ang isang lalaking kamukha ng kanyang dating kasintahan sa hayskul. Ayon sa kan ya­kanyang pamilya, magkapatid daw sila. Iibig sila sa isat isa pero sa isang construction site ay mababagsakan ng bakal sa ulo ang lalaki, mabubulag siya.   Depinisyon ng Termino Naging popular sa Pilipinas ang terminong telenovela nang sumikat ang mga ganitong palabas mula sa Latin America , lalot higit sa artistang si Thalia at sa kanyang superhit na Marimar. Ang telenovela ay 

nasa genre na domestic drama, o love story, o soap opera: may istorya ng pag­iibigan kung saan ang mga bidang lalaki o babae ay kailangang kumaharap muna sa maraming problemasyempre pa, ang marami kundi man ang lahat ng ito ay kagagawan ng mga tahang kontrabida sa kanilang buhaywalang kuwenta ang mga problemang hatid ng kalusugan o kalikasan dahil walang mukha ang mga ito. Karaniwang ang babaeng tauhan ang sentro ng istorya, tulad ng Marimar, dahil mga babaeng manonood ang target ng mga ganitong palabas; pero dahil nga mga mambabae ang target viewers, kasabay ring nagiging popular ang mga bidang lalaki na ang kagwapuhan ay pinagpapantasyahan na rin ng mga babaeng manonood.             Naging popular ang Latinong telenovela hindi lang sa mismong Latin America kundi maging sa USA , sa ilang bansa sa Europe , sa Asia kasama na nga tayo. Nakilala natin ang Latinong telenovela sa pamamagitan ng dubbing sa Filipino. Nahaling ang mga Filipinong manonood sa mga Latinang kaygagandat mahahaba ang buhok na hindi lang itim ang posibleng kulay, sa mga Latinong kayhahaba ng patilya at kulang na lang ay maging mga pusa sa kapal ng balahibo sa kanilang dibdib at mga brasopero lahat silay nagsasalita sa ating wikang Filipino!              Ang telenovela ay naging Chinovela nang naging popular na ang mga telenovelang galing sa Taiwan . Megahit ang Magic Garden nang dahil sa F4, isang grupo ng mga mangangantang may androgynous na kagwapuhan, ibig kong sabihin, sakaling gawing sagala sa prusisyon ng mga bakla ang F4, mas maganda pa sila kaysa tunay na mga babae. Lalo pa nga ba na ang mga Asyano ay hindi naman talagang mga lahing mabalahibo.             Megahit ang Magic Garden dahil kumpara sa Latinong telenovela na mas nakatatandang babae ang mga manonood, at mas nasa kategoryang C at D, ang Magic Garden ay tumuhog sa mga manonood na matanda, kabataan at maging bata (at lahat silay may paborito o crush sa F4), tinuhog din ang mga kategoryang A,B,C, Dmayaman at mahirap, nag­aral at hindi nag­aral. Bakit kaya? Mas kabataan ang mga artista sa Magic Garden , mas mabilis ang pacing ng istorya,  mas mataas ang production value (halimbawa, maraming outdoor scenes). Bukod sa kagwapuhan ng F4, natuwa rin ang maraming manonood sa bidang babaeng tauhan na oo ngat may mga pagkakataong umiiyak pero nakikipagmano­mano rin sa mga bruskong bidang lalaki. Sa international news, ilang beses na rin nating nakita kung paanong sa Taiwan , ang kanilang mga mambabatas ay dinadaan na lang sa pisikal na pamamaraan ang kanilang debate. Sa Magic Garden, nakita natin kung paanong ang mga tauhang babae at lalaki ay sinasapak ang isat isa. Kaiba ito sa tipikal na representasyon ng mga Filipina sa panitikan, tv at pelikula: hindi butangera ang mga Filipina.              Nang dahil sa chinovela at dahil na rin sa ngayoy popular na popular na Korean telenovelas, sumulpot ang terminong Asian drama para tumukoy sa mga ito. Mula chinovela ay ang mga terminong Korean telenovela, o Korea n TV drama, o K­TV drama, o K­drama.             Para sa papel na ito, gagamitin ko ang terminong K­drama para sa Korean telenovela o Korean TV drama o Korean dramayaong mga pelikulang gawa sa Korea ng mga Koreano, ginawa para sundan ng mga manonood sa TV gabi­gabi kaya ang pelikulay nahahati sa ilang episodes. Iyan naman ay kung ordinaryong manonood kadahil basta may pera ka ay bumili ka na lang ng kopya ng telenovela at puwede mo nang panoorin nang dere­deretso.        Sa pangkalahatan ay mas marami sa Korean telenovelas ang nasa kategoryang romance 

comedymaproblemang love story na may mga bahaging nakatatawa. Ang romance comedy ang mainstream Korea n telenovelas, bagamat popular ang naiibang Jewel in the Palace o Forbidden Love, halimbawa. Magiging pokus ng papel na ito ang Only You na isang tipikal at popular na Korean telenovela na romance comedy. Kung Bakit Popular ang K­Drama  Sa internet ay may isang sarbey na bukas sa lahat. Ang items na sasagutan ay ang mga sumusunod (http://www.google.ph.com):                                     Name  :                                    E­mail  :                                    Place of residence  :                                    Favorite drama  :                                   Why I love Korean TV dramas                                   Other comments  : Ang mga sagot sa sarbey ay may mga petsang Enero at Pebrero ngayong taong ito. Binasa ko ang site nitong pangatlong linggo ng Pebrero, at narito ang ilang kantitatibong datos: Ang respondents ay 28 lahat:                        Asia                         North America                                      Europe            Pilipinas       7         USA       7  (2 ang mula sa Hawaii )      Finland     1            Indonesia      4         Canada   1            Malaysia       2           Korea            1            Singapore      1            Thailand        1            Vietnam         1             Australia        1 Dahil hindi isang item ang sex o gender, hindi matantya sa sarbey kung ilan talaga ang babae o lalaking sumagot, gayunman, maipagpapalagay na ring popular ang K­drama sa kabataang babae (batay na rin sa paraan ng pagsulat at expresyon ng respondents), sa dami ng nagpapantasya sa mga gwapong artistang lalaki. May respondents na dahil ang pangalan ay hindi English o Spanish na mas sanay tayong kilalanin kung babae o lalaki, ang pagpapantasya sa mga gwapong artista ay siya na lang marker kung babae at puwede ring bakla/bading ang respondents. May tatlong respondents na lalaki batay sa mga pangalan Mark, Earl, Richard, Francisco Castañedana posibleng mga bakla/bading. Mula sa mga sagot ay ang mga sumusunod: 

1. Ang tatlong pinakagustong K­drama:

 Only You (7)          Forbidden Love (3)                 Full House (2)

                                           Gumiho (3)                              Lovers in Paris (2)      

2. Bakit gusto ang K­drama? 

a)      dahil sa istorya/plot/iskrip r ealistic and very romantic      all the actors are very dedicated to the woman they love.; simple;   

      interesting; touches my soul; not boring; full of romance, 

      passionate; story is really2 good; beautifully written; mostly clean 

      content; stories are so true to life; the language is fascinating also; 

      very entertaining story is good

 b)       dahil sa mga tauhanlovable; nakakareleyt ang mga manonood sa mga tauhan c)      dahil sa mga artista (babaet lalaki)actors and actresses are beautiful people; acting is 

superb; The actors are convincing in playing their part.; because of Jo Hyun Jae. I find him a very good not to mention a very handsome actor, his portrayal as Lee Han in Only You is very good.

  

Sa sarbey na ito, mas marami ang tagahanga ni Jo Hyun Jae, gumanap na TJ sa Only You hindi lang dahil sa mahusay siyang gumanap sa pangkalahatan (hyun jae is the finest among the actors, promotr him and the industry would surely rise) kundi dahil din napakagwapo niya: He looks great in clean white shirtsI w ish hed come here in Manila so we can see him. cant get enough of hyun jae I love hyun jae jo hyun jae is the sexiest alive rain only second to him, becoz jhj bested him in handsomeness. jo hyun jae is a very handsome actor more handsome than rain and jo in sung, 

 Gusto ko ring bigyang­diin ang mahalagang detalye: may tatlong uri ng pagbasa/panonood ang Filipinong manonood: ang K­drama bilang lalagyan (receptacle) ng unibersal na emosyon, relasyon (halimbawa, pag­ibig, pamilya, atbp.), at maaari ring sa Filipinong milieuang kolektibong Ako/I; at ang Iba/Other. Sa pagbasang unibersal at pananaw­Filipino ang sinabing They present good stories taken from real life dramas which are quite similar to Filipinos way of living. Ang Iba/ Other ay nasa komentong the most important thing in Korean TV drama not only talk about love, but also the relationship with ur family, friends, their culture, etc. very different from America n dramas. Interesting din ang komentong nagbigay­pansin sa pagkamabakayan ng mga Koreano kahit pa sa K­dramas: I would say that Korea ns are very nationalistic. So far, Ive seen this virtue in almost all the dramas that I have watched, promoting their own products in some of the scenes.  

Sa pangkalahatan kung gayon, mahalagat kapaki­pakinabang na aktibidad ang panonood ng K­

dramas. Hindi lang ito paglilibang kundi edukasyonal pa nga: pag­aaral tungkol sa buhay, pagiging malay sa ibat ibang kultura.              Ang respondents ay rebyuwer/kritik din in their own right wika nga. Ang kanilang konsepto ng maganda, ng estetika ay inaplay nila sa istorya, iskrip, mga tauhan, casting (ang itsura ng mga actor/aktres, at ang kan ilang pagganap). Katangi­tangi ang pagbasa/panonood ng ibang respondents na ibat ibang realidad at mundo ang sabay­sabay, sapin­sapin nilang nakikita: ang realidad at mundo ng mismong istorya sa K­drama, ang kultura ng mga Koreano, ng mga Filipino, ng mga Amerikano A t nauna na nga ang kulturang Latino, Taiwanese. Hindi man malawak at malalim ang kaalamang naihahatid sa pamamagitan ng telenovelas, sapagkat nakapaloob ang telenovelas sa pop culture at sa midyum ng TV, mas buhay na buhay na nailaladlad ang kultura, na ang impact at impluwensya ay singlakas, kung hindi man mas malakas pa nga kaysa mga librong nakapaloob sa isang pormal na sistema ng edukasyon. At sa isang mahirap pa ring bansang tulad ng Pilipinas kung saan ang edukasyon, kahit pa sa primarya man lang, ay isa pa ring pribiliheyo sa halip na pantay na karapatan ng mga mamamayan, ang napakapopular na telenovelas, sa puntong ito ng ating buhay­bansa ay K­dramas, hindi lang enterteynment ang telenovelas, isang paaralan na rin ito sa katunayan. 

 

 

 Ang Only You sa Ibang Pananaw Marami man sa respondents ang gustong­gusto ang Only You, maraming puna, pintas, atake ang maibabato rito, halimbawa ng mga feminista, mga Marxista. Sa pananaw­feminista:     Mahusay na chef si Jillian, may treyning pa nga sa Venice , bakit hindi niya magamit sa pagbuhay sa sarili? Siya ang super chef  basta nagtatrabaho siya sa Italian restaurant na mina­manage ni TJ; basta pinalayas siya sa Italian restaurant ng kontrabidang si Ate Dina, o lumayas siya sa sarili niyang desisyon, wala na siyang special skills, kontento na siya sa pagiging weytres, dishwasher, tagalinis ng gulay S i Jillian ay walang obhetibong imbentaryo ng kanyang mga kahinaan, lalo pa nga ba ng kanyang mga kalakasan upang maging survivor, lalo pa nga at siyay isang single motherna inaapi­api pa ng kan yang hilaw na in­laws: ang ate at ang ama ni TJ.  

Bakit din pabago­bago ang isip ni Jillian? Kapag nag­iisa siyat kinakausap ang sarili, alam na alam niya kung ano ang gusto niya (mahal niya si TJ), kung ano ang gusto niyang gawin ni TJ (ipaglaban siya, silang mag­ina, kung hindi posible ang lahat ay magpakalayo­layo na lang sila). Pero basta magkaharap na sila ni TJ, si TJ na lagit laging sinasabing mahal nito si Jillian kahit pa hindi nila naging anak si Joshua (at sigurado akong maraming babae sa tunay na buhay ang kikiligin diyan!), kapag sumusumpa si TJ na mahal na mahal nito ang kanyang mag­ina, at tatalikuran nito ang lahat­lahat (ang kanyang ate at ama, ang siya bilang tagapagmana ng isang business empire), walang reaksyon si Jillian kundi ilan sa mga ito: walang kibo at basta lang iyak nang iyak, o susumbatan pa si TJ na ginagamit lang sila ni Joshua para hindi ito magka­guilt feelings nang dahil sa anim na taong pagkahiwalay sa mag­ina, o kayay itutulak pa ni Jillian si TJ sa pagsunod sa kagustuhan ng pamilya na 

si Trixie ang pakasalan nito. Hindi nakapagtataka na isang babaeng respondent ang nagsabing ang tanga­tanga ni Jillian, aping­api na nga si TJ sa ganitong pagdededma ni Jillian kay TJ, kung masasampal lang daw ng respondent si Jillian! 

 Ang magandat career woman naman na si Trixie ay hindi lang basta umiibig kay TJ: bulag, 

sakim, irasyonal, mapangwasak ang kanyang pag­ibig. Sa paghahangad na magtagumpay ang kanyang pag­ibig kay TJ, winawasak niya ang buhay ng kanyang mismong pinakamamahal (TJ), ng mga taong wala namang ginawang masama sa kanya (Jillian at Joshua), winawasak niya ang kanyang mismong katinuan. Ang kan yang pag­ibig ay obsession, fixation. Sa pananaw­feminista, ano ang silbi ng paglaya sa economic bondage ng isang career woman kung nananatili siyang nakakadena, sa katunayay siya pa mismo ang nagkakadena sa kanyang sarili, sa isang makitid na depinisyon ng isang makabuluhang buhay: Ang buhay na kasama ang lalaking iniibig at iniibig din siya. Ang tradisyonal na paniniwalang kung walang lalaki sa buhay ng isang babae, bigo pa rin siya, matagumpay man siya sa kanyang career o anupaman. Nang hindi nirereject ang importansya ang romantikong pag­ibig, ang feministang pagtingin ay ang pagiging makabuluhan ng sariling buhay para sa sarili, para rin sa iba. Sa kaso ni Trixie, magandat matagumpay na career woman na siya ay bigo pa rin siya sa tingin niya dahil bigo siya kay TJ. Sa feministang pananaw, ang mga katulad ni Trixie bilang mga tauhan sa mga akda, o bilang mga babae sa tunay na buhay, ay dapat ireinvent bilang babaeng marunong tumanggap ng pagkabigo sa pag­ibig dahil alam niyang ang kanyang pagiging indibidwal, ang kanyang pagiging babae ay hindi basta nakasalalay lang sa afirmasyon ng partikular na lalaking inaalayan ng pag­ibig, o ng Lalaki/Patriarki.

             Kaiba sa romantikong pagpapares kina TJ at Jillian sa Only You , sa feministang pananaw, ang dapat magkasama ay sina Jillian at Jonathan pa nga. Sa kabilang bansa, sa sarbey at sa blogs na nabasa ko ay high na high, nagsu­swoon ang mga babaeng manonood sa pag­iyak­iyak ni TJ, mag­isa man siya o sa harap ni Jillian, nang dahil sa pag­ibig kay Jillian. Winawasak nito ang de­kahon o stereotyped na mga konsepto ng kung lalaki ay ganito, kung babae ay ganitoat ang pag­iyak­iyak ni TJ ay isang katanggap­tanggap na asal, reaksyon ng isang lalaki. Sabihin man ng iba na baka naman kaya gusto ng mga babae na iniiyakan sila ng mga lalaki ay dahil repleksyon ito ng isang gender war kung saan tila panalo ang babae, mas gusto kong isipin ito sa ganitong pakahulugan: ang pagtatanggal ng gender labelling sa akto ng pag­iyak: na babae lang daw ang dapat umiiyak; kung gayon, ang lalaking umiiyak ay bakla/bading. 

            Pero kahit pa ikatuwa ng mga babaeng manonood ang pag­iyak­iyak ni TJ, si TJ sa katunayan, sa tunay na buhay, ay isang nobyo, isang mister na mapanganib. Sapagkat ang mga kabataang babaeng manonood ay sinusundan ang istorya ng Only You nang may suot na romantikong salamin, nakakakilig pa marahil sa kanila ang confrontation scenes nina Jillian at TJ, at ilang beses ito, kung saan bruskong­brusko si TJ kay Jillian: ang payat­payat ni Jillian pero gayon na lang kung hatak­hatakin, hila­hilahin si Jillian kapag nagagalit siya, padarag na kinokorner niya ito, ang mukhat pananalita ay tila sa isang nagngangalit na dragon at kulang na lang ay lumabas ang apoy sa kanyang bibig! Sa marami nang research na pangkababaihan, natuklasan na sa kaso ng pambubugbog sa mga misis, at kahit pa nga ba habang nobya pa lang, ay konsistent ang mga natuklasan sa maraming kaso ang mga ganitong detalye: 

  

            Ang pagiging mambubugbog o batterer ng isang lalaki ay hindi basta nag­uumpisa lang sa 

panahon ng pagiging mag­asawa o magnobyo. Matagal na itong nakatanim sa personalidad at karakter ng isang lalaki. May mga indikasyon o telltale signs katunayan (Sobritchea, ed., 2001)iyon nga lang, dahil wika ngay bulag na bulag sa pag­ibig ang babae, iniinterpret pa ngang ang pagiging seloso ng lalaki ay tanda ng malaking pag­ibig sa kanya at hindi dahil sa insecure/unstable personality ng lalaki; na ang mga panimulang pananakit sa babae tulad ng paghatak, pagtabig, pagsampal, halimbawa, ay karaniwan ding isinisi ng babae sa kanyang sarili (kasi naman, pagod siya, tampo pa ako nang tampo, etsetera, etsetera), hindi naisip na ang pagiging pisikal ng lalaki ay kawalan ng disiplina, kontrol sa sarili. Sa mga kasong ganito, ayon sa pangkababaihang research, hindi dapat sisihin ng babae ang kan yang sariliwala siyang kinalaman sa sanhi ng pagiging mambubugbog ng isang lalaki. Ang sanhi, karaniwan, ay ang mga pinagdaanan ng lalaki noong itoy bata pa hanggang lumakiwalang­wala pa ang babae sa kan yang buhay. Halimbawa, kung susuriin si TJ, professional psychologist ka man o layman psychologist mula sa iyong pagbabasa ng mga libro at pagbabasa sa mismong buhay, masasabing mapanganib si TJ bilang kasama sa buhay at sa bahay dahil kapag nagagalit siya ay nagngangalit siya sa anyot aksyon: madali siyang bumigay kay Jonathan nang dahil sa selos, nagsusuntukan tuloy sila ni Jonathan, ilang eksena ring naging barumbado siya kay Jillian. Sa loob ng telenovela, ang mga barumbadong eksena ni TJ kay Jillian ay cute at nakakikilig dahil napuputol ang mga ito sa paghupa ni TJ, ang kan yang sweet na paghingi ng tawad. Pero sa tunay na buhay, batay na rin sa mga kaso ng pambubugbog na nababasa natin, sa research man o sa mga balita sa dyaryo, mga kasong napapanood natin sa mga programang investigative reporting o bilang mga balita sa TV, ang nangyayari ay ang paulit­ulit, at sa katunayay magiging papadalas at papatinding pambubugbog pa nga. Tulad ng mababasa natin, o mapapanood natin, may mga kaso pa ngang nauuwi na sa pagkamatay ng babae nang dahil sa bugbog. Kaso ba ito ng di sinasadyang pagkapatay, o pagpatay? Ipinapayo ng mga propesyonal na ang mga babae ay dapat maging malay sa personalidad/karakter ng lalaki, sa katunayan, sa panahong nagliligawan pa lang. Maging malay sa mga hudyat o telltale signs. Maging malay at bukas sa katotohanang wala sa mga kamay ng babae ang ikapagbabago ng ugali ng isang lalaki, o ang umasang pagdating ng araw ay magbabago ang lalaki. 

 

            Guwapo man ang artistang gumanap ng TJ, ang TJ bilang isang tauhan ay kumakatawan sa mga lalaking potensyal, o kayay aktwal nang mambubugbog sa tunay na buhay. Sa tunay na buhay, ang payo pa nga ng mga propesyonal sa mga babaeng may nobyo o mister na mambubugbog ay Layuan mo dahil kaligtasan, buhay mo ang nakataya. Sa tunay na buhay, si Jonathan ang dapat makapartner ni Jillian: mulat sapul ay maaruga, masuporta, katunayan, hindi lang sa mag­inang Jillian at Joshua kundi sa mismong mga magulang na Jillian. Masuporta sa lahat ng bagay: kay Jillian bilang iniibig at kaibigan, kay Joshua bilang surrogate father, sa mga magulang ni Jillian. Isang syeyrer si Jonathan: pag­ibig, panahon, pera, ang kanyang mismong bahay. Mas may kontrol siya sa sarili kumpara kay TJ. Sa istorya ng telenovela, si TJ ang romantikong bida; sa realidad ng tunay na buhay, ang mga tipo ni Jonathan ang dapat makapartner ng mga babae para sa mas maligayang pagsasama.

 

 

Sa pananaw­Marxista: Interesting ang Only You dahil ang malaking kabuuan ng istorya nito ay angkop sa Marxistang pananaw 

kung ano ang pag­uugnayan ng mga nagtutunggaliang uri sa isang lipunan; gayunman, ang wakas ng istorya ay ipagngingitngit ng mga Marxista.                         Makauring pagmamahal (class love) at makauring pagkamuhi (class hatred) ang namamaibabaw sa amat kapatid ni TJ, gayundin kay Trixie. Ayaw ng amat ate kay Jillian dahil hindi raw nila ito kauri. Gusto nila si Trixie para kay TJ, kauri nila ang class background nito. Aminado si Trixie na sa umpisa, talagang plinano niya ang pagiging mag­asawa nila ni TJ upang siya, na naulila sa mga magulang na bumagsak ang kabuhayan, ay makabalik sa dating mataas na kinalalagyan; ang plano ng iyon ay sumanib sa naramdamang malaking pag­ibig kay TJ kalaunan (na kanyang tunay namang kauri). 

 

            Dudang­duda ang tycoon at ang ate kay Jillian at sa ama nito. Ang lahat ng ito ay pagsungkit lang ni Jillian, ng kanyang mga magulang, sa malaking kayamanan sa parte nila ni TJ. Sa tingin ng tycoon at ng ate, walang pag­ibig na hindi matutumbasan ng salapi tula d din naman ng pagkukuwenta nila, o pagkatas nila, sa lakas­paggawa. Kaya Jillian, magkano ka at ang iyong pag­ibig? Lagit laging nagbabagsak ang ate ng makapal na sobre ng pera tuwing lagit laging pinalalayas si Jillian bilang chef sa Italian restaurantpera lang ang katumbas ng paglayo ni Jillian kay TJ. Sa pag­uusap ng tycoon at ni Jillian, sinabi ng tycoon na kapalit ng paglayo ni Jillian kay TJ ay ibibili niya ito ng isang bilding, sobra­sobra nang pambuhay ito ni Jillian kay Joshua. Para kay Jilliaam ay walang katumbas na pera ang kanyang pag­ibig at dignidad, pulos tanggi siya. Gayunman, dahil sa class hatred, ipagkakamali pa rin ng ate na ang balak na ama na pagbili ng bilding para kay Jillian ay pakana pa rin mismo ni Jillian. Sa tycoon at ate, ang hindi nila kauri ay laging parang mga asong ulol na naglalaway sa kan ilang kayamanan.

 

            Sa tinagal­tagal ng makauring tunggaliang ito sa loob ng istorya, na konsistent sa Marxistang paglalarawan sa naghaharing ur i, ang wakas pala ay class reconciliation. Sa punto ng teknik at estilo, ang biglang pagpasok ng wakas ay may epektong tila minadali. Matapos ang eksenang kinausap ni Jillian ang tycoon at matatag na sinabing hindi niya lalayuan si TJ dahil ayaw niyang lumaki nang walang ama si Joshua, bigla na lang sumunod ang eksenang picture­taking sa harap ng Italian restaurant. Isang masayang pamilya na sila: ang tycoon at ang ate, sina Jillian, TJ at Joshua. Sa kuhanan ng retrato, ang dating ordinaryo sa itsurat pananamit na si Jillian ay biglang naging mukhang mayaman, mukhang mayaman na rin si Joshua. Sa ilang huling eksena, sa pagdalaw sa Venice ay magkakasama sina Jillian, Joshua at TJ. Masasaya sila, obyus na mayayamang turista. 

 

            Sa mga huling eksena kung saan mag­asawa na sina TJ at Jillian, isang eksena ang isiningit na nagpapakita sa mga magulang ni Jillian, nag­uusap ang dalawa tungkol sa kanilang balaeng tycoon. Hangang­hanga na sila sa kabaitan ito dahil nagdoneyt ito ng milyon­milyon sa kawanggawa. Alls well that ends well? Itanong sa mga Marxista kung posible ang class reconciliation. Ang posible lang ay class transformationat ito ay isang mahirap, matagap na proseso ng pagtalikod sa iyong uring pinagmulan at kinapapalooban tungo sa pagiging proletaryo (Avineri, 1968).

 

Kung gayon, hanggang kailan ang pagbait ng tycoon at ni Dina? At ngayong superyaman na rin sina Jillian at Joshua, hindi rin kaya matulad sila sa mas namamayaning asal at ugali ng tycoon at ni Dina?   

Mula sa Kristiyano/humanistang pananaw: Tayoy mga anak ng Diyos. Tayoy pare­parehong bahagi ng sangkatauhan. Posible ang pagkakasundo ng mga ur i.              Gayunman, maitatanong, saan nanggaling ang biglang pagbabagong­puso ng tycoon? Biglang­bigla ito sa istorya. At dahil may sablay sa motibasyon, sa karakterisasyon sa tycoon,  hindi tunay na pumapasok sa kaibuturan ng manonood kung ano ang pagmamahal sa kapwa, kung ano ang karapat­dapat na kawanggawa. Hindi ito ang basta paghahagis sa mga iba ng kung ano mayroon ka nang sobra­sobra. Sa kabilang banda, simbigat ng bundok ang pagkakawanggawa ng isang mahirap na tao, na ang pagkaing isusubo ay iniabot pa niya sa isang nanghinging mas gutom pa pala kaysa kanya.

 

            Sa kasalukuyan, naririnig natin ang terminong corporate conscience. Para sa mayayaman, pagbalanse ito sa ginagawa ng dalawang kamay: hindi dapat nagkakamal ng yaman ang isang kamay nang dahil sa pagkatas ng lakas­paggawa, ng dignidad ng iba, at upang hindi makonsyensya ay naghahagis ng kaunting kawanggawa ang kama y sa kabila.

 

 

Laughter is the best medicine. 

Kumpara sa mga telenovelang Filipino na inirereklamo sa sobrang iyakan at sobrang pagpapakita ng kasamaan ng mga kontrabida, na ang baryasyon ay ang fantaseryes na naging kasawa­sawa na rin bandang huli, ang K­dramas ay maraming pagkakaiba­iba. May drama, romance comedy, action. May contemporary period, mayroong old Korea . May parang travelogue: sa Paris, sa Bali , sa Venice . Nanonood ka lang ng telenovela ay nag­aaral ka na ring magluto, tulad ng sa Only You at Jewel in the Palace.

 Ang titulo ng papel na ito ay tumukoy sa Only You at sa mga katulad na K­dramasibig kong 

sabihin, ang K­dramas na kabilang sa romance comedytulad ng Lovers in Paris at mga iba pa. At napakaepektib ng mga ganitong palabas sa pagpapatawa sa mga Filipinotawa nang tawa ang mga manonood sa mga nakatatawang eksena, korni man ang mga iba, sa kagagawan ng mga bida, o kayay ng secondary characters.

 Kung ang Korean telenovelas na romance comedy ay nagpapakita ng mga istoryang baryasyon 

lang pala ng fairytales kung saan ang babae ay naghihintay lang ng lalaking hahalik sa kanya upang siyay magising sa sumpang matagal na pagkakatulog, ng lalaking hahanapin siya dala ang isang paa ng 

kanyang sapatos at para na rin hanguin siya sa pagmamalupit ng kanyang madrasta at stepsisters, ng isang lalaking ililigtas siya, ang babaeng superhaba ang buhok, sa mataas na toreng kinalalagyan K ung prinsipe noon , ngayoy isang bourgeois, burges. 

 Sa mga babaeng manonood ng ganitong K­dramas, sasabihin ba natin, hoy, huwag kan g 

mangarap nang gising!  At ngayoy ang Princess Lulu, pareho nang mayaman ang babaet lalaki. Sasabihin ba natin, hoy, 

huwag kan g mangarap nang gising! 

 At ngayoy sesentruhan ko ang mga salitang mangarap nang gising. Sa karaniwan, negatibo ang pakahulugan dito ng marami. Hindi ka praktikal, hindi ka realistik, hindi ka objective. Halimbawa, huwag mo siyang ligawan, huwag kang mangarap nang gising, ibig sabihin, malaki ang tsansa na hindi ka sagutin nang dahil sa kung anong dahilan, at tiyak na malakit mabigat ang dahilan dahil nga sa ekspresyong mangarap nang gising. Mayroon ding pakahulugang tamad ang isang taong laging nangangarap nang gising. 

 

Gusto kong ihain ang expresyong mangarap nang gising sa kung paano nabigyang­bagong pakahulugan ang ating expresyong bahala na, isang katangian/ugaling Filipinona negatibo ayon sa mga expertong dayuhan na sumilip sa atin sa kanilang telescope at microscope. Sa atin mismong mga libro ay naging Biblia na ring isama sa mga negatibong katangian/ugali umano ng mga Filipino ang nasabing bahala na.  Sa muling pagsipat ng mga antropolohistang Filipino gamit ang pananaw­Filipino, ang negatibo ay magiging positibo: ang pagsasabing bahala na ay hindi pagsuko, hindi kawalan ng pag­asa, hindi pagiging tamad. Ang bahala na ay isang ekspresyong may implicit na kasunod: bahala na muna ngayon pero patuloy ang kayod bukas; bahala na (ang Diyos, nasa Kan ya ang awa, nasa tao ang gawa). Sinasabi ng isang inang magdi­DH man sa Maynila o sa Saudi Arabia , Bahala na, bahala na

 Sa hirap ng buhay, e ano ba naman kung marinig mo ang sarili na sa loob ng tatlumpung 

minuto, bawasan mo pa nang dahil sa sangkatutak na komersyal, mula Lunes hanggang Biyernes, ay napapahagalpak ka ng tawa. Pagkatapos naman niyon ay babalik ka sa iyong pagiging katulong, tindera, labandera, sekretarya, guro, researcher, etsetera, etsetera. Hindi kayang tabunan, iwaksi ng 30 minuto, o mas kaunti pa dahil sa sangkatutak na komersyal, ang tunay na realidad ng iyong mismong buhay. Kaysarap marinig ang iyong sariling boses na napahahagikgik ka, napahahagalpak ka ng tawa.

 Naririnig natin, Laughter is the best medicine. At hindi ito basta sabi­sabi lang. Natuklasan, 

halimbawa, na ang mga taong malulungkutin, depressive, ang siyang susceptible sa kans er. Sa kabilang banda, karaniwang maganda ang kalusugan ng mga taong may sense of humor, masayahin. Sa kabila man ng mga problemang di maiiwasan, ang mga taong may sense of humor ay survivorsmayaman man sila o mahirap, babae man o lalaki, bata man o matanda, anuman ang kulay ng balat.

 Sa isang segment ng isang episode ni Korina Sanchez sa kanyang Rated K  ay binalikan niya 

ang Real, Quezon kung saan kayraming namatay dahil sa landslide. Isang human interest item niya ay ang isang inang ang naisip na paraan ng paghahanapbuhay ay gawing sinehan ang kanyang salas. Mahal ang koryente sa kan ilang lugar, piso ang singil niya sa bawat manonood. Sa kan yang tv set ay nakapanonood ng ibat ibang pelikula, marami siyang tapes. Tinanong ni Korina ang babae kung anong 

pelikula ang popular sa mga manonood doon at mabilis na sagot ng babae, comedy at mabilis din ang kanyang paliwanag, mahirap na kasi ang pinagdaanan namin, gusto naman namin, masaya.

 Kung gayon, iba ang mangarap nang tulog sa mangarap nang gising. Ang mangarap nang gising 

ay isang coping mechanism, isang paraan ng surviving. Walang masama sa paglilibang. Hindi ito isang escapist act. May silbit gamit ang isang Korea n telenovela, o anumang pelikulang nakatatawa, o anumang akdang pansumandaliy magpapatawa sa iyo. 

 Mas matindi ang landslide na nagbaon sa buong barangay ng St. Bernard sa Ginsaugon, Leyte 

(Philippine Daily Inquirer, Jan. 23, 2006 ). Sa iilang nakaligtas, at dahil lang silay wala sila sa kanilang barangay nang maganap ang landslide, ang trahedyay ang sabay­sabay na pagkawala ng buong pamilyat angkan, ng buong pamayanan. Ang mamatayan ng isa lang minamahal ay sapat nang makawindang sa puso ng sinuman. Kaya nakapagtataka bang sa kan ilay maraming natutulala? Isang pulis na nawalan ng pamilya ang tinanggalan muna ng baril, baka kung ano ang mangyari kung siyay bumigay. Sa isang misa para sa mga namatay at sa mga namatayan, isang babae ang bigla na lang humagulgol na nagwala, nasaan ang Diyos, may Diyos ba talaga, hindi na siya naniniwala sa Diyos dahil bakit Niya binayaang mamatay nang sabay­sabay ang matatanda, ang mga bata? Kailan kaya matutuyo ang luha sa kan ilang mga pisngi? Kailan kaya babalik ang ngiti sa kanilang mga labi, kailan muling maririnig ang taginting ng kanilang mga halakhak? 

 Magpapatuloy ang buhay gayunman. Kailangang kumapit sa pananalig at pag­asa, sa mga taong 

puwedeng sandigan. Puwede rin namang sa isa sa mga hinaharap, sa panonood ng isang palabas, mababaw man sa pamantayan ng iba ay mapangiti, mapatawa sila. Sana  s ana   

Ang Telenovelang Midya Sa kasalukuyan, ang dalawang pangunahing channel ay nagpapatalbugan sa pagpapalabas ng K­dramas na pruwebado nang naging hits sa labas ng bansa, ang My Name is Kim Sam Soon at Jewel in the Palace (sa Channel 7), ng Forbidden Love at Princess Lulu sa Channel 2. Sa pinakahuling reyting, mas malakas ang Jewel in the Palace. Naging popular tuloy ang Korean cuisine sa mga Filipino dahil ang istorya nito ay may detalye ng tungkol sa isang lumang cookbook na matagal nang hinahanap at hawak ng bidang babae. Sa isang feature program sa TV, halimbawa, inireport na dumami ang mga Filipinong customers sa Korean restaurant, sa malaking pagkatuwa syempre ng mga Korea nong may­ari ng restaurants. Ang mga Filipinong ininterbyu ay nagsabi ring naging interesado sila hindi lang sa pagkain ng Korean cuisine, nag­aaral na rin sila kung paano maghandat magluto nito. Sa kuwentuhan ng mga nanonood ng K­dramas, nagkakatawanan na lang kapag nagkaalamang nagagaya na rin pala sila sa ugaling Koreano na pagyukod bilang tanda ng paggalang o kayay pagpapaalam sa kausap.             Maraming K­dramas sa TV programming ng mga nangungunang channels sa ating bansa: sa umaga, sa hapon at sa gabi mula Lunes hanggang Biyernes bukod pa sa weekends. Pero sa katunayan, hindi naman ang mga manonood ang nagdikta sa TV owners and executives na magpalabas ng telenovelas. Ang telenovelas ang sagot sa bagsak na industriya ng pelikula sa Pilipinaskaya naman ang mga nasa pelikula ay nagsiksikan sa TV ind ustry. Nakita ng mga nasa TV ind ustry na mas malaki ang tubo nila sa telenovelas, package deal na ang lahat kaysa sa hiwa­hiwalay na pagbabayad sa Filipinong 

direktor, iskriprayter, cinematographer, production designer, mga artista, extras, at iba pa. Kaya habang parami nang parami ang telenovelas, nawawalan ng trabaho ang local talents na nawalan ng trabaho sa film industry, sa TV ind ustry.

 

            Syempre pa, may mga ibang pumupuna sa pagiging eskapista, at low quality rin, ng mga ganitong palabas, bagamat nasabi ko na ngang may positibo rin namang gamit ang K­dramas lalo pa nga ba ang romance comedies, lalo na ang pagiging comedy nito. 

Gusto ko na ring idagdag ang puntong sa K­dramas, alam na alam naman ng mga manonood na K­dramas ang pinanonood nila bago, habang, at matapos ang panonood. At ang malay na pagkaalam na telenovela lang ang pinanonood ay ang siyang marker ng manonood na hindi naman talaga totoo ang kanyang pinanonood. Ang mas malaking problema ay kung ang midya, sa pangkalahatan, ay nag­aalok sa kanya ng mga ideyang mala­telenovela sa pagiging fantastic. Maraming halimbawa. Paulit­ulit na mababasa natin sa print media ang pagsasabi ni Presidente Gloria Macapagal na para raw makakuha tayo ng maraming trabaho sa call centers, kailangang magpakahusay tayo sa English, kaya dapat magbalik sa English bilang wikang panturo. Kapag nagsasalita siya ng ganito, front page ito sa broadsheets natin sa English ­­ syempre pa, dahil pabor sila dito. Kadalasan, tuwing magsasalita ng ganito ang Unang Lider ng bansa, kinabukasan o ilang araw lang pagkaraan, lagit laging lalabas ang mga balita tungkol sa mga unibersidad na nagmamalaking English na ang kanilang wikang panturo ­­­ gayong ilegal ito dahil iba ang nakasaad sa ating Konstitusyon kaugnay ng mga probisyong pangwika. Sa pinakahuling balitang nabasa ko, isang unibersidad sa Mandaluyong ang nagsabing bawal na raw magsalita ng Filipino sa loob ng kampus kahit ang janitorial staff, ang security guards. Nabasa na rin natin sa broadsheets sa English na ang ating Labor Secretary ay kakausapin daw ang Education Secretary para maging English na ang wikang panturo para maging internationally competitive daw ang ating OCWs. Kinabukasan nang sabihin niya ito, sumunod ang balita ng broadsheet sa English tungkol sa posisyon ng isang trade union na talagang dapat magpakahusay sa English, dapat na English ang wikang panturo. Kung paano naging sagot ang call centers sa pag­unlad ng ekonomya ng bansa, kung paanong ang English ay karapat­dapat daw na wikang panturo, iyan ang pantasyang malatelenovela na wala sa parametro ng telenovela. Gayong ang maraming bansa sa mundo ay nag­aaral ng English bilang pangalawang wika, o pangatlong wika, o espesyal na wika ­­­ ang sarili pa rin nilang wika ang kanilang midyum sa pagtuturo, sa gobyerno, sa midya, sa pang­araw­araw na buhay. At mauunlad, o umuunlad naman silatulad ng Germany , France , Italia , Japan , China , etsetera, etsetera. Pero ang English naman ay kasa­kasama na natin mula 1900 at ngayo'y 2006 na, ano't bagsak pa rin ang ating ekonomya at ngayo'y nakabaon sa mga utang internasyonal ang mga susunod na salinlahing Filipino?  

Pero nitong magdeklara ng state of national emergency sa pamamagitan ng Proclamation No. 1017, biglang buong­buong inanawns ito ng Pangulo sa pamamagitan ng wikang Filipino. Sabagay, tulad sa isang telenovela, may iskrip naman ang mga pulitiko sa paggamit ng Filipino: sa panahong nagkakampanya para mahalal, ang ating malalaking pulitiko ay nagpi­Filipino. Pagkatapos mahalal, para sa kanilang state of the nation address at press conferences at iba pang ordinaryo't mahahalagang pagkausap sa bayan, Ingles sila nang Ingles ­­­ kahit pa si dating presidenteng Joseph Ejercito Estrada na pelikulang Filipino ang ipinaging tanyag, at siyang nagpanalo sa kanya bilang presidente. Nadagdag sa iskrip ng paggamit sa Filipino,  kung eleksyon, ang paghahanap ng unawa't simpatya ng mga ordinaryong mamamayan, kung namemeligro na nang dahil sa mga kudeta­kudeta. Kapag normal na ang sitwasyon, gudbay pambansang wikang Filipino! At kahit na hindi pa normal ang sitwasyon at ang 

clamor ay bawiin na niya ang state of national emergency, na siyang dapat niyang gawin kung ayaw niyang matatak sa isip ng mga Filipino na siya'y isa nang diktador, tulad din ni dating Presidente Marcos na ama ni Congresswoman Imee Marcos at ang diktador na sinuportahan din ng dating Joseph Estrada, ng dating  host Tito Sotto na naging senador, etsetera, etsetera. Kung makita man natin si dating Presidente Cory Aquino at si dating Presidente Fidel Ramos na kasama sa kampo ng mga nagpagbagsak kay Marcos gayong si Ramos ay pinsan ni Marcos  at siya ang secretary of defense sa panahon ni Marcos at gayong pinatay si Benigno Aquino sa panahon ni Marcos kaya naman naging presidente tuloy si Cory Aquino nang dahil sa galit ng bayan sa mga Marcos, pero sina Ramos at Aquino ay kasama sa nagpabagsak kay Estrada, at ang Kaliwa ay hindi kasama sa unang EDSA pero natuto na sila sa leksyon ng kasaysayan kaya ngayon ay sumasama na sila nauna gayong may panahong pinagbagsak nila si Estrada, at may panahong magkasama sina Aquino at Ramos at Gloria pero ngayo'y pinagbabagsak na nila si Gloria, at si Gloria namay nagdeklara ng Proclamation No. 1017 nang buong­buo sa wikang Filipino (brinodkast ng lahat ng tv station noong Pebrero 24, 2006; ang text nito ay ilalathala ng mga dyaryo kinabukasan), at ngayon, ang saklap naman na ang pambansang wikang Filipino na iniingus­ingusan ng mga pulitikong Inglesan nang Inglesan at hindi naman talaga naiintindihan ng maraming karaniwang Filipino, kaysaklap na ngayon pa ginamit nang buong­buo ang wikang Filipino sa isang kasulatang kinamumuhian, kinatatakutan ng marami. Iyan ang telenovelang the mother of all telenovelas na yata. Mabuti pa ang totoong telenovela, ilang episodes lang ay tapos na, kung may pera ka ay bumili ka ng kopya at matatapos mo sa isang minsanang panonood lang.              Sa kabilang banda, lalo pa nga bang nagiging telenovela na ang midya kung kasangkot ang mismong may­ari ng midya. Halimbawa, ang Wowowee bago at matapos ang stampede sa Philsport Arena sa Pasig City na nagresulta sa mahigit 70 namatay at pagkasugat ng marami (Philippine Daily  Inquirer, February 4, 2006 ). Tulad ng telenovelang popular sa mga babaeng manonood, natuklasang mga babae, matatandang babae ang marami sa mga naging biktima. Bago ang unang taon ng anibersaryo ng Wowowee, malaking pangarap ang P1M jackpot sa Pera o Bayong portion, ang P3,000 bawat isa sa sampung players na makasasagot nang tama sa Bigat­Ten portion kung saan din may P50,000 jackpot price. At para sa unang anibersaryo, ang Pied Pier na si Willie Revillame (at syempre pa, nasa likod niya ang lahat ng nasa ABS­CBN na responsable sa programang ito) ay nag­alok ng mas malalaking pangarap: dalawang taxi, dalawang passenger jeep, tatlong traysikel, bahay at lote, P2M jackpot price sa Pera o Bayong, pa­raffle na P20,000 bawat sa isa sa 50 mabubunot. Ano ang panama ng mga pangarap at pantasya sa K­dramas kumpara sa mga pangarap at pantasyang alok ng mga totoong palabas?

 

            Pagkatapos ng stampede tragedy, bagamat sinabi ng ABS­CBN management na sasagutin nito ang mga gastos bunga ng pagpapalibing at mga gastos sa ospital, naging high profile na sa mga pagbabalita nito ang mga interbyu sa mga militanteng isinisi sa Presidente ang trahedya nang dahil daw sa sobrang kahirapan ng bansa kaya umaasa na lang sa game shows ang mga mamamayan, ang mga interbyu sa mga nakaligtas na pawang sinasabi na walang kasalanan si Willie Revillame dahil aksidente lang naman ang lahat­lahat. Ayon din sa ABS­CBN, nakatutulong ang Wowowee sa mahihirap na contestants ­­­ nalilibang na sila sa panonood, nagkakaroon pa ng tsansang manalo ng kung ano­anong premyo. Hindi aaminin ng ABS­CBN na malaking kasalanan nila na nag­imbita sila ng napakaraming tao sa isang lugar na may kapasidad lang para sa 17,000, sa pinakamarami. Lumabas mismo sa bibig ni Revillame na may ilang gabi na siyang nagpupunta sa venue kaya hindi masasabing hindi niya alam na marami nang tao ang hindi na umuuwi nang ilang araw at gabi, makabilang lang sa masuwerteng 

papapasukin sa venue. Galing pa sa mga ibang probinsya ang makapal na pilang doon na kumakain, at ayon sa report, doon na rin inaabot ng pag­ihi't pagdumi. Hindi aaminin ni Revillame at ng ABS­CBN na tuwang­tuwa pa nga sila habang papakapal nang papakapal ang mga tao sa venue dahil sa pinakamimithing pangarap na maitumba na, sa mismong araw ng anibersaryo, ang Eat Bulaga. Kung madami ang mga manonood na nakaharap sa TV sets, kung hindi makahinga sa dami, at ito'y literal at hindi figurative, ang maraming tao sa harap, sa paligid ng venue, sa araw man lang ng mismong anibersaryo, ito na nga ang katuparan ng pangarap at ambisyon ni Revillame, ng mga taga­Wowowee, ng ABS­CBN. Ang Wowowee ay isang game show, pero may sarili itong laro. Isinakripisyo nito ang mahigit na 70 namatay, ang maraming nasugatan, ang mga naulila, sa paghahangad nitong manalo sa isang rating game.

 

            At padami nang padami ang telenovelas sa ating TV programming. Sa newscasts na lang, nagbabalita man ng tungkol sa masaker, reyp, sunog, tsunami, kudeta ay bakit kaya nakangiti ang mga ibang nagbabalita, tila nagpapakyut na mga artista o commercial models kaya? May naturingang malalaking pangalang brodkaster na nakaismid, o mapakla ang boses gayong naghahatid lang daw ng balita. Pansinin din na kapag may isyu, bakit ang mga iniinterbyu ay kayrami sa isang panig, at kayhahaba ng mga sinasabi? 

 

Sa midya, maraming alok ng kung ano­anong pangarap at pantasya sa ating mga mamamayan ­­­ mula sa ating mga lider ng bansa na alam na alam gamitin ang midya para sa kanilang kapakinabangan, mula sa media practioners at media owners na alam na alam gamitin ang midya para sa kanilang kapanibangan. Kaugnay nito, sa Ingles ay may tinatawag na spin doctors: tamang­tama, pinaiikot ka dahil may dinodoktor, tulad ng doktorin mo na lang ang sarbey natin. Ewan kung paanong ang marangal at tinitingalang propesyon ng pagdodoktor ay naikapit sa gawaing pandaraya. Sabi nga, mabuti pa ang telenovelas sa pagiging matapat, Telenovelas lang kami, no! Gayunman, kahit may therapeutic value ang mga ito, lalo pa nga ba ang romance comedies, ang magpakasobra sa panonood nito, kasabay ang di mapagmatyag at di mapanuring pagbasa/panonood sa midya ay maghahatid at magbubunga ng malaking kapahamakan. Ito na talaga ang mangarap nang tulog. 

 Marami nang nasayang na panahon at pagkakataon ang Pilipinas. Kung talagang desidido 

tayong umunlad na, dapat nating paramihin ang mga Filipinong gising na gising. 

  

Bibliograpi:Avineri, Shlomo, ed. The Social and Political thought of Karl Marx . Cambridge 

            University Press, c1968.Sobritchea, Carolyn I., ed. Gender Violence: Its Socio­Cultural Dimensions.            Quezon City , University Center for Womens Studies (University of the             Philippines ), 2001.

 

http://www.abs­cbn.com

http://www.google.com

http://www.igma.tv.com

http://www.yahoo.com

 

 

Philippine Daily Inquirer, January 23, 2006 .Philippine Daily Inquirer, February 4, 2006 .

Philippine Daily Inquirer, Feb. 25, 2006 .