บทท 4 ผลการวจย

การวจยเรอง “ตนแบบการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก” ในครงน เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ท าการวเคราะหจากขอมลประเภทเอกสารและการสมภาษณรายบคคล รวมถงการจดสนทนากลมเพอหาขอมลสรปรวบยอด โดยใชกรอบแนวคดการบรหารจดการรปแบบ PA-POSDCoRB การบรหารองคกรสมรรถนะสง (HPO) และความรวมมอแบบพลงประชารฐ (Public-Private Collaboration) และปจจยความส าเรจเขตเศรษฐกจทประสบผลส าเรจ กรณศกษาตางประเทศมาเปนกรอบในการหาขอมลของการศกษา เพอน ามาพฒนาตนแบบการบรหารจดการของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก การวจยตนแบบการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากในครงน แบงผลการวจยออกเปน 3 สวน ประกอบดวย สวนท 1 องคประกอบทวไปของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก ประกอบดวย จดแขงของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก จดออนของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก สวนท 2 องคประกอบส าคญทสงผลตอการบรหารจดการทดและมประสทธภาพ โดยวเคราะหผานกรอบแนวคดทฤษฎการบรหารจดการรปแบบ PA-POSDCoRB การบรหารองคกรสมรรถนะสง (High Performance Organization : HPO) และการบรหารจดการบานเมองแบบมสวนรวม (Public-Private Collaboration) ประกอบดวย นโยบายรฐบาลตอเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, อ านาจหนาทขององคกรการบรหารเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, การจดการทรพยากรมนษยของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, การวางแผนของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, การจดองคกรของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, ภาวะผน าของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, การประสานงานของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, การรายงานของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก,การงบประมาณของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, เทคโนโลยเพอการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก สวนท 3 ปจจยความส าเรจของเขตเศรษฐกจพเศษตากและในตางประเทศ 3 กรณศกษา เปนการรวบรวมขอมลของกรณศกษาจากพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษของไทย (ตาก, สงขลา นครพนม), เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน: จน เขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร: มาเลเซย และเขตเขต

81

พฒนาเศรษฐกจพเศษแหงประเทศฟลปปนส แลวน ามาสงเคราะหเปนตนแบบการบรหารจดการของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก ประกอบดวย วตถประสงคการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ, รปแบบและกจกรรมเขตเศรษฐกจพเศษ, มาตรการสทธประโยชนของเขตเศรษฐกจพเศษ, รปแบบกลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ 4.1 องคประกอบทวไปของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษเปนเครองมอในการขบเคลอนประเทศเพอเรงฟนฟความสมพนธ การพฒนาความรวมมอกบประเทศเพอนบานและนานาประเทศ รวมถงสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในภมภาครวมกน ทงนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากถกก าหนดใหเปนพนทเขตพฒนาเศรษฐกจน ารองระยะแรก และจากการลงพนทพบวา จดแขงของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เปนฐานผลตหลกตามแนวทางเศรษฐกจเชอมโยงตะวนออก-ตะวนตก ไปยงเมองยางกงทเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของประเทศเมยนมารสามารถเชอมโยงไปยงอนเดยและจนตอนใตไดภายใตกรอบระเบยงเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขง และก าหนดเปนพนทพฒนาน ารองเมองคแฝดระหวางไทย-พมา (แมสอด-เมยวด) ภายใตกรอบ ACMECS ซงเปนโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานของไทยทมนโยบายเชอมการคาจากประเทศเมยนมาร จากยางกง เมาะละแหมง เมยวด มาดานแมสอด สโขทย พษณโลก ขอนแกน และกาฬสนธ ไปยงดานชายแดนมกดาหาร ผานสะหวนนะเขต ฝงประเทศสาธารณรฐ ประชาธปไตยประชาชนลาว ไปยงเว และทาเรอดานง ประเทศสงคมนยมเวยดนาม มระยะทาง 713 กโลเมตร โดยเฉพาะจากประเทศเมยนมารทสามารถเชอมโยงไปยงเมองส าคญของรฐกะเหรยงและรฐมอญ อาท ผะอน และเมาะละแหมงรวมถงเชอมโยงไปถงกรงยางกง และดานการคาชายแดนและผานแดน ผานดานศลกากร แมสอด ทมมลคาสงทสดในภาคเหนอ และมมลคาสงเปนอนดบสอง ของดานการคาชายแดนไทย-เมยนมาร รองจากดานสงขละบร โดยมชองทางการคาทส าคญ คอดานพรมแดนสะพานมตรภาพไทย-เมยนมาร แหงท 1 และแหงท 2 ซงมคณลกษณะทเออตอการพฒนาเปนเมองเศรษฐกจชายแดนตงอยปลายแนวเชอมโยงระเบยงเศรษฐกจซงเปนพนทชายแดนซงขาถงแหลงวตถดบและทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณของเมยนมารไดงาย มดานอยใกลกบเมองยางกง (ศนยการคาและการกระจายสนคาทส าคญของเมยนมาร) มโอกาสสงในการเขาถงแหลงแรงงานเมยนมาร เนองจากชาวเมยนมารทเขามาท างานและจดทะเบยนอยางถกตองตามกฎหมายในพนทจงหวดตากแลวกวา 72,000 คน รวมถงรฐบาลเหนชอบการจดระบบการจางคนตางดาวท างานในลกษณะชวคราวหรอตามฤดกาล โดยอนญาตใหเขามาท างานในราชอาณาจกรไดโดยมเอกสารใชแทนหนงสอเดนทางตามกฎหมายวาดวยคนเขาเมอง เปนการชวคราวหรอตามฤดกาลในพนทเขต

82

พฒนาเศรษฐกจพเศษ (ด ารง แกวทองค า แรงงานจงหวดตาก, การสอสารสวนบคคล, 12 กรกฎาคม 2559) ทงนหากพจารณาจดแขงของพนทเขตเศรษฐกจชายแดนประเทศมาเลเซย และลาวโดยพจารณาจากพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลาและนครพนม พบวาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขา มงเนนตองการให “สงขลา มงคง” : อตสาหกรรมกาวหนา ศนยกลางการคา การบรการ การลงทน ซงเปนพนทจดยทธศาสตรส าคญของภมภาคทเชอมโยงแหลงการคา การลงทน ทส าคญ ประกอบดวย ตงอยใกลทาเรอน าลกสงขลา ทาเรอปนง/ทาเรอกลาง มาเลเซย มสนามบนนานาชาตหาดใหญ และนคมอตสาหกรรมภาคใต จงหวดสงขลา และการเชอมโยงกบแผนพฒนารฐทางภาคเหนอของมาเลเซย ซงเนนการพฒนาธรกจการเกษตร และเปนพนทตดกบมาเลเซยซงเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจของไทยกบประเทศเพอนบานทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจ 3 ฝาย อนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย และกรอบความรวมมอเพอพฒนาชายแดนไทย-มาเลเซย ทงนจงท าใหเขตเศรษฐกจพเศษสงขลามศกยภาพในการพฒนาใหเปนศนยกลางการคา การบรการ การทองเทยวในภาคใตทมชายแดนตดกบมาเลเซยและมดานทมศกยภาพเออตอการทองเทยว การบรการ การลงทน และการคาชายแดน (ขจรศกด เจรญโสภา รองผวาราชการจงหวดสงขลา, 10 กมภาพนธ 2560) ส าหรบจงหวดนครพนม มแนวทาง “เมองนาอย ประตเศรษฐกจสอาเซยน และจนตอนใต-ตะวนออก” โดยมเปาหมายใหเปนเมองแหงความสข ประชาชนมคณภาพชวตทด มความมงคง ปลอดภย มการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เปนมตรกบสงแวดลอม ภายใตปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยง ทงนไดก าหนดบทบาทใหเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษนครพนม เปนศนยกลางการขนสงและโลจสตกส, เมองผลตอาหารปลอดภย, อตสาหกรรมแปรรปการเกษตรและศนยธรกจการคาสงตลาดกลางสนคาเกษตร, และเนนใหเปนเมองทองเทยวเชงวฒนธรรม (ไพฑรย รกษประเทศ รองผวาราชการจงหวดนครพนม, 23 พฤศจกายน 2559) หากพจารณาจงหวดเมยวด เปนชองทางการคาทส าคญ ซงเดมประชากรสวนใหญเปนชาวเมยนมาร กะเหรยง ปะโอ ไทยใหญ มอบ และยะไข ตอมามคนจน และมสลม เขามาเพอท าการคาขายและสรางครอบครวจนถงปจจบน ชาวเมองเมยวดสวนใหญนบถอศาสนาพทธนกายเถรวาท คลายคลงกบไทย รองลงมาเปนศาสนาครสต อสลาม ฮนด และอนๆ ดานอปนสยของคนเมยนมารในเมยวดมความเออเฟอเผอแผ และคนในสงคมมวถชวตเรยบงาย ส าหรบวฒนธรรมและประเพณมความคลายคลงกบชาวไทยในอ าเภอแมสอด โดยเมยวดเปนเมองหนาดานส าคญทจะขนสนคาจากประเทศไทย และล าเลยงสงตอไปหากแตก าลงซอทส าคญมาจากพอคาเพอสงตอไปยงจดกระจายสนคาส าคญตามภมภาค ซงในอนาคตหากเขตการคาและอตสาหกรรมพเศษเมยวดเสรจสมบรณ คาดวาเศรษฐกจในเมยวดจะมความคกคกมากขน และมแนวโนมทจะเพมขนตามล าดบไปดวย

83

รวมถงดานแรงงาน มประมาณ 72,000 คน สวนใหญเปนชายท าเกษตรกรรม คาขายของพนเมอง และรบจางทวไป ไดแก เจยรนยพลอย กอสราง และรบจาง ซงแรงงานเมยนมารนยมขามฝงมาท างานในแมสอดแบบไปเชาเยนกลบ บางสวนมาอยอยางถาวร และมตดานภาษา มภาษาเมยนมารเปนภาษาทางการ และมอก 18 ภาษาทใชสอสารกนในประเทศ แตชาวเมยนมารและกะเหรยงในเมองเมยวดสวนใหญมความสามารถในการใชภาษาไทย จดออนของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก แมวาจะเปนพนทตงอยบรเวณชายแดนมลกษณะพเศษรวมเหมอนเชนเดยวกบพนทอน หากแตยงมขอจ ากดในดานสถานทพนทการพฒนา เชน ชองทางการสญจรบนสะพานมตรภาพไทย-เมยนมาร, การพฒนาชองทางเขา-ออก เปนหวใจของการเดนทางและการคาชายแดนและปจจบนไมมขอตกลงระหวางประเทศไทย -เมยนมาร โดยการขนสงทปฏบตอยในปจจบนใชขอตกลงจากทองถนรวมถงดานการเมองการปกครองเนองจากเปนการเรมตนไปสการปกครองระบอบประชาธปไตยและการฟนฟเศรษฐกจโดยการเปดประเทศใหกบธรกจตางชาต หากพจารณาถงความรวมมอในบทบาทภาครฐในการสนบสนนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก กบบทบาทภาคเอกชนในการสนบสนนเขตพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตาก ยงเปนลกษณะของการท างานเชงรบตามนโยบายจากภาครฐเปนสวนใหญ เนองจากการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ อยระยะเรมการพฒนาโครงสรางพนฐาน โดยภาครฐเปนผลงทนหลก รวมถงบทบาทภาคประชาสงคมทม ผประกอบธรกจในพนทยงไมมความรวมมอกบประชาชนในพนทเขตเศรษฐกจในการสนบสนนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก (เรงชย สวรรณ ผประกอบการภาคการผลต นยม ไวย รชพาณชย รองประธานสภาหอการคาแหงประเทศไทยและผประกอบการภาคการคา ชยวฒน วทตธรรมวงศ ประธานสภาอตสาหกรรมจงหวดตาก บรรพต กอเกยรตเจรญ ผประกอบการภาคการคาและอดตประธานหอการคาจงหวดตาก, การสอสารสวนบคคล, 11-26 กรกฎาคม 2559) รวมถงบทบาทความรวมมอกบประเทศเพอนบานระดบพนท ไดตงศนยประสานงานบานพเมองนองระหวาง แมสอด-เมยวด เปนการจดกจกรรมสงเสรมความสมพนธบานพเมองนอง (Sister City) ระหวางจงหวดตากและจงหวดเมยวด สาธารณรฐแหงสภาพเมยนมาร ดานความมอเฉพาะในระดบพนทชายแดนเทานน การเชญชวนขอความรวมมอจากฝายประเทศไทย โดยหนวยงานระดบพนทจะเปนผรบผดชอบ คาใชจายทงในกจกรรมทงทจดภายในพนทเขตเศรษฐกจตาก และการจดกจกรรมในพนทจงหวดเมยวด (อทมพร เมองนอย วฒนธรรมจงหวดตาก, การสอสารสวนบคคล, 11 กรกฎาคม 2559) แมสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมารจะเปดประเทศสระบอบประชาธปไตย แตรปแบบราชการของสาธารณรฐแหงเมยนมารยงคงมรปแบบการบรหารแบบสงคมนยม โดย

84

หนวยงานในพนทตองรอรบนโยบายหรอค าสงจากรฐบาลกลาง (มะขน นกธรกจภาคการคา-เมยวด, มะแท นกธรกจภาคบรการ-เมยวด, นางมม ประชาชน-เมยวด, กลมเดก สตร และคนชรา-เมยวด, การสอสารสวนบคคล, 16 กรกฎาคม 2559) หากพจารณาถงความเชอมโยงกบเศรษฐกจทองถน มการประกอบธรกจสนคาพนบาน ชมชน เชน กลมผผลตของสนคาโอทอป ผประกอบการเปนกลมทรวมตวกนผลตสนคาตามฤดกาล เปนลกษณะสนคาภมปญญาชาวบาน ซงจ าเปนตองพฒนารปแบบการผลตและน าเทคโนโลยการผลตสมยใหมมาประยกตใช และจ าเปนตองใชเงนลงทนจ านวนมาก จงเหนวาการสงเสรมการลงทนตามสทธประโยชนไมเออประโยชนตอธรกจระดบรากหญา (พรรณทพย ไชยชนะ ประธานเครอขายโอทอปจงหวดตากและภาคเหนอ, สมบรณ ออนพนา กลมโอทอปอ าเภอพบพระ, ภาวนา เหลกเพชร กลมโอทอป อ าเภอแมระมาด, การสอสารสวนบคคล, 15-16 กรกฎาคม 2559) รปแบบกจกรรมเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เนนการพฒนาแบบสรางเมองใหม การพฒนากลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม เนนกจกรรมดานการผลต ดานการคา โลจสตกส และการพฒนา ทองเทยว เปนหลก และความเคลอนไหวภาคอตสาหกรรม ณ วนท 5 กรกฎาคม 2559 มการลงทนภาคอตสาหกรรมในจงหวดตาก มจ านวน 679 โรงงาน เงนลงทน 18,621 ลานบาท และมจ านวนแรงงาน 51,889 คน (อรณ คนธมาลา, นกวชาการอตสาหกรรมช านาญการ, การสอสารสวนบคคล, 8 กรกฎาคม 2559) ขอมลนตบคคลตงใหมตงแต 1 มกราคม 2559 - มถนายน 2559 ใน 3 อ าเภอ พนทเขตเศรษฐกจพเศษ มจ านวน 90 ราย ทนจดทะเบยน 272.85 ลานบาท เมอเทยบกบสถตทงป 2558 มมลคาเพยง 335.5 ลานบาท (ภาณ ขนแกว, พาณชยจงหวดตาก, การสอสารสวนบคคล, 8 กรกฎาคม 2559) หากพจารณาพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลา มงเนนการพฒนาอตสาหกรรมกาวหนา ทไมใชอตสาหกรรมหนก เปนศนยกลางการคา การบรการ และการลงทน ซงปจจบนดานสะเดา-ปาดงเบซารเปนจดทท ารายไดมากทสดของประเทศจากสถตมลคาการคาชายแดน ป 2559 สงถง 507,566.46 ลานบาท โดยเขตเศรษฐกจสงขลาจะเนนอตสาหกรรมการบรการ ดานการทองเทยว การบรการโรงแรม เพราะใหความส าคญดานความมนคงเปนหลก ประกอบกบประเทศมาเลเซย สงคโปรจะนยมมาทองเทยวประเทศไทย โดยเขามาทางดานชายแดนในจงหวดสงขลา (มาลน สบสข รอง ประธานหอการคาจงหวดสงขลา, 24 กมภาพนธ 2560) และเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษนครพนมเนนการพฒนาเสนทางเพอรองรบดานโลจสตกของเศรษฐกจตามเสนทาง R 12 เพอเชอมตอประเทศลาว –เวยดนาม-จน ซงเปนการเตรยมความพรอมส าหรบภาครฐ เอกชน ประชาชน

85

ในพนทส าหรบใชเปนจดพก โดยมงเนนพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ประเพณเปนจดขาย (ชาญยทธ อปพงษ ประธานหอการคาจงหวดนครพนม, 22 พฤศจกายน 2559) 4.2 องคประกอบส าคญทสงผลตอการบรหารจดการทดและมประสทธภาพ โดยวเคราะหผานกรอบแนวคดทฤษฎการบรหารจดการรปแบบ PA-POSDCoRB การบรหารองคกรสมรรถนะสง (High Performance Organization : HPO) และการบรหารจดการบานเมองแบบมสวนรวม (Public-Private Collaboration) ประกอบดวย นโยบายรฐบาลตอเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก พบวารฐบาลก าหนดนโยบายการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เพอสงเสรมการคาการลงทน ของประเทศเพมศกยภาพในการแขงขนโดยใชประโยชนดานคมนาคมขนสงในระดบภมภาคตามยทธศาสตรการพฒนาพนทชายแดนเชอมโยงภมภาค ดานการกระตนเศรษฐกจ ดวยการพฒนาความพรอมของเมองชายแดน การพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเขตเศรษฐกจพเศษ และการสงเสรมการคาการลงทนและการทองเทยวขามพรมแดน ดานพฒนาศกยภาพดวยการพฒนาศกยภาพบคลากรการเสรมสรางศกยภาพของ SMEs ใหไดประโยชนจากการพฒนา และการพฒนาระบบการเงนการธนาคารในบรเวณพนทชายแดน ดานพฒนาโครงสรางพนฐาน ดวยการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการเตบโตของเมอง การพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงเชอมโยงพนทใกล เคยงและประเทศเพอนบาน อาท ถนน รถไฟ ทาเรอ สะพาน ดานการอ านวยความสะดวกเปนการด าเนนงานตามความตกลงการขนสงขามพรม แดนในอนภมภาคลมแมน าโขง การตรวจลงตราเดยวหรอ Single VISA การน าเขาผลผลตทางการเกษตรจากโครงการ Contract Farming และการด าเนนงาน National Single Window และ Single Stop Inspection ดานการบรหารจดการเชงพนท ไดแก การก าหนดแผนการพฒนาและแนวทางการใชประโยชนทดนทเหมาะสม การวางผงเมอง และผงเฉพาะจดท า Zoning การพฒนาการบรณาการเตรยมการรองรบผลกระทบเชงสงคมและสงแวดลอม การจดระเบยบแรงงานขามพรมแดน และการพฒนาสงอ านวยความสะดวกและจดระบบการตรวจปลอยคนและสนคา ณ ดานพรมแดน อาท ทท าการของศลกากร นอกจากนยงก าหนดนโยบายการสงเสรมการคาการลงทนของประเทศไทยเพอเพมศกยภาพในการแขงขนแลว ประเทศไทยยงมบทบาทในดานความรวมมอแบบหนสวนการพฒนาเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ไดแก การรวมเปนหนสวนทางเศรษฐกจในภมภาคดานการพฒนาทรพยากรมนษย การเคลอนยายแรงงาน การสงเสรมแรงงานไทยในตางประเทศ รวมปองกนภยจากการกอการรายอาชญากรรม ยาเสพตด ภยพบต การแพรระบายโรค รวมมอเพอสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมจรยธรรม ไมสงผลเสยตอสงแวดลอม เรงรดการใชประโยชน

86

จากขอตกลงการคาเสรทมผลบงคบใชแลว สงเสรมใหไทยเปนฐานธรกจในเอเชยและสนบสนนบทบาทขององคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไร และปรบปรง สรางความเขมแขงของภาคการพฒนาในทองถน โดยรฐก าหนดใหมกจกรรมส าคญในการพฒนาเขตเศรษฐกจ 10 กจกรรม ไดแก (1) จด Zoning ประเทศและพฒนาเมองทมศกยภาพโดยจด Zoning พนทเกษตรอตสาหกรรม และการทองเทยวรวมถงการพฒนาเมองหลกทมศกยภาพ (2) สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมอนาคต และรกษาฐานอตสาหกรรมเดม (3) พฒนาดานชายแดน เชน ดานบานพน ารอน ดานเชยงของ ดานนครพนม ดานไทย-มาเลเซย 9 แหง (4) พฒนากฎหมายเพอเสรมสรางบรรยากาศการคาการลงทนและตามพนธกรณ (5) สงเสรมธรกจของยอม (SMEs) และธรกจประกอบการทองถน (OTOP) โดยพฒนาผลตภาพผประกอบการของ SMEs และใหความชวยเหลอทางการเงนแกผประกอบการ SMEs และ OTOP (6) พฒนาโครงขายคมนาคมเชอมโยงประตการคา อาท รถไฟทางค รถไฟความเรวสง ทาอากาศยานสวรรณภม และทาเรอแหลมฉบง (7) พฒนาการศกษา มการพฒนาหลกสตรรองรบอาเซยน เพอพฒนาคนใหสอดคลองความตองการของตลาด รวมถงเลอนการเปดปดภาคเรยนใหตรงกบอาเซยน (8) การจดท า Software เพออ านวยความสะดวกใหแกภาคบรการของไทย เชน Talking dictionary หรอ Software ส าหรบแทกซ (9) สงเสรมการลงทนในประเทศเพอนบานเพอเชอมโยงโอกาสจากการเปดประชาคมอาเซยน (10) ปรบโครงสรางระบบราชการ โดยลดขนตอนการใหบรการดวย e-Service การปรบโครงสรางบคลากรภาครฐ การพฒนาภาษาองกฤษใหบคลากรภาครฐรองรบอาเซยน ผานกลไกการขบเคลอนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ระดบชาตในรปของคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาเศรษฐกจ (กนพ.) ไปสหนวยงานระดบพนท คอ จงหวดตาก อ านาจหนาทขององคกรการบรหารเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก พบวาจงหวดตาก สงขลา และนครพนม มรปแบบเหมอนกน โดยเปนหนวยราชการทปกครองสวนภมภาค ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และทแกไขเพมเตม มฐานะเปนนตบคคลประกอบขนดวยอ าเภอหลายอ าเภอ โดยในจงหวดหนงๆ มผวาราชการจงหวดเปนผรบนโยบายและค าสงจากนายกรฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาล คณะรฐมนตร กระทรวง และกรม มาปฏบตการใหเหมาะสมกบทองทและประชาชนและเปนผบงคบบญชาสงสดในบรรดาขาราชการฝายบรหารสวนภมภาคในเขตจงหวดทรบผดชอบ ทงนราชการสวนภมภาค ของกระทรวง ทบวง กรม แบงแยกออกไปด าเนนการจดท าตามเขตการปกครอง โดยมเจาหนาทของทางราชการสวนกลาง ทไดรบแตงตงออกไปประจ าตามเขตการปกครองตาง ๆ ในสวนภมภาคเพอบรหารราชการภายใตการบงคบบญชาของราชการสวนกลางโดยมการตดตอกนอยางใกลชดเพราะถอเปนเพยงการแบงอ านาจการปกครองออกมาจากการบรหารสวนกลาง การบรหารราชการสวน

87

ภมภาค เปนการบรหารราชการตามหลกการแบงอ านาจ โดยสวนกลางแบงอ านาจในการบรหารราชการใหแกภมภาค อนไดแกจงหวด ใหมอ านาจในการด าเนนกจการในทองทแทนการบรหารราชการสวนกลาง ลกษณะการมอบอ านาจในการตดสนใจ วนจฉย สงการใหแกเจาหนาททไปประจ าปฏบตงานในภมภาค ปจจบนอ านาจหนาทขององคกรในการบรหารของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากไมเอออ านวยตอการขบเคลอนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เนองจากยงเปนองคกรระบบราชการในการใหอ านาจผวาราชการจงหวดหรอรองผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมายก ากบดแล และรวมถงการท าหนาทเปนประธานการประชมการขบเคลอนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก ทงนแมก าหนดเจาหนาทของแตละหนวยงานมาประจ าศนยบรการแบบเบดเสรจเพออ านวยความสะดวก แต เปนเพยงการท าหนาทเกยวของกบการรบค ารอง/รบเรองเพอพจารณาอนมต อนญาต ในกจกรรมทางเศรษฐกจเบองตน โดยผวาราชการจงหวดตากในฐานะผไดรบมอบหมายใหมอ านาจหนาทในการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากไมสามารถใชอ านาจหรอดลยพนจในการพจารณาอนมต อนญาต ไดทงระบบแตอยางใด หากแตท าหนาทเปนเพยงหนวยรบค ารองและสงตอใหหนวยงานระดบกรม กระทรวงผมอ านาจบงคบใชตามกฎหมายแตละฉบบเปนผพจารณาอนมต อนญาต ล าดบสดทาย การจดการทรพยากรมนษย, การวางแผน, ภาวะผน าของผบรหาร, การประสานงาน, การรายงาน, การงบประมาณ และเทคโนโลยเพอการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก พบวาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก อยระหวางขนการเตรยมความพรอมดานการวางนโยบายจากสวนกลางเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนงานตางๆทเกยวของกบนโยบายและการน าแนวทางดงกลาวไปปฏบต ในขณะทดานอ านาจหนาทของเขตเศรษฐกจพเศษตาก ในการก าหนดกฎเกณฑ โดยไมตองเกยวของกบอ านาจในการบงคบใชกฎเกณฑหรอความสามารถในการอนญาตใหบางสงบางอยางในพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก มขอจ ากดภายใตกฎหมายทใชอยในปจจบน เนอง จากอ านาจผวาราชการจงหวดในฐานะผปกครองเขตเศรษฐกจพเศษ ขดแยงกบกฎหมายหลายฉบบ และยงไมมกฎหมายรองรบการใหอ านาจบรหารจดการ ถงแม รางพระราชบญญตเขตเศรษฐกจพเศษ พ.ศ. ... (ทประชมเมอวนท 8 มถนายน 2559 ทรองนายกรฐมนตร (นายวษณ เครองาม) มอบหมายใหรองเลขาธการส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา) ก าหนดใหผวาราชการจงหวดทเขตเศรษฐกจพเศษตงอย มบทบาท แตทงนเปนเพยงผก ากบดแลและประสานงานเพอให เปนไปตามแผนแมบท รายงานความคบหนารวมทงปญหาในการด าเนนการ และขอเสนอแนะในการแกไขปญหาดงกลาวตอคณะกรรมการนโยบายเพอทราบ รวมถงใหอ านาจลกษณะใหความเหนชอบ หรอเปนผมอ านาจในการรบจดทะเบยนหรอรบแจงตามกฎหมายวาดวย

88

การนน เปนเพยงพนกงานเจาหนาทพจารณาอนมต อนญาต ออกใบอนญาต หรอใหความเหนชอบในหลกการเทานน หากแตการด าเนนการหรอการกระท าใดภายในเขตเศรษฐกจพเศษตามกฎหมายอน กฎหมายบญญตใหผด าเนนการหรอผกระท าตองไดรบอนมต อนญาตใบอนญาต หรอขอความเหนชอบจากหนวยงานของรฐตามกฎหมายนน หากพจารณาดานการวางแผน การจดองคการ การบคลากร การอ านวยการ การงบประมาณ ซงจ าเปนตองมในลกษณะสามารถบรหารจดการคน เงน งบประมาณไดเบดเสรจ และเมอพจารณาดานการประสานงาน และการรายงานผลการปฏบตงาน ในการขบเคลอนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตาก เปนเพยงการรายงานไปยงกระทรวง ทบวง กรมตาง ตนสงกด เพอด าเนนการตามอ านาจหนาทเทานน โดยสรปจากการลงส ารวจพนท พบวาการบรหารจดการของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ เปนลกษณะการท างานตามอ านาจหนาทของหนวยงานกระทรวง ทบวง กรมเดม ซงผวจยพจารณาแลวเหนวา การบรหารจดการลกษณะดงกลาวอาจไมเหมาะสม หรอเออตอการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เพอใหไดผลงานบรรลตามวตถประสงคทรฐบาลก าหนดไว เนองจากรปแบบการบรหารงานของระบบราชการในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เปนไปในลกษณะทก าหนดใหหนวยงานทมหนาทเกยวของการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษตามนโยบายของรฐบาลมาประกอบกน ซงการกระท าลกษณะดงกลาวไมสามารถขบเคลอนได รวมถงการก าหนดใหตวแทนหนวยงานภาครฐในสวนภมภาค เปนตวแทนเพอการขบเคลอนการพฒนา มประเดนเกยวกบการตงโยกยายตามระบบราชการ ดงนนการฝากความหวงไวกบการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษอาจไมตอเนองในการน านโยบายไปปฏบตใหเปนไปในทศทางเดยวกน รวมถงคณลกษณะเฉพาะของตวแทนหนวยงานราชการสวนภมภาร ในฐานะผแทนหนวยงานยงมผลทางบวกและลบตอการขบเคลอนเขตเศรษฐกจพเศษตากอกทางหนง การจดองคกรของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก พบวาคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากในระดบพนท ด าเนนการขบเคลอนสอดคลองตามนโยบาย โดยแตงตงคณะท างานขบเคลอนงานเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เพอขบเคลอนในดานตางๆ ตามกลมภารกจ 7 กลม เพอก าหนดแนวทางใหทกภาคสวนทเกยวของในพนทถอปฏบต รวมถงก ากบดแล ตดตาม ประเมนผลการด าเนนงานของสวนราชการทเกยวของในพนท หากพจารณาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลาและนครพนม พบวาคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลาแตงตงคณะท างานขบเคลอนงานเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลา เพอขบเคลอนในดานตางๆ ตามกลมภารกจ 3 คณะท างาน เพอก าหนดแนวทางใหทกภาคสวนทเกยวของ ในพนทถอปฏบต รวมถงก ากบดแล ตดตาม ประเมนผลการ

89

ด าเนนงานของสวนราชการทเกยวของในพนท และคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษนครพนมแตงตงคณะท างานขบเคลอนงานในดานตางๆ ตามกลมภารกจ 5 คณะกรรมการ เพอก าหนดแนวทางใหทกภาคสวนทเกยวของ ในพนทถอปฏบต รวมถงก ากบดแล ตดตาม ประเมนผลการด าเนนงานของสวนราชการทเกยวของในพนท จากรปแบบองคกรปจจบนของเขตพฒนาเศรษฐกจพ เศษตาก และเขตพนท อนใหความส าคญหนวยงานของรฐเปนผด าเนนกจกรรมเปนหลก ซงผวจยพจารณาประเดนรปแบบดงกลาวเปนขอก าจดในการขบเคลอนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ เนองจากการขบเคลอนเศรษฐกจควรก าหนดรปแบบองคกรทมลกษณะเฉพาะทมความคลองตว ยดหยน ตอการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ ซงรปแบบองคกรทยดโยงตามระบบราชการในการบรหารแบบระบบราชการทสงการจากบนสลาง ซงไมสามารถสะทอนปญหาและความตองการจากพนท โดยปจจบนมลกษณะการท างานตามขอบเขตหนาทเปนการท างานแยกสวนออกจากกนไมมการบรณาการรวมกน โดยมรายงานความคบหนา ปญหา อปสรรค ตอผวาราชการจงหวดในฐานะผไดรบอ านาจหนาทบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากเมอประชมแตละครง เพอรายงานตอคณะกรรมการนโยบายพฒนาเศรษฐกจพเศษซงเปนบอรดระดบชาต ทราบและสงการเพอใหการขบเคลอนสามารถด าเนนกจกรรมไดอยางตอเนอง ทงนผบรหารทน าโดยผวาราชการจงหวดอาจไมมประสบการณหรอเชยวชาญดานการบรหารกจกรรมทางธรกจมากเพยงพอ ซงจะมผลตอการน าพาเศรษฐกจตามนโยบายรฐบาลทก าหนดใหเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษเปนกลไกการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศไทย เพอประสทธภาพและประสทธผลน าพาความเจรญไปสความส าเรจไดอยางสงสดตามความมงหมาย ประกอบกบการรวมมอของภาคเอกชน นกธรกจในพนทไมมความหลากหลาย มเพยงตวแทนจากองคกรภาคเอกชน ไดแก หอการคาจงหวดตาก สภาอตสาหกรรมจงหวดตาก สมาคมธนาคารจงหวดตาก ดงนนผวจยพจารณาเหนวาองคกรปจจบนอาจไมใชองคกรทท าหนาทในการบรหารจดการเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก เนองจากสภาพความเปนพนทเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษมเพยงแค 3 อ าเภอน ารอง (แมสอด พบพระ แมละมาด) เทานน ดงนนในปจจบนทเตรยมการบรหารเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตากยงขาดประสทธภาพเพราะใชระบบราชการซงมความไมคลองตว ควรมองคกรใหมทมความคลองตวมากกวานในการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจพเศษ ทงน ควรใหความส าคญภาครฐ ภาคเอกชน รวมถงนกธรกจและประชาชนในพนทในฐานะเปนผมสวนไดสวนเสยมากขนกวาทเปนอยเพอใหเขามามสวนรวมในการรวมคด รวมท า รวมรบผดชอบ ในการพฒนาพนทของตนเองอยางแทจรง

90

4.3 ปจจยความส าเรจของเขตเศรษฐกจพเศษในตางประเทศ 3 กรณศกษา จากการเกบรวบรวมขอมลเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน : จน เขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร: มาเลเซย และเขตเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษแหงประเทศฟลปปนส แลวน ามาสงเคราะหเปนตนแบบการบรหารจดการของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก ดงน (1) วตถประสงคการจดตง (2) รปแบบและกจกรรม (3) มาตรการสทธประโยชน และ (4) รปแบบกลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ ธนาคารโลก (World Bank) ไดท าการศกษาและวเคราะหองคความรทเกยว ของกบเขตเศรษฐกจ พเศษทวโลกมาเปนเวลานานกวา 30 ป และเสนอแผนแมบทมาตรฐานระหวางประเทศในการจดตงของเขตเศรษฐกจพเศษ เพอใหประเทศตางๆ ไดศกษา วเคราะห และจดตงเขตเศรษฐกจพเศษในแตละประเทศใหประสบผลส าเรจ โดยพจารณาประยกตใชใหเหมาะสมกบสภาพ สงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศ ทงนโดยทวไปแลวเขตเศรษฐกจพเศษถกจดตงขนเพอตอบ สนองเปาหมายทางนโยบาย อยางใดอยางหนงดงน (Sez’s : Performance,Lesson learned and Implication for zone development: World Bank, 2008, p. 13) (1) เพอดงดดการลงทนขามชาต (2) เพอเปนเครองมอในการแกปญหาการวางงาน (3) เพอสนบสนนการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ เนองจากเขตเศรษฐกจพเศษเปนเครองมอทส าคญในการสงเสรม และท าใหประเทศเนนการสงออกมากขน การจดตงเขตเศรษฐกจพเศษจะชวยลดปญหาขอจ ากด เกยวกบการสงออกและยงชวยสรางความเขมแขงใหกบสนคาสงออกของแตประเทศ (4) เพอเปนการทดลองส าหรบนโยบายและแนวคดทางเศรษฐกจรปแบบใหมๆ ธนาคารโลกใหความหมายทวไปของ “เขตเศรษฐกจพเศษ” วาเปนพนททางภมศาสตรทไดรบการปกปนขอบเขตบรหารจดการโดยหนวย งานเดยว มกระบวนการเปนระบบและมประสทธภาพ ผไดรบสทธประโยชนตองมทตงทางกายภาพอยในเขตพเศษเปนพนททพธการศลกากรแยกตางหาก ค าทวไปของเขตเศรษฐกจพเศษไดมววฒนาการมาเปนล าดบ สงผลใหเกดความหลากหลายดานความหมายของเขตเศรษฐกจพเศษ ทงนข นอยกบความแตกตางกนของวตถประสงคในการพฒนา ตลาด และกจกรรมทด าเนนการในเขตเศรษฐกจพเศษ จงเปนทมาของการแบงประเภทของเขตเศรษฐกจพเศษ ดงน ประเภทของเขตเศรษฐกจพเศษ ไดถกจ าแนกตามวตถประสงคของการพฒนา รปรางทางกายภาพลกษณะพเศษของทตง กจกรรมทเขาคณสมบต และตลาด เปนประเภทตางๆ ดงน (1) เขตการคาเสร (Free Trade Zone/ FTZ) เปนเขตเสรทางพาณชยทมพนทปลอดภาษ (Duty-Free Area) มโกดงเกบสนคา (Warehousing) คลงพกสนคา (Storage) ศนยกระจายสนคาเพอการคา (Distribution Facilities for Trade) การขนสงสนคาระหวางประเทศ (Transshipment) และมปฏบตการ สงออก (Re-

91

Export Operation) ตวอยางเชน เขตการคาเสรชนน าของโลก “เขตเสรโคลอน” (Colon Free Zone) ในประเทศปานามา เขตการผลตเพอสงออก (Export Processing Zone /EPZ) เปนนคมอตสาหกรรม ทมจดมงหมายเบองตนส าหรบตางประเทศ เขตการผลตเพอการสงออกพนธทาง (Hybrid EPZ) จะเปนเขตทมลกษณะพเศษโดยมการแบงเขตทวไปส าหรบอตสาหกรรม และแยกเปนอกสวนหนง ส าหรบอตสาหกรรมเพอการสงออก (Export-Oriented) และสถานประกอบการทจดทะเบยน ตวอยาง เขตการผลตเพอสงออก ไดแก เขตการผลตเพอการสงออกการาจ ประเทศปากสถาน และการผลตเพอสงออกพนธทาง ไดแก เขตนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ประเทศไทย เมองทาเสร (Freeport) เขตทมเอกลกษณครอบคลมพนทขนาดใหญ มผประกอบ การทกสาขา รวมถงการทองเทยว รานคาปลกและสง เขตวสาหกจ (Enterprise Zone) เขตทมจดมงหมายในการปลกและฟนฟพนทชนบท (Rural) และเขตเมอง (Urban) ใหมความเจรญ และคณภาพชวตทดขน มาตรฐานระหวางประเทศในการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษมความเชอมโยงกบนโยบายของรฐ สงจงใจ รวมทงทตงการพฒนาและการบรหารของเขตนนๆ ดงนนจงตองสรางนโยบายในทางปฏบตทด สงจงใจทสามารถดงดดใจนกลงทน ขอก าหนดทหลากหลาย และการด าเนนงานของสวนราชการเพอน าไปสความส าเรจของเขตเศรษฐกจพเศษ ดงน นโยบายขนพนฐาน ไดแก (1) แนวคดของอาณาเขต การไดสทธพเศษบางอยาง เชน การอยนอกเขตอ านาจของพธการศลกากรทใชกบคนในประเทศ ไดหนงสอส าคญแสดงตนก าหนดของสนคาของประเทศมสวนรวม โดยอยภายใตขอตกลงและการจดการทางการคาของประเทศเปนตน (2) สทธประโยชนไมมขอก าหนดขนต าส าหรบการสงออก เปนไดทงผประกอบการโรงงานอตสาหกรรม และการบรหาร ไดสทธประโยชนทงผประกอบทองถนและตางชา) สามารถขยายกจการได และเอกชนสามารถเปนผพฒนาเขตพเศษได (3) การเปนเจาของกจการระหวางนกลงทนทองถนกบตางชาต ตองไมมขอจ ากดในเรองการเปนเจาของกจการ รฐตองปฏบตกบนกลงทนตางชาตและนกลงทนทองถนในเรองดงกลาวนโดยเทาเทยมกน (4) การพฒนาเขตพเศษเอกชน ตองมการก าหนดใหชดเจนในกฎหมายวาเอกชนสามารถพฒนาเขตพเศษได มหลกเกณฑทระบเจาะจงของเขตพเศษทมลกษณะเฉพาะไดรบสทธประโยชนสงสดสามารถแขงขนกบเขตพเศษทด าเนนการโดยรฐไดบนพนฐานเดยวกน (5) ขายสนคาใหแกตลาดทองถน การเปดเสรใหสามารถบงคบใชไดกบทกกรณจะมผลดกวาการปรบใชเปนบางกรณ โดยปฏบตเสมอนวามการน าเขาไปยงตลาดถนและอยภายใตภาษและอากรการน าเขา (6) ซอสนคาจากตลาดทองถน ใหปฏบตเสมอนวามการ

92

สงออกจากตลาดทองถน วสาหกจ สามารถมสทธประโยชนส าหรบการสงออกโดยออม (7) นโยบายดานแรงงาน ตองเปนไปตามมาตรฐานแรงงานขององคการแรงงานระหวางประเทศ และมกลไกพเศษในการระงบขอพพาทดานแรงงาน สงจงใจของเขตเศรษฐกจพเศษ พจารณาจากการปฏรประบอบการบรหารของเขตพเศษ สรางโอกาสเขาสหลกการของแรงจงใจดานภาษเงนได โดยท าใหนโยบายการเกบภาษเงนไดในเขตพเศษเปนอนหนงอนเดยวกบของประเทศโดยรวม มการใชระบอบ การบรหารของเขตพเศษเพอลดการผกขาด ผอนปรนกฎระเบยบของการสอสารโทรคมนาคม หรอหนวยงานสาธารณปโภคอน และมการออกแบบสงจงใจใหสอดคลองกบ WTO โดยขจดขอผกพนในเรองการสงออกและอนญาตใหวสาหกจทอยในเขตพเศษเขาสตลาดในประเทศไดอยางเตมท โดยตงอยบนพนฐานของการจายอากร กฎระเบยบ สวนมากเขตพเศษจะใหความสนใจกบสง จงใจดานภาษ แตกลบมองขามการผอนปรนกฎระเบยบใหแกนกลงทน ภาพของเขตเศรษฐกจทประสบความส าเรจมก จะมกฎระเบยบ ทผอนปรนใหแกนกลงทนซงเปนสงส าคญ แนวโนมทส าคญของโลกในเรองเกยวกบกฎระเบยบ คอการมบรการจดเดยวเบดเสรจเพอรวบรดและยนเวลาในการพจารณาอนมตของหนวยงานของรฐ การจดการดานบรหาร มวฒนาการมาโดยตลอดตามประเภทของหนวยงานทจะมาท าการพฒนาบรหารเขตพเศษ การวางแผน สงเสรม รวมถงการด าเนนการใหเปนไปตามกฎระเบยบของเขตพเศษ โดยทกรอบการท างานของหนวยงานทเกยว ของในการออกระเบยบ พฒนา และบรหารเขตเศรษฐกจพเศษนนมหลายลกษณะซงหนวยงานทรบผดชอบในการบรหารจดการจะเปนหนวยงานของรฐแตตางกระทรวงกน แตตอมาไดมการเปลยนแปลงทส าคญในหลายประเทศโดยยอมใหภาคเอกชนมาเปนผพฒนาเขตพเศษ และหนวยงานของรฐไดเปลยนบทบาทมาท าหนาทก ากบดแลกฎระเบยบ วางแผนและสงเสรมเขตพเศษ และท าหนาทในการก ากบดแลเขตพเศษทบรหารโดยภาคเอกชน ใหเปนไปตามกฎระเบยบทวางไว ซงองคประกอบส าคญทจะหนนชวยใหประสบความ ส าเรจ คอความเปนอสระ ความมประสทธภาพของหนวยงานทมอ านาจด าเนนการพเศษ ประกอบดวย (1) การใหอสระในการมอ านาจบรหารเขตพเศษ โดยเฉพาะด านบคลากร ดานงบประมาณ การจดท านโยบาย (2) มอ านาจทเพยงพอโดยจดตงคณะกรรมการอสระจากภาครฐและภาคเอกชน และขนตรงตอหวหนารฐบาล (3) จดตงส านกงานบรการจดเดยวเบดเสรจ โดยออกเปนกฎหมาย เพอจดใหมหนวย งานทมอ านาจของหนวยงานภาครฐรวมอย ณ จดเดยว ในพนทอนเปนศนยกลาง (4) หนวยงานทไมไดท าหนาทส าคญ ภายในเขตพเศษมการจางเหมาโดยใหเอกชน เปนผด าเนนการ เพอใหมนใจวามกฎระเบยบและการอ านวยความสะดวกทด

93

กรณศกษาการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษจาก เซนเจน : จน อนกนดาร: มาเลเซย และประเทศฟลปปนส เขตเศรษฐกจพเศษมการเจรญเตบโตอยางตอเนองในระยะเวลา 4 ทศวรรษทผานมาโดยมประเทศทจดตงเพมจาก 25 ประเทศ คลอบคลมเขตเศรษฐกจพเศษกวา 79 แหงทวโลกในป ค.ศ.1975 เพมเปน 130 ประเทศ และครอบคลมกวา 3,500 เขตเศรษฐกจในป ค.ศ.2006 โดยจนใชเศรษฐกจพเศษมากทสดและเกดการจางงานสงสด และเขตเศรษฐกจพเศษสวนใหญมการพฒนาในประเทศแถบเอเชย นอกจากนการจางงานภายในเขตเศรษฐกจพเศษยงสงถง 66 ลานคนในป ค.ศ.2006 โดยกวา 26 ลานคน คดเปนการจางงานภายในประเทศจน (World Bank, 2008, pp. 23-60) และจากการเตบโตของเอเชยดงกลาว จงสนใจทบทวนกรณศกษา 3 ประเทศ ไดแก ประเทศจน มาเลเซย และฟลปปนส เนองจากประเทศเหลานเปนตวอยางการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษทเปนระดบมาตรฐานสากล เปนตวอยางการพฒนาทมความหลากหลาย สามารถสะทอนมมมองทแตกตางกนในการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ เพอตอบสนองตอวตถประสงคของการจดตงและบรบทพนฐานของแตละประเทศ และมคณสมบตบางประการ เชน มการพฒนาทประสบความส าเรจและเปนตนแบบการพฒนาใหแกประเทศอน หรอมบรบทพนฐานทใกลเคยงกบไทย เชน มการจดตงเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดน หรอมขอควรระวงจากประสบการณการพฒนาโดยแตละประเทศมเหตผลและทมาของการเลอกศกษา ดงน เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน: จน เนองจากเปนเขตเศรษฐกจพเศษทมตวอยางการบรหาร จดการอยางตอเนอง โดยการจดตงศนยบรการเบดเสรจ ณ จดเดยวส าหรบวสาหกจขนาดใหญ และรฐบาลกลางมการจดท ากรอบนโยบายพเศษ เพอสงเสรมความสามารถในการแขงขนดานอตสาหกรรมของเมอง รวมทงจากท าเลทตงอยบรเวณชายแดนตดกบทาเรอและฮองกง ซงจะเปนบทเรยนส าหรบแนวคดการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนประเทศไทย เขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร (Iskandar) : มาเลเซย เนองจากเปนเขตเศรษฐกจพเศษทเปนศนยรวม (Hub) 9 คลสเตอรอตสาหกรรมส าคญของประเทศ ไดแก ดานการเงน อตสาหกรรมสรางสรรค โลจสตกส การทองเทยว การศกษา สขภาพ การไฟฟาและอเลกทรอนกส ปโตรเคมการเกษตร-อาหารแปรรป และทส าคญเปนเขตเศรษฐกจพเศษทมการเตบโตรวดเรวมากทสดของประเทศมาเลเซย เขตเศรษฐกจพเศษ : ฟลปปนส เนองจากเปนเขตเศรษฐกจพเศษทมวตถประสงคเพอยกระดบมาตรฐานอตสาหกรรมเพอการสงออก และสงเสรมอตสาหกรรมภายในประเทศบางประเภท เชน การทองเทยว การแพทย-ทองเทยว ซงมแนวทางการพฒนาทางเศรษฐกจบางประการทคลายคลงกบประเทศไทย

94

จากการทบทวนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษกรณศกษา 3 ประเทศ ตามกรอบการศกษาในประเดนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ไดแก เปาหมายการใชเขตเศรษฐกจพเศษในการพฒนา รปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจ ต าแหนงทตงทเหมาะสม มาตรการและสทธประโยชน และรปแบบกลไกการบรหารจดการ โดยทผวจยไดน าผลมาวเคราะหบทเรยนและปจจยสความส าเรจ โดยมองคประกอบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ ดงแสดงในตารางท 4.1

95

ตารางท 4.1 สรปวตถประสงคแนวทางและรปแบบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษจน มาเลเซย และฟลปปนส

จน

Spatial Development : พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษขนาดใหญ ตามแผนพฒนาของรฐบาลทตองการทดสอบการเปดประเทศ - ทดสอบนโยบายทใชตลาดเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจ - แตละพนทมงเนนไปยงต าแหนงทางยทธศาสตรและความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ - ครอบคลมพนทขนาดใหญมากกวา 100 ตารางกโลเมตร - 4+1 พนทซงใกลกบฮองกง มาเกา และไตหวน (เซนเจน จไห ซวเถา เซยเหมน ไหหนาน) - เนนการผลตและการถายโอนสนคาในชวงแรก

มาเลเซย

Spatial Development : เปนเครองมอในการพฒนาพนทขนาดใหญโดยรฐเตรยมความพรอมและสงเสรมใหเอกชนลงทน - ด าเนนการภายใตแผนพฒนาแหงชาต ฉบบท 9 และ 10 - มงเนนการพฒนาภมภาค - สรางความไดเปรยบในเชงเปรยบเทยบใหแตละพนท - พฒนาคณภาพชวตของประชาชน - มการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมทสมดล - มเขตเศรษฐกจพเศษอยใน 5 ภมภาค (ตอนเหนอ ตะวนออก อสกนดาร ซาราวก ซาบาห)

ฟลปปนส

Industry or Cluster Development : พฒนาจากรฐเปนผด าเนนการเปนเอกชน และใหเปนกลไกการตลาด - การสรางอสาหกรรมเปนปจจยส าคญในการแกไขปญหาความยากจน การพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม และเพมศกยภาพในการแขงขน - มมากกวา 195 เขตเศรษฐกจพเศษ มงเนนใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการ - รปแบบกจกรรม : เขตอตสาหกรรมเกษตร, การผลต, IT, การทองเทยว, การแพทย, การทองเทยวเพอการแพทยและหมบานเกษยณอาย

ทมา: ผวจย

96

1) เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน ประเทศจน การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษเรมมาจากแนวคด การเปลยนแปลงนโยบายทางเศรษฐกจ ใหกลายเปนประเทศทเปดรบการตดตอคาขายกบตางประเทศ และตองการทดสอบการเปดประเทศ โดยการใชเขตเศรษฐกจพเศษเปนเครองมอ โดยมประวตความเปนมา ดงน ป ค.ศ. 1949-1978 จนเปลยนมาใชรปแบบการปกครองแบบสงคมนยมโดยพรรคคอมมวนสตทน าโดย เหมาเจอตง ซงสมยนนมทศนคตตอการบรหารประเทศ คอ การปดประเทศและเปลยนรปแบบเศรษฐกจมาเปนแบบการพงพาตวเอง (Self-resilicncy) ตามลทธมารคซสต อยางเครงครด โดยมปจจยส าคญคอ การปรบปรงระบบกรรมสทธทดนทงหมด โดยรฐธรรมนญไดก าหนดใหทดนในชมชนเมอง (Urban area) เปนของรฐ สวนทดนในเขตนอกเมอง เปนของทกคนรวมกน (Collective ownership ) นอกจากน จนยงแบงการปกครองออกเปน 2 ระดบ (ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, ฝายพฒนากฎหมาย, 2546 , น. 1-5) ดงน (1) ราชการบรหารสวนกลาง ประกอบดวยสภาประชาชน (National People’s Congress : NPC) คณะกรรมการบรหารสภาประชาชนและคณะรฐมนตร (2) ราชการบรหารสวนทองถน แบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก ระดบมณฑล (Province) ระดบเมอง (Municipa]) ระดบอ าเภอ (District) ระดบแขวง (Street Office) และระดบหมบาน (Town) ป ค.ศ. 1978-1979 ระบอบการปกครอง ภายใตการบรหารของเตงเสยวผง เลขาธการของพรรคคอมมวนสตจน ไดเปลยนแปลงท าใหจนผอนคลายการพฒนาประเทศแบบพงตนเองมาประกาศใชนโยบายสทนสมย (Four Modernization) มเปาหมายเพอใหจนสามารถพฒนาไดทดเทยมกบตะวนตก ไดภายในป ค.ศ.1999 และปรบใชเศรษฐกจระบบทนนยม ผานการพฒนาสดาน ไดแก เกษตรกรรม อตสาหกรรม การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยรฐบาลจนไดใหความส าคญบทบาทของการลงทน และองคความรทางเทคโนโลย จงมการออกกฎหมายบรรษทขามชาต ( Joint venture laws) เพอใหนกลงทนตางชาตเขามารวมลงทนกบผประกอบการชาวจนได รวมถงจดท าแผนปฏรปเศรษฐกจ (Ruadjustment economy) เพอเปนแนวทางผลกดนใหนโยบายสทนสมยประสบความส าเรจ โดยสาระส าคญของแผนปฏรป คอ การถายโอนอ านาจของรฐบาลกลางใหแกรฐบาลทองถนในการผลกดนใหการถายโอนอ านาจดงกลาวเกดขนจรง พรอมเสนอใหมการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษขน และใหรฐบาลกลางมอบอ านาจในการจดตง การก ากบดแลเขตเศรษฐกจพเศษแกรฐบาลทองถน โดยในป ค.ศ. 1979 จดตงเขตเศรษฐกจพเศษน ารองขน 4 เมอง คอ เซนเจน (Shenzhen) ซวเถา (Shantou) จไห(Zhuhai) และเซย เหมน (Xiamen) โดยทง 4 เมองมลกษณะรวมกนคอ เปนพนทตดทะเล ภายหลงป ค.ศ. 1984 ประกาศใหเมองไหหนาน (Hainan) เปนเมองน ารองในการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษอกแหงหนง และทง 5 เมอง ลวนแตเปนพนททมศกยภาพทางเศรษฐกจ ซงการเลอกพนททจะมาเปดเปนเขต SEZ ไดค านงถงลกษณะทางกายภาพ

97

ศกยภาพทางเศรษฐกจ ทตงในเชงยทธศาสตรของพนทเปนส าคญ ดงน (1) เซนเจน (Shenzhen) อยในมณฑลกวางตง ขนาดพนท 316 ตร.กม. สภาพพนทเปนหมบานเลกๆ ทมอาชพประมงเปนหลก มท าเลทตงอยใกลฮองกงและทาเรอ (2) ซวเถา (Shantou) อยในมณฑลกวางตง ขนาดพนท 234 ตร.กม. สภาพพนทมการกอตงโรงงานอตสาหกรรมอยแลว และ เปนดนแดนบานเกดเมองนอกของบรรดานกธรกจจนโพนทะเลทประสบความส าเรจในภมภาคเอเชย (3) จไห (Zhuhai) อยในมณฑลกวางตง ขนาดพนท 121 ตร.กม. สภาพพนทยงไมไดรบการพฒนา อยตดกบมาเกา (4) เซยเหมน (Xiamen) อยในมณฑลฝเจยน ขนาดพนท 130 ตร.กม สภาพเปนจดการแลกเปลยนสนคา และอยใกลกบไตหวน (5) ไหหนาน (Hainan) อยในมณฑลไหหนาน ขนาดพนท 340 ตร.กม สภาพเปนพนทยงไมไดรบการพฒนา เปนพนททอดมดวยทรพยากรธรรมชาต การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษของจนเปนไปตามนโยบายสทนสมย ซงเปนการกระจายอ านาจจากสวนกลางของจน (Decentralization) จากขางบน (Top down) ใหพนทท รฐบาลกลางเลงความส าคญในการพฒนาเปนเขตเศรษฐกจพเศษ เฉพาะอ านาจในการอนมตโครงการส าคญทางเศรษฐกจ เชน การพฒนาทาเรอเชอมตอจนและฮองกง ไดแก ทาเรอ Louhu ทาเรอ Wenjindu ทาเรอ Huanggang ทาเรอ Shatoujiao ทาเรอ Futian การพฒนาเสนทางรถยนต ไดแก Guangshen expressway และ Hong Kong-Shenzhen Western expressway และการพฒนาเสนทางรถไฟ ไดแก Beijing -Kowloon railway และ Beijing-Guangzou High speed railway ทผานเมองเซนเจนทงสน เพอสรางความคลองตวและลดขนตอน ท าใหรฐบาล เหลานนเกดความคดรเรมในเชงนโยบาย และคดคนมาตรการสงเสรมการลงทนในรปแบบตางๆ ตลอดจนการแขงขน กนในการดงดดทนจากตางชาต การเปดเขต SEZ ของจนจงมความเปน “พเศษ” ในแงของการใหอ านาจรฐบาลทองถนเพอใชประโยชนจากระบบตลาดไดเตมทกวาพนทอนๆ ของจน และเปดโอกาสในการเขาถงทรพยากรทงจากภายในและภายนอกประเทศ (สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนาประเทศ, 2554, น. 36-37) วตถประสงคการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน มแรงขบเคลอนมาจากนโยบายของรฐ การเมอง การปกครอง และวสยทศนในการพฒนาประเทศทมาจากภาครฐเพอเปลยนรปแบบเศรษฐกจ จากเดมใหเขาสระบบทนนยม ดงน ป ค.ศ. 1979-1985 ถกจดตงเพอเปนพนททดลองเพอตอบสนองเปาหมายตางๆ ดงน (1) การสรางศกยภาพทางเศรษฐกจผานการลงทนของชาวตางชาต การพฒนา อตสาหกรรมท เนนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2) การเขาสโลกาภวฒน ทงในดานเศรษฐกจ การปกครอง และวฒนธรรมอยางเตมตว และ (3) ทดลองการกระจายอ านาจจากสวนกลางไปยงทองถน เพอใหทองถนเปนผรบผดชอบในการพฒนาเมอง (Urban planning) และเพอใหการสรางปจจยรองรบการพฒนาเศรษฐกจสามารถวางแผนไดโดยไมตองผานสวนกลาง และด าเนนการไดอยางรวดเรว โดย

98

รฐบาลไดจดท าแผนแมบทการพฒนาเมองเซนเจน (Master Layout Plan of Shenzhen) ก าหนดใหเปน “เขตเศรษฐกจพเศษทมความกาวหนาทางอตสาหกรรมขนาดใหญตงอยบนชายแดนของประเทศจน อนมรากฐานการพฒนามาจากการผสมผสานและพฒนาของเกษตรกรรมและอตสาหกรรม” ซงครอบคลมถงการพฒนาพนทและสภาพแวดลอมเพอรองรบกจกรรมเชงพาณชย เกษตรกรรม ทอยอาศย การทองเทยว พรอมกบการใชพนท ทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด และใหมการพฒนาโครงสรางพนฐานเมองททนสมยเพอดงดนกลงทน ป ค.ศ.1982 รฐบาลไดจดท าแผนพฒนาสงคมและเศรษฐกจเมอง เซนเจน (Shenzhen Social and Economic Outline Plan : SSEOP) เพอการพฒนาเซนเจนใหเปนเมองทางเศรษฐกจทางดานการพฒนาอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสง (High-Tech industry) และกจกรรมทใชเครองจกเปนหลก (Capital intensive activities) พรอมก าหนดใหผลผลตทางการเกษตรทผลตไดจากในเขตเศรษฐกจพเศษมเพยงพอส าหรบการบรโภคของคนในเมองเซนเจนและฮองกง ป ค.ศ. 1986-1995 รฐบาลเซนเจนออกแผนพฒนาเซนเจน 5 ป (ค.ศ.1986-1990) เพอก าหนดทศทางการพฒนา คอ การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ การเปดประเทศ การสรางความเขมแขงในการบรหารจดการ การสรางประสทธภาพทางเศรษฐกจและการพฒนาเศรษฐกจทมรากฐานจากการสงออก และออกแผนแมบทการพฒนาเมองเซนเจน ฉบบท 2 เพอออกแบบพนทส าหรบการเปนเมองน าสมย (Outward looking metropolitan city) ทมอตสาหกรรม ทาเรอ การคา การทองเทยว การเงน ภายใตหลกการ "การวางแผนเชงยทธศาสตรในดานการใชประโยชนทดน การขนสง การพฒนาการสอสารเพอใหเซนเจนเปนศนยกลางของกจกรรมทางเศรษฐกจและเปนหนาตางของประเทศจนสโลกกวาง” ขณะเดยวกนมคนอพยพเขามาท างานเพมมากขน จาก 330,000 คน ในป ค.ศ.1980 พงสงถง 880,000 คนในป ค.ศ.1985 รฐจงมงเนนการสรางบรการและการอ านวยความสะดวกส าหรบการใชชวตในชมชนเมอง (Urban services) เพอมากขน และไดออกแบบโครงสรางพนฐานใหรองรบประชากรไดถง 1,500,000 คน และมการขนสงทรองรบไดถง 200,000 คน นอกจากนนปญหาอนทพบคอ มลพษและปญหาสงแวดลอม ป ค.ศ. 1995-ปจจบน เปาหมายการพฒนาคอ การเปนเมองชนน าระดบโลก (World class city) โดยในแผนพฒนา5 ป (ค.ศ.1996-2000) มงเนนใหอตสาหกรรมทเทคโนโลยระดบสงเปนแรงขบเคลอนหลกของเศรษฐกจ พรอมๆ ไปกบการพฒนาบคลากร การปรบโครงสรางการบรหารการจดการ และการปรบปรงกฎหมายกฎระเบยบใหมมาตรฐานเทยบเทาสากล ตอมาแผนพฒนา 5 ป (ค.ศ.2001-2005) มงเนนการผลกดนใหเมองเซนเจนมบทบาทในเวทเศรษฐกจโลก มการพฒนาโครงสรางพนฐานเชอมโยง กบในภมภาค และการสงเสรมเศรษฐกจทพงพาเครอขายขอมล (Information base technology) ดานการอนรกษ สงแวดลอม การพฒนาทยงยน และเพอควบคมดแล

99

จงจดตงหนวยงานวางแผนพฒนาเมองและทดนแหงเซนเจน(Shenzhen Urban Planning and Land Administration) ตอมาแผนแมบทการพฒนาเมอง ฉบบท 3 เนนย าถงการใชประโยชนจากทดนใหเกดความคมคาสงสด พรอมๆ กบการอนรกษสงแวดลอม การสรางทอยอาศยทมคณภาพในราคาทประชากรสามารถเขาถงได การอนรกษคณภาพมาตรฐานของโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกภายในเมอง การพฒนาใหเปนเมองนาอย และการสรางสภาพแวดลอมทสอถงความน าสมย รปแบบกจกรรมเขตเศรษฐกจพเศษจน ม 8 รปแบบ ไดแก Special Economic Zone (เขตเศรษฐกจพเศษ) เปนการพฒนาพนทครอบ คลมหลายดาน เชน การพฒนากจกรรมเศรษฐกจ การทองเทยว ทอยอาศย การพฒนาเมอง การพฒนาโครง สรางพนฐานอยางเตมรปแบบ Economic and Technological Zone (ETDZ) เปนการพฒนาดานเศรษฐกจและเทคโนโลยทเนนการผลตสนคาและบรการทมมลคาเพมสงและอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสง โดยจะตงอยหางจะพนทตวเมองไมมาก เนองจากมความตองการแรงงาน การพฒนาองคความร การเขาถงโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกทชวยสรางมลคาเพมได High-Tech Industrial Development Zone (HTDZ) เปนการพฒนาทใชเทคโนโลยขนสงซงใหความส าคญกบการลงทนจากตางประเทศ การน าเขาทางองคความร และการวจยพฒนา เชน IT อตสาหกรรมอเลกทรอนกส อตสาหกรรมยา การพฒนาวสด Free Trade Zone (FTZ) เปนการพฒนาทเนนกจกรรมการคา ดานการผลต การใหบรการสนคา โลจสตกส การใหค าปรกษา การคาระหวางประเทศ Bonded Logistic Zone (BLZ) เปนการพฒนากจกรรมเกยวกบ โลจสตกสโดยเฉพาะ เชน การเกบรกษาสนคา การจดแสดงสนคา การสงผานสนคาระหวางประเทศ ซงตางจาก Free Trade Zone ทเนนกจกรรมภายในเขตเศรษฐกจพเศษ Export Processing (EPZ) เปนการพฒนาทเนนกจกรรมดานการผลตเพอการสงออก เพอสงเสรม ใหเกดการจางงาน การผลต และการสงออกสตางประเทศ โดยสนคาทผลตภายในเขตจะตองสงออกสตางประเทศเทานน Cross-Border Economic Zone (CBEZ) เปนการพฒนาพนทชายแดนทมการด าเนนการและมแนวทางการพฒนารวมกนกบประเทศเพอนบาน โดยมการพฒนาโครงสรางพนฐานหรอพนทชายแดนเพอใหตดตอและสงผานสนคากบประเทศเพอนบานไดโดยสะดวก

Coastal Economic Open Zone (CEOZ) เปนการพฒนาพนทชายฝงของจนโดยเฉพาะทางใตและทางเมองเกาแก เพอใหเกดการลงทนจากตางประเทศใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจตามแนวชายฝงและชายแดนมากยงขน

100

มาตรการสทธประโยชนของเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน (Shenzhen government online) 1. ดานภาษเงนไดนตบคคล (Corporate income tax) ดงน กจการทวไป (General industry)ไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% ใน 2 ปแรก และปทเหลอไดรบการลดหยอนจากปกต 30% เหลอ 15% กจกรรมทวไปทมการสงออกมากกวา 70% ของสนคาทผลต และกจการทไดรบการยนยนวาใชเทคโนโลยตามทก าหนด (State of art technology) ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% ใน 2 ปแรก จากนนไดรบการลดหยอนภาษเหลอ 10% ในอก 3 ปถดมา กจกรรมทวไปทเปนการใหบรการ(Service sector) ทมเงนทนมากกวา 5 ลานเหรยญสหรฐและด าเนนการมามากกวา 10 ป ไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนระยะเวลา 1 ป นบจากปทมก าไร และลดหยอนเหลอ 15% ในอก 2 ปถดมา กจกรรมการผลตเตมรปแบบ (Integrated circuits industry) มการด าเนน การมามากกวา 15 ป จะไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 5 ป นบจากปทมก าไรและลดหยอนเหลอ 15% ในอก 5 ปถดมา กจกรรมซอฟแวร ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 2 ปนบจากปทมก าไร และลดหยอนเหลอ 15% ในอก 3 ปถดมา แตหากเปนกจกรรมซอฟแวรทสอดคลองกบประเภททเมองเซนเจนก าหนดจะไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 5 ป นบจากปทมก าไรและลดหยอนเหลอ 15% ในปถดมา กจกรรมการใหบรการทางการเงน ทมเงนลงทนมากกวา 100 ลานเหรยญสหรฐ และด าเนนการมามากกวา 10 ป จะไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 1 ป นบจากปทมก าไร และลดหยอนเหลอ 15% ในอก 2 ปถดมา สวนรายไดทมาจาก Financial business จะไดรบการยกเวนเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 5 ปนบตงแตวนแรกทเรมกจการ กจกรรมภายใน Free Zone ทเปนการผลตจะไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 0% เปนเวลา 2 ป นบจากปทมก าไร และลดหยอนเหลอ 15% ในอก 8 ปถดมา สวนกจการททมการสงออกมากกวา 70% ของสนคาทผลตจะไดรบการลดหยอนเหลอ 10% 2. ภาษธรกจ (Business tax) ทมาจากการใหบรการตางๆ และการขายอสงหารมทรพยจะถกเรยกเกบในอตรา 3-10% ส าหรบกจการทตงอยใน Free Zone 3. ภาษมลคาเพม (Value added tax : VAT) จะสามารถขอคน (Refund) ได หากกจการมการลงทนในการวจยพฒนา การขยายการผลต (Expanded reproduction) โดยเฉพาะในกจการซอฟแวร สวนกจการทตงอยใน Free Zone ไมมการเรยกเกบ VAT อยแลว

101

4. อากรน าเขาสนคา กจการทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษจะไดรบการยกเวนอากรการน าเขาสนคา 0% และภาษอนๆ ทเกยวของกบการน าเขา รวมไปถงเครองจกรการผลต วตถดบ เทคโนโลยทใชในการผลต 5. การใหเงนอดหนน มใหส าหรบกจการบางประเภทซงขนอยกบเงอนไขของกจการนนๆ เชน กจการทใหบรการทางการเงนสามารถขอรบทน (Special purpose fund) เปนจ านวน 1,000 หยวน ในทกๆ 1 ตารางเมตรของการกอสรางอาคารตก หรอกจการการลงทน (Venture investment) สามารถขอรบเงนทนการประกนความเสยงเปนจ านวนเงน 5% ของเงนได นอกจากนกจการทจดตงโดยนกศกษาตางชาตภายในพนทเขตเศรษฐกจสามารถขอรบกองทนการจดตงบรษททเกยวกบเทคโนโลยขนสงได 6. การคดคาเสอมราคา มการคดคาเสอมราคาในอตราพเศษส าหรบผประกอบการในอตสาหกรรม การผลตเตมรปแบบ อตสาหกรรมซอฟแวร 7. การสนบสนนการเขาถงทดน มการลดหยอนคาธรรมเนยมการใชทดนใหเหลอครงหนงส าหรบ กจกรรมทวไปกจการทใชเทคโนโลย ตามทรฐบาลก าหนดจะไดรบ การยกเวนคาธรรมเนยมเปนเวลา 5 ป สวนกจกรรมการผลตเตมรปแบบจะไดรบการยกเวนคาธรรมเนยม และคาพฒนาทดน นอกจากนกจการบรการดานโลจสตกสในพนท 6 แหงหลกของเซนเจนจะไดรบการลดหยอนคาเชาทดนตงแต 20%-75% และรฐบาลเมองอนญาตใหนกลงทนเขาถงทนทางทดนและโครงสรางพนฐานไดดวยการใหเชาระยะยาวนานถง 90 ป 8. การสนบสนนใหมการจดสทธบตร รฐบาลเมองเซนเจนใหเงนสนบสนนคาจดสทธบตรถง 1,500 หยวน จากคาจดทะเบยน 2,200 หยวน นอกจากนยงมการใหเงนทนส าหรบการจดทะเบยนสทธบตรและการรบรองคณภาพมาตรฐานตางๆ เชน มาตรฐาน ISO9000 T19000 เปนตน 9. การอนญาตใหบรษทตางชาตสงก าไรกลบประเทศไดบรษทตาง ชาตทลงทนในประเทศจนโดยไมจ ากดวาตองตงอยภายในเซนเจน สามารถสงก าไรกลบประเทศได โดยยนใบค าขอการโอนก าไรและหลกฐานแสดงการเสยภาษใหแกส านกงานบรหารเงนตราตางประเทศ 10. การสนบสนนการวจยพฒนา คาใชจายการวจยพฒนาสามารถน าไปลดหยอนภาษได มการจดตงกองทนส าหรบการวจยพฒนาอตสาหกรรมซอฟแวรและกจกรรมการผลตเตมรปแบบสามารถก าหนดให 15% ของรายไดในแตละปเปนคาใชจายการวจยพฒนาอตสาหกรรมได 11. การสนบสนนการพฒนาบคลากร รฐบาลเมองเซนเจนมบรการในการคดเลอกสถาบนการ ศกษาส าหรบชาวตางชาต และใหเงนสนบสนนส าหรบผเรยนปรญญาเอก (Post doctoral scientific research) ในสาขาวทยาศาสตร

102

12. การสนบสนนการอยอาศยของชาวตางชาต รฐบาลเมองเซนเจนมบรการการจดหาทอยอาศยใหแกชาวตางชาตสามารถรบบรการตางๆ เชน การเชาทพกอาศย การเขาถงสถาน พยาบาล การจบ จายซอของในอตราเดยวกบคนทองถน นอกจากนยงมการยกเวนคาธรรมเนยมการพฒนาโครงสรางพนฐานส าหรบพนกงานในอตสาหกรรมการผลตเตมรปแบบและอตสาหกรรมซอฟแวร และครอบ ครวและบตรของพนกงานในอตสาหกรรมซอฟแวรสามารถเขามาอยอาศยในเมองเซนเจนได 13. การสนบสนนการประกอบการทางธรกจ มการจดตงบรการใหค าปรกษาพเศษและชองทางด าเนนธรกจพเศษส าหรบธรกจขนาดใหญทมรายไดมากกวา 3 พนลานหยวนตอป หรอเปนบรษทดานอเลกทรอนกส 100 อนดบแรกของจน หรอเปนบรษทดานบรการทางการเงนทมส านกงานใหญในเซนเจน หรอเปนบรษทอนๆ ทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนา นอกจากนกจการโลจสตกสสามารถใช “Green channel” เพอการขออนมตการจดตงบรษทอยางรวดเรวได กจการการลงทน (Venture investment) สามารถขอรบเงนสนบสนนมากถง 3 ลานหยวน ในการพฒนาสงกอสราง เชน เครอขายโทรคมนาคมและเครองมอสมยใหม มการจดสรรเงนลงทนพเศษการพฒนาเทคโนโลย การใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Services) การใหบรการทางการคาการลงทนส าหรบตางชาตในแตละมณฑลมความแตกตางกนตามแนวทางการลงทนทคณะกรรมการเพอการพฒนาและปฏรปแหงชาตจนก าหนด รวมถงการใหบรการในแตละมณฑลเพอกอใหเกดการใหบรการในรปแบบศนยบรการ ณ จดเดยวเสรจทมประสทธภาพและครอบคลมบรการสอดคลองแตละพนท ส าหรบเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน มรฐบาลเมองเซนเจนเปนผใหบรการ ซงรปแบบการใหบรการจะแตกตางจากทอน เนองจากรฐบาลเมองมอ านาจในการบรการ จดการและปกครองเมองดวยตนเอง ท าให One Stop Services ทใหบรการโดยหนวยงานภาครฐนนอยภายใตความดแลของรฐบาลเมองเซนเจนทงหมด โดยการบรการมความครอบคลม (BOI : คมอการลงทนจน, 2556) ดงน (1) บรการจดทะเบยนและออกใบอนญาตประกอบกจการภายในเขตเศรษฐกจ (2) บรการอ านวยความสะดวกการน าเขาสงออก โดยเปนการออกใบอนญาตการคาพเศษเซนเจน (Shenzhen special trade license) ใหแกนกลงทน (3) บรการการอ านวยความสะดวกดานภาษ โดยลงทะเบยนกบศนยการให บรการภาษ (Taxation center) ทตงอยภายในพนท (4) ใหความชวยเหลอในการจดท าการประเมนผลกระทบทางสงแวดลอม รวมถงการประเมนและอนมต โดยรฐบาลเมองเซนเจนตงหนวยงานดานสงแวดลอมและการตกลงกบคนในพนท (Human settlement and Environment commission) (5) บรการจดทะเบยนแรงงานตางชาต รวมถงการอนญาตใหครอบ ครวแรงงานตางชาตเขามาอยอาศยภายใตเงอนไขทก าหนด (6) บรการใหค าปรกษาทางธรกจ (Business consultant) โดยเฉพาะส าหรบองคกรขนาดใหญ (7) บรการใหค าปรกษาและการจดทะเบยนดานการคมครองทรพย สนทางปญญาและสทธผบรโภค

103

ผลความส าเรจในการพฒนาเศรษฐกจ เกดจากแนวทางการพฒนาและปฏรปเศรษฐกจ “ฉนทามตเปยจง” (Beijing Conseneus) ทใหความส าคญ 3 ดาน (สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนาประเทศ , 2554 : 39-54) คอ (1) การใหความส าคญกบนวตกรรมและการทดลอง เนนแนวทางการพฒนาทไดผลตองมการทบทวนและเปลยนแปลงอยเสมอ เพอใหเหมาะสมกบพนทและสภาพทแตกตาง เพราะไมมชดนโยบายใดๆ ทใชไดเปนสจธรรมในทกท ทกเวลา เชน นโยบายรฐทเขามามบทบาทในทางเศรษฐกจ เปนผชน าตลาด แทนทจะปลอยใหกลไกตลาดเสรท างานอยางเตมท หรอ นโยบายลกคนเดยว (One Child Policy) ซงเปนนโยบายทอาจถกมองวามปญหาในเชงจรยธรรม แตกลบใชไดผลในกรณของจน (2) การใหความส าคญกบจดมงหมายในการพฒนาทหลากหลาย ไมเนนเฉพาะการเตบโตของตวเลขผลผลตประชาชาตตอหวประชากร (GDP per capita) เพยงอยางเดยว แตใหความส าคญกบการพฒนาในมตอนๆ เชน ความยงยนของการพฒนาเศรษฐกจ คณภาพชวต การกระจายรายไดทเปนธรรมลวนเปนจดหมายส าคญในการพฒนาประเทศ เชน นายกรฐมนตรเวนเจยเปา ประกาศนโยบายการสรางความสมดลทหลากหลาย ไดแก 1. ความสมดลระหวางเมองและชนบท 2.ความสมดลในการพฒนาระหวางพนทในภมภาคตางๆ 3.ความสมดลระหวางการพฒนาทางเศรษฐกจและการพฒนาทางสงคม 4.ความสมดลระหวางการพฒนาภายในประเทศกบการเปดสโลกภายนอก (3) มอ านาจการตดสนใจอยางอสระ (Self determination) เปนการเปดโอกาสใหประเทศตางๆ สามารถคงความหลายหลายทางการเมองและวฒนธรรมไวในกระแสโลกาภวฒนทเศรษฐกจเชอมโยงกนไดงาย นอกจากนน ฉนทามตเปยจง ยงหลกการพฒนาเศรษฐกจ หลก 10 ประการ ไดแก 1. การหยบยมแนวทางทเปนเลศมาปรบเขากบเงอนไขทองถน (Localization of Best Practices boorowed) 2.การผสมผสานระบบตลาดและระบบวางแผน (Combination of market and plan) 3. การใชวธการทยดหยนแตกตางเพอเปลยนเปาหมายปลายทางเดยวกน (Flexible means to a common end) 4. การมสทธในการก าหนดนโยบายดวยตนเอง (Policy rights) 5.การมบรรยายกาศทางการเมองทมเสถยรภาพ (Stable political environment) 6. การพงพาตนเอง (Self-reliance) 7. การยกระดบอตสาหกรรมอยางตอเนอง(Constantly upgrading industry) 8. การพฒนานวตกรรมของทองถนตนเอง(Indigenous liberalization) 9. การเปดเสรทางการเงนอยางระมดระวง (Prudent financial liberalization) 10. การเตบโตทางเศรษฐกจเพอสงคมสมานฉนท (Economic growth for social harmomy) กลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน การบรหารจดการในชวง ค.ศ.1980-1991กลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ 5 แหงแรก ทจดตงขนอยภายใตสภา State Council รวมกนและมตวแทนจากแตละพนทเปนสมาชกหลก โดยสภามหนาทในการวางแผนพฒนาและม

104

อ านาจในการปฏบตงานสามารถประเมนและพจารณาโครงการลงทนในพนทไดโดยไมตองขออนมตจากรฐบาลสวนกลาง เปนผรบจดทะเบยนจากบรษททตองการเขามาลงทน รวมถงประสาน งานระหวางสถาบนการเงน และหนวยอนทเกยวของ รวมถงใหความดแลดานแรงงาน และเปนผก ากบดแลการด าเนนงานทงหมดภายในเขตเศรษฐกจพเศษดวย

การบรหารจดการตงแต ค.ศ.1992 ถงปจจบน State Council ไดมมตใหเมองเซนเจน (Shenzhen Municipal) มอ านาจตรากฎหมาย ระเบยบตางๆ ภายในเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจนแทน Guangdong Province Committee for Administering Specila Economic Zone : GPC ซงถายโอนอ านาจในการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน คนใหแกเมองเซนเจน โดยมตคณะรฐมนตรดงกลาวไดรบการรบรองจากสภาประชาชน เมอ 1 กรกฎาคม ค.ศ.1992 โดยกลไกการบรหารมรฐบาลเมองเปนผน าในการพฒนาและปกครองของเมองอยางเตมรปแบบ ท าใหเซนเจนเปนทหมายการลงทนของนกลงทนและเปนการพฒนาความเจรญของเมองในขณะเดยวกน ซงการบรหารจดการของเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน แบง 2 รปแบบ คอ (1) องคกรบรหารจดการรายหนาทของหนวยงาน (Function) คอหนวยงานรฐบาลเมองเซนเจน (General Office of Shenzhen Municipal People’s Government) เปนผน าการพฒนา ซงไดแก นายกเทศบาล (Mayor) และรองนายกเทศบาล (Deputy mayor and Vice Mayor) เปนประธาน และมหนวยงาน (Department) ปฏบตการอยภายใต (ฝายกฎหมาย ส านกงานคณะกรรมการ กฤษฎกา, 4-10) และ (2) องคกรบรหารจดการรายพนท (District) มรปแบบการบรหารจดการทมผน าของแตละมณฑลมสวนรวมองคกร และแตละมณฑลอาจมการจดท า แผนพฒนารายมณฑลทสอดคลองกบแผนพฒนาเมองเซนเจน (Shenzhen Government online) ตามภาพท 2.8

105

จดท าแผนพฒนา/อนมตงบประมาณเงนลงทน

สนบสนนการใหบรการ SEZ /บรการสาธารณะ

จดท าแผนพฒนา จดท าแผน Master plan

โครงสรางพนฐานรายพนท การพฒนาเมองเซนเจน

ภาพท 4.1 : กลไกการบรการจดการเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน ประเทศจน

ผลกระทบของเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน สวนใหญเกดจากการประชากรทเขามาเพอเปนแรงงานในพนทจ านวนมาก ท าใหเกดผลกระทบ ดานทอยอาศย สขภาพ อาชญากรรม และแนวโนมความตองการแรงงานทกษะสง โดยเมองเซนเจนไดเหนความส าคญจงไดจดตงสถาบนการศกษาใหมๆ เพอผลตบคลากร รวมถงใชมาตรการสทธประโยชนเพอสงเสรมผประกอบการรนใหม เชน การใหเงนทนส าหรบนกศกษาในการจดตงกจการ และจากการเตบโตดานการผลตท าใหเกดปญหามลภาวะทางดานสงแวดลอม ท าใหเมองเซนเจนตองใหความส าคญกบการพฒนาอยางยงยน (Sustainable development) รวมถงการใชเทคโนโลยการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม และจากปญหาการขยายตวของประชากรและเขตเศรษฐกจพเศษไมสามารถรองรบการขยายตวในพนทไดอก ท าใหการจดท าแผนพฒนาเมองชวงตอมาจงใหความส าคญกบการพฒนา โครงสรางทางสงคม (Social infrastructure) และการเพมประสทธภาพการบรการสาธารณะ เชน โรงเรยน โรงพยาบาล ทอยอาศย เพอพฒนาความเจรญของเมอง

กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษประเทศจน ไดแก ระเบยบวาดวยเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตง (Regulations on special economic zones in Guangdong province) เปนกฎหมายระดบมณฑล ส าหรบการจดตงและก ากบดแลเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตง ไดแก เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน ซไห และซวเถา มวตถประสงคเพอพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจและแลกเปลยนเทคโนโลย

General Office of Shenzhen Municipal People’s Government

แผนมณฑล/จงหวด แผนระดบชาต

Public administration

106

กบตางประเทศ และสงเสรมโครงการสงคมนคมทนสมย (Socialist Modernization Program) โดยคณะกรรมการมณฑลกวางตงเพอการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ มหนาท (1) จดท าและด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจพเศษ (2) ตรวจสอบและอนมตโครงการของผประกอบการในเขตเศรษฐกจพเศษ (3) ควบคมการจดทะเบยนพาณชยและอตสาหกรรม และการใชทดน (4) ประสานความรวมมอของผประกอบการและหนวยงานทเกยวกบการธนาคาร การประกนภย การจดเกบภาษอากร พธการศลกากร การตรวจคนเขาเมอง การไปรษณยและการสอสาร และหนวยงานอนทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (5) จดหาพนกงานและคนงานใหแกผประกอบการภายในเขตเศรษฐกจพเศษและคมครองสทธประโยชนของพนกงานและคนงาน (6) จดตงสถาบน การศกษาและวฒนธรรม จดหาบรการสขภาพ และบรการสาธารณะในเขตเศรษฐกจพเศษ (7) รกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดในเขตเศรษฐกจพเศษ นอกจากนยงก าหนดใหจดตงบรรษทเพอการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตงขน เพอประกอบธรกจสบเนองมาจากการประกอบธรกจของผประกอบการในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยมวตถประสงคของบรรษทครอบคลมการกยมเงน การลงทน การรวมทนกบผประกอบการเพอประกอบธรกจสบเนองกบธรกจทท าในเขตเศรษฐกจ รบเปนตวแทนในการซอขายสนคากบคนจน และใหบรการตดตอทางธรกจ (ฝายพฒนากฎหมาย ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ) 2. เขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร (Iskandar) ประเทศมาเลเซย มแนวทางการคาการลงทนมงเนนการพฒนาพนทเปนศนยกลางของภมภาคและเพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคเอกชนของประเทศ ดงน วตถประสงคการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เพอเปนเครองมอในการกระจายความเจรญไปสภมภาคในชอ “Regional Economic Corridor” ตามแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 9 และฉบบท 10 ทมกลยทธ คอ การวางแผนการพฒนาระยะเวลา 20 ป เพอดงดดเอกชนเขามาลงทนในกจกรรมทางเศรษฐกจเปาหมายในแตละ Corridor ทรฐบาลกลางก าหนด หรอมความไดเปรยบของพนทโดยใหสทธประโยชนเพมเตม โดยมองคกรความรวมมอจากรฐบาลกลาง และรฐบาลทองถนเปนผก าหนดแนวทางในการพฒนา รปแบบและกจกรรม แบงออกเปนเขตเศรษฐกจพเศษเพอสนบสนนกจกรรมเฉพาะอยางตามทกระทรวงพาณชยสนบสนน เชน Free Industrial Zone และเขตเศรษฐกจพเศษขนาดใหญเพอการพฒนาทเปน Regional Economic Corridor รฐบาลมาเลเซยไดคดเลอก 5 พนทส าหรบพฒนาเปนระเบยงเศรษฐกจของประเทศ โดยระบโอกาสการลงทนและใหสทธประโยชนในอตราทสงกวาปกต เพอสรางบรรยากาศการลงทนและการวาง แผนระยะยาวในการพฒนาประเทศเขาสการเปน

107

ประเทศรายไดสง โดยมพนทตงอยในฝงมาเลเซยตะวนตก 3 พนท และฝงมาเลเซยตะวนออก 2 พนท (1) เขตเศรษฐกจพเศษ Iskandar อยในรฐยะโฮร ตอนใตฝงมาเลเซยตะวนตก ตงขนในป 2549 โดยจดตงเปนพนทแรกจากทงหมด 5 แหง เนนการพฒนาการบรการทใชแรงงานวชาชพ (ดานความคดสรางสรรค ดานการศกษา ดานสขภาพ ดานโลจสตกส ดานการทองเทยวและสนทนาการ ดานธรกรรมทางการเงน) และอตสาหกรรมทใชแรงงานมทกษะ (ปโตรเคมและไบโอดเซล อเลกทรอนกส และการแปรรปอาหารและวตถดบทางเกษตร) (2) เขตเศรษฐกจ Koridor Utara อยทางตอนเหนอของฝงมาเลเซยตะวนตก ตงขนในป 2550 เนนการพฒนาในภาคการเกษตร อตสาหกรรมและการทองเทยว (3) เขตเศรษฐกจ East Coast อยบรเวณชายฝงตะวนออกของมาเลเซย ตะวนตกตงขนในป 2551 เนนการพฒนาอตสาหกรรม (Oil & Gas) ปโตรเคม การทองเทยว การศกษา และเกษตรกรรม (4) เขตเศรษฐกจ Sarawak อยทางตอนใตของมาเลเซยตะวนออก ตงขนในป 2551 เนนการพฒนาอตสาหกรรมเกยวกบน ามน (Oil-based) เหลก กระจก อะลมเนยม และวศวกรรมทางน า (5) เขตเศรษฐกจ Sabah อยตอนเหนอของมาเลเซยตะวนออก ตงขนในป 2550 เนนการพฒนาดานการเกษตรกรรม เทคโนโลยชวภาพ การทองเทยว และโลจสตกส (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557) รฐบาลมาเลเซยตงเปาหมายใหเขตเศรษฐกจอสกนดาร (Iskandar Development Fegion : IDR) เปนสะพานเศรษฐกจเชอมโยงกบสงคโปร ซงเปนศนยกลางทางการคา การลงทนในภมภาคอาเซยน โดยใชโอกาสจากทตงทอยตดกบสงคโปร อกทงเลงเหนขอจ ากดดานกายภาพของสงคโปรทไมสามารถขยายพนทอตสาหกรรมในประเทศไดมากนก ท าใหสถานการณปจจบนผประกอบการสงคโปรทตองเผชญกบปญหาคาจางแรงงานสงขน ตางวางแผนยายฐานการผลตไปยงอสกนดาร ทคาจางแรงงานต ากวาสงคโปรกวาเทาตว ดงนน จงเกดเปนโมเดลธรกจใหมของผประกอบการสงคโปร โดยมโรงงานผลตอยในอสกนดาร สวนส านกงานอยสงคโปร ปจจบน มโครงการลงทนของสงคโปรในอนกนดารกวา 300 โครงการ มลคาลงทนไมต ากวา 2.000 ลานดอลลารสงคโปร จะเหนไดวาแนวทางการพฒนาอสกนดารเปนไปอยางครบวงจร ทงการเชอมโยงระบบขนสงและโลจสตกสในหลายรปแบบ และกลายเปนเครองมอส าคญในการดงดดการลงทนใหมๆ จากตางประเทศ รวมถงรองรบโอกาสการลงทนของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 อกดวย (ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย, 2556) (P.6, Capitalizing on Iskandar Malaysia’s growth as a pro-business destination for companies, February 2014) ปจจยส าคญทเกอหนนใหเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร (IDR) มศกยภาพ ทจะศนยกลางทางเศรษฐกจและเมองทาพาณชยทส าคญแหงใหมของโลก ทสอดคลองกบวสยทศนอสกนดาร “การเปนมหานครระดบโลกอยางยงยน” (Strong Sustainable Metropolis of International Standing) ตาม

108

แผนการพฒนา (Development Phases) เสรมความแขงแกรงและสรางการการเตบโต ตลอดจนก าหนดกลมเปาหมายการลงทนทมความยงยนในชวงท 2 (2554-2558) และการสรางความยงยนและคดคนนวตกรรม ชวงท 3 (2559-2568) คอ 1) ท าเลทตงเหมาะสม ตงอยทางใตสดของมาเลเซยในรฐยะโฮรหางจากสงคโปร ซงเปนศนย กลางขนสงสนคาทางเรอและศนยกลางธรกจบรการชนน าของโลก เพยง 1 กโลเมตร และเดนทางโดยรถยนตจากสนามบน Changi International Airport ของสงคโปร เพยง 55 นาท และ 3 ชวโมง จากกรงกวลาลมเปอร เมองหลวงของมาเลเซย ดวยเหตของท าเลทตงอนเหมาะสมท าใหรฐบาลก าหนดให IDR เปนพนทเปาหมายทจะพฒนาภายใตกรอบความรวมมอสามเหลยมเศรษฐกจระหวางอนโดนเซย-มาเลเซย-สงคโปร เพอใหเกดการเกอกลและชวยเหลอกนทงในดานเศรษฐกจการคา การลงทน และการขนสง นอกจากน IDR ตงอยใกลกบสงคโปรมากนน ท าใหคาดวาจะมการขยายธรกจบรการและอตสาหกรรมจากสงคโปรมายง IDR เนองจากการจดตงธรกจใน IDR มตนทนต ากวา ไมวาจะเปนราคาทดน คาจางแรงงาน รวมถงท าเลทตงทตดอยกบชองแคบมะละกา เชอมระหวางมหาสมทรอนเดยและมหาสมทรแปซฟก ท าใหมศกยภาพในการพฒนาเปนทาเรอพาณชยทไมดอยไปกวาทาเรอพาณชยในสงคโปร อกทง IDR ยงตงอยบรเวณศนยกลางการขนสงทางอากาศท าใหการเดนทางโดยเครองบนไปยงเมองส าคญหลายแหงของโลก อาท บงคาลอร (อนเดย) ดไบ (สหรฐอาหรบเอมเรตส) โซล(เมองหลวงของเกาหลใต) ฮองกง เซยงไฮ (จน) ไตหวน โตเกยว (เมองหลวงของญปน) ใชเวลาสนเพยง 6-8 ชวโมงเทานน 2) โครงสรางพนฐานดานการขนสง มเครอขายการคมนาคมครบครนและทนสมย ทงระบบคมนาคมภายในภายใน IDR ทมทางน า เปนทตงของทาเรอพาณชยส าคญ 2 ทา คอ ทาเรอ Tanjung และ ทาเรอ Pasir Gudong หรอทาเรอ Johor ซงมเปาหมายใหเปนศนยกลางการขนสงทางทะเล ทางอากาศม ทาอากาศยานนานาชาต Senai International Airport ทเชอมกบทาเรอทง 2 แหงทางบก รฐบาลมาเลเซยมแผนกอสรางทางหลวงและรถไฟเชอมโยงระบบการขนสงเพออ านวยความสะดวกและเพมประสทธภาพในการขนถายสนคา เครอขายภายในประเทศ และการเชอมตอระบบขนสงมาเลเซยกบสงคโปร ผานรฐยะโฮร 2 เสนทาง คอ The John Bahru-Singapore Causeway และ The Singapore Second Crossing ซงเปนยทธศาสตรส าคญในการพฒนาโครงสรางพนฐาน 3) เขตพฒนาน ารอง รฐบาลมาเลเซยมแผนสงเสรมนกลงทนในการเขาไปลงทนในพนท 5 เขต คอ Zone A (Johor Bahru City Centre) เนนการพฒนาใหเปนศนยกลางการคาและ ธรกจบรการสถานบนเทงสามารถเปดใหบรการตลอด 24 ชวโมง เพอดงดดนกทองเทยวตางชาต, Zone B (Nusajaya) เนนพฒนาเปนศนยกลางทางการเงน บรการ ทางการศกษา และสวนอตสาหกรรมคอมพวเตอรและอเลกทรอนกส, Zone Western Gate Development เนนการพฒนาเปนศนยกลางการ

109

ขนสงและกระจายสนคาบรเวณทาเรอ Tanjung Pelepas ซงจะเชอมโยงกบสงคโปรผานทางดวน The Singapore Second Croosing, Zone East Gate Development เนนการพฒนาเปนศนยกลางการขนสงและกระจายสนคาบรเวณทาเรอ Tanjung Pelepas ซงจะเชอมโยงกบสงคโปรผาน The Johor Bahru-Singapore Causeway และจดตงเขตสงเสรมอตสาหกรรม การบรการดานโลจสตกสครบวงจร อาท บรการดานคลงสนคา บรการรบบรรจสนคา บรการขนสงภายในประเทศ เปนตน, Zone Senai / Skudai เนนการพฒนาเปนศนยกลางการขนสงทางอากาศบรเวณทาอากาศยาน Senai International Airport เพอใหเกดการเชอมโยงกบระบบการขนสงทางบก และทางเรอภายใน IDR 4) สทธพเศษดานการลงทน ก าหนดใหสทธพเศษแกนกลงทนใน IDR เนนการพฒนาการบรการทใชแรงงานวชาชพ 6 สาขา (1) บรการดานสขภาพ (Healthcare Services) (2) บรการการศกษา (Educational Services) (3) บรการทปรกษาดานการเงน (Financial Advisory and Consulting Services) (4) บรการขนสงโลจส ตกส (Logistics Services) (5) การทองเทยวและบรการทเกยวเนอง (Tourism and Related Activities) และ(6) อตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industries) และอตสาหกรรมทใชแรงงานมทกษะ 3 สาขา คอ เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (Electrical & Electronics) ไบโอดเซล และปโตรเคม (Oleo- & Petro-chemicals) และการแปรรปอาหารและวตถดบการเกษตร (Food & Agro-Processing) (wk10_Iskandar _development, 2013) โดยการสงเสรมการลงทนและพฒนาพนทใหเปนศนยกลางดานการบรการและการขนสงของประเทศ ตองยนขอรบอนมตโครงการลงทนจาก Iskandar Regional Development Authority : IRDA ซงเปนหนวยงานท าหนาทดแลดานการลงทน IDR โดยสทธพเศษทไดรบ (1) ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนเวลา 10 ป นบแตเรมด าเนนการหากเขามาลงทนภายในป 2558 (2) ยกเวนภาษหก ณ ทจาย (Withholding Tax) จากรายไดคาสทธ (Royalty) และคาธรรมเนยมทางเทคนค เปนเวลา 10 ป นบตงแตเรมด าเนนกจการ (3) ยกเวนการปฏบตตามระเบยบของคณะกรรมการการลงทนจากตางประเทศของมาเลเซยบางประการทเปนอปสรรคตอการลงทน เชน ไมตองปฏบตตามขอก าหนดทใหบรษททจดทะเบยนในมาเลเซยตองมชาวมาเลยหรอชาวพนเมองของมาเลเซยถอหนไมนอยกวา 30% เปนตน และสทธประโยชนจากรฐบาลกลาง (1) การลงทนจ าเพาะในแตละพนทเพอดงดด นกลงทนใหเขามาพฒนาพนท Greenfield sites เชน ยานธรกจ Medini ในโซน B (2) มาตรการลดภาษเงนไดส าหรบแรงงานมภมร (Knowledge Workers) เพอดงดดบคลากรทมความรความสามารถเขามาท างานในพนท (3) การพฒนาโครงการ Flagship เพอจงใจใหเกดการลงทนแบบรวมกลม คลสเตอรของธรกจและอตสาหกรรมทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจแตละพนท โดยรวมถงใหนกลงทนและชาวตางชาตสามารถถอครองทดนได (Freehold) (Investing in Iskandar Malaysia, IRDA 2013)

110

5) กลไกการบรหารจดการ IDR อาศยกลไกรปแบบคณะกรรมการรวมระหวางรฐบาลกลาง รฐบาลทองถนและภาคเอกชนโดยรบมอบอ านาจใหรบผดชอบการบรณาการแผนแมบทการพฒนาใหสอดคลองกบแนวนโยบายระดบชาต และไดมาตรฐานระดบโลก ภายใตกฎหมายเฉพาะ (IRDA Act) เพออ านวยความสะดวก สงเสรมการลงทน วางแผนพฒนาโครงสรางพนฐาน พฒนาระบบบรการเบดเสรจ และจดตงศนยขอมล เปนตวกลางประสานและอ านวยความสะดวกระหวางรฐบาลและเอกชน เพอขบเคลอนการพฒนาโดยเนนการลงทนของภาคเอกชนเปนหลก และบรหารจดการโดย Iskandar Regional Development Authority : IRDA มนายกรฐมนตร มาเลเซย และผวาการรฐยะโฮร เปนประธาน กรรมการรวม มคณะกรรมการ (Members of IRDA Authority) รวม 10 คน ประกอบดวยผแทนภาครฐทงจากสวนกลางและสวนทองถนของรฐยะโฮร ตลอดจนผแทนภาคเอกชน โดยมผอ านวยการส านกงาน IRDA เปนเลขานการ ปจจบนส านกงาน IRDA มเจาหนาทรวมประมาณ 250 คน (Investing in Iskandar Malaysia, 2013) ตามภาพท 4.2

ภาพท 4.2 กลไกการบรการจดการเขตเศรษฐกจอสกนดาร มาเลเซย ทมา: Iskandar Regional Development Authority : IRDA (2013)

Prime Minister Chief Minister

Of Johor

Advisory Council

Executive

Committee

Members of

IRDA Authority

Approval &

Implementation

Committee Minister

- Secretary General of treasury

- State Secretary of Johor

- Director of Johor State Economic Planning Unit

- Director General of Economic Planning Unit,

Office of the Prime Minister

- Director General Public Private Partnership Unit

- Representatives from Private Sector

IRDA

Management Team

Chief Executive

Of IRDA

Co-Chairmen

111

อ านาจหนาทของ IRDA ตาม IRDA Act 2007 คอการอ านวยความสะดวก สงเสรม วางแผน และพฒนาโครงสรางพนฐาน ในเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร โดยบรณาการแผนแมบทเพอพฒนาไปสมาตรฐานระดบโลก ดงน (1) การวางแผนแมบทการพฒนาพนทโดยออกแบบผงเมองและการคมนาคมขนสง แผนพฒนาทางสงคม การวางคลสเตอรกจกรรมทางเศรษฐกจ ตลอดจนใหขอเสนอแนะ ดานนโยบายและมาตรการตางๆ (2) การสงเสรมการลงทนระหวางภาครฐและเอกชนในอสกนดาร โดยเสนอมาตรการจงใจการลงทนเปนกรณพเศษในโครงการส าคญทรฐบาลกลางพจารณาอนมต (3) การอ านวยความสะดวก และประเมนผลการพฒนาทงระบบรวมถงการพฒนาระบบการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One-Stop Centre : OSC) พรอมขบเคลอนงานโดยจดตงศนยขอมลอสกนดาร (Iskandar Service Centre : ISC) ซงเปนหนวยงานรฐทท าหนาทเปนตวกลางในการประสาน งานและอ านวยความสะดกระหวางนกลงทนกบหนวยงานรฐอยางรวดเรวและมประสทธภาพ ทงกระบวนการขออนมตใบอนญาตและการจางงานในพนท (Economic Intelligence in Iskandar Malaysia, IRDA 2013) เปาหมายการพฒนา รฐบาลมาเลเซยก าหนดใหเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดารชวยเพมมลคาผลตภณฑมวลรวมของรฐยะโฮรใหสงขน 4.5 เทา และตงเปาหมายการกอสรางเสรจสมบรณและเรมด าเนนการเตมรปแบบภายในป 2568 เพอใชเปนเครองมอทางเศรษฐกจ ส าคญทจะยกระดบใหเปนประเทศพฒนาทมรายไดสงโดยเปาหมายตวชวดในป 2568 คอ (1) ประชากรคาดวาจะเพมขนเปน 3 ลานคน เพมขนรอยละ 4.63 ตอป (จากเดม 1.6 ลานคนในป 2549) (2) รายไดตอหวประชากร (GDP per capita) คาดวาจะเพมขนรอยละ 5.78 ตอป โดยเพมขนเปน 31,100 ดอลลารสหรฐ (ประมาณ 964,100 บาท) (จากเดม 14,790ดอลลาร สหรฐ หรอประมาณ 458,000บาทในป 2549) (3) ปรมาณแรงงาน (Labor Force) คาดวาจะเพมขนเปน 1.46 ลานคน เพมขนรอยละ 7.0 ตอป (จากเดมมแรงงาน 0.62 ลานคนในป 2549) (4) การจางแรงงาน (Employment) คาดวาจะมการจางงาน 1.43 ลานต าแหนง เพมขนรอยละ 7.0 ตอป (จากเดมมการจางงาน 0.61 ลานต าแหนงในป 2549) ผลการด าเนนงาน ปจจยความส าเรจปญหาและอปสรรคการลงทนใน IRD ทผานมาถงปจจบน (2559) มมลคารวมทงสนประมาณ 129.42 ลานรงกต (ประมาณ 1.1 พนลานบาท) เปนการลงทนโดยตรงของภาครฐเพยงรอยละ 8.31 ของการลงทนทงหมด ขณะทภาคอตสาหกรรมมการลงทนสะสมสงสดคดเปนรอยละ 45.68 รองลงมาคอ ภาคอนๆ ไดแก การทองเทยว การบรการ การศกษา เศรษฐกจสรางสรรคและโลจสตกส มการลงทนสะสมรวมรอยละ 41.78 และภาคอสงหารมทรพย รอยละ 33.66 ของมลคาการลงทนทงหมด ทงนพบวามยอดการน าเงนลงทนคดเปนมลคา 56.32 ลานรงกต (ประมาณ 484 ลานบาท) และภาคอตสาหกรรมรอยละ 35 นกลงทนทเขามาลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ Iskandar สวนใหญเปนนกลงทนในประเทศคดเปนสดสวนรอยละ 68 ทเหลอเปนนกลงทนตางประเทศ ไดแก นกลงทนจากสงคโปรเปนอนดบหนง รองลงมาไดแก สเปน ญปน

112

สหรฐอเมรกา เนเธอรแลนด สหรฐอาหรบเอมเรตส ออสเตรย เลบานอน ฝรงเศส และจน ตามล าดบ (ทมา Investment Challenges & Strategies in Iskandar Malaysia, IRDA 2013) ปจจยความส าเรจของเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร มดงน 1) ท าเลทตงอยในจดยทธศาสตรทดมพนทตดกบประเทศสงคโปร ซงเปนศนยกลางทางเศรษฐกจทส าคญแหงหนงของโลก จงไดรบโอกาสในการพฒนาอนเนองมา จากขอจ ากดทาง ดานพนทและคาครองชพทสงของประเทศสงคโปร สงผลใหอสกนดารไดรบประโยชนโดยตรงจากการขยายตวทางเศรษฐกจจากสงคโปรสมาเลเซย 2) มระบบโครงสรางพนฐานทคอนขางสมบรณโดยการประสานความรวมมอระหวางรฐบาลกลางและรฐบาลทองถน เพอพฒนาโครงสรางพนฐานทงระบบน า ระบบไฟฟา ถนนและสาธารณปโภค ตางๆ ใหพรอมรองรบการพฒนาไวลวงหนา อกทงยงมแผนความรวมมอระหวางประเทศเพอพฒนาระบบไฟฟาความเรวสง เพอเชอมโยงพนทเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดารกบสงคโปรใหสามารถรองรบการขนสงมวลชนไดสงสดถงวนละ 4 แสนคน 3) ประสทธภาพในการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดารของ IRDA จากการด าเนนการตามนโยบายอยางเครงครดในการพจารณาอนมตใหสทธประโยชนเฉพาะแกธรกจทสอด คลองกบยทธศาสตรการพฒนาเทานน ดงนนธรกจพฒนาอสงหารมทรพยจงไมมสทธประโยชนใดๆ เปนการปองกนปญหาการเกงก าไรทดน ซงอาจเปนอปสรรคตอการขยาย ตวของการพฒนาภาคอตสาหกรรม (real industrial sector) ในอนาคต 4) ความสามารถในการบรหารจดการและพฒนาพนทไดอยางสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวของนโยบายระดบสง (รฐบาลกลาง) ระดบรฐยะโฮร และระดบพนท (รฐบาลทองถน) อนสงผลใหการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษเปนไปตามเปาหมายในการกระตนเศรษฐกจทองถน และการยกระดบการพฒนาประเทศมาเลเซย สการเปนประเทศรายไดสง (High-income Developed Nation) โดยด าเนนการตามแผนแมบทการพฒนาพนทอยางเครงครด รวมทงมการจดท าผงรฐยะโฮร และการวางผงเฉพาะพนทเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร (Special Area Plan : SAP) เปนเครองมอในการพฒนาการก าหนดยทธศาสตรในระดบพนมความชดเจน สามารถบรรลวสยทศนระดบประเทศภายใตกรอบระยะเวลาทก าหนด ปญหาและอปสรรคของเขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร มดงน 1) การพฒนาระบบโครงสรางพนฐาน เพอรองรบการพฒนาในอนาคตตองใชเงนลงทนสง ตองอาศยการวเคราะหประมาณการความตองการในอนาคตทแมนย าและมการพฒนาทเปนไปตามเปาหมาย ดงนน หากขาดการลงทนจรงจากภาคเอกชนตามคาดการณ อาจกอให เกดความเสยหาย

113

ในลกษณะหนสาธารณะของรฐหรอหากการพฒนาโครงสรางพนฐานไมเพยงตอความตองการอาจกลายเปนขอจ ากดตอการขยายฐานเศรษฐกจในอนาคตได 2) การจราจรในระบบการขนสงสนคาขามแดนทางบกและการผานแดนส าหรบผทเดนทางไป-กลบระหวางประเทศมาเลเซย-สงคโปร ตองใชเสนทางเดยวกบรถบรรทก สนคา สงผลใหเกดปญหาการจราจรดวยขอจ ากดของเสนทางถนน จ านวนสะพาน ดานศลกากร และดานตรวจคนเขาเมอง ท าใหใชเวลาคอนขางนานในการผานแดน จงอาจลดความนาสนใจในการขามมาพกอาศยในฝงมาเลเซยของผทตองเดนทางไปท างานในสงคโปร 3) ปญหาดานความปลอดภยของมาเลเซย เนองจากมาเลเซยมระบบการตรวจคนเขาเมองทไมเขมงวดและยงเปนระบบนอยกวาสงคโปรอกทงอตราการเกดอาชญากรรมของมาเลเซยยงสงกวาสงคโปรหลายเทาตวจงไมนาสนใจส าหรบชาวตางชาต (Expatriate) หรอนกลงทนทใหความส าคญกบประเดนความปลอดภยสง (รายงานการศกษาดงาน IRD, ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557) กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษประเทศมาเลเซย พระราชบญญตเขตเสร 1990 (Free Zone Act 1990) เปนกฎหมายสมาพนธรฐ (Federal Law) เพอจดตงเขตเสรในประเทศมาเลเซย บรเวณชายแดน ทาเรอ และทาอากาศยาน สนบสนนและอ านวยความสะดวกดานการคาอตสาหกรรมและศนยกลางการกระจายสนคา โดยเฉพาะสนคาเพอทมงเนนการผลตเพอการสงออก มพธการศลกากรทแยกตางหาก ทงนมวตถประสงคเพอสงเสรมและพฒนาเศรษฐกจของประเทศโดยมบญชรายชอเขตพาณชยเสร (Free Commercial Zone) จ านวน 16 เขต และเขตอตสาหกรรมเสร (Free Industrial Zone) จ านวน 15 เขตแนบทายพระราชบญญต (ฝายพฒนากฎหมาย ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ) และเมอพจารณาพบวาพระราชบญญตดงกลาวเขาองคประกอบแมแบบมาตรฐานการการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษของธนาคารโลกครบถวนทงในดานนโยบายพนฐาน สงจงใจ การลดกฎระเบยบ การบรหารจดการ ไดแก (1)เปนเขตเสรทมการปกปนทชดเจน (2)มพธการศลกากรทแยกตางหากจากพธการศลกากรของประเทศ (3) เอกชนสามารถพฒนาและเปนผบรหารเขตเสรได (4) การขายสนคาใหแกตลาดทองถนถอวามการน าเขาไปยงตลาดทองถน (5)การซอสนคาจากตลาดทองถนถอวามการสงออกจากตลาดทองถนและมสทธประโยชนทางดานภาษ ศลกากร อากรสรรพสามต ภาษขาย และภาษบรการ ซงสทธประโยชนทางดานภาษนไมมภาษเงนไดนตบคคล (6) อ านวยความสะดวกและลดขนตอน ASEAN Single Window นอกจากนการจดจดตงสามารถท าไดหลากหลายทงรฐบาลและเอกชน ทงยงใหความส าคญกบรฐบาลทองถน

114

3. เขตเขตเศรษฐกจพเศษ ประเทศฟลปปนส เปนการปฏรปหนวยงานทใหสทธประโยชนเดมใหสอดคลองกบความตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement on Tariff and Trade : GATT) และดงดดเงนลงทนจากตางประเทศและรวบรวมระบบสทธประโยชนเดมใหมมาตรฐานรวมทงเขตเศรษฐกจพเศษของฟลปปนสเปดโอกาสใหอตสาหกรรมอนๆ ทไมใชอตสาหกรรมหนก และภาคบรการสามารถจดตงเปนเขตเศรษฐกจพเศษได ไดแก การผลตเพอการ เกษตร การผลต เทคโนโลย การบรการ การทองเทยว และการทองเทยวเชงแพทย รวมถงจดตงคณะกรรมการดแลเขตเศรษฐกจพเศษแหงฟลปปนส (Philippines Economic Zone Authority : PEZA) ท าหนาทเฉพาะออกกฎ ระเบยบ ก ากบดแล สวนการจดท าแผนพฒนาพนทหรอก าหนดนโยบายและกรอบยทธศาสตรการพฒนา จะอาศย Regional Plan ของพนทนนเปนหลกในการก าหนดแนวทาง การพฒนาแทน ซงปจจบนมเขตเศรษฐกจพเศษในฟลปปนสมากกวา 277 พนท และส าหรบการจดตง เขตสามารถจดตงไดในพนททคณะกรรมการดแลเขตเศรษฐกจพเศษแหงฟลปปนสก าหนดไววาสามารถแปลงสภาพใหกลายเปนเขตได โดยผทตองการจะจดตงเปนไดทงรฐบาลกลาง องคกรทองถนหรอเอกชนได หากกรณหนวยงานรฐขอจดตง จะขอใหคณะกรรมการพจารณาทจะเวนคนทดนดงกลาวไดภายใตกฎหมายเวนคนของประเทศฟลปปนส แตกรณเอกชนจะตองด าเนนการขอใหคณะกรรมการ ประกาศเปนพนทเขตเศรษฐกจเทานนไมสามารถจะขออ านาจคณะกรรมการชวยเวนคนทดนส าหรบ การจดตงเขตได และปจจบนท าเลทตงของเขตเศรษฐกจพเศษ เขตเศรษฐกจพเศษในประเทศฟลปปนส มจ านวนมากกวา 277 แหง กระจายตวอยตามพนท PEZA ไดวางแผนใหมการพฒนาทวประเทศ (Philippines Economic Zone Authority, 2559) วตถประสงคการจดตง คอ (1) เพอท าการแปลสภาพพนททก าหนดใหกลายเปนพนททมการพฒนาในดานอตสาหกรรม การเกษตร อตสาหกรรม การพาณชย การทองเทยว การธนาคาร ศนยกลางทางการเงน ซงสามารถทจะฝกฝนแรงงานใหมทกษะ ความช านาญและมประสทธภาพเหมาะสมกบกจการ (2) เพอดงดดเงนลงทนทงจากนกลงทนในประเทศและตางประเทศ (3) เพอสงเสรมใหเกดการดงเงนกลบมาลงทนในประเทศส าหรบนกลงทนชาวฟลปปนสทไปลงทนในตางประเทศ ผานการสรางบรรยากาศในการลงทน และสทธประโยชนทรฐบาลใหในกจกรรมทางเศรษฐกจ (4) เพอกระตนการบรหารจดการทางการเงนและอตสาหกรรมระหวาง ประเทศฟลปปนสและประเทศอตสาหกรรมดวยภาคการผลตทใชเทคโนโลยอยางเขมขน เพอกระตน ประเทศใหเจรญเตบโตในภาคอตสาหกรรมไดอยางรวดเรว และยงเพมผลตภาพในการผลตจากเทคโนโลยและความรดานการจดการ (5) เพอใหเขตเศรษฐกจพเศษในพนททก าหนดมสถานะของอาณาเขตศลกากรแยกตางหาก เพอทจะสรางความสะดวกในการด าเนนงานและใหสทธประโยชน (Philippine Republic Act 7916, 2559)

115

แผนพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษฟลปปนส เขตเศรษฐกจพเศษของฟลปปนสไมมการจดท าแผนพฒนาพนทหรอก าหนดนโยบายและกรอบยทธศาสตรการพฒนา เนองจากเปนเขตทภาครฐเปนเพยงผก าหนดกฎหมายการจดตงและมภาคเอกชนเปนผขอจดตงเขตเศรษฐกจพเศษ โดย PEZA (Philippines Economic Zone Authority) เปนองคกรก ากบดแล ไดก าหนดต าแหนงพนทส าหรบเขตเศรษฐกจพเศษบางรปแบบ เชน เขตทประกอบกจกรรมดาน IT จะตองตงอยในโซนนงพนททก าหนดไว ทงนต าแหนงพนทจะตองมความสอดคลองกบแผนพฒนาพนท หรอ Regional Plan เพอสนบสนนใหการพฒนาพนทมความสอดคลองกนระหวางการใชเขตเศรษฐกจพเศษเปนเครองมอในการพฒนาพนท รปแบบและกจกรรมของเขตเศรษฐกจพเศษ เขตเศรษฐกจพเศษในประเทศฟลปปนส หรอ ECOZONE คอพนททมศกยภาพในการพฒนาเปนแหลงการผลตทางเกษตรกรรม-อตสาหกรรม อตสาหกรรม การทองเทยว การคา การลงทน และการเงน โดยแบงตามประเภทลกษณะกจกรรมทางเศรษฐกจ ดงน (1) เขตเศรษฐกจพ เศษดานเกษตรกรรมแปรรป (Agro-industrial Export Manufacturing) พฒนากจกรรมการผลต ท าเกษตรกรรมหรอการประมงแปรรปทท าใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพหรอทางเคมทางสนคา ด าเนนการโดยบรษททจะทะเบยนเปน “Agro-Industrial Economic Zone Export Enterprise” (2) เขตเศรษฐกจพเศษดานอตสาหกรรมเพอการสงออก (Export Manufacturing) พฒนาเพอสงเสรมการผลตเพอสงออกโดยผลผลตจากในโซนจะตองสงออกมากกวา 70% มกจกรรมการประกอบหรอผลตสนคาดวยกระบวนการทางอตสาหกรรมเพอเปลยนลกษณะทางกายภาพหรอทางเคมของสนคา ด าเนนการโดยบรษททจดทะเบยนเปน “Economic Zone Export Manufacturing Enterprise” (3) เขตเศรษฐกจพเศษดานเทคโนโลย (Information Technology Service Export) พฒนาเพอสงเสรมการลงทนของกจกรรมทาง IT โดยรายไดมากกวา 70% จะตองเปนรายไดทมาจากลกคาตางประเทศมการด าเนนกจกรรมทเกยวของดาน IT ทงหมด เชน Call Center การเขยนโคดขอมล การแปลงขอมลทาง IT การพฒนาซอฟแวร การเขยนโปรแกรม การคาออนไลน การศกษาและบนเทงทท าผานออนไลน เปนตน ซงด าเนนการโดยบรษททจดทะเบยนเปน “IT Enterprise” (4) เขตเศรษฐกจพเศษดานการทองเทยวเพอการแพทย (Medical tourism) พฒนาเพอด าเนนกจกรรมดานการแพทยทงหมดทไดรบการอนมตจากกระทรวงสาธารณสข ครอบคลม การรกษาพยาบาล การศลยกรรม การตดตอพนธกรรม กมารเวชศาสตร ทนตกรรม จกษแพทย สปา การบ าบด ยาเสพตด โดยบรษททจดทะเบยนเปน “Medical Tourism Enterprise” ในพนทของภาครฐได (5) เขตเศรษฐกจพเศษดานการทองเทยว พฒนา เพอใหบรการในสถานททองเทยวทพกสถานพกผอนหยอนใจ การจดประชม ศนยแสดงศลปวฒนธรรม ทมลกคาตาง

116

ประเทศเปนหลก ด าเนนการโดยบรษททจดทะเบยนเปน “Tourism Economic Zone Locator Enterprise” นอกจากนกฎหมายฟลปปนสยงกลาวถงรปแบบเขตเศรษฐกจรปแบบอนๆ คอ (1) Industrial Estate (IE) คอพนททมการพฒนาภายใตการบรหาร จดการของหนวยงานใดหนวยงานหนงอยางตอเนอง มการพฒนาโครงสรางระบบสาธารณปโภค พนฐาน การสรางตกโรงงานและสงอ านวยความสะดวกเพอบรการชมชนหรอบรการกจกรรมการผลต (2) Export Processing Zone (EPZ) คอพนท IE ทมการด าเนนการ อยนอกเหนอ อ านาจของฝายศลกากรเพอเปนพนทส าหรบการผลตเพอสงออกสถานประกอบการทตงอยภายใน EPZ สามารถน าเขาวตถดบการผลต และเครองจกรการผลตไดโดยไมเสยภาษ หรอเปนอสระจากขอบงคบการน าเขาตางๆ (3) Free Trade Zone คอพนททตงอยใกลทาเรอ ทาน าเขาสนคา หรอทาอากาศยานทสามารถขนสงสนคาไดทนทเพอการเกบรกษา การแปลงบรรจภณฑ หรอการด าเนนการอน โดยไมเสยภาษน าเขาแตหากมการสขนยายสนคาจาก FTZ ไปนอกเขต ผประกอบการจะตองเสยอากรน าเขา สทธประโยชนการลงทนของฟลปปนส รฐบาลฟลปปนสใหสทธประโยชนแตกตางกนตามรปแบบกจกรรม (Fiscal Incentives to PEZA) ดงน 1) อตสาหกรรมเพอการสงออก (Economic Zone Export Manufacturing Enterprise) คอ (1) ภาษ เงนไดนตบคคล ไดรบ 4 ป ส าหรบกจการเกา และ 6 ป ส าหรบกจการใหม ไดรบ 8 ป หากมรายไดจากตางประเทศ ผลตผล ตนทนตอแรงงาน ตามเงอนไขทก าหนดใหรบเพมอก 3 ป (2) อากรน าเขา 0% ส าหรบน าเขาเครองจกร วตถดบ ชนสวนประกอบ (3) อากรสงออก ลด 0% ยกเวนคาธรรมเนยม (4) ภาษมลคาเพม ลด 0% (5) การลดหยอนภาษทองถน ภายหลงจากหกภาษเงนไดนตบคคล นกลงทนสามารถเลอกจายภาษพเศษทอตรา 5% ของรายไดสทธแทนการจายภาษระดบชาตและพนทไดซงไมรวมภาษทดน รวมถงผลงทนใน IT สามารถน าคาใชจายการฝกอบรมครงหนงมาหกลบภาษพเศษได (6) การยกเวนคาธรรมเนยมทองถน อาท การขออนญาตจดตงธรกจ การขออนญาตจากเทศมนตร การรบรองสขภาพ การตรวจสขภาพ เปนตน (7) ภาษหก ณ ทจาย ลด 0% (8) การสนบสนนอนทนกลงทนตางชาตไดรบ Special investor’s resident visa 2) เทคโนโลย (Information Technology Enterprise) คอ (1) ภาษเงนไดนตบคคลไดรบ 4 ป ส าหรบกจการเกาและ 6 ป ส าหรบกจการใหม (2) อากรน าเขา 0% ส าหรบน าเขาเครองจกรวตถดบและชนสวนประกอบ (3) ภาษมลคาเพม ลดหยอน 0% (4) การลดหยอนภาษทองถน ภายหลงจากหกภาษเงนไดนตบคคลนกลงทนสามารถเลอกจายภาษพเศษทอตรา 5% ของรายไดสทธแทนการจายภาษระดบชาตและพนทไดซงไมรวมภาษทดนรวมถงผลงทนใน IT สามารถน าคาใชจายการฝกอบรมครงหนง มาหกลบภาษพเศษได (5) การยกเวนคาธรรมเนยมทองถน อาท การขออนญาตจดตงธรกจ

117

การขออนญาตจากเทศมนตร การรบรองสขภาพ การตรวจสขภาพ (6) ภาษหก ณ ทจาย ลดหยอน 0% (7) การสนบสนนอนนกลงทนตางชาตไดรบ Special investor’s resident visa 3) การทองเทยว (Tourism Economic Zone Locator Enterprise) คอ (1) ภาษเงนไดนตบคคลได รบ 4 ป พนททวไป และ6 ป ส าหรบพนทดอยพฒนา (2) อากรน า เขา 0% ส าหรบอปกรณทใชเพอการทองเทยว (3) ภาษมลคาเพม ลดหยอน 0% (4) ภาษหก ณ ทจาย ลดหยอน 0% (5) การสนบสนนอนทนกลงทนตางชาตไดรบ Special investor’s resident visa 4) การทองเทยวเพอการการแพทย (Medical Tourism Enterprise) คอ (1) ภาษเงนไดนตบคคลไดรบ 4 ป ส าหรบรายไดจากลกคาตางชาต เทานน (2) อากรน าเขา 0% ส าหรบอปกรณชนสวนเกยว กบการแพทย (3) ภาษมลคาเพม ลดหยอน 0% (4) ภาษหก ณ ทจาย ลดหยอน 0% (5) การสนบสนนอน นกลงทนตางชาต ไดรบ Special investor’s resident visa 5) เกษตรกรรมแปรรป (Agro-Industrial Economic Zone Enterprise) คอ (1) ภาษเงนไดนตบคคล ไดรบ 0% เปนเวลา 4 ป (2) อากรน าเขา 0% ส าหรบเครองจากและอปกรณการเกษตรและอตสาหกรรมอาหารแปรรป (3) อากรสงออก ลด 0% และยกเวนคาธรรมเนยม (4) ภาษมลคาเพม ลด 0% (5) การลดหยอนภาษทองถน ภายหลงจาก ITH แลว นกลงทนสามารถเลอกจายภาษพเศษทอตรา 5% ของรายไดสทธแทนการจายภาษระดบชาตและพนทได ซงไมรวมภาษทดน รวมถงผลงทนใน IT สามารถน าคาใชจายการฝกอบรมครงหนงมาหกลบภาษพเศษได (6) การยกเวนคาธรรมเนยมทองถน อาท การขออนญาตจดตงธรกจ การขออนญาตจากเทศมนตร การรบรองสขภาพ การตรวจสขภาพ เปนตน (7) ภาษหก ณ ทจาย ลดหยอน 0% (8) การสนบสนนอน นกลงทนตางชาตไดรบ Special investor’s resident visa การใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service) PEZA เปนหนวยงานภาครฐทใหบรการโดยหนวยงานมอบหมายใหตวแทนเจาหนาทเขามาท างานภายในเขตเศรษฐกจพเศษ เพอใหบรการผลงทน เชน บรการจดทะเบยน ออกใบอนญาตประกอบกจการภายในเขต การอ านวยความสะดวกการน าเขาสงออก ดานภาษ บรการจดทะเบยนแรงงานตางชาต กลไกการบรหารจดการ PEZA บรหารงานภายใตกระทรวงการคาและอตสาหกรรมในฐานะเปนหนวยงานหนงในกระทรวง ซงมสถานะเปนหนวยราชการโดยภายในหนวยงานจะมคณะบรหารท างานรวมกบเลขาธการของ PEZA มหนวยงานยอยทท าหนาทในการก าหนดทศทางขององคกร (PEZA Organization) ทงนกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษของฟลปปนส ก าหนดให PEZA มหนาทบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ (Philippine Republic Act 7916) ดงน (1) เปนผวางแผนการพฒนา Ecozones โดยส ารวจความตองการและศกยภาพพนท ก าหนดแผนพฒนาและต าแหนงของพนทของในแตละประเภทและอนมตงบประมาณส าหรบการพฒนา (2) เปนผก ากบดแลการด าเนนงานของ

118

Ecozones โดยท าหนาทก าหนดการจดตงการด าเนนงาน โดยก าหนดส าหรบ Ecozones Industrial Estate EPZ และ Free trade Zone เปนผตรวจสอบขอเสนอการจดตงทยนเสนอโดยภาครฐและ เอกชน พรอมทงก ากบดแลการกอตง การด าเนนงาน การสราง รวมถงออกกฎระเบยบภายใน(3) เปนผจดสรรบรการ One Stop Service โดยก าหนดหนวยงานภาครฐทเกยวของมอบหมายตวแทนเจาหนาทเขามาท างานภายใน Ecozones เพอใหบรการแกผมาขอรบการลงทน นอกจากนยงก าหนดใหอธบดของ PEZA ท าหนาท (1) เปนผดแลทดน สถานกอสราง (2) ตรวจสอบรายไดของ Ecozones ใหเปนไปตามแผนทวางไว (3) ก ากบ ดแลการท างานของภาคเอกชนและนกลงทนในภาพรวม (4) เปนผใหขอมลและน าเสนอตอ Board of Director (5) เปนตวแทนเซนสญญาและใหค าอนมตตางๆ ดง แสดงในภาพท 2.10

ภาพท 4.3 กลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษแหงฟลปปนส ทมา : Philippine Economic Zone Authority : PEZA

กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษประเทศฟลปปนส ทบงคบใช Special Economic Zone Act 1995 เปนกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทบงคบใชกบเขตเศรษฐกจพเศษทวประเทศฟลปปนส จ านวน 36 เขต มวตถประสงคเพอ (1) คดสรรแปลงพนทส าหรบเปนพนทอตสาหกรรมการเกษตรทไดรบการ

119

พฒนาอยางสง อตสาหกรรม พาณชยกรรม การทองเทยว การธนาคาร และศนยกลางทางการเงน (2) สงเสรมการเคลอนยายนกลงทนทงชาวตางชาตและคนทองถนเขาสเขตเศรษฐกจพเศษซงจะกอใหเกดการจางงานและความเชอมโยงระหวางอตสาหกรรมภายในและโดยรอบเขตเศรษฐกจ (3) สงเสรมการสงเงนลงทนของคนฟลปปนสโพนทะเลใหกลบประเทศโดยจดใหมบรรยากาศทดงดดความสนใจและสทธประโยชนส าหรบการด าเนนธรกจ (4) จดใหมเขตศลกากรแยกตางหากโดยมพนททถกก าหนดให เปนเขตเศรษฐกจพ เศษเบองตน จ านวน 37 พนท ตามมาตรา 5 ของพระราชบญญต และเมอพจารณาพบวาพระราชบญญตดงกลาวเขาองคประกอบแมแบบมาตรฐานการการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษของธนาคารโลกครบถวนทงในดานนโยบายพนฐาน สงจงใจ การลดกฎระเบยบ การบรหารจดการ ไดแก (1) เปนเขตเสรทมการปกปนทชดเจน (2)มพธการศลกากรทแยกตางหากจากพธการศลกากรของประเทศ (3) เอกชนสามารถพฒนาและเปนผบรหารเขตเสรได (4) การขายสนคาใหแกตลาดทองถนถอวามการน าเขาไปยงตลาดทองถน (5)การซอสนคาจากตลาดทองถนถอวามการสงออกจากตลาดทองถนและมสทธประโยชนทางดานภาษ ศลกากร อากรสรรพสามต ภาษขาย และภาษบรการ ซงสทธประโยชนทางดานภาษนไมมภาษเงนไดนตบคคล (6) อ านวยความสะดวกและลดขนตอน ASEAN Single Window นอกจากนการจดจดตงสามารถท าไดหลากหลายทงรฐบาลและเอกชน ทงยงใหความส าคญกบรฐบาลทองถนสงจงใจครบถวน (ฝายพฒนากฎหมาย ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ) ปจจยความส าเรจของเขตเศรษฐกจพเศษประเทศฟลปปนส คอ (1) มระบบการบรหารจดการทชดเจน เขาใจงาย และจดแขงของประเทศทแรงงานราคาถกและมทกษะ ท าใหดงดดนกลงทนเกดการเตบโตของการลงทนและการจางงานอยางตอเนองซงสามารถตอบเปาประสงคในการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษโดยพจารณาไดจากการขยายตวทางเศรษฐกจ GDP ป 2014 ท 6.1% ป 2015 ท 5.8% รวมทงการใหเอกชนเปนผพฒนา แทนรฐบาลดวยทของเอกชนเอง ท าใหการด าเนนงานของเขตมประสทธภาพรฐลดคาใชจายในการสรางโครงสรางพนฐานได (2) การน า Regional Plan มาเปนสวนหนงในการพจารณาจดตงเขตเศรษฐกจท าใหเกดการสรางโครงสรางพนฐานทรฐตองการในพนททตองการไดดวยเงนลงทนจากเอกชน อกทงยงกอใหเกดการพฒนาคลสเตอรเปาหมายดวย (3) การน าภาคเอกชนทมประสทธภาพสงมาเปนสวนรวมในการพฒนา โดยสรางระบบเศรษฐกจทสนบสนนการลงทนจากภาคเอกชนภายในประเทศทมศกยภาพสง มรายไดและลกคาจากตางประเทศเปนหลกใหเขามาลงทนและชวยพฒนาโครงสรางพนฐาน ปญหาและอปสรรคของเขตเศรษฐกจพเศษ ลกษณะภมประเทศอยบนแผนเปลอกโลกของวงแหวนแหงไฟ ท าใหไดรบผลกระทบจากภยธรรมชาต และมสภาพเปนเกาะจ านวนมาก การลงทนโครงสรางพนฐานขนาดใหญทมการเชอมโยงระหวางพนท จะท าใหมตนทนในการขนสงสง และ

120

รฐบาลยงไมมแนวทางการสนบสนนทางดานโครงสรางอยางเปนรปธรรม ท าใหเขตเศรษฐกจพเศษฟลปปนสจงเนนใหนกลงทนเขามาลงทนในโครงสรางพนฐานขนาดเลกเพออ านวยความสะดวกในการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ สรปผลการศกษาการพฒนาของเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลา, เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษนครพนม, เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน ประเทศจน, อสกนดาร ประเทศมาเลเซย และเขตเศรษฐกจ ประเทศฟลปปนส มกจกรรมการด าเนนงาน ดงน วตถประสงคการจดตงเขตเศรษฐกจ ไทย : เปนเครองมอในการเพมขดความสามารถในการแขงขน และการกระจายความเจรญไปยงภมภาค ลดความเหลอมล า ยกระดบคณภาพชวตประชาชนโดยเพมการจางงานและความเปนอยทด แกไขปญหาความมนคง มกลยทธคอ เนนสรางพนทเขตเศรษฐกจพเศษใหมบรเวณชายแดน จดระเบยบการบรหารแรงงานตางดาว มสงจงใจใหเอกชนมาลงทนในกจกรรมเปาหมายแตละพนท โดยมทตงเมองเศรษฐกจชายแดนระเบยงเศรษฐกจ/ แหลงวตถดบและทรพยากรธรรมชาตจากประเทศเพอนบาน / พนทแรงงานตางดาว จน : เปนเครองมอในการเรงการพฒนาตามนโยบายสทนสมย (Four Modermization) มกลยทธคอ แผนแมบทพฒนาพนทในระดบทองถนและมสงจงใจภาคเอกชนจากตาง ประเทศเขามาลงทนในอตสาหกรรมตามทก าหนดไวในแผนพฒนา และใหอ านาจภาครฐทองถนในการบรหารจดการในขอบเขตพนทของตนเอง โดยรฐบาลกลางของจนก าหนดใหเซนเจนเปนพนทจดตง เนองจากเปนพนททมท าเลตดกบฮองกงทมก าลงซอ / มทาเรอ แลกเปลยนสนคา(Treaty port) มาเลเซย : เปนเครองมอการกระจายความเจรญไปยงภมภาคภายใตโครงการ Regional Economic Corridor กลยทธ แผนพฒนาระยะเวลา 20 ป เพอดงดดเอกชนเขามาลงทนในกจกรรมเปาหมายดวย สงจงใจ โดยรฐบาลมาเลเซย ก าหนดใหอสกนดารเปนพนทจดตงเนองจากมท าเลตดกบสงคโปรทมก าลงซอ/ มชองแคบมะละกาเปน ชองทางผานของเรอ 1 ใน 3 ของโลก / มทาเรอแลก เปลยนสนคา ฟลปปนส : เปนเครองมอในการสรางโครงสรางพนฐานและกระตนการลงทนโดยรฐบาลเพอปฏรประบบสทธประโยชนทมอยเดม กลยทธ มแรงงานทกษะราคาถก มสงจงใจใหเอกชนมาลงทนในกจกรรมเปาหมายแตละพนท โดยทตงเปนไปตามความเหมาะสม โดยกจกรรมดานการผลตอยบรเวณมะนลาและเมองทาเรอขนาดใหญ เพอลดตนทน การขนสง สวนกจกรรมดานการบรการอยตามพนททมศกยภาพ

121

รปแบบและกจกรรม (Type) ไทย : พฒนาแบบสรางเมองใหม (Spatial Development) / การพฒนากลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม (Cluster Development) / การพฒนาเชงเดยว(Stand alone) เนนกจกรรมดานการผลต ดานการคาและโลจสตกส และการพฒนาทองเทยว จน : พฒนาแบบสรางเมองใหม (Spatial Development)เนนพฒนาครบวงจรทงอตสาหกรรมหลก/สนบสนนและพนทสนบสนน พฒนาโครงสรางพนฐานภายในและภายนอกเขตเศรษฐกจพเศษ มาเลเซย : พฒนาแบบสรางเมองใหม (Spatial Development) เนนพฒนาครบวงจรทงอตสาหกรรมหลก/สนบสนน และพนทสนบสนน พฒนาโครงสรางพนฐานภายในและภายนอกเขตเศรษฐกจพเศษ ฟลปปนส : พฒนาแบบกลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม (Industry of Cluster Development) เนนพฒนาอตสาหกรรมหลก/สนบสนน และพฒนาโครงสรางพนฐานภายใน มาตรการและสทธประโยชน (Measures and Incentives) ไทย (ตาก สงขลา นครพนม) : สทธประโยชนทางภาษ ยกเวนอากรขาออก สวนขาเขาเฉพาะเครองจกรและวตถดบ ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลและเงนปนผล, หกคาขนสง ไฟฟา น าประปา 2 เทา, หกคาตดตง กอสรางสงอ านวยความสะดวกเพมขนรอยละ 25 และสทธประโยชนทไมใชภาษ ใหตางชาตเปนเจาของกจการไดบางสวน, สามารถโอนยายก าไรกลบประเทศ สามารถจางชางฝมอ และผช านาญการ/นกลงทนถอครองกรรมสทธทดน หรอตางชาตเปนเจาของกจการได จน : สทธประโยชนทางภาษ ยกเวนอากร ขาออก สวนขาเขาเฉพาะเครองจกรวตถดบ/ นกลงทนยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 2 ปแรก ลดหยอนเหลอ 15% ในปถดไป/ยกเวนภาษ มลคาเพม-การขาย-ธรกจ-หก ณ ทจาย กจกรรมทไดรบการสงเสรมและสทธประโยชนทไมใชภาษตางชาตเปนเจาของกจการไดทงหมด/โอนยายก าไรกลบประเทศ /สนบสนนการวจย /จางแรงงานตางดาว /การพฒนาทกษะและสนบสนนคณภาพชวตแรงงาน /One Stop service มาเลเซย : สทธประโยชนทางภาษยกเวนอากรขาออก สวนขาเขาเฉพาะเครองจกรวตถดบ / นกลงทน ยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 5 ปแรก ลดหยอนสงสดเหลอ 30% ในปถดไป / ยกเวนภาษมลคาเพม -การขาย-ธรกจ-หก ณ ทจาย กจกรรมทไดรบการสงเสรม และสทธประโยชนทไมใชภาษตางชาตเปนเจาของกจการไดทงหมด/โอน ยายก าไรกลบประเทศ/สนบสนนวจย/จางแรงงานตางดาว/สนบสนนคณภาพชวตแรงงาน/One Stop service /นกลงทนถอครองทดน ฟลปปนส : สทธประโยชนทางภาษยกเวนอากรขาออก สวนขาเขาเฉพาะเครองจกรและวตถดบ/นกลงทนตางชาตยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 4-6 ป/ยกเวนภาษมลคา เพม-การขาย-ธรกจ-

122

หก ณ ทจาย กจกรรมทไดรบการสงเสรม และสทธประโยชนทไมใชภาษ ตางชาตเปนเจาของกจการไดทงหมด/โอนยายก าไรกลบประเทศ /จางแรงงานตางดาว /One Stop service กลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษของไทยและในตางประเทศ ไทย : บรหารจดการแบบบรณาการโดยคณะรฐมนตร หนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค สวนทองถน และภาคเอกชนมหนาทปฏบตงานรวมกบคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ (กนพ) ภายใตกรอบการท างานของตนเอง ผลจากการลงพนทเพอสมภาษณเชงลกและการสนทนากลมผมสวนไดสวนเสยแบบไมเปนทางการของเขตพฒนาเศรษฐกจ พเศษตาก และเขตพฒนาเศรษฐกจนครพนม รวมถงสมภาษณทางโทรศพทกบตวแทนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษสงขลา เพอน ามาพฒนาและเสนอเปนรปแบบโครงสรางองคกรการบรหารจดการตนแบบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก และอาจน าไปประยกตใชรวมกบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในพนทอนของประเทศไทย ดงมรายละเอยดสรปไดดงน การบรหารจดการ : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก สงขลา และนครพนม บรหารจดการแบบบรณาการโดย คณะรฐมนตร หนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค สวนทองถน และภาคเอกชนมหนาทปฏบตงานรวมกบคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ (กนพ) ภายใตกรอบการท างานของตนเอง โครงสรางองคกร : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก สงขลา และนครพนม มการบรหารจดการจากสวนกลางไปยงพนท ประกอบดวย (1) คณะท างานระดบนโยบาย คอ คณะกรรมการ นโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ ท าหนาทประสานงานหนวยงานและก าหนดแนวทางแผนแมบท แผนปฏบตการ การปรบปรงและรางกฎหมายใหม เพอการพฒนา รวมถงควบคมกลไกการบรหารจดการ ผลกดนการพฒนาโครงส รางพนฐานรวมกบหนวยงานท เก ย วของ โดยมส านกงานคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ เปนหนวยงานหลกในการชวย งานดานธรการและวชาการ (2) คณะกรรมการระดบพนท ซงเปนองคกรปกครองพเศษระดบพนท จ านวน 10 เขต ทมเอกภาพควบคมการบรหารจดการตามเทาทสวนกลางก าหนดใหส าหรบการใชอ านาจหนาท งบประมาณ และบคลากรของตนเอง (3) หนวยงานบรหารจดการเขต เปนองคกรทบรหารจดการของเขตเศรษฐกจพเศษประกอบการ เพอควบคมและก ากบการด าเนนงานใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ กฎหมาย : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, สงขลา และนครพนม มระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยเขตพฒนาเศรษฐกจ พ.ศ.2556 เปนกฎหมายทก าหนดใหมคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกจ

123

พเศษมหนาทวางแผนการพฒนาพนท เนนการการปรบปรงสทธประโยชนทงดานภาษและไมใชภาษ การอ านวยความสะดวกแบบ One Stop Service การผอนปรนใหใชแรงงานตางดาวและการท าธรกรรมเงนตราตางประเทศ รวมถงการปรบปรงกฎระเบยบดานการคา การผานแดน การใชแรงานตางดาวใหเออตอการลงทน ประเภทกจกรรม : : เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, สงขลา และนครพนม พฒนาแบบสรางเมองใหม/ การพฒนากลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม (Cluster Development) / การพฒนาเชงเดยว(Stand alone) เนนกจกรรมดานการผลต ดานการคาและโลจสตกส และการพฒนาทองเทยว จน : บรหารจดการรปแบบผปกครองเขต (SEZ Governor) ทบรหารจดการเขตจดท าแผนพฒนา ลงทนโครงสรางพนฐาน รวมถงการปกครองเมองและใหบรการ การบรหารจดการ : การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษของจนเปนไปตามนโยบายสทนสมย ซงเปนการกระจายอ านาจจากสวนกลางของจน (Decentralization) จากขางบน (Top down) ใหพนททรฐบาลกลางเลงความส าคญในการพฒนาเปนเขตเศรษฐกจพเศษ เฉพาะอ านาจในการอนมตโครงการส าคญทางเศรษฐกจ เชน การพฒนาทาเรอเชอมตอจนและฮองกง ไดแก ทาเรอ Louhu ทาเรอ Wenjindu ทาเรอ Huanggang ทาเรอ Shatoujiao ทาเรอ Futian การพฒนาเสนทางรถยนต ไดแก Guangshen expressway และ Hong Kong-Shenzhen Western expressway และการพฒนาเสนทางรถไฟ ไดแก Beijing -Kowloon railway และ Beijing-Guangzou High speed railway ทผานเมองเซนเจนทงสน เพอสรางความคลองตวและลดขนตอน ทงนการเปดเขต SEZ ของจนจงมความเปนพเศษในแงของการใหอ านาจรฐบาลทองถนเพอใชประโยชนจากระบบตลาดไดเตมทกวาพนทอนๆ ของจน และเปดโอกาสในการเขาถงทรพยากรทงจากภายในและภายนอกประเทศ (สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนาประเทศ, 2554 : 36-37)

โครงสรางองคกร : การบรหารจดการตงแต ค.ศ.1992 ถงปจจบน State Council ไดมมตใหเมองเซนเจน (Shenzhen Municipal) มอ านาจตรากฎหมายและระเบยบตางๆ ภายในเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจนแทน Guangdong Province Committee for Administering Specila Economic Zone : GPC ซงถายโอนอ านาจในการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน คนใหแกเมองเซนเจน โดยมตคณะรฐมนตรดงกลาวไดรบการรบรองจากสภาประชาชน เมอวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ.1992 โดยกลไกการบรหารมรฐบาลเมองเปนผน าในการพฒนาและปกครองของเมองอยางเตมรปแบบ ท าใหเซนเจนเปนทหมายการลงทนของนกลงทนและเปนการพฒนาความเจรญของเมองในขณะเดยวกน ซงการบรหารจดการของเขตเศรษฐกจพเศษเซนเจนสามารถแบงได 2 รปแบบ คอ (1) องคกรบรหาร

124

จดการรายหนาทของหนวยงาน (Function) คอหนวยงานรฐบาลเมองเซนเจน (General Office of Shenzhen Municipal People’s Government) เปนผน าการพฒนา ซงไดแก นายกเทศบาล (Mayor) และรองนายกเทศบาล (Deputy mayor and Vice Mayor) เปนประธาน และมหนวยงาน (Department) ปฏบตการอยภายใต (ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ, 2551) และ (2) องคกรบรหารจดการรายพนท (District) มรปแบบการบรหารจดการทมผน าของแตละมณฑลเปนสวนรวมขององคกร และแตละมณฑลอาจมการจดท าแผนพฒนารายมณฑลของตนเองทสอดคลองกบแผนพฒนาเมองเซนเจน ซงเปนการบรหารจดการรปแบบผปกครองเขต (SEZ Governor) ทบรหารจดการเขต จดท าแผนพฒนา ลงทนโครงสรางพนฐาน รวมถงการปกครองเมองและใหบรการ (Shenzhen Government online)

กฎหมาย : กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษประเทศจน ไดแก ระเบยบวาดวยเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตง (Regulations on special economic zones in Guangdong province) เปนกฎหมายระดบมณฑล ส าหรบการจดตงและก ากบดแลเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตง ไดแก เขตเศรษฐกจพเศษเซนเจน ซไห และซวเถา มวตถประสงคเพอพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจและแลกเปลยนเทคโนโลยกบตางประเทศ และสงเสรมโครงการสงคมนคมทนสมย ( Socialist Modernization Program) โดยคณะกรรมการมณฑลกวางตงเพอการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ มหนาท (1) จดท าและด าเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจพเศษ (2) ตรวจสอบและอนมตโครงการของผประกอบการในเขตเศรษฐกจพเศษ (3) ควบคมการจดทะเบยนพาณชยและอตสาหกรรม และการใชทดน (4) ประสานความรวมมอของผประกอบการและหนวยงานทเกยวกบการธนาคาร การประกนภย การจดเกบภาษอากร พธการศลกากร การตรวจคนเขาเมอง การไปรษณยและการสอสาร และหนวยงานอนทตงอยในเขตเศรษฐกจพเศษ (5) จดหาพนกงานและคนงานใหแกผประกอบการภายในเขตเศรษฐกจพเศษและคมครองสทธประโยชนของพนกงานและคนงาน (6) จดตงสถาบนการศกษาและวฒนธรรม จดหาบรการสขภาพ และบรการสาธารณะในเขตเศรษฐกจพเศษ (7) รกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดในเขตเศรษฐกจพเศษ นอกจากนยงก าหนดใหจดตงบรรษทเพอการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในมณฑลกวางตงขน เพอประกอบธรกจสบเนองมาจากการประกอบธรกจของผประกอบการในเขตเศรษฐกจพเศษ โดยมวตถประสงคของบรรษทครอบคลมการกยมเงน การลงทน การรวมทนกบผประกอบการเพอประกอบธรกจสบเนองกบธรกจทท าในเขตเศรษฐกจ รบเปนตวแทนในการซอขายสนคากบคนจน และใหบรการตดตอทางธรกจ (ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ, 2551) ประเภทกจกรรม : พฒนาแบบสรางเมองใหม เนนพฒนาครบวงจรทงอตสาหกรรมหลก/สนบสนนและพนทสนบสนน พฒนาโครงสรางพนฐานภายในและภายนอกเขตเศรษฐกจพเศษ

125

มาเลเซย : ม IRDA บรหารจดการรปแบบผวางแผนเขต (SEZ Planner) เปนผบรหารจดการและ จดท าแผน พฒนาควบคกน คอ หนาทเปนผพฒนานโยบาย / ผใหบรการภายในเขต /ผก ากบดแล /ผให บรการ One Stop Service /ใหค าแนะน าตอรฐบาลในการสรางโครงสรางทจ าเปน /ประสานงาน รฐบาลกลางกบรฐบาลทองถนในการพฒนาโครงสรางพนฐาน รวมถงการอนมต อนญาตตางๆ โดย มหนวยงานดานสทธประโยชนในเขต ม 2 สวน คอ สวนกลาง (MIDA) เปนหนวย งานหลกในการใหสทธ เนนการใหสทธทางดานภาษเงนไดนตบคคลตามเงอนไขและสวนทองถน ทเนนการใหสทธเฉพาะสาขาทตองการสงเสรมเชนภาษมลคาเพม ภาษน าเขา เงนสนบสนนการกอสราง ฟลปปนส : บรหารจดการรปแบบผจดการเขต (SEZ Manager) เปนผดแล ควบคม และให บรการ One Stop Service โดยใหภาคเอกชนเปนผพฒนาหลก ในฐานะผลงทนพฒนาและผใหเชาภายในเขตเศรษฐกจพเศษ เพอการบรหารจดการภายในเขตทคลองตวและความสามารถในการแขงขนสงกวาการด าเนนการโดยรฐ การบรหารจดการ : บรหารจดการรปแบบผจดการเขต เปนผดแล ควบคม และให บรการ One

Stop Service และใหภาคเอกชน เปนผพฒนาหลก ในฐานะผลงทนพฒนาและผใหเชาภายในเขตเศรษฐกจพเศษ เพอการบรหารจดการภายในเขตทคลองตวและความสามารถในการแขงขนสงกวาการด าเนนการโดยรฐ

โครงสรางองคกร : หนวยงานบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษประเทศฟลปปนส ม Philippine Economic Zone Authority: PEZA เปนหนวยงานในสงกดกระทรวงการคาและอตสาหกรรม (Department of Trade and Industry) มฐานะเปนรฐวสาหกจ (Government-

Owend Corporation) มหนาทวางแผนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษทงหมด 277 แหง ของโครงสรางพนฐานเทาทจ าเปน, วางนโยบายและออกกฎระเบยบ ก ากบดแลกจกรรมทางเศรษฐกจรวมถงการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ

กฎหมาย : กฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทบงคบใช Special Economic Zone Act 1995 เปนกฎหมายเขตเศรษฐกจพเศษทบงคบใชกบเขตเศรษฐกจพเศษทวประเทศฟลปปนส จ านวน 36 เขต มวตถประสงคเพอ (1) คดสรรแปลงพนทส าหรบเปนพนทอตสาหกรรมการเกษตรทไดรบการพฒนาอยางสง อตสาหกรรม พาณชยกรรม การทองเทยว การธนาคาร และศนยกลางทางการเงน ( 2) สงเสรมการเคลอนยายนกลงทนทงชาวตางชาตและคนทองถนเขาสเขตเศรษฐกจพเศษซงจะกอใหเกดการจางงานและความเชอมโยงระหวางอตสาหกรรมภายในและโดยรอบเขตเศรษฐกจ (3) สงเสรมการสงเงนลงทนของคนฟลปปนสโพนทะเลใหกลบประเทศโดยจดใหมบรรยากาศทดงดดความสนใจและสทธประโยชนส าหรบการด าเนนธรกจ (4) จดใหมเขตศลกากรแยกตางหากโดยม

126

พนททถกก าหนดใหเปนเขตเศรษฐกจพ เศษเบองตน จ านวน 37 พนท ตามมาตรา 5 ของพระราชบญญต และเมอพจารณาพบวาพระราชบญญตดงกลาวเขาองคประกอบแมแบบมาตรฐานการการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษของธนาคารโลกครบถวนทงในดานนโยบายพนฐาน สงจงใจ การลดกฎระเบยบ การบรหารจดการ ไดแก (1) เปนเขตเสรทมการปกปนทชดเจน (2)มพธการศลกากรทแยกตางหากจากพธการศลกากรของประเทศ (3) เอกชนสามารถพฒนาและเปนผบรหารเขตเสรได (4) การขายสนคาใหแกตลาดทองถนถอวามการน าเขาไปยงตลาดทองถน (5)การซอสนคาจากตลาดทองถนถอวามการสงออกจากตลาดทองถนและมสทธประโยชนทางดานภาษ ศลกากร อากรสรรพสามต ภาษขาย และภาษบรการ ซงสทธประโยชนทางดานภาษนไมมภาษเงนไดนตบคคล (6) อ านวยความสะดวกและลดขนตอน ASEAN Single Window นอกจากนการจดจดตงสามารถท าไดหลากหลายทงรฐบาลและเอกชน ทงยงใหความส าคญกบรฐบาลทองถนสงจ งใจครบถวน (PEZA, The Special Economic Zone Act of 1995) (ส านกงานอยการพเศษฝายคมครองสทธประชาชนระหวางประเทศ, 2551)

ประเภทกจกรรม : พฒนาแบบกลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม (Industry of Cluster Development) เนนพฒนาอตสาหกรรมหลก/สนบสนน และพฒนาโครงสรางพนฐานภายใน จากการศกษาเขตเศรษฐกจพเศษประเทศไทย (ตาก สงขลา นครพนม),จน, มาเลเซย, ฟลปปนส พบวาโครงสรางการจดตงองคกรของเขตเศรษฐกจพเศษดงกลาว มรปแบบโครงสรางแตกตางกนตามบรบทของแตละพนททมอทธพลมาจาก ดานการปกครองทภาครฐตองมความตงใจทจะพฒนาพนทใหเปนเขตเศรษฐกจพเศษอยางจรงจง (Political view and policy support) ผานทางการสนบสนนในการปรบใชกฎหมาย โครงสรางพนฐานและมาตรการตางๆ, ดานนโยบายการพฒนาประเทศทมเปาหมายในการพฒนาเศรษฐกจพเศษทสอดคลองกบเปาหมายในการพฒนาประเทศในองครวม (Correspond to national development goal) เพอใชเปนเครองมอในการขบเคลอนประเทศ, ดานกจกรรมทางเศรษฐกจมความสอดคลองกบจดแขงของพนท (Build on country’s comparative advantage) เพอความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ (Comparative advantage) หรอความไดเปรยบในการแขงขน (Competitive advantage) ของพนท ดงเชน Iskandar: Malaysia ทก าหนดกจกรรมทางเศรษฐกจเปาหมายเปนการทองเทยวและการบรการซงมความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบทางดานการทองเทยวและการบรการกบประเทศสงคโปรซงมพนทตดกนและเปนตลาดหลกของกจกรรมทางเศรษฐกจของอสกนดาร, ดานต าแหนงพนทของเขตเศรษฐกจพเศษอยในต าแหนงทางยทธศาสตร (Strategic advantage of the location) เปนจดยทธศาสตรส าคญและสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศทสามารถเขาถงตลาดสนคา บรการไดโดยสะดวก มโครงขายการคมนานมระบบขนสงและโลจสตกสเพอเชอมโยงกบพนทเศรษฐกจส าคญของประเทศเพอนบาน ตลาดภมภาคหรอ

127

ตลาดโลก ทใกลเคยงกบแหลงปจจยการผลตทมศกยภาพในการพฒนากจกรรมทางเศรษฐกจดงเชน Shenzhen: China มทตงอยตดฮองกงทมก าลงซอ/มทาเรอบรเวณจดแลกเปลยนสนคาคา (Treaty port) Iskandar: Malaysia มชองแคบมะละกาเปนชองทางผานของเรอ 1 ใน 3 ของโลกและทาเรอแลกเปลยนสนคา (Treaty port) ฟลปปนสมกจกรรมดานการบรการอยตามเมองทาเรอขนาดใหญทมศกยภาพ , ดานกลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษทมความคลองตว (Efficient management model) ทสามารถบรณาการการท างานของหนวยงานภาครฐ และภาคเอกชนในการรวมมอกนพฒนาเขตเศรษฐกจอยางมประสทธภาพและเกดความตอเนอง ดงนนเขตเศรษฐกจพเศษทเหมาะสม ควรมโครงสรางการบรหารจดการในหมวดตางๆ ดงตารางท 4.2 ตารางท 4.2 ภาพรวมโครงสรางองคกรเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษในตางประเทศ/ประเทศไทย

การจดองคกร ไทย

(ตาก สงขลา นครพนม) จน มาเลเซย ฟลปปนส

รฐบาล

กระทรวงการคาและ

อตสาหกรรม

ระดบพนท

คณะกรรมการ

ทปรกษา

ภาคประชาสงคม

โครงสรางพนฐาน ไทย

(ตาก สงขลา นครพนม) จน มาเลเซย ฟลปปนส

ภาครฐ

ภาคเอกชน

กฎหมาย ไทย

(ตาก สงขลา นครพนม) จน มาเลเซย ฟลปปนส

แผนพฒนาระดบชาต

แผนพฒนาระดบพนท

ทมา : ผวจย

128

ปจจยความส าเรจ ไทย : อยระหวางจดท าโครงสรางพนฐานทงระบบ จน : ภาครฐมความตงใจทชดเจนในการพฒนาเขตเศรษฐกจของประเทศโดยประกาศใชนโยบายสทนสมย เพอพฒนาประเทศใหเทาเทยมตะวนตกผานแผน พฒนา Master Layout Plan of Shenzhen / Shenzhen Five-Year Plan / Shenzhen Social and Economic Outline Plan และมท าเลทตงใกลกบฮองกง ซงเปนเมองทา แหลงตลาดทมก าลงซอ มปจจยการผลตดานแรงงานจ านวนมาก ท าใหดงดดและและสรางความมนใจใหนกลงทนตางชาตเพมมากขน รวมถงมอ านาจเบดเสรจในการตดสนใจพฒนาและบรหารจดการ มาเลเซย : ภาครฐมความตองการชดเจนในการพฒนาเขตเศรษฐกจประเทศ โดยประกาศการจดตง 5 เขตเศรษฐกจ เพอกระจายความเจรญผานทางการดงดดเงนลงทนจากเอกชนภายใตแผน การพฒนาของรฐบาลรวมถงอสกนดารทประกาศ ใหเปนโครงการส าคญของรฐบาล โดยบรรจแผนอยใน Malaysia National Plan ฉบบท9, ฉบบท 10 The Third Industrial Master Plan (IMP3) และThe Comprehensive Development Plan (CDP) for Iskandar และประกาศ จะใหอสกนดารเปนเขตเศรษฐกจแหงแรกทสามารถพฒนาไดตามเปาหมายในการพฒนาประเทศ อกทงมท าเลทตงอยใกลกบสงคโปรทเปนนกลงทนส าคญ ทมมลคาการลงทนประมาณครงหนงของอสกนดาร พรอมสงอ านวยความสะดวกการคาการลงทนเพอใหตดตอไดสะดวกมากขน รวมถงอยในต าแหนงของชองแคบมะละกาทมเรอ 1ใน 3 ของโลก ทมการวางแผน Regional Plan พฒนาเขตเศรษฐกจ ระยะยาว 20 ป เพอใหเกดการพฒนาอยางมเสถยรภาพ และสดทายการสนบสนนเงนเพอสรางโครงสรางพน ฐานของรฐบาลท าใหอสกนดารสามารถพฒนาเปนเขตเศรษฐกจทประสบความส าเรจ (Off - site infrastructure) พรอมทงน าภาคเอกชนมามสวนรวมในการพฒนา ท าใหเกดการลงทนในกจกรรมทางเศรษฐกจและกระตนการพฒนาโครงสรางพนฐาน ฟลปปนส : ระบบการบรหารจดการทมประสทธภาพชดเจน ทสงเสรมจดแขงของประเทศทแรงงานถกและมทกษะ โดยการน า Regional Plan มาพจารณาจดตงเขต ท าใหเกดการสรางโครง สรางพนฐานทรฐบาลตอง การในพนททตองการดวยเงนลงทนจากเอกชนและน ามาสการพฒนากลมคลสเตอรเปาหมาย ปญหาและอปสรรค ไทย : กฎหมายทใชอยในปจจบนขดแยงกบอ านาจการบรหารเขตเศรษฐกจพเศษ รวมถงยงไมมกฎหมายรองรบการใหอ านาจบรหารจดการ รวมทงผประกอบการในพนทไดรบสทธประโยชน

129

นอย ควรใหสทธเตมทในเรองการยกเวน ลดหยอน ผอนปรน ภาคอตสาหกรรม รายเกา รายใหม โดยไมตองขอรบการสงเสรมการลง ทนทงการคาขายปลกการทองเทยว จน : การเคลอนยายแรงงานมมาก เกดความแออดเนองจากประชากรมจ านวนมากเกนกวาโครงสรางพนฐานทางสงคมทมอย สงผลกระทบดานทอยอาศย สขภาพและอาชญากรรม ประกอบกบรฐไมสามารถรองรบการขยายตวของประชากรได รฐจงเนนความส าคญกบการพฒนาโครงสรางพนฐานทางสงคม รวมถงการเคลอนยายแรงงานมมากเกดความแออดเนองจากประชากรมจ านวนมากเกนกวาโครงสรางพนฐานทางสงคมทมอยสงผลกระทบดานทอยอาศย สขภาพ และอาชญา กรรม ประกอบกบรฐไมสามารถรองรบการขยายตวของประชากรได รฐจงเนนความส าคญกบการพฒนาโครงสรางพนฐานทางสงคม (Social infrastructure) และเพมประสทธภาพ การบรการสาธารณะ เชน โรงเรยน โรงพยาบาล ทอยอาศย มาเลเซย : เกดปญหาความเหลอมล าทางรายไดของประเทศ เนองจากรฐ ใหความส าคญและลงทนในอสกนดารอยางมาก ลดการพฒนาพนทอน เกดการซอทพกอาศยในอสกนดารจ านวนมาก ท าใหเกดปญหาการ จราจร ดานการขนสงสนคาขามแดนทางบกและการเดนทางขามแดนระหวางประเทศสงคโปร และมาเลเซย ซงมการใชเสนทางเดยว ท าใหเกดความแออดในการจราจรมากขน จงควรพฒนาเสนทางขามแดนในรปแบบอน หรอแยกระบบการขนสงสนคา คนออกจากกน ฟลปปนส : ลกษณะภมประเทศอยบนแนวแผนเปลอกโลกของวงแหวนแหงไฟ (Ring of fire) จงเปนพนทเกดแผนดนไหวบอยครง และเปนความเสยงในการประกอบธรกจในประเทศรวมถงพนทเปนเกาะจ านวนมากท าใหขาดการลงทนโครง สรางพนฐานทเชอมโยงระหวางพนทเนองจากตนทนสง ดงนนเขตจงเนนการใหนกลงทนเขามาลงทนในโครงสรางพนฐานขนาดเลกเพออ านวยความสะดวกในการประกอบกจกรรม ผลการศกษาเขตเศรษฐกจประเทศไทย (ตาก สงขลา นครพนม), จน, มาเลเซย และฟลปปนส ผวจยสามารถวเคราะหโครงสรางองคกรเขตเศรษฐกจพเศษ , สรปกลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ มรายละเอยดดงน ประเทศไทย (เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก, สงขลา, นครพนม) รปแบบโครงสรางเขตเศรษฐกจพเศษโดยภาครฐท าหนาทเปนผวางแผนเขตเศรษฐกจพเศษ (สอดคลองกบรปแบบการบรหารของคณะกรรมการโนบายเขตเศรษฐกจพเศษ ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยเขตพฒนาเศรษฐกจ พ.ศ.2556) และเปนผจดท านโยบายโดยมการก าหนดพนทรปแบบการพฒนาการสรางเมองใหม เพอด าเนนการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษและเมอง มการจดแผนพฒนาพนทและลงทนในโครงสรางพนฐานการปกครองเมองและการใหบรการพรอมกบการวางแผนพฒนา

130

พนทควบคกน โดยกลไกการบรหารจดการจะมผวาราชการจงหวดในพนททประกาศใหเปนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ ซงเปนหนวยงานระดบพนในลกษณะระดบจงหวด ท าหนาทเปนเพยงน านโยบายจากคณะกรรมการนโยบายระดบประเทศไปสการปฏบตในพนทเขตเศรษฐกจพเศษและการปกครองของเมองเฉพาะสวน มรปแบบการพฒนาเพอการสรางเมองใหม โดยมคณะกรรมการระดบชาต คอ คณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ ทมนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการท าหนาทเปนผก าหนดนโยบาย ผก ากบดแล, ผพฒนา, ผลงทนโครงสรางพนฐานภายในเขตเศรษฐกจพเศษ, ผใหบรการสาธารณปโภค, ทงนหนวยงานระดบพนทซงเปนคณะกรรมการเขตเศรษฐกจพเศษระดบพนท/ระดบจงหวด จ านวน 10 พนทเขตเศรษฐกจพเศษทวประเทศ เชน เขตพฒนาเศรษฐกจพเศษตาก สงขลา และนครพนม ซงเปนหนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน และรฐวสาหกจทเกยวของในแผนแมบท ด าเนนการท าหนาทเปนเพยงผประสาน งานใหนกลงทนผสนใจในกจกรรมการ ใหบรการ (One Stop Service: OSS) เทานน หากแตผมหนาทใหบรการสาธารณปโภคจะเปนการด าเนนการโดยภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค หรอสวนทองถนทเกยวของ และการลงทนโครงสรางพนฐานภายในเขตเศรษฐกจพเศษจะเปนหนวยงานภาครฐสวนกลางและ ภาคเอกชนรวมมอกน ประเทศจน : เซนเจน มรปแบบโครงสรางองคกรเขตเศรษฐกจพเศษโดยภาครฐท าหนาทเปนผด าเนนการทงหมด หรอผปกครองเขตเศรษฐกจพเศษ และเปนทงผจดท านโยบาย โดยมการก าหนดพนทรปแบบการพฒนาการสรางเมองใหม เพอด าเนนการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษและเมอง มการจดแผนพฒนาพนทและลงทนในโครงสรางพนฐาน การปกครองเมองและการให บรการพรอมกบการวางแผนพฒนาพนทควบคกน โดยกลไกการบรหารจดการจะมหนวยงานภาครฐ ระดบพนทเปนมณฑล มอ านาจในการปกครองเขตเศรษฐกจพเศษและเมองทงหมด รวมถงการก ากบดแลหนวยงานของรฐและจดเกบภาษ ทงนจงมสถานะเปนผท าหนาททงในการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษและการปกครองของเมองทงระบบอยางเตมรปแบบ มรปแบบการพฒนาเพอการสรางเมองใหม โดยมรฐบาลเซนเจน ซงเปนหนวยงานของรฐท าหนาทนบแตเปนผก าหนดนโยบาย, ผก ากบดแล, ผพฒนา SEZ, ผลงทนโครงสรางพนฐานภายใน SEZ, ผใหบรการสาธารณปโภค, ผใหบรการ One Stop Service: OSS ภายในพนทเขตเศรษฐกจทงระบบ ทงนเกดจากภาครฐของประเทศจนแสดงความตงใจในการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษสงมากโดยเปนผลงทนโครงสรางพนฐานและการพฒนาเมองอยางเตมตวและมการลงทนตอเนองโดยมภาคเอกชนเปนผประกอบกจการภายใน

ประเทศมาเลเซย : เขตเศรษฐกจพเศษอสกนดาร มรปแบบโครงสรางเขตเศรษฐกจพเศษ โดยภาครฐท าหนาทเปนผวางแผนเขตเศรษฐกจพเศษและเปนผจดท านโยบาย โดยก าหนดพนท

131

รปแบบการพฒนาการสรางเมองใหม เพอบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษ การประสานงานดานการลงทนโครงสรางพนฐานการจดท าแผนพฒนาพนทควบคกน โดยกลไกการบรหารจดการทมผหวหนาคณะมนตรของรฐยะโฮร (Chief Minister of Johor) เปนตวแทนหนวยงานภาครฐระดบพน (Local Government) เขามาเปนสมาชกขององคกรในการขบเคลอนแผน โดยการท าหนาทเปนประธานของ IRDA รวมกน (Co-Chairmen) กบนายกรฐมนตร (Prime Minister) ซงเปนตวแทนรฐบาลกลางของประเทศมาเลเซย ในการพฒนาโครงสรางพนฐาน รวมถง การอนมต อนญาตตางๆ ในเขตเศรษฐกจพเศษ มรปแบบการพฒนาเพอการสรางเมองใหม โดยม IRDA ซงเปนหนวยงานภาครฐ ท าหนาทเปนผก าหนดนโยบาย, ผก ากบดแล, ผพฒนา ทงน IRDA ท าหนาทเปนเพยงผประสานงานรฐบาลกลางกบรฐบาลทองถนในการพฒนาโครงสรางพนฐาน รวมตลอดถงการอนมต อนญาตการพฒนาตางๆ ใหนกลงทนผสนใจในกจกรรมการใหบรการ (One Stop Service: OSS) หากแตผมหนาทใหบรการสาธารณปโภคจะเปนการด าเนนการโดยภาครฐสวนกลาง รวมถงใหบทบาทนกลงทนเขามามบทบาทตอการลงทนในอสกนดาร ทงในกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ และการลงทนโครงสรางพนฐานภายในรปแบบตางๆ ทงเปนการลงทนเองและรวมลงทนกบรฐบาลจะเปนหนวยงานภาครฐสวนกลางและภาคเอกชนรวมมอกน ประเทศฟลปปนส : เขตเศรษฐกจพเศษแหงประเทศฟลปปนส มรปแบบโครงสรางเขตเศรษฐกจพเศษ โดยภาครฐ ท าหนาทเปนผจดการเขตเศรษฐกจพเศษ เพอบรหารจดการดแลเขตเศรษฐกจพเศษ มอ านาจบรหารจดการพนททเกยวของกบกจกรรมทางเศรษฐกจในฐานะเปนผดแล ควบคม/จดสรรการบรการ โดยการลงทนโครงสรางพนฐานเปนหนาทของกระทรวงทเกยวของ ทงนก าหนดใหเปนไปตามกลไกตลาด เพอใหเกดความคลองตวและม บทบาทหนาทชดเจนในการใหบรการแตละสวนทจะสามารถท ากจกรรมไดอยางมประสทธภาพ โดยโครงสรางองคกรอยภายใตการบรหารงานของกระทรวงการคาและอตสาหกรรมและเปนหนวยงานระดบ กรมหนวยหนงของกระทรวง มคณะบรหารท างานรวมกบเลขาธการ Philippines Special Economic Authority: PEZA โดยก าหนด ใหภาคเอกชนเปนผพฒนาหลกในฐานะผลงทนพฒนา/ผใหเชาภายในเขตเศรษฐกจพเศษ มรปแบบการพฒนาทมงเนนแบบกลมวสาหกจและนคมอตสาหกรรม โดยม PEZA เปนหนวยงานภาครฐ ท าหนาทเปนผก าหนดนโยบาย ผก ากบ และใหแนวทางการพฒนาแตไมจดท าแผน รวมถงเปนผใหบรการ หากแตใหภาคเอกชนเปนผลงทนหลกภายในพนททงหมด ซงเปนนโยบายทตองการใหการบรหารจดการภายในเขตเศรษฐกจพเศษมความคลองตวและมความ สามารถในการแขงขนสงกวาการด าเนนการโดยรฐ โดยมรายละเอยดตามภาพท 4.1 และภาพท 4.2

132

ภาพท 4.4 โครงสรางองคกรเขตเศรษฐกจพเศษประเทศไทย จน มาเลเซย และฟลปปนส ทมา : ผวจย

คณะกรรมการระดบชาต

แผนพฒนาระดบชาต

ภาครฐพนท/จงหวด

SEZ

บรหารแผน/Law ทงระบบ

น านโยบายไปปฏบต

ไทย

แผนพฒนาระดบชาต

SEZ

คณะกรรมการบรหาร ก ากบ/ บรการ OSS

ฟลปปนส

ตวแทนรฐบาล

ตวแทนภาครฐพนท

แผนพฒนาระดบชาต

SEZ

มาเลเซย

แผนพฒนาระดบชาต

ภาครฐพนท/มณฑล

SEZ

แผน

บรหารจดการ SEZ ทงระบบ

จน

133

ภาพท 4.5 กลไกการบรหารจดการเขตเศรษฐกจพเศษไทย จน มาเลเซย และฟลปปนส ทมา: ผวจย

ฟลปปนส

ภาคเอกชน

ภาครฐ

มาเลเซย, ไทย

จน

ก าหนดนโยบาย, ก ากบดแล พฒนา, ลงทน

ก ากบดแล, โครงสรางพนฐาน, ผใหบรการ OSS

ก ากบดแล, ผใหบรการ OSS

ภาคเอกชนเปนผประกอบกจการภายใน SEZ

ภาคเอกชนเปนผประกอบกจการภายใน SEZ, บรหารจดการ, ลงทน

ภาคเอกชนเปนผประกอบกจการภายใน SEZ, บรหารจดการ, ลงทน, โครงสรางพนฐาน