Edukasyon sa

Pagpapakatao Unang Markahan – Modyul 3.3(Week 6):

Ang Mapanagutang Paggamit ng

Kalayaan

10

UserVersion 2.0

UserDMWMark

Edukasyon sa Pagpapakatao – Ika-sampung Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 3.3 (Week 6): Ang Mapanagutang Paggamit ng Kalayaan Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Leonor Magtolis Briones Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng:

Department of Education, Region VII, Division of Cebu Province Office Address : IPHO Bldg., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax : (032) 255-6405

E-mail Address : cebu.province@deped.gov.ph

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jocelyn P. Anguring

Editor: Jane O. Gurrea

Tagasuri: Hipolito Q. Pegarido Jr.

Tagaguhit: Jocelyn P. Anguring

Tagalapat: Ruth Angelie S. Carin

Management Team

Schools Division Superintendent - Dr. Marilyn S. Andales, CESO V

Assistant Schools Division Superintendent - Dr. Cartesa M. Perico

Dr. Ester A. Futalan

Dr. Leah B. Apao

Chief, CID Dr. Mary Ann P. Flores

EPS in LRMS Mr. Isaiash T. Wagas

EPS in EsP Mrs. Jane O. Gurrea

UserVersion 2.0

UserDMWMark

ii

Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa

Pagpapakatao 10 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul

para sa araling Mapanagutang Paggamit ng Kalayaan.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at

sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong

institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang

matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda

ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang

pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-

aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain

ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong

matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga

kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang

mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto,

makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang

kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito.

Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila

habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling

pagkatuto.

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o

estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

UserVersion 2.0

UserDMWMark

iii

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at

gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing

nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10

ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa

Mapanagutang Paggamit ng Kalayaan.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong

pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-

aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong

madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat

mong maunawaan.

Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo

ang mga dapat mong matutuhan

sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin

kung ano na ang kaalaman mo sa

aralin ng modyul. Kung nakuha mo

ang lahat ng tamang sagot (100%),

maaari mong laktawan ang

bahaging ito ng modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-

aral upang matulungan kang

maiugnay ang kasalukuyang aralin

sa naunang leksyon.

UserVersion 2.0

UserDMWMark

iv

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bagong aralin

ay ipakikilala sa iyo sa maraming

paraan tulad ng isang kuwento,

awitin, tula, pambukas na suliranin,

gawain o isang sitwasyon.

Suriin

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng

maikling pagtalakay sa aralin.

Layunin nitong matulungan kang

maunawaan ang bagong

konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para

sa mapatnubay at malayang

pagsasanay upang mapagtibay

ang iyong pang-unawa at mga

kasanayan sa paksa. Maaari mong

iwasto ang mga sagot mo sa

pagsasanay gamit ang susi sa

pagwawasto sa huling bahagi ng

modyul.

Isaisip

Naglalaman ito ng mga

katanungan o pupunan ang

patlang ng pangungusap o talata

upang maproseso kung anong

natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing

makatutulong sa iyo upang

maisalin ang bagong kaalaman o

kasanayan sa tunay na sitwasyon o

realidad ng buhay.

UserVersion 2.0

UserDMWMark

v

Tayahin

Ito ay gawain na naglalayong

matasa o masukat ang antas ng

pagkatuto sa pagkamit ng

natutuhang kompetensi.

Karagdagang

Gawain

Sa bahaging ito, may ibibigay sa

iyong panibagong gawain upang

pagyamanin ang iyong kaalaman

o kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi sa Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang

sagot sa lahat ng mga gawain sa

modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng

modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan

ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul.

Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga

pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba

pang gawaing napapaloob sa modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat

pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa

ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng

pinagkuhanan sa paglikha o

paglinang ng modyul na ito.

UserVersion 2.0

UserDMWMark

vi

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba

pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy

kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain

sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang

inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong

kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man

sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo.

Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito,

makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha

ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi.

Kaya mo ito!

UserVersion 2.0

UserDMWMark

1

Alamin

Panimula

Ang tao ay nilikha ayon sa “wangis ng Diyos kaya ikaw ay

isang natatanging nilalang na nabubuhay sa mundong ito.

Mayroong kang taglay na kakayahan na siyang nagpapabukod-

tangi sa iyo. Noong nasa Baitang 7 ka, naipaliwanag sa iyo na ang

nagpabukod-tangi sa iyo ay ang iyong isip upang may

kapangyarihan kang mangatuwiran at kilos-loob upang may

kakayahan kang pumili, magpasiya, at isakatuparan ang pinili.

Base sa mga nagdaang modyul, naipaliliwanag sa iyo na

ang kakayahang magpasiya t kumilos nang may katuwiran ay

ang pagpapahalaga sa kapuwa at paglalagay sa kanila na una

bago ang sarili at ang tumugon sa kung ano ang

pangangailangan ng kaniyang kapuwa. Ito ang ibig sabihin ng

pagmamahal at paglilingkod. Kaya mahalaga na pag-aralan mo

ang iyong mga pasiya at kilos kung ang mga ito ba ay

nagpagpapatunay na ikaw ay malaya na may kakayahang

tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod.

Sa modyul na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Naipaliliwanag na ang tunay na kalayaan ay ang kakayahang

tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod;

2. Nailalarawan ang kahalagahan ng pagmamahal at

paglilingkod; at

3. Napapatunayan na ang tunay na kalayaan ay ang

kakayahang tumugon sa tawag ng pagmamahal at

paglilingkod.

UserVersion 2.0

UserDMWMark

2

Panuto: Lagyan ng tsek (√) kung ang sitwasyon ay nagpapakita sa

tunay na kahulugan ng kalayaan sa pamamagitan ng kakayaahang

tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod at ekis (X) kung hindi.

_______1. Nangngailangan ng tulong ang kapitbahay ni Dan, kaya kahit

kararating lang niya galing trabaho, tinutulungan pa rin niya ito.

_______2. Kusang-loob na nagbibigay ng tulong si Hanna sa mga taong

biktima ng sunog sa karatig na barangay.

_______3. Mahirap man o mayaman pantay na ipinatupad ang katarungan

ng lokal na pamahalaan.

_______4. Aktibong nagtuturo ng katesismo ng mga Grade 10 na mag-aaral sa

mga batang lansangan.

_______5. Kapag may mga bulontaryong aktibiti sa komunidad, hindi lalabas

ng bahay si Mark

_______ 6. Nakiiisa si Fe sa anumang proyektong inilunsad para sa pagtatamo

ng kaunlaran.

_______7. Hindi puwedeng madistorbo si Bea dahil gusto niya palagi ang

mataas na marka kaya umiiwas siya kung kung may hihingi ng tulong sa

kanilang aralin.

_______ 8. Upang makatutulong sa kahirapan ng pamilya, pinahihinto muna sa

pag-aaral ng kaniyang mga magulang si Lea.

_______ 9. Magaling si Larry sa pagguhit ngunit sa tuwing may aktibiti sa

paaralan, hindi siya papasok.

_______10. Natakot si Betty na magsumbong sa kanilang guro dahil baka hindi

na siya kikibuin ng kaniyang kaibigan, kaya hinahayaan lamang niya itong

mangopya sa panahon ng pasulit.

Subukin

UserVersion 2.0

UserDMWMark

3

Balikan

Panuto: Suriin nang mabuti ang ipinahihiwatig sa larawan. Sagutin ang

mga tanong sa kwaderno.

A. B. C.

Mga Tanong:

1. Ano-ano ang kilos na ipinakita ng mga tao sa larawan?

A. ______________ B. ______________ C. ______________

2. Ano ang mensahe ipinahahayag ng mga kilos na ito?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

3. Paano ba napapatunayan ng mga kilos na ipinakikta sa mga

larawang ito ang tunay na kahulugan ng kalayaan?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

4. Ikaw, paano mo ba mapapatunayan ang tunay na kahulugan ng

kalayaan?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

UserVersion 2.0

UserDMWMark

4

Panuto: Natatandaan mo ba ang buhay ni Joey Velasco sa mga

nagdaang modyul? Balikan mo ang buhay ni Joey Velasco.

Sa kanyang kakayahan sa sining, natuklasan ni Joey Velasco ang

kaniyang misyon sa buhay: ang espiritwal na pagpapahayag ng kawalan ng

katarungan sa lipunan. Isa sa mga larawan sa kaniyang canvass ay ang

“Hapag ng Pag-asa,” ang kaniyang bersiyon ng Huling Hapunan na

naglalarawan kay Hesus na kasama ang mga batang lansangan sa halip na

mga Apostoles.

Ngayon, suriin ang larawan nang mabuti. Sagutin ang mga tanong sa ibaba.

Sundin ang pormat na ibinibigay bilang gabay. Isulat ang sagot sa kwaderno.

Gabay na tanong:

1. Ano ang iyong sariling interpretasyon sa larawan ng “Hapag ng Pag-asa?

2. Ano kaya ang mensahe o inspirasyon o hamon ng larawang ito para sa iyo

at sa lipunan?

3. Paano ipinakita ni Joey Velasco ang kanyang kakayahan sa

sining/pagguhit bilang tunay na kahulugan ng kalayaan: ang tumutugon sa

tawag pagmamahal at paglilingkod?

JOEY VELASCO

HAPAG NG PAG-ASA

Tuklasin

1

Sariling

interpretasyon

2 3

Mensahe/Inspir

as-yon/Hamon

Bilang tugon sa

tawag ng

pagmamahal at

paglilingkod

UserVersion 2.0

UserDMWMark

5

Suriin

Panuto: Ano nga ba ang tinutukoy na kakayahan sa araling ito? Lahat

ba ng tao ay may kakayahang tumugon sa tawag ng paglilingkod at

pagmamahal?

Basahin at unawain ang sumusunod na sanaysay. Suriing mong mabuti

ang nilalaman nito tungkol sa kakayahan ng tao tumugon sa tawag ng

pagmamahal at paglilingkod.

Noong nasa Baitang 7 ka, naipaliliwanag sa iyo ang kahalagahan ng

pagpapaunlad ng kakayahan at talento. Ayon Sa aklat na 7 Habits of Highly

Effective Teens, ibinahagi si Stephen Covey na bawat tao ay may talento at

kakayahan. Kadalasan ang nabibigyan lamang ng pansin ay yaong

makaaagaw ng pansin tulad ng mala-anghel na pag-aawit o ang makapigil

hiningang pag-ikot pataas ng isang siklista. Maraming mga kakayahan na

bagamat hindi napapansin ay mahalaga tulad ng kakayahang patawanin

ang iba, kakayahang makinig, mapagbigay, mapagpatawad o maging

kaibig-ibig sa iba. Kaya tayong lahat ay may kakayahang tumugon sa tawag

ng pagmamahal at paglilingkod sa paraang alam natin.

Sa Baitang 8 naman, natutunan mo na ang makabuluhang

pakikipagkapwa ay pagtugon sa pangangailangan ng iba ng may paggalang

at pagmamahal. Ito ay nagpapakita na ang tao ay isang Panlipunang Nilalang

(Social Being). Ang ibig sabihin nito ay nilikha ng Diyos ang tao ayon sa larawan

at wangis Niya; binigyan siya ng taong makakasama at makakatulong. Kaya’t

ang panlipunang aspekto ng pagkatao at ang kakayahan ng tao na makipag-

ugnayan sa kaniyang kapwa ay likas sa kaniyang pagkatao o social nature of

human beings (Pontifical Council for Justice and Peace, 2004).

UserVersion 2.0

UserDMWMark

6

Paano ba maiuugany ang kakayahan ng tao na magmahal at

makikipagkapuwa bilang isang panlipunang nilalang tungo sa tunay na

kahulugan ng kalayaan?

Balikan naman natin ang kahulugan ng tunay sa kalayaan sa Modyul

9 sa Baitang 10.

LIPIO (2004) – “Ang tunay na kalayaan ay hindi sariling kalayaan ng tao na

hiwalay sa sambayanan kundi isang kalayaang kabahagi ang kaniyang

kapuwa sa sambayanan. Ginagamit ang kalayaan sa pakikipagkapuwa-

tao sapagkat ang tunay na kalayaan ay ang pagpapahalaga sa kapuwa:

ang magmahal at maglingkod.”

JOHANN - “Ang tunay na kalayaan ay ang makita ang kapuwa at

mailagay siyang una bago ang sarili. Gagamitin niya ang kaniyang kalayaan

para tumugon sa hinihingi ng sitawasyon at pagkakataon. Ito ang diwa ng

pagmamahal sa kapuwa. Samakatuwid, kailangang maging malaya ang tao

mula sa mga pansariling hadlang (makasariling interes, pagmamataas,

katamaran, kapritso, pagkamanhid, at iba pa) upang maging malaya siya

para sa pagtugon sa pangangailangan ng kaniyang kapuwa – ang magmahal

at maglingkod.”

UserVersion 2.0

UserDMWMark

7

Naunawaan at naisapuso mo na ba ang iyong binasa? Upang

masubok ang lalim ng iyong naunawaan, sagutan mo ang mga sumusunod.

Isulat ang OO kung ang pangungusap ay tama at HINDI kung mali.

______1.Mahalagang tuklasin at paunlarin ang angking kakayahan at talento

ng tao upang makapaglingkod sa pamayanan.

______2. Kung ang iyong paglilingkod sa kapuwa ay may hinihintay na kapalit

ito ay nagpapakita ng pagmamahal at paglilingkod.

______3. Ang lahat ng tao ay may kakayahan at talento ngunit hindi lahat ay

nabibigyan ng pansin gaya ng mapagbigay, mapatawad, at iba pa ayon kay

Stephen Covey.

______4. Nilikha ng Diyos ang tao bilang isang nilalang na may kakayahang

makikipag-ugnayan sa kaniyang kakilala.

______5. Ang totoong diwa ng pagmamahal at paglilingkod ay pagtuunan

muna ang pansin ang sarili bago ang kapuwa.

______6. Ang taong responsable o mapanagutang sa kaniyang kilos ay ang

totoong malaya.

______ 7. Kailangan maging malaya ang tao sa panlabas na hadlang upang

maging malaya siyang tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod.

______8. Ang taong bilang isang panlipunang nilalang (social being) ay iba sa

lahat na nilikha ng Diyos kaya namumuhay siya na mag-isa.

______9. Bilang isang panlipunang nilalang, ang bawat tao ay may ugnayan

sa isa’t isa.

______10. Dahil ang tao ay may ugnayan sa isa’t isa , lahat ay may

pananagutan sa bawat isa.

Pagyamanin

UserVersion 2.0

UserDMWMark

8

Gawain A. Basahin at unawain nang mabuti ang isang saknong ng tula

tungkol sa pakikipagkapuwa.

Tanong:

Batay sa tula, sa anong paraan napatutunayan na ang tunay na

kalayaan ay ang kakayahang tumugon sa tawag ng pagmamahal at

paglilingkod? Isulat sa iyong kwaderno ang sagot.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Gawain B. Sa iyong palagay, ano ang posibleng dahilan (bigyang

pokus ang katangian ng tao) at epekto sa tao at komunidad kung hindi

napapatunayan at naipakikita ng tao ang kanyang kakayahang tumugon sa

tawag ng pagmamaahal at paglilingkod? Magtala ng isang (1) dahilan at

tatlong (3)epekto sa loob ng kahon. Sundin ang pormat sa ibaba. Isulat sa

kwaderno.

Dahilan at Epekto

Isaisip

Kung ang kapwa ay minamahal nang lubusan

Sa bawat pagkakataon, tunay siyang paglingkuran

Ibahagi ang sarili, makipag-ugnayan nang makabuluhan

Kapanatagan, kaligayahan, at kaganapan, ating ngang makakamtan

-ecm

DAHILAN

EPEKTO

EPEKTO

EPEKTO

UserVersion 2.0

UserDMWMark

9

Panuto: Balikan mo ang aktibiti sa “BALIKAN” na bahagi ng modyul na

ito. Batay sa ipinakitang mga kakayahan o gawain sa larawan, alin sa mga ito

ang nagpapatunay sa tunay na kahulugan ng kalayaan: tumugon sa tawag

ng pagmamahal at paglilingkod na kadalasan mong nagawa? Pumili lamang

ng isang gawain o kakayahan. Isulat ang sagot sa kuwaderno. Sundin ang

pormat sa ibaba.

Tayahin

Ang Aking Angking Kakayahan at Talento: Tugon sa Tawag ng Pagmamahal

at Paglilingkod

Suriin mo ang iyong sarili. Ano ang kakayahan o talento mayroon ka?

Paano ito nagpapatunay sa tunay na kahulugan ng kalayaan: ang tumugon

sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod? Magbigay ng isang karanasan

A. Ang aking kakayahan o talento ay _______________________.

B. Ang tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod ng ako sa

pamamagitan ng _______________________________________.

C. Karanasan: ______________________________________________.

Isagawa

Ang gawain/kakayahan na

nagpapatunay sa tunay na

kahulugan ng kalayaan:tumugon

sa tawag ng pagmamahal at

paglilingkod ay____________.

dahil

UserVersion 2.0

UserDMWMark

10

Karagdagang Gawain

Panuto: Magsalisik sa talambuhay ni Emmanuel “Manny” Dapidran

Pacquiao na makikita sa website na ito: https://www.philstar.com/pang-

masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-

pacquiao.

Suriin ang kaniyang pagkatao bilang isang nilalang na bukod-tangi

dahil sa taglay na kalayaan. Gamitin ang iyong sariling paglalarawan o

pangungusap. Gawing gabay ang pormat sa ibaba. Isulat ang sagot sa

kuwaderno.

1. Paano napapatunayan ni Manny Pacquiao na ang tunay na kalayaan ay

ang tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod ?

2. Bilang Bible Ambassado:

__________________________________________________________.

3. Bilang Asawa at Ama:

__________________________________________________________.

4. Bilang Kaibigan:

__________________________________________________________.

5. Bilang Pilantropo:

__________________________________________________________

https://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaohttps://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaohttps://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaoUserVersion 2.0

UserDMWMark

11

Susi sa Pagwawasto

Subukin

1.C

2.B

3.D

4.A

5.B

Tuklasin

Answer may vary

Balikan

Answer may vary

Pagyamanin

1.Tama

2.Mali

3.Tama

4.Mali

5.Tama

Tayahin

Answer may vary

Isagawa

Answer may vary

UserVersion 2.0

UserDMWMark

12

Sanggunian:

Covey, Stephen (1998). The 7 Habits of Highly Effective Teens. Fireside: Simon

and Schuster Inc. N.Y., Pahina 73-104

Lipio, F. (2004). Konsiyensiya Para sa mga Katolikong Filipino. Mandaluyong

City. National Bookstore

Pontifical Council for Justice and Peace. Compendium of the social doctrine

of the Church. Makati: Word and Life Publications, 2004.

Mula sa Internet:

https://jayryanga.wordpress.com/2012/08/09/ibat-ibang-mukha ng-

pagtulong-sa-panahon-ng-kalamidad/

https://medium.com/@forschoolshericecervantes/sertipiko-ng-parangal-

f5afae0aa861

https://kami.com.ph/84214-3-estudyante-pinahanga-ang netizens-sa-

pagtulong-sa-1-matandang-sorbetero.html

https://news.abs-cbn.com/video/lifestyle/07/21/10/joey-velasco-

%E2%80%98hapag-ng-pag-asa%E2%80%99-painter-43

https://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-

ibang-personalidad-ni-manny-pacquiao

http://pusongpamilya.com/inspiring-pinoy-joey-velasco-art-enriching-life/

https://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-

ibang-personalidad-ni-manny-pacquiao .

https://jayryanga.wordpress.com/2012/08/09/ibat-ibang-mukha%20ng-pagtulong-sa-panahon-ng-kalamidad/https://jayryanga.wordpress.com/2012/08/09/ibat-ibang-mukha%20ng-pagtulong-sa-panahon-ng-kalamidad/https://medium.com/@forschoolshericecervantes/sertipiko-ng-parangal-f5afae0aa861https://medium.com/@forschoolshericecervantes/sertipiko-ng-parangal-f5afae0aa861https://kami.com.ph/84214-3-estudyante-pinahanga-ang%20netizens-sa-pagtulong-sa-1-matandang-sorbetero.htmlhttps://kami.com.ph/84214-3-estudyante-pinahanga-ang%20netizens-sa-pagtulong-sa-1-matandang-sorbetero.htmlhttps://news.abs-cbn.com/video/lifestyle/07/21/10/joey-velasco-%E2%80%98hapag-ng-pag-asa%E2%80%99-painter-43https://news.abs-cbn.com/video/lifestyle/07/21/10/joey-velasco-%E2%80%98hapag-ng-pag-asa%E2%80%99-painter-43https://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaohttps://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaohttp://pusongpamilya.com/inspiring-pinoy-joey-velasco-art-enriching-life/https://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaohttps://www.philstar.com/pang-masa/pm-sports/2016/12/08/1651354/ibat-ibang-personalidad-ni-manny-pacquiaoUserVersion 2.0

UserDMWMark

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education, Region VII, Division of Cebu Province

Office Address: IPHO Bldg., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405

Email Address: cebu.province@deped.gov.ph

UserVersion 2.0

UserDMWMark