“1001 hatim başlıyor” - erzurumbir değil yüz değil binlerce konup göçen… genci...

El Kitapçığı

ERZURUMİL MÜFTÜLÜĞÜ

T.C. ERZURUMVALİLİĞİ

“1001 Hatim Başlıyor”

15 ARALIK - 19 OCAK

Binbir Hatim Ayı Programları

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BİN BİR HATİM

Sözlü rivayete göre Pir Ali Baba, miladi 1500-1600 yılları arasında Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönem-lerinde Erzurum Dutçu Köyü’nde (Tuzcu Mahallesi) yaşamıştır. Pir Ali Baba, âlim, fazıl, zahit mübarek bir zat olup, aynı zamanda o devrin zenginlerindendir. Pir Ali Baba “Eğer her yıl 1001 hatim okursanız Allahü Teala bu memleketi hususiyetle zelzeleden korur” diyerek sahibi bulunduğu 8 köyden 3’ünün gelirini Binbir Hatimler’in okun-masına vakfetmiş ve bu kutlu geleneği başlatmıştır. Evlerde ve mabetlerde okunan 1001 hatmin sonuncusu ise, şehrin etrafını at sırtında dolaşan iki hafız tarafından okunur ve böylece sayı binbir’e tamamlanırdı.

Birinci Cihan Harbi yıllarına kadar devam eden hatimler, savaş yılları ve sonrasında bir süre okunamamıştır. Daha sonra Erzurum Müftüsü Hacı Muhammed Sadık Solakzâde’nin gayretleriyle Binbir Hatim geleneği yeniden başlamış ve günümüze kadar gelmiştir. Pir Ali Baba’nın kabri merkeze bağlı Tepe köy ile Dutçu köyleri arasında kendi adını taşıyan Pir Ali Baba tepesi üzerinde bulunmaktadır.

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BİN BİR HATİM

Sözlü rivayete göre Pir Ali Baba, miladi 1500-1600 yılları arasında Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönem-lerinde Erzurum Dutçu Köyü’nde (Tuzcu Mahallesi) yaşamıştır. Pir Ali Baba, âlim, fazıl, zahit mübarek bir zat olup, aynı zamanda o devrin zenginlerindendir. Pir Ali Baba “Eğer her yıl 1001 hatim okursanız Allahü Teala bu memleketi hususiyetle zelzeleden korur” diyerek sahibi bulunduğu 8 köyden 3’ünün gelirini Binbir Hatimler’in okun-masına vakfetmiş ve bu kutlu geleneği başlatmıştır. Evlerde ve mabetlerde okunan 1001 hatmin sonuncusu ise, şehrin etrafını at sırtında dolaşan iki hafız tarafından okunur ve böylece sayı binbir’e tamamlanırdı.

Birinci Cihan Harbi yıllarına kadar devam eden hatimler, savaş yılları ve sonrasında bir süre okunamamıştır. Daha sonra Erzurum Müftüsü Hacı Muhammed Sadık Solakzâde’nin gayretleriyle Binbir Hatim geleneği yeniden başlamış ve günümüze kadar gelmiştir. Pir Ali Baba’nın kabri merkeze bağlı Tepe köy ile Dutçu köyleri arasında kendi adını taşıyan Pir Ali Baba tepesi üzerinde bulunmaktadır.

Bir değil yüz değil binlerce konup göçen… Genci yaşlısı, kadını erkeğiyle ilâh-i vahyi, Allah’ın en çok sevdiği amellerden birini gerçekleştiren bir şehir… Ve onun bu güzel ameline aracılık eden Binbir Hatim geleneği. Evet, yaklaşık 500 yıllık bu güzel amelin, şehrimize has binbir hatim mevsiminin bir kez daha arifesindeyiz. Yine diller, gönüller, genç dimağlar, hassas kalpler Yüce Kur’ân’la buluşacak. Nice hazan eşiğinde hüzünlü gönüller Kur’ân’ın hayat iksirinden yudum yudum tadacak. Yine dolup taşacak Ayaz Paşa Camii seher vaktinden kuşluk vaktine kadar. Beş vakit namazın önünden ve ardından şehrin dört bir tarafındaki mabetler Kur’ân tilavetiyle nurlanacak. Hasılı bir şehir bütün olarak Kur’ân okuyacak.

Ve Ayazpaşa Camii… Örtünüp bürünenlerin “kalk” emrinden sonra koşuştukları kutlu mabet… Bir aziz şehrin toplu amelinin ruhaniyetli mekânı… Tertîl üzere bir tilavetle dolup taşan mümin gönüller otağı: Ayazpaşa Camii… 140 yıl önce (93 Harbi), Müezzin Abdullah Efendi’nin, “mâbedinin göğsüne nâmahrem eli değmesin” diye minaresinden haykırdığı bu ulvi yapı, şimdilerde manevi diriliş muştularıyla dolup taşıyor seher vaktinden kuşluk vaktine kadar… Bu Mâide-i Rahman’da yer bulmak için, gecenin karanlığında yan yana yürüyor dedelerle torunlar, babalarla oğullar… Hızlı ama vakarlı bir varışla ulaşır bu huzura şehrin dört bir yanından genç hafızlar… Narin vücutlarını daha da küçültür aksakallı dedeler yer açmak için yeni gelenlere… Yağız delikan-lılar yer verirler usulünce büyüklere… Huşu ile diz çökerken Kur’ân bülbülleri, tatlı bir huzurdur saran hassas gönülleri…

Bir ibadet şuuruyla dağıtılan mushaf-ı şerif cüzleri, “rahmeti sonsuz, merhameti sınırsız Allah’ın adıyla” tilavet edilirken, sekînet ve rahmettir onların Rahman’dan tek dilekleri… Evet, adı “binbir hatim”dir ama ilahi kelamın sonsuz nuruyla coşan yürekler her nefeste çoğaltır hatm-i şerifleri şehre yağan kar taneleri kadar… Hira dağının çocuklarının Palandöken dağındaki yankısıdır işitilen o sesler… Dervişağa, Ulu Cami, Lalapaşa, Gürcükapı dört bir yandan zikre koşan kardeşler…

Zemheri ayında sımsıcak gönüller “âmin” derken hep birlikte hatm-i şerif duasına, gün doğmuştur artık… Helal kazanç için soğuktan buz kesecek eller işe koyulur usul usul… Rablerinin zikrine kulak verenler için elbet yakındır vusûl… Heyy gidi yiğit dadaş! Sıra sende, haydi sen de gel ilâhi kelâma gönlünü bu sofrada aç… Elif-Lâm-Mîm. Bi hürmet-i Tâ-Hâ ve Yâ-Sîn.

AYAZPAŞA CAMİİ

Ve Ayazpaşa Camii… Örtünüp bürünenlerin “kalk” emrinden sonra koşuştukları kutlu mabet… Bir aziz şehrin toplu amelinin ruhaniyetli mekânı… Tertîl üzere bir tilavetle dolup taşan mümin gönüller otağı: Ayazpaşa Camii… 140 yıl önce (93 Harbi), Müezzin Abdullah Efendi’nin, “mâbedinin göğsüne nâmahrem eli değmesin” diye minaresinden haykırdığı bu ulvi yapı, şimdilerde manevi diriliş muştularıyla dolup taşıyor seher vaktinden kuşluk vaktine kadar… Bu Mâide-i Rahman’da yer bulmak için, gecenin karanlığında yan yana yürüyor dedelerle torunlar, babalarla oğullar… Hızlı ama vakarlı bir varışla ulaşır bu huzura şehrin dört bir yanından genç hafızlar… Narin vücutlarını daha da küçültür aksakallı dedeler yer açmak için yeni gelenlere… Yağız delikan-lılar yer verirler usulünce büyüklere… Huşu ile diz çökerken Kur’ân bülbülleri, tatlı bir huzurdur saran hassas gönülleri…

Bir ibadet şuuruyla dağıtılan mushaf-ı şerif cüzleri, “rahmeti sonsuz, merhameti sınırsız Allah’ın adıyla” tilavet edilirken, sekînet ve rahmettir onların Rahman’dan tek dilekleri… Evet, adı “binbir hatim”dir ama ilahi kelamın sonsuz nuruyla coşan yürekler her nefeste çoğaltır hatm-i şerifleri şehre yağan kar taneleri kadar… Hira dağının çocuklarının Palandöken dağındaki yankısıdır işitilen o sesler… Dervişağa, Ulu Cami, Lalapaşa, Gürcükapı dört bir yandan zikre koşan kardeşler…

Zemheri ayında sımsıcak gönüller “âmin” derken hep birlikte hatm-i şerif duasına, gün doğmuştur artık… Helal kazanç için soğuktan buz kesecek eller işe koyulur usul usul… Rablerinin zikrine kulak verenler için elbet yakındır vusûl… Heyy gidi yiğit dadaş! Sıra sende, haydi sen de gel ilâhi kelâma gönlünü bu sofrada aç… Elif-Lâm-Mîm. Bi hürmet-i Tâ-Hâ ve Yâ-Sîn.

AYAZPAŞA CAMİİ

Son cumada yapılan hatim merasimi ise çevre illerden, ilçel-erden ve köylerden gelen vatandaşlarla Ulu Cami'de gerçekleşti-rilir. Vaazlar verilir, aşr-ı şerifler okunur. Tilavet secdeleri ile ilgili ayetler teker teker okunarak yeniden cemaatle birlikte secdeler yapılır. Tam bir bayram havası hakim olur. Birlik ve vahdet ruhu yeniden canlanır, hatıralar yâd edilir, gözyler yaşarır, kalpler titrer, eller duada milletimize, memleketimize ve bütün islam alemine dualar edilir. Bir dahaki yılın hasreti hemen töreni müteakip konuşulmaya başlanır.

Kısaca 1001 hatim okuma geleneği dini ve milli duyguların canlı tutulduğu, kulluk şuurunun ete kemiğe bürünmüş bir ruh halidir. Geçmişi rahmet ve hayırla yâd ederken, geleceği daha güzel bir şekilde inşa etme gayretidir. 1001 hatim, Allah kelamının dillerde terennüm edilerek gönüllere ve topluma dalga dalga yayılmasıdır.

Hz. Peygamberin 9 zilhicce (Mart) 632 yılı Cuma günü Veda hutbesi'nde buyurduğu, "Size iki emanet bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldıkça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. Bu emanetler Allah'ın kitabı Kur'an ve O'nun Peygamber'inin (s.a.s) sünnetidir." ifadelerinin yıllar sonra fiili bir tatbikidir 1001 hatim.

Ve Son Cuma

Son cumada yapılan hatim merasimi ise çevre illerden, ilçel-erden ve köylerden gelen vatandaşlarla Ulu Cami'de gerçekleşti-rilir. Vaazlar verilir, aşr-ı şerifler okunur. Tilavet secdeleri ile ilgili ayetler teker teker okunarak yeniden cemaatle birlikte secdeler yapılır. Tam bir bayram havası hakim olur. Birlik ve vahdet ruhu yeniden canlanır, hatıralar yâd edilir, gözyler yaşarır, kalpler titrer, eller duada milletimize, memleketimize ve bütün islam alemine dualar edilir. Bir dahaki yılın hasreti hemen töreni müteakip konuşulmaya başlanır.

Kısaca 1001 hatim okuma geleneği dini ve milli duyguların canlı tutulduğu, kulluk şuurunun ete kemiğe bürünmüş bir ruh halidir. Geçmişi rahmet ve hayırla yâd ederken, geleceği daha güzel bir şekilde inşa etme gayretidir. 1001 hatim, Allah kelamının dillerde terennüm edilerek gönüllere ve topluma dalga dalga yayılmasıdır.

Hz. Peygamberin 9 zilhicce (Mart) 632 yılı Cuma günü Veda hutbesi'nde buyurduğu, "Size iki emanet bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldıkça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. Bu emanetler Allah'ın kitabı Kur'an ve O'nun Peygamber'inin (s.a.s) sünnetidir." ifadelerinin yıllar sonra fiili bir tatbikidir 1001 hatim.

Ve Son Cuma

Hafızları binbir hatim okurlarNur-i Kur’ân enharına akarlarNüzul-i merhamet-gâhe bakarlarMevla’ya emanet olsun Erzurum

Binbir hatim nuru Arş’ı doldurmuşBela musibeti yerden kaldırmışDüşmanları kahreylemiş öldürmüşMevla’ya emanet olsun Erzurum

Kerem-i Kerim’den oldu inayetBinbir hatim beldemizde kırâetGönlümüze doldu nûr-i şeriatMevla’ya emanet olsun Erzurum

Rabbim hıfzeyleye düşman şerrindenGazab göstermeye berr ü bahrindenHususa ki Erzurum’un şehrindenMevla’ya emanet olsun Erzurum(Alvarlı Efe Hazretleri)

Tarih: 15 Aralık 2017 - Yer: Pir Ali Baba Türbesi - Saat: 10:00

Açılış Programı;Pir Ali Baba Hazretleri tarafından 500 yıl önce başlatılan geleneğeuygun bir şekilde açılış programı yapılacaktır. At sırtındaki hafızların Kuran-ı Kerim okumasıyla başlayan 1001 Hatim geleneğinin yeniden canlandırılması ve yapılan dua ile 1001 Hatimlerin başlaması.

Hafızları binbir hatim okurlarNur-i Kur’ân enharına akarlarNüzul-i merhamet-gâhe bakarlarMevla’ya emanet olsun Erzurum

Binbir hatim nuru Arş’ı doldurmuşBela musibeti yerden kaldırmışDüşmanları kahreylemiş öldürmüşMevla’ya emanet olsun Erzurum

Kerem-i Kerim’den oldu inayetBinbir hatim beldemizde kırâetGönlümüze doldu nûr-i şeriatMevla’ya emanet olsun Erzurum

Rabbim hıfzeyleye düşman şerrindenGazab göstermeye berr ü bahrindenHususa ki Erzurum’un şehrindenMevla’ya emanet olsun Erzurum(Alvarlı Efe Hazretleri)

Tarih: 15 Aralık 2017 - Yer: Pir Ali Baba Türbesi - Saat: 10:00

Açılış Programı;Pir Ali Baba Hazretleri tarafından 500 yıl önce başlatılan geleneğeuygun bir şekilde açılış programı yapılacaktır. At sırtındaki hafızların Kuran-ı Kerim okumasıyla başlayan 1001 Hatim geleneğinin yeniden canlandırılması ve yapılan dua ile 1001 Hatimlerin başlaması.

1001 HATiM OKUNAN CAMiLERSaime Hatun Camii

Solakzade CamiiPiralibaba CamiiSuataslan Camii

Fatih CamiiKöşk Camii

Sakıp Efendi CamiiHamidiye Camii

Çırçır CamiiKavak Camii

Şerefiye Camiiİlhamiye Camii

İhmal CamiiKardeşler CamiiDervişağa Camii

Yukarı Mumcu CamiiDere Mahallesi Camii

Hilalkent CamiiVeysel Karani Camii

Dumlu Merkez CamiiAyazpaşa Camii

Nişancı CamiiKöseömerağa Camii

Cennetzade CamiiDumlu Çarşı Camii

Dadaşkent Merkez CamiiHacı Hüseyin Efendi CamiiHz.Ebubekir CamiiÇarşı CamiiHacı Salih EfendiCemale CamiiEbu İshak CamiiGüneş CamiiMuhammet Lütfü Efendi CamiiMaksut Efendi CamiiPalandöken CamiiSelimiye CamiiToki CamiiYıldız CamiiMillet CamiiAbuşoğlu CamiiBabadereli Ahmet Efendi CamiiHabibbaba CamiiHacı Ahmetbaba CamiiHacı Osman Efendi CamiiHz. Osman CamiiH.Said Kırküzer CamiiHacı Selimefendi CamiiŞehit Muratellik CamiiYavuz Sultan Selim Camii

21 ARALIK 2017 iBRAHiM ERKAL DADAŞ KÜLTÜR VE SANAT MERKEZi 19.00

MISIRLI HAFIZMUHAMMED ALİ RASHED

HAFIZ ALi TEL

HAFIZ MUSA DAĞ HAFIZ YAŞAR ÇUHADAR

Kur’an Ziyafeti 21.12.2017

Kur’an Ziyafe�iKaside ve İlahilerle...

1001 HATiM OKUNAN CAMiLERSaime Hatun Camii

Solakzade CamiiPiralibaba CamiiSuataslan Camii

Fatih CamiiKöşk Camii

Sakıp Efendi CamiiHamidiye Camii

Çırçır CamiiKavak Camii

Şerefiye Camiiİlhamiye Camii

İhmal CamiiKardeşler CamiiDervişağa Camii

Yukarı Mumcu CamiiDere Mahallesi Camii

Hilalkent CamiiVeysel Karani Camii

Dumlu Merkez CamiiAyazpaşa Camii

Nişancı CamiiKöseömerağa Camii

Cennetzade CamiiDumlu Çarşı Camii

Dadaşkent Merkez CamiiHacı Hüseyin Efendi CamiiHz.Ebubekir CamiiÇarşı CamiiHacı Salih EfendiCemale CamiiEbu İshak CamiiGüneş CamiiMuhammet Lütfü Efendi CamiiMaksut Efendi CamiiPalandöken CamiiSelimiye CamiiToki CamiiYıldız CamiiMillet CamiiAbuşoğlu CamiiBabadereli Ahmet Efendi CamiiHabibbaba CamiiHacı Ahmetbaba CamiiHacı Osman Efendi CamiiHz. Osman CamiiH.Said Kırküzer CamiiHacı Selimefendi CamiiŞehit Muratellik CamiiYavuz Sultan Selim Camii

MISIRLI HAFIZMUHAMMED ALİ RASHED

HAFIZ ALi TEL

HAFIZ MUSA DAĞ HAFIZ YAŞAR ÇUHADAR

11 OCAK 2018 iBRAHiM ERKAL DADAŞ KÜLTÜR VE SANAT MERKEZi 19.00

FASLI HAFIZHİŞAM EL AZİMİ

HAFIZMEMDUH KARSLI

HAFIZ MUSTAFA KIZILCAOĞLU

Sergi Açılış22 Aralık 2017 - 10.30

Sergi Ziyaret22-30 Aralık 2017Yer: Yakutiye MedresesiSaat: 09.00-17.00

Mukaddes Emanetlerin Türkiyeye Getirilişinin 500. Yılı Anısına

.. . . . ..

Mukaddes Emanetler Sergisi

KOSOVALI HAFIZEGZON İBRAHİM

HAFIZ ERHAN METE

HAFIZ ALİ TURHAN

HAFIZBÜNYAMİN TOPÇUOĞLU

SURİYELİ HAFIZZEKİ ASELİ

HAFIZ VEYİS AĞSAKALLI

KOSOVALI HAFIZEGZON İBRAHİM

HAFIZ ERHAN METE

HAFIZ ALİ TURHAN

HAFIZBÜNYAMİN TOPÇUOĞLU

SURİYELİ HAFIZZEKİ ASELİ

HAFIZ VEYİS AĞSAKALLI

FASLI HAFIZHİŞAM EL AZİMİ

HAFIZMEMDUH KARSLI

HAFIZ MUSTAFA KIZILCAOĞLU

Sergi Açılış22 Aralık 2017 - 10.30

Sergi Ziyaret22-30 Aralık 2017Yer: Yakutiye MedresesiSaat: 09.00-17.00

Mukaddes Emanetlerin Türkiyeye Getirilişinin 500. Yılı Anısına

.. . . . ..

Mukaddes Emanetler Sergisi

(Erkekler) 19 Ocak 2018 - Yer: Erzurum Ulu Cami - Saat: 09.00(Bayanlar) 20 Ocak 2018 - Yer: Erzurum Ulu Cami - Saat: 09.00

Not: Hatimlerinizi İlçe Müftülüklerine Bildirebilirsiniz

Dua Programı

(Erkekler) 19 Ocak 2018 - Yer: Erzurum Ulu Cami - Saat: 09.00(Bayanlar) 20 Ocak 2018 - Yer: Erzurum Ulu Cami - Saat: 09.00

Not: Hatimlerinizi İlçe Müftülüklerine Bildirebilirsiniz

Dua Programı

“Ey insanlar! İşte size Rabbinizden bir öğüt, kalplere bir şifa ve inananlar için yol gösterici bir rehber ve rahmet (olan Kur’an) geldi.”

(Yunus, 57.)

“Allah evlerinden bir evde (cami veya mescit) Allah’ın kitabını okumak ve aralarında müzakere etmek için bir araya gelen topluluk üzerine huzur iner, onları rahmet kaplar, melekler kuşatır ve Allah kendi katındakilerle onları zikreder.” (Ebu Davud, Sünen, I, 336)

“1001 hatim başlıyor” - erzurumbir değil yüz değil binlerce konup göçen… genci...

Documents