anlatim bozukluklari12- dolaylı tümleç eksikliği arkadaĢını yanına çağırdı, olayları...

ANLATIM BOZUKLUKLARI

1- Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması

Sözcüğün cümlenin anlamına uygun olmamasından kaynaklanan anlatım

bozukluğudur.

Örn: 20 Mayıs 2005 yılında yazılan mektup her Ģeyi açıklıyor. (tarihinde)

Örn: Bu yöreye özgün yemekler hepimizin beğenisini kazandı.(özgü)

2- Gereksiz Sözcük Kullanılması

Aynı anlama gelen sözcüklerin ya da bir sözcüğün anlamını karĢılayan ekle

birlikte kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur. Gereksiz sözcük

kullanılması anlatımın duruluk ilkesine aykırıdır.

Örn: Dayımlar evdeki bütün eski antika eĢyaları sattılar.

Örn: Buraya kadar gelmesinin nedeni seni görmek istemesindendir.

3- Çelişen Sözcüklerin Birlikte Kullanılması

Genellikle olasılık ve kesinlik bildiren sözcüklerin birlikte kullanılmasından

kaynaklanan bir anlatım bozukluğudur.

Örn: Bu kurumda aĢağı yukarı tam yirmi yıl çalıĢmıĢ.

Örn: Batılı yazarlara öykünen çiçeği bununda yazarımız, eserleriyle özgünlüğü

yakalamıĢ.

4- Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması

Sözcüğün yerinin yanlıĢlığı anlam belirsizliğine neden olabilir bu da anlatımı bozar.

Örn: Yoğun sis yüzünden karĢıdan gelen kamyonla otomobil çarpıĢtı.

Doğrusu: KarĢıdan gelen kamyonla otomobil yoğun sis yüzünden çarpıĢtı.

5- Deyim Veya Atasözü Yanlışlıkları

Deyim ve atasözleriyle ilgili yanlıĢlıklar iki Ģekilde karĢımıza çıkıyor. Bunlar

genellikle verilen deyimin ya da atasözünün cümlenin anlamına uygun olmaması

ve deyimlerin kalıplaĢmıĢ yapılarının bozulması Ģeklinde oluĢuyor.

Örn: Hakem, futbolcuların itirazlarına göz yumuyor.

Kulak tıkıyor

Örn: Bizim de çorbada unumuz bulunsun.

Tuzumuz

6- Yanlış Yapılı Sözcüklerin Kullanılması

Bu tür yanlıĢlıklar sözcüklere getirilen yanlıĢ eklerle oluĢur.

Örn: Defilede ilkbahar kreasyonları göstertildi.

7- Tamlama Yanlışlıkları

Ġsim ya da sıfat tamlamalarında karĢımıza çıkan bu yanlıĢlıkları Ģöyle

sıralayabiliriz:

Tamlayan ve tamlanan ekinin eksikliği

Tamlanan(iyelik) ekinin gereksiz kullanılması

Tamlayan ve tamlanan eksikliği

Tamlama unsurları arasında uyumsuzluk

Örn: Her ulus yeni sözcükler yaratmak için kendi dilinin olanaklarından

yararlanması gerekir. (tamlayan eki eksikliği: ulusun olması gerekir.)

Örn: Bu yaĢa geldi hala yemek yapmasını öğrenemedi. (gereksiz tamlanan eki:

yapmayı olmalı.)

Örn: Beni beklediğini bilmiyordum. (tamlayan eksikliği)

Örn: Ülkemizde sanatsal ve edebiyat araĢtırmalarına önem verilmiyor.( tamlanan

eksikliği: sanatsal araĢtırmalar olmalı)

Örn: Birçok sorunlarla uğraĢmak zorunda kalmıĢtı.

Birçok sorunla(tamlama unsurları arasında uyumsuzluk)

Örn: Misafirlerden hiçbiri yemekleri beğenmemiĢti.

Misafirlerin hiçbiri

8-Yüklem Yanlışlıkları

Birden çok yargı bildiren cümlelerde farklı yüklemlere ihtiyacı olan yargıların tek yükleme

bağlanmasıyla oluĢan anlatım bozukluğudur.

Örn: Bu Ģehre taĢındığımızda ben üniversitede kardeĢim ise lisede okuyordu.

Doğrusu: Bu Ģehre taĢındığımızda ben üniversitede okuyordum, kardeĢim ise lisede okuyordu.

9-Özne yanlışlıkları

Sıralı ya da birleĢik cümlelerde genellikle özne eksikliğinden kaynaklanan yanlıĢlıklardır.

Örn: Kitabın düzeltmeleri yapılarak baskıya verildi.

Doğrusu: Kitabın düzeltmeleri yapılarak kitap baskıya verildi.

10- Özne- Yüklem Uyuşmazlığı

Özne-yüklem uyuĢmazlığı tekillik-çoğulluk veya kiĢi bakımından olabilir.

Örn: Davete ailemizden bir ben bir de kardeĢim katılmıĢtı.(katılmıĢtık)

Örn: Masmavi denizin üzerinde binlerce martı uçuyorlar.(uçuyor)

Örn: Köye gelen esrarengiz üç adam, muhtarı sorup hiçbir Ģey söylemeden gittiler. (gitti)

11- Nesne Eksikliği

Sıralı ya da birleĢik cümlelerde karĢımıza çıkar.

Örn: Bizlere her zaman anlayıĢla yaklaĢır, hiç kırmazdı.(bizi)

12- Dolaylı Tümleç Eksikliği

ArkadaĢını yanına çağırdı, olayları bir bir anlattı.(ona)

13- Zarf Tümleci Eksikliği

BaĢarmak için hep mücadele etti, pes etmedi.(asla)

14- Çatı Uyuşmazlığı

Birden çok eylem ya da eylemsi bulunan cümlelerde eylemlerin veya eylemsilerin etken ve

edilgenlik bakımından uyuĢmamasıdır.

Örn: O yıllarda her hafta sinemaya ve tiyatroya gidilir, bolca kitap okurduk.(okunurdu)

15- Ekeylem Eksikliği

Arazinin toprağı geniĢ fakat verimli değildi.(geniĢti)

16-Noktalama Eksikliği

Özellikle adlaĢmıĢ sıfatlardan sonra kullanılmayan virgüller anlam belirsizliğine yok açar.

Örn: Genç polisten yardım istedi.

ÇIKMIŞ SORULAR

1-2012 KPSS LĠSANS

AĢağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A)Bu akĢam sinemaya değil, tiyatroya gideceklermiĢ.

B)Hem iĢinin çok olduğunu söylüyor hem de bomboĢ oturuyor.

C)AçılıĢ törenine kimlerin katılacağı belli olmuĢ.

D)Sabah yürüyüĢünüzü, kahvaltıdan önce yapın.

E)Artan yemeklerinizi çöpe değil, sokak hayvanlarına verin.

CEVAP: E

2- 2010 KPSS LĠSANS

Bahar gelince gezip görme, öğrenme, keĢfetme isteğimiz, yaĢamdan aldığımız tat

artmaya; planlar, programlar yapmaya baĢlarız.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aĢağıdaki değiĢikliklerden hangisiyle

giderilebilir?

A) “gelince” yerine “geldiğinde” sözcüğü getirilerek

B) “aldığımız” yerine “alınan” sözcüğü getirilerek

C) “isteğimiz” yerine “isteği” sözcüğü getirilerek

D) “artmaya” yerine “artar” sözcüğü getirilerek

E) “baĢlarız” yerine “baĢlanır” sözcüğü getirilerek

CEVAP: D



A) Söz konusu projenin en kısa süreçte tamamlanması gerekiyor.

B) Anket sonuçları, çalıĢmalarımızın doğru yönde ilerlediğini gösteriyor.

C) Sonunda iki taraf da yanlıĢlarını görmüĢ ve düzeltmenin yollarını aramaya

baĢlamıĢtı.

D) ÇalıĢmaların bu aĢamada aksaması, onları hayal kırıklığına uğratacak.

E) Uzun zamandan beri tartıĢılan bu konuda hâlâ görüĢ birliği sağlanamadı.

CEVAP:A

4-2009 KPSS LĠSANS

Böyle bir gereksinmeye ihtiyacımız olduğunu düĢünmüyoruz.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aĢağıdaki değiĢikliklerin hangisiyle giderilebilir?

A) “bir” sözcüğü atılarak

B) “gereksinmeye ihtiyacımız” yerine “gereksinmemiz” sözcüğü getirilerek

C) “ihtiyacımız” sözcüğü atılarak

D) “böyle bir” yerine “bu tür” sözü getirilerek

E) “olduğunu” yerine “olabileceğini” sözcüğü getirilerek

CEVAP:B

5-2009 KPSS LĠSANS


A) AlkıĢlanması gereken ben değil, sporcular.

B) Burada en çok hoĢuma giden Ģey, eski evler.

C) Geziye katılamamasının nedeni, iĢlerinin çok olması.

D) Bu sorunu yaratan, kardeĢim değil, arkadaĢım.

E) Onu mutlu edecek tek Ģey, sınavlarının iyi geçmesi.

CEVAP: A

6-2008 KPSS ORTAÖĞRETĠM


A) Yaptığımız anketler düĢüncelerimizin doğruluğunu kanıtladı.

B) Bu, beĢ altı yıllık süren bir çalıĢmadır.

C) Bilgi toplama aĢamasında çok zorluk çektik.

D) Toplanan bilgilerin doğru olup olmadığını araĢtırdık.

E) Bu konuda birçok katılımcının görüĢü alındı.

CEVAP:B


AĢağıdaki cümlelerin hangisinde eĢ anlamlı sözcüklerin birlikte kullanılmasından

kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Bayram yaklaĢtığı için okulda çok hızlı bir faaliyet ve etkinlik baĢladı.

B) Çantasına koyduğu dosyaları, fotoğrafları evde inceleyip bir rapor yazacaktı.

C) Çevresindekilerce, deneyimli ve baĢarılı bir marangoz olarak tanınıyordu.

D) Bu oyuncaklar, çocukları hem eğlendiriyor hem de eğitiyor.

E) Ana dili öğretiminin yalnızca Türkçe ve edebiyat dersleriyle sınırlı olmadığını biliyor.

CEVAP:A


Çocuk, bana gözleriyle öyle bir bakıyordu ki

I II III IV

etkilenmemek olanaksızdı.

V

Bu cümledeki numaralanmıĢ sözlerden hangisi

gereksiz kullanılmıĢtır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

CEVAP: B


“Bütün ömrüm boyunca böyle iĢler yapmak istedim.”

I II III IV

dedi.

V

Bu cümledeki numaralanmıĢ sözcüklerden hangisi atılırsa cümlenin anlamında bir daralma ya

da bozulma olmaz?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

CEVAP:A


Bir balığın taze mi, değil mi olduğunu nasıl anlarsınız?

Bu cümledeki anlatım bozukluğu, aĢağıdaki değiĢikliklerden hangisiyle giderilebilir?

A) “bir” yerine “bu” sözcüğü getirilerek

B) “taze mi” yerine “bayat mı” sözü getirilerek

C) “olduğunu nasıl anlarsınız” yerine “olduğu nasıl anlaĢılır” sözü getirilerek

D) “nasıl” yerine “hangi yöntemle” sözü getirilerek

E) “taze mi, değil mi olduğunu” yerine “taze olup olmadığını” sözü getirilerek

CEVAP:E


Çevre bilincinden yoksul kiĢilerin sayısı arttıkça dünyanın geleceği kararacaktır.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu, aĢağıdaki değiĢikliklerden hangisiyle giderilebilir?

A) “kiĢilerin sayısı” yerine “kiĢiler sayıca” sözü getirilerek

B) “çevre bilincinden” yerine “çevreyi koruma bilincinden” sözü getirilerek

C) “yoksul” yerine “yoksun” sözcüğü getirilerek

D) “dünyanın geleceği kararacaktır” yerine “dünyanın geleceğini karartacaktır” sözü

getirilerek

E) “arttıkça” yerine “artarsa” sözcüğü getirilerek

CEVAP:C

12-2008 KPSS ÖNLĠSANS

KeĢke burada olsaydı, onun eksikliğini çok arıyorum.


A) “arıyorum” yerine “hissediyorum” sözcüğü getirilerek

B) “keĢke” sözcüğünden sonra “o da” sözü getirilerek

C) “eksikliğini” yerine “yokluğunu” sözcüğü getirilerek

D) “çok” sözcüğü atılarak

E) “keĢke” yerine “hep” sözcüğü getirilerek

CEVAP:A



A) Sizin de bilgi ve deneyiminizden yararlanarak bu iĢin üstesinden gelmeye

çalıĢacağım.

B) Son yıllarda yazdığım makalelerden oluĢan bir kitap hazırlıyorum.

C) Lise yıllarımdan bu yana, dönemin önemli olaylarını yansıtan gazete haberlerini

topluyorum.

D) Derginin bu sayısında, geçen yıl yitirdiğimiz sanatçıyla ilgili duygularımı dile

getirdim.

E) Onun yazdığı günlüklerin bizim için elbette mutlaka farklı bir değeri var.

CEVAP:E



A) Havaların bir ısınıp bir soğuması, çeĢitli mevsimsel hastalıkların ortaya çıkmasına

neden oluyor.

B) Eskiden çok sık görülen bu hastalık, günümüzde çok az ya da hiç görülmemektedir.

C) Yaz mevsimini serin yerlerde geçirmek isteyenler genellikle yaylalara gidiyor.

D) Sıcak hava, hem metabolizmayı hem de ruh sağlığını olumsuz yönde etkiliyor.

E) Sıcak ve kurak geçen bir yazın ardından kıĢın yeterince kar ve yağmur yağmayınca

barajlardaki su seviyesi iyice düĢtü.

CEVAP:B



A) Artık, yerli filmler yabancı filmlerden daha çok izleniyor.

B) Söyleyeceklerimin yanlıĢ anlaĢılabileceğini düĢünerek bu türden hassas konulara

değinmedim bu kitabımda.

C) Her Ģiir herkeste farklı duygular uyandırır.

D) Yoğun geçen bir yılın ardından artık daha kendine ait zamanı olabiliyordu.

E) Okurlara, hiçbir Ģeyin göründüğü gibi olmadığını örneklerle anlatmaya çalıĢıyordu.

CEVAP:D


Araç sahipleri ve yayalar, buzlanma konusunda yaĢanabilecek tehlikelere karĢın

dikkatli olmaları yönünde uyarıldı.


A) “konusunda” yerine “olduğunda” sözcüğü getirilerek

B) “ve” yerine “veya” sözcüğü getirilerek

C) “yaĢanabilecek” yerine “karĢılaĢılabilecek” sözcüğü getirilerek

D) “dikkatli olmaları yönünde” sözü atılarak

E) “karĢın” yerine “karĢı” sözcüğü getirilerek

CEVAP:E


Bence bu iĢ o kadar da pek kolay değil.


A) “bence” yerine “bana göre” sözü getirilerek

B) “iĢ” yerine “araĢtırma” sözcüğü getirilerek

C) “o” yerine “söylendiği” sözcüğü getirilerek

D) “değil”den sonra “dedi” sözcüğü getirilerek

E) “pek” sözcüğü atılarak

CEVAP:E

18-2008 KPSS LĠSANS


A) Bütün bildiklerimi ona anlattım.

B) Eski kitapların hepsini bu rafa yerleĢtirdim.

C) Hayatın her zorluklarına göğüs gerdim.

D) Konukların çoğunu ben ağırladım.

E) Çektiğim sıkıntıları artık unuttum.

CEVAP:C



A) ÇarĢıda karĢılaĢtığı delikanlıyı önce tanıyamamıĢ, sonra ilkokul arkadaĢı

olduklarını anlamıĢlardı.

B) Bugün hava çok sıcak olacağı için, dıĢarı çıkmaktan vazgeçti.

C) O kocaman çuvalları sürükleye sürükleye depoya taĢıdılar.

D) Bu takımdaki futbolcular Avrupa’nın ünlü kulüplerinden kaçırılmayacak teklifler

aldılar.

E) Bu hafta üç ayrı televizyon kanalında o konuyla ilgili programlar izledim.

CEVAP:A



A) Görenleri ĢaĢırtacak kadar güzel resimler yapmıĢ.

B) Yabancı dil öğrenmemek bana piĢmanlık verdi.

C) Bahçeye daha çok, meyve ağacı dikmiĢler.

D) Buranın, dost canlısı, sevecen bir halkı var.

E) Anlatacaklarını dikkatle dinlememizi istedi.

CEVAP:B



A) En zorlandığı dönemlerde bile benden hiçbir beklentide olmadı.

B) Bu iĢ, onun yeniden hayata bağlanmasını sağladı.

C) Ailesinden uzakta olduğu yıllarda, sorunlarla baĢ etmeyi öğrendi.

D) Bu olaylardan sonra, yakınlarının değerini daha iyi anladı.

E) Bu yaĢa geldi, yaĢamını bir türlü düzene sokamadı.

CEVAP:A



A) Bu bölgede yetiĢen zeytinleri, kendi fabrikalarımızda iĢleyerek kaliteli yağlar elde

ediyoruz.

B) KıĢ biteli neredeyse iki ay olacak ama havalar hâlâ ısınmadı.

C) Bu tesisler, gençlerin hem spor yapmasına hem aynı zamanda sosyalleĢmesine

olanak sağlıyor.

D) KıĢ turizminin geliĢmesi için kıĢ sporlarına ağırlık vermek ve bu sporlara uygun

tesisler kurmak gerekir.

E) Spor yapmak ya da hoĢlanılan bir sanat dalıyla uğraĢmak bireyi yaĢama bağlıyor.

CEVAP:C



A) Her gün biraz yem atarak kuĢları buraya alıĢtırdı.

B) Bin yüz tonluk ağırlıktaki gemi Kilyos sahilinde karaya oturdu.

C) Masaya serdiği güzel örtü evin havasını değiĢtirdi.

D) Yedi saatlik yolculuğu hep uyuyarak geçirdi.

E) Elinde bir kilo kuru pastayla çıkageldi.

CEVAP:B

24- 2006 KPSS ORTAÖĞRETĠM

AĢağıdaki cümlelerin hangisinde eĢ anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılmasından

kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Güvenlik güçleri, her olayda gerekli önlem ve tedbirleri alıyor.

B) Çocuklarda kimi davranıĢların ve değer yargılarının yerleĢmesi için çaba

harcanmalıdır.

C) Her yazar özveriyle çalıĢarak kendini geliĢtirme çabası içinde olmalıdır.

D) ÇağdaĢ uygarlık, insan aklının ve bilimin ürünüdür.

E) ÇalıĢanların deneyimlerinden ve bilgi birikimlerinden yararlanmak gerekir.

CEVAP:A

25- 2006 KPSS ORTAÖĞRETĠM

Çocuğunuza sürekli olarak oyuncak almak yerine, oynayın.


A) “çocuğunuza” yerine “çocuğunuz için” sözü getirilerek

B) “olarak” sözcüğü atılarak

C) “yerine”den sonra “onunla” sözcüğü getirilerek

D) “almak” yerine “satın almak” sözü getirilerek

E) “oynayın” yerine “oyun oynayın” sözü getirilerek

CEVAP:C



A) Orada, kendine uygun bir iĢ aramaya baĢlamıĢtı.

B) Mesleğiyle ilgili bir alanda çalıĢmak istiyordu.

C) Oradaki müzelerde çok önemli yapıtlar bulunduğunu duymuĢtu.

D) Bu koĢullarda görev yapmanın zor olacağını biliyordu.

E) Onun bu davranıĢları arkadaĢlarının hayretine gidiyordu.

CEVAP:E


DüĢünme sırasında, nöron adı verilen milyonlarca sinir hücresi, birbirlerine ya da

vücuttaki dokulara çok sayıda ileti gönderir ve alır.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aĢağıdakilerden hangisi

yapılmalıdır?

A) “düĢünme sırasında” sözü atılmalı

B) “ya da” sözü “ve” ile değiĢtirilmeli

C) “ve” sözcüğünden sonra “onlardan ileti” sözü getirilmeli

D) “nöron adı verilen” sözü atılmalı

E) “ve” sözcüğü yerine “veya” getirilmeli

CEVAP:C



A) ġimdi yanımızda olmayan kardeĢimin eksikliğini çok arıyorum.

B) Onun ne kadar hırslı bir iĢ adamı olduğunu çevresindekiler iyi bilir.

C) YarıĢmaya katılma koĢullarını öğrenip baĢvuruda bulunmak istiyorum.

D) Bugünkü karĢılaĢmadan sonra, dereceye giren sporculara ödülleri verilecek.

E) ĠĢleri yoğun olduğu için çok istediği halde o geziye katılamayacakmıĢ.

CEVAP:A



A) Sabah erkenden kalkıp yola çıktılar.

B) Yollar çok kalabalıktı; ağır ağır ilerleyebildiler.

C) Sıranın kendilerine gelmelerini beklediler.

D) Törenden döner dönmez yemeklerini yediler.

E) Çok yorulmuĢlardı; erkenden yattılar.

CEVAP:C



A) ĠĢsizlik toplumsal açıdan ne gibi sorunlar yaratmaktadır?

B) EleĢtirel düĢünce nedir, özellikleri nelerdir, anlatır mısınız?

C) ĠĢ görüĢmesine giderken nasıl giyinmeniz gerektiğini biliyor musunuz?

D) Ödünç verdiğiniz Ģeyleri geri isterken sıkılıyor musunuz?

E) Bana kendinizi anlatın, desem kendinizle ilgili neler söylersiniz?

CEVAP:B

anlatim bozukluklari12- dolaylı tümleç eksikliği arkadaĢını yanına çağırdı, olayları...

Documents