“รอยย�มแหงบายน ท�ฉนหลงรก”

นางสาวลกษณา ทองทศ พทธศาสตรมหาบณฑต รนท� ๒๓

พอไดรวาคณาจารยและนสตปรญญาเอก สาขาพระพทธศาสนา จดโครงการศกษาดงานพระพทธศาสนา ณ ประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และราชอาณาจกรกมพชา ทาใหรสกวาอยากรวมเดนทางเพ�อทาในส�งท�เราต3งใจไวนานแสนนานแลว น�นกคอ การไดเหนรปหนสลกรปหนาคนท�มรอยย3มเยน ๆ นม ๆ อบอน ๆ สกคร3 งในชวต น�คอความต3งใจ ท�ต3งไวนานมาก และแลววนเวลาท�รอคอยกมาถง ขอกราบขอบพระคณในความเมตตาของพระครโกศลสตากร ท�มอบโอกาสทองของชวต ใหรวมเดนทางในคร3 งน3ดวยเจาคะ

ภาพของหนท�สลกเปนรปหนาคนเรยงทบซอนกนอย รอยย3มท�ปรากฏในรปหนสลกน3น ทาใหรสกวาเปนรอยย3มท�สวยงามท�สดในโลก จนแอบต3งฉายาใหวา รอยย3มแหงมนตรา เปนท�มาของการคนหาวา... น�คอรอยย3มของใคร และการไดอานหนงสอในหองสมด จนทราบวา น�คอนครธม เมองท�ม�งค�งไปดวยศลปะและศนยกลางอานาจท�แสดงใหเหนถงความย�งใหญของอาณาจกรขอมโบราณ และรอยย3มท�ตราตรงอยในใจของเรากคอรอยย3มของปราสาทบายน รตนชาต แหงศลปะขอม น�นเอง

“ขาพเจาแหงนหนาข3นไปยงปราสาทท�มตนไมปกคลมอยซ� งทาใหตวเอง รสกเหมอนคนแคระ และทนททนใดเลอดในตวขาพเจากเกดเยนแขงข3นมา เม�อมองเหนรอยย3มขนาดมหมาท�กาลงมองลงมายงขาพเจา และกรอยย3มเหนอกาแพงอกดานหน� ง และกรอยย3มท�สาม ท�ส� ท�หา แลวกท�สบ ปรากฏจากท�วสารทศ ขาพเจามความรสกเหมอนมตาคอยจองมองอยท �วทศทาง” น�เปนบนทกจาก ปแอร โลต นกประวตศาสตรชาวฝร�งเศสท�เขามาชมปราสาทนครธม เม�อป พ.ศ. ๒๔๕๕ เปนบนทกท�เขยนไวอยางต�นเตน

จากการต3งตารอคอยท�จะไปสมผสกบบรรยากาศ ท�นายปแอร โลต พดถง อยากบอกวา หากคณไปเย�ยมชมปราสาทบายน จะพบวาคากลาวน3 เปนความจรง เพราะท�วท3งปราสาทคณจะเจอรอยย3มแบบบายนจองมองมาทางคณท�วทกสารทศ ….ฉนไดแตยนเพงมองดรอยย3มทละหนา ๆ ดสวยงามและนากลว

ไกดเลาใหฟงวา ส�งท�เราเหนถกสรางข3นในปค.ศ. ๑๒๐๐ รชสมยพระเจาชยวรมนท� ๗ โดยการนาหนมาวางซอน ๆ กน แลวข3นเปนรปเปนรางแขงแรงเปนพนป แสดงใหเหนถงความย�งใหญของอาณาจกรขอมเม�อในอดต ไมวาใครกตามท�เดนทางมาเย�ยมชมบอกไดวานบต3งแตกาวแรกท�เดนทาง มประตเมอง ทางเขา ๕ ประตอยในทกดานของกาแพง ประตท�เราเขาเปนทางทศใต (ท�ถกตองเขาทศตะวนออก เพราะปราสาทบายนหนหนาไปทางทศตะวนออก) ผานชองประตเขามา เราไดเหนยอดปราสาทมหนาซ� งมรอยย3มส�หนาเปนคร3 งแรกท�น� และส�งท�เหนทาใหตองต�นตะลงกบความโอฬารของหนทรายท�สลก ท3ง ๕๔ ปาง ปรางคปราสาทละ ๔ หนา เปนภาพพระพกตรของพระโพธสตวอวโลกเตศวร ผนพระพกตรออกไปท3งส� ทศ เพ�อสอดสองดแลทกขสขของเหลาพสกนกรของพระองคใหอยดวยความรมเยนเปนสข ดวยรอยย3มนอยๆท3ง ๒๑๖ หนา ปราสาทบายนเปนปราสาทเดยวท�ไมมกาแพงแตใชกาแพงเมองแทน ขนาดวดจากระเบยงนอกสดกวาง ๑๕๖ เมตรยาว ๑๔๑ เมตร และความสงวดจากยอดปรางคองคกลางสง ๗๒ เมตร

และคงไมมใครมโอกาสนบพระพกตรไดครบเพราะหนไปทางไหนก จะพบเจอ รอบตว รอบดาน ทาใหพวกเรามอาจจะละสายตาไปได กลองถงตองล�นชตเตอรอยตลอดเวลา.....จะวาไปแลวบางคนกแยก ยายกนเดนด ดวยความอยากเหนอยากรวาทาไมปราสาทแหงน3 ถงได

ใหญโตนก ย�งบรเวณประตทางเขาซ� งมรปหนแกะสลกรปเทวดาและอสร ฝ�งละ ๕๘ องค (ตน) รวม ๒ ขางเปน๑๐๘ องค(ตน) สวนดานขางของกรอบประต กจะพบกบประตมากรรมลอยตวพระอนทรทรงชางเอราวณ ๓ เศยร คอยตอนรบอาคนตกะจากแดนไกลอกเชนกน สองขางทางของสะพานท�ทอดขามคเมอง ดานซายเปนศลาทราย สลกลอยตวของ เหลาเทวดาฉดตวนาค สวนดานขวาเปนบรรดา ยกษกาลงฉดดงลาตวพญานาคอยเชนกน ท3งภาพสลกเทวดา นาค และยกษ หากไปทางประตดานทศใตของเมองพระนครหลวง กยงจะไดเหนถงความสมบรณของรปประตมากรรมลอยตวของเทวดาและยกษ ย3อยดฉดนาคเพ�อกวนเกษยรสมทร อนเปนตอนเร�มจากนยายปรมปราท�พวกพราหมณเลาถงตอนกาเนดโลกมนษยและจกรวาล สวนจะดวาฝ�งไหนเปนเทวดาหรอฝ�งไหนเปนอสรกดงายท�หนาตา ฝ�งไหนหนาตาย3มแยมกคอเทวดา สวนฝ�งไหนหนาตาดดนบ3งตงกเปนอสรแนนอน

ชมอะไรบางท�ปราสาทบายน อะไรเปนจดเดนของปราสาทหลวงประจารชสมยพระชยวรมนท� ๗ ดงน3 คอ ๑."ลายสลกกาแพง" หรอ ภาพสลกนนต�ารอบระเบยงคต กาแพงช3นนอก มภาพทหารและแมทพ

นายกองในขบวนทพพระเจาชยวรมนท� ๗ ลายสลกสงครามระหวางขอมกบจาม เปนการยทธทางน3าในทะเลสาบเขมร

๒. ลายสลกกาแพง" กาแพงช3นนอกเขาไปช3นในท�ฐานปราสาท ยงมลายสลกตลอดกาแพง

๓. "สองรอยสบหกหนาพระโพธสตว ---ทกหนาความสงประมาณ ๓ เมตร บนยอดปราสาทเปนลานหนกวาง หนาน3 ยงสมบรณและอยตดพ3น ท�สาคญคอพระโพธสตวกาลงแยมย3มอยางใจด มลายสลกพระพทธรปองคเลกๆอยสององค คอยๆเดนไปมองใหต�าๆหนอยนาจะเหน

๔. นางอปสรสามตน ท�กาลงรายราอยท�เสาระเบยงดานลาง๑ ๕. เทคนคการเท�ยว---ชวงท�ควรหลกเล�ยงคอตอนเชา นกทองเท�ยวมาเท�ยวชมเยอะมาก ชวงเหมาะ

ท�สดคอกอนพระอาทตยตก เวลาท�ควรไป กอน ๑๐ โมงเชา หรอชวงเยน และ ถงแมจะมรองรอยชารดไปตามกาลเวลาแลวกตาม กยงทาใหผพบเหนนกภาพยอนไปในยค

โบราณตามท�ไกดเลาใหฟง ทาใหนกอยในใจวา การเดนทางมาเขมรทรปน3 ไดรถงประวตศาสตรและเร�องเลาในอดตของเขมรเหมอนหน�งไดซ3อหนงสอมาอานเปนเลมทเดยว จงนบเปนปราสาทท�มความแปลกท�สด ท3งดานศลปะและการกอสราง แมจะเปนปราสาทไมใหญโตเทากบนครวด แตมความแปลกและดล3ลบ ท3งปราสาทมแตใบหนาคนหากข3นไปยนอยภายในปราสาทน3 ไมวามมไหนกหาไดรอดพนจากสายตาเหลาน3ไม…เปนมนตเสนหของท�น� ท�ทาใหคนทกคนอยากมาเย�ยมชมนก

*** น�คอ รอยย3มท�เยนระเร�อ เป� ยมไปดวยความเมตตา กรณา และ จรงใจ

ค **** รอยย3มท�ดแลวแฝงไปดวยความมอานาจบารม ดแลวนาเกรงขาม

๑ จากเวบ Trekkingthai

*** รอยย3มแหงความหวงใย ท�สงผานไปถงพสกนกรของพระองค ทก ๆ คน

และรอยย3มท�ไมเลอนหายไปตามกาลเวลา

*** รอยย3มท�ดเขมขลง สงบ ดน�ง ดอบอน จรงใจ ....................... และ น�คอ รอยย3มท�ฉนตามหา ...จนพบ

*** แยมย3มแหงผาหน สพสกนกร อยเยนเปนสข

บทสงทาย

เกนกวาจะพรอดพร�าพรรณนา หนกอนมหมาแตละกอนลวนถกสลกเสลา ขดเกลาอยางประณตบรรจง ทกการตอกสกด ทกเร�ยวแรงท�กระหน�าลงไป คอความศรทธาอยางหาญกลาและทาทาย ทกภาพคอความทรงจาท�สวยงาม และทกภาพคอความประทบใจท�จะคงอยตลอดไป

“ บางส�งบางอยางหายไปไหน จะดวยเหตผลใดกตามแต…..แคบางส�งบางอยางเทาน�นท�หายไป บาง

ส�งบางอยางยงคงอย…….ทกสมผสสามารถรสกได....ดวยใจ”

แลว คณละ คดวาย3มแบบบายนมองแลวใหความรสกแบบไหน?

see see see see ………………………………………… and dieand dieand dieand die

Suor sdeiSuor sdeiSuor sdeiSuor sdei กาปเจย (สวสดกมพชา)

บรรณานกรม

หนงสอ

ปรยา รตนโยธา. ทองอนโดจน กรงเทพฯ : เนช�นบคส อนเตอรเนช�นแนล จากด, ๒๕๔๖. พระพงศ สขแกว. แมตายไมปรารมภ ขอเพยงไดช�นชมนครวด. กรงเทพฯ : มาย แบงคอค, ๒๕๔๘.

ยอรช เซเดส, เมองพระนคร นครวด นครธม (ANGKOR : An Introduction). แปลโดย ปราน วงษเทศ, พมพคร3 งท� ๘. กรงเทพฯ : มตชน, ๒๕๔๖.

วระ ธรภทร. เท�ยวเขมร (ตระเวนอาณาจกรพระนคร ชมปราสาทนครวด ยลนครธม). พมพคร3 งท� ๕. กรงเทพฯ : โรนน, ๒๕๔๖.

สมฤทธ บวระมวล. ตานานสถาปตยแหงนครวด-นครธม ( Architecture legend of Angkor Wat

- Angkor Thom). กรงเทพฯ : คมคา, ๒๕๓๗. สภทรดศ ดศกล. หมอมเจา. ประวตเมองพระนครของขอม (ทรงแปลจากบทความเร�อง Histoire d’

Angkor ของ M. GITEAU). พมพคร3 งท� ๓. กรงเทพฯ : มตชน, ๒๕๔๖. หนงสออเลคทรอนกส

จอมยทธ. .ปราสาทบายน (Prasat Bayon) (3). (ออนไลน). แหลงท�มา :

http://travel.mweb.co.th/north/Chiangmai/index.html. ๒๗ มนาคม ๒๕๕๖ เปดกร มหานครวด นครธม หน�งในเจดส�งมหศจรรย. (ออนไลน). แหลงท�มา :

http://www.indochinaexplorer.com/viewhotshot.php?hotid=12.๒๗ มนาคม ๒๕๕๖ เร�องราว นครวด นครธม : ปราสาทบายน The Bayon. (ออนไลน). แหลงท�มา :

http://www.gatewayindochina.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539439468&Ntype=55. ๒๗ มนาคม ๒๕๕๖ Blog khonkhothai. (ออนไลน). แหลงท�มา : http://mblog.manager.co.th/khonkhothai/--see-angkor-

wat-and-die/๒๗ มนาคม ๒๕๕๖

นางสาวลกษณา ทองทศ พทธศาสตรมหาบณฑต รนท� ๒๓