-..!.A~•..!.O,,-.T~fl~r~ki,u:·y.!!!at!..!A:!.!r..!!;aS!l!tJ!.!.orm~al~arw.I~E~ns:!.!iti~tli!!!!·S.!!..ii.!<:D:!:!er'-ligJ~·sl!....· ~Sa~YI~:~13~Erz!..=uruul.llm~1~9~99,,-- -=-27-

AHMED-! DAi'NiN CAMASBNAME TERCUMESi VE DiLl

Dr. Kiizlm KOKTEKtN*

V. yiizyIim sonu ve XV. YiizyIim ba~lannda y~anl1~ olan Ahmed-iiii, y~adlgl d5nemin ve Eski Anadolu Tilrkl;esi'nin en 5nde gelen

temsilcilerinden biridir. Tilrk edebiyata ve ozellikle Tiirk dili a9lsmdan I;ok degerlieserler yazan ve bazl Farsl;a ve Arap9a eserleri Tilrkge'ye terciime den Dai'nindogum yeri oIarak kaynaklarda Germiyan g5sterilse del, onun Germiyan Beyi I.Yakub adma kaleme aldIgl 'Tabirnilme TercUmesi' dl~mda, oteki eserlerininhil;birinde Germiyan SarayI ile ili~isi olmadlgl gorulmektedir.2

Ahmed-i Dai'nin manzum ve mensur olmak iizere on dort eser kalemealml~tlT. Bunlar: Terciime-i Tefsir-i Ebii'l-Leys es Semerkandi (Tilrkl;e'ye I;eviri),Miftahii'l-Cenne (Tilrkl;e'ye geviri), Tercilme-i KitAbti't-Tilbirnilme (Tiirkge'yegeviri), Terciime-i E~kal-i Nasir-i Tusi (TUrkge'ye geviri), Teresstil (Tiirkge),Terctime-i TezkiretU'I-Evliyii (Tilrkge'ye I;eviri), Terctime-i Tlbb-l Nebevi(Ttirkge'ye geviri), VesiletU'I-Miiluk fi Ehli's-SUhlk (Tiirkge'ye geviri), Divan(Fars9a), Ukfidti'l-Cevilhir (Arap9a -Fars9a manzum sozliik), Cilmasbnilme(TUrkge'ye geviri), Divan (TUrkl;e), Vasiyyet-i N~irevan (Tiirkge'ye geviri) veCengname (Tiirkge)'dir.

Ahmed-i Dili, bilyiik bir bOliimU terctime de olsa yazdlgl ve terciime ettigi bukadar eserle Tiirk dili ve edebiyatma 90k bUyUk katkIlarda bulunmu~ ve yasadlgldevrin TUrkgesini btiyiik bir ustahkla kuJ1anml~tlT. Tiirkgenin geli~mesiyle veyayllmaslyla ilgili olarak adeta bir misyonerlik gorevi iistlenmi~tir. Dili yasadlgldonemin dilini, Tiirkgesini eserlerinde aksettirmistir.

Camasbniimelerin asIi kaynagl Fars edebiyatIdlr. Fars9a ilk Camasbname"Keyaniler'den Sah G~tasb'm kainat ve yaradIll~la ilgili sorulanna, iranmitolojisinde verdigi cevaplardan olu~an, Pehlevice yazllml~ yaklasIk 500 beyitlikbir risaledir.,,3 Fars edebiyatmda bir ba~ka Cilmasbname yazarl Nasirtiddin-iTilsi'dir.

• Atatiirk Oniv. Fen Edebiyat Falc. Turk Dili ve Edebiyatl BClI. Ogrt. Oyesi.I Prof. Dr. ismail Hilanet Ertaylan, Ahmed-i Dai Hayatl ve Eserleri, ist. 1952, s.4.2 Prof. Dr. Mustafa Ozkan, Turk Dilinin Geli~me Alanlan ve Eski Anadolu Tiirk~esi, ist.

1995, s.199.3 Mustafa Erkan, "Camasbname", DiA, c.7, 5.43.

....ElK"",,K~ijkg;te£!!ki!!.!·n!i:..!.Allh!!!m!.Se:!!:d-:!.i!!.D!!.!Ai.:.!'n!!!in~C~ft!!.!Jm!!!a~sb!!!nw.ft!!!m£.e ..!.Te2r.!<!cll!!!m!!!e'2!sjuy~e ~D:u.iJi!-- -28-

Tiirk~de ilk Camasbname yazan olarak bilinen Ahmed-i Dai,TOsi'nin 30 beyitlik eserini geni§/eterek Tiirk~e'ye ~evirmi§tir. Eserkonu itibariyle Danyal peygamberin oglu, biitiin slflan bilen CamasbhakklOdadlf. Ahmed-i DiU'nin 73 beyit tutan Camasbname Terciimesi'ni,Prof. Dr. ismail Hikmet Ertaylan tlplabaslm olarak yaYlOlamJ§t1r~ BuyaYlOJa ilgili olarak Biiyiik Ttirk Klasikleri 'nde " ikisi de eksik olan ikintisha Raif Yelkenci yazmalan araslOda Miftahii'l-Cenne ve Siracii'l­kulOb i~inde bulunmaktadlT. Ertaylan taraflOdan yaYlmlananCamasbname Terciimesi 'nin ilk 23 beyti Miftahti'l-Cenne'den, gerikalan lasml da Siracti'l-kuIOb'dan almml§t1r. Diger bir niishada TtirkDili ve Edebiyatl Boliimii Seminer ktp. 4028 numaradakaylthdlf"§eklinde bilgi varilir.5

Ahmad-i Dai eserini Nasirtiddin-i TOsi'nin yazdlgl vezinle(feOI tin feOI tin feOllin feOl) yazml§t1r. Eserde zaman zaman vezinbozukluklan goze ~arpmaktadlf. Camasbname Terciimesi'nin aruz vehece karl§lml bir ol~liyle yaztldlglru soylemek yanh§ olmaz. Bilindigi gibieserin yazI1dl~ donem bir ge~i§ d6nemidir. Bundan dolayl aruzunuygulanmasmda, zaman zaman bir ~k problem ortaya ~lkmaktailir.

Tiirk~edeki en onemli Camasbname ~evirisi ise XV. yiizyd§airlerinden Musa Abdi'ye aittir. Musa Abdi'nin eseri de bliytik birihtimalle Fars~a'dan Tiirk~e'ye terciimedir. Mustafa Erkan, MusaAbdl'nin Camasbnamesiyle ilgili olarak §u bilgileri vermektedir: "A b diCamasbnameyi Bandlrma'run AydlOClk kasabaslOda, bir yI1da kalemealrrn§ ve 833'te (1429-30) tamamlaml§tIr. 5122 beyitten meydana gelenmesnevi 'faiHitiin, failattin, faillin' kahblyla yazI1ml§tIr. Eserde ayncaaruzun degi§ik kahplanyla yaztlml§ seksen sekiz beyit tutarlOda on dortgazel vardlr.. .'6 Musa Abdi'nin Camasbnamesi iizerine ~erif AliBozkaplan bir doktora tezi hazlrlamJ§tIr.7

Tlirk edebiyatmdan A. Dfii ve M. Abdi 'nin Camasbnamesindenba§ka, bu eserlerden yararlaOllarak yazI1rrn§ mensur Camasbnameler devardu.

Biz bu yazlrrnzda, ismail Hikmet Ertaylan'm yaYlOIOl (Ahmed-iDfii HayatI ve Eserleri, ist. 1952. s.145-154) dikkate alarak Ahmed-iDaj'nin Camasbname Terciimesi 'nin yazlh§ ozelliklerini,transkripsiyonlu metnini ve indeksini vermeye ¢l§tIk.

4 Prof. Dr. ismail Hikmet Ertaylan, Ahmed-i Dal Hayatl ve Eserleri, ist. 1952.5 Btiytik Ttirk Klasikleri, c. 2, s. 110, ist. 1985.6 Mustafa Erkan, a. g. m. s. 44.7 ~erif Ali Bozkaplan, Camasbname, Dil Ozellikleri -Klsml Transkripsiyon- SozDizini (doktora tezi) Malatya 1989.

daw

_..!:!A~.iJ~'.~T.!!JiirL!!!ki!.1.·ya~t..!:!A~ra~stJ.!!!r.!!!m""al""an,",-,E"",n""-sti",",·tll",,s,",,-ij~D~ergI-""·"""si.....S,...aYJ=13~E"",rzu""",,,"r,,.,,um.........19:..<o99,,-- ...;.-.29-

CAMAsBNAME TERCtiMEsi'NiN YAZILIS OZELLiKLERt

1- UnJiilerin YazIll§I:tnceledigimiz metin harekeli oldugu i~in gerek Tiirk~e

kelimelerde ve gerekse Ara~ ve Fars~ kelimelerde iinlwer harekeylegosterilmi~tir.

A- a UnJilsfinlin Yazdl§l;

Tiirk~ kelimelerin ba§JDda yer alan a tinltisilntin I (elif) ile

yaztldlgtDJ gormekteyiz. Zaman zaman, yine Ttirk~ kelime ba§JDda 'T(elif iizeri med) He yaztldJ~ da g6riilmektedir.

0- • :-- ............ "". 0-' '" .. .... II ."

~I altt 7, <>..11 adl 8, ~~l ayagl 9, 0~1 anda 15, d.,.:..)~l...- -:".... ... ",.,- ..... /.""'9- , J.... • 0.....an~annuii 25, .i.l~l anlaruii 30, d:al anuii 34,53, u",?·,-,!j

.""" r- "" ,.- ,,. ..... "r-altmclsl 35, w~l andan 61,~1 am 13, o~l aymda 14, .;.,1 at

~~ , ~

21, ~ltl ayagt 21...

a tinlosU Arap~a ve Fars~ keiimelerin ~JDda, e~er uzun ise (a) I(elif tizeri med) He, uzun degilse :::.. tisttin ile veya" (elif tistti Usttin) Heyaztlmaktadu.

r&;'T a1}kam 2, 66, ~41 abaci 55, ~G~I aJ.tmed-i daq 72,

,::;J; cadeda 7, ;~-:;;. carabda 15, ~ I~ '01; calemdiir 29, ~ camel0..... 0';-/ I;~ ~r- or-

41, J.u:. cadI 51, 54, 55,~ caceb 60, ~~I Merln 1, 0 1alI 16, ~Iab 22... ...

Ttirk~ kelime ortasmda a tinltisti :::. (iisttin i~areti),1 (Ustiinltir;:::-

elif) ile ve 1(UstUnlti elif ve med) ile yazdmI§ur.

.!.l~~~ olaruii 1, ,:"i ~alab 3, ~l;.::. ~anaslU 6,"'" .."...... "..... .--

4, ~ltl ayagl 9,~~amu 13, 0'~ ~n 12, .:,I.;i )pran 14,~ ...

Q'" "" ~ ._~ ~ "...t.u. tag 13, d".:.."l:; vannuii 25, ~ .If;a~an 3, :'1:; var 66, tAba§l 16... ' ,

r;;-Burada Ozellikle I yaztll§l dikkat ~kmektedir.Arap~a ve Fars~ kelimelerin i~inde a tinltisti uzun olup

olmamasma balolarak degi§ik ti~ §ekilde yaZIlmI§tJr. Bunlar: ~ (iisttin

i~ti), f (medIi eHf) ve I (tistUnlti elif)'tir.

...D;K.:.!IG~Il!!!:.kt!§;elti!!!.·n!!.::...!.A~h~m!£ed!!;;-l.!iD~li!!..i'!!!ni:!!.n~C!!.!Am2!a2!sb~nL!!;lim!!!:e~T~e:!.!rc!:.!!ii2!m:Jesil.,;jvl.l:e~D;!!!ili,-- -30-

w~ ~akIman 1, wl~ mlran 37, GI~ dana 1, u-'"~ ni~aml; , ~

39, ~l~l~ hezm-an 2, ~JT:,1 bavaric 42, ~~ me'anI2,~ ;

,; r- v~ Q ,-- "..... ..",.

~IJ:; revafii: 42, WIJ.:L.o rruran 48, WIJJ revan 63, ~J ra~met- -....3, Jla; cerna) 64, ";;;'l;1arb 5...

Bilhassa a iinliisiiniin yaztl1§lOda farkhhklann goriildiigii a~lktlr.

Ayru kelime bazen 1 (eliO He C)l~) , bazen de l' (eHf listiin med)

ile C~) yaztlmaktadJr. ....Tiirklfe sonu a iinliisii ile biten yalm bir kelime metinde

gelfmemi §tir.

B- e Unliistln1ln Yazili§I:Tiirklfe kelimelerde e iinliisiinUn ii~ §ekilde yazJldlgl tesbit ,

edilmi§tir. Bu YazllJ§larlO blr ktsmmda veznin rolti olmu§tur. Metinde, e

Unliisii Tlirk~ kelime bCl§lOda I (tisttinIti eliO Be, ortaslOda ~ (tistiin) Her-

ve bir yerde I (elif iistti iistUn ve med) ile , sonunda ise ya oll (giizel he)

ya da T(listtinlii elif) ile yazumt§tIr..., G - ~-"".. ....-:

Ba§ta: b.w.:! I elinde 5, ,;l er 7, ~"l evine 17

Ortada: ;J!.)~.; tenlerinde 16, l.S~ ~eri 18, ~ls;; diikelisi 42..... - 'I .. ".,,-

Sonda:~ kirnsene 8, ~ ne 10, 5L bile 43Arap~a ve Fars~a kelimeler<k e iinliisiiniin yazIlI§1 Tiirklfe

kelimelerdeki e iinliisiiniln yazdJ§mdan farkh degildir. Sadece yukanda

omegini verdigimiz ~~ kelimesinde e iinItistiniin farkh bir imlaslvardtr. -~-

It """'d) '4oolI' ".-~I esrr 23,~ ciimle 5, 9, ~"I evveH 33, ~~ yigane 10,- --~1 emn 43, ~G~ zamline 11, ..:..J;~devlet 40, .r,,~,! fitne 15,

dStAhelak 42, ~G.... miyane 19-~

c- vi Unliilerinin YaWJ§I:Bilindigi gibi I ve i tinliileri, Arap hatfleriyle Ttirk~ kelimelerin

yaztlJllunda herhangi bir farkhhk gostennezler. Ancak Arap~ va Fars~

kelimelerde. ister kelime ba~mda ve ortasmda, isterse kelime sonunda

olsun bir uzunluk durumu varsa ~ (ye) ile yazlhrlar. Bu ilnltiler Tilrk~

kelimelerde sonda bulundugunda istisnaslz ~ (ye) ile yazIllTken, kelime

A. U. TOrkiyat Arasnrmalan EnstitOsD Dergisi Sayl 13 Erzurum 1999

.-ba§mda ve ortasmda -:: (esre) I (esreli elif) ve (,$' (elif ye) ile yazIlIf.Ornelder a§attda verilmi§tir. -

Tiirk~ kelimelerde:

Ba§ta: ,,~, ~'t~ i§bu 14, o~! ide 15, ufo; i§i 16, 1l"~~"!5! ikisi de 17

Ortada: ~~~a 18, ~ bir 20, ll~~ ikisi de 17,~j~ diizile40 - - - ' -

Sonda: (,$.f; yidi 4, 10, ~;d$ 4, lSfl ~ri 7, 18, ~f alb 7Arap~ ve Fars~ kehmelerde:

Ba§ta: Sl~; lriiD 9, (,$J I 12, JI~c1T~ 31

Ortada:;G...... sipah 15, ...L~§erif 33, d-:,':,e fitDe 15't _ ..._ .",..

Sonda: ulJ veli 19,~ Debt 68, ~~ meCanI 2." ..-' ,.

~- 016 Unlillerinin YaZllI§l:0/0 iinliileri birden fazla heceli Tiirk~e kelimelerin sonunda yer

almayaca~ndan,bu iinliilere rastianmarru§tlf. 0/0 iinliileri Tiirk~ kelime

ba§mda"l (otreli elif) ve "I (elif yay) §eldinde yazduken, ortada ya :!-

(otre) ya da ~ (Otreli yay) ile yazIlffil§tu. Metinde, Arap~ ve Fars~

kelimelerin sadece ortas1Oda 0/0 iinlUleri olao1Oa rastlanml§tIr. Bu

kelimelerde bulunan 0/0 iinliileri ya ~ (otre) ya ,,; (otreli yay) ya da

I~ bi~minde yaztlffi1§t1r. Omelder a§ag.da verilmi§tir.Tiirk~ kelimeJerde:.J" ..,,~. ~,3 ","

Ba§ta: utfil okii~ 7, ~",I ola 16, J",l o~ 20, j~l otuz 65,

d~~~ oJarufi 1

Ortada: ;4!op!olu 43,.('... '..'; ~o~e 49,~ ~oyun 56,

:;j"j:.... sozler 72, 6~ done 72Sonda: rastlanmadl.

Arap~ ve Fars~ kelimelerde:Ba§ta: rastlanmadt.

'" J g ~ / .J; 11 ",. G~

Ortada: ~~",J dostlugua 38,~1~boca 67, u~ noli':~aD

8Sonda: rastlanmadl.

D· u/fi Unlillerinin Yazlll§l: .. ..uJii iinltileri, Tiirk~ kelimelerin ba§mda I (otreli elif) ve ", (elif

vav otre), ortasmda !- (Otre), sonunda ise ~ (Otreli yay) He yaztlmaktadtr.

_K.......K....o""kt..,cki....·"-!o:--'A:.!..!h!.!!m""e>!:d-"-!iD~Il...i'.!!!nil!!.n-"'C""llm""a""s!!!bn!!!ll!!!m:!:..eT~e=:!..:rc!:..!!O~m~es~i v;ue~D~il!-i -32-

Arap~ ve Fars~ kelimelerde usa u/ii iinltileri .:: (otre), uzun il. iinliisii ~

(otreli yay) He yaztlmaktadu. Omekleri a§aglda verilmi§tir.Tiirk~ kelimelerde:

..... ~.., Q,~ 0..11

Ba§ta: t.:.~l u~una 13,~"I ii~iinci 33, ut"l u§ 71

Ortada: ~ yiiz 37, ~,)j diizile 40

Sonda:~ I.<:amu 13, ;';:'J incfi 66,;;r eyii 52Arap~ ve Fars~ kelimelerde:

, ,B~ta: ~I timid 39.

"J.." . 0""" ~.11

Ortada: ..:J~ miiHik 36, bJ~ §Ure 62, ,)~ gUrz 20

Sonda: ~~ii 50..2- Unsiizlerin Y3Zlh§lan

Te§ekkiil noktalan a~:Ismdan birbirine yakm DIan, a§agl yukanaym ozellikleri gosteren b-p, c-~, d-t gibi tinsiizlerin benzer i§aretlerleka~IlandIgI bilinmektedir.

A- b-p Unsiizlerinin Yazdl§l:

b iinsiizii her zaman "':-' (be) ile yazIluken; p iinsiiziiniin bazen "':-'

(be) bazen de ...... (pe) i§areti He yazIldlgl goriilmektedir. Bu durum..Cfunasbname Terciimesi'nde epeyce karI§lkhk gostermektedir.

J)---""" ..... , 0/ p_ v.,-

~~alap 3, y I.<:opa 5, 6, ~ pes 7,~ pes 12, ":-'"" hep..... " , (jl --

21,~~o~e 49, ~~ pal 52...

B- c/~ Unsiizlerinin Yazdl§I:

c iinsiizii metinde ~ (cim) He kar§Ilamr. Ancak ~ tinsiiziintin hem

~ (cim) hem de [ (~im) He yazIldl~ goriiliir.

•o..~ ~alap 3, i.S~ ~ri 7, i.S.Y:t ~ri 18,'~ ~Il.<:a 8, c:.~1- ..- ..-o~, t; ...... g...... 1I .~_

ufuna 13, ~"yi.. .guriic 15, ~~ yenge~ 17, e I.<:Ill~ 20, ;r~

niceler 23, u)"'~~1 ii~iinci 33, ~ ~ii 50...

C- d1t Unsiizlerinin YaZIb§l:

Ozellikle kahn tinliilii Tiirk~ kelime ba§mda t iinsiizii..b (tl) Heo ..-

kar§Ilamr. Sozciik ba§l ve ortasmda d iinsiizti J (da!) He yaz.du. t u..",...... .... ..t "4J -' ,/ ..t /~

tag 13, ~IJ",J:. turac~ 27, u-'~ topragt 28, Y",J:. tola 28, ~J/' oJ ./

duta 21, 'i;,;A ~urdda...

_~A>....!.iJ~.~T.!!!iir~ki~·y.!!.!atc!lA~ra!!.lls:l1.itIr~m~a~la"-,n....E""ns""ti""t(I",,sil!!....!D!!..!e"-'oo....·s,...I....S....,ay"'-'....13~E2!r~zu~r~um~199~9 ~-.33-

CAMASB-NAME TERCOMEsi

Buyurdl 1;J.akiman-l dana-Yl dInOlarun camna hezaran aferln

en a1;J.kam cilminde soz diizdilerMe<ani i~nde gtiher dizdiler

~a~n seyyidu'l-miiIsefm hicretiKim oldur cihma I;alab raI;1m.eti

Yidi yuz d$ seksen yll olaCihan balPnun 1;J.ali tebdIl ola

5 ijorasan elinde 15.opa fitnelerOla 1;J.arb u cenk tola [hem] §Ur u §ar

Bubara elinden 15.opa bir burfi~

~anasm kim calem ider ctimle cu§

Gele bir ~eri pes oku§ mll<teber<Adeda ola alt1 kez yiiz biD. er

C;~a bie kimesne ki fettan olaAdl mur vucudmda no.15.~an ola

Eli ve ayagt ola bi-nq:im.Duta ciimle iriin elini tamam

10 Yidi ytiz ytl olsa vii seksen yidilJakIm-i yigane i§it ne didi

~-Yl zamline diger-gun olaAnun gu~~asmdan ciger bun ola

Ola bir ~rran pes mehib ii cailffiAnun heybetinden i merd-i I.lakim

I>.amu ditreye tag u ~aJ;J.ra deiiizAm kim gorse u~una beniz

Reb¥ ewe! aymda i§bu lpranOla fitneyile tola hep cihan

---=K."-,K=il="k",te",,k1!.!!o!-:2A!!.!bm!!!.!e<!!d2-iE.D.!!!lli....!!'D!!!!iD~Cd!Il'l!Jm!!!!as!!!b!!!oll!!!m!£.e..!T!!er:£!cn!!!!m!!!:e~si.,Yve£JD!.!!i!!.Ii -34-

15 ijUIiic ide anda Sipah-l frrenkcArabda ola fitne vii l.tarb u cenk

Ola lih u efgan tataroii i§i~amu gormeye tenlerinde ba~l

<;ii merr'ib ii keyvan m~arin olalIdsi de yenge~ evine ge1e

<;~a rum u tU.ran elinden ~eri

Olardan ola .g.~ i§i serseri

Cihan .g.aJ.lp. bali miyane olaVeJi bir cemlicat ni~ane ola

20 Ola bir cemlicat i§i pes .g.arabI.<tll~ o~ yaytla giirz ii ~om~

Ne ma~ ne magnb duta hep ~ri

Basa ciimle yiryiizin at ayagl

Ola milk-i Iran u turan \JambNe ma~ ne magnb ne lJu§k [uJne ab

Ola cenk ii gmt figan u nefirGanImet ilede niceler eSlr

<;ii §iraz ii kirman illnden yaiia<;~a bir ~eri kiI!1 caded yo~ ana

25 Beg ii padi§ah1ar a~annuiiOla l;lali mii§kil ~amu vannuii

Ola §ehr-i mrrdln tl mUf?ll yarabOla .g.~nuii l;lali kiill1 yebab

Gide begieriiii ferr ii heybetleriOla tag ba§lnda turac* yiri

I:Jicaztla ye~rib yemen topragtTola fitneyile ~eri vii yagt

cAlemdar olan ki§ileriiii hemanOla i§lerinde vebiil ii ziyan

_.dA....;.U!.L:"".,""TJ!ii!!rki~"y(!!aLt A~r[l!a~stI!!r!!!m!!!al!!!Jan!!....!:;E!!!ns!!!ti!!!tU~stl!..!D!!.!e;!,Jrg",is~i...£S~aYlll~13L!':E~rz!:.!!u!.!ru!!!m,,-,1~9z99~ --=-35-

30 Vell !ag ba§mda oturanlaruiiMiyane ola i~leri anlarufi

c~ illerinde tayulpz olaMiisiiImanI~ i§i dfizensiiz ola

Yidi ~iifi ~ni birbirinl§it §erl} ideyim sana birbirin

Ola evveli vii ikinci zaerfVelikin ii~iinci ola pes §enf

~ii dardiinci il}IIm !}aIi eyiiOlursa anufi ehline ne If;ayu

35 Bi§inciden altmclsl yefigirekOlursa yidinci yig ola gerek

Velikin miilfik-l selatln-i dehr6mb ide fi'l-cehd §ehr

~ii m1ran evine vara mii§tenDuta bo§hga yiiz ciban atlteri

Gele mii§ten ~iinki D~lf olaZa!}l1 bide merrIba dostlugl1a

UmId eyledfir kim gide ters ii bImCihanuii ni?:arrn ola miistalf:Im

40 Diizile cihan i§i duta n~amOla al ii yasma devlet tamam

Verac ziihdile bep niyaz idelercAmel cilmile ciimle Daz ideler

ijavaric lpnla diikelisi paleRevaf'iz olalar If;amusl helale

Cihan !op!olu emn ii rii.l}.at olaTenaccum If:llalar feragat bile

Vell dime camas azi ne didiKim 01 devr i~inde n'olur bil didi

----"K.O<.,!!,K~lIk~te~ki!.!!·D.:...:.£:!Ao!!.lhm!l!:ed~-i.!!:D:!!!ai~'D!!!!iD!..!Cda!!!!mi!!!8S!.!!bD!!!a!!!m!£e..!.T!:!er:£!c1l!!.!!m~ensi.X!ve~D!!!i!L1i -36-

45 N'olaydt dimi§diir 0 l}ikmet eriBen 01 devr i¥inde olaydum din

MucaII~ heva lizre zenbilileNitekim turur ~emc [u] ~andnile

N~ara ~laydum yidi ~eGoreydiim ne 1}i1et olursa kime

Ola devr ~lin devr-i peygamben<;ii mIzan evine vara mii§ten

Cihan hem miibeddel ola bacdazanKimseneye olmaya ~opce ziyan

50 Cihan ola yurrem ~ii yuld-t na'1m~ii fazI u cinayet lpla 01 ra1}im

Resllliifi ~uymdan ~a bir ki§iOla cadi ii dadile i1}san i§i

Ola pale aljlt eyii sIretiSacadetde kamil yigin devleti

Miiliik u selafin ~atmda anufiJ>.oya yiiz yire 1}azretinde anufi

Ola cahdi taze ozi neveiivan~a cadI bide ciham ebedan

55 Cihan cadI ii dadile abad olaGide gu~~a1ar b~ ?i1§ad ola

~oyun ~urdlla yUriye !I'u i~e

Togamla keklik beraber u~a

~ii tarIb-i meret sekiz yiiz olay ~1Ddur zamane ki mehdi: ge1e

Ola ri.imile hind ii m~in [iil ~in

J>.amu §et< ii islam ayin-i din

Otura becayiller 01 setfiraz~a mescidi abad bang-i namaz

_~Aw.iJ....· .~T.!4!Ur~kiu·ya:.lt,","A~ra!!>1s"""tJnn!..!!!!!a...la...n-==E...,ns...ti...tU.,.,sii,"-,D><.le""'rg...is....i ...S....aYJ"-1..,,3'-'E...rz....,u....r...,um.........19<-"'9~9 ~-37-

60 <Aceb yo~ resiil a~b olsa yalsJnKi dimas aylub ola merd-i am

J>lla dIn-i islama 01 nu~reti

Miisiilmanhk andaD duta ~uvveti

eihan taze ijurrem ola ~iin ~men

Nite §ure yirde bite yasemen

Didi ~oyle Camas-l rti§eD revanKim 01 bildidi cfimle raz-l nihan

~ii da<vet ide §3h-l ~b-cema1Ola g~mi§ 01 giinde v~-i zevaI

65 Heziirin diiriid ii hezaran setaroNebi: raviasma <aleyhi's-selam

Bu ~a~ beyt aQkam i~iDde ki varK.i herbiri bir inciidiir §3hvar

Budur 01 ki camas-l rti§CD zamIrBuyurm viin~ itdi -boca na~lr

Neb! hicretinden <aIeyhi's-selarnYidi yiiz daW yitmi§ ii~ yl1 tamam

Sekiz yiiz ii~ dek ki bir devr olur~ bir devr otuz yuda bir kez geliir

70 Obir devr i~inde o}ursa ne kimBuyunm§ ~muSlD umard! l;takIm

Am Jpldum u§ tiirkiye terciimeZiyade sozi siirmediim barcuma

Bu sozler nice kim done rtizigarOla a.\Uned~i da'iden yadigar

Hezar3.n diiriid ii hezaran selamNebi ravzasma caleyhi<s-selam

-lK.~KJ}Jilk!Utet!kiy"!·D1.;.:..1.A~h!Dim~ed!!:-!.J1D!!.!!lu.:i'.!!!nil!!.n~C:J!.!lm!!!a!Us~bn!!.!!l!!!m!5.e..!T.£!er!:!i.cn!!!m!!!e~siuv:Le !!D!!!i1i'-- -38-

lib sua.22

ahad~- zenginle~tinnek, baymdtrhale getinneka. -a 59

abiid 01- zenginle§mekli.-a 55

coceb acabaCa. 60

ad ad, isima. +l 8

<aded adet, sa)'lCa. 24

cum baY~I, basbaya~

Ca. 7

cadi adalet, do~lukCa. li dlidile 51

afel'in begenme, al.Ia§it 1

ah u efgan 01- aglaylp slzlamaka. -a 16

<ahd yeminCa. +i 54

al}kam hiikiimler, kararlara. 2,66

al)med-i da<I Ahmed-i Om, bu eserinmiiellifia. +den 72

a{}ter ytldtza.+i 37

al aile, evlata. ii yasma 40

calem alem, diinyaCa. 6

calemdIir 01- ijnder olmakca. -an 29

caleybi's-seIam selam onnn iizerineolsunCa. 73

alb alt!a. 7

altmcl altmcla. +51, 3

camel arnel, i§

Ca. 35~ mevcut, ham

a. +lannuii 25carab Arap, Arap iilkesi

Ca. +da IS~l aSl1, kok

a. +152,60at at

a.21ay ay, yllm on iki b01iimunden

herbiria+ mda 14

ay~ ayaka. +1 9, 21

ayIt- soylemek, demeka. -dt 60

ayin toren, merasima. -i dIn 58

c<rPm biiyiik, uluCa. 12

ba<dazan<ba<dezIn bundan bOyle,bundan somab.49

bang ses, sedab. -i namaz 59

bas- basmakb. -a 2]

ba§ bali, kafa; tepe, Ust ktslillb. +l 16b. +mda 27,30

becayil gururlu kimseler ?b. +ter 59

beg beyb.25b. +lerlill 27

ben ben, ki§i zamirib.45

belliz beniz, yiizb. 3

bediber beraber, birlikteb. 56

beyt beyitb. 66

_-,-,A.>:...U""··.,-,T,-"il~rki::o.·y,-"ll""tA~r,-"Il~Sb...r".,m"",al,,",llr....I,",,E..,ns""ti.."tfi...,sll,,-,D><.le~rg~is~i..!=S~IlYl.!.I~13~E~rz~u.uru=..!!m!!....!1!..<:9~99~ ----=-39-

bim korku, tehlike c. 4, 14, 19, 43, 49, 50, 62b. 39 c. +a 3

bil- bilmek, ogrenmek c. +l 54b. -9144 c. +nuii 39b. -didi 63 cU§ it- co~mak

bile bile, beraber c. -er 6b. 43 ci1mle ciimle, herkes, hep

bI-~01- nizamslz olmak c. 6, 21, 41, 63b. -a 9

biii bin (1000) ~ Tann, Allahb. 7 ~. 3

bir bir ~emen ~en

b. 8, 20, 51, 66 ~.62

birbiri birbiri ~ asker,ordub. +n 32 r;. 7

bide beraber, bile ~t1$.- r;tbnakb. 38,54 r;. -a 8, 18, 51

bi§inci be§inci ~ yinb. +den 35 ~. 57

bit- bitmek, biiyiimek ~omalf: ~omak, degnekb. -e 62 r;.20

bu bu (i§aret slf31l) ~op ~op

b. 66, 72 ~. +ce 49bu bu (i§aret zamiri) ~ii ~finkii, nice

b. +dur 67 ~. 2,17.24,34,37,57,64

oot!-am Buhara §ehri ~ r;ilnkii, nasI1b. 6 ~. 48,62

buyur- buyurmak, soylemek ~iinki ~iinkii

b. -m 1.67 ~. 38b. -nu§ 70

camas<camasb Camasb, KeyanilerdenKeyku§tasb'm veziric.44,6Oc. "1 rii§en 67

can canC. +ffi3 I

eema<'al: toplulukc. 20

ceng 01- sav3§ olmakc. -a 5,15, 23

ciger cigerc.11

cihan cihan, diinya

dabt dahi, ved. 4, 68

dad adalet, dogrulukd. +ile 55

dinii bUgin, bUgilid. -yt dIn 1

da<vet it- davet etmek, ~agrrmakd. -e 64

de dahi. ded. 17

dehr diinya; zamand. 36

dek kadard. 69

K. Kilktekin: Ahmed-i DAi'nin CAmasbnAme Tercilmesi ve Dill

deiiiz denizd.13

devlet devlet, mutlulukd. 40d. +i 52

devr dew, zamand. 48, 70d. -i peygamberI 48

dIn dind. -i islam 61(ayin-i d.) 58(dana-yt d.) 1(merd-i d.) 60

di- demek, soylemekd. -di 10, 44, 63d. -~diir 45

diger-gUn 01- bozulmak, degi~mekd. -a 11

dil~ad 01- gonlti hO§Olmak, sevinmekd. -a 5.5

diiile- dinlemekd. -044

diri 01- diri olrnak, canh olmakd. -aydurn45

di.tre- titremekd. -ye 13

diz- dizmek, srraya koymakd. -diler 1

dostlu~ dostluk, arkada§bkd. +tla 38

dOn- donmekd. -e 72

dfudtinci dfudtinctid.34

dut- tutrnakd. -a 9, 21, 37, 61

diikeli hep, hepsid. +si 42

diirfid dua, selam, ovgtid. 73

dfiz- diizmekd. -diler 2

diizensiiz 01- d(jzensizl~mek, da~rnk

olmak

d. -a 31ditzil- diizillrnek

d. -e 40

ebOOan< ebeden sonsuza kadare.54

etgiin agIama, inleme(ab u e. 01-) 16

eh1 halk, topluluke. +ine 34

el (1) el, organe. +i 9

el (2) Ulke, memlekete. +inde 5e. +inden 6, 21e. +ini 9

emn emin, giivenilire. ti ra!}at 01- 43

er(l) askere. 7

er (2) adam, ki§ie. +i 45

esI:r tutsak, esire.23

ev eve.+ine 16, 37, 48

evvel evvel, ilk,e. +i 33

eyle oylee. +dfu 39

eyti iyie. ~4, 52

faZl tistiinlUk, erdemf.50

ferigal vazg~me,eIr;ekme

f. 43fer(r) gtir;, kuvvet; iktidar

f. 27fettiin fenahk yapan, fitneci

f. 01- 8fIgiin interne, agtama

f. 23

_"",A:...!.U"-'"·.....T...,lIrc.=ki....·y....at'"""'A...,ra""s....,t1rc::m...a...la....n-"'E...,ns...,ti""tll""sll~D!<.-'e...,rg""is,,-i -"'S...,ay"'-I....13'-'E..,rz""u:o.:.ru....,m""""'"19<.<;9.....9 ....;;-41-

fi'I-eehd ~~mada, gayrettef.36

firenk OsmanW.ann Avrupahlaraverdilderi ad(sipah-l f.) 15

fitne fitne, kotilliik, kan~1k1lkf.ol- 15f. +ler If:op- 5f. +yile 14

gantmet kazan/i, dii§mandan almanmalg. 23

gam ya~a, alang. 01- 23

gf/;- ~g. -mi§ 01- 64

gel- gelmekg. -e 7,17,38,57g. -Ur 69

gerek gerekg. 35

git- gitmekg. -e 27, 39, 55

gar- g6rmekg. -eydum 46g. -se 13g. -meye 16

~ gam, keder, stlontlg. smdan 11g. +lar 55

gIiher incig. 2

gfin giing. +de 64

giiIz silah olarak kullarulan saph,demirtopuzg.li~m*20

Qakim bilgin, aIimQ. 70Q-i yigane 10

I:}akimiin bilginler, alimlerQ-l diina-Yl din 1

I;tal durum, halQ. +i 4, 19, 34Q. +ini 32

Qiilet hal, nitelikQ.47

baa halk, toplulukb. 18,55g. +t 19g. +mufi 26

barab it- ytkmak, yok etmekIJ. -e 36

lJariib 01- yllalmakg. -a 26

Qarbol- sav3§ ~ak, sav3§ olmakQ. -a 5. 15

batt: gider, sozg. +uma 71

.\}avaric zorbalar, asilerg.42

I}azret hazret, makam, huzurQ. +inde 53

helak: 01- yok olmakh. -alar 42

hem hemh. 49

beman hemen, derhalh. 29

hep heph. 14, 21, 41

herbiri herbirih.66

hevii hava, bo§h.46

heybet heybet, gosteri§h. +inden 12h. +leri 2

.be'.zlhful binler(ce)h.l,65

l}idiZ Mekke ile Merline'ninbulundu~u yerQ. +l1a 28

hieret go~

h.4h. +i 3

........JK.bJjK/j~k!i!t~eki9!·n!ll:..J.Ayhmm!!!:e.!!.:d-:LiD!!Ja!!!i':.!!n!!!inu.C.l!ll!!!m!!!!as!!!b:WDill!!!m!!.!ieuT~erl..l,c~l1m!!!ies2...:i v!.£e.,;!,iD:.uil£...i -42-

h. +inden 68 i. +inden 24.l}jkmet hikmet i. +lerinde 31

l;l. 45 ilet- iletmek, ula§t:mnak:hind Hint i.·e 23

h.58 cilm Him, bilgiboca nasrr Hoca Nasir ci. +ile 41

b. 67 ci. +inde 2borasan iran'mdo~ndabir yer cinayet:pl- yardun etmek

b. 5 <i. -a 50bo§ll\: ho§luk, giizellik incii inci

b. +a 37 i. +<ltir 66guld cennet iIful iran

b. -1 na<Jm 50 i. 9, 22bun lean isHim islam

IJ. 01- 11 1.

IJmrem ~n, sevin~li (§er< ii i.) 58b. 52, 60 i. +a

lJurUc it- ~Ikmak (dIn-i L) 61b. -e 15 i~bu i§te bu, bu

burii§ co§ma i. 14b. 6 i§ i§

bU§k kuru i. +i 18,20, 31,40,51b. 22 L +leri 30

i. +lerinde 29clf~ Irale i§it- i§itmek, duymak

Cl. 31 i. -0 10, 32it- etmek (yardunCl fill)

1 ey i. -er1. 12 (c~ i.) 6

i~ i~, i~ kIslm i. -eyimL +inde 2, 66, 70 (§erQ i.) 32

~- i~mek L -ei. -e 56 (burtic L) 15

il]san bagI§, ihsan (lJarab i.) 36L 51 (dacvet i.) 64

iki iki i. -eleri. Hi 17 (niyaz i.) 41

ikinci ikinci (naz L) 41i. 33

i~im iklim, bOlge ~ ka;i.34 ~. 66i. +e 47 ~ nezamani. +iifi 32 ~. 3

il iilke, memleket

_-",Ao:..'U"",".'-'Tu:U....rki..."y=a~tA....r..=as.."tJ....rm=a=la.....rl....E""D=Sti=·tU=S"'-U"""De=rg~i"'-si--"Sa=V!=13'---""'En....".,ur'""'u=m-"-19""'9"'-9 ----:-43-

kamil olgun, kamilk. 52

lpunu hep, bfitiin~. 13, 16, 25, 58~. +SI 42~. +sm 70

lpmdI1 kandil1}. +ile 46

lpn humr, makam~. +mda 53

~yu hangi~. 34

~~ kaza1}-YlZamane 11

keklik keklikk.56

keyvan Ziihal (Salim) gezegenik.17

lrez defa, kezk. 7,69

Pl- klimak (yarduncl fill)~. -dum

(terciime ~.) 71~. -a

(abad 1}.) 59(nu~eti ~.) 61(ebedan 1}.) 54«inayet 1}.) 50

~. -alar(tenaceum 1}.) 43

1}. -aydum(nal;tlira 1}.) 47

1}t1tf ktlt~

~. 20Jpran oldiiriicii hastahk Salglfl1

~. 12~- kmlmak:, yok olmak:

~. -a 42./pz 01- kIt olmak., az olmak

1}. -a 31.lei ki

k.8,57,60,66,67,69kim (1) ki

k. 3,6, 24, 39,44,63,70...

kim(2) kimk.13k. +e 47

kimesne kimsek. 8k. +ye 49

kirman iran'da Hazar denizi ileUmman Denizi arasmda bityerachk. 24

k~i ki~i

k.51k. +lerlifi 29

1}0p- kopmak, aynlmak1}. -a(fitneler 1}.) 5

1}oy- koymak1}. -a 53

1}oyun koyun1}. 56

1}urt kurt1}.+tla 56

~vvet kuvvet, giiS;1}+i 61

kiillI tamamenk. 26

~ yin'in guney bOlgesineverilen adm.58

magnb batt, battda Kalan iilkelerm.21

m~~ dogu, doguda Kalan iiIkelerm.21

~3ni mana,anlamm.2

mehdi mehdi, ktyamette yeryiiziinegelecegi saylenen ki~i

m.57memo heybetli, korkun~

m.12merd ki~i, adam

m. -i l)akIm 12m. -i dIn 60

....J.K.~K~lIk!!o!t~eki~·Di!.:.:...!.A~h~m!!.!ie:l!d-:!.i~D.e!Ail..!'D!!!ini!.,;C~A!!!m!!lia!2!sb!2Dw.AmlW:-t~Ttkl.rs;~lil!!l·mwe~siw:v.!o.e""D!:!i1i,-- -44-

merrib Merih yl1dlZlm.17m. +a 38

mescid mescitm. +i 59

mrrdfn Mardinm.26

milk miilk, tilkem. -i Iran 22

mrran beylerm.37

miyane 01- iyi olmak; arada olmakm. -a 30

niiz8n Ol~, tartJ.m. 48, 4

muc~ aSl.hru~, asmm.46

m~01- biti~mek, yakla§makm. -a 17

mur Timurm.8

m~tl Musulm.26

mU''teber itibarh, saygmm.7

mfibeddel 01- degi§tirilmek, degi~mekm. -a49

milliik meliklerm. u selatIn 36, 53

miistaJPm 01- dogro olmak, diizolmakm. -a49

miisiilmiinbk miisltirnanhkm. 31,61

lllii§kil 01- gilC olmak, zor olmakm. -a 25

mii§t.erl Mars, Jiipiterm. 37,38,48

n~a<n~Pl- bakmakn. -aydum47

na'un bollukta y~aYl~(gUld-l n.) 50

namaz namazn. 59

nii?Jr 01- bakmak, gBrmekn. -a 38

naz it- naz yapmak, dive yapmakn. -eler 41

n~ it- yazmak, maya koymakn. -di 67

ne nen. 10,21,22,34,44,47,70

nebt nebi, peygambern. 65, 68, 73

new topluluk, cemaatn. 23

n.evcUviin taze, gen~, delikanhn. 54

nice nice, nasiln.72n. +ler 23

nibiin gizli(Carz-! n.) 63

ni§iine 01- belirtisi olmak, ni§anoImakn. -a 19

nite nastln.62

nitekim nitekimn. 46

niyaz it- yalvarmak, yakarmakn. -eler 41

~ nizam, dilzenn. 40n. +1 39 3

no~ 01- eksilmek, eksilc olmakn. -a 8

n'ol- neolmakn. -ur44n. -aydJ. 45

n1J¥d. yardunn. +i 61

o 0 (~allls zamiri)o. 45

000 OMo. 70

_..aA,,"",U!<..l··.'-O!!To.!:!U.!.!rki!.!,;·Yt:.!!a~t A~rl.!!ac2!stI!!.r.!!!m!!!Jal~an~E.!!!Ds!.!!ti~tu~sil~D~el:.!.rg~isii!!j ....S!!!.aYl!J-"'13!!......!lE~rz~u.!.!ru!.!!m!Ll~99~9~ --=-45-

o~ ok p.4S0.20

01 o (~aret srfatJ.) ral;ut rahat, huzur0.44,45,50,64 r. 43

01 o(zamir) raQim esirgeyen, aCIyan Allaho. 59, 61, 63, 67 r.50ana 24 raQmet acuna, esirgemeanda 15 r. +i 3andan61 ravi.a bah~e, ~imenlik yeram 13,71 r. +sma 65anuii 11, 12, 34, 53 rliz SIf, gizli §eyo. +dur 3 r. -1 nman 63

01- olmak reb~ii'l-evvelilkbaharo. -liT 69 r.14o. -sa 10, 60 resiil resul, peygambero. -a 4,5,7,8,9, 11, 12, r.6O

14, 15, 16... r. +iiii 51o. -alar 42 rev3fiZ ~ia mezhebinin ifrata k~ano. -ursa 34, 35, 47, 70 kolundan olan kimselero. -aydum 45 r.42o. -maya 49 revlin. yilrUyen,gjden,akano. -an 29 r.63

olar onlar rUm Anadoluo. +uii 1 r. 18o. +dan 18 r. +ile 58

otur- oturmak. rfi.§en aydm, parlak; bellio. -a 59 r. 63,67o. -anlarnii. 30 riizigar rlizgar

otuz· otuz r.72o. 69

SlfOOet mutluluk, saadetfSktl§ .;ok, fazla s. +de 52

O. 7 ~b-cemaI gi1zellik sahibiOZ oz, kendi s.64

O. +i 44 ~ sabra, ~ols. 13

padi§iih padi§ah ~an- sanmakp. +lar 25 ~. -asm

pile pak, temiz selciz semp. 42, 52 s. 57,69

pes §imdi, 0 halde, oyleyse; seksen seksensoura; bundan dolayt s.4p. 7,12,20,33 selam selam

peygamberI peygamberle ilgili s. 65, 73

.....!:K.~K£!iSk~te~ki~·n!.:.:...!lAlo.!!h~m~edO!::-I!...!·DallL!..i'~Di:2.n~Ccf!Jim~a!!l1!s:wbn~ll~m~e~T~er~c:n~m!!lle...si-"v>:..eD~i"",Ii -46-

selapn sultanlars.53s. -i dehr 36

serfiraz benzerlerinden iistiin olans. 59

serseri serseri, ba§lbo§

s. 18seyyidli'l-miirselin peygarnberlerin

efendisis. 3

sip8h askerS.-1 fuenk 15

siret hal tercfimesi, bir kimseninahlalas. +i 52

sOZ soz, kelams.2s. +i 71s. +ler 72

~u su~. 56~. +ymdan 51

sOT- siirmeks. -mediim 11

§ah §ah,padi§ah§. -I ~alPb-eemal64

§ahvar §ah gibi, §aha yakl§acak§ekilde§.66

§ar §ehir§.5

§cln' §ehir§.36§. -i mrrdi'n 26

§em" mum§.46

§ft' din kaideleri§. fi islam 58

FI} it- ~tk1amak, yorurnlamak:§. -eyim 32

§ern01- §erefli olmak, mfibarek olmale§. -a 33

§iIaz Basra KBrfezi yakmmda biryer§.24

§oyle §oyle§.63

§Ur verimsiz yer§. u §ar 5

§i:Ire ~orak, verimsiz toprak§.62

tat dagt. 13,27, 30

tabd tahtlt. 31

tarnam tarnamt. 9, 68

tarnam 01- tamamlamakt. -a 40

tiiiib tariht. -i hieret 57

tatar Tatart. +uii 16

1ii2e tazet. 54, 62

telxfil 01- degi§tirmekt. -a 4

ten tent. +Ierinde 16

tena«um Ipl- nimetlendirmek, nimeti¥inde ya§atmakt. -alar 43

terciime)pl- terelime yapmak, terciimeetniekt. -dum 71

ters terst. Ii bIm 39

~ogan dogant. +Ila 56

~ol- dolmakt. -a 5, 14

toJlf3lf toprakt. +1 28

toptolu dopdolu

t· 43

_~A,,-,.U",,'......T~il:.:rki::J·y""a~tA~r""as,.,.tJ:.:.rm=al:::an",-=En=s:=titl1=sli,-,· D::.:e""rg-=is:::..i..:;:S;::,aYI=13"-=E::.:rzu:.::.r:..:u:.::.m,-,1",,9,,,,99~ -47-

tur- dunnak vell fakat, lakint. -aeal!: yiri 27 v.30,44t. -ur 46 velikin ve1a1dn, lakin

mran Turan, yer adI v. 33, 36t. 18 vent' haramdan~mma

tOdd ~e v.41t. +ye 71 vucUd vticut, beden, varhk.

v. +IDda 8u ve vii ve

u. 5, 13, 15, 16, 18,22,23, v. 10, 15, 28, 33, 6750,53

ury- ~mak ya evlat, yakm ?u. -a 56 y. +sma 40

~- u~nmak, rengi kat,;mak yiidigar 01- armagan olmaku. -a 13 y. -a 72

um- ummak, limit etmek yatI dfi~man

u. -ardl 70 y. 28ll§ i~e y~ yalon

u. 71 y. +dur 57yal!:m 01- yakl3§mak

U ve y. -sa 60ti. 12, 17,20,23,24,25,26, yaiia yine, tekrar

27,39,43... y. 24

~ tit,; yasemen yasemen, ~i~ek ad!ii.68 y. 62ii. +e 69 yay yay

Ut,;Unci tiCUIKii y.+l1a 20ii. 33 yehab 01- harap olmak, bozulmak

Omid iimit y. -a26ti. 39 yemen Yemen, Arap yaf1IDadasmda

iizre iizere yer amii. 16 y. 26

yen~ yenget,;v$ zaman y. 17

v. -j zeval 64 yeiigirek: daha b~imli, daha dtizgtin ?var meveut, var y.35

v. 66 ye¢b Medine·j Mtinevvere'ninv. +mufi 25 miisltimanlIktan oneeki ad!

var- varmak, gitmek y.28v. -a 37,48 yl1 yl1

ve ve y.4, 10, 68v.9 y. +da 69

vebal gunah, ~iddet yim yedi{7)v. ii ziyan 01- 29 y. 4,10,32,47,68

----"K........"KO!!lJk~te~ki...·n.....:.LA!U!hWJm~ed!!::-!...!iD!!.!i!!.i'.!.!inj!.!!n~C:.!!.im!!!li!as!!Lbn!!!i!!!m~l:~T.Eer[!i.cu!l!"m!!!e~si~v!:..e·M.D!!!i1i'-- -48-

yidinci yedinci yfiz(2) yliz, surat

y.35 y. 37, 53

rig 01- listOn almaky. -a 35 zaIpl <Ziihal Ztihal ytldlZl

yigane biricik, tek z.38

y.1O i:£tf01- zaytflamak, zaytfhale gelmek

yigin fistiin, kuvvetli z. -a 33

y. 52 zamane zaman, vakit, devir

yir yet z. 11,57

y.+i27 tamir goniilde gizli alan SIr

y. +e 53 '1..67

y. +de 62 zenbil zenbil

yiryiizi yeryi:lztl z. +ile 46

y. +n 21 mval ogle

yitmi~ yetmi§ (70) (v~-iz.)64

y.68 ziyade fazla, ziyade

yiiri- yiiriimek z.7l

y. -ye 56 ziyan ziyan, zarar

yo\': yok z. 29, 49

y.24,6O ziihd takva, kendini kulluga venne

yfiz (1) yfiz (100) z. +ile 41y. 4, 7, 10, 57, 68, 69