ผานv/w* jL '

(นางสาวตวงพร โตะนาค)

ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประเภทวชาการ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลผปวยหนก)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลการตำเนนงานทผานมาเรอง ผลของโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอม

ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ของพยาบาลวชาชพหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง

2. ขอเสนอ แนวคดวธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน เรอง การพฒนารปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลว

ทไดรบการเจา ะคอ

เสนอโดยนางสาวคภลกษ คณศร

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล) (ตำแหนงเลขท รพก. 732)

ฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล

โรงพยาบาลกลาง สำนกการแพทย

ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประเภทวชาการ

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลผปวยหนก)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลการตำเนนงานทผานมาเรอง ผลของโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอม

ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ของพยาบาลวชาชพหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง

2. ขอเสนอ แนวคดวธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน เรอง การพฒนารปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลว

ทไดรบการเจา ะคอ

เสนอโดยนางสาวศภลกษ คณศร

ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล) (ตำแหนงเลขท รพก. 732)

ฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล โรงพยาบาลกลาง สำนกการแพทย

1. ชอผลงาน ผลของโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ของพยาบาลวชาชพหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง

2. ระยะเวลาทดำเนนการ 5 เดอน (วนท 1 มถนายน 2560 ถงวนท 31 ตลาคม 2560)3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดำเนนการ

การศกษา ผลของโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยา เครองชวยหายใจ ของพยาบาลวชาชพหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง ผศกษาคนควาแนวคด ทฤษฎ ทเกยวของ ดงน 1) ภาวะการหายใจลมเหลว 2) เครองชวยหายใจ และการหยาเครองชวยหายใจ 3) การประเมน ความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 4) แนวคด ทฤษฎ เกยวกบความร 5) แนวคดการพฒนาทกษะ และ 6) แนวคดการรบรความสามารถของตนเองสามารถสรปความรทางวชาการและนำเสนอดงน

ภาวะการหายใจลมเหลวภาวะการหายใจลมเหลวเปนภาวะวกฤตของระบบหายใจทผปวยจะตองไดรบการชวยเหลออยาง

เรงดวน เพอ!เองกนการเสยชวต เนองจากผปวยจะมอตราตายสงถงรอยละ 6-40(Markou, Mynantbefs and Baltopoulos, 2004)

ความหมาย ภาวะการหายใจลมเหลว หมายถง ความบกพรองในการแลกเปลยนกาซ มการคงของ ก าซคารบอนไดออกไซดในเลอด และมภาวะเลอดแดงพรองออกซเจน และ/หรอไม,สามารถกำจดก าซ คารบอนไดออกไซดทเกดจากกระบวนการเมตาบอลซมของรางกายออกไดทน (อนพล พาณชยเชต และวภา รชยพชตกล,2559)

สาเหตการเก ดภาวะการหายใจลมเหลว มดงน 1) โรคของระบบประสาท ต ดเช อบาดทะยก กลามเนอออนแรง การหายใจถกกดจากยาสลบ ยาพษ มอรพน เปนตน 2) โรคของปอดหรอระบบทางเดน หายใจ เชน ปอดอกเสบอยางรนแรง และมะเรงปอด เปนตน 3) โรคของระบบหวใจและหลอดเลอด เชน การ มลมเลอดอดกนทปอด และ 4) โรคทางไตททำใหเกดภาวะนาเกน (Matthay and Slutsky, 2016)

พยาธสรรวทยาของภาวะการหายใจลมเหลว ไตแก 1) การหายใจลมเหลวในการรกษาระดบ ออกซเจน คอภาวะแรงดนออกซเจนในเลอดแดง (PaO,) ลดลงตรกวา 60 มลลเมตรปรอท สงผลใหเกดการ หายใจขดข องหรอหายใจลดลง การซมซานของเนอปอดลดลง การไหลเวยนของเลอดลดไปโดยไมผานถงลม และ 2) การหายใจลมเหลวทมการคงของคารบอนไดออกไซด ทำใหภาวะรางกายเปนกรด และการกำซาบ ออกซ เจน ในเล อดลดลง และม การค งข องค าร บ อน ได ออกไซ ด อย างเน แรง (Matthay and Slutsky, 2016)

อาการและอาการแสดงทางคลนก มดงน 1) ระดบออกซเจนในเลอดตากระตนศนยการหายใจ ทำ ใหผปวยหายใจเรว หอบ มการทำงานของการหายใจเพมขน และ 2) อาการแสดงของคารบอนไดออกไซดใน เลอดสง ม อาการเปลยนแปลงทางระบบประสาทสวนกลาง และหลอดเลอดขยายตว อาการทพบบอย คอ หายใจหอบเหนอย ปวดศรษะ สบสน งวงซม (ทนนชย บญบรพงศ, 2558)

การรกษาผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทม คๆๅมร'นแรงจำเปนตองพงพาเทคโนโลยทๅงดๅนการแพทย เพอรกษาชวตในกรณ ดงน 1) ผปวยทมภาวะคงของคๅรบคนไดออกไซด มการระบายอากาศลดลง ตองชวยหายใจโดยตงเปาใหไตคาของคารบอนไดออกไซดใบเลอดปกต 2) ผปวยทมพรองออกซเจนระดบ รนแรงจำเปนทจะตองไตรบการบำบดดวยออกซเจนทางหนากาก ล าไม,ไตผลจงใสทอหลอดลมคอและใช เครองชวยหายใจแรงตนบวก และ 3) ผปวยทมการอดกนของทางเดนหายใจสวนลาง ควรรกษาระดบภาวะคง ของคารบอนไดออกไซด ทจะทำให pH ใกลเคยงปกตทสด (ทนนชย บญบรพงศ, 2558)

การพยาบาลผปวยทมภาวะหายใจลมเหลว และไตรบการรกษาดวยเครองชวยหายใจ คอ 1) การดำรง ไวซงทางเดนหายใจโลง และเสมหะไม,เหนยวโดยการใหความชนทเพยงพอ การดดเสมหะ และการจดทาเพอ ระบายเสมหะและใหยาขยายหลอดลม 2) ลดการเกดการหายใจลดลงจากการใสเครองชวยหายใจ โดยการตรวจวด ปรมาตรอากาศทไหลเชาหรอออกจากปอด 3) ลดการเกดการหายใจมากกวาปกต และการบาดเจบจากแรงกด โดย การประเมน และฟาระวงการทำงานของเครองชวยหายใจ รวมทงลดความวตกกงวลของผปวย 4) ปองกนการตด เชอทวไป และการตดเชอในโรงพยาบาล โดยประเมนและคนหาแหลงของการตดเชอ เปลยนเครองชวยหายทก 48 ชวโมง ลดการแพรกระจายของเชอโดยการลางมอกอนและหลงการทำหตถการทกครง เปนดน 5) ดำรงไวซง การไหลเวยนปกต โดยการใหผปวยไดรบนาอยางเพยงพอ 6) ลดการเกดออกซเจนเปนพษ โดยลดการให ออกซเจนทมความเขมขนสง และ?) ลดพจจยททำใหผปวยเกดความเครยด และสงเสรมการปรบตวของผปวย (อรสาพนธภกด,2552)

เครองชวยหายใจ และการหยาเครองชวยหายใจว ตถ ประสงศ การใช เคร องช วยหายใจ มดงน 1) แกไขภาวะพรองออกซเจนในเลอดแดง

2) สงเสรมการระบายอากาศ 3) ใหมการแลกเปลยนกาซ 4) ลดการทำงานของการหายใจ และ 5) ชวยระบบการ ไหลเวยนเลอดทไม,คงท (Matthay and Slutsky, 2016) เครองชวยหายใจ แบงเปน 2 ชนด คอ 1) แบงตามวธใช ทไมเสยงตออนตราย โดยไมตองใสทอหลอดลมคอ หรอไมตองใสทอเจาะคอ และ 2) แบงตามแรงตนบวก เปน ชนดเครองชวยหายใจทนยมใชมากทสดใน!เจจบน (วจตรา กสมภ และอรณ เฮงยศมาก, 2560)

ขอบงชการใชเครองชวยหายใจ คอ 1) มปจจยความผดปกตของการหายใจ เชน หายใจดวยตนเอง ไมได ทเกดจากโรคตาง ๆและ 2) ความผดปกตในการแลกเปลยนกาซจากกลมโรคตาง ๆ (ทหนชย บญบรพงศ, 2558)และปญหาทพบขณะใชเครองชวยหายใจ แบงออกเปน 2 ระยะ คอ 1) ระยะเรมใชเครองชวยหายใจ เชน ผ ป วยม ความต นเล อดต าแรงด นในปอดสงข นห วใจเต นผ ดจ งหวะ เป น ต น แล ะ2 ) ระยะทใชหรออยใน เครองชวยหายใจ เชน หายใจไมเขากบเครอง อตราการหายใจเรว และอตราการเผาผลาญสง เปนตน (วจตรา ถ ส มภ และอ'เณ เฮงยศมาก, 2560)

การพยาบาล มดงน 1) ประเมนทางเดนหายใจ พงเสยงปอด และประเมนระดบความรสกตว2) ประเมนความตองการในการดดเสมหะ 3) วดและบนทกสญญาณชพ และตดตามการตรวจคลนหวใจ 4) ตดตามผลการวดคากาซในเลอด และรายงานแพทยกรณผดปกต 5) ดแลการตงเครองชวยหายใจตามแผนการ รกษา 6) ประเมนอาการตานเครองชวยหายใจ 7) ดแลใหผปวยไดรบยาตามแผนการรกษาของแพทย 8) ตดตามผล

การถายภาพรงสทรวงอก 9 )แนะนำการปฏบตตวในขณะทผปวยใสเครองชวยหายใจ และใหขอมลกบญาต เกยวกบผปวยทใสเครองชวยหายใจ 10) วดปรมาณนำเขาออกจากรางกายผปวย 11) สงเกตภาวะแทรกซอนของ การใชเครองชวยหายใจ และ 12) ประเมนความพรอมในการหยาเครองชวยหายใจ (วจตรา ก ส มภ และอรณ เฮงยศมาก, 2560)

ขอบงชในการหยาจากเครองชวยหายใจ ประกอบดวย 1) สาเหตทใชการชวยหายใจไดรบการ แกไข 2) ปรมาตรเลอดสงออกจากหวใจ 1 นาทเพยงพอ 3) กลามเนอทชวยการหายใจแขงแรง 4) คากาซใน หลอดเลอดแดงปกตโดยไม,ตองใหออกซเจนทมควาบเขมขนสง 5) ระดบความรสกตวด 6) รบประทานอาหาร และนำไดอยางเพยงพอ 7 ) ปราศจากภาวะตดเชอ ไข ซดออนเพลยและทองอด 8) ไมใชยานอนหลบหรอใช นอยลง และ 9) ไมมภาวะไม,สมดลของอเลคโตรลยท นำตาลในเลอดสง หวใจเตนผดจงหวะหรอไตวาย (วจตรา กสมภ และอรณ เฮงยศมาก, 2560)

กระบวนการหยาเครองชวยหายใจ แบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 ระยะกอนการหยาเครองชวยหายใจ เปนการเตรยม และประเมนความพรอมของผปวยทงทางดานรางกาย และจตใจ ระยะท 2 ระยะหยาเครองชวย หายใจ เปนระยะทตองตดสนใจวาจะเลอกใชวธการหยาเครองชวยหายใจแบบใด และประยกตใชกบผปวย และระยะท 3 ระยะหลงหยาเครองชวยหายใจ หลงจากผปวยหยาเครองชวยหายใจไดแลว เปาหมายตอไปคอ หยดการใชเครองชวยหายใจ และดแลใหผป วยสามารถหายใจไดเองใน 24 ชวโมง โดยไมต องกลบมาใช เครองชวยหายใจใหม (Bole et ฝ., 2007)

การประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ มดงน 1) การประเมนความพรอมทางดาน

รางกาย ประกอบดวย ภาวะทางคลนก ความสามารถในการแลกเปลยนกาซของปอด และความพรอมดาน กลศาสตรของปอด2) ประเมนความพรอมทางดานจตใจ ประเมนวาผปวยมความกลวความวตกกงวลกลวตาย กลวหายใจไมออกหรอไม, การเตรยมความพรอมตานจตใจเพอลดหรอไมใหผปวยวตกกงวลและเพมความมนใจ ใหกบผปวย จงจะสามารถหยาเครองชวยหายใจใหสำเรจได (Bums et al., 2012)

แนวคค ทฤษฎ เกยวกบความรความร หมายถง การผสมผสานขอเทจจรง ขอมลขาวสาร กฎเกณฑ หลกการ ทฤษฎ ซงมาจาก

คมปญญาของผเชยวชาญ เมอนำไปใชจะไมหมดหรอ สกหรอ แตจะงอกงามอยางตอเนอง (อภญญา จำปามล, 2550) และหมายถงขอมลและสารสนเทศทผ านการวเคราะห สงเคราะหทเปนความจรง และ นำไปใชใน กระบวนการ กจกรรม หรอการแกไขปญหาตาง ๆ (ชมสภค ครฑกะ, 2559)

ค ว าม ร แ บ ง เป น 2 ประเภท คอ 1) ค วาม ร ท ช ด แจ ง ท ป รากฏ ห ร อค วาม ร เช งท ฤษ ฎ ม อ งเห น ได ชดเจน สามารถจดทำออกมาในรปแบบของเอกสาร และ 2) ความรทผงลกในคน เปนความรทอยในตวบคคล ท ไดมาจากประสบการณทสงสมมายาวนาน มคณคาสง แตเปลยนแปลงยาก เปนความรจากการแกฝนหรอการ ปฏบต (พมพพรรณ ศลปะสวรรณ, 2552) ความร ม 4 ระดบ คอ ระดบท 1 รวาคออะไร เปนความรเชงการรบร จากการเรยน การเหน หรอการจดจำไมสามารถนำไปปรบใชในงานได ระด บ ท 2 รว ธ การเป นความรใน

ภาคทฤษฎ และนำไปปรบใชใหตรงกบสภาพงานมๅกขน ระดบท 3 รเหตผล สามารถพฒนาไดบนพนฐานของ ประสบการณในการแกไขปญหา สามารถอธบายเหตผลของการกระทำหรอไมกระทำ ระดบท 4 ใสใจกบ เหตผล สามารถนำความรมาพลกแพลง ประยกต และหยบใชไดอยางเหมาะสม (Quinn, 1992 อางใน จรประภา อครบวร, จารวรรณ ยอดระฆง และอนชต เจรญวงศมตร, 2552) และความรแบงออกเปน 6 ระดบ คอ 1) ระดบ ความร ความจำ และการระลกได 2) ระดบความเชาใจหรอความคดรวบยอด 3) ระดบการนำไปใช ไปแกไข ปญหา 4) ระดบการวเคราะห การแยกแยะสงทจะพจารณาออกเปนสวนยอยทมความสมพนธกน 5) ระดบ การสงเคราะห และ 6) ระดบการประเมนผล (พชต ฤทธ”จรญ, 2548)

แนวคดการพฒนาทกษะทกษะ หมายถง ความสามารถ (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ทกษะ หมายถง สงทบคคลทำไดด และ

แกปฏบตจนเกดความชำนาญ (McClelland, 1999) การพฒนามลกษณะสำคญ คอ 1) เปนการเปลยนแปลง ดานตาง ๆ ใหดขนหรอมความเหมาะสม 2) เปนกระบวนการเปลยนแปลงทเกดขนตามลำดบขนตอน และ ตอเนองกน 3) เปนการเปลยนแปลงทเกดขนตลอดเวลาไมหยดนง 4) เปนแผนโครงการทเกดขนจากการ เตรยมการไวลวงหนา 5) เปนวธการ การพฒนาหรอกลวธทนำมาใชใหเกดการเปลยนแปลงตามเปาหมายท กำหนด 6) เปนสงทเกดขนจรง ตองนำมาใชปฏบตจรง จงจะเกดผลตามทตองการ 7) เปนสงทเกดขนจากการ กระทำของมนษย 8) ผลทเกดขนทำใหมนษยและสงคมมความสข 9) มเกณฑหรอเครองชวด บอกไดวา ลกษณะทเกดขนนนเปนการพฒนาหรอไม และ 10)สามารถเปลยนแปลงได (สน ธยาพ ลศร ,2547)

แนวคดการรบรความสามารถของตนเองการรบรความสามารถของตนเอง หมายถง การตดสนความสามารถของตนเองตอการจดการ

และแสดงพฤตกรรมของบคคล เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ สงผลต,อรปแบบความคดและปฏกรยาทาง อารมณ (Bandura, 1986 อางใน นาฎวด จำปาด, 2554) บคคลรบรความสามารถของตนเอง ผานกระบวนการ ตาง ๆด งน 1) กระบวนการคด จะสนบสนน หรอบนทอนความพยายามทจะปฏบตภารกจตาง ๆ2) กระบวนการ จงใจ เมอบคคลคดถงผลทเกดจากการปฏบตภารกจ จะเกดความคาดหวง ซงจะเปนแรงจงใจ เพมความเชอมนท จะกระทำภารกจนนใหสำเรจ 3) กระบวนการดานอารมณ เมอตองเผชญกบงานทมความยากและซบชอน หาก บคคลมระดบการรบรความสามารถของตนเองสง จะไมเกดความเครยด ไมวตกกงวล ไมกลว และไมสบสน และ 4) กระบวนการดานการเลอก เมอบคคลประเมนหรอรบรความสามารถของตน จะสงผลไปถงการตดสนใจ เลอกทจะปฏบตหรอไมปฏบตภารกจ (Bandura, 1986อ างในนาฎวด จำปาด ,2554)4, สรปสาระสำคญของเรองและขนตอนการดำเนนการ

4.1 สรปสาระสำคญของเรองผปวยภาวะวกฤตมสาเหตหลก คอ ภาวะการหายใจลมเหลว ทำใหผป วยมภาวะแทรกซอน

เชน การตดเชอของระบบทางเดนหายใจ (Boniatti, Friedman, Castilho, Rios Vieira and Fialkow, 2011) ทำไห ผปวยไมสามารถหายใจไดดวยตนเองจงจำเปนตองไดรบการชวยเหลอโดยการใชเครองชวยบายไจเพอรคษา ชวตของผปวย (Brooks, 2007) การใสเครองชวยหายใจเปนเวลานาน ทำใหเกดภาวะแทรกซอน ผปวยจงควร

ไดรบการหยาเครองชวยหายใจใหเรวทสด (ทน''นชย บญบรพงศ, 2558) สมาคมพยาบาลผปวยวกฤตของ สหรฐอเมรกา แบงกระบวนการหยาเครองชวยหายใจออกเปน 3 ระยะ (Knebel, Shekleton, Burns, Clochesy and Hanneman, 1998 อางใน ศภลกษ คณศร, ทวศกด กสผล, ดวงกมล วตราดลย และรชน นามจนทรา. 2558) คอ ระยะท 1 ระยะกอนการหยาเครองชวยหายใจ ระยะท 2 ระยะหยาจากเครองชวยหายใจ และ ระยะท 3 ระยะหลง หยาเครองชวยหายใจ การหยาเครองชวยหายใจทสำคญ คอ ผปวยตองไดรบการเตรยมความพรอมกอนทจะทำ การหยาเครองชวยหายใจ (วจตรา กสมภ และอรณ เฮงยศมาก, 2560)

หอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง ใหการดแลผปวยภาวะหายใจลมเหลวทใสเครองชวย หายใจในป พ.ศ. 2558-2560 จำนวน 195, 211 และ240 ราย ตามลำดบ ผปวยเกดภาวะปอดอกเสบจากการใส เครองชวยหายใจ รอยละ 2.66, 1.75 และ 1.70 ตามลำดบ (ศ นยสารสนเทศและสถต โรงพยาบาลกลาง, 2560)การใสเครองชวยหายใจทำใหเกดภาวะแทรกซอนคบผปวย ผปวยจงควรหยาเครองชวยหายใจโดยเรว ทสด ผ ศ กษาจงพ ฒนาโปรแกรมการให ความรและพฒนาทกษะการประเม นความพรอมผป วยเพ อหยา เครองชวยหายใจ เพอเปนแนวทางใหความรแกทกษะของพยาบาลวชาชพ ใหสามารถประเมนความพรอม ผปวยกอนหยาเครองชวยหายใจไดอยางมประสทธภาพ

4.2 ขนตอนการดำเนนงาน ผศกษาไดดำเนนการตามขนตอน ดงน4.2.1 วเคราะหปญหาทพบจากการดแลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทใสเครองชวยหายใจ

นำมาเปนกรอบแนวคดในการพฒนาโปรแกรมการใหความรและพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวย เพอหยาเครองชวยหายใจ

4.2.2 สรางเครองมอศกษา คอ โปรแกรมการใหความรและพฒนาทกษะการประเมนความ พรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ มกจกรรม คอ 1) การใหความร 2) การแกทกษะ และ 3) การทบทวน ความรและทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจไปใชกนผปวยเปนรายโ!คคล

4.2.3 สรางเครองมอใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคล 5 ขอ 2) แบบวดความรการประเมนความพรอมผปวยเพอการหยาเครองชวยหายใจ 20 ขอ 3) แบบประเมนทกษะการ ประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 23 ขอ 4) แบบประเมนความสามารถในการประเมนความ พรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 10 ขอ และ 5) แบบสอบถามความพงพอใจ ตอการไดรบโปรแกรม 10 ขอ และตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยนำไปหาความตรง และความเทยง

4.2.4 กำหนดกลมตวอยาง คอ พยาบาลวชาชพระดบปฏบตการ และพยาบาลวชาชพระดบ ชำนาญการของหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง จำนวน 15 คน

4.2.5 ดำเนนการศกษา ตามโปรแกรมการใหความรและพฒนาทกษะการประเมนความพรอม ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ระหวางวนท 14 มถนายน ถง 31 ตลาคม พ.ศ. 2560

4.2.6 เกบรวบรวมขอมล ดงน 1) ความร ทกษะ และความสามารถ ในการประเมนความพรอม ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ กอนไตรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความ พรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 2) ความร ทกษะ และความสามารถ ในการประเมนความพรอมผปวยเพอ

หยาเครองชวยหายใจ หลงไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวย เพอหยาเครองชวยหายใจ และ 3) ความพงพอใจตอการไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการ ประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ

4.2.7 วเคราะหขอมลโดยโปรแกรมคอมพวเตอรสำเรจรป หาคาความถ รอยละ คาเฉลย สวน เบยงเบนมาตรฐาน และใชสถตทดสอบคาท (paired t- test)

4.2.8 สรปผลการดำเนนงาน จดทำเปนผลงานวชาการและนำเสนอตามลำดบ5. ผรวมดำเนนการ “ไม,ม”6. สวนของงานทผเสนอเปนผ'ปฏบต ผเสนอเปนผดำเนนการรอยละ 100 โดยมวธการดำเนนการ ดงน

ผศกษาคนควา ตำรา เอกสาร และงานวจย เกยวกบภาวะการหายใจลมเหลว เครองชวยหายใจ การหยา เครองชวยหายใจ และการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ เพอนำมา พฒนาโปรแกรมการ ใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ โดยมวตถประสงค เพอ1) ศกษาความร ทกษะ และความสามารถในการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ของ พยาบาลวชาชพ กอน และหลงไดรบโปรแกรม 2) เปรยบเทยบความร ทกษะ และความสามารถในการประเมน ความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ของพยาบาลวชาชพ กอน และหลงไดรบโปรแกรม และ 3) ศกษา ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอการไดรบโปรแกรม มขนตอนดำเนนการ ดงน

6.1 กำหนดกลมตวอยาง คอ พยาบาลวชาชพระดบปฏบตการ และพยาบาลวชาชพระดบชำนาญการ หอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง จำนวน 15 คน

6.2 สรางเครองมอทใชในการศกษา คอ6.2.1 โปรแกรมการใหความรและพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครอง

ชวยหายใจ สรปกจกรรมการอบรม ดงน6.2.1.1 กจกรรมการใหความร เกยวกบภาวะการหายใจลมเหลว เครองชวยหายใจ การหยา

เครองชวยหายใจ และการประเมนความพรอมผปวยทงทางดานรางกาย และจตใจเพอหยาเครองชวยหายใจ ใชเวลาในการใหความรครงละ2 ชวโมง

6.2.1.2 กจกรรมการ!เกทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายไจ ประกอบดวยการประเมนสภาพทวไป การประเมนระบบทางเดนหายใจ ความทนทานของกลามเนอทใชใน การหายใจ และการตรวจสอบคาความดนกาซในหลอดเลอดแดง จากการศกษาแฟมประวตผ ป วย และ!เก ประเมนความพรอมผปวยทขางเตยง นำผลการประเมนมาสรปและอภปรายรวมกน

6.2.1.3 ก จ ก ร ร ม ก ารทบทวนความร และท กษะการประเม นความพรอมผ ปวยเพอ หยาเครองชวยหายใจ ตลอดจนเสรมความรและทกษะใหกบพยาบาลวชาชพ แตละราย จนสามารถนำความร ไปใชกบผปวยในสถานการณจรงได

6.2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ6.2.2.1 แบบสอบถามความร ทกษะ และความ สามารถในการประเมนความพรอม

เพอหยาเครองชวยหายใจของพยาบาลวชาชพ ประกอบดวยตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล เพศ อาย ประสบการณ การปฏบ ต งานหอ

ผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง ระดบการศกษา ประวตการแกอบรมการประเมนความพรอมผปวยเพอ การหยาเครองชวยหายใจ

ตอนท 2 แบบวดความรการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ จำนวน 20 ขอ ขอคำถามแบบม 4 ตวเลอก กำหนดคะแนน คอ ตอบถก ให 1 คะแนน และตอบผด ให 0 คะแนน แปล ความหมายคะแนนดงน (Bloom, 1975) คะแนน 0-11 คะแนน มความรระดบนอย คะแนน 12-15 คะแนน ม ความรระดบปานกลางและคะแนน 16-20คะแนนมความรระดบมาก

ตอนท 3 แบบประเมนทกษะการประเมนความพรอมของผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 23ขอ ประยกตจากแนวคดของ Bums et ฟ., (2012) มรายละเอยดดงน การประเมนสภาพทวไป 13 ขอการ ประเมนระบบทางเดนหายใจ 6 ขอ ความทนทานของกลามเนอทใชในการหายใจ 1 ขอ และคาความดนกาซใน หลอดเลอดแดง3 ขอ ขอคำถามแบบประมาณคา 3 ระดบกำหนดคะแนนและความหมายดงน 1 คะแนน หมายถง ปฏบตนอยครงหรอไม,ปฏบต 2 คะแนนหมายถง ปฏบตเกอบทกครง และ3 คะแนนหมายถง ปฏบต ทกครง การแปลความหมาย ดงน(วเชยร เกตสงห, 2538) คะแนนเฉลย 1.00 - 1.66หมายถง มทกษะระดบนอย คะแนนเฉลย 1.67 - 2.33 หมายถง มทกษะระดบปานกลาง และคะแนนเฉลย 2.34 - 3.00 หมายถง มทกษะระดบด

ตอนท 4 แบบประเมนความสามารถในการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวย หายใจ 10 ขอ ประยกตจากแนวคดของ Bandura (1986 อางใน นาฎวด จำปาด, 2554) ขอคำถามแบบประมาณคา 5 ระดบ กำหนดคะแนน และความหมาย ดงน 1 คะแนน หมายถง สามารถปฏบตไดน อยทส ด 2 คะแนน หมายถง สามารถปฏบตไดนอย 3 คะแนน หมายถง สามารถปฏบตไดปานกลาง 4 คะแนน หมายถง สามารถ ปฏบ ต ได มาก และ 5 คะแนน หมายถง สามารถปฏบ ต ได มากทส ด การแปลความหมาย ดงน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถงมความสามารถระดบนอยทสด คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง มความสามารถระดบนอย คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง มความสามารถระดบ ปานกลาง คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง มความสามารถระดบมาก และคะแนนเฉลย 4.51- 5.00 หมายถง มความสามารถระดบมากทสด

6.2.22 แบบสอบถามความพงพอใจตอการไดรบโปรแกรม จำนวน 10 ขอ ขอคำถามแบบ ประมาณคา5 ระดบกำหนดคะแนนและความหมายดงน 1 คะแนนหมายถง มความพงพอใจนอยทสด 2 คะแนน หมายถง มความพงพอใจนอย 3 คะแนน หมายถง มความพงพอใจปานกลาง 4 คะแนน หมายถง ม ก ว า ม พ ง พอใจมาก และ 5 คะแนน หมายถง มความพงพอใจมากทส ด การแปลความหมายดงน (บญใจ ศรสถตยนราถร, 2555) คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถงมความพงพอใจระดบนอยทส ดคะแนนเฉลย 1.51-2.50 หมายถงมความพงพอใจระดบนอยคะแนนเฉลย 2 .5 1 -3 .50หมายถงมความพงพอใจระดบปาน กลาง คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง มความพงพอใจระดบมาก และคะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง ม ความพงพอใจระดบมากทสด

6.2.3 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผศกษานำเครองมอ ประกอบดวย 1) แบบวดความร2) แบบประเมนทกษะ3) แบบประเมนความสามารถ และ4) แบบสอบถามความพงพอใจ ใหผทรงคณวฒ 5 ทาน พจารณาความตรงเชงเนอหา ไดคา CVI เทากบ 0.86, 0.81, 0.80 และ 0.76 ตามลำดบ และหาคาความ เทยงของเครองมอ โดยนำ 1) แบบวดความร2) แบบประเมนทกษะ 3) แบบประเมนความสามารถ และ 4) แบบสอบถามความพงพอใจไปทดลองใชกบพยาบาลวชาชพหอผปวยหนกโรคหวใจ โรงพยาบาลกลางทม ลกษณะคลายกลมตวอยาง จำนวน 15 คน วเคราะหหาความเทยงโดยใชสตรสมประสทธอ'ลฟาของครอนบาค ไดคาความเทยงเทากบ .71, .72 และ .72 ตามลำดบ

6.3 ดำเนนการศกษา โดย นำโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอม ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ไปใชกบพยาบาลวชาชพ หอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง จำนวน 15 คน แบงเปน 5 กลม ๆละ 3 คน จดอบรมเดอนละ 2 กลม ๆ ละ 2 วน คอ วนพธ และพฤหสบด สปดาหท 2 และ 4 ของเดอน จนครบ 5 กลม ระหวางวนท 14 มล,นายน ถง 31 ตลาคม พ.ศ. 2560 มรายละเอยดกจกรรม ดงน

กจกรรมท 1 การใหความร (ระยะเวลา 2 ชวโมง) ดำเนนการ ด งน 1) ชแจงวตถประสงค กระบวนการอบรม การสาธต การแกทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจเปนรายกลม และรายบคคลใหผเขาอบรมทราบ 2) ใหความรเกยวกบภาวะหายใจลมเหลวเครองชวยหายใจการทำงานของ เครองชวยหายใจ การหยาเครองชวยหายใจ และการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ และ3) ใหผเชาอบรมสรป และนดหมายผเขาอบรมเพอการแกทกษะในวนถดไป

กจกรรมท 2 การ!เกทกษะ (ระยะเวลา 2 ชวโมง) ดำเนนการ ดงน 1) อธบายวธการประเมน ความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ โดยศกษาจากแฟมประวตผปวย เปดโอกาสใหผเขาอบรมซกถาม และใหผเชาอบรมทดลองประเมนความพรอมผปวยทชางเตยง ใหผเขาอบรมสรปสงทไดจากการ!เกปฏบต ทกษะกบผปวย ปญหา อปสรรค และแนวทางการแกไข 2) แจงผเขาอบรมทราบถงการใชทกษะการประเมน ความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ กบผปวยทแพทยพจารณาใหหยาเครองชวยหายใจเปนรายบคคล โดยการนดหมายลวงหนา

กจกรรมท 3 การทบทวนความร และทกษะ ดำเนนการ ดงน 1) ตรวจสอบวามผปวยรายใดท แพทยพจารณาหยาเครองชวยหายใจ แจงผทผานการอบรมเปนรายบคคล และมอบหมายใหประเมนความพรอม ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ตามทแพทยมคำสง 2) ใหผเขาอบรมใชทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอ หยาเครองชวยหายใจดงแตตน จนจบกระบวนการ ใหดแลอยางใกลชด และใหคำแนะนำเมอผเขาอบรมรองขอ 3) เปดโอกาสใหผเขาอบรมบอกความรสกและความมนใจในการประเมนความพรอมผปวยเพอหยา1ครองชวอ ท าย ใจ ก บ ผป วยรายต อไป ป ฏ บ ต ตาม ข น ต อน ข อ ท 1-3 จนครบทง 15 คน ดำเนนการระหวางวนท 14 มถนายน ถงวนท 31 ตลาคม พ.ศ. 2560

6.4 การเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) ความร ทกษะ และความสามารถ ในการประเมนความพรอม ผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ กอนไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความ พรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ 2) ความร ทกษะ และความสามารถ ในการประเมนความพรอมผปวยเพอ

หยาเครองชวยหายใจ หลงไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวย ■ เทอหยาเครองชวยหายใจ และ 3) ความพงพอใจตอการไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการ ประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ในวนท 31 ตลาคม พ.ศ. 2560

6.5 การวเคราะหขอมล ประกอบดวย6.5.1 ขอมลสวนบคคล เพศ อาย ประสบการณการปฏบตงาน หอผปวยหนกอายรกรรม ระดบ

การศกษา และประวตการแกอบรมการประเมนความพรอมเพอหยาเครองชวยหายใจ หาคาความถ รอยละ6.5.2 ความรการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ หาความถ และรอยละ6.5.3 ทกษะและความสามารถในการประเมนความพรอมผป วยเพ อหยาเครองชวยหายใจ

และความพงพอใจ วเคราะหหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน6.5.4 เปรยบเทยบความร ทกษะ และความสามารถในการประเมนความพรอมผปวยเพอหยา

เครองชวยหายใจ โดยใชสถตทดสอบหาคาท (paired t -test)7. ผลสำเรจของงาน

7.1 กอนไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยา เครองชวยหายใจ พยาบาลวชาชพมความรระดบปานกลาง และระดบนอย หลงไดรบโปรแกรม ฯ มความร ระดบปานกลาง และระดบมาก เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความรหลงไดรบโปรแกรม ฯ สงกวากอนไดรบ โปรแกรม ฯ อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05

7.2 กอนไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเพอหยา เครองชวยหายใจพยาบาลวชาชพมทกษะโดยรวมอยในระดบนอย (X = 1.61, S.D.= .18) หลงไดรบโปรแกรมฯ มทกษะโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 2.58, S.D.= .12) เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนทกษะหลงไดรบโปรแกรมฯ สงกวากอนไดรบโปรแกรม ฯ อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05

7.3 กอนไดรบโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความพรอมผปวยเทอหยา เครองชวยหายใจ พยาบาลวชาชพมความสามารถโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 3.63, S.D.= .38) หลงไดรบ โปรแกรม ฯ มความ สามารถโดยรวมอยในระดบมาก (X = 4.23, S.D.= .23) เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนน ความสามารถหลงไดรบโปรแกรม ฯ สงกวากอนไดรบโปรแกรม ฯ อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05

7.4 พยาบาลวชาชพมความพงพอใจตอการไดรบโปรแกรม ฯ โดยรวมอยในระดบมาก ( X =4.41, S.D.=.24)8. การนำไปใชประโยชน

8.1 พ ย าบ าล ว ช าช พ ห อ ผป ว ยหนกอ าย ร กรรมมความร ทกษะ และความสามารถใ น การประเมน ความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจมากฃน

8.2 ผปวยทใสเครองชวยหายใจไดรบการประเมนความพรอมกอนหยาเครองชวยหายใจบกราย8.3 หนวยงานอน ๆ สามารถนำโปรแกรมการใหความร และการพฒนาทกษะการประเมนความ

พรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจไปปรบใชในหนวยงานได

9. ความยงยาก ปญหา อปสรรคในการดำเนนการ9.1 กระบวนการในการประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจมหลายขนตอนจงตอง

ใชเวลาในการทำความเขาใจกบพยาบาลวชาชพกอนการหยาเครองชวยหายใจใหกบผปวยแตละราย9.2 ญาตผปวยมความวตกกงวล เกยวกบ ภาวะของโรค การดแลรกษา และอาการของผปวย ตองใช

เวลาอธบายเพอใหเกดความเขาใจ10. ขอเสนอแนะ

10.1 ผบรหารทางการพยาบาลควรสนบสนนใหมการนำโปรแกรมการใหความร และพฒนาทกษะการ ประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจ ไาเใชในทกหนวยงานทมผปวยใสเครองชวยหายใจ

10.2 หนวยงานทมผปวยใสเครองชวยหายใจ ควรมการทบทวนความร ทกษะ และความสามารถในการ ประเมนความพรอมผปวยเพอหยาเครองชวยหายใจของพยาบาลวชาชพอยางเปนระบบ เชน ทก 6 เดอน

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวชางตนเปนความจรงทกประการ และไตแกไขปรบปรงตาม ความเหนของคณะกรรมการฯ แลว

t......... *(นางสาวศภลกษ คณศร)

ผขอรบการประเมนร,/.. D . ' . .........

ไตตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวชางตนถกตองตรงกบความเปนจรง'ถคประการ

(ลงชอ)..............................................................(นางประพมพรรณ เกรยงวฒนคร)

ตำแหนง หวหนาพยาบาล ฝายการพยาบาล

(ลงชอ)........... ......................(นายเพชรพงษ กำจรกจการ)

ตำแหนง ผอำนวยการโรงพยาบาลกลางกลมภารกจตานการพยาบาล โรงพยาบาลกลาง

. . . ร 10 ....๒^๖.๒'.

เอกสใรอางอง

จรประภา อครบวร, จารวรรณ ยอดระฆง และอนชต เจรญวงศมตร. (2552). การจดการความร (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: คณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา.

ชมสภท ครฑกะ. (2559). หลกการการจดการความร. กรงเทพฯ: สำนกพมพมหาวทยาลยรามคำแหง. ทนนชย บญบรพงศ. (2558). การบำบดระบบหายใจในเวชปฏบต (พมพครงท 3). กรงเทพฯ ะ

ชอระกาการพมพ.นาฎวด จำปาด. (2554). การรบรความสามารถของตนเอง รปแบบความคดสรางสรรค และบจจยสวน

บคคลทมตอพฤตกรรมการสรางสรรคนวตกรรม: กรณศกษา บรษทผใหบรการคำปรกษา และ พฒนาระบบคอมพวเตอรแหงหนง. วทยานพนธปรญญาศลปะศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

บญใจ ศรสถตยนรากร. (2555). การพฒนาและตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย: คณสมบตการวดเชงจตวทยา. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พชต ฤทธจรญ. (2548). หลกการวดและการประเมนผลการศกษา. กรงเทพฯ: สำนกพมพเฮาส ออฟ เคอรมสพ.

พมพพรรณ ศลปะสวรรณ. (2552). ทฤษฎ-ปรชญา ความรสการปฏบตในงานพยาบาลอนามยชมชน.กรงเทพฯ: คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

ราชบณฑตสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: นานม บคสพบลเคชนส.

วจตรา กสมภ และอรณ เฮงยศมาก. (2560). การจดการทางเดนหายใจและเครองชวยหายใจ, ใน วจตรา กสมก(บรรณาธการ), การพยาบาลผปวยภาวะวกฤต ะ แบบองครวม (หนา 95- 156). กรงเทพฯ: หางหนสวนสามญนตบคคล สหประชาพาณชย.

วเชยร เกตสงห. (2538). คาเฉลยกบการแปลความหมาย. วารสารวจยการศกษา, 18(3), 8 -1 1 .ศนยสารสนเทศและสถต โรงพยาบาลกลาง. (2560). รายงานจำนวนผปวยในจำแนกตามรหสกลมโรค

และหตถการป พ.ศ. 2558-2560. เอกสารอดสำเนา.สนธยา พลศร. (2547). ทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: โอเตยนสโตร อนพล พาณชยโชตพนธ และ วภา รช ยพ ช ตก ล. (2559). การตงเครองชวยหายใจระดบพนฐาน และใน

โรคทพบบอย, ใน อนพล พาณชยโชต, ปณตา ลมปะวฒนะ, ศรภพ สวรรณโรจน และจตตมา ศรจรชย (บรรณาธการ), อายรศาสตรฉกเฉน (หนา 152-192). ขอนแกน ะ โรงพมพคลงนานา วทยา.

อภญญา จำปามล. (2550). “วชาชพพยาบาลและระบบความสามารถเชงสมรรถนะ”5ใน อภญญา จำปามล, จงรก อฐรตน และรชตวรรณ ศรตระกล (บรรณาธการ), เอกสาร ประกอบการอบรมหลกสตร Competency สำหรบพยาบาลวชาชพ. ขอนแกน:มหาวทยาลยขอนแกน.

อรสา พนธภกด. (2552). การพยาบาลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวอยางเฉยบพลน,ในสมจต หนเจรญกล (บรรณาธการ), การพยาบาลอายรศาสตร เลม 2 (หนา 187-227). กรงเทพฯ หางหนสวนจำกด ว.เจ.พรนตง.

Bloom, B. ร. (1975). Taxonomy of Education. New York: David McKay Company Inc.Boles, J. M., Bion, J., Connors, A., Herridge, M„ Marsh, B., Melot, c . , .....Welte, T. (2007).

Weaning from mechanical ventilation. European Respiratory Journal, 29(5), 1033-1056.Boniatti, M. M., Friedman, G„ Castilho, R. K., Rios Vieira, ร. R., & Fialkow, L. (2011). Characteristics

of chronically critically ill patients: comparing two definitions. CLINICS, 66(4), 701-704.Brooks, ร. M. (2007). “Inhalation airway injury : A spectrum of changes”. Clinical Pulmonary

Medicine, 4(6), 330-337.Bums, ร. M., Fisher, c ., Tribble, ร. ร. E., Lewis, R., Merrel, p., Conaway, M. R........Bleck, T. p.

(2012). The relationship of 26 clinical factors to weaning outcome. American Journal of Critical Care, 21(1), 52-59.

Knebel, A., Shekleton, M. E., Bums, ร., Clochesy, J. M., & Hanneman, ร. K. (1998). Weaningfrom mechanical ventilator support: refinement of a model. American Journal of Critical Care, 7 (2), 149-52.

Markou, N. K., Myrianthefs, p. M., & Baltopoulos, G. J. (2004). Respiratory failure: An overview. Critical Care Nursing Quarterly, 27(4), 353-379.

Matthay, M. A., & Slutsky, A. ร. (2016). Acute respiratory failure. In Goldman, L., Schafer, A. 1., (eds.), Goldman-Cecil Medicine (25,h ed.) (pp. 655-663). Philadelphia: Elsevier Saunders.

McClelland, D. c . (1999). Testing for competence rather than intelligence. American Psychologist,28(1), 1-14.

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขนของ นางสาวศภลกษ คณศร

เพอประกอบการแตงตงใหดำรงตำแหนง พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลผป วยหนก) (ตำแหนงเลขท รพก.732) สงกดฝายการพยาบาล กลมภารกจดานการพยาบาล โรงพยาบาลกลาง สำนกการแพทยเรอง การพฒนารปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ

หลกการและเหตผลภาวะการหายใจลมเหลวเปนสาเหตหลกของการเกดภาวะวกฤตของระบบหายใจ ทผปวยจะตอง

ไดรบการชวยเหลออยางเรงดวน เพอปองกนการเสยชวต เนองจากผป วยจะมอตราตายสงถงรอยละ 6-40 (Markou, Mynantbefs and Baltopoulos, 2004) มความเสยงตอการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ ทำใหผปวย ไมสามารถหายใจไดดวยตนเองตามปกต ตองไดรบการชวยเหลอโดยการใชเครองชวยหายใจเพอรกษาชวต (Brooks, 2007) การใสเครองชวยหายใจนาน ๆ ทำใหผปวยเกดภาวะแทรกซอน เชน กลามเนอออนแรง แผลกด ทบ การตดเชอแบคทเรย เปนความเสยงทนำไปสการเสยชวตของผปวยได(Lossetฟ., 2015) ผปวยจงควรไดรบ การหยาเครองชวยหายใจโดยเรวทสด แตมผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทมสาเหตของโรคตางๆ เช นโรค ของระบบประสาท และกลามเนอ หรอผปวยทไมสามารถไอเพอขบเสมหะออกเองได จงทำใหหยาเครองชวย หายใจไดลำบาก (Funk et al., 2010) ผปวยบางรายไดรบการหยาเครองชวยหายใจ แตไมสามารถถอดทอ หลอดลมคอได และมเสมหะมาก เกดความเสยงทผปวยจะมเสมหะอดกนทางเดนหายใจ แพทยจงพจารณาเจาะ คอ และคาทอหลอดลมคอไวตลอด จนจำหนายผปวยกลบบาน เพอดดเสมหะลดการอดกนทางเดนหายใจ

สถตของโรงพยาบาลกลาง ป พ.ศ. 2557-2559 มผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ และคาทอหลอดลมคอเมอกลบบาน จำนวน 96 ราย, 76 รายละ 98 ราย ตามลำดบ (ศนยสารสนเทศและสถต โรงพยาบาลกลาง, 2559) ผปวยจำเปนทจะตองไดรบการดแลอยางตอเนอง โดยเฉพาะการดดเสมหะเพอให ทางเดนหายใจโลง และลดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ การวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจ ลมเหลวทไดรบการเจาะคอจงมความสำคญในการทจะชวยเตรยมความพรอมผดแล ในการดแลผปวย ทไดรบ การเจาะคอทบานอยางมประสทธภาพ ซงหอผปวยหนกอายรกรรม โรงพยาบาลกลาง ยงไมมแผนการจำหนาย ผป วยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ ผศ กษาจงสนใจทจะพฒนารปแบบการวางแผนจำหนาย ผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ เพอเปนแนวทางในการดแล และสรางความปลอดภยแก ผปวย และ เป น ด น แบ บ ใหหนวยงาน อ น ๆ ข อ งโรงพ ยาบ าลกลาง สาม ารถนำรปแบบไปประยกตใชได

วตถประสงคและหรอเปาหมาย วตถประสงค

1. เพอใหญาต หรอผดแลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ มความร ทกษะ การดแลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ

2. เท อใหผ ป วยภาวะการหายใจลมเหลวทไดร บกๅรเจๅะคอ ไดรบการดแลอยางถกดองม ประสทธภาพตามแผนการจำหนายผปวย

เปาหมายญาต หรอ ผ ด แลผ ป วยภาวะการหายใจล มเหลวท ได ร บการเจาะคอ ม ส วนรวมในการ

วางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ

กรอบการวเคราะห แนวคด ภาวะการหายใจลมเหลว

ภาวะการหายใจลมเหลว หมายถง กลมอาการทระบบหายใจมความบกพรองในการ แลกเปลยนกาซ มการคงของกาซคารบอนไดออกไซดในเลอด และมภาวะเลอดแดงพรองออกซเจน รวมกบคา ความเปนกรด-ดางในเลอดแดงนอยกวา 7.3 ทเกดจากกระบวนการเมตาบอลชมของรางกายออกไดทน (อนพล พาณชยโชต และวภารชยพชตกล, 2559) สาเหตของภาวะการหายใจลมเหลวสวนใหญเกดจากโรคของระบบ ประสาท โรคของปอดหรอระบบทางเดนหายใจ โรคของระบบหวใจและหลอดเลอด และโรคทางไตททำให เกดภาวะนำเกน การเผาผลาญในรางกายผดปกต เปนดน (Matthay and Slutsky, 2016) อาการและอาการ แสดงทางคลนกของภาวะการหายใจลมเหลว มดงน 1) อาการและอาการแสดงของภาวะออกซเจนในเลอดตา ทำใหผป วยหายใจเรว หอบ มการทำงานของการหายใจเพมขน ชพจรเรว ความดนโลหตเพมฃน (ทนนชย บญบรพงด, 2558) และ 2) อาการแสดงของคารบอนไดออกไซดในเลอดสง อาการทพบบอย คอ หายใจหอบ เหนอย ผวกายแดงรอน วบวาบ ปวดศรษะ สบสน งวงซม (Markou, Mynanthefs and Baltopoulos, 2004) การ รกษา ไดแก 1) ผป วยทมการคงของคารบอนไดออกไซด มการระบายอากาศลดลง ตองชวยหายใจโดยดง เปาใหไดคาของคารบอนไดออกไซดในเลอดปกต 2) ผปวยทมภาวะพรองออกซเจน ตองบำบดดวยออกซเจน อาจเรมจากใสเครองชวยหายใจแรงดนบวกทใชหนากาก ลาไมไดผลจงใสเครองชวยหายใจแรงดนบวกทตอง อาศยทอหลอดลมคอแทน และ 3) ผปวยทมการอดกนของทางเดนหายใจสวนลาง (ททนชย บญบรพงศ, 2558)

การเจาะคอการเจาะคอ หมายถงการสรางทางตดตอระหวางหลอดลม กบผวหนงบรเวณดานหนา

ของลำคอ ทำใหอากาศสามารถผานเขาสปอดโดยไมตองผานชองจมกและลำคอสวนบน ขอบงชในการเจาะ คอ มดงน 1) เพอบรรเทาการอดกนในระบบทางเดนหายในสวนบน ซงทำใหอากาศไมสามารถผานจากจมก ไปสปอดได 2) เพอใหใชเครองชวยหายใจเปนระยะเวลานานไดโดยไม'มผลขางเคยงของการทตองใสทอ ห ล อ ด ล ม ค อ เป น ร ะ ย ะ เว ล าน าน 3) เพ อ ส าม าร ถ ด ด เส ม ห ะ ใน ห ล อ ด ล ม ได ด ข น โด ย เฉพาะผป วยทไมรสต ผป วยทม การตดเชอในปอด หรอผป วยทม เสมหะคงมาก ๆ ทไมสามารถไอออกไดเอง และ 4) เทอชวย ปกปองทางเดนหายใจสวนลางของผปวยทมการสำลกเลอด เสมหะ หรอสงอาเจยน หรอผปวยทไมสามารถ ไอได (ปารยะ อาศนะเสน, 2557) การดแลผปวยเจาะคอ ผปวยทไดรบการผาตดเจาะคอ ตองไดรบการดแลอยาง ใกลชดและถกตอง โดยการดแลเพอใหทางเดนหายใจผปวยโลง ไม,มการอดกนของทางเดนหายใจ (Karaca,

2016) การปองกนการตดเชอ การดดเสมหะ การใหความชนในระบบทางเดนหายใจ การดแลเรองอาหาร การทำ ความสะอาดแผลเจาะคอ และทอหลอดลมคอ การเปลยนเชอกทผกทอหลอดลมคอ และการดแลระบบขบถาย ผปวย (Lewarski, 2005) จงจำเปนทจะตองมการวางแผนจำหนายผปวยอยางเปนระบบ ตงแตในโรงพยาบาล จนกระทงผปวยจำหนายกลบบาน เพอใหญาตหรอผดแลสามารถดแลผปวยไตอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะ การดแลระบบทางเดนหายใจ

การวางแผนจำหนายการวางแผนจำหนาย (discharge planning) หมายถง ระบบบรการสขภาพทมจดมงหมาย

ใหผปวยและผดแลมความร และทกษะในการดแลตนเองและจดการกบปญหาเพอปองกนภาวะแทรกซอนท อาจเกดชนเมอกลบไปอยบ าน โดยมจดมงหมายเพอใหผป วยปลอดภยและมคณภาพชวตทด (สดากาญจน เอยมจนทรประธป, เสาวณ ธนอารกษและธวชชย ทปะปาล, 2560) การวางแผนจำหนายผปวย มความสำคญ เพราะเปนการเตรยมการใหผปวย และผดแล / ชมชน สามารถดแลสขภาพไดดวยตนเอง อยางมนใจ ปลอดภย และพงพอใจ (เรวด อดม, 2555) จงควรเรม ตงแตวนทรบผปวยไวในโรงพยาบาล โดยใชกระบวนการพยาบาล เปนแนวทางปฏบ ต คอ การประเมนปญหาและความตองการดแลตอเน องหลงการจำหนาย การประเมน ศกยภาพของผปวย ครอบครวและแหลงประโยชนตาง ๆ ทผปวยจะพงพาไตในชมชน วางแผนรวมกบผปวย หรอญาต หรอผดแลและบคลากรในทมสขภาพ เพอกำหนดเปาหมาย ทศทางในการปฏบต มแผนการใหความร แผนการแกฝนทกษะ ทจำเปนในการดแลสขภาพ (เพญศร เลาสวสดชยกล, 2544)

วธการวางแผนจำหนายมหลายวธในการศกษาครงน ผศกษาใชแนวคดการวางแผนจำหนาย แบบ D-M-E-T-H-O-D อมพร ไหลประเสรฐ (2553) ระบ การวางแผนจำหนายโดยใชกจกรรมการพยาบาลตาม รปแบบ D-M-E-T-H-O-D ซงมความครอบคลม ผปวยและผดแลสามารถนำไปปฏบตไต สามารถสรปไดดงน 1) disease (D): ผปวยและผดแลมความรเกยวกบโรคและปจจยทสงผลตอความเจบปวย 2) medication (M): การ ใหความรเกยวกบยาทผปวยรบประทานอยางละเอยด ขอควรระวงในการใชยา ภาวะแทรกซอนตาง ๆ รวมทงขอ หามการใชยาแตละชนดทผปวยไตรบ 3) environment and economic (E): การประเมนและจดสภาพแวดลอม เพอ เปนขอมลในการชวยเหลอ หรอใหการดแลเพมเตมทเหมาะสมกบผปวย และ การใชประโยชนจากทรพยากรใน ชมชนตามความเหมาะสม 4) treatment (T): การอธบายเกยวกบการรกษา การเปาระวง การสงเกต อาการผดปกต และการจดการภาวะฉกเฉนทอาจเกดชนกบผปวยไตอยางเหมาะสม 5) health (H): ผปวย ครอบครว และผดแล ร และเขาใจภาวะสขภาพหรอขอจำกดตานสขภาพทสงผลกระทบตอการดำเนนชวตประจำวน ผปวยสามารถปรบ การดำเนนชวตประจำวนใหเหมาะสมกบขอจำกดตานสขภาพไต 6) outpatient referral (O): ผปวย ครอบครว และผดแล เหนความสำค ญ ของการม าตรวจตาม แพ ท ย น ด และ 7) diet (D): ผปวยและผดแลรวาอาหารทเหมาะสม กบโรค และเลอกไตอยางถกตอง และรวาควรหลกเลยงอาหารประเภทใดทเปนอนตรายตอสขภาพ

ดงนน ผศกษาจงสนใจในการพฒนารปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวท ไตรบการเจาะคอ เพอใชเปนแนวทางในการดแลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไตรบการเจาะคอในขณะอยใน โรงพยาบาล และเมอผป วยกลบไปอยทบ าน รปแบบการวางแผนจำหนายผปวยทไตรบการเจาะคอ จงเปน

กระบวนการใหความร ความเขาใจ และแกทกษะการดแลผปวยทไดรบการเจๅะคดทบญๅตหเฎผดแล เพอให ญาตหรอผลแลมความร ทกษะ และสามารถใหการดแลผปวยทไดรบการเจๅะคดไดดยๅงบประลบฐกๅพ

ขอเสนอขนตอนดำเนนการตามรปแบบการวางแผนจำหนายผปวย ภาวะการหายใจลมเหลวทได รบ

การเจาะคอ มรายละเอยด ดงน 1. ศกษาเอกสารวชาการทเกยวของทบภาวะการหายใจลมเหลว การเจาะคอ การพยาบาล

ผปวยทไดรบการเจาะคอ การพฒนารปแบบ และการวางแผนจำหนายผปวย2. ประเมนและรวบรวมขอมลผป วยภาวะการหายใจลมเหลวทได ร บการเจาะคอ เชน

ประวตความเจบปวยในปจจบน และในอดต โรคประจำตว ประวตการใชยา การประเมนภาวะสขภาพ และ ความสามารถในการทำหนาทเปนดน โดยประเมนเมอแรกรบหอผปวย ขณะอยในหอผปวย และกอนจำหนาย

3. ป ระเม น ศ กยภาพ ญ าต ห ร อผ ด แลใน การเข ามาม ส วน ร วมด แลผ ป วยขณ ะอย ใน โรงพยาบาล เพอพฒนาความร ความสามารถ และทกษะการดแลผปวยทไดรบการเจาะคอใหทบญาตหรอผดแล

4. นำขอมลทไดจากการประเมนผปวยและผดแลมาใชในการวางแผนจำหนายผปวยทไดรบการเจาะคอ

5. รางรปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ โดย ระบกจกรรมทเกยวของไดแก

5.1 กำหนดเนอหาความรทผดแลผปวยทไดรบการเจาะคอจะดองรบร เชน ความรเกยว กบโรค ยา การจดสภาพสงแวดลอมทเหมาะสม การรกษา ขอจำกดและการดำเนนชวตเพอสงเสรมสขภาพ ความสำคญของการมาพบแพทย การมาตรวจตามนด อาหารทเหมาะสมกบโรค รวมถงการดแลระบบทางเดน หายใจ การปองกนการตดเชอ การดดเสมหะและการทำแผลเจาะคอ

5.2 การเตรยมความพรอมญาตหรอผดแล โดยการอธบายวตถประสงค กระบวนการ ขนตอน และการประเมนผลของรปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบก'1รเจาะคค

5.3 ระบกจกรรมทญาต หรอผดแลตองนำไปปฏบตในการดแลผปวยตอทบาน เชน การ จดเตรยมยาทผ ป วยรบประทาน จดสภาพแวดลอม และการใชประโยชนจากทรพยากรในชมชนตามความ เหมาะสม การสงเกตอาการผดปกต การเฝาระวงสงทอาจสงผลกระทบตอการดำเนนชวตประจำวน การเหน ความสำคญของการมาตรวจตามนด และการเลอกอาหารใหผปวยไดอยางถกตองเหมาะสม เปนดน

5.4 กำหนดกจกรรมทใชในการพฒนาผดแล เชน การใหคำแนะนำ การสอนการ"ฝก ป ฏ บ ต การสาธ ฅ และการ‘ฝ กปฏบตจรง โดยวางแผนจดกจกรรมพฒนาผดแลอยางเปนระบบ และตอเนอง

5.5 พฒนาเครองมอ ทใชในการประเมนความพรอมของผดแลไดแก แบบวดความร แบบประเมนทกษะ และความสามารถการดแลผปวย กอนการจดกจกรรมการพฒนาญาตและผดแล

5.6 ดำเนนกจกรรมเพอพฒนาญาต หรอผดแลตามแผนงานทวางไว5.7 ประเมนความพรอมของญาตหรอผดแลหลงสนสดกจกรรมโดยใชแบบวดความร

แบบประเมนทกษะ แบบประเมนความสามารถ และประเมนปจจยเสยงตอการกลบเขารกษาซาของผปวยท ไดรบการเจา ะคอ รวมทงแหลงประโยชนตาง ๆ ทผปวยสามารถใชไดตามความเหมาะสม

6. ตดตามการดแลผปวยภายหลงออกจากโรงพยาบาล 1 สปดาห โดยประสานอนามยชมชน หรอศนยบรการสาธารณสขใกลบาน เพอตดตามเยยมผป วยตอเนองทบ าน ถาประเมนวาญาต หรอผดแล สามารถดแลผปวยได อาจมการตดตามผปวยและญาต หรอผดแลโดยการโทรศพทสอบถามอาการและประเมน ปญหา เพอใหคำปรกษา หรอใหการชวยเหลออยางเหมาะสม

7. ประเมนผลการนำรปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการ เจาะคอโดยเกบรวบรวมขอมลจากผปวย และญาตหรอผดแล ทงขอมลเชงปรมาณ และขอมลเชงคณภาพ

8. นำขอมลทไดจากผปวย และญาตหรอผดแลมาวเคราะห รวมทงขอมลเกยวกบปญหา อปสรรค นำผลทไดจากการวเคราะห มาเปนขอมลพนฐานในการปรบปรงรปแบบการวางแผนจำหนายผปวย ภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ

9. สรปผลการนำรปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวการณหายใจลมเหลวทไดรบการ เจาะคอ ไปใชนำเสนอผบรหาร และผทเกยวของตามขนตอน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. ญาต หรอผดแลผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ มความร ความเขาใจ

เกยวกบรปแบบการวางแผนจำหนายผปวย2. ญาต หรอผด แลผป วยภาวะการหายใจลมเหลวทไดร บการเจาะคอ มทกษะและความ

สามารถในการดแลผปวยขณะอยในโรงพยาบาล และเมอผปวยอยทบาน3. ผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอไมเกดภาวะแทรกชอนทปองกนได

ตวชวดความสำเรจ1. มรปแบบการวางแผนจำหนายผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบภ'1รเจ"1ะคอใบท พ-ศ-

25622. ผปวยภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ กลบเขารกษาชำในโรงพยาบาลภายใน

28 วนนอยกวารอยละ 53. ญาต หร อผ ด แลผ ป วยท ได ร บการพ ฒ นาตามร ปแบบการวางแผนจำหน ายผ ป วย

ภาวะการหายใจลมเหลวทไดรบการเจาะคอ มความร ทกษะ และความสามารถในการดดเสมหะ และทำแผล เจาะคอ มากกวารอยละ 80 /

A _ A -สลงชอ................. โ.....................V...........................(นางสาวศภลกษ คณศร)

ผขอรบการประเมน... ก '...^ !? !/ ..................

เอกสารอางอง

ทนนชย บญบรพงศ. (2558). การบำบดระบบหายใจในเวชปฏบต (พมพครงท 3). กรงเทพฯ:ชอระกาการพมพ.

ปารยะ อาศนะเสน. (2557). การเจาะคอ (Tracheostomy). เวชปฏบตปรทศน คลนก, 30(6), 379-387.สบคนเมอ 9 มนาคม 2562 จาก http://www. rcot.org

เพญศร เลาสวสดช ยกล. (2544). การวางแผนจำหนายผส งอาย. Ram a Nurs J, 7(1), 73-79.เรวด อดม. (2558). การศกษาพฤตกรรมการดแลตนเอง หลงการไดรบการวางแผนจำหนายในผปวย

โรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ. สบคนเมอ 20 ธนวาคม 2559 จาก http://www. hospital.tu.ac.th

ศนยสารสนเทศและสถต โรงพยาบาลกลาง. (2560). รายงานจำนวนผปวยในจำแนกตามรหสกลมโรค และหตถการป พ.ศ. 2558-2560. เอกสารอดสำเนา.

สดากาญจพ เอยมจนทรประธป, เสาวณ ธนอารกษและธวชชย ทปะปาล. (2560). การวางแผนจำหนาย ผปวยทมปญหากระดกและขอ. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสข, 27, 9-18.สบคนเมอ 9 มนาคม 2562 จาก http://www. kmutt. ac.th

อนพล พาณชยโชตพนธ และ วภา รชยพชตกล. (2559). การตงเครองชวยหายใจระดบพนฐาน และ ในโรคทพบบอย, ใน อนพล พาณชยโชต, ปณตา ลมปะวฒนะ, สรภพ สวรรณโรจน และจตตมา ครจรชย (บรรณาธการ), อายรศาสตรฉกเฉน (หนา 152-19). ขอนแกน: โรงพมพ คลงนานาวทยา.

อมพร ไหลประเสรฐ. (2553). การวางแผนจำหนายผปวยอมพาตตามรปแบบ D-M-E-T-H-O-D.เอกสารประกอบการสอนวชาปฎปตการบรหารการพยาบาล พย. 1428 สำหรบนกศกษา พยาบาลศาสตร ชน,ปท 4 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร.

Brooks, ร. M. (2007). “Inhalation airway injury : A spectrum of changes”. Clinical Pulmonary Medicine, 4(6), 330-337.

Funk, G. c ., Anders, ร., Breyer, M. K„ Burghuber, o . c ., Edelmann, G., Hcindl, พ ., ...Hard, ร.(2010). Incidence and outcome of weaning from mechanical ventilation according to new categories. European Respiratory Journal, 35(1), 88-94.

Karaca, T. (2016). Nursing care: Basic principles of tracheostomy care at home. International Journal ofAdvanced Research, 4(1), 494-497.

Lewarski, J. ร. (2005). Long - Term care of the patient with a tracheostomy. Respiratory Care, 50(4), 534-537.

Loss, ร. H., Oliveira, R. p., Maccari, J. G., Savi, A., Boniatti, M. M., Hetzel, M. p.,.. .Teixeira, c. (2015). The reality of patients requiring prolonged mechanical ventilation: a multicenter study. Rev Bras Ter Intensiva, 27 (1), 26-35.

Markou, N. K., Myrianthefs, p. M., & Baltopoulos, G. J. (2004). Respiratory failure: An overview.Critical Care Nursing Quarterly, 27(4), 353-379.

Matthay, M. A., & Slutsky, A. ร. (2016). Acute respiratory failure. In Goldman, L., Schafer, A. I., (eds.), Goldman-Cecil Medicine (25lh ed.), (pp. 655-663). Philadelphia: Elsevier Saunders.