ผลงานวจย

เรอง แนวทางการพฒนาธรรมาภบาลในระยะ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

พ.ศ. 2560 - 2564

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

10 สงหาคม 2559

ณ หองซาลอน B ชน 2 โรงแรมสวสโฮเตล เลอ คองคอรด

1

ภาพรวมของการนาเสนอ

ทมาและความสาคญของโครงการ

กรอบแนวคดธรรมาภบาล

ระเบยบวธวจย

ยทธศาสตรในประเดนของธรรมาภบาล

แนวทางการพฒนาธรรมาภบาล

กลไกการขบเคลอนธรรมาภบาล 2

ทมาและความสาคญของโครงการ

3

ทมาและความสาคญ

ประเทศไทยไมสามารถหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง

การใชกฎหมายขาดประสทธภาพ

การใชอานาจรฐเพอ

ประโยชนของคนบางกลม

การบรหารภาครฐทออนแอ

ความออนแอทางดานธรรมาภบาล

etc

4

ทมาและความสาคญ

ทมา: จากการลงสารวจความคดเหนของประชาชนของสถาบนวจยเพอการพฒนา

ประเทศไทย

ความออนแอทางดานธรรมาภบาลเปนอปสรรคหลกตอการพฒนาประเทศ

5

สถานะธรรมาภบาลของไทยในปจจบนผาน 30 ดชน

มตเศรษฐกจ

• ประสทธภาพของการจดการภาครฐกฎระเบยบของภาครฐไม

สรางแรงจงใจในการดาเนนการของภาคเอกชน

• คณภาพของลงทนในโครงการขนาดใหญ

• ระบบการบรหารจดการดานการคลง และการสรางความเปน

ธรรมทางเศรษฐกจ

มตดานสงคม

• ความเหลอมลาในการเขาถงนโยบาย บรการ และสวสดการ

สาธารณะ

• การจดการปญหาสงคมไดอยางเหมาะสมและเปนธรรมของ

ภาครฐ

มตดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางไมเหมาะสม

และไมเปนธรรมของภาครฐ

มตดานการเมองและการปกครอง

• ปญหาการถกแทรกแซงทางการเมอง

การแทรกแซงดงกลาวยงเพมมากขนเมอเปรยบเทยบกบในอดต

• การเชอมโยงระหวางภาครฐกบประชาสงคมเพอถวงดลการ

ทางานของรฐ

• ปญหาการขาดความเชอมโยงระหวางเปาประสงค (KPI) ของ

ภาครฐไปสการปฏบต

6

กรอบแนวคดธรรมาภบาล

7

กรอบการวเคราะหสถานะของธรรมาภบาลไทย

กรอบการ

วเคราะห

แนวคดของ

องคกร

ระหวาง

ประเทศ

แนวคดของ

องคกร

ระหวาง

ประเทศ

วรรณกรรม

เชงวชาการ

8

กรอบแนวคดธรรมาภบาลทใชในการวจย

9

กรอบแนวคดของ กพร. และกรอบของงานวจย

หลกการตอบสนอง

ประสทธผล

ประสทธภาพ

คณธรรม จรยธรรม

กระจายอานาจ

การมสวนรวม /

ฉนทามต

เสมอภาค

นตธรรม

ความโปรงใส

ความรบผดชอบ

นตธรรม

คณธรรม

ความโปรงใส

ความรบผดชอบ

การมสวนรวม

ความคมคา

ผมสวนไดสวนเสยทกกลมมสวนรวม

10

กรอบการวเคราะหสถานะของธรรมาภบาลของเอกชน

ธรรมาภบาล

ภาคเอกชน

การบงคบใชและโครงสรางเชงสถาบน

สทธของผถอหนและสภาพ

ความเปนเจาของ

การปฎบตตอผถอหนอยาง

ยตธรรม

การปฏบตตอผมสวนได

สวนเสยอยางยตธรรม

การเปดเผยขอมลและ

ความโปรงใส

ความรบผดชอบของคณะผบรหาร

11

ระเบยบวธวจย

12

ระเบยบวธวจย

13

4 บทเรยนกรณศกษาจากตางประเทศ

ประเทศ เหตผลทไดรบเลอก จดเดน

ฮองกง ตวแทนในประเทศเอเชย • ระบบดแลธรรมาภบาลโดยการตงองคกรอสระ

• การสนบสนนธรรมาภบาลโดยใชประมวลจรยธรรม

อนโดนเซย ตวแทนประเทศทมธรรมาภ

บาลใกลเคยงกบไทย

• การแตงตงองคกรอสระ

• มาตรการ KPK

• การกระจายอานาจ

• การเปดเผยขอมล

ชล ตวแทนจากอเมรกาใต • ระบบนตรฐ

• การเปดเผยขอมล

• Fiscal rule

• ระบบการจดซอจดจางแบบรวมศนย

สวเดน ตวแทนจากยโรป • มาตรการตรวจสอบการบรหารจดการรฐโดยใชผตรวจการแผนดน

14

4 กรณศกษาความสาเรจของประเทศไทย

องคกร ตวแทน จดเดน

ธนาคารเพอ

การเกษตรและ

สหกรณ

รฐวสาหกจ • กระบวนการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน

• การพฒนาเครองมอการบรหารความเสยง

• การกากบและตดตามการดาเนนงานดานการกากบดแล

บางจาก

ปโตรเลยม

บรษทเอกชน • ปฏบตตามหลกการกากบดแลกจการทดสาหรบบรษทจดทะเบยน

• ใหความสาคญกบการมสวนรวมของพนกงาน

• การสรางหลกคณธรรมในองคกร

กรมปศสตว หนวยงานราชการ • นาเอาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปฏบตงาน

องคกรบรหาร

สวนจงหวดตรง

องคกรปกครองสวน

ทองถน

• ยดหลก ความโปรงใส และ การมสวนรวมของประชาชน

• สรางเครอขายความรวมมอทเกดจากความไววางใจซงกนและกน

15

การวเคราะหธรรมาภบาลของไทย

หลกธรรมาภบาล 6 หลก

องคประกอบของหลกธรรมาภบาล

มตเศรษฐกจ / สงคม / สงแวดลอม / การปกครอง

ทบทวนวรรณกรรมเพอคดเลอกกรณศกษา

เครองมอในการพฒนาธรรมาภบาล

คนหาปญหาทเครองมอทมอยไมสามารถตอบโจทยได

พฒนาเครองมอเพอตอบโจทย

ระดมความคดเหน สมภาษณ ประชม และแบบสอบถาม

ขอเสนอแนะและกลไกขบเคลอนแนวทางการพฒนาธรรมาภบาล 16

การรบฟงความคดเหน

การจดประชมระดมความคดเหนในพนท 4 ภาค 4จงหวด• นครราชสมา(ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ชลบร(ภาคกลาง) เชยงใหม

(ภาคเหนอ) ชมพร(ภาคใต)

การสมภาษณผทรงคณวฒ• ตวแทนจากราชการ นกวชาการ องคกรอสระ ภาคเอกชน อปท. สอ NGOs

จดทาแบบสอบถามเพอสารวจความคดเหนของประชาชน• แบบสอบถาม 459 ชด

17

ยทธศาสตรในประเดนของธรรมาภบาล

18

สถานการณการเปลยนแปลง

สถานะของธรรมาภบาลของประเทศไทยยงมชองวางในการพฒนา

• สงคมไทยยงขาดความรความเขาใจทางดานธรรมาภบาล

ปจจบนเศรษฐกจไทยตองอาศยการพฒนาในเชงคณภาพมากขน

ความแตกแยกจากการใชอานาจของฝายบรหาร

ธรรมาภบาลขององคกรอสระมความสาคญมากยงขน

ความซบซอนทางเศรษฐกจและสงคมทาใหเกดความตองการในการจดการปญหาดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม

อยางเหมาะสม

• การบรหารจดการภาครฐแบบรวมศนยไมสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนได ตองอาศยภาค

ประชาสงคมและการมสวนรวมอยางแทจรง

ประเทศไทยกาลงจะเขาสสงคมสงอาย

SMEs ทอยนอกตลาดหลกทรพยยงมผลการดาเนนงานดานบรรษทภบาลทยงหางจากธรกจในตลาดหลกทรพย

ในการลงทนโครงสรางพนฐานขนาดใหญ (mega-project) มมลคาการลงทนทเปนการรวมลงทนระหวางภาครฐ

และเอกชนเพมสงขน 19

การประเมนความเสยง

ประเทศขาดพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจ ทาใหประเทศอาจมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทชาลง

ปญหาคณภาพของบรการ ปญหาความเหลอมลาในการเขาถงและการจดสรรทรพยากร รวมทงปญหาในเรองของการสรางความเหมาะสมและความเปนธรรมทางสงคม

การจดสรรทรพยากรธรรมชาตมแนวโนมทจะไมสามารถทจะแกไขปญหาขอขดแยงทางสงคม

ระบบธรรมาภบาลในปจจบนยงไมมความครอบคลมถงมตความยงยนของทรพยากรธรรมชาต ปญหาการถกแทรกแซงทางการเมองของกลมผลประโยชนทาใหการบรหารจดการภาครฐ

ขาดประสทธภาพและยงกอใหเกดความขดแยงทางการเมอง

20

สรปประเดนปญหาดานธรรมาภบาลในมตเศรษฐกจ

กฎระเบยบของภาครฐและนโยบายการสนบสนนภาคเอกชนเปนอปสรรคตอการดาเนนธรกจ

● ตนทนภาคเอกชนอาจจะสงขนจากกฎระเบยบ/ขอบงคบ● โครงสรางพนฐาน นวตกรรม มาตรการสงเสรมการลงทน

ฐานะทางการคลงขาดความยงยน

● การใชเงนนอกงบประมาณ● นโยบายประชานยมแบบไรความรบผดชอบ

ภาครฐไมสามารถสรางความเหมาะสมและความเปนธรรมทางเศรษฐกจ

● กฎหมายแขงขนทางการคา● กฎหมายคมครองผบรโภค

21

สรปประเดนปญหาดานธรรมาภบาลในมตสงคม

ความเหลอมลาในการเขาถงนโยบายสาธารณะ การบรการและสวสดการของภาครฐ

● ประกนสงคม บตรทอง สวสดการขาราชการ● การศกษา (ความเหลอมลาระหวางโรงเรยนเลกและโรงเรยนใหญ, ความเหลอมลาของคณภาพคร, ความ

เหลอมลาในการจดสรรงบประมาณแกสถาบนอดมศกษาและสถาบนการศกษาขนพนฐาน) ปญหาคณภาพของนโยบายสาธารณะ การบรการและสวสดการของภาครฐ

● คณภาพการศกษา● คณภาพสาธารณสข

ภาครฐไมสามารถสรางความเหมาะสมและความเปนธรรมทางสงคม

● อาชญากรรม● ยาเสพตด● การคามนษย

22

การขาดการมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางแทจรง

● กระบวนการประเมนผลกระทบทางสงแวดลอม● กระบวนการประเมนผลกระทบทางสขภาพ

การขาดความยงยนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

● ทรพยากรทางทะเล● ทรพยากรเพอรองรบการทองเทยว● การดแลจดการปญหาการสรางความเสยหายทางธรรมชาตจากกจกรรมทางเศรษฐกจ

ภาครฐไมสามารถสรางความเหมาะสมและความเปนธรรมทางทรพยากรและสงแวดลอม

● ปญหาการบรหารจดการนา (นาทวม/นาแลง)● ปญหาขอพพาทในเรองของการบรหารจดการทดนของภาครฐ● ปญหาการจดการทรพยากรปาไม

สรปประเดนปญหาดานธรรมาภบาลในมตทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

23

สรปประเดนปญหาดานธรรมาภบาลในมตการเมอง/การปกครอง

การขาดความรความเขาใจหรอมความเขาใจทแตกตางกนดานธรรมาภบาลของประชาชนบางสวน

● สงคมขาดภมคมกนทางดานธรรมาภบาล

● กลไกการตรวจสอบจากภาคประชาสงคมขาดแนวรวม การถกแทรกแซงโดยอานาจทางการเมองทาใหมการใชอานาจรฐเพอผลประโยชนของคนบางกลม

● การดาเนนนโยบายของรฐขาดประสทธภาพ เสยตนทนคาเสยโอกาส การขาดความเชอมโยงระหวางภาครฐกบประชาสงคมในการถวงดลการดาเนนงานของรฐ

โครงสรางของภาครฐทมอยมความซาซอน ไมบรณาการ ขาดการถวงดลและขาดการรวมความรบผดชอบ

ภายในภาครฐ รวมทงการขาดความเชอมโยงระหวางเปาประสงคของภาครฐไปสการปฏบต

● การดาเนนงานของภาครฐขาดประสทธภาพ

● การใชดลยพนจปราศจากการตรวจสอบและการรวมรบผดชอบ

● ปญหาความเชอมโยงระหวาง ปจจยนาเขา ผลผลต ผลลพธ ผลกระทบ ทาใหการดาเนนงานไมสามารถ

ตอบโจทยยทธศาสตรประเทศ24

ดชนชวด

มตดานเศรษฐกจ

• WEF, CPI, Infrascope, UNESCO

มตดานสงคม

• WEF, World bank, WJP, Freedom House

มตดานสงแวดลอม

• Ocean health index, WEF, World resource institute

มตดานการปกครอง

• Legatum, WEF, WJP

25

30 ดชนดานมตเศรษฐกจ

ดชนแหลงทมา

ของขอมลมต 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

Wastefulness of government

spendingWEF เศรษฐกจ 4.36 4.38 4.02 3.7 3.57 3.55 3.25 2.66 2.48 2.48

CPI CPI เศรษฐกจ 33 35 34 35 34 37 35 38 38

Evaluating the environment

for public-private

partnerships in Asia-Pacific

Infrascope เศรษฐกจ 50.4

Gross domestic expenditure

on R&D per GDP (%)UNESCO เศรษฐกจ 23 25 21 22 25 37

ease of compliance with

government regulationWEF เศรษฐกจ 3.34

Effectiveness of anti-

monopoly policyWEF เศรษฐกจ 4.2 4.05 3.88 4.14 4.25 3.9 3.86 4.12 4.06 3.76

Extent of market dominance WEF เศรษฐกจ 4.24 4.08 3.88 3.88 3.68 3.48 3.6 3.7 3.77 3.54

Quality of overall

infrastructureWEF เศรษฐกจ 4.94 5.09 4.81 4.77 4.89 4.74 4.86 4.53 4.07 4.01 26

30 ดชนดานมตดานสงคม

ดชนแหลงทมา

ของขอมลมต 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

Business costs of crime and

violenceWEF สงคม 5.06 5.07 5.19 4.94 4.59 4.59 4.76 4.63 4.21 3.95

Quantity of education WEF สงคม 4.55 4.39 4.56 4.62 4.43 4.56 4.79 4.46 5.45 5.45

Reliability of police services WEF สงคม 4.6 4.6 4.24 3.76 3.79 3.72 3.63 3.54 3.2 3.2

Infant mortality rate (per

1,000 live births)World bank สงคม 11.2 10.6 11.4 11.3 11 11

Life expectancy World bank สงคม 73.93 74.09 74.19 74.37 74

Civic participation WJP ประชาสงคม 0.5 0.5 0.47 0.49

Press freedom IndexFreedom

Houseประชาสงคม 33.5 53.5 34.5 44 56.83 61.5 61.5 38.6 37.94 40.07

Civil Liberties Freedom

Houseประชาสงคม 5 5

Freedom on the NetFreedom

Houseประชาสงคม 61 61 60 62 63 27

30 ดชนดานมตสงแวดลอม

ดชนแหลงทมา

ของขอมลมต 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

ocean health indexocean

health indexสงแวดลอม 70.75 71.65 72.54 73.6

Enforcement of

environmental regulationsWEF สงแวดลอม 3.47

Quality of natural

environmentWEF สงแวดลอม 3.97

Stringency of environmental

regulationsWEF สงแวดลอม 3.56

Tourist service

infrastructureWEF สงแวดลอม 5.7

Travel & Tourism

Competitiveness IndexWEF สงแวดลอม 4.26

the Environmental

Democracy Index

world

resource

institute

สงแวดลอม 1.38

28

30 ดชนดานมตการปกครอง

ดชนแหลงทมาของ

ขอมลมต 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

Do you have confidence in the

judicial system. ?Legatum การปกครอง 84.4

Do you have confidence in the

national government ?Legatum การปกครอง 75

Government effectiveness Legatum การปกครอง 0.1 0.21 0.21

govt. effort to preserve the

environmentLegatum การปกครอง 80.8

Separation of Powers Legatum การปกครอง 9 11.93 11.93 11.93

Favoritism in decisions of

government officialsWEF การปกครอง 3.45 3.55 3.38 3.06 2.87 2.98 2.85 2.83 2.8 2.97

Public trust in politicians WEF การปกครอง 2.83 2.7 2.73 2.66 2.48 2.36 2.21 2.02 1.93 2.04

Transparency of government

policymakingWEF การปกครอง 4.74 4.58 4.17 4.25 4.32 4.18 4.05 3.89 3.66 3.76

Limited Government Powers score WJP การปกครอง 0.53 0.53 0.5 0.46

Open Government score WJP การปกครอง 0.5 0.5 0.47 0.49 29

แนวทางการพฒนาธรรมาภบาล

30

แนวทางการพฒนาดานหลกนตธรรม

Regulatory Guillotine

Regulatory Impact

Assessment

Sunset Legislation

โครงสรางระบบ

ราชการและ

หนวยงานตางๆจะ

มความเหมาะสม

ตอการพฒนาธรร-

มาภบาลมากขน

31

แนวทางการพฒนาดานหลกคณธรรม

ระบบ วนย และ

จรยธรรมWhistle blowers

• Positive list

• มชองทางใหปรบแกประมวล

จรยธรรม

• สวนรวมของเจาหนาทระดบลาง

เอกชน และภาคประชาสงคม

32

แนวทางการพฒนาดานหลกความโปรงใส

เกดกลไกการตรวจสอบผานการตงคาถามและฐานขอมลเพอเพมธรรมาภบาลดานความโปรงใสซงเปนพนฐานของธรรมาภบาลดานอนๆ

การผลกดนให

เกดการเปดเผย

ขอมลอยาง

แทจรง Big Data

• การปรบปรงพ.ร.บ.

ขอมลขาวสารของ

ราชการป พ.ศ. 2540

• การปรบปรงการ

ดาเนนงานของ สขร.

การสงเสรม

บทบาทและของ

คณภาพสอ

33

แนวทางการพฒนาดานหลกความรบผดชอบและตรวจสอบได

Short route accountability

Long route accountability

สรางความเขมแขงของสอ และองคกร

อสระ

พฒนาการทางานของหนวยงานทม หนาทตรวจสอบหนวยงานอนๆ

มความเชอมโยงกบประชาชน

ผใชบรการภาครฐเปนผกาหนด

เปาหมายการพฒนาขององคกรมากขน

V.S.

เกดกระบวนการ

ตรวจสอบทดและ

สงเสรมในการพฒนา

ธรรมาภบาลในดาน

อนๆ

34

แนวทางการพฒนาดานหลกความมสวนรวม

ความเชอมโยงและการมสวนรวมใน 3 ภาคสวน

ภาครฐบาล

ภาคเอกชน

ภาคประชาสงคม

• เพมประสทธภาพการทางานขององคกรอสระวาดวยสงแวดลอมและสขภาพ

• ปรบปรงกฎระเบยบใหการทาประชาพจารณมคณภาพมากขน

เชงรบ

• การใหประชาชนมสวนรวมในการทางบประมาณและการจดการทรพยากรของชมชนเชงรก

35

แนวทางการพฒนาดานหลกความคมคา

ผลผลต

(output)

ผลลพธ

(outcome

)

ผลกระท

บ

(impact)

ประสทธภาพ

ประสทธผล

มความยงยน

ทางการคลง

คานงถงตนทน

และผลกระทบ

ตางๆอยางรอบ

ดาน36

แนวทางการพฒนาธรรมาภบาลภาคเอกชน

การให

ความร

และการ

ปลกฝง

การ

พฒนา

กฎระเบย

บ

การ

ประเมนผ

ลทได

มาตรฐาน

ประสบกา

รณจาก

ตางประเ

ทศ

บรรษทภ

บาลของ

SMEs

ธรรมาภ

บาลของ

ภาครฐ

37

แนวทางการพฒนาธรรมาภบาลภาคประชาสงคม

ใหความร ความ

เขาใจทตรงกน

ของธรรมาภบาล

ใหประชาชนม

บทบาทในการ

พฒนาธรรมาภ

บาลของประเทศ

แนวทางการ

พฒนาธรรมาภ

บาลภาคประชา

สงคม

• เปดชองทางในการรบฟงความคดเหน ขอรองเรยน

ผานรปแบบการรบฟงความคดเหน

• สรางความเชอมนใหประชาชนวาความคดเหนจะ

ไดรบการพจารณาอยางแทจรง 38

กลไกการขบเคลอนธรรมาภบาล

39

กลไกการขบเคลอนธรรมาภบาล

กลไกการขบเคลอนธรรมาภบาล

มาตรการผลกดนในระยะสน

มาตรการผลกดนในระยะกลาง

มาตรการผลกดนในระยะยาว

40

มาตรการทควรจะเรงดาเนนการ

Regulatory Guillotineการบงคบใหมการเปดเผยและ

เผยแพรประมวลจรยธรรมลงบนอนเตอรเนต

ประเมนผลการเปดเผยขอมลทตองเปดเผยตามกฎหมาย

นาผลงานขององคกรอสระทสามารถเปดเผยไดใหทาการ

เปดเผย

ผลกดนรางพ.ร.บ.การเงนการคลงของรฐ

41

มาตรการทควรจะตองมการผลกดนอยางตอเนอง

การทาการ

ประเมนผลกระทบ

กฎหมายทจะออกมา

ใหม

การพฒนาปรบปรง

กฎระเบยบ/วนยและ

ประมวลจรยธรรมให

มความเหมาะสมกบ

การนาไปใช

การปรบปรงสาย

ความรบผดชอบให

สนลง

การพฒนาองคกรทม

หนาทตรวจสอบและ

พฒนาธรรมาภบาล

ของหนวยงานอน

การสนบสนนกลไก

ควบคมความคมคา

และความยงยนของ

งบประมาณแผนดน

เชน ThaiPBO

ผลกดนกระบวนการ

มสวนรวมของ

ประชาชนใหเกด

กระบวนการมสวน

รวมอยางแทจรง

42

ขอบคณครบ

43