animal physiology - rmutphysics · october 29, 2007 สรีรวิทยา (physiology) •...
TRANSCRIPT
October 29, 2007
Animal Physiology
อ.ดร.นพดล กตนะอ.ธนะกล วรรณประเสรฐรศ.ดร.ประคอง ตงประพฤทธกลรศ.ดร.สจนดา มาลยวจตรนนทภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
October 29, 2007
สรรวทยา (Physiology)
• Physiology = Physiologia (Latin) = Natural Science• Physiology = a branch of biology that deals with the
functions and activities of life or living matter.• การศกษากระบวนการทางานของสงมชวตในระดบตางๆ– โมเลกล, เซลล, เนอเยอ, อวยวะ, สงมชวต
• Animal Physiology: ศกษาเพอตอบคาถามใหไดวา รางกายของสตวทางานอยางไร?
October 29, 2007
หวใจของการศกษาสรรวทยา
• การทางาน (Function)• การบรณาการ, ประมวล (Integration)• ศาสตรทเกยวของและเปนพนฐานของวชา– เคม– ฟสกส– กายวภาค– สตววทยา
October 29, 2007
การศกษาสรรวทยา เปนการประมวล
ความรจากหลายสาขา
October 29, 2007
เรยนไปทาไม?
October 29, 2007
เพอหาคณสมบตทคลายกน (search for generalization)
• เปนไปไดไหม ทเราจะอาศยขอมลจากการศกษาหวใจกบ มาใชคาดคะเนวาหวใจคนทางานอยางไร?
• เปนไปไดไหม ทเราจะศกษาการทางานของเสนประสาทของสตวไมมกระดกสนหลง แลวมาประมวลความรวาระบบประสาทของมนษยทางานอยางไร
October 29, 2007
YES!
ขอมลดานประสาทวทยา (neurophysiology) สวนใหญไดมาจากการศกษาเสนประสาทของปลาหมก
Squid axons are important to physiologists, and to the squid
October 29, 2007
• กระบวนการทางานในระดบเซลลของสงมชวต มลกษณะคลายคลงกน– เซลลสตว ควบคมสมดลของนาโดยอาศยการเคลอนทของไอออนผานเยอหมเซลล– เซลลพช ควบคมสมดลของนาโดยอาศยผนงเซลล
October 29, 2007
• กระบวนการทางานในระดบอวยวะของสตวมกระดกสนหลงจะมลกษณะคลายกน– การศกษากลามเนอโครงรางของกบทาไดสะดวกในหองปฏบตการ– เกบไวไดทอณหภมตา– ตองการออกซเจนตา– ขอมลพนฐานเกยวกบการทางาน ของกลามเนอคน ไดมาจากการ ศกษากลามเนอกบ
October 29, 2007
• ในระดบตวสตว สตวตองเผชญกบปญหาหรอความตองการทางสรรวทยาทคลายกน– กนและยอยอาหาร– นาออกซเจนไปเลยงเนอเยอของรางกาย– กาจดคารบอนไดออกไซดและของเสยอนๆ– รกษาสมดลของเหลวในรางกาย
• เราสามารถศกษากระบวนการทางานในสตวกอน แลวมาประยกตใชกบคน
October 29, 2007
เพอหาคณสมบตพเศษ (search for oddities)
• ทาไมปลาบางชนดถงมชวตอยในทะเลในทวปแอนตารกตกได ทงทอณหภมเฉลยของนาทะเลเยนถง -1.9 C• ทาไมสตวบางชนด (เชน เตา) ยงมชวตอยได หลงจากของเหลวในรางกายกลายเปนนาแขงTrematomus bernacchii
October 29, 2007
• ความรดานการปรบตวของสตวตอสงแวดลอม เปนประโยชนตอการนามาประยกตใชกบการทางานของมนษยในสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงรนแรง เชน ในอวกาศ, ใตทะเล, ยอดเขา
October 29, 2007
เพอเปนรากฐานทสาคญของการแพทย (physiology is the cornerstone of medicine)
• แพทยตองมความรทางสรรวทยา เพอใหเขาใจการทางานของรางกายในภาวะปรกต และวนจฉยอาการผดปรกตได
• พยาธสรรวทยา (Pathophysiology) = การทางานของรางกายทผดปรกต = ภาวะทเกดโรค• นบตงแตป 1901 เปนตนมา มการมอบรางวลเชดชเกยรตรวมกนระหวางสาขา สรรวทยาและการแพทย“Nobel Prize in Physiology and Medicine”
October 29, 2007
เพอเปนองคความร (Knowledge for knowledge’s sake)• วทยาศาสตรพนฐานมความจาเปนตอความกาวหนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย• ไมควรเนนใหวทยาศาสตร เปน “product-oriented science”• การประยกตเกดขนตอเมอมขอมลพนฐานทเหมาะสมและเพยงพอ
October 29, 2007
นาพรอน Thermus aquaticus
• Taq polymerase enzyme• สงสาคญสาหรบปฏกรยาลกโซโพลเมอเรส (PCR)• เครองมอชนสาคญของโครงการถอดรหสพนธกรรมมนษย
(Human Genome Project)
October 29, 2007
โครงสรางของตนตกแก
“Van der Waals Force”
DARPA, Department of Defense
October 29, 2007
หลกการทสาคญของสรรวทยา
October 29, 2007
1. ความสมพนธระหวางโครงสรางและหนาท (form and function relationship)
• โครงสรางของสงมชวตมววฒนาการมารวมกบหนาท
October 29, 2007
2. ภาวะธารงดล (homeostasis)
• Claude Bernard (1800s) ใหกาเนดแนวคดดานการควบคมสงแวดลอมภายใน (maintenance of the internal milieu)
• Walter Cannon (1900s) เรมใชคาวา homeostasis• Homeostasis: ความสามารถในการควบคมสภาพแวดลอมภายในใหมการเปลยนแปลงในชวงแคบ• อาศยกลไกควบคมหลายประการ– ระยะสน (ระบบประสาท, วนาท)– ระยะยาว (ระบบตอมไรทอ, นาท, ชวโมง, วน, สปดาห)
October 29, 2007
การรกษาสมดลของปรมาณออกซเจน
Stress
October 29, 2007
3. ระบบควบคม (regulatory systems)
• ระบบประสาท (Nervous system)- Detection- Integration- Response
integrate learningstorage
retrieval
October 29, 2007
3. ระบบควบคม (regulatory systems)
Stimulus
Response
ตอมไรทอ
ระบบไหลเวยน
อวยวะเปาหมาย
Endocrine system
Neuroendocrine system
Stimulus
Response
October 29, 2007
Neuroendocrine integration
• ระบบตอมไรทอไมสามารถรบรถงการเปลยนแปลงสงแวดลอมภายนอกไดเอง
• จาเปนตองอาศยขอมลจากระบบประสาท• ทาใหการทางานของระบบตางๆ ประสานกนไดดขน• ตวอยาง การสบพนธเปนฤดกาล ตองอาศยระบบประสาทตดตามการเปลยนแปลงฤด แลวสงสญญาณใหระบบตอมไรทอเตรยมความพรอมของอวยวะสบพนธ
October 29, 2007
4. การควบคมแบบยอนกลบ (feedback control)
• Negative feedback: ทาใหคาทไดกบคาทตงไวมความแตกตางกนนอยลง• Positive feedback: ทาใหคาทไดกบคาทตงไวมความแตกตางกนมากขน
October 29, 2007
Animal Physiology• การควบคมสงแวดลอมภายในรางกาย และการขบถาย• การยอยอาหาร• ระบบประสาท• อวยวะรบรสก• กลามเนอและการเคลอนท• การไหลเวยนเลอด• การแลกเปลยนแกส• สญญาณเคม (ฮอรโมน)• การสบพนธ
October 29, 2007
2303351 (3-0-6)บรรยาย ศกษาดวยตนเอง
ปฏบตการ
October 29, 2007
Course Materials• เอกสารประกอบการสอน• หนงสอ Animal Physiology (หองสมดคณะวทยาศาสตร)– Schmidt-Nielsen– Hill et al.– Widmaier et al.
• Campbell’s Biology
October 29, 2007
วนสอบกลางภาค
GeneticsAnim PhysiolTaxonomyบาย
BiostatOrg Chem IIเชา
2827262524ธนวาคม
October 29, 2007
วนสอบปลายภาค
Org Chem II,Chem Ocean
บาย
Org Chem I,Bio Fish
Com Sci Techเชา
29 ก.พ.28 ก.พ.27 ก.พ.26 ก.พ.25 ก.พ.
Genetics LabGeneticsAnim Physiolบาย
TaxonomyBiostatเชา
7 ม.ค.6 ม.ค.5 ม.ค.4 ม.ค.3 ม.ค.
October 29, 2007
กองทน ศ.ดร.ม.ร.ว. พฒพงศ วรวฒประจาปการศกษา ๒๕๕๐
ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
October 29, 2007
ศาสตราจารย ดร. ม.ร.ว. พฒพงศ วรวฒ
• อาจารยประจาภาควชาชววทยา จฬาฯตงแตป ๒๔๙๘
• นกวทยาศาสตรดเดน ป ๒๕๒๗• บคคลดเดนแหงชาต สาขาวทยาศาสตร
และเทคโนโลย ป ๒๕๒๘• หวหนาภาควชาชววทยา ๓ วาระ• ศาสตราจารย กตตคณ จฬาฯ ป ๒๕๓๗
October 29, 2007
รางวล กองทน ศ.ดร.ม.ร.ว. พฒพงศ วรวฒ
• สนบสนนนสตทเรยนในสาขาวชาวทยาศาสตรชวภาพ ทมผลการเรยนดเดนในสาขาสรรวทยา– ทนการศกษา– ทนสนบสนนการรวมประชมวชาการสาขาสรรวทยา
October 29, 2007
รางวล กองทน ศ.ดร.ม.ร.ว.พฒพงศ วรวฒ ๒๕๔๙
• นาย ณฐชต ลมปจรรยาวงศ นสตสาขาชววทยา ชนปท ๒• นาย ศภณฐ ไพโรหกล นสตสาขาสตววทยา ชนปท ๓• นางสาว พรลดา เพมพรสกล นสตสาขาพนธศาสตร ชนปท ๔• นางสาว ณฐวด จนตโกวท นสตสาขาพนธศาสตร ชนปท ๔
การประชมวชาการประจาปการประชมวชาการประจาปของสของสรรวทยาสมาคมแหงรรวทยาสมาคมแหงประเทศไทยประเทศไทย ปป ๒๕๕๐๒๕๕๐ณณ โรงแรมโรงแรมวรบรอโยธวรบรอโยธยายา จงหวดพระนครศรอยธยาจงหวดพระนครศรอยธยา
October 30, 2007
Animal PhysiologyThermoregulationOsmoregulation
อาจารย ดร. นพดล กตนะภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
October 30, 2007
Homeostasis (ภาวะธารงดล)
• Steady-state balance in the internal environment of an animal’s body• สงแวดลอมภายในรางกายของสตวทอยในสภาพสมดล และเหมาะตอการทางานของเซลล
October 30, 2007
Controlling internal environment(การควบคมสภาพแวดลอมภายในรางกาย)
• การควบคมอณหภมรางกาย• การควบคมสมดลนา• การขบของเสยและระบบขบถาย
“Most animals can survive fluctuations in the external environment that are more extreme than any of their individual cells could tolerate.”
October 30, 2007
การตอบสนองตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม
Conformer• ปลอยใหสภาพภายในรางกาย
เปลยนไปตามสงแวดลอม• พบในสตวทอยในสงแวดลอมท
เปลยนแปลงไมมากเกนไปRegulator• ควบคมสภาพภายในรางกายให
คอนขางคงท• พบในสตวทอยในสงแวดลอมท
เปลยนแปลงมาก
October 30, 2007
ตวอยาง
• ปแมงมม (Genus Libinia)• อาศยในนาทะเลทมความเคม
คอนขางคงท• ไมมกลไกควบคมสมดลนา• ความเขมขนของสารละลาย
ในรางกายจะเปลยนแปลงไปตามความเขมขนของนาทะเล
October 30, 2007
Conformer vs. Regulator
• ในธรรมชาต มกพบลกษณะทงสองปนกนในสตวชนดเดยวกน เชน ปลาแซลมอน ใชกลไกควบคมสมดลนา (osmoregulator) แตปลอยใหอณหภมรางกายเปลยนตามสภาพแวดลอม (thermoconformer)• การควบคม (regulate) จาเปนตองใชพลงงาน และอาจมความเสยงอน ๆ มาเกยวของ สตวบางชนดจงมการเลอกใชตามความเหมาะสมของพนท เชน กงกาในปา อาจยอมใหอณหภมรางกายแปรตามสงแวดลอม หรออาจใชการอาบแดดเพอปรบอณหภมรางกาย
October 30, 2007
การควบคมอณหภมรางกาย (Thermoregulation)
• Optimal temperature range: ชวงอณหภมทเหมาะสมตอการดารงชวตของสงมชวต– กระบวนการเมแทบอลซม– อตราการหายใจระดบเซลล– การทางานของเอนไซม– คณสมบตของเยอหมเซลล
• การควบคมอณหภมของรางกาย = เพอใหอยในชวงทเซลลทางานไดอยางมประสทธภาพ
October 30, 2007
• การนาความรอน (conduction): ถายเทโดยตรงจากสงแวดลอม• การพาความรอน (convection): ผานของเหลวหรออากาศ• การแผรงส (radiation): ในรปคลนแมเหลกไฟฟา• การระเหย (evaporation)
กระบวนการทางกายภาพทเกยวของ
อณหภมสง → อณหภมตา
October 30, 2007
• การนาความรอน (Conduction)– เกดขนกบวตถทอยตดกนโดยตรง– อตราการถายเทความรอน และปรมาณทถายเทขนกบคณสมบตของวตถ
• การพาความรอน (Convection)– เกดเมอมของเหลวหรออากาศไหลผานพนทผว– มความหมายรวมถงการถายเทความรอนโดยกระแสเลอดซงนาความรอนจากภายในรางกายออกสอวยวะรอบนอก
October 30, 2007
• การแผรงส (Radiation)– การแผคลนแมเหลกไฟฟาออกจากวตถใด ๆ กตามทมอณหภมมากกวาศนยองศาสมบรณ– เกดการถายเทระหวางวตถทไมไดอยตดกน
• การระเหย (Evaporation)– การถายเทความรอนออกจากผวของของเหลวในขณะทของเหลวบางสวนเปลยนสถานะเปนแกส– การระเหยของนาจากตวสตวชวยลดความรอนไดมาก– ทงนขนกบความชนทมอยในอากาศ
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมรางกาย(ดจากแหลงทมาของความรอน)
• Ectothermy (Ectothermic animal, Ectotherm)– ความรอนของรางกายไดมาจากสงแวดลอม– พบในสตวสวนใหญ ตวอยาง เชน สตวไมมกระดกสนหลง, ปลา, สตวสะเทนนาสะเทนบก, สตวเลอยคลาน
• Endothermy (Endothermic animal, Endotherm)– ความรอนของรางกายไดมาจากกระบวนการภายในรางกาย– ตวอยาง: แมลงบางชนด, ปลาบางชนด, นก. สตวเลยงลกดวยนม
October 30, 2007
ความสมพนธระหวางอณหภมสงแวดลอมกบอณหภมรางกาย
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมรางกาย
• Poikilotherm– อณหภมรางกายแปรผนได– มกใชกบสตวทเปน ectotherm
• Homeotherm– อณหภมรางกายคอนขางคงท– มกใชกบสตวทเปน endotherm
ศพททไมควรใช: warm blooded animal, cold blooded animal
October 30, 2007 Ectotherm
Endotherm
Poikilotherm Homeotherm
รปแบบการควบคมอณหภมรางกาย
Mole rat
Antartic ice fish
สตวเลยงลกดวยนม, สตวปก
สตวไมมกระดกสนหลง, ปลา,สตวสะเทนนาสะเทนบก, สตวเลอยคลาน
October 30, 2007
Bioenergetic strategy
Endotherms• นก และสตวเลยงลกดวยนานม• ควบคมอณหภมในรางกายโดยอาศยความรอนจากกระบวนการเมแทบอลซม• ขอด ทาใหสตวมกจกรรมไดเปนระยะเวลานาน และอยในสถานท ทมอณหภมตางๆ• ขอเสย ตองการใชพลงงานมาก
October 30, 2007
Bioenergetic strategy
Ectotherms• สตวไมมกระดกสนหลง ปลา สตวสะเทนนาสะเทนบก สตวเลอยคลาน
• ความรอนจากเมแทบอลซมมนอย ไมเพยงพอตอการควบคมอณหภมรางกาย จงตองอาศยความรอนจากสงแวดลอม
• ขอด มความตองการใชพลงงานนอย• ขอเสย ไมสามารถมกจกรรมตอเนองเปนระยะเวลานาน และมกมขอบเขตการกระจายจากด
October 30, 2007
Metabolic rate & body size
• อตราเมแทบอลซมตอนาหนกตว (กรม) จะแปรผกผนกบขนาดรางกาย– อตราเมแทบอลซมตอกรม ของหนจะมากกวาชางประมาณ 20 เทา
• อตราเมแทบอลซมทสงขน ทาใหตองการออกซเจนมากขน– สตวขนาดเลกมอตราการหายใจ ปรมาณเลอด (ตอนาหนกตว) และอตราการเตนของหวใจ ตลอดจนความตองการอาหาร มากกวาสตวขนาดใหญ
October 30, 2007
• สมมตฐานทใชในการอธบาย (เฉพาะ endotherms)– สตวขนาดเลก ตองการพลงงานมาก เพอชวยในการรกษาอณหภมรางกาย– ขนาดรางกายยงเลก จะมอตราสวนพนทผวตอปรมาตร (surface/volume) มากขน ทาใหมการแลกเปลยนความรอนกบสงแวดลอมมากขน
• สมมตฐานนยงไมสามารถใชอธบายใน ectotherms ได• จาเปนตองศกษาตอ
October 30, 2007
Adjustment of metabolic rate• สตวแตละชนดมอตราเมแทบอลซมเปลยนแปลงไปตามสภาวะ
การทางาน• ใน endotherms มกแสดงคาทวดไดขณะพก (ไมไดกนอาหาร ไม
อยในภาวะเครยด) เรยกวา basal metabolic rate (BMR)– ในคนปรกต BMR = 1,600-1,800 kcal/วน (ชาย) หรอ 1,300-1,500
kcal/วน (หญง)
• ใน ectotherms อาศยความรอนจากสงแวดลอมมาปรบอณหภมรางกาย ทาใหอตราเมแทบอลซมเปลยนไปดวย
• มกแสดงคาทวดทอณหภมหนง และเรยกวา standard metabolic rate (SMR)
October 30, 2007
• โดยทวไป สตวจะมอตราเมแทบอลซมสงสด ในกจกรรมทใชเวลาสน– ไดพลงงานจาก ATP จากกลามเนอ และ ATP ทไดจากกระบวนการ glycolysis
• สตวจะไมสามารถคงอตราเมแทบอลซมสงสดไวเปนเวลานานได– Endotherms จะสามารถคงอตราเมแทบอลซมสงสดไวไดนานกวาเลกนอย
October 30, 2007
October 30, 2007
• การมกจกรรมตอเนองเปนเวลานาน– ขนกบปรมาณ ATP ทไดจากการหายใจระดบเซลล– อตราการหายใจของ endotherm จะมากกวา ectotherm ประมาณ 10 เทา– Endotherm สามารถมกจกรรมตอเนองระยะยาวไดดกวา
October 30, 2007
Energy budget
• สตวขนาดเลก มความตองการใชพลงงานสงกวาขนาดใหญ• ectotherm ตองการพลงงานตากวา endotherm
October 30, 2007
การควบคมอณหภมรางกายของสตว
อาศยการปรบทงทางสรระ และพฤตกรรม1. ปรบอตราการแลกเปลยนความรอนระหวางสตวกบสงแวดลอม
- ใชระบบไหลเวยนเลอดมาชวย
- Vasodilation (ระบายความรอน)- Vasoconstriction (เกบกกความรอน)- Counter current heat exchange: ใชการถายเท ความรอนระหวางหลอดเลอด
October 30, 2007
October 30, 2007
2. ใหความรอนระเหยออกไปกบนา (evaporative heat loss)– ปลอยนาออกมาในลมหายใจ หรอผวหนง– ใหนาพาเอาความรอนออกไป– เรงไดโดยการหอบ, เหงอออก, อาบนา
3. การตอบสนองทางพฤตกรรม– การเคลอนทยายไปยงทรอน หรอเยน
4. ปรบอตราเมแทบอลซม– มความรอนเกดขนพรอมกบเมแทบอลซม– สามารถปรบเอาความรอนนมาใชประโยชนได
การควบคมอณหภมรางกายของสตว
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมในสตวชนดตาง ๆ
• แมลง: สวนใหญเปน ectotherm
• ยกเวน– ผเสอกลางคน: ใชการหดตวของกลามเนอสาหรบบนเพอเพมความรอน– ผง: ใชการหดตวของกลามเนอ รวมกบการปรบพฤตกรรมของผงในรง
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมในสตวชนดตาง ๆ
ปลา– สวนใหญมอณหภมรางกายใกลเคยงกบสงแวดลอม– มบางชนดทมกลไกควบคมอณหภมในรางกายเอง
อณหภมของกลามเนอในปลาทนา
counter current heat exchange ในปลาฉลาม
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมในสตวชนดตาง ๆ
สตวสะเทนนาสะเทนบกและสตวเลอยคลาน– สวนใหญเปน ectotherm อาศยความรอนจากสงแวดลอม– มอตราเมแทบอลซมตา สรางความรอนเองไดนอย– อาศยการปรบพฤตกรรม เชน การอาบแดด (basking) หรอเคลอนยายไป
ยงพนททมอณหภมเหมาะสม– บางชนดสามารถปรบเปน endotherm ไดชวคราว เชน งเหลอมสามารถ
สรางความรอนเพอใชในการกกไขได
October 30, 2007
รปแบบการควบคมอณหภมในสตวชนดตาง ๆ
นกและสตวเลยงลกดวยนม– เปน endotherm มอณหภมรางกาย
คอนขางคงท– รกษาอณหภมรางกาย โดยอาศยสงปก
คลม (ขน) หรอไขมนใตผวหนง– สามารถเพมอณหภมรางกายไดโดย• เพมการหดตวของกลามเนอ
(shivering)• ใชฮอรโมนเพมอตราการเกดความรอนจากการเมแทบอลซม (Non-shivering thermogenesis)
October 30, 2007
Feedback mechanism
October 30, 2007
Feedback mechanism
October 30, 2007
อาการเปนไข (Fever, Pyrexia)
• กระตนโดย pyrogen (เชน lipopolysaccharide จาก cell wall ของ bacteria)
• ทาใหมการเพม set point ของอณหภมรางกาย• ชวงไขขน: รางกายตอบสนองเหมอนชวงทอณหภมรางกายตาเกนไป (shivering, vasoconstriction)• ชวงไขลง: รางกายตอบสนองเหมอนชวงทอณหภมรางกายสงเกนไป (sweating, vasodilation)
October 30, 2007
October 30, 2007
อาการเปนไข (Fever, Pyrexia)
• เรมพบในพวก endotherm• ในภายหลงมรายงานวา ectotherm ม behavioral fever
(เพมอณหภมรางกายโดยการใชพฤตกรรม)• ทดลองในหองปฏบตการ โดยควบคมปจจยทจะชวยในการปรบอณหภม พบวากลมทมอาการไขมอตราการอยรอด ดกวากลมทไมมอาการไข• ววฒนาการเพอปองกนอนตรายจากเชอโรค
October 30, 2007
การปรบตวตอการเปลยนแปลงอณหภม• การปรบในระดบเซลล– การสราง stress-induced protein (heat-shock proteins)– เปน molecular chaperone– ชวยใหโปรตนอนท denature กลบมามโครงสรางทเหมาะสม (โดยใช
พลงงาน)• การปรบชวงอณหภมทรางกายทนได– Acclimatization (เกดในชวงระยะเวลาเปนวน หรอสปดาห)
• การปรบลดกจกรรมในกรณทสงแวดลอมเปลยนรนแรง– Torpor: ลดกจกรรมใหเชองชาลง– Hibernation: การจาศลในฤดหนาว– Estivation: การจาศลในฤดรอน
October 30, 2007
การปรบของ ectothermในทอณหภมตา
• กลมทไมทนความเยน (Freezing-intolerant)– หลกเลยงสถานการณทเจอกบความเยน (avoidance)– สรางสารทมสมบตตานการเปนนาแขง (antifreeze)• Polyhydric alcohols (glycerol, sorbitol) เพมความเขมขน• Polypeptide, glycopeptide ปองกนการสรางผลกนาแขง
– Supercooling• กลมททนความเยน (Freezing tolerant)
October 30, 2007
การควบคมสมดลนา (Osmoregulation)
• สงแวดลอมภายในรางกาย = ของเหลวอยลอมรอบเซลล– สตวไมมกระดกสนหลง: hemolymph– สตวมกระดกสนหลง: เลอด และ interstitial fluid
• เซลลมของเสยทตองกาจด• รางกายของสงมชวตตองสมผสกบสงแวดลอมภายนอก ซงมนาอยมากนอยตางกนไป
October 30, 2007
การควบคมสมดลนา (osmoregulation)
• Osmosis: การแพรของนาผานเยอเลอกผานจากดานทมความเขมขนนามากไปดานทมความเขมขนนานอยเนองจาก osmotic pressure
• Osmolarity: ความเขมขนของสารละลาย (mole/liter)• Hyperosmotic solution: สารละลายทมความเขมขนมากกวา• Hypoosmotic solution: สารละลายทมความเขมขนนอยกวา• Isoosmotic solution: สารละลายทมความเขมขนเทากน
Salt: 15% Salt: 80%
Water: 85% Water: 20%
A B
October 30, 2007
รปแบบการควบคมสมดลนา• Osmoconformer– สตวทมความเขมขนของเหลวในรางกายใกลกบสงแวดลอม
(isoosmotic) จงไมจาเปนตองอาศยกลไกการควบคมเปนพเศษ– เชน สตวทะเลหลายชนด
• Osmoregulator– สตวทมความเขมขนของเหลวในรางกายตางจากสงแวดลอม และ
ตองการกลไกในการควบคมสมดลนาในรางกาย
October 30, 2007
การควบคมสมดลนาของปลาทอาศยในนาจด
• นาจดเปน hypoosmotic environment• นา osmosis เขาตวปลาตลอดเวลา• ขบปสสาวะทเจอจาง ปรมาณมาก• ปสสาวะเปน hypoosmotic urine• ขณะทปลากนอาหารเพอชดเชย
เกลอแรทออกไปกบปสสาวะจะไดรบนาเขาไปดวย
• อาศย chloride cells ทเหงอก ดงเอาเกลอ (Na+, Cl-) เขาสรางกาย
October 30, 2007
การควบคมสมดลนาของปลาทอาศยในทะเล
• นาทะเลเปน hyperosmotic environment• นา osmosis ออกจากตวปลาตลอดเวลา• ปลาจะดมนาทะเลและกนอาหารเพอให
ไดนาและเกลอแรมาชดเชย• ขบเกลอ (Na+, Cl-) ออกทางเหงอก โดย
อาศย chloride cells• ขบเกลอแรอน ๆ ทมากเกนออกมาทาง
ปสสาวะ โดยขบปสสาวะปรมาณนอย • ปสสาวะ เปน isoosmotic urine
หนงสออเลกทรอนกส
ฟสกส 1(ภาคกลศาสตร( ฟสกส 1 (ความรอน)
ฟสกส 2 กลศาสตรเวกเตอร
โลหะวทยาฟสกส เอกสารคาสอนฟสกส 1ฟสกส 2 (บรรยาย( แกปญหาฟสกสดวยภาษา c ฟสกสพศวง สอนฟสกสผานทางอนเตอรเนต
ทดสอบออนไลน วดโอการเรยนการสอน หนาแรกในอดต แผนใสการเรยนการสอน
เอกสารการสอน PDF กจกรรมการทดลองทางวทยาศาสตร
แบบฝกหดออนไลน สดยอดสงประดษฐ
การทดลองเสมอน
บทความพเศษ ตารางธาต)ไทย1) 2 (Eng)
พจนานกรมฟสกส ลบสมองกบปญหาฟสกส
ธรรมชาตมหศจรรย สตรพนฐานฟสกส
การทดลองมหศจรรย ดาราศาสตรราชมงคล
แบบฝกหดกลาง
แบบฝกหดโลหะวทยา แบบทดสอบ
ความรรอบตวทวไป อะไรเอย ?
ทดสอบ)เกมเศรษฐ( คดปรศนา
ขอสอบเอนทรานซ เฉลยกลศาสตรเวกเตอร
คาศพทประจาสปดาห ความรรอบตว
การประดษฐแของโลก ผไดรบโนเบลสาขาฟสกส
นกวทยาศาสตรเทศ นกวทยาศาสตรไทย
ดาราศาสตรพศวง การทางานของอปกรณทางฟสกส
การทางานของอปกรณตางๆ
การเรยนการสอนฟสกส 1 ผานทางอนเตอรเนต
1. การวด 2. เวกเตอร3. การเคลอนทแบบหนงมต 4. การเคลอนทบนระนาบ5. กฎการเคลอนทของนวตน 6. การประยกตกฎการเคลอนทของนวตน7. งานและพลงงาน 8. การดลและโมเมนตม9. การหมน 10. สมดลของวตถแขงเกรง11. การเคลอนทแบบคาบ 12. ความยดหยน13. กลศาสตรของไหล 14. ปรมาณความรอน และ กลไกการถายโอนความรอน15. กฎขอทหนงและสองของเทอรโมไดนามก 16. คณสมบตเชงโมเลกลของสสาร
17. คลน 18.การสน และคลนเสยง การเรยนการสอนฟสกส 2 ผานทางอนเตอรเนต
1. ไฟฟาสถต 2. สนามไฟฟา3. ความกวางของสายฟา 4. ตวเกบประจและการตอตวตานทาน 5. ศกยไฟฟา 6. กระแสไฟฟา 7. สนามแมเหลก 8.การเหนยวนา9. ไฟฟากระแสสลบ 10. ทรานซสเตอร 11. สนามแมเหลกไฟฟาและเสาอากาศ 12. แสงและการมองเหน13. ทฤษฎสมพทธภาพ 14. กลศาสตรควอนตม 15. โครงสรางของอะตอม 16. นวเคลยร
การเรยนการสอนฟสกสทวไป ผานทางอนเตอรเนต
1. จลศาสตร )kinematic) 2. จลพลศาสตร (kinetics) 3. งานและโมเมนตม 4. ซมเปลฮารโมนก คลน และเสยง
5. ของไหลกบความรอน 6.ไฟฟาสถตกบกระแสไฟฟา 7. แมเหลกไฟฟา 8. คลนแมเหลกไฟฟากบแสง9. ทฤษฎสมพทธภาพ อะตอม และนวเคลยร
ฟสกสราชมงคล