ao tutanak analİzİ - 26. dÖnem mİlletvekİllİĞİ genel seÇİmlerİ 1 kasim 2015

7/24/2019 AO TUTANAK ANALZ - 26. DNEM MLLETVEKLL GENEL SEMLER 1 KASIM 2015

1/6

1

26. DNEM MLLETVEKLL GENEL SEM, 1 KASIM 2015

TUTANAK ANALZ

9 Kasm 2015-Ankarann Oylar (AO) 2014 mahalli idareler genel seimlerinden bu yana tutanak analizleri

yapmaktadr. AO analizi YSKnn resmi seim sonu kaytlar iin esas ald sandk sonu tutanaklarnn

incelenmesine odaklanmaktadr.

Analiz, yurtiinde oy kullanlan174.648 sandktan tabakalandrlm rassal rnekleme yntemiyle belirlenen

1.033 sandkta gerekletirilmitir. Sandklar BBS Dzey 2 blgelerine gre tabakalandrlm ardndan her

bir tabakadan rnekler rassal olarak belirlenmitir. rneklemin temsil gc %95 gvenilirlik dzeyinde +-

%3tr. rnekleme seilen sandkta partilerin aldklar oylar AKP %50,5, CHP %24,8, MHP %12.1, HDP %10,1

olarak gereklemitir. Partilerin elde ettii seim sonular ise yurtii sandklarnda Anadolu Ajans

verilerine gre srasyla %49,3 - %25,6 - %12 - %10,5 olarak gereklemi olup rneklem hatasnn sandk

sonular asndan +-%3ten de kk gerekletii sylenebilir.

AO analizi seim kanunu ve ilgili genelgelerdeki kurallarn sandk sonu tutanana ne lde yansdna

ilikindir. Son iki ylda gerekletiriken drt byk seimde yaptmz analizlerde tutanaklarn byk lde

genelgelerdeki kurallara uyulmadan geliigzel doldurulduunu grmekteyiz. Seim raporlama

brokrasisinin azaltlmas, basit amakurallara sk skya bal bir sonu bildirim sistemi oluturulmasnn

seim gvenliine nemli katklar salayacan dnmekteyiz.ncelediimiz rneklemin %98inde

tutanaklar toplam tutarszlklar, eksik mhr, hatal geersizlik gerekesi gibi kusurlardan en az bir tanesine

sahiptir. ncelenen 1.033 tutanaktan yalnzca 24 tanesinde kusura rastlanmamtr.


2/6

Ankarann Oylar26. DnemMilletvekillii Genel Seimi, 1 Kasm 2015

Tutanak Analizi

2

1.Mevzuata gre tutanaklar sandk kurulu bakan tarafndan imzalanr ve mhrlenir denilmesine

ramen tutanaklarn %15i*mhrszdr. Cumhurbakanl seimlerinde yine Trkiye genelinde bir

rneklemle yaptmz analizde bu oran %21 olarak gereklemiti. Bununla birlikte bir sandk sonu

tutanann mhr tamasnn anlam tutana doru kiilerin doldurduunu dorulanmasdr. Dolaysyla

mhrnokunur olmas, zerindeki ile ve sandk numaras bilgilerinin sandk bilgileri ile tutarl olmasgerekir. Mhrlerin %76snda ile isimleri, %92sinde sandk numaralar okunamamaktadr. Bu haliyle

mevcut boyut ve kalitesiyle mhr kullanmak fiilen anlamszdr. Okunur mhrler iinde tespit ettiimiz 16

sandk tutanandaki mhrde (tm tutanaklarn %2si) farkl sandk numaralar yer almaktadr.

2.Sandklarn %9unda 4, %35inde 5, %39unda 6, %17 sinde 7 olmak zere sandk bana ortalama 5,6

sandk kurulu yesi (bakan dahil) grev yapmtr. Bir sandkta sadece sandk kurulu bakannn imza

att, bir sandkta da seimin balamas iin yetersiz say olan sandk kurul yesi tespit edilmitir.

zmir ili 1316 nolu sandk tutanann imzablm. Tutanak sadece sandk kurulu bakannn imzasyla ile seim kuruluna teslim

edilebiliyorsa imza atmann ne anlam var? Ya da tutanaktaki mhr okunamyorsa, mhr kullanmann ne anlam var?

3.Tutanaklarn te birine yaknnda (%27) dzeltme yaplmtr.Dzeltme yaplan tutanaklarn drtte

nde dzeltmelerin paraflanmad saptanmtr.

4.Semenlerin oy kullanmalarnn ardndan attklar imzalarn saylmasyla belirlenen oy kullanan

semenlerin toplam says (3); sandk semen listesinde yazl olup oy kullanan semenler (1) ile sandk

semen listesine kaytl olmayan ancak kanun gerei YSKdan temin edilen belge ibraz edilerek oy kullanan

semen saysndan (2) olumaktadr. Tutanaklarn %8inde bu hesap tutmamaktadr, toplamlar yanl ya

da bo braklmtr.

5. Oy kullanan semenlerin toplam says (3) ile sandktan kan toplam zarf says (4) ayn olmaldr. Bununla

birlikte tutanaklarn %10unda imza saysn ifade eden oy kullanan semenlerin toplam says ile sandn

boaltlmasnn ardndan yazlan zarf says tutanaa farkl geirilmitir.Bu farkllk kurallara gre zarf

saysnn semen saysndan fazla olduu durumlarda fazla saydaki zarfn rastgele seilerek imha edilmesinigerektirmektedir.

6.Sandk kurullar ile seim kurulundan teslim alnan ve kullanlmayarak artan zarf ve oy pusulalarn

tutanaa geirirler. Bu ikisi arasndaki fark oy kullanan semen says kadar olmaldr. Bununla birlikte

kullanlan zarflar %10 orannda; kullanlan oy pusulalar ise %13 orannda oy kullanan semen says ile

tutarllk gstermemektedir.


3/6


Tutanak Analizi

3

7. Oylar saylrken itiraz edilen pusulalar saym bittikten sonra deerlendirilmek zere bir kenara ayrlr ve

itiraz edilen pusulalar deerlendirilir. Geerli oy pusulalarnn toplam (9) itiraz edilmeksizin geerli saylan

(7) ve itiraz zerine geerli saylan veya hesaba katlan (8)oy pusulalarnn saysndan oluur. Tutanaklarn

%12sindetoplamlar tutarszdr ya da eksik doldurularak bo braklmtr.

8. Kullanlan oy pusulalar ile adaylarn aldklar oylar birbirine eit olmaldr. Tutanaklarn %5inde geerli

oy pusulalarnn toplam ile siyasi parti ve bamsz adaylarn aldklar oy toplamlar birbirini

tutmamaktadr.

9. Geerli zarflar (6) ile geersiz zarflarn (10) toplam oy kullanan semen says ile ayn olmal eer

sandktan oy kullanan semen saysndan fazla zarf ktysa bu fark eitlikten dlmelidir. %20 oranndaki

sandk sonu tutananda farkl saylarn yazm ya da ilgili blmn bo braklmas nedeniyle eitlik

salanamamaktadr.

10. Geersiz saylan ve hesaba katlmayan oy pusulalar toplam (14), tutanaa gre geersiz saylan zarfsays (10), iinden oy pusulas kmayan zarf says (11), geersiz saylan (12) ve hesaba katlmayan (13) oy

pusulas saysna eit olmaldr. Tutanaklarn %20sinde toplamlar tutmamaktadr ya da tutanan ilgili

blm doldurulmamtr.

11.Geerli oy pusulalarnn toplam (9) ile geersiz saylan veya hesaba katlmayan oy pusulalarnn toplam

(14) oy kullanan semen saysna (3) eit olmaldr. Bununla sandklarn %5inde bu eitlik tutarsz

toplamlar ya da ilgili blmn bo braklmas nedeniyle salanamamaktadr.

12. Tutanaklarn %18 inde en az 1 geersiz zarf kaydyaplmtr. Geersiz zarf kayd yaplan tutanaklarn

%80inde geersizlik gerekeleri uygun yazlmamtr. %26snda geersiz zarf kayd olduu halde gereke

yazlmamtr. %37 sinde gereke yanl yere yazlmtr. rnein oy pusulas geersizlii ile ilgili gerekeler

buraya yazlmtr. %12sinin gerekeleri belirsizdir. rnein hatal kullanm gibi gerekenin bir sebep

ifade etmedii kaytlar vardr. %9unun gerekeleri ise ayrtrlamamakta, hangi sebepten ka zarfn

geersiz klnd anlalamamaktadr.**

13. Geersiz oy pusulas kayd (en az 1) tutanaklarn %83nde yaplmtr.Geersiz oy pusulas kayd

yaplan tutanaklarn %53nde geersizlik gerekeleri uygun yazlmamtr. %16snda geersiz oy pusulas

kayd olduu halde gereke yazlmamtr. %1inde bu ksma yazlmamas gereken yanl kaytlar vardr.

%18inin gerekeleri belirsizdir. rnein yanl kullanm, mkerrer, ift basm gibi gerekenin bir

sebep ifade etmedii kaytlar vardr. %21inin gerekeleri ise ayrtrlamamakta,hangi sebepten ka oy

pusulasnn geersiz klnd anlalamamaktadr.**

14. Hesaba katlmayan oy pusulas kayd tutanaklarn %12sinde yaplmtr. Oy pusulasnda herhangi bir

kusur olmad halde zarfn iinden ilgili seime ait pusula dnda herhangi baka madde kmas halinde bu

oylar hesaba katlmaz. Hesaba katlmayan oy pusulas kayd yaplan tutanaklarn %91inde geersizlik

gerekeleri uygun yazlmamtr. %64nde hesaba katlmayan oy pusulas kayd olduu halde gereke


4/6


Tutanak Analizi

4

yazlmamtr. %55inde bu ksma yazlmamas gereken yanl kaytlar vardr. %15inin gerekeleri belirsizdir.

%13nn gerekeleri ayrtrlamamakta, hangi sebepten ka oy pusulasnn hesaba katlmad

anlalamamaktadr.**

15. Tutanaklar ile YSK verilerinin karlatrmasnda da tutarszlklar bulunmaktadr. Analiz iin edindiimizsandk sonu verilerinin henz sandk baznda yaynlanmam sandk sonu paylam sistemi verileri

olmasn dikkate alarak; tutanaklarn %1inde oy kullanan semen saylarnn ve geerli oy saylarnn tutarsz

olduu tespit edilmitir.

16. Cumhurbakanl seimlerine gre kural ihlalleri kk artlar gstermektedir. AO ayn tutanak

analizini 2014 Mahalli dareler ve 2015 Haziran Milletvekillii seimlerinde Ankara dzeyinde tm

tutanaklar inceleyerek Cumhurbakanl 2014 ve 2015 Kasm Milletvekillii seiminde ise Trkiye

genelinde rnekleme alnan tutanaklar inceleyerek yapmtr. Aadaki tablo Trkiye genelinde analiz

yaplan Cumhurbakanl ve Kasm seimleri arasndaki bulgularmz karlatrmaya imknvermektedir.

Cumhurbakanl seimlerine gre kural ihlalleri nispeten kk artlar gstermektedir.

Gsterge

Cumhurbakanl

2014 Seimi

TBMM Kasm

2015 Seimi

Deiim (yzde

puan)

Mhrsz tutanak oran 21% 15% -6%

Dzeltme yaplan tutanak oran 26% 27% 1%

Dzeltme yaplan tutanaklarda parafsz yaplan

dzeltme olan tutanak oran 69% 74% 5%Tutarszlk Oran*** [Oy kullanan semenlerin

says = sandk semen listesinde yazl olup oy

kullananlar + listede kaytl olmayan ancak kanun

gerei oy kullanan semen says] 7% 8% 1%

Tutarszlk Oran [Oy kullanan semenlerin toplam

says = sandktan kan toplam zarf says] 4% 10% 6%

Tutarszlk Oran [Oy kullanan semen says =

kullanlan zarf says] 9% 10% 1%


kullanlan oy pusulas says] 11% 13% 2%

Tutarszlk Oran [Geerli oy pusulalarnn toplam =

itiraz edilmeksizin geerli saylan + itiraz zerine

geerli saylan veya hesaba katlan oy pusulalarnn

says] 9% 12% 3%

Tutarszlk Oran [Kullanlan oy pusulalar =

adaylarn aldklar oylar] 5% 5% 0%

Tutarszlk Oran [Oy kullanan semen says = 17% 20% 3%


5/6


Tutanak Analizi

5

Geerli zarflar + Geersiz zarflar]

Tutarszlk Oran [Geersiz saylan ve hesaba

katlmayan oy pusulalar toplam = geersiz saylan

zarf says + iinden oy pusulas kmayan zarf

says, geersiz saylan oy pusulas says + hesabakatlmayan oy pusulas says] 22% 20% -2%


Geerli oy pusulalarnn toplam + Geersiz saylan

veya hesaba katlmayan oy pusulalar] 5% 5% 0%

Geersiz Zarf Kayd Yaplan Tutanaklarn Oran 27% 18% -9%

Geersiz Zarf Kayd Yaplan Tutanaklarda.

Uygun yazlmayan geersiz zarf gerekesi

ieren tutanak oran 74% 80% 6%

Geersiz zarf kayd olduu halde gereke

yazlmayan tutanak oran 26% 26% 0%

Gerekenin yanl yere yazld tutanak

oran 33% 37% 4%

Gerekenin belirsiz olduu tutanak oran 11% 12% 1%

Gerekenin ayrtrlamad tutanak oran 7% 9% 2%

Geersiz Oy Pusulas Kayd Yaplan Tutanaklarn

Oran 85% 83% -2%

Geersiz Oy Pusulas Kayd Yaplan Tutanaklarda...

Uygun yazlmayan geersiz oy pusulas

gerekesi ieren tutanak oran 49% 53% 4%

Geersiz oy pusulas kayd olduu halde

gereke yazlmayan tutanak oran 14% 16% 2%


oran 1% 1% 0%


Gerekenin ayrtrlamad tutanak oran 23% 21% -2%

Hesaba Katlmayan Oy Pusulas Kayd Yaplan

Tutanaklarn Oran 19% 12% -7%

Hesaba Katlmayan Oy Pusulas Kayd Yaplan

Tutanaklarda...

Uygun yazlmayan gereke ieren tutanak

oran 67% 91% 24%

Hesaba katlmayan oy pusulas kayd

olduu halde gereke yazlmayan tutanak

oran 16% 64% 48%


6/6


Tutanak Analizi

6


oran 33% 55% 22%


Gerekenin ayrtrlamad tutanak oran 11% 13% 2%

* Oranlar tamsaylara yuvarlanmtr.

** Baz tutanaklar birden fazla kusuru ayn anda ierdiinden toplamlar %100n zerinde olabilir.

*** Tabloda tutarszlk oranlar keli parantezler iinde belirtilen olmas gerekli koullarn salanmad

tutanaklarn tm tutanaklara orann gstermektedir.

ao tutanak analİzİ - 26. dÖnem mİlletvekİllİĞİ genel seÇİmlerİ 1 kasim 2015

Documents