ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทมตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ

ของ หทยวลย บญประสงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย ตลาคม 2551

ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทมตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ

ของ หทยวลย บญประสงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย ตลาคม 2551

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทมตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

บทคดยอ ของ

หทยวลย บญประสงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย ตลาคม 2551

หทยวลย บญประสงค. (2551). ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยทมตอการใช

ประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม:

อาจารย ดร.สจนดา ขจรรงศลป, รองศาสตราจารยนภา ศรไพโรจน.

การศกษาครงนมจดมงหมายเพอศกษาและเปรยบเทยบผลของการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทยทมตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

กลมตวอยางทใชในการวจย เปนเดกปฐมวยชายและหญง อายระหวาง 5-6 ป ชนอนบาล

ปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 โรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธานเขต 1 ไดโดยการสมมา 1 หองเรยนจาก 2 หองเรยน

จานวน 30 คน และสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยทาการจบฉลากนกเรยนหองทสมได

เพอจดเปนกลมทดลอง 15 คน ในการดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยทาการทดลองเปนระยะเวลา

8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 60 นาท เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยและ

แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย ซงมคาความเชอมน

ทงฉบบ เทากบ .90 และแผนการจดกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย แบบแผนการวจยเปนการ

วจยกงทดลองแบบ One-Group Pretest – Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test for

Dependent Samples

ผลการศกษาพบวา การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย หลงการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภท

ขนมไทยโดยรวมอยในระดบด จาแนกรายไดอยในระดบด 2 ดาน คอ ดานการชมรส และดานการ

สมผส สวนดานการฟง ดานการเหน และดานการดมกลนอยในระดบพอใช ซงเมอเปรยบเทยบกบ

กอนการทดลอง พบวา สงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

THE EFFECT OF THAI DESSERT COOKING ACTIVITIES ON

YOUNG CHILDREN ‘S FIVE SENSE ABILITIES

AN ABSTRACT

BY HATHAIWAN BOONPRASONG

Presented in Partial Fulfillment of Requirements for the

Master of Education Degree in Early Childhood Education at Srinakharinwirot University

October 2008

Hathaiwan Boonprasong. (2008). The Effect of Thai Dessert Cooking Activities on Young

Childrens’s Five Sense Abilities. Master’s thesis. M.Ed. (Early Childhood Education).

Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee:

Dr.Suchinda Kajonrungsilp, Assoc. Prof. Nipa Sripairot.

The purpose of this research was to study the effect of Thai dessert cooking

activities on young children ‘s five senses abilities, The samples for this study

were fifteen 5 – 6 years old boys and girls who were in Klongbanprou School

under the office of the Private Education Commission, Samkoag District, Phadumthani

Province. The sample group was randomised by simple random sampling technique.

They experienced Thai dessert cooking activities for 8 consecutive weeks, 3 days

a week , and 60 minutes for each day. The instrument for this study were Thai

dessest cooking lesson plans and performance tests. The performance tests had

proved with IOC (Ttem Objective Conquency) at 1.00 level and 0.90 level for α

(coefficient alpha). One Group Pretest – Posttest design was the design for this

research and the data were analyzed by t – test for dependent samples .

The results found that young children who experienced Thai dessert cooking

gained their tasting ability, touching ability at good level . The hearing, visualing,

and smelling ability had improved at fare level. The changing of five sense abilities

was higher after the sample group experienced Thai dessert cooking with statistically

significant at .01 level. The results covered for over all five sense ablities and each

sense ability.

ปรญญานพนธ

เรอง

ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

ทมตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ของ

หทยวลย บญประสงค

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………………………………… คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล)

วนท..........เดอน............................พ.ศ. 2551

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ

คณะกรรมการสอบปากเปลา

………………………………………..…ประธาน ……………………………………………ประธาน

(อาจารย ดร.สจนดา ขจรรงศลป)

(รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ)

…………………………………………..กรรมการ ………………………………..…….……กรรมการ

(รองศาสตราจารย นภา ศรไพโรจน)

(อาจารย ดร.สจนดา ขจรรงศลป)

……………………………………...……กรรมการ

(รองศาสตราจารย นภา ศรไพโรจน)

………………………………………...…กรรมการ

(อาจารย ดร.วรนาท รกสกลไทย)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยดดวยความกรณาอยางสงจาก อาจารย ดร.สจนดา

ขจรรงศลป ประธานกรรมการทปรกษาปรญญานพนธ รองศาสตราจารย นภา ศรไพโรจน กรรมการท

ปรกษาปรญญานพนธ ทใหคาปรกษา คาแนะนา ชแนะตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ จนสาเรจได

ดวยด ผวจยรสกซาบซงในความกรณา จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร.วรนาท รกสกลไทย รองศาสตราจารยรตนา งวแหลม

รองศาสตราจารยจตรา ชนะกล ผชวยศาสตราจารยเสรมศร ศพทเสน อาจารยสรชย ดานผาสกกล

อาจารยจนดา นาเจรญ อาจารยมง เทพครเมอง อาจารยจตรา ชนะกล ทกรณาเปนผเชยวชาญใน

การตรวจสอบแกไขและใหคาแนะนาเกยวกบเครองมอทใชในการวจยครงน

ขอกราบขอบพระคณ ทานผอานวยการสาเรง ทองมอญ ทานผอานวยการอารยา วฒยางกร ท

กรณาใหการสนบสนนและใหความอนเคราะหในการศกษา ขอขอบพระคณคณะครและนกเรยน

อนบาลปท 2 โรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทใหกาลงใจ ใหความ

ชวยเหลอ และใหความรวมมอแกผวจยในการเรยนร และเกบขอมลจนสาเรจลลวงดวยด

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยประจาสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทานทไดกรณา

ประสทธ ประสาทวชาความร ทกษะ และประสบการณใหแกผวจย จนทาใหผวจยประสบความสาเรจ

ในการศกษา และขอขอบพระคณนสตปรญญาโทสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทานทไดใหคาแนะนา

ชวยเหลอเปนอยางดเสมอมา

ขอขอบคณสามและลก ๆ ทใหความชวยเหลอ ใหกาลงใจแกผวจยจนประสบความสาเรจ

คณคาและประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาพระคณของคณพอ

พรอม คณแมดวงพร อทรพย ทไดอบรมเลยงดและใหโอกาสทางการศกษา อกทงพระคณของคร

อาจารยทกทานในอดต และปจจบนทไดประสทธประสาทวชาความร และปลกฝงคณธรรมความดงาม

ใหแกผวจย

หทยวลย บญประสงค

สารบญ บทท หนา 1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 3

ความสาคญของการวจย 4

ขอบเขตของการวจย 4

นยามศพทเฉพาะ 5

กรอบแนวคดในการวจย 6

สมมตฐานในการวจย 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 8

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร 8

ความหมายของการจดกจกรรมประกอบอาหาร 8

ความสาคญและประโยชนของกจกรรมการประกอบอาหาร 9

ขนตอนการจดกจกรรมการประกอบอาหาร 10

ขอเสนอแนะ และขอควรระวงในการจดกจกรรมประกอบอาหาร 11

งานวจยทเกยวของการจดกจกรรมประกอบอาหาร 13

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย 14 ประวตและความเปนมาของขนมไทย 14 ขนมกบวถไทย 16 ประเภทขนมไทย 17 ความหมายของคาศพททใชในการประกอบขนมไทย 18 เทคนคการทาขนมไทย 19 วสด อปกรณสาหรบการทาขนมไทย 20 เกรดความรเกยวกบการทาขนมไทย 26 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา 28 ความหมายของอวยวะรบสมผสทงหา 28 การรบรของอวยวะรบสมผสทงหา 31

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ) การทางานของอวยวะรบสมผสทงหา 33 กจกรรมทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา 34 งานวจยทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา 36

3 วธการดาเนนการวจย 40 การกาหนดประชากร และการเลอกกลมตวอยาง 40 เครองมอทใชในการวจย 40 การสรางเครองมอทใชในการวจย 40 การเกบรวบรวมขอมล 46 การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการการวเคราะหขอมล 48

4 ผลการวเคราะหขอมล 51

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล 51

ผลการวเคราะหขอมล 51

5 สรปผลอภปราย และขอเสนอแนะ 58 ความมงหมายของการวจย 58 สมมตฐานในการวจย 58 ขอบเขตของการวจย 58 เครองมอทใชในการวจย 59 วธดาเนนการวจย 59 สรปผลการวจย 60 อภปรายผล 60 ขอสงเกตทไดรบจากการวจย 64 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 65

บรรณานกรม 66

สารบญ (ตอ) บทท หนา

ภาคผนวก 71 ภาคผนวก ก 72 ภาคผนวก ข 86 ภาคผนวก ค 91 ภาคผนวก ง 94 ภาคผนวก จ 97

ประวตผวจย 101

บญชตาราง ตาราง หนา 1 ตารางแสดงพฤตกรรมการเรยนรกบประสทธผลในการรบร 32 2 รายการขนมไทย 41 3 แบบแผนการทดลอง 46 4 รายละเอยดการจดกจกรรม 47 5 การแปลผลระดบของการใชประสาทสมผสทงหารายดาน และโดยรวม 52

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย 7 2 แสดงลกษณะของตา 28 3 แสดงลกษณะของห 29 4 แสดงเขตการรสกรสชาตในลนของมนษย 39 5 แสดงอวยวะรบสมผสกลน 30 6 แสดงบรเวณผวหนงรบสมผส 30 7 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา ดานการฟง 53 8 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา ดานการมองเหน 54 9 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา ดานการชมรส 54 10 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา ดานการสมผส 55 11 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา ดานการดมกลน 55 12 กราฟแสดงการเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหา โดยรวมรายดาน และรายบคคล 56

บทท 1 บทนา

ภมหลง การปฏรปการศกษาใหกาหนดแนวทางในการปฏรปการเรยนร ตามพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ สงเสรม

ใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และศกยภาพโดยจดกระบวนการเรยนรทเนนถงความสนใจ

ความแตกตางระหวางบคคล การฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การแกปญหาดวยการบรณา

การความร และปลกฝงคณธรรมโดยมครเปนผกระตน และเสรมแรงใหเดกคนหาคาตอบและเกดการ

แกปญหาดวยตนเอง (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547: 22-23) การจดประสบการณสาหรบเดกปฐมวย

เปนการจดสภาพแวดลอม ประสบการณใหเดกมโอกาสทากจกรรมตาง ๆ ดวยตนเอง โดยการใชรางกาย

มจดมงหมายเพอสงเสรมพฒนาการทกดานทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา

(ภรณ ครรตนะ. 2526: 76-81)

โดยธรรมชาตแลว การเรยนรของเดกปฐมวยตองอาศยประสบการณตรงหรอสงทเปนรปธรรม

โดยผานการรบรทางประสาทสมผสทง 5 ดาน ไดแก การฟง การดม การมอง การสมผส และการ

ชมรส ดงท จอหน ดวอ (John Dewey) ไดกลาววา เดกเรยนรดวยการกระทา (Learning by Doing)

ซงสองดคลองกบแนวคดของเพยเจต (Piaget) ทไดกลาววากระบวนการพฒนาทางสตปญญานน เกด

จากการเรยนรดวยการกระทา และบรเนอร (Bruner) ยงสนบสนนการเรยนรของเดกจากการคนพบ

ดวยตนเอง (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2536: 48-51) ดงนน กลาวไดวาเดกปฐมวย

เรยนรโดยผานการกระทาและการกระทานนจะแฝงอยในกจกรรมในการจดประสบการณการเรยนรใน

แตละครง จะตองมการเปลยนแปลงเกดขน 3 ประการ คอ การเปลยนแปลงทางการคด (Cognitive

Domain) การเปลยนแปลงทางดานทกษะความชานาญ (Psychomotor Domain) และเปลยนแปลง

ทางดานความรสก (Affective Domain) (Bloom. 1979: 7) ซงการจดกจกรรมและประสบการณ

เพอทจะสงเสรมใหเดกเรยนรสงใหม ๆ ตอไปไดอยางมประสทธภาพ ซงการเรยนรสงใหมตองอาศย

ประสบการณเดม ความร และความจามาใชในกระบวนการแกปญหาทประสบอย

สาหรบการสอนแบบปฏบตการทดลอง เปนการสอนทมงเนนใหเดกเรยนรจากประสบการณ

ตรงจากการปฏบตจรง เดกไดลงมอกระทา ทดลอง คนควา ศกษาดวยตนเอง และสามารถนาความร

ทไดรบในสถานการณตาง ๆ และพรอมทจะนาไปใชในการแกปญหาได กระบวนการเรยนรทสาคญทสด

สาหรบการพฒนาคนและชวตใหเกดประสบการณเรยนรอยางเตมความสามารถ (ลาวลย พลกลา. 2523:

1-2 ,ชมพนท จนทรางกร 2549: 26-27)สอดคลองกบความตองการของผเรยน ความถนด ความสนใจ

2

ความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนไดทดลองปฏบตคนควา เรยนรรวมกบเพอน ดวยการกระตนและ

สนบสนนการเรยนรจากคร และการจดกจกรรมทเดกจะไดฝกทกษะการสงเกต การจาแนก การเปรยบเทยบ

การจดหมวดหม การเรยงลาดบ ฯลฯ โดยผานประสาทสมผสทงหา จากการเรยนรในคราวเดยว คอ

การจดกจกรรมการประกอบอาหารดวยตนเอง เดกจะชอบและมองเหนเปนเรองสนกเนองจากเปน

กจกรรมทเดก ๆ ตองทาสงตาง ๆ จากวสด อปกรณในการทาอาหารซงจะชวยใหเดกเกดประสบการณ

การเรยนรทด ดวยขนตอนการทาอาหารงาย ๆ ไมยงยาก และทสาคญไมเปนอนตรายแกเดก ในการทา

และเลอกกนอาหารมกจะตองใชประสาทสมผสทกอยาง โดยใชประสาทสมผสเกยวกบการมองเหน

การสมผส การไดกลน แมกระทงการไดยน ซงเพยเจท (Piaget) บรเนอร (Bruner) และ มอนเตสซอร

(Montessori) กลาววา กระบวนการพฒนาทางสตปญญานนเกดจากการเรยนรโดยการกระทา และ

เปดโอกาสใหเดกไดสงเกต จาแนก และเปรยบเทยบจากของจรง และลงมอปฏบตดวยตนเอง จะทาให

เดกไดคนพบความจรง เกดความเขาใจ และเกดความคดรวบยอด และกจกรรมหนงทโรงเรยนอนบาล

ควรจดใหกบเดกเนองจากชวยใหเดกเรยนรไปพรอม ๆ กบการพฒนาพลงเจตจานงของตน คอ การทาอาหาร

สาหรบเดกแลว การเปลยนแปลงจากเมลดขาวแขง ๆ มาเปนผงแปงและสดทายกลบกลายเปนอาหาร

หรอขนมหลากหลายรปแบบ กลาวไดวาเปนกระบวนการทนาอศจรรยใจ ชวนตนเตนยงนก ดวยเหตน

เดกจงใจจดจอเรยนรไปกบกระบวนการทาอาหารจนกลายมาเปนอาหารใหเดกรบประทาน และแบงปน

กบเพอน ๆ ทงหมดนเปนความภาคภมใจทเกดขนจากการทางาน การไดเหน ขอพงตระหนกในการ

ดาเนนกจกรรมทาอาหารกคอ เดกควรมสวนรวมตงแตตนจนจบ เพราะเปนการพฒนาความคด การ

มองสงตาง ๆ อยางสมพนธตอเนองกน และควรใหเดกเปนผมบทบาทในขณะทาอาหารวมกนกบคร

ไมใชเปนแตเพยงผด ครไมควรใชสวนผสมของอาหารเปนวตถดบสาเรจรป เชน ไมควรใชกะทสาเรจรป

หรอผลไมกระปอง ฯลฯ จะทาใหเดกไมไดเหนทมาของอาหารนน ๆ ในสวนของอาหารอยางทตองใชเวลา

ในการตระเตรยม สามารถนามาทาลวงหนาในชวงกจกรรมสรางสรรค (วชรนทร เทพมณ. 2545: 3,

ศรลกษณ สนธวาลย 2522: 26)

กจกรรมทมประโยชนตอเดกในการพฒนาความพรอมในเรองการสงเกต การจาแนกเปรยบเทยบ

การจดหมวดหม การเรยงลาดบ ฯลฯ ซงเปนการวางรากฐานทสาคญตอการเรยนรตอไป การจดประสบการณ

ประกอบอาหารใหเดกนน การเลอกประเภทของอาหารกเปนสงทมความสาคญ และตามธรรมชาต

ของเดก กชอบทจะรบประทานขนม ทาใหขนมเขามามบทบาทเกยวของกบเดก ๆ อยางหลกเลยงไมได

ตลอดจนสภาพสงคมในปจจบนคานยมของเดกไทยนาเปนหวง คอ การบรโภคขนมกรบกรอบ ซงไมม

ประโยชนและคณคาอาหารทเหมาะสมกบเดก แตถากลาวถงขนมไทย เมอพจารณาในเรองของสวนผสม

ซงประกอบไปดวยแปง ไข นาตาล และมะพราวเปนหลก กจะพบวา เปนอาหารประเภทโปรตน เกลอแร

เหลก วตามนเอ และวตามนบ 2 และถาใหไดโปรตนเพมขนอก

3

ถาใชพชตระกลถวเปนสวนผสม นอกจากน ขนมไทยยงแสดงถงวฒนธรรม และวถชวตของคนไทย

ในการกนอยสบทอดกนมา และปจจบนการจดการศกษาใหกบเดกเนนใหตระหนกถงคณคาของ

วฒนธรรมไทยไดรบการปลกฝงคานยมไทยและเอกลกษณดานวฒนธรรมประจาชาตไทยอยางหนง

ทสามารถสอใหเหนถงสภาพความเปนอยของสงคมไทย สภาพการกนอยของสงคมไทยในอดตได

เปนอยางด การจดกจกรรมประกอบอาหารขนมไทยนนวตถประสงคมไดอยทผลงานทสาเรจแตอยท

กระบวนการระหวางการทากจกรรม เดก ๆ จะไดเรยนรไดจากประสบการณตรง เดก ๆ จะไดลงมอ

ปฏบตจรง ตงแตการเลอกอปกรณ และสวนผสมในการทาขนมไทย การจดเตรยมอปกรณ การชง ตวง

วด การรบรดวยประสาทสมผสทงหา และความสามารถในการรบรดานอน ๆ (สทศน อครเดชากล.

2546: 10-11)

ดงนน ผวจยสนใจทจะศกษาผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ซงเปน

กจกรรมทเดก ๆ จะไดปฏบตดวยตนเองตงแตการเตรยมอปกรณ การลงมอทาขนมเปนกจกรรมทนาสนใจ

และสนกสนานมาชวยในการพฒนาประสาทสมผสทงหาดาน คอ การฟง การมองเหน การชมรส การ

สมผส และการดมกลน โดยมจดมงหมายเพอศกษาผลของการจดกจกรรมประกอบอาหาร ประเภท

ขนมไทยวามผลตอการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย หรอไมเพยงใด ซงผลทไดจากการศกษา

ครงน จะเปนแนวทางใหกบคร และบคลากรทางการศกษาปฐมวย พอแมผปกครองในการทจะเลอก

และพจารณากจกรรมทสงเสรมการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสมและม

ประสทธภาพมากยงขน

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยทมตอการใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวยโดยรวม จาแนกรายดาน และรายบคคล ดงน คอ ดานการฟง ดานการ

มองเหน ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน กอนและหลงการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย

2. เพอเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหาโดยรวม จาแนกรายดาน และรายบคคล

ดงน คอ ดานการฟง ดานการมองเหน ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน กอนและหลง

การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

4

ความสาคญของการวจย ผลการวจยในครงนสามารถใชเปนขอมลสาหรบคร ผบรหารและผทเกยวของในสถานศกษา

ระดบปฐมวยไดเลอกใชกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย เพอเปนแนวทางในการสงเสรม

การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชาการ ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวยชาย–หญง ทมอายระหวาง 5-6 ป

ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 โรงเรยนคลองบานพราว

อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 จานวน 2 หองเรยน

เปนจานวนทงหมด 60 คน

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนเดกปฐมวยชาย–หญง ทมอายระหวาง 5-6 ป

ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 โรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ซงไดโดยการสมมา 1 หองเรยน

จาก 2 หองเรยนจานวน 30 คน และสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการทาการจบฉลาก

นกเรยนหองทสมได เพอจดเปนกลมทดลอง จานวน 15 คน

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยทมวธประกอบอาหาร ไดแก การตม

การนง การทอด การผงและอบ การนวด การปน การกวน การคลก การคน การคว

2. ตวแปรตาม ไดแก ความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหา ไดแก

2.1 การฟง

2.2 การมองเหน

2.3 การชมรส

2.4 การสมผส

2.5 การดมกลน

5

นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง เดกปฐมวยชาย – หญง ทมอายระหวาง 5-6 ป ซงกาลงศกษาอยใน

ระดบอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 ของโรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธานเขต 1

2. การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยเปดโอกาสใหไดใชสอ อปกรณ และ

วตถดบทหลากหลาย เนนใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหา ในทก ๆ ขนตอนโดยมกระบวนการในการ

ทากจกรรม 3 ขนตอน คอ ขนเตรยมการ ขนดาเนนการ และขนสรป

ขนเตรยมการ เปนการนาเขาสกจกรรมการทาขนมไทย การแนะนาเครองปรง ขนตอนใน

การทาขนมไทย และการสาธตวธการทาขนมไทย การสรางขอตกลงเบองตนในการประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย โดยครเนนใหเดกไดประสาทสมผสทงหา

ขนดาเนนการ เปนการทเดกเขากลม กลมละ 5 คน โดยเดกมการแบงหนาทกนภายใน

กลมกอนทจะเรมประกอบอาหารขนมไทย และลงมอปฏบตจรงในการทาขนมไทย โดยในขนตอนน

ครมหนาทในการแนะนาและกระตนใหเดกไดใชประสาทสมผสในกระบวนและวธการทาขนมไทย

อยางเตมความสามารถ

ขนสรป เดกและครรวมกนสรปขนตอนในการประกอบอาหารประเภทขนมไทยทบทวน

กระบวนการในการทาขนมไทย โดยทครใชคาถามปลายเปดกระตนใหเดกไดใชประสาทสมผสทกขนตอน

3. ประสาทสมผสทงหา หมายถง ความสามารถของกระบวนการของการรบสมผสและการ

รบรจากสงเราทเขามากระทบ จากนน สมองกจะนาไปแปรเปนความรสกทาใหเกดการรบรและพฤตกรรม

ตอบสนองอนประกอบดวย

3.1 การรบรดานการฟง หมายถง ความสามารถในการรความหมายจากเสยงทไดยน

การไดยนเปนการเรมตนของการฟงและเปนการกระทบกนของเสยงกบประสาทตาปกต จงเปนการใช

ความสามารถทางรางกายโดยตรง ซงเปนการทางานของสมองอกหลายขนตอนตอเนองจากการไดยน

เปนความสามารถทจะไดรบรสงทไดยน ตความ และจบความสงทรบรนน เขาใจและจดจาไว

3.2 การรบรดานการมองเหน หมายถง ความสามารถในการรความหมายจากการไดเหน

ภาพสงทอยรอบตวเรา นยนตาจะนารงสของแสง ซงถกโดยเลนสตาไปยงเซลลซงไวตอแสงทอยดานหลง

ของนยนตา เซลลเหลานจะสงขอความไปยงสมอง (Brian) ซงจะแปลความหมายวา เรากาลงเหนอะไร

ซงเปนผลดกบเดกในการใชการมองเหนทจะเกบรายละเอยดของสงทมองเหนไดมากทสด

3.3 การรบรดานการชมรส หมายถง ความสามารถในการรความหมายโดยการใชลน

สมผสเกยวกบรส ซงมปมรบสมผสอยเปนกลม ประสาทสมผสจะรบรสพนฐานไดเพยง 4 รส คอ รสเปรยว

รสหวาน รสเคม และ รสขม ซงการชมรส ททาใหเดกไดรบความสข เพลดเพลน รวมทงสามารถแยกแยะ

อนตรายอนอาจเกดจากอาหารไดจากการชมรส

6

3.4 การรบรดานการสมผส หมายถง ความสามารถในการรความรสกตาง ๆ จากการสมผส

เชน ความเจบปวด ความรอน ความหนาว หรอการสมผสของรางกายกบสภาพแวดลอม เชน รอน เยน

เปยก แหง ผวหนงเปนอวยวะทมประสาทการรบรการสมผส สมองเปนอวยวะทสาคญคอยควบคมการ

รบร แลวสงการตอบรบ กระบวนการนจะเปนหนทางในการทาใหเดกไดใชในการตดสนใจ และเขาใจ

สงตาง ๆ ไดละเอยดลกซงขน

3.5 การรบรดานการดมกลน หมายถง ความสามารถในการรความหมายของกลนตาง ๆ

ดวยจมก ซงจมกมประสาทสมผสเกยวกบการรบรกลน ทจะพฒนาความรสกสมผสจากโสตประสาท

หนงไปยงอกโสตประสาทหนง ในแงความรสกสมผสกลนทสะอาด กลนทสกปรก กลนทใหความรสก

สวยงาม ในการทาขนมไทย เดกจะไดสมผสกลนจากวตถดบและพชทนามาใช เชน กลนใบเตย กลน

ดอกมะล กลนพรกไทย กลนเทยนอบขนม ฯลฯ ซงเปนการเพมพนความสามารถในการเรยนร ซงจะ

ผานเขาสกระบวนการขอมลและเกบรกษาไวในความทรงจา อนเปนพนฐานสาคญของการพฒนา

สตปญญาและความสามารถในการเรยนรสงตาง ๆ ของเดกเมอโตขนอกดวย

กรอบแนวคดในการวจย การศกษาคนควาครงน ผวจยไดศกษาแนวคดทฤษฎงานวจย และนามาสงเคราะหเปนกรอบ

แนวคดในการศกษาคนควา โดยศกษางานวจยทมงสงเสรมการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยซงกจกรรมดงกลาวนเดกจะไดเรยนรจาก

ประสบการณตรง โดยใชประสาทสมผสทงหา ไดหยบจบ สมผสสงตาง ๆ ไดฟง ไดมองเหน ไดชมรส

รวมทงไดดมกลนจากวสด อปกรณ วตถดบ ทนามาประกอบอาหารประเภทขนมไทยอนจะทาใหเดก

เกดการเรยนรในคราวเดยวกน ซงตรงกบทฤษฎพฒนาการของเพยเจท (Piaget) และบรเนอร (Bruner)

และมอนเตสเซอร (Montessori) ทกลาววา กระบวนการพฒนาทางสตปญญานนเกดจากการเรยนร

โดยการกระทา ผวจยสนใจและไดนาการใชประสาทสมผสทงหามากาหนดเปนตวแปรตามในการศกษา

ครงน โดยไดแบงการรบรของประสาทสมผสออกเปน 5 ดาน ตามความเหมาะสมกบพฒนาการของ

เดกปฐมวย ระดบชนอนบาลปท 2 (5-6 ป) ทเปนกลมตวอยางในการศกษาครงน และไดกาหนดแนวคด

ในการศกษาคนควา เรอง ผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทมตอการใชประสาทสมผส

ทงหาของเดกปฐมวย ดงน

7

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานในการศกษาคนควา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย มการใชประสาทสมผส

ทงหา โดยรวม รายดาน และรายบคคลกอนและหลงการทดลองแตกตางกน

การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภท

ขนมไทย ทมวธการประกอบอาหารไดแก

การตม การนง การทอด การผงและอบ

การนวด การปน การกวน การคลก

การคน การคว

การใชประสาทสมผสทงหา

1. ดานการฟง

2. ดานการมองเหน

3. ดานการชมรส

4. ดานการสมผส

5. ดานการดมกลน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงนผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของตามลาดบ ดงน

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร

1.1 ความหมายของการจดกจกรรมประกอบอาหาร

1.2 ความสาคญและประโยชนของกจกรรมการประกอบอาหาร

1.3 ขนตอนการจดกจกรรมการประกอบอาหาร

1.4 ขอเสนอแนะและขอควรระวงในการจดกจกรรมการประกอบอาหาร

1.5 งานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

2.1 ประวตและความเปนมาของขนมไทย

2.2 ขนมกบวถไทย

2.3 ประเภทขนมไทย

2.4 ความหมายของคาศพททใชในการประกอบขนมไทย

2.5 เทคนคในการทาขนมไทย

2.6 วสด อปกรณสาหรบการทาขนมไทย

2.7 เกรดความรเกยวกบการทาขนมไทย

3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา

3.1 ความหมายของอวยวะรบสมผสทงหา

3.2 การรบรของอวยวะรบสมผสทงหา

3.3 การทางานของอวยวะรบสมผสทงหา

3.4 กจกรรมทเกยวของกบอวยวะรบสมผสทงหา

3.5 งานวจยทเกยวของกบอวยวะรบสมผสทงหา

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร 1.1 ความหมายของการจดกจกรรมประกอบอาหาร นกการศกษา กลาวถง ความหมายของการจดกจกรรมประกอบอาหาร ไวดงน

กรมวชาการ (2546: 37) การจดกจกรรมปฏบตการทดลองเปนการสอนททาใหเดก

ไดรบประสบการณตรง เพราะเดกไดทดลองปฏบตดวยตนเอง ไดสงเกตเหนการเปลยนแปลงในสงท

9

ตนเองทดลอง เปนการฝกทกษะการสงเกต การคดแกปญหา และสงเสรมใหเดกมความอยากรอยากเหน

และคนพบขอความรดวยตนเอง เชน การประกอบอาหาร การทดลองวทยาศาสตรอยางงาย ๆ การ

เลยงหนอนผเสอ และการปลกพช

วไลพร พงศศรทศน (2536: 6-7) การจดประสบการณแบบปฏบตการทดลอง

ประกอบอาหาร หมายถง กจกรรมทจดใหผเรยนไดใชประสาทสมผสทกดาน ในการเรยนร คอ การมองเหน

การสมผส การชมรส การดมกลน และการฟง โดยผวจยสรางแผนการประสบการณทดลองประกอบ

อาหารขน ซงแผนการดาเนนกจกรรมนน สามารถแบงออกไดเปน 3 ขน คอ ขนเตรยม ขนปฏบต และ

ขนสรป

วนดา บษยะกนษฐ (2532: 5-6) การจดประสบการณแบบปฏบตการ หมายถง

การจดประสบการณหรอกจกรรมโดยการใหเดกไดมประสบการณตรงโดยการทดลองทา ปฏบตสบเสาะ

ขอมล คดคน สรปผล โดยใชสอวสดทสามารถทาใหเดกเกดการรบรไดดวยประสาทสมผสทง 5 และใน

การปฏบตการมขนตอน 3 ขน คอ ขนนา ขนปฏบต ขนสรปผล

จากขอมลตามเอกสารอาจกลาวไดวา การจดประสบการณหรอกจกรรมเปนการเปดโอกาส

ใหเดกไดลงมอกระทาหรอปฏบตดวยตนเอง ทาใหเดกไมเบอหนายมขนตอนกระบวนการในการดาเนน

กจกรรมทกอใหเกดความเขาใจรวมกน สามารถทาใหผเรยน เรยนรจนเกดความคดรอบยอดไดดวยตนเอง

1.2 ความสาคญและประโยชนของกจกรรมการประกอบอาหาร ไดมผกลาวถงความสาคญและประโยชนของกจกรรมเสรมประสบการณประกอบอาหาร

ไวดงน

นอมฤด จงพยหะ; สมใจ พรมศร; และพยอม ตนมณ (2517: 46) ไดกลาวถง

ประโยชนของการจดกจกรรมประกอบอาหารไว ดงน

1. นกเรยนเกดความเขาใจจรง เพราะไดลงมอปฏบต

2. นกเรยนเกดทกษะในการทางานรวมกบผอน

3. ทาใหนกเรยนสนใจ เกดความสนกสนาน

ยพน พพธกล (2523: 88-89) ไดกลาวถงประโยชนของการจดประสบการณแบบ

ปฏบตการทดลองประกอบอาหาร ไวดงน

1. นกเรยนสนใจ เพราะไดทาสงตาง ๆ ดวยตนเอง

2. การจดประสบการณแบบปฏบตการยดหลกจตวทยาสองประเภท คอ การเรยน

จากรปธรรม และการเรยนโดยการกระทา

10

3. นกเรยนเขาใจเนอหาวชาไดชดเจนยงขน และสามารถคนพบความจรงดวย

ตวของเขาเอง

4. นกเรยนมอสระในการทางาน และมพฒนาการเปนรายบคคล ทาใหเกดความ

เชอมนในตนเอง

สรปไดวา การจดกจกรรมการประกอบอาหารมคณคา และความสาคญตอการเรยนร

จากรปธรรม และเปนการเรยนโดยการกระทา การทครแนะนาใหเดกในเรองของการชม การดมกลน

การฟง การสมผส การมองเหน ซงจะไดใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนร จากการสงเกตและจบตอง

เปรยบเทยบสวนทหยาบ ละเอยด เปนการเพมพนความสามารถในการเรยนรในการสมผสใหเกด

ความรสกถาวร

1.3 ขนตอนการจดประสบการณประกอบอาหาร นกการศกษากลาวถง ขนตอนในการจดประสบการณประกอบอาหาร ไวดงน

กาญจนา เกยรตประวต (ม.ป.ป.: 141-142) ไดกลาวถง ขนตอนการจดกจกรรม

ประกอบอาหารไวดงน คอ

1. ขนปฐมนเทศและเราความสนใจ (Orientaion and Motivation) ในขนนเปน

การพจารณาธรรมชาตของงาน จดมงหมาย และการวางแผนงาน ความเขาใจแจมแจงในสงทจะทา

จะชวยใหผเรยนไมตองเสยเวลาโดยเปลาประโยชน

2. ขนปฏบตงาน (Work Preiod) ผเรยนทกคนอาจทางานปญหาเดยวกน หรอ

คนละปญหาได ในชวงนจะเปนการทางานภายใตการนเทศความแตกตางระหวางบคคลเปนสงท

จะตองนามาพจารณาในการจดมอบหมายงานหรอเวลาในการทางานได

3. ขนสรปกจกรรม (Culminating Activities) อาจใชการอภปรายการรายงาน

การจดนทรรศการผลงาน และอธบายเพอเปนการแลกเปลยนประสบการณหรอการคนพบของผเรยน

นอกจากน นอมฤด จงพยหะ; สมใจ พรมศร; และพยอม ตนมณ (2519: 44-46)

ไดเสนอลาดบขนการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองไว ดงน

1. ขนเตรยม

1.1 จดแบงกลมนกเรยนใหเรยบรอย

1.2 อธบายถงระเบยบทควรปฏบตขณะทดลอง ขอนครและนกเรยนวางแผน

รวมกนกาหนดระเบยบ

1.3 ใหนกเรยนศกษามาลวงหนา

1.4 อธบายใหนกเรยนรจกอปกรณชนดตาง ๆ

11

2. ขนปฏบต

2.1 นกเรยนแยกยายกนไปตามกลมทจดไว

2.2 ลงมอปฏบตการตามขนตอนตาง ๆ ทมอยในแผนภมเปนขน ๆ

2.3 นกเรยนสงเกตการณปฏบตการตามลาดบขน

2.4 ครคอยดแลนกเรยนกลมตาง ๆ ใหทางานรวมกนอยางทวถงและคอยให

คาแนะนา ขอสงสยตาง ๆ แกเดก

3. ขนสรปและประเมนผล

3.1 ครซกถามนกเรยนถงผลทไดจากการปฏบตการ

3.2 ครและนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนถงผลทได

3.3 ครพยายามสงเสรมใหนกเรยนเปรยบเทยบผลทไดในกลมของตนกบกลม

อน ๆ วามสาเหตอะไรททาใหแตกตางกนออกไป จะเปนการสงเสรมความคดและเปนการสรางเจตคต

ทางวทยาศาสตรใหแกเดกในการรจกเหตผลของสงตาง ๆ

3.4 ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะลงมอปฏบตในดานความสนใจ การ

รวมมอปฏบตงานจะเปนการปลกฝงการทางานหม และสรางเสรมความเปนประชาธปไตยใหเกดขน

3.5 ครตรวจผลการปฏบตงาน

จากขนตอนการจดประสบการณประกอบอาหาร สรปไดวา การจดประสบการณ

ประกอบอาหารสาหรบเดกปฐมวยนน ประกอบไปดวยขนตอน 3 ขนตอน คอ ขนนา ขนปฏบตการทดลอง

และขนสรป โดยในแตละขนตอนครควรกระตนใหเดกไดทากจกรรมและพฒนาทกษะทมความสาคญ

ใหกบเดก

1.4 ขอเสนอแนะและขอควรระวงในการจดกจกรรมการประกอบอาหาร สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2535: 8) กลาววา ในการจดประสบการณ

ประกอบอาหาร มสงทครจะตองคานงถง ดงน

1. คานงถงความสะอาด ใหเดกลางมอกอนและหลงจากการทาอาหาร

2. คานงถงเวลา

3. คานงถงอนตรายและความปลอดภย กรณของมคม ครพยายามเลอกมดทไมคม

มากนก และเลอกมดทมขนาดเหมาะกบมอเดก ครตองใกลชดกลมทใชอปกรณทมอนตราย

ดาหล และมารค ว (Dahl; & M.V. 1988) มความเหนสอดคลองกนในการจดประสบการณ

การประกอบอาหารวา มขอเสนอแนะและขอควรระวง ดงน

12

1. เลอกประกอบอาหารทมคณคาทางโภชนาการ มวธปรงอาหารงาย ๆ และสวนประกอบ

ของอาหารไดงาย มในทองถน

2. คานงถงวฒภาวะและความสามารถของเดก อาจใหเดกทาเปนรายบคคลหรอ

กลมเลก

3. คานงถงความปลอดภยของเดก เชน การใชมด หรอใหเดกอยหางจากแหลงทให

ความรอน

4. ระมดระวงในเรองของความสะอาด ใหเดกลางมอกอนและหลงประกอบอาหาร

5. ใหเดกลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เดกมอสระในการทางาน และแสดงความ

คดเหน

6. เลอกหาวธปรงอาหารทมขนตอนงาย ๆ จากมารดา ผปกครอง หรอจากหนงสอตาง ๆ

พร พนธโอสถ (2543: 32-33) กลาวถงขอทพงตระหนกในการดาเนนกจกรรมการ

ประกอบอาหาร ดงน

1. เดกควรจะมสวนรวมตงแตตนจนจบ เพราะเปนการพฒนาความคด การมองสงตาง ๆ

อยางสมพนธตอเนองกน

2. เดกควรจะเปนผมบทบาทในการทาอาหารรวมกนกบคร ไมใชเปนเพยงผด

3. ถาสามารถทาได ไมควรใชสวนผสมของอาหารซงสาเรจรป เชน ไมควรใชกะท

สาเรจรปหรอผลไมกระปอง ฯลฯ

4. สวนประกอบของอาหารบางอยางซงตองใชเวลาในการตระเตรยม สามารถนามา

ทาลวงหนาในระหวางกจกรรมเลนสรางสรรค

จากขอเสนอแนะและขอควรระวงในการจดประสบการณการประกอบอาหารสาหรบ

เดกปฐมวย สรปไดวา มขอเสนอแนะและขอควรระวงในเรองของความสะอาด ความปลอดภย เลอก

ประกอบอาหารทมคณคาทางโภชนาการ มวธการปรงงาย ๆ เหมาะกบวย และความสามารถของเดก

สวนประกอบของอาหารหาไดงาย มในทองถน และทสาคญ คอ ใหเดกลงมอปฏบตดวยตนเอง

นตยา ประพฤตกจ (2541: 40-41) กลาววา ในการจดประสบการณการประกอบอาหาร

มสงทครจะตองคานงถง ดงน

1. เลอกสตรงาย ๆ ทเดกสามารถปฏบตตามไดโดยดจากรปภาพ

2. คอยดแลอยางสมาเสมอ และพรอมทจะใหคาแนะนา

3. ฝกฝนและดแลอยางใกลชดเมอใชเตาและของรอน ถาไมสะดวก ครอาจทาเองเมอ

ถงขนตอนน

4. สนทนาเกยวกบการปฏบตทถกตอง และการปองกนอนตราย

13

5. ฝกใหเดกมนสยทถกสขลกษณะ นนคอ ลางมอใหสะอาดกอนและหลงทาอาหาร

และภาชนะตองสะอาด

6. การทาอาหารตองสมพนธกบเนอเรองทกาลงสอนอย เชน สขภาพอนามย

วทยาศาสตร สงคมศกษา และวนเทศกาล

7. วาดรปภาพเครองปรงลงบนกระดาษชารท เพอใหเดกไดดและตรวจสอบ

8. ใหเดกไดรจกเครองชง ตวง วด กอนปฏบตจรง เชน ใหรจกใชชอนตวง ถวยตวง

โดยใหตวงแปง หรอเมดทรายละเอยดกอน

9. พยายามเลอกการทาอาหารทงาย ๆ เพอใหเดกสามารถทาไดเอง ไดรบ

ความสาเรจ ภาคภมใจ และพงพอใจในประสบการณทไดรบ

10. ใหเวลาเดกอยางพอเพยงในการทาอาหาร

11. ควรใหเดกทงหองทาอาหารพรอม ๆ กน แตผลดเปลยนกนมาทา จนกระทงทกคน

ไดทาอาหารซงอาจเปนขนตอนใดกได

1.5 งานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหาร งานวจยตางประเทศ คอรวน (Corwin. 1978: 6584-A-6585-A) ไดเปรยบเทยบวธสอนแบบปฏบตการโดย

ใชการทดลองกบวสดอปกรณ เทคนคการพบกระดาษกบวธสอนเดม ซงใชวธบรรยาย–อภปราย ไมม

กจกรรมปฏบตการ เลยทดลองกบนกเรยนระดบมธยมศกษา กลมทดลองเรยนจากวธสอนทมกจกรรม

ปฏบตการรวม 18 กจกรรม ประกอบกบการศกษาจากตารา กลมควบคม เรยนจากวธสอนแบบบรรยาย

อภปราย ผลการวจย พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทงสองกลม มคาสหสมพนธ

ทางบวกดานเจตคตตอวชาคณตศาสตร นอกจากนน นกเรยนและครในกลมทดลอง มความเหน

ทางบวกตอการใชกจกรรมปฏบตการ และมการลงความเหนวาการทดลองกบวสดอปกรณชวยให

นกเรยนเกดจนตนาการเหนภาพและเขาใจสงกปทางเรขาคณต

ไบรอน และฮงเกอรฟอรด (Bryant; & Hungerford. 1977: 44-49) ศกษาเกยวกบ

วเคราะหกลวธสอนความคดรวบยอด และคานยมทางสงแวดลอมในโรงเรยนอนบาลโดยทดลองสอน

เรองสงแวดลอมและปญหามลภาวะใชเวลาทดลองสอน 1 เดอน ผลปรากฏวา นกเรยนอนบาลสามารถ

สรางความคดรวบยอดเกยวกบผลสบเนองของสงแวดลอม และสานกในหนาทของพลเมองทมตอ

สงแวดลอม และไดอภปรายผลเพมเตมวา ขอคนพบนมความสาคญมาก เนองจากวาวรรณกรรมท

เกยวของกบการสอนเชนนในระดบอนบาลมนอยมาก และการสอนเชนนกมใชสงทกระทาไดโดยงาย

ความสาเรจในการสรางความคดรวบยอดและคานยมขนอยกบการพฒนาแบบการสอนดวยผสอน

14

จะตองใหความรอยางพอเพยง และกระตนใหนกเรยนรจกคดเกยวกบหนาทของตนเองและผอน สงท

สาคญทควรพจารณากคอ ตองสอนใหเดกเขาใจถงสงแวดลอมกอนทจะสอนถงผลสบเนองของปญหา

สงแวดลอม

งานวจยในประเทศ อญชล ไสยวรรณ (2531: 56-57) ไดศกษาเปรยบเทยบผลการจดประสบการณแบบ

ปฏบตการทดลองกบแบบผสมผสานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ทม

อายระหวาง 4-5 ป ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณโดยวธปฏบตการทดลอง

กบวธผสมผสานมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

และเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณโดยวธปฏบตการทดลองกบวธผสมผสาน มทกษะการสงเกต

และทกษะจาแนกประเภทแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ .05 นอกจากน อญชล ไสยวรรณ ยงได

กลาวถงทศนคตของครประจาชนวา ผลการจดประสบการณทางวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยในครงน

เปนการฝกใหเดกทางานเปนกลม ซงชวยใหเดกไดปรบตวเขากบผอนในการอยรวมกนและแลกเปลยน

ความคดเหนไดเปนอยางด

วไลพร พงศศรทศน (2536: 63-64) ไดศกษาเปรยบเทยบผลการจดประสบการณ

แบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารกบแบบปกตทมผลตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ

เดกปฐมวย มอายระหวาง 4-5 ป ผลการศกษาพบวา เดกทไดรบการจดประสบการณแบบปฏบตการ

ทดลองประกอบอาหารกบแบบปกต มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทแตกตางกน เดกปฐมวยท

ไดรบประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารกบแบบปกต มทกษะการวดไมแตกตางกน

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภท ขนมไทย 2.1 ประวตและความเปนมาของขนมไทย ขนมไทยจดเปนเอกลกษณดานวฒนธรรมประจาชาตไทยหรอทรจกกนด เพราะเปนสง

ทแสดงใหเหนถงความละเอยดออน และประณตในการทา ตงแตวตถดบ วธการทาทพถพถนในเรอง

รสชาต สสน ความสวยงาม กลนหอม รปลกษณชวนรบประทาน ตลอดจนวธการทาขนมแตละชนด

ซงยงแตกตางกนไปตามลกษณะของขนมชนดนน ๆ

คนไทยทาขนมกนมานานเทาใดไมปรากฏแนชด หลกฐานเกาแกทปรากฏเปนชอขนม

พบในหนงสอไตรภมพระรวง ซงเขยนขนในสมยสโขทย (กรรณการ พรมเสาร; นนทา เบญจศลารกษ;

และสมตร เตมด. 2542)

15

สมยสโขทย ขนมไทยทมมาคกบชนชาตไทย จากประวตศาสตรทตดตอคาขายกบตางประเทศ คอ จน

และอนเดยในสมยสโขทย มสวนชวยสงเสรมการแลกเปลยนวฒนธรรมดานอาหารการกนรวมไปดวย สมยอยธยา เรมมการเจรญสมพนธไมตรกบตางประเทศทงชาตตะวนออกและตะวนตก ไทยเรา

ยงรบเอาวฒนธรรมดานอาหารของชาตตาง ๆ มาดดแปลงใหเหมาะสมกบสภาพความเปนอย

เครองมอเครองใช วตถดบทหาได ตลอดจนนสยการบรโภคของคนไทยเอง จนบางทคนรนหลงแทบจะ

แยกไมออกเลยวา อะไรคอขนมไทยแท ๆ อะไรทเรายมเขามา เชน ทองหยบ ทองหยอด และฝอยทอง

หลายทานอาจคดวาเปนของไทยแท ๆ แตความจรงแลวมตนกาเนดจากประเทศโปรตเกส โดย “มาร กมาร”

หรอ “ทาวทองกบมา”

“ทาวทองกบมา” หรอ “มาร กมาร” เกดเมอ พ.ศ. 2201 หรอ พ.ศ. 2202 แตบางแหง

กวา พ.ศ. 2209 โดยยดหลกจากการแตงงานของเธอทมขนในป พ.ศ. 2225 และขณะนน มาร กมาร ม

อายเพยง 16 ป บดาชอ “ฟานก (Phanick)” เปนลกครงญปนผสมแขกเบงกอล ผเครงศาสนา สวนมารดา

ชอ “อรส ลา ยามาดา (Ursula Yamada)” ซงมเชอสายญปนผสมโปรตเกส ทอพยพมาตงถนฐานใน

อยธยาภายหลงจากพวกซามไรชดแรกจะเดนทางเขามาเปนทหารอาสา ในแผนดนของพระบาทสมเดจ

พระนเรศวรมหาราชไมนานนก

ชวตชวงหนงของ “ทาวทองกบมา” ไดเขาไปรบราชการในพระราชวงตาแหนง

“หวหนาหองเครองตน” ดแลเครองเงนเครองทองของหลวง เปนหวหนาเกบพระภษา ฉลองพระองค

และเกบผลไมของเสวย มพนกงานอยใตบงคบบญชาเปนหญงจานวน 2,000 คน ซงเธอกทางานดวย

ความซอสตยสจรต เปนทชนชม ยกยอง มเงนคนทองพระคลงปละมาก ๆ ระหวางทรบราชการนเอง

มาร กมาร ไดสอนการทาขนมหวานจาพวก ทองหยอด ทองหยบ ฝอยทอง ทองพล ทองโปรง ขนมผง

และอน ๆ ใหแกผทางานอยกบเธอ และสาว ๆ เหลานนไดนามาถายทอดตอมายงแตละครอบครว

กระจายไปในหมคนไทยมาจนถงปจจบนน

ถงแมวา “มาร กมาร” หรอ “ทาวทองกบมา” จะมชาตกาเนดเปนชาวตางชาต แตเธอ

กเกด เตบโต มชวตอยในเมองไทยจวบจนหมดสนอายขย นอกจานน ยงไดทงสงทเธอคนคดใหเปน

มรดกตกทอดมาสคนรนหลง ไดกลาวขวญถงดวยความภาคภม “ทาวทองกบมา เจาตารบอาหารไทย”

(ศรสมร คงพนธ. 2545: 7-8)

16

2.2 ขนมกบวถไทย ขนมไทยผกพนแนนแฟนกบวถชวตคนไทยมานาน และทวความสาคญขนเรอย ๆ จน

มาถงปจจบน ขนมไทยเปนสงทจะขาดเสยมไดในการดารงชวตของคนไทย แมการขายขนมจะไมม

การทาอยางแพรหลายในสมยกอน คนไทยกรจกทจะทาขนมกนกนเอง เนองจากวถชวตคนไทยนนเปน

สงคมเกษตร สงคมชนบททมผลตผลทางธรรมชาตอยมากมาย อาท มะพราว ตาล ทปลกอยในผนดน

ของตนเอง ผลไมชนดตาง ๆ เชน กลวย ออย มะมวง รวมไปถงขาวเจา ขาวเหนยว ขาวเมา ขาวตอก ฯลฯ

ถาอยากไดกะทกไปเกบมะพราวมาขดแลวคนเอานา ถาอยากไดแปง ขาวกมพรอม เพราะปลกเอง

หนโมแปงกมอยทกบานเอามาโมเขาไมนานกจะไดแปงสาหรบทาขนมอรอย ๆ กนกนเองในครอบครว

ถาทาจานวนมากกนาไปแบงปนใหเพอนบานไดลมรสดวยกยงไหว

ขนมครกกบขนมกลวย ดจะเปนขนมยอดนยมทสด เพราะสวนผสมหรอเครองปรงนนหา

งาย ตลอดจนกรรมวธในการทากงายแสนงาย ทงเตาขนมครกกมขายมาตงแตสมยอยธยาแลว สวน

กลวยและมะพราวกมกนกนอยางเหลอเฟอ หากไมนามาทาขนมกนกตองเหลอทงไปเปลา ๆ ขนมนา

เปนขนมอกชนดหนงทชาวบานนยมทากนกน ททางายและนยมกนทสดเหนจะไดแก ขนมพวกแกงบวด

ตาง ๆ ไมวาจะเปนฟกทองบวด มนบวด กลวยบวดช ถดจากขนมนากยงมการถนอมอาหารเกบไวกน

นาน ๆ ประเภทขนมเชอมและขนมกวน รวมไปถงผลไมดองและผลไมแชอมอกดวย

ภายหลงเมอมตลาดกมขนมหลายชนดขาย วธการนามาขายกมตงแตวางขายอยกบท

กระเดยดกระจาด แบกกระบง และหาบสาแหรกเรขาย คนไทยกมทางเลอกมากขน เพราะมขนมใหกน

หลายชนดขน พอคาแมขายตางพฒนาฝมอการปรงรสชาตขนมของตนใหดยงขน เพอใหเปนทตองการ

ของลกคามากขน

ตลาดขนมไทย ทขนชอลอชานนมอยหลายแหงดวยกน เรมแรกนนมอยเพยงไมกเจาใน

แตละแหง แตตอมากเพมขนจนกลายเปนยานขนมหวานไปเลย ซงยานคาขายขนมไทยทเปนทรจกกน

เปนอยางด กไดแก ขนมไทยเมองเพชรบร หมบานขนมไทยจงหวดนนทบร ตลาดหนองมนของ

จงหวดชลบร ฯลฯ นอกจากนตามตลาดทกแหงทวประเทศกมขนมไทยวางขายและเรขายกนดาษดน

คนไทยทกนขนมไทยนนสวนใหญเปนคนในสงคมชนบท แตใชวาคนเมองจะไมกนเอา

เสยเลย เพราะนอกจากขนมฝรงอยาง โดนท เคก คกก พดดง วาฟเฟล คสตารด พาย ฯลฯ แลวขนม

ไทย ๆ อยาง ทองหยบ ทองหยอด ฝอยทอง ขนมชน ขนมเบอง ขนมนาดอกไม ทองมวน กยงตดอนดบ

ขนมยอดฮตทมคนนยมกนกนมากเชนกน (ศรสมร คงพนธ. 2545: 9-10)

สรปไดวา ขนมไทยมอทธพลตอวฒนธรรมการกนของไทยชนดแยกกนไมออกมาแตไหนแตไร

แลว ถงแมภายหลงจะมขนมของชาตตะวนตกเขามามอทธพลอยางมากกตาม และแมขนมไทยสวนหนง

จะสญหายไปจากความนยมในสงคมไทย แตกยงมขนมไทยอกเปนจานวนมากทยงสรางสสนดวย

17

รสชาตหอมหวานอยในวฒนธรรมไทย ดงนน คงจะไมแปลกหรอเปนการกนเลยหากจะกลาวเปนสากล

วา “Thai desserts never died” หรอหากตราบใดทวฒนธรรมไทยยงคงอย ขนมไทยกจะยงคงฝงอย

อยางแนบแนน

2.3 ประเภทของขนมไทย ขนมไทย หมายถง อาหารชนดหนงทไมใชกบขาว แตเปนอาหารทรบประทานตามหลง

ของคาว เชน ในอาหารมอกลางวนมกวยเตยวไกเปนของคาว ผรบประทานอาจจะรบประทานทบทม

กรอบเปนของหวาน เปนตน เมอบรโภคอาหารมอสาคญ ๆ เชน มอเชา มอกลางวน มอเยน ควรบรโภค

ทงของคาวและของหวาน สงทใชเปนของหวานอาจเปนขนมหรอผลไมกไดนอกจากจะรบประทาน

ขนมหวานหลงของคาว เราอาจรบประทานขนมหวานในเวลาทมไดรบประทานอาหารคาว แตจะ

รบประทานขนมหรอขนมหวานเปนของวาง หรอรบประทานขนมหวานกบเครองดม

ขนมไทยจะมความหวานนา หรอมความหวานจนรสกในลนของผรบประทาน การทาขนม

หวานไทยเปนเรองทตองศกษาและฝกฝน ตองใชศลปะ วทยาศาสตร ความอดทน และความเปนระเบยบ

ความพถพถนในการประกอบ ขนมไทยแท ๆ ตองมกลนหอม หวาน มน มความประณต ทเกดขนตงแต

การเตรยมสวนผสม จนกระทงวธการทา ขนมไทยสามารถจดแบงเปนชนดตาง ๆ ไดตามลกษณะของ

เครองปรง ลกษณะกรรมวธในการทา และลกษณะการหงตม คอ

1. ขนมประเภทไข เชน ฝอยทอง ทองหยบ ทองหยอด สงขยา ฯลฯ

2. ขนมประเภทนง เชน ขนมชน ขนมสาล ขนมนาดอกไม ขนมทราย ฯลฯ

3. ขนมประเภทตม เชน ขนมตมแดง ขนมตมขาว มนตมนาตาล ฯลฯ

4. ขนมประเภทกวน เชน ขนมเปยกปน ซาหรม ขนมตะโก ฯลฯ

5. ขนมประเภทอบและผง เชน ขนมดอกลาดวน ขนมบาบน ขนมหนานวลฯลฯ

6. ขนมประเภททอด เชน ขนมกง ขนมฝกบว ขนมสามเกลอ ฯลฯ

7. ขนมประเภทปง เชน ขาวเหนยวปง ขนมจาก ฯลฯ

8. ขนมประเภทเชอม เชน กลวยเชอม สาเกเชอม ฯลฯ

9. ขนมประเภทฉาบ เชน เผอกฉาบ กลวยฉาบ มนฉาบ ฯลฯ

10. ขนมประเภทนากะท เชน เผอกนากะท ลอดชองนากะท ฯลฯ

11. ขนมประเภทนาเชอม เชน ผลไมลอยแกว วนนาเชอม ฯลฯ

12. ขนมประเภทบวด เชน กลวยบวดช แกงบวดเผอก ฯลฯ

13. ขนมประเภทแชอม เชน มะมวงแชอม มะเขอเทศแชอม กระทอนแชอม ฯลฯ

(ทพาวรรณ เฟองเรอง. 2528)

18

2.4 ความหมายของคาศพททใชในการประกอบขนมไทย การประกอบขนมไทย มหลายวธดวยกน ซงขนอยกบชนดของขนมนน ๆ วาจะประกอบดวย

วธการแบบใดใหขนมสาเรจออกมาแลวนารบประทาน เชน วธการประกอบขนมหวานไทย ดงน

(ทพาวรรณ เฟองเรอง. 2528: 19 – 21)

1. ตม หมายถง การนาอาหารใสหมอพรอมกบนาหรอกะท ตงไฟใหเดอดจนสกตาม

ความตองการการทาขนมทตองตม และเปนขนมทใชใบตองหอ ตองหอใหสนท ใบตองตองไมแตก

2. หง หมายถง การทาอาหารใหสก โดยนาของทตองการหงใสลงในหมอพรอมกบ

นาตงไฟจนนาแหง จงลดไฟใหออนลง แลวดงใหแหงสนท

3. นง หมายถง การทาอาหารใหสก โดยใชไอนา โดยใสขนมลงในลงถง ปดฝาตงไฟ

ใหนาเดอด นงจนขนมสก

4. ทอด หมายถง การทาอาหารใหสกดวยนามน โดยใสนามนลงในกระทะตงไฟรอน

ทว แลวจงจะใสขนมทจะทอดลงไป

5. ผงและอบ ไฟบนและไฟลางจะตองเสมอกน

6. กวน เรมตนกวนตงแตขนมยงเปนของเหลวในขณะทขนมยงเหลว สวนทควร

ระมดระวง เวลากวน คอ กนกระทะตองหมนใชไมพายขดกลบไปกลบมา เพอไมใหสวนผสมตดกนกระทะ

7. คลก คอ การผสมของตงแตสองอยางขนไปใหเขากน การคลกควรใชชอนสอม

พายไม คลกเบา ๆ พอใหขนมรวมกน และมรสเสมอกน

8. ตไข คอ การทาไขใหขน มหลายขนาด

9. คน หมายถง การคนขนมทประกอบดวยเครองปรงทเปนแปง สวนผสมชนดอน ๆ

จะกวนหรอนง ควรไดมการคนเสยกอน เมอแปงรวมตวกบสวนผสมอน ๆ แลวจงตกใสภาชนะ

10. คว หมายถง การทาใหสก โดยใชอาหารลงในกระทะ แลวใชตะหลวเขยวตถนน ๆ

ใหกลบไปกลบมา เชน คว งา

11. รอน คอ การแยกวตถทมเนอหยาบ ออกจากสวนละเอยดหรอเกยวกบการทาขนม

จากความหมายของวธการประกอบขนมไทย สรปไดวา คาทใชในการประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทยมความหมายตามลกษณะการทาขนม ซงการเลอกคาทใชในการประกอบอาหาร

ประเภทขนมหวานไทยสาหรบเดกปฐมวย ควรเลอกใชคาทเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดกเปน

คาทตองเรยนรในขณะทลงมอทาขนมไทยประเภทนน ๆ และเปนคาทเดกใชในชวตประจาวนของเดก

19

2.5 เทคนคการทาขนมไทย การทาขนมไทยใหด ตองประกอบดวยปจจยหลายอยาง คอ ตองมใจรก ชอบทามความ

อดทนตงใจมความพถพถนในการประดษฐใหขนมมรปรางทนารบประทาน ขนมหวานไทยบางชนด

ตองฝกทาหลาย ๆ ครงจงจะไดลกษณะทด ประสบการณ และความชานาญในการทาบอย ๆ ผประกอบ

ขนมหวานไทย จะประสบความสาเรจในการทา การทาขนมหวานไทยของคนรนกอน ๆ จะใชการกะสวนผสม

จากความเคยชนททาบอย ๆ สดสวนของขนมจะไมแนนอน และยงเปนการถายทอดความรใหกน

เฉพาะภายในครอบครวเทานน แตในปจจบนขนมหวานไทยไดววฒนาการใหทดเทยมกบขนมนานาชาตม

สตรทแนนอน มสดสวนของสวนผสม และวธทาทบอกไวอยางชดเจน ผประกอบขนมหวานไทยเปนท

จะตองใชอปกรณทเปนมาตรฐานในการชง ตวง มถวยตวง ชอนตวง ใชภาชนะใหถกตองกบชนดของ

อาหาร เชน การกวนจะใชกระทะทองดกวาหมอ หรอกะทะเหลก การทอดใชกะทะเหลกดกวากะทะทอง

ทาตามตารบวธทาขนตอน อณหภมทใชในการทาตลอดจนเลอกเครองปรงทใหม ฉะนน การทาขนม

หวานไทย ควรคานงถงสงตอไปน คอ (ศรสมร คงพนธ. 2545: 7-8)

1. อปกรณในการทาขนม

2. เครองปรงตาง ๆ

3. ระยะเวลา

4. สตร เครองปรง และวธการทาขนม

5. ชนดของขนม

6. วธการจดขนม

สทใชในการทาขนมไทย การทาขนมหวานไทยใหนารบประทานและสะดดตาผบรโภค สของขนมสามารถ

ดงดดใจของลกคาไดเปนอยางดการทาขนมหวานไทยใชสออน ๆ จะทาใหขนมสวย ผประกอบขนม

หวานไทยควรใชสทไดจากธรรมชาตของพชชนดตาง ๆ เพอหลกเลยงสทสงเคราะหจากสารเคมอนอาจ

มอนตรายตอรางกายของผบรโภค ซงสทไดจากธรรมชาต ไดแก

- ใบเตย ใหสเขยวมลกษณะใบยาวเรยว สเขยวจด มกลนหอม โคนใบมสขาวนวล

ลกษณะเปนกอ ใบแกมสเขยวจด ใหกลนหอมมาก ใบเตยมสองชนด คอ เตยหอม และเตยไมหอม การ

เลอกใชนยมใชใบเตยหอมทมกอใหญ มใบโต ไมมแมลงเจาะ วธการคนนาใบเตย หนใบเตยเปนฝอย

แลวโขลกใหละเอยด ใสนาเลกนอย คนเอานาเตยออกใหเขมขนทสด กรองดวยผากรองพยายามอยา

ใหกากใบเตยหลนลงไปในนาทกรองแลว

20

- กาบมะพราว ใหสดาใชกาบมะพราวแกเผาไฟใหไหมจนเปนสดาทงอนใสนาคน

กรองดวยผากรองเอากากออกใหหมด

- ขมน ใหสเหลองขมนเปนพชลมลกมหวใตดนลกษณะเปนแงง คลายขง สเหลอง

มกลนหอมใชผสมกบขนมทตองการใหมสเหลอง วธการใหทบขมนใหแตก หอผาแลวนาไปแชกบนาให

ออกส

- ดอกอญชน ใหสมวงคราม เปนพชไมเลอยมดอกสมวงคราม ลกษณะคลายดอก

ถวตรงปลายสมวงคราม ตรงกลางมสเขยว เวลาใชใหเลอกเอาแตสวนทเปนสมวง วธการใชใสนาเดอด

เลกนอย แชดอกอญชนสกครคนใหออกสคราม กรองเอากากออก หยอดนามะนาวลงไปสจะเปลยนเปน

สมวง

- ดอกดน ใหสดา เปนพชชนดหนงจะมตอนหนาฝน ดอกปนกบรากไมชนดอน เชน

รากออย รากหญาคา ดอกดนโผลออกจากดนมสมวงเขม กลบดอกร ๆ ใชผสมกบแปงทาขนมดอกดน

- หญาฝรน ใหสเหลอง เปนพชชนดหนงมลกษณะคลายเกสรดอกไมตากแหง ม

กลนหอมเมอนามาใชชงกบนารอนแลวกรองเอากากออกใชแตนา

- ครง จะไดสแดงใชครงมาแชนา ถาตองการสแดงคลา เตมสารสมลงไปเลกนอย

- กระเจยบ จะใหสแดงเขม ใชสวนทเปนกลบหมผลนามาตมกบนา

- เกสรดอกคาฝอย จะไดสเหลองใชแชในนารอน กรองเอาแตนา

2.6 วสด อปกรณสาหรบการทาขนมไทย การทาขนมไทย อปกรณเครองใชมความจาเปนอยางมากทตองมใหครบและถกตองตาม

ลกษณะของขนมไทยชนดนน ๆ ขนมไทยมมากมายหลากหลายชนด รปทรงแตกตางกน การเลอกใช

อปกรณเครองใชจงตองคานงถงขนาดของอปกรณใหสมดลกบสวนผสม เชน ใชกะทะทองใบเลก

เตาหงตมใบใหญ จะทาใหขนมไหมกอนขนมสกและเปลองเชอเพลง ควรเลอกซออปกรณเครองใชทม

คณภาพใชประโยชนใหคมคา

อปกรณทใชในการประกอบขนมหวานไทย

1. ถวยตวงม 2 ชนด คอ ถวยตวงของเหลว และถวยตวงของแหง

- ถวยตรงของเหลว ลกษณะเปนแกวทนไฟ หรอพลาสตกใส มขดบอกระดบ

ของเหลวทจะตวง 1 ถวยตวง = 240 ซซ

การเลอกใช ควรซอชนดทเปนแกวทนไฟเพราะจะทนทาน มอายการใชงาน

นานกวาการตวงทเปนของรอน เชน นารอนนามน ถาใชพลาสตกใสธรรมดา หรอแกวธรรมดาจะแตก

เมอถกความรอนมาก ๆ

21

วธการใช วางถวยตวงบนพนเรยบ สายตาอยทขดบอกระดบทเราจะตวง เท

ของเหลวในแกวใหตรงกบขดทเราตองการ

- ถวยตวงของแหง วสดทใชในการทาถวยตวงของแหงมหลายชนด มกระเบอง

มสแตนเลส อลมเนยม และพลาสตก ถวยตวงของแหงม 4 ขนาด คอ 1 ถวยตวง ขนาด 1/2 ถวยตวง

ขนาด 1/3 ถวยตวง และขนาด 1/4 ถวยตวง

วธการใช ใชตวงของแหงตาง ๆ เชน แปง นามน มนตมบดละเอยด เนอหม

กะป

ถาถวยตวงแปงหรอนาตาลใชชอนตกแปงลงในถวย ใชสนมดปาดตรงๆ

หรอสปาตลาปาดใหเรยบ หามใชถวยตวงตกลงในของทตองการตวงนน

การตวงเนอสตวบด หรอเผอกมน ใชขอนตกใสถวยกดใหแนนพอประมาณ

พอเทออกมาเปนรปถวย

2. ชอนตวง ชอนตวงชนดททาดวยสแตนเลส อลมเนยม พลาสตก ม 4 ขนาด คอ

1 ชอนโตะ 1 ชอนชา 1/2 ชอนชา และ 1/4 ชอนชา

วธการใช ถาเปนการตวงของแหงใหใชชอนตกใส ชอนตวงแลวปาดใหเรยบ

ถาเปนของเหลว เชน นาปลา ใหเทนาปลาใสถวยแลวใชชอนตวงตก

3. ผาขาวบาง ลกษณะบางโปรงเหมอนผามง มสขาวดสะอาดมากกวาสอน ๆ

ซกสงสกปรกออกไดงาย แหงเรว

วธการใช ใชกรองสงสกปรกออกจากอาหาร ทบผาขาวบางสก 3 ชน วางบน

กระชอนเทนาเชอมลงเศษผงตาง ๆ ทจะตดอยบนผาขาวบาง วธนใชกรองกะททมเศษมะพราวดา ๆ

ไดดวย

การนงอาหาร ใชผาขาวบางชบนา ปบนลงถงใชแทนใบตองกได ผาขาวบางชบ

นาบดหมาด ๆ คลมผกไวทาใหผกสดเกบไวไดโดยไมเหยว

4. กะทะแบนมดาม เปนกะทะกนหนาทาดวยทองแดง และเหลกขาว ใชคกบตะหลว

ทบหรอโปรง ตามความตองการใชผด ทอด อาหารทมปรมาณไมมากนกเหมาะกบเตาแกส เพราะ

กนกะทะแบน บางทใชทาขนมใชคกบไมพายแบน

5. ลงถง ลกษณะเปนหมอนงดานลางกนเรยบ ใสนาเพอใหเกดไอ ดานบนกนเจาะรป

ขนาดใหญเพอใหไอนาขนไปทาใหอาหารสก มสองชน ฝาทรงสง สวนใหญทาดวยอลมเนยมเพราะ

นาหนกเบา ทาความสะอาดไดงายทนทาน มบางททาดวยสงกะส แตอายการใชงานจะสนกวา

22

วธการใช ใสนาทกนลงถงประมาณ 1/2 หรอ 3/4 ของลงถง วางอาหารหรอขนมท

จะนง วางเรยงกน กะระยะใหหางกนพอสมควร เพอใหมชองใหไอนาขนมา ทาใหอาหารสก เชดฝาให

สะอาด ปดฝา เมออาหารสกเวลาเปดฝา ใหเปดฝาลงถงออกนอกตว เพราะไอนาจะพงใสหนาทาให

เกดอนตราย และระวงนาจะหยดใสหนาขนมทาใหขนมหนาเปนรอยบม ไมสวยถานงครงตอไปจากครงแรก

ใหเชดหยดนาบนฝาลงถงใหแหงสนท จงปดฝา

6. สปาตลา ลกษณะ คลายพายไมไผบาง ยาว ทาดวยสแตนเลสเปนสวนใหญ สปาตลาน

ไมใชเปนอปกรณขนมไทย สวนใหญใชในงานเบเกอร แตขนมไทยบางชนดตองใชพายไมไผบาง ๆ

สาหรบแซะขนม เชน ขาวเกรยบปากหมอ ขาวเกรยบออน ขนมเรไร การหาไมไผมาทาเปนพายใหพอด

ทจะปาดขนาดไดเรยบสะอาดเปนเรองยาก จงตองใชสปาตลาแทน เพราะถาใชไมไผตองเปลยนบอย ๆ

และคณภาพไมสมาเสมอ

7. กระชอนกรองกะท ลกษณะคลายตะแกรงรอนแปง แตจะเปนตะแกรงลวนหรอทาดวย

อลมเนยมเจาะร มดามถอ มห สาหรบพาดเกาะหมอหรออางเวลาคนกะท เมอใชเสรจลางใหหมดกาก

มะพราว แขวนไวผงใหแหง

8. ไมคลงแปง ลกษณะเปนไมทอนกลม คอดปลายมไมเลก 2 ขาง พอเหมาะมอสาหรบ

จบคลง ไมคลงแปงทดตองมนาหนก คลงแลวเรยบสมาเสมอ ถาไมมไมคลงแปงใชขวดเปลาคลงแทนก

ได

9. พายยาง ลกษณะคลายพายไม แตทาดวยพลาสตก ใชสาหรบผสมสวนผสมใหเขากน

หรอปาดสวนผสมทเกาะอยปากอางใหรวมอยดวยกน แตไมควรกวนผสมของรอน หรอนาไปผดแทน

ตะหลว เพราะความรอนจะทาใหพลาสตกละลายปนกบอาหารทาใหเกดอนตรายได

10. ชอนไม พายไม พายไมลกษณะปลายแบนยาว มดามสาหรบถอ ใชกวนหรอผสม

สวนผสม สาหรบชอนไม ลกษณะคลายพลายแตรปรางเปนชอนขนาดใหญ ทาดวยไม ทงพายไมและ

ชอนไม สวนใหญใชคกบกระทะทอง หมอตน สาหรบกวนขนม เชน เปยกปน ตะโก วน หรอ ตนสงขยา

ทาขนมปง

11. กะทะทอง ทาดวยทองเหลอง ควรเลอกชนดหนาเพอเวลากวนขนมนาน ๆ จะไดไมไหม

ใชคกบชอนไมหรอพายไม

12. อางเคลอบ หรออางกระเบอง อางเคลอบทใชมหลายขนาด ตงแตเลกจนถงเปน

กะละมงขนาดใหญสาหรบใชลางของ สาเหตทตองใชอางเคลอบเพราะขนมไทยบางชนดมสวนประกอบ

ของนาปนใส เกลอ ไข ถาใชโลหะพวกเหลก หรออลมเนยม สารประกอบของโลหะททาภาชนะอาจปน

เขาไปกบอาหาร อาจกอใหเกดอนตรายได ถาไมชอบอางเคลอบ อาจเลอกอางสแตนเลสกได แตจะม

ราคาแพงกวา

23

13. ถาดขนมสเหลยม ลกษณะเปนถาดอลมเนยม สวนใหญเปนรปสเหลยมจตรส มห 2 ขาง

สาหรบจบ ใชไดทงอบ ผง หรอนง สวนใหญใชทาขนมชน ขนมหมอแกง ขนมสาล ใชเสรจแลวลางให

สะอาด ระวงเรองเศษอาหารทตดตามซอกมมดวย ถาหมกหมมนาน ๆ อาจเกดเปนพษตอรางกายได

14. ตะแกรงรอนแปง ลกษณะเปนตะแกรง ทาดวยสแตนเลส ทองเหลอง หรอไม ไมม

ดามถอ ใชรอนแปง นาตาล ในสวนผสมของขนมทตองการความละเอยด ฟเบา ขนมบางชนดตองฝน

แปงดบ เชน ขนมขหนหรอขนมทราย ใชตะแกรงรอนแปงรอน จะไดเมดขนมทละเอยด ดกวาฝนดวย

กระชอนกรองกะท

เมอใชเสรจลางนาใชแปรงขดสงสกปรกทตะแกรงออกใหหมด ผงแดดใหแหงสนท

กอนนามาใชครงตอไป ถานามาใชขณะทตะแกรงยงไมแหง แปงจะเกาะตดทาใหอดตน รอนแปงไมออก

15. ถวยตะไล ลกษณะเปนถวยเคลอบดนเผา สขาวขนาดเลก เสนผาศนยกลางประมาณ

1.5 นว กอนใชตองลางใหสะอาด ใชทาขนมถวยฟ ขนมนาดอกไม ตองนงถวยใหรอนเสยกอน ขนมจะ

หลดออกจากพมพไดงาย ถาทาขนมปยฝายใสกระทงกระดาษลงในถวยอกทจงหยอดแปงลงไป เมอใช

เสรจแลวลางนาใหสะอาด ใสตะแกรงผงใหแหงซอนกนไวเกบใสกลอง

16. พมพอลมเนยมรปตาง ๆ ลกษณะของพมพ จะเปนอลมเนยมรปตาง ๆ เชน ถวยกลม

จบ ถวยสามเหลยม สเหลยม รปกระตาย รปปลา พมพชนดนถาจบถ ๆ จะทาความสะอาดยาก เวลา

ใชเสรจควรแชนาใหสงสกปรกทตดหลดออกจงลาง เหมาะทจะใชเปนพมพวนตาง ๆ ขนมชน ขนมปยฝาย

เพราะทนความรอนไดด

17. พมพดอกจอก ลกษณะของพมพเปนทองเหลอง ทาเปนรปดอกไมโปรง มเหลกยาว

สาหรบถอตดกบตวพมพ

วธการใช ดอกจอกเปนขนมทตองทอดในนามนมาก ๆ กอนใชแชพมพในนามนรอน

จด เพอใหพมพรอนเสยกอน เมอพมพรอนแลว จมพมพลงในแปงทผสมไว เพอใหแปงเกาะพมพเปน

รปทรงกอนจงนาลงทอดในนามนรอนปานกลาง พอสกคอย ๆ ใชปลายมดแซะขนมออกจากพมพ ขนม

จะหลดงาย ตกขนมขนจากนามนวางบนกนถวยขนาดเลกเทากบถวยขาวตมทควาไว กลบขนมจะบาน

ออกเปนรปดอกไม เมอเยนจงเกบบรรจถงหรอขวดโหลไวเพอกรอบนาน สวนพมพลางใหสะอาดกอน

เกบ ทาดวยนามนอกครง แลวจงแขวนไวในทลมโกรก

18. พมพครองแครง หรอรองกดครองแครง ลกษณะของพมพเปนไมหรอพลาสตกมรอง

ถ ๆ เปนแนวยาวมดามถอ ถารองหางหรอใหญไป ขนมจะไมสวย ควรเลอกรองถพอสมควรและรองลก

วธการใชโรยนวลแปง บนตวพมพแลวเคาะออกอยาใหหนามาก ปนแปงเปนกอนกลม

เสนผาศนยกลาง 1 เซนตเมตร ใชหวแมมอกดแปงออกนอกตวแปงกจะมวนเปนตวหอย มรอยหยกลก

ตามพมพ

24

19. พมพพลาสตกรปรางตาง ๆ ลกษณะของพมพเปนพลาสตกรปตาง ๆ เชน รปกระตาย

รปปลา รปแมว จะทาความสะอาดงาย เมอใชแลวแชนา สงสกปรกจะหลดออกไดงาย โดยไมตองออก

แรงถมาก ทนความรอนไมได

วธการใช ใชตดแปง หรอขนมคกก สวนขนมไทยใชตดสวนผสมประเภทกวน ไดแก

ถวกวน เผอกกวน มนกวน เปนตน ตกแตงเพมอกหนอยตามรปรางทจะตด จะไดรปสตวตามตองการ

20. พมพทองเอก และสาปนน ลกษณะของพมพเปนแทงยาว กวางประมาณ 2x9 นว

หนา 1 นว ขดลงในเนอพลาสตกเปนรปลายตาง ๆ เชน นก ดอกไม ผลไม พมพชนดนเหมาะสาหรบทา

ขนมทองเอก สาปนน ถาพมพลายละเอยดเกน ขนมออกมาจะไมสวย เพราะจะเหนลายไมชดเจน ถา

ลายหยาบแตลก ขนมทออกมาจะมลายคมชดสวยงามกวา และทาใหความสะอาดงายดวย

วธการใช ใสเนอขนมลงในชองทเปนลวดลาย กดใหแนน แกะออก ถาตดพมพหรอ

ขนมคอนขางแฉะ ใชแปงมนโรยทพมพ การโรยแปงไมตองมาก ถาโรยแปงหนาไป ขนมออกมาจะไม

สวย เมอโรยแปงเคาะแปงออกใหเหลอแคตดพมพ จากนนกดเนอขนมลงไปแลวเคาะออก ขนมจะเปน

ลวดลายตามตองการ

21. พมพรปเรอ ลกษณะของพมพ หวและทายจะเรยวแหลม คลายรปเรอ ใชทาขนมไทย

เชน ขนมหนานวล ขนมผง วนตาง ๆ สวนเบเกอรใชทาพวกพาย เชน พายสบปะรด

วธการใช ถาเปนขนมหนานวลหรอขนมผง ทาดวยนามนพชหรอนามนหมดานใน

พมพบาง ๆ กอนจะใสสวนผสมของแปงและนาไปอบ ขนมจะไมตดพมพ เวลาสกขนมจะรอนออก

จากพมพไดดเมอใชเสรจแลวลางนาใหสะอาด เชดใหแหง ซอนกนไวเกบใสกลองเกบไวในทไมมมด

หน หรอแมลงสาบ

22. พมพกดวน ลกษณะของพมพจะเปนอลมเนยม เหลก หรอทองเหลองเปนเสนคมขด

หรอตดเปนรปตาง ๆ เชน ดอกไม ใบไม นก สตวตาง ๆ ใชสาหรบกดลงไปบนขนมหรอของทไมแขงมาก

เปนการตกแตงใหสวยงามทใชกนมากไดแก กดลงไปบนวนกะท หรอวนหวานตาง ๆ ถากดลงบนผก

หรอผลไม แลวนาไปประกอบอาหารกไดเชนกน

23. แหนบจบขนม ลกษณะคลายแหนบทใชถอนขน แตมลกษณะแบนเรยบ หรอมลวดลาย

เพอความสวยงาม ทาดวยทองเหลอง หรอเหลก ใชทาขนมจบ ขนมชอมวง ปนสบ

วธการใช เมอปนแปงเปนโครงรางตามตองการ ใชแหนบบบรมใหเกดรอยหยก ใน

กรณขนมปนสบ ถาเปนขนมชอมวง ปนเปนกอนกลมและจบตงแตสวนกงกลางของลกใหเปนกลบดอก

ดานในและจบไลออกมาเปนกลบดอกดานนอก

25

24. เขยง เขยงทใชทาขนมหรอเรยกวา “เขยงหวาน” ลกษณะจะกลม หรอเปนรปสเหลยม

แตจะบางกวาเขยงคาว เขยงคาวสวนใหญจะเปนรปกลมหนาทาดวยไมมะขาม เพอความทนทานงาน

หนกในการหนสบอาหารตาง ๆ สวนเขยงหวานรปรางจะสวยและบอบบางกวา เพราะงานททาจะเปน

งานหนซอยเสยเปนสวนใหญ เชน หนใบเตย ซอยใบมะกรด หนผลไม

25. ทพพทบ ใชคกบหมอ ใชคนอาหารในหมอตกอาหารจากหมอใสภาชนะ

26. ตะหลวโปรง ใชสาหรบผดอาหาร ตกอาหารขนจากสวนทเปนนา

27. ทพพกลมเจาะร สาหรบตกอาหารในนา โดยไมตดนาขนมาดวย ทาใหสะดวกรวดเรว

ขนใชในความมงหมายทแตกตางไปจากตะกรอ เพราะทพพมความลกเลกนอย ตะกรอลกมาก เวลา

สะบดอาหารจงไมหลด ทพพนใชชอนอาหารขนจากสวนทเปนนา

28. กระชอนลวด ใชสาหรบลวกเสนหม เสนกวยเตยว เนอสตว ผกในหมอนาเดอด ใส

อาหารททอดหรอลวกไวใหสะเดดนา ใชยผกผลไม หรอกะททเปนลกใหละเอยด ใชยแปงในการทา

ขนมขหน ใชทาไขรางแหในการทาขนมหนตรา หรออาหารวางคาว คอหรม เปนตน

29. มอแมว คนชก ลกษณะมอแมวขดมะพราวจะคลายกบมอของแมวจรง ๆ มะพราวท

ขดออกมาจะเปนฝอย แตถาขดมะพราวออนทใชทาขาวเหนยวเปยก ตองใหตดกนเปนชนใหญ สวน

คนชกใชขดมะพราวทนทกใหเปนเสน มะพราวทขดดวยคนชก เสนมะพราวจะใหญกวาทขดดวยมอแมว

วธการใช ใชขดมะพราวทงกะลา ขดเอาเนอขาว ๆ โดยขดวงรอบนอกเขาหาขางในสด

จะขดงายกวาขดสะเปะสะปะ

30. ตไข มทงชนดทาดวยมอและใชไฟฟา ทตไขของไทยกเหมอนกบของฝรงหรอของ

ตางชาต เพราะไดรบอทธพลการทาขนมมาจากตางชาต สวนใหญจะเปนขนมทมสวนผสมไขเปนหลก

เชน ทองหยบ ทองหยอด ฝอยทอง ไดรบอทธพลมาจากโปรตเกส ขนมไข สาล กดดแปลงมาจากพวก

ขนมเคก

วธการใชทตไขแบบใชมอต ตองเลอกภาชนะทใชต ปากไมกวางจนเกนไป เพราะไข

จะขนฟไดนอย ภาชนะตลอดจนทตไขตองแหงสนท ไมเปอนนามนหรอไมมสวนผสมทเปนนาหยดลง

ไปในไข การตไขตองตใหอากาศแทรกตวเขาไปในไขใหมาก ไขจงจะขนด โดยวธตเขาหาตว ไมใชวธต

กดลงใหไปตรง ๆ จะทาใหไขขนชา ถาเปนทตไขแบบใชไฟฟากจะงายขนเพราะจะมสปดบอกไวแลวท

ตวเครอง เมอใชแลวทาความสะอาดทกซอกมมใหทว ถาเปนแบบใชไฟฟา อยาใหนาถกมอเตอรเพราะ

จะทาใหไฟฟาชอตได ถาสกปรกมากกใชผาชบนาบดหมาด ๆ เชดใหสะอาด

31. มด มดมอยหลายชนด ประกอบดวย มดสบ มดหน มดปอกผลไม มดควาน

- มดสบ จะมลกษณะใหญ หนา มนาหนกมาก เพอใหมแรงกดลงไป ชวยยนระยะเวลา

ในการสบใหสนขน

26

- มดหน จะแคบ บาง เรยว ถามดหนาไปจะหนลาบาก ของทหนออกมาจะไมสวย

- มดปอกผลไม ใชมขนาด 1.5 เซนตเมตร ยาวประมาณ 5 นว มทงชนดปลายแหลม

และปลายมน ควรลบมดใหคมอยเสมอ เพราะผกและผลไมทปอกจะไดไมชา

- มดควาน ปลายแหลมเลก โคง ใชสาหรบควานเมลดผลไม แกะสลก ผก ผลไมของ

หรออนทตองการใหสวยงาม มดตองคม ปลายตองแหลมจะไดลวดลายทสวย

32. ครก ครกทใชเปนครกหน หรอครกไม ครกดนกไดตามแตละบานจะม สวนใหญไวใช

โขลกถวลสงคว งาคว เผอกบด กลวยบด

33. กรวยสาหรบบรรจไสกรอก ใชบรรจไสกรอกชนดตาง ๆ เชน ไสกรอกขาวโพด โดย

สอดทปลายไสดานหนง แลวใชชอนเลก ๆ อดไสลงไป

2.7 เกรดความรเกยวกบขนมไทย ขนมไทยแตตงเดมนาจะเรมตนดวยกรรมวธอยางงาย ๆ ไมซบซอน เพยงแตทาใหแปงสก

คลกนาตาลกเปนขนมแลว แตการคดคนและผสมผสานทางวฒนธรรมนนไมหยดนง จงเกดกรรมวธทา

ขนมอนหลากหลาย ดงตอไปน (ศรสมร คงพนธ. 2545)

ขนมกวน สวนมากใชกะทะทองเหลองกวน ตงแตเปนนาใสจนแหงงวด แลวเทใสพมพ

หรอใสถาด เมอเยนจด ตดเปนชน ๆ เชน ตะโก ลมกลน เปยกปน ศลาออน ขาวเหนยวแกว ขาวเหนยวแดง

กะละแม และบรรดาผลไมทมเหลอเฟอในแตละฤดกาล เมอกนไมหมดกเกบมากวน เชน ทเรยนกวน

เผอกกวน พทรากวน มะมวงกวน เปนตน

ขนมนง ภาชนะทใชเรยกวา ลงถง ใชวสดพนบาน เชน ใบตอง ใบจาก ใบมะพราวหอ

ขนมแลวนง เชน ขาวตมผด ขนมตาล ขนมใสไส ขนมเนยน ขนมกลวย ขนมในยคหลง ๆ ใสถวยตะไล

ใสถาดพมพแลวนง เชน ขนมชน ขนมนาดอกไม สงขยา เปนตน

ขนมเชอม ผลไมนานาชนดนามาเชอมไดทงนน โดยนามาใสลงในนาเชอมทกาลงเดอด

เชน มนเชอม สาเกเชอม จาวตาลเชอม รวมไปถงขนมททาจากไข เชน ฝอยทอง ทองหยบ ทองหยอด

เมดขนน กใชกรรมวธเดยวกนน

ขนมทอด เชน กลวยทอด ขาวเมาทอด ขนมกง ขนมคางคาว ขนมฝกบว ขนมนางเลด

เปนตน

ขนมตม ใชหมอหรอกะทะตมนาเดอด แลวใสขนมลงไป จากนนตกขนมาคลกหรอ

โดยดวยมะพราว ไดแก ขนมถวแปบ ขนมตม ขนมเหนยว ขนมเรไร เปนตน

ขนมตมนาตาล หรอนากะท เชน ฟกทองแกงบวด มนแกงบวด กลวยบวดช ขนมบวลอย

สาคเปยก ถวเขยวตมนาตาล ลอดชอง ซาหรม และผลไมลอยแกว

27

ขนมอบ วธนมาพรอม ๆ กบการรบขนมตางชาต ขนมททาดวยกรรมวธนบางชนดสกแลวนม เชน หมอแกง แตบางชนดกแขงอยาง ขนมผง ขนมหนานวล ขนมกลบลาดวน สาลกรอบ ขนมจามงกฏ ขนมปง เชน กลวยปง เผอกปง ซงรวมถงขนมเบอง ขนมดอกลาเจยก ขนมบาบน ขนมแปงจ ทใชความรอนบนเตาดวย กรรมวธการเตรยมวตถดบกอนการทาขนม - กลวย เมอฝานทาขนมใหจมลงในนามะนาว หรอนาเกลอออน ๆ จะทาใหกลวยไมดา - เผอก การลางเผอกนนจะคนมอ ใหนาเผอกไปองไฟกอนจะไมเกดอาการคน - ใบตอง ควรใชใบตองกลวยนาวา เพราะบาง หองาย ขนมสกเรว มกลนหอมออน ๆ - ไขขาวทเหลอ ขนมบางประเภททใช จะใชแตไขแดงลวน ๆ เพราะฉะนนจะมไขขาวทเหลอถาทงไวนานจะแขง กระดาง ใหตไขขาวแลวเตมนาสมลงไป 3 หยด ตอไขขาว 1 ฟอง แลวคนใหเขากน - ผงฟ ทเหลอจากการใชควรเกบใสซองปดฝาใหมดชด วธทดสอบวาผงฟยงมคณภาพด ใหเอานาใสถวยไวเลกนอย แลวตกผงฟลงไปนดหนอยในนา ถานาเดอดเปนฟองแสดงวา ผงฟยงมคณภาพอย - นาปนใส ใชปนขาว หรอปนแดงผสมนามาก ๆ ทงใหนอนกนแลวรนแตนาใส - พมพตาง ๆ กอนใชใหแชนาเยนไว การเคาะอาหารออกจากพมพใหแชไวในนาอน - เคยววน ใชไฟออน ๆ ในการเคยว หมนชอนฟองออกแลวพรมนา จะทาใหวนใส เหนยว และไมมตะกอน ถาผสมเยลลสกเลกนอยทาใหรสชาตอรอย เวลากรองตองใชผาชบนาบดใหแหง - การกวนขนมไมใหกนกะทะไหม ใหใสเหรยญหาสบสตางคสะอาดลงไปดวย 1 เหรยญ เมอคน เหรยญนนจะเคลอนทและกวนกนกระทะไมใหของทกวนตดกะทะ (ศรสมร คงพนธ. 2545: 7-8) จากประวตความเปนมา เทคนค และเกรดความรเกยวกบการทาขนมไทย สรปไดวา การประกอบอาหารประเภทขนมไทยนน เดกจะตองเรยนรเกยวกบรายละเอยดและเทคนคเลก ๆ นอยๆ ในการทาขนมไทย เพราะในขณะเดก ๆ ลงมอทาขนมไทย เปนกจกรรมทเดก ๆ จะไดรบประสบการณตรง ไดพบปญหาในขณะทา เดก ๆ จะไดทดลองคนพบวธแกปญหา เปนการสงเสรมใหเดกไดคนพบและพสจนขอเทจจรงดวยตนเอง ดงนน ในการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย เดกปฐมวยควรจะไดเรยนรเกยว กบรายละเอยดตาง ๆ ทเกยวของกบขนมไทย เพอใหเดก ๆ ไดตระหนกถงคณคา ภมปญญาทองถน และในการจดกจกรรมการทาขนมไทย ควรสงเสรมใหเดกไดลงมอปฏบตตามกระบวนการ และขนตอนตาง ๆ ดวยตนเอง เพอใหเดกไดรบประสบการณตรงและใชประสาทสมผสตาง ๆ ในขณะทากจกรรมขนมไทย เดกปฐมวยตองมการชวยเหลอแบงปน แกปญหาดวยกน เปนการสงเสรมการใชทกษะใน การรบร และเรยนรตอไปในอนาคต

28

มานตา

เลนส (แกวตา)

รมานตา

เรตนา

โฟเวย

ประสาทตา

3. เอกสารและงานทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา นนทมณ แสงแดด และอรสรา พงษศกดศร (2538: 1) ไดกลาววา ในการรบรไมเพยงแคเปน

ความสามารถรบสงเราจากสงแวดลอมและภายในรางกายเทานน แตรวมไปถงสงเราทมากระทบได

โดยอาศยความสมพนธเชอมโยง สงตาง ๆ ผานประสาทสมผสทงหา คอ การรบรปสมผส การมองเหน

การไดยน การรบรส และการรบกลน โดยจะตองจดระเบยบขอมล จากการรบรของตนเอง 3.1 ความหมายของอวยวะรบสมผสทงหา กลยา สวรรณแสง (2532: 127) กลาวไววา สมผส (Sensation) หมายถงอาการตนตว

ของประสาท เมอมสงเราเปนการตดตอลาดบแรก

ไพบลย เทวรกษ (2537: 46) ไดกลาววา อวยวะรบสมผสเปรยบเสมอนประตทรบเอา

สงตาง ๆ ไปสกระบวนการรบร การเรยนร การจา การคด และการตดสนใจ ซงอวยวะรบสมผส

แตละลกษณะมความรสก ดงน

1. การเหน (Seeing) เปนอวยวะสมผสสงตาง ๆ โครงสรางของตาเปรยบไดกบ

ลกษณะทวไปของกลองถายรป เมอลาแสงผานเลนส ภาพจะปรากฏลงบนฟลม ภาพจะตกลงบน

เรตนา (Retina) มเซลลประสาทรบภาพเปนจานวนมาก ทาหนาทการเหนเซลลเหลาน ไดแก รอดส

(Rods) และโคน (Cones) โดยเฉพาะมอยมากทโฟเวย (Fovea) (ลาดทองใบ ภอภรมย. 2529: 103)

ภาพประกอบ 2 แสดงลกษณะของตา

ทมา : ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ. หนา 107.

2. การไดยน (Hearing) มอวยวะสมผส คอ ห ทาหนาทรบคลนเสยง และสงผานไป

ยงประสาทสวนทเกยวของกบการไดยน เมอคลนเสยงมากระทบ (Basilar Membrane) สนไปตามแรง

ของคลนเสยง และกระตนให (Organ of Corti) ผลตกระแสประสาทแลนผาน (Lamina Spiralis) ไปยง

เขตการไดยน จงเกดไดยนขน (ลาดทองใบ ภอภรมย. 2529: 107)

29

ภาพประกอบ 3 แสดงลกษณะของห

ทมา : ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ.

3. การรรส (Taste) เปนการสมผสทเกยวของกบสารเคมตาง ๆ โดยเฉพาะอาหารนน

ม (Taste Buds) เปนประสาทรบสมผส ซงอยตามบรเวณลน กระพงแกม และภายในชองปากสาหรบ

มนษยมจานวน 9,000 taste Buds ในแตละ Taste Buds จะมเซลลอยระหวาง 40-60 เซลล เมอสาร

มากระทบบรเวณพนผวคนกจะรสกถงรสชาตจากการสมผสน สวนความรสกวารสเปรยว เคม หวาน ขม

จะอยในสวนตาง ๆ ของลน (ลาดทองใบ ภอภรมย. 2529: 112)

ภาพประกอบ 4 แสดงเขตการรสกรสชาตในลนของมนษย

ทมา : ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ.

ใบห

รห เยอแกวห ทอยสเตเดยน

หลอดกนหอยหรอคอคเคลย

กระดกโกลน

โสตประสาท ชองรปไข

หลอดครงวงกลม กระดกทง กระดกคอน

ตมสมผสรส ขน

ผวหนง

เซลลประสาท

รสหวาน ใยประสาท รสขม

รสเปรยว

รสเคม

30

4. การไดกลน (Smell) เปนการทจมกจะสดดมเอาแรธาตทมสวนผสมสารเคมตางๆ

ภายในโพรงจมกจะมชองทางสาหรบอากาศผานไปกระทบประสาทสมผส กลน ชอวา (Olfactory Nerve)

(ลาดทองใบ ภอภรมย. 2529: 110)

ภาพประกอบ 5 แสดงอวยวะรบสมผสกลน

ทมา : ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ.

5. การรสกทผวหนง (The Tactual Sense) ผวหนงของมนษยเปนแหลงของความรสก

สมผสนานาชนด เชน ความเจบปวด รอน และหนาว ซงตางกมประสาทสมผสเฉพาะหนวยทอยบรเวณ

ผวหนง บางแหงอาจถกเราดวยแรงกดเพยงเบา ๆ กรสกได บรเวณทมความรสกไวมาก เชน ทปลายนว

และรมฝปาก ผวหนงของแตละคนยอมกอใหเกดความรสกแตกตางกน จากความหลากหลายของสงเรา

และบรเวณรบสมผสของมนษย (ไพบลย เทวรกษ. 2537: 55)

ภาพประกอบ 6 แสดงบรเวณผวหนงรบสมผส

ทมา : ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ.

ประสาทรบกลน สมอง ปมประสาทรบกลนของสมอง

ทางออกของลมหายใจ

รจมก

อากาศ,

กลนทสดเขา

รจมก ชองปาก

31

แสงเดอน ทวสน (2539: 136) ไดกลาวถง ความหมายของ (Sensation) ไววา มนษย

สามารถรบรขอมลทไดจากความรสกสมผส จากอวยวะรบสมผสทงหา อนประกอบไปดวย ตา ห จมก

ลน และการสมผส มาจาแนกแยกแยะ คดเลอก วเคราะหดวยกระบวนการทางานของสมอง แลวแปล

สงนนออกมาเพอนาไปใชในการเรยนรตอไป

จากความหมายของอวยวะรบสมผสทงหา สรปไดวา เปนกระบวนการทเดกนาเอาสงทตนไดยน

ไดเหน ไดสมผส ไดชม ไดกลน จากสงเราภายนอกรอบตว เขามาจดระเบยบใหความหมายเกดเปน

ความรความเขาใจขน ซงเปนพนฐานชวยเตรยมเดกใหมความพรอมในการเรยนรอยางมประสทธภาพตอไป

3.2 การรบรของอวยวะรบสมผสทงหา สปลก (Spelke. 1985: 223-273) ไดกลาวไววา มนษยสามารถรบรประสาทสมผสได

มากกวาหนงประสาทสมผส เชน เราเหนและไดยนนกรองเพลง เปนภาพและเสยงทถกรบรวาเกดขน

ในเวลาและสถานทเดยวกน หรอเราเหนและรสกวาโตะขรขระ เพราะเราเหนจากการมอง และรสกถง

ความขรขระจากการสมผส ความสามารถในการรบรสงทเปนนามธรรม นกปรชญาและนกจตวทยาได

ใหทศนะไวหลายแบบเกยวกบการพฒนาของความสามารถในการรบร ความสมพนธระหวางหมวด

ประสาทสมผส (Flavell John II. 1985) ทงสองกลมตางยอมรบวาการเรยนรหรอประสบการณมบทบาท

ตอพฒนาการ สปลก (Spelke. 1985: 223-273) ไดเสนอแนวคดไววา เดกรบรวา นกกาลงรองเพลง ก

เมอเขามประสบการณเกยวกบนกมากอน มฉะนนแลวเขากอาจจะรบรเพยงเสยง และวตถเลกๆ ทอย

บนตนไมเทานน แตสงทนกทฤษฎโตเถยงกนอยกคอ ประสาทสมผสหมวดตาง ๆ มการเชอมโยงกนมา

ตงแตเกด กอนทเดกจะมประสบการณ

โสภา ชพกลชย (2522: 123) กลาววา อวยวะสมผส หมายถง เครองมอทมนษยใชเกยวกบ

การมปฏกรยาตอบสนองสงตาง ๆ ทมาเรา

สวทย มลคา; อรทย มลคา (2543: 49) ไดกลาวไววา การรบรทถาวรเกดจากประสบการณ

ดานประสาทสมผส รป รส กลน เสยง สมผส เชน การทดลองหรอปฏบตการด การฟง การชม การดมกลน

นอกจากนน ตองมการบรณาการขอมล ขาวสาร ความรใหม ทไดรบมาผสมผสานเชอมโยงประสบการณ หรอ

ความรเดม เพอขยายหรอสรางความรใหม อกทงมการนาความรมาสการปฏบตจรงในวถชวต จาก

การศกษาในประเทศเยอรมน พบวา การเรยนรระบบตาง ๆ ของรางกาย มดงน

การเรยนรจากการด การเหน รอยละ 83

การเรยนรจากการดมกลน รอยละ 11

การเรยนรจากการฟง รอยละ 10

การเรยนรจากการสมผส รอยละ 2

การเรยนรจากการชม รอยละ 1

32

ผลจากการคนควาจะเหนไดวา การเรยนรดวยตามากทสด ซงขดแยงกบผลการวจย

ประสทธผลของการเรยนรของบคคล ดวยวธการตาง ๆ ดงน

ตาราง 1 แสดงพฤตกรรมการเรยนรกบประสทธผลในการเรยนร

พฤตกรรมการเรยนร ประสทธผลในการเรยนร (รอยละ)

ไดอาน

ไดยน

ไดเหน

ไดเหนและไดยน

ไดพด

ไดพด ไดทา

10

20

30

50

70

90

โกวท ประวาลพฤกษ และคณะ (2541: 1-8) เราเหนลกโปงดวยตาของเรา ตาของเราม

ประสาทสมผสเกยวกบการเหน เราชอบฟงเพลงไพเราะ หของเราใชฟงเสยงและมประสาทสมผส

เกยวกบการฟง เรารรสดวยลน ลนมประสาทสมผสเกยวกบการรบรรสเผด เปรยว เคม หวาน ขม เราได

กลนตาง ๆ ดวยจมก จมกมประสาทสมผสเกยวกบการรบรกลน ผวหนงของเรารบรการสมผสของรางกาย

กบสภาพแวดลอม เชน รอน เยน เปยก แหง ผวหนงเปนอวยวะทมประสาทรบรการสมผส สมองเปนอวยวะ

ทสาคญคอยควบคมการรบร และประสาทสมผสทง 5 แลวสงการตอบรบ สมผสการเหน สมผสกลน

สมผสรส สมผสกบเสยง และสมผสรอน-เยน

สมน อมรววฒน (2543: 33) กลาวไววา ระบบประสาทสมผสนน ธรรมชาตไดสรางให

มนษยมผสสะ หรอระบบสมผสถง 5 ระบบ คอ ตา ห จมก ลน กายสมผส การสมผสทชวยใหไดเหน

ไดกลน ไดลมรส และไดพด ใหคนสามารถทจะสมผส เยน รอน ออน แขง นม กระดาง และทาใหคนม

ความรสกทจะรบสงกนได แตเมอมนษยเขามาอยในหองเรยนแลวโรงเรยนไมไดใชประโยชนจากการ

ใชสมผสทง 5 ใชแตเพยง 2 สมผส คอ ใชตาด หฟงเทานน สวนสมผสอน ๆ เชน นกเรยนจะออกไปด

เครองบน แตทาไมได เพราะระเบยบวนยบงคบไมใหลกจากทนง โอกาสทครจะไดสมผสกบเดก เดก

สมผสกบเพอน สมผสกบสงแวดลอม จงมอยนอยมาก

รจร นพเกต (2539: 74) กลาวไววา ความรสกสมผส (Pressure Sensitivity) ประสาทรบ

สมผสสวนใหญอยใตผวหนงตน ๆ ของมนษยเรา สวนทไวตอความเราทสด ไดแก ปลายนวมอ ปาก ปลายลน

สวนทไวรองลงมอ คอ แขน ขา ลาตว

33

ธญญะ บปผเวส และคณะ (2534: 84) ไดกลาวไววา ความรสกของเราเปนสงททาใหเรา

มการตดตอจากโลกภายนอก ทาใหเกดการปรบตว หรอหลกเลยงอนตรายได อวยวะรบสมผสของคนเรา

อนไดแก ห ตา จมก ลน ผวหนง เมอมพลงมากระตนทอวยวะรบความรสก มปรมาณมากพอทจะใหเกด

ความรสก กจะเกดกระแสประสาทสงไปยงระบบประสาท ใหมการตอบสนองสงกระตนนน

สรปไดวา การรบรของอวยวะรบสมผสเกดจากสงเรามากระทบ อวยวะทงหา คอ ตา ห จมก

ลน ผวหนง ประสาทสมผสทสงไปยงสมอง เพอทาหนาทแปลความหมายของสงเรานน

3.3 การทางานของอวยวะรบสมผสทงหา 1. การมองเหน (Vision) อวยวะทสาคญสาหรบใชมองเหนภาพ คอ ตามนษย ซงสามารถ

ปรบแสงในตาแหนงตามความตองการได ตามนษยมความไวตอแสงมากทสด

2. การไดยน (Audition) สงเราสาหรบอวยวะในการไดยน เกดจากความสนสะเทอนใน

การเคลอนไหวของเสยง

3. การไดกลน (Sense of Smell) ทาหนาทรบรเรองกลน ไดแก จมก ภายในจมก

ประกอบไปดวยเยอบาง ๆ ในชองจมก ซงมปมประสาทตาง ๆ ในการรบกลน

4. การรบรส (sense of Taste) อวยวะรบสมผสเกยวกบรส คอ ลน ซงมตมสมผสรส

(Taste Buds) รวมกนอยเปนกลม จานวนถง 10,000 อยบรเวณผวบนและดานขางของลน ประสาท

สมผสจะรบรสพนฐานไดเพยง 4 รส คอ รสเปรยว รสหวาน รสเคม และรสขม

5. การรบสมผสทางผวหนง ผวหนงของคนมความรสกไวตอการสมผส ใตผวหนงมเซลล

ประสาทหลายชนด ทาหนาทรบความรสกไปยงสมอง ความรสกพนฐานจะรบประสาททางผวหนง

ม 4 ชนด คอ การแตะ การกด การรบอณหภมอนเยน การรบสมผสบาดเจบ

กฟล วรรณจย (2538: 74-75) ไดกลาวไววา อวยวะสมผสกบการรบร มนษยยอมม

พฤตกรรมตอบสนองตอสงแวดลอม โดยเฉพาะมระบบประสาทและอวยวะสมผส เปนปจจยสาคญของ

ขบวนการรบร เพราะอวยวะสมผสรบสงเราทมากระทบประสาทสมผสสงกระแสไปยงสมอง เพอแปล

ความหมายออกมาเกดเปนการรบร การทบคคลจะรบรสงเราไดดนนจะตองประกอบไปดวย

1. หากบคคลนนมอวยวะสมผสทสมบรณ เชน มตา ห จมก ลน รางกายปกต

การแปลความหมาย

2. การแปลความหมาย บคคลรบรสงเราไดด ไดถกตอง จะแปลความหมายโดยอาศย

สมรรถภาพของสมองเปนสาคญ

3. การใชประสบการณเดม บคคลรบรสงเราไดดและถกตอง แสดงวาบคคลนนม

ประสบการณเดมทเกยวของกบการรบรใหม ๆ

34

4. ความตงใจทจะรบร มลกษณะกระตนใหเกดการรบรไดด และลกษณะตรงกบ

ความสนใจทจะรบร

การทางานของประสาทสมผสทงหา เขาไปสการมองเหน การไดดมกลน การไดฟง การ

ไดสมผส การไดชม จะผานเขาสกระบวนการขอมลและเกบรกษาไวในความทรงจา สวนหนงของขอมล

ไดถกกลบนามาใช ขอมลทไมตองการกจะเลอนหายไป ดงเชน กระบวนการของความทรงจา (Memory)

จรรยา สวรรณทต (2529) กลาวไววา อวยวะทางประสาทสมผสตาง ๆ ถกสรางขนเปน

อยางดในตวเดก หากคอยเวลาเพอใหเดกโตขนกอนทจะสามารถใชความรสกตาง ๆ ทางประสาทสมผส

ไดอยางมประสทธภาพและมความหมาย การโตตอบของเดกตอแรงกระตนของอวยวะสมผส เดกจะ

เรมเขาใจสงทเหน สงทไดยน สงทใหความรสกทางการสมผส รจกรส รจกกลน กระบวนการเรยนรเหลาน

จะเปนหนทางในการทาใหเดกไดใชในการตดสนใจ และเขาใจสงตาง ๆ ไดละเอยดลกซงขน

สรปวา การรบรทดมผลมาจากเดกไดสมผสตาง ๆ โดยการดมกลนของดอกไม การชม การฟง

การมองเหน และการสมผส เขาจะไดรบความรสกจากสงรอบตวแปลก ๆ ใหม ๆ จะทาใหจตสานกของ

การรบรของเดกแตละคนไดรบการพฒนาไปอยางรวดเรว กจกรรมทใชประสาทสมผสและอวยวะตาง ๆ ใน

การรบความรสก เปนสงทใหความรสกแกเดก และยงเปนพนฐานสาคญของการพฒนาสตปญญา

และความสามารถในการเรยนรสงตาง ๆ ของเดกเมอโตขนอกดวย

3.4 กจกรรมทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา วรณ ตงเจรญ (2532: 97-98) ไดกลาวไววา ศลปะจากสถาบนศลปะในปจจบนเนน

ความสวยงามเพยงดานเดยว ไมคอยพบศลปะจากสถาบนศลปะทแสดงความสด ความคด แสดง

อารมณ แสดงความรสกสมผสมากนก ซงแนวโนมนไดสงผลไปสศลปศกษาของเดกและเยาวชนไม

มากกนอยแลวแตกจกรรม ศลปศกษาควรพฒนาไปในทางใด ผเขยนยงมความเชอมนวากจกรรม

ศลปศกษาควรจะมการพฒนาความรสกตอบรบ (Sensibility) เพราะจะสงผลไปสความคด จนตนาการ

และการสรางสรรค

กจกรรมการเขยนภาพจากกลน เปนกจกรรมเชงสนทรยศกษา (Aesthetic Education) ท

มงพฒนาความรสกสมผสจากโสตประสาทหนงไปยงอกโสตประสาทหนง ในแงความรสกสมผสกลนท

สะอาด กลนทสกปรก กลนทใหความรสกสวยงามได ซงเปนการพฒนารวมสมยในปจจบน

กจกรรมการเขยนภาพจากรส เปนกจกรรมทมงแปรความรสกสมผสหนงไปสการสรางสรรค

อกสมผสหนง เปนการพฒนาประสทธภาพในการรบร และการแสดงออกไปพรอม ๆ กน แมความรสก

สมผสจากรสจะนามาใชในการแสดงออกทางทศนศลปไมมากนก สกใหความรสกเกยวกบรสไดเชนกน

35

กจกรรมการเขยนภาพจากวตถสมผส เปนกจกรรมการถายทอดวตถสมผส แปรไปสการ

เขยนภาพ ระบายส กจกรรมทเนนตอวตถ ผวสมผส ความรสกทเกดขนจากการสมผส โดยไมเหนรปทรง

อาจจะเปนความรสกทนมนวล ขยะแขยง รสกเปยก ฯลฯ ความรสกสมผสนมความสมพนธตอความรสก

สมผสโดยตรง ถาผลงานแสดงรปทรงวตถสงของ สามารถแสดงความรสกสมผสเหลานได การแสดงออก

นาจะมความหมายยงขน

กจกรรมการเขยนภาพจตนาการ มงเนนการถายทอดประสบการณทมองเหนไดเบองหนา

แลวถายทอดดวยการเขยนภาพระบายส ปรากฏเปนผลงานสองมต บนพนฐานทมงเนนการใชทกษะ

การเขยนภาพ เพอแสดงรปทรงและสสนจากสอดลใจ (Inspiration) เดกควรมเสรภาพในการแสดงออก

ทงรปและแบบสสน และความรสกนกคด

มณฑา ไรทม (2544: 2) ไดกลาววา ในสวนของกจกรรมศลปะทเขามาเกยวของกบการ

ฝกประสาทสมผสทงหา เปนกจกรรมทประกอบไปดวย การใชประสาทสมผสทางดานการฟง การชม

การดมกลน การสมผส และการมองเหน กจกรรมเหลานเปนกจกรรมทมความซบซอน บางกจกรรม

เปนนามธรรม จงตองอาศยวธการทมคณภาพ เพอสรางความเขาใจ ความคดรวบยอดของกจกรรม

เหลานเปนหนทางทจะนาไปสผลสมฤทธทางการเรยนทดขน เนองจากการสอนทงสองวธนทาใหผวจย

เกดความตองการทจะศกษาคนควาทดลอง

สรวงพร กศลสง (2532: 9) ไดกลาวไววา เกมการศกษาแบบประสาทสมผส หมายถง

การจดกจกรรมการเลนของเดก โดยครแนะนาใหเดกในเรองของการชม การดมกลน การฟง การสมผส

การมองเหน ซงจะไดใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนร จากการสงเกตและจบตอง เปรยบเทยบสวน

ทหยาบละเอยดเปนการเพมพนความสามารถในการเรยนร ในการสมผส ใหเกดความรสกทถาวร

วรณ ตงเจรญ (2532) ไดกลาวถง กจกรรมทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา ไวดงน

กจกรรมการเขยนภาพจากเพลง เปนกจกรรมทใชเพลงเปนเนอรอง การเขยนภาพก

จะเขยนตามเนอรองในเพลง กจกรรมเชนนมกจะไดภาพทแสดงเนอหาของเพลงชดเจน เพลงจะม

เนอรองหรอไมมเนอรองกได บทเพลงทมเฉพาะทานองอาจเปดโอกาสใหผฟงไดจนตนาการอยางอสระ

การเขยนภาพจากเพลงเพอใหเดกแปรความสนกสนานจากเพลง แลวมาสรางสรรคเปนภาพทางทศนศลป

เปนการปรบเปลยนความรสกสมผส (Sensibility) จากการฟงไปสการมองเหน

จดมงหมายในการฝกใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหา เปนขนของการปพนฐานใหแก

เดก เพอใหเดกพรอมทจะกาวไปสการเรยนรทซบซอนตอไป

36

3.5 งานวจยทเกยวของกบประสาทสมผสทงหา งานวจยในตางประเทศ บคเคย (Blakey. 1999: Abstract) ไดศกษาวจยเรอง ทฤษฎความรบร ความรสก

รบผดชอบภายในและการแสดงความรบผดชอบ ซงไดกลาวถงทฤษฎแหงความรสกวา เปนทรรศนะ

ทางดานจรรยาบรรณ ซงมสถานะภาพเปนสวนประกอบของปรชญา รวมทงจรรยาบรรณทางความร

ความรบผดชอบทเปนสากล วทยานพนธฉบบน จะครอบคลมเหตผลระดบสงในการพจารณาถงความ

แตกตางระหวางบคคล นอกจากสามประการดงกลาว บอยครงทความคดไมตอเนอง ไมเปนไปตามท

คดไว หากความปรารถนาเปนตวกระตนสงทตองการ และถาหากพจารณาตดสนความรบผดชอบหรอ

ความชอบธรรม เปนเพยงการแสดงออกถงความเชอมน ดงนน กไมสามารถตดสนสงเราหรอตวกระตน

ภายในได มฉะนนแลว ความปรารถนาจะเปนตวเราใหไขวควาในสงทตองการ ถาหากแรงกระตนเปน

การสนองตอบภายในของการพจารณาตดสนความรบผดชอบ การพจารณานนคงไมสามารถแสดงถง

ความเชอถอเทานน

การศกษาคนควาไดอธบายถงเหตผลทเกยวของกบการพฒนา ทฤษฎแหงความ

รสก สาหรบสมมตฐานทง 3 ขอน ไดอางถงแงคดในทฤษฎทมความคงท เชอถอได ซงเสนอแนะใหม

การเปลยนแปลง แกไขขอกาหนด 2 ประการ ประเภทแรก ในเรองความรในการพจารณาตดสนถง

ความรบผดชอบ มสงทหลกเลยงไมได เชน ปจจยในการแสดงออกถงความเชอถอทงสองอยาง รวมถง

ความปรารถนา ประการทสอง มการเปลยนแปลงและมขอกาหนดของทฤษฎแหงความเปนมนษย

ความปรารถนาไดนาเขามาสการอธบายถงการปฏบตอยางเปนสากล กบมลเหตทเปนตวกระตนใหม

ความปรารถนาอยตลอด แตในทศนของความเปนมนษยพอจะกลาวไดวา ความเชอถอทแนแทสมบรณ

แบบเปนประโยชนอนเหมาะสมกบโลก และประโยชนของความปรารถนาจะเปนความเปลยนแปลงโลกทได

เสนอแนะความปรารถนาอยางนน สวนความรสกสมผสเปนหนทางหนงทตงไว หรออาจเปนความรสกไว

ตอประสาทสมผสทเปนธรรมชาต ในสถานการณทแทจรงกบการเปลยนแปลงทงสองตอน ซงสามารถ

พจารณาถงความรบผดชอบ ความชอบธรรมในหนทางตอไปน เชน การแสดงความคดรวมกนประกอบ

ปจจยทเปนเงอนไข 2 ประการ ไดแก เงอนไขทางความเชอถอ เงอนไขทางความปรารถนา ลทธความรสก

ภายในนยม เดยวนสามารถอธบายได โดยเหตทความปรารถนาเปนความรสกภายใน ซงการพจารณา

ตดสนความรบผดชอบ ความชอบธรรม จากการแสดงถงบางสงอยางออก และเมอความปรารถนา

บางสงบางอยางเหลาน สามารถจะใชเปนเครองประกอบการพจารณาตดสน หรอตดสนบางอยางทไม

ถกตองไป

ในสวนทเหลอเปนการแสดงความคดเหน การสนทนาโตตอบ โดยอางเหตผลมา

สนบสนนใหเกดการเปลยนแปลง จดสาคญอยระหวางคณสมบตของความรบผดชอบ ความชอบธรรม

ขอเสนอแนะทมคณภาพของทงสองนน มความสามารถเพยงพอทจะมความเขาใจ และความสานกใน

37

คณสมบตของความรบผดชอบ ความชอบธรรม และคณภาพของทงสอง เปนปจจยสาคญทเกยวกบ

จตใจของมนษย ความรสกทไวตอประสาทสมผสมผลกระทบตอการศกษากรณน และทศนะของความ

รสกทไวตอประสาทสมผส ในการศกษาเปนกรณหลง เปนการศกษาโดยใชวธการตรวจสอบความ

รบผดชอบ ความชอบธรรม ซงเปรยบเสมอนวตถประสงค

ฟลนน (Flynn. 1997: Abstract) ไดทาการศกษาวจย เรอง ความรสกสมผสของ

สมาชกโรงเรยนและกจกรรมหลกสตรพเศษ ซงเปนการศกษาทใหการรบรองวา ความรสกสมผสของ

นกเรยนทเปนสมาชกโรงเรยน และการมสวนรวมในกจกรรม หลกสตรพเศษมความสมพนธเชนเดยว

กน การศกษาไดพจารณาถงความสมพนธของสมาชกโรงเรยน จนถงตวแปรตาง ๆ ดวย เชน คะแนน

เฉลยของผลการทดสอบ ความสมฤทธผลของสแตนฟอรด, การศกษาถงความปรารถนาอนบรรเจด,

การใชเวลาวางทงหมดไปกบการทาการบาน ความสนใจวนทเฉอยชา, และการยนยอมผอนปรนกบ

ระเบยบของโรงเรยน ปรมาณขนาดของการศกษาครงนเปนการดาเนนทใชการสารวจ และรายละเอยด

กจกรรมหลกสตรพเศษ

นกเรยนจานวน 200 คน แถบชานเมองในโรงเรยนขนาดกลาง ซงเปนนกเรยน

เกรด 8 จานวน 25 หองเรยน มสวนรวมในการดาเนนการศกษา ระหวางเดอนธนวาคม ค.ศ. 1996

เดยวนขอดของจตวทยาทไดสารวจความรสกสมผสโรงเรยนสมาชก (PSSM.) เปนการกาหนดความ

รสกสมผสใหกบนกเรยน หรอการมสวนรวมของโรงเรยนสมาชก (PSSM.) เปนคาถามในการสบคน

ขอเทจจรง มมาตรวดจานวน 18 ขอ จานวนนกเรยนทตอบสนองดวยการเขาไปมสวนรวมกจกรรม

หลกสตรพเศษ ในระหวางโรงเรยนขนาดกลางจานวนชวโมงของการทาการบานและการศกษาความ

ปรารถนาอนบรรเจด ผวจยไดประชาสมพนธใหนกเรยนเกบสะสมคะแนนเฉลย, เอาใจใส,วนทเฉอยชา,

และการยนยอมผอนปรนระเบยบของโรงเรยนใชเปนขอมลพนฐานและทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน

เปนการสะสมหวขอมาจากโรงเรยน คาสหสมพนธของเพยรสนโปรดกส เปนตวกาหนดความรสกสมผส

ของนกเรยนของโรงเรยนสมาชกและการศกษาตวแปร ผลของการศกษาครงน แสดงใหเหนถงนกเรยน

ทเกงของโรงเรยนสมาชกทมความรสกสมผสทด จะมสวนรวมกจกรรมหลกสตรพเศษอยางมาก ม

คะแนนเฉลยสง มการศกษาความปรารถนาอนบรรเจดทสง และมปฏกรยาขดแยงการยนยอมผอนปรน

ระเบยบของโรงเรยน ความสมพนธเหลานทงหมด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ผลจากการ

สบคนแสดงวาผลสมฤทธทางการเรยนสง ความสมพนธเหลานเปนความสมพนธอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .05 ความสมพนธทไมมนยสาคญทางสถตคงอยระหวางคะแนนโรงเรยนสมาชก และ

จานวนชวโมงในการใชทาการบานหรอจานวนวนทเฉอยชา

38

งานวจยในประเทศ ใจเพชร สมประสงค (2537) ไดศกษาวจยเรอง การศกษาการรบรความสมพนธ

ระหวางหมวดประสาทสมผสดานการเหน และการไดยนในทารกอาย 4 เดอน การวจยครงนมวตถประสงค

เพอศกษารบร และสมพนธระหวางหมวดประสาทสมผสดานการเหนและการไดยน มจานวนมากกวา

ทารกทไมมแนวโนมในการรบรความสมพนธระหวาง หมวดประสาทสมผสดานการเหนและการไดยน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 (Binomial test)

สรวงพร กศลสง (2538) ไดศกษาวจย เรอง ทกษะการแกปญหาของเดกวย 3-4 ป

ทไดรบการจดกจกรรมในวงกลม แบบปฏบตการทดลองกบการเลนเกมการศกษาแบบประสาทสมผส

การศกษาครงน มความมงหมายเพอเปรยบเทยบทกษะการแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมในวงกลมแบบปฏบตการทดลองกบการเลนเกมการศกษาแบบประสาทสมผสกบเดกปฐมวยท

ไดรบการจดกจกรรมในวงกลมแบบปกตกบการเลนเกมการศกษาปกต ผลการวจย พบวา เดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมในวงกลมแบบปฏบตการทดลองกบการเลนเกมการศกษาแบบประสาทสมผส

กบเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมในวงกลมแบบปกต กบการเลนเกมการศกษาแบบปกต มทกษะ

การแกปญหาแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ .01 เมอพจารณาจากคาเฉลย พบวา เดกปฐมวยท

ไดรบการจดกจกรรมในวงกลมแบบปฏบตการทดลอง กบการเลนเกมการศกษาแบบประสาทสมผส ม

ทกษะการแกปญหาสงกวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมในวงกลมแบบปกต กบการเลนเกมการศกษา

แบบปกต

อรพนท เหลาสวรรณพงษ (2541) ไดศกษาวจย เรอง การเปรยบเทยบความสามารถ

ใชประสาทสมผสของนกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญาระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษา

ระหวางวธสอนแบบมอนเตสซอรกบวธสอนตามคมอคร การวจยครงน มจดมงหมายเพอศกษาความ

สามารถใชประสาทสมผสของนกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญาระดบเรยนได ชนกอนประถม

ศกษา ดวยวธสอนแบบมอนเตสซอร และเพอเปรยบเทยบความสามารถใชประสาทสมผสของนกเรยน

ทมความบกพรองทางสตปญญาระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษาระหวางวธสอนแบบมอนเตสซอร

กบวธสอนตามคมอคร ผลการวจย พบวา

1. ความสามารถใชประสาทสมผสของนกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญา

ระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษาทไดรบวธสอนแบบมอนเตสซอรสงขน และอยในระดบพอใจ

2. ความสามารถใชประสาทสมผสของนกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญา

ระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษาทไดรบวธสอนตามคมอครสงขน และอยในระดบพอใจ

3. ความสามารถใชประสาทสมผสของนกเรยนทมความบกพรองทางสตปญญา

ระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษาทไดรบวธสอนแบบมอนเตสซอร และวธสอนตามคมอคร ไมแตกตางกน

39

สรปวาการใชประสาทสมผสทงหา เปนปจจยสาคญของขบวนการเรยนร เพราะอวยวะสมผส

สงเราทมากระทบประสาทสมผสเปนปจจยสาคญของขบวนการเรยนร กระบวนการทเดกไดสมผสกบ

วสดอปกรณในการทาขนมไทยและขนตอน รวมทงประเภทของการประกอบอาหารชนดตาง ๆ เชน

การตมตางกบการทอดตรงทใชนาและนามน เปนสอกลางใหความรอนไปยงอาหาร และยงทาใหผวสมผส

ของอาหารแตกตางกน ฯลฯ เดกจะแปลความหมายออกมา เกดเปนการรบรทถาวร

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. การกาหนดประชากร และเลอกกลมตวอยาง

2. เครองมอทใชในการศกษาคนควา

3. การสราง และการหาคณภาพเครองมอ

4. การเกบรวบรวมขอมล

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากร และเลอกกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอเดกปฐมวยชาย-หญง ทมอายระหวาง 5-6 ป ท

กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551โรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 จานวน 2 หองเรยน เปนเดกปฐมวย

60 คน

การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนเดกปฐมวยชาย–หญง ทมอายระหวาง 5-6 ปท

กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 โรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ซงไดจากการสม 2 ขนตอน คอ

สมแบบกลม (Cluster Random Sampling) โดยสมมา 1 หองเรยน จานวน 30 คน จากจานวน 2 หองเรยน

และสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการทาการจบฉลากนกเรยนหองทได เพอจดเปน

กลมทดลอง จานวน 15 คน

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก

1. แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

2. แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา สาหรบเดก

ปฐมวย

41

การสรางเครองมอและหาคณภาพของเครองมอ การสรางเครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

2. แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา สาหรบเดก

ปฐมวย ขนตอนในการสรางและหาคณภาพของแผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย 1. ศกษาคมอหลกสตรระดบกอนประถมศกษา พทธศกราช 2550 (อาย 3-6 ป) และ

ตวอยางแผนการจดประสบการณระดบกอนประถมศกษา ของกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2541)

2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการประกอบอาหารประเภทขนมของ

ชมพนช จนทรางกร (2549) และวลย สาโดด (2549)

3. ศกษาแนวคด ทฤษฎ และหลกการตาง ๆ จากเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบการจด

กจกรรมแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารและศกษาการทาขนมไทยประเภทตาง ๆ แลวคดเลอก

สตรทเหมาะสมเพอนามาเขยนแผนการจดประสบการณขนมไทยทมขนตอนงายไปหายาก ดงตาราง 2

ตาราง 2 รายการขนมไทย 24 กจกรรมใน 8 สปดาห

สปดาหท วน กจกรรม กรรมวธการปรง

1 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขนมบวลอยหลากส

วนสายรง

มะขามแกว

การนวด การปน การตม

การตม

การกวน การคลก

2 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขาวเมาคลก

ขนมกลวย

สบปะรดลอยแกว

การคลก

การนวด การนง

การตม

3 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ฟกทองสงขยา

ทบทมกรอบ

ขนมถวแปบ

การคน การนง

การคลก การตม

การนวด การนง การตม

42

ตาราง 2 (ตอ)

สปดาหท วน กจกรรม กรรมวธการปรง

4 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขนมหยกมณ

ขนมชอมวง

ขนมลกชบ

การกวน

การนวด การปน การนง

การนง การกวน การปน

5 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขนมครก

ถวเขยวตมนาตาล

มนแกงบวด

การคน

การคว การตม

การตม

6 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

แตงไทยนากะท

ขนมตมขาว

ขนมเปยกปน

การคลก การคน

การนวด การปน การตม

การกวน

7 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขนมขาวต

ตะโกแหว

ขนมไขนกกระทา

การกวน การปน

การกวน

การนวด การปน การทอด

8 วนจนทร

วนพธ

วนศกร

ขนมกลบลาดวน

ขนมกรอบเคม

มนตมนาขง

การนวด การปน การอบ

การนวด การปน การทอด

การตม

4. ดาเนนการสรางแผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยกาหนด

จดประสงค เนอหา การดาเนนกจกรรม สอการเรยนและการประเมนผล ซงมรายละเอยดดงน

4.1. กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย เปนสวนทระบถงกจกรรมตางๆ ทจด

ไวใหเดกในแตละวน

4.2. จดประสงค เปนผลสมฤทธทแสดงถงความสามารถในการปฏบตกจกรรมจน

บรรลเปาหมาย

4.3. ขนตอนการดาเนนกจกรรม เปนสวนทระบถงขนตอนการดาเนนกจกรรมโดย

แบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน คอ

ขนเตรยมการ เปนการนาเขาสกจกรรมการทาขนมไทย การแนะนาเครองปรง

ขนตอนในการทาขนมไทย และการสาธตวธการทาขนมไทย การสรางขอตกลงเบองตนในการประกอบ

อาหารประเภทขนมไทย โดยครเนนใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหา

43

ขนดาเนนการ เปนการทเดกเขากลมกลมละ 5 คน โดยเดกมการแบงหนาทกน

ภายในกลม กอนทจะเรมประกอบอาหารขนมไทย และลงมอปฏบตจรงในการทาขนมไทย โดยในขนตอนน

ครมหนาทในการแนะนาและกระตนใหเดกไดใชประสาทสมผสอยางเตมความสามารถ

ขนสรป เดกและครรวมกนสรปขนตอนในการประกอบอาหารประเภทขนมไทย

ทบทวนกระบวนการในการทาขนมไทย โดยทครใชคาถามปลายเปดกระตนใหเดกไดใชประสาทสมผส

ทกขนตอน

5. นาแผนการจดกจกรรมการประกอบอาหารขนมไทย ผวจยสรางขนใหผเชยวชาญ

ดานแผนการจดประสบการณจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความสอดคลองระหวางจดประสงค เนอหา

การดาเนนกจกรรม สอการเรยน และการประเมนผล ดงน

5.1 อาจารยสรชย ดานผาสกกล

อาจารยประจาสาขาวชาคหกรรมศาสตร

คณะเทคโนโลยคหกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

5.2 ผชวยศาสตราจารยเสรมศร ศพทเสน

อาจารยประจาสาขาวชาคหกรรมศาสตร

คณะเทคโนโลยคหกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

5.3 ผชวยศาสตราจารยรตนา งวแหลม

อาจารยประจาภาควชาหลกสตรการศกษาปฐมวย

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

6. นาแผนการจดกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทผานการตรวจสอบจาก

ผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข ตามความคดเหนของผเชยวชาญทสอดคลองกนอยางนอย 2 ใน 3 ซงถอ

วาเปนเกณฑทเหมาะสม

7. นาแผนการจดกจกรรมการประกอบอาหารขนมไทย ทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช

กบเดกปฐมวยทง 3 กลม ซงเปนกลมตวอยางทได โดยการสมอยางงาย แตไมใชกลมตวอยางจรง 15 คน

เพอหาขอบกพรองของแผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย แลวนามาปรบปรงอกครง

ใหสมบรณ เพอนาไปใชกบกลมตวอยางในการทดลอง

44

ขนตอนการสราง และหาคณภาพของแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา ของเดกปฐมวย

1. ศกษาขอมลทเกยวของกบการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย จากเอกสารของ

มณฑา ไรทม (2544) และแบบทดสอบทกษะการแกปญหาแบบประสาทสมผสของ สรวงพร กศลสง

(2532)

2. ศกษาเอกสาร แนวคดทเกยวของกบการประเมนของ สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545)

และแบบประเมนเชงปฏบตทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทใชการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภท

ขนมไทย ของ ชมพนช จนทรางกร (2549) และคมอการใชแบบทดสอบวดความสามารถดานมตสมพนธ

ดวยการใชกจกรรมขนมอบของ วลย สาโดด (2549)

3. การสรางแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวย จานวน 5 ชด โดยแบบทดสอบจดเปนสถานการณรวมทงหมด 35 ขอ แบงเปนรายดาน ดงน

- ดานการฟง 7 ขอ

- ดานการมองเหน 7 ขอ

- ดานการชมรส 7 ขอ

- ดานการสมผส 7 ขอ

- ดานการดมกลน 7 ขอ

4. กาหนดเกณฑการใหคะแนนแบบทดสอบเชงปฏบต ( Performance test) การใช

ประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย ออกเปน 4 ระดบ คะแนน คอ ระดบคะแนน 3, 2, 1 และ 0

ระดบคะแนน 3 หมายถง เดกแสดงพฤตกรรมการรบรครบถวน คอ

ตอบถก บอกรายละเอยดของสงทตอบ

และเปรยบเทยบความแตกตางกบสงอน

ในขอเดยวกนได

ระดบคะแนน 2 หมายถง บอกถกตอบรายละเอยดสงทตนเอง

ตอบได

ระดบคะแนน 1 หมายถง ตอบผด

ระดบคะแนน 0 หมายถง ไมตอบ

45

การแปลความหมายระดบการใชประสาทสมผสทงหา

การแปลความหมาย

คะแนนเฉลยรายขอ

คะแนนเฉลย

รายดาน

คะแนนเฉลย

โดยรวม

ความหมาย

2.50-3.00 12.50-15.00 62.50-75.00 ดมาก

1.50-2.49 7.50-12.49 37.50-62.49 ด

0.05-1.49 2.50-7.49 12.50-37.49 พอใช

0.00-0.49 0.00-2.49 0.00-12.49 ปรบปรง

5. นาแบบทดสอบเชงปฏบต ( Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดก

ปฐมวย และคมอการใชทดสอบไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาโดยใหผเชยวชาญ

3 ทาน ดงมรายนามดงตอไปน คอ

5.1 อาจารยมง เทพครเมอง

อาจารยประจาโรงเรยนสาธต

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ผายประถม)

5.2 ผชวยศาสตราจารยจตรา ชนะกล

อาจารยประจาภาควชาหลกสตรการศกษาปฐมวย

มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

5.3 นางสาวจนดา นาเจรญ (อดตศกษานเทศก)

6. นาแบบทดสอบเชงปฏบต ( Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวย ทผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขตามความเหนของผเชยวชาญ และ

คดเลอกขอทม IOC เทากบ1 ซงผวจยไดตดไวดานละ 5 ขอ รวมทงหมดจานวน 25 ขอ

7. นาแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวย ทผานการปรบปรงแลวไปทดสอบกบเดกชนอนบาลปท 2 โรงเรยนคลองบานพราว ทม

ลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางจานวน 15 คน เพอหาคณภาพของแบบทดสอบ

8. หาคาความเชอมนของแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวย โดยใชสตรสมประสทธอลฟา (Coefficient alpha) ( Mehrens and Lchman.

1984: 277) ซงไดคาความเชอมนเทากบ .90

46

9. นาแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวย ทผานการวเคราะหไดคณภาพตามตองการแลวนามาทาเปนฉบบสมบรณ เพอนาไปใชกบ

กลมตวอยางตอไป การเกบรวมรวมขอมล แบบแผนการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi–Experimental Research) ซงผวจยได

ดาเนนการทดลองตามแบบแผนการวจยแบบ One–Group Pretest–Posttest Design (ลวน สายยศ;

และองคณา สายยศ. 2539: 249) ดงน

ตาราง 3 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน

(PRETEST)

ทดลอง

สอบหลง

(POSTTEST)

E T1 X T2

ความหมายของสญลกษณ E แทน กลมทดลอง

T1 แทน การทดสอบวดพฤตกรรมและความสามารถในการรบรกอนการทดลอง

T2 แทน การทดสอบวดพฤตกรรมและความสามารถในการรบรหลงการทดลอง

X แทน กจกรรมการจดเสรมประสบการณทดลองประกอบอาหารขนมไทย

วธดาเนนการทดลอง การวจยครงนดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 ทาการทดลองเปน

เวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 60 นาท ทาการทดลองในชวงเวลา 9.00-10.00 น. รวม 24 ครง

ซงมลาดบขนตอนดงน

1. แจงและขอความรวมมอกบผบรหารโรงเรยนในการทาวจย

2. สรางความคนเคยกบเดกและจดเตรยมสภาพแวดลอมใหเหมาะสมเปนระยะ

เวลา 1 สปดาห

47

3. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยการจดกจกรรม ประกอบอาหารประเภท

ขนมไทย กบกลมตวอยางเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน ไดแก วนจนทร วนพธ วนศกร วนละ

60 นาท รวม 24 ครง ในชวงเวลา 9.00–10.00 น. จนสนสดการทดลอง ในการจดกจกรรมประกอบ

อาหารขนมไทยประเภทปน เปนไปดงตาราง 4 ดงน

ตาราง 4 รายละเอยดการจดกจกรรม

การจดกจกรรม ระยะเวลาททา

การทดลอง

วนททาการทดลอง เวลา

กจกรรมการทาขนมไทย 1 สปดาหกอนการ

ทดลอง

วนจนทร วนพธ วนศกร 09.00 -10.00 น.

การจดกจกรรมโดยใหเดกเขากลมและดาเนนกจกรรมไปจนสนสดการทดลอง ผวจย

ดาเนนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ซงมทงหมด 24 แผน ดาเนนกจกรรมทงหมด

24 ครง ซงมขนตอนในการดาเนนการ ดงน ขนเตรยมการ (5 นาท) 09.00–09.05 น. 1. นาเขาสกจกรรมดวยการสนทนา การรองเพลง การทองคาคลองจอง ปรศนา

คาทาย หรอการใชสออยางใดอยางหนงเพอกระตนใหเดกเกดความสนใจและสรางความพรอมกอนเขา

สกจกรรม

2. ครแนะนาชอขนมไทย วตถดบ วสดอปกรณ ทจะใชในการประกอบอาหารขนม

ไทยประเภทปน โดยเนนใหเดกสงเกตและเรยนรตามจดประสงคและเดกสามารถซกถามเมอสงสยใน

เรองวสด อปกรณ และสวนผสมทใชในการทาขนมไทย

3. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขนตอนการทากจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย และสาธตวธการทาขนมไทย

4. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขอตกลงเบองตน เกยวกบขอปฏบต และขอ

ควรระวงในขณะปฏบตกจกรรมประกอบอาหารขนมไทย ขนดาเนนการ (50 นาท) 09.05-9.55 น. 1. ใหเดกเขากลมคละอายตามทครกาหนด 3 กลม

2. เดกแตละกลมวางแผนแบงหนาทในการทากจกรรมประกอบอาหารประเภท

ขนมไทย

48

3. ตวแทนเดกแตละกลมออกมารบวสดอปกรณ แลวลงมอทากจกรรมตามทได

วางแผนไว โดยครมบทบาทในการใหคาแนะนาชวยเหลอและกระตนใหเดกไดสงเกตสงตาง ๆ รวมทง

เปดโอกาสใหเดกสนทนา และเลาเรองราวเกยวกบการใชวสดอปกรณกระบวนการในการทาขนมไทย

4. เมอทากจกรรมเสรจแลว ใหทกคนแตละกลมรวมกนเกบอปกรณและทาความ

สะอาดสถานทใหเรยบรอย ขนสรป (5 นาท) 9.55 –10.00 น. เดกและครรวมกนสรปขนตอนการประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยทครใช

คาถามปลายเปดกระตนใหเดกเสนอผลงาน และทบทวนกระบวนการทางาน บทบาทคร 1. ศกษาแผนการจดประสบการณการประกอบอาหารประเภทขนมไทย

2. แนะนาชอขนม สวนผสม อปกรณทเตรยมไว อธบายขนตอนในการทากจกรรม

ประเภทขนมไทย พรอมทงสาธตวธการทา และอธบายขนตอนเบองตน ขอควรระวง เกยวกบการทา

ขนมไทยในแตละครงกบเดกใหเขาใจอยางชดเจน

3. ในขณะทเดกทากจกรรมการทาประเภทขนมไทย กระตนใหเดกไดใชทกษะ

ตางๆ ตามจดประสงคทตงไว

4. เมอดาเนนการทดลองไปจนครบ 8 สปดาห ผวจยทาการทดสอบ (Posttest)

หลงการทดลองกบกลมตวอยาง

5. นาขอมลทไดจากการทดลองไปทาการวเคราะหขอมลทางสถตสาเรจรปเพอ

การวจย SPSS (Statistical package for social sciences) เพอสรปผลการวจยตอไป

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

ผวจยนาขอมลทไดจากการทดลองมาวเคราะหดวยวธการทางสถต ดงน 1. สถตพนฐาน 1.1 หาคาเฉลยของคะแนน (Mean : X ) โดยใชสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ.

2521: 55) ดงน

X =

เมอ X แทน คะแนนเฉลย

ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

ΣX N

49

1.2. หาคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) โดยใชสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ.

2521: 55) ดงน

1)N(NX)(XNSD22

−Σ−Σ=

เมอ SD แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

ΣX2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 2.1 คาความเทยงตรงรายขอ ดวยการคานวณความสอดคลองระหวางแบบทดสอบเชง

ปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย โดยใชสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ.

2545: 95) ดงน

IOC =

เมอ IOC แทน คาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบแตละขอ

กบจดประสงค

ΣR แทน ผลรวมของคะแนนจากผเชยวชาญในแตละขอ

N แทน จานวนผเชยวชาญ

2.2 หาความเชอมนของแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวย โดยใชสตรประสทธอลฟา (coefficient alpha) (Mehrens and Lchman.

1984: 277) ดงน

ΣR N

50

สตร α = ⎪⎩

⎪⎨

⎧

⎪⎭

⎪⎬

⎫Σ−

2t

2i

S

S1

1-nn

α แทน คาความเชอมนของเครองมอวด

n แทน จานวนขอคาถามของเครองมอวด

2iS แทน ความแปรปรวนของคาถามรายขอ

2tS แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวมทงฉบบของเครองมอวด

3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน ทาการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลย กอนทาการทดลองและ

หลงการทดลอง โดยใชสตร t-test แบบ Dependent Sample (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ.

2539: 104) ดงน

1nD)(Dn

Dt2

−Σ−Σ

Σ=

เมอ t แทน คาทดสอบความแตกตาง t-test

DΣ แทน ผลรวมผลตางคะแนนกอนเรยน – หลงเรยน

2DΣ แทน ผลรวมคะแนนผลตางยกกาลงสอง

n แทน จานวนนกเรยน

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

ในการวเคราะหขอมลจากผลการทดลอง และการแปลผลการวเคราะหขอมลในการศกษา

วจยครงน เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมายขอมล ผวจยไดใชสญลกษณ ในการ

วเคราะหขอมล ดงน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

X แทน คะแนนเฉลย

SD แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

t แทน สถตทใชพจารณาในการแจกแจงแบบ t-distribution

** แทน มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

การวเคราะหขอมล

การวจยครงน ผวจยดาเนนการวเคราะหขอมลโดยคานวณเปรยบเทยบผลการใชประสาทสมผส

ทงหาของเดกปฐมวยดวยการหาคะแนนเฉลย ความเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคา t ซงเสนอผล

การวเคราะหขอมลและการแปรผลการวเคราะหขอมล โดยเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา

ของเดกปฐมวย กอนและหลงทไดทากจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยโดยแยกเปนรายดาน

และรวมทกดาน

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน เปนการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย กอน

การทดลอง และหลงการทดลองทากจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ซงผวจยนาเสนอการ

วเคราะหขอมล เสนอตามลาดบดงน

ตอนท 1 การเปรยบเทยบผลการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย เปนรายดาน และรวมทกดาน กอนและหลงการทดลอง

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลการใชประสาทสมผสทงหาขอเดกปฐมวยทไดรบกจกรรม

การประกอบอาหารประเภทขนมไทยดวยแผนภมรปเสน เปนรายดาน รายบคคล และรวมทกดาน

กอนและหลงการทดลอง

52

ตอนท 1 การเปรยบเทยบผลการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย กอนและหลงการทดลอง เปนรายดาน และรวมทกดาน

ดงแสดงในตาราง 5

ตาราง 5 คาสถตแสดงระดบการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย กอนและหลงทไดรบการ

จดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

ประสาทสมผสทงหาดาน การทดสอบ N X SD 1. ดานการฟง

กอน

หลง

15

15

.47

1.33

.52

.49

4.520**

2. ดานการมองเหน

กอน

หลง

15

15

.40

2.33

.06

.62

10.640**

3. ดานการชมรส

กอน

หลง

15

15

.60

2.93

.51

.26

14.642**

4. ดานการสมผส

กอน

หลง

15

15

.33

2.86

.49

.35

13.201**

5. ดานการดมกลน

กอน

หลง

15

15

.33

2.73

.49

.46

18.330**

6. รวมทกดาน

กอน

หลง

15

15

2.13

12.20

.99

.86

28.109**

t

53

จากตาราง 5 แสดงวาเดกปฐมวยกลมทดลองทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภท

ขนมไทยมผลของการใชประสาทสมผสทงหาโดยรวมและรายดาน คอดานการฟง ดานการมองเหน

ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน หลงการทดลองสงขนกวากอนการทดลองอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ดวยกราฟเปนรายดาน รายบคคล และโดยรวม ปรากฏ

ผลดงแสดงในภาพประกอบ ดงน

ดานท 1 (ดานการฟง)

ภาพประกอบ 7 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ดานการฟง

จากกราฟดานการฟงพบวาเดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบทตองปรบปรง

จานวน 8 คน อยในระดบพอใชจานวน 7 คน ซงเมอเปรยบเทยบหลงการทดลองเดกปฐมวยมการ

พฒนาความสามารถดานการฟงอยในเกณฑดขน

0

0 . 5

1

1 . 5

2

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 นกเรยนคนท

กอนทดลอง หลงทดลอง

54

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

นกเรยนคนท

ชดขอมล1 ชดขอมล2

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

นกเรยนคนท

กอนทดลอง หลงทดลอง

ดานท 2 (ดานการมองเหน)

ภาพประกอบ 8 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ดานการมองเหน

จากกราฟดานการฟงพบวาเดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบทตองปรบปรง

จานวน 9 คน อยในระดบพอใชจานวน 6 คน ซงเมอเปรยบเทยบหลงการทดลองเดกปฐมวยมการ

พฒนาความสามารถดานการมองเหนอยในเกณฑดขน

ดานท 3 (ดานการชมรส)

ภาพประกอบ 9 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ดานการชมรส

55

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

นกเรยนคนท

กอนทดลอง หลงทดลอง

จากกราฟดานการฟงพบวาเดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบทตองปรบปรง

จานวน 6 คน อยในระดบพอใชจานวน 9 คน ซงเมอเปรยบเทยบหลงการทดลองเดกปฐมวยมการ

พฒนาความสามารถดานการชมรสอยในเกณฑดขน

ดานท 4 (ดานการสมผส) ภาพประกอบ 10 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ดานการสมผส

จากกราฟดานการฟงพบวาเดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบทตองปรบปรง

จานวน 10 คน อยในระดบพอใชจานวน 5 คน ซงเมอเปรยบเทยบหลงการทดลองเดกปฐมวยมการ

พฒนาความสามารถดานการสมผสอยในเกณฑดขน

56

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

นกเรยนคนทกอนทดลอง หลงทดลอง

02468

101214

คะแนน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

นกเรยนคนท

กอนทดลอง หลงทดลอง

ดานท 5 (ดานการดมกลน) ภาพประกอบ 11 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ดานการดมกลน

จากกราฟดานการฟงพบวาเดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบทตองปรบปรง

จานวน 10 คน อยในระดบพอใชจานวน 5 คน ซงเมอเปรยบเทยบหลงการทดลองเดกปฐมวยมการ

พฒนาความสามารถดานการดมกลนอยในเกณฑดขน

รวมทกดาน ภาพประกอบ 12 กราฟแสดงการเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา รวมทกดาน

57

จากภาพประกอบ 12 แสดงวานกเรยนคนท 8 และ 15 มพนฐานการใชประสาทสมผสทงหา

เปนหนง สวนคนอนมความสามารถอยระหวาง 2-4 คะแนนเมอพจารณาจากการวดความสามารถ

ดานการใชประสาทสมผสทงหา หลงจากทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยพบวา

นกเรยนทกคนมความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหาสงกวากอนการทดลอง โดยมพฒนาการ

เพมขนในระดบ 12 คะแนน จานวน 2 คน เพมขนในระดบ 11 คะแนน 4 คน เพมขนในระดบ 10 คะแนน

จานวน 1 คน เพมขนในระดบ 9 คะแนน 4 คน เพมขนในระดบ 8 คะแนน 3 คน และเพมขนในระดบ

7 คะแนน 1 คน ซงพบวาเดกปฐมวยมความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหาหลงการทดลองสงขน

บทท 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง เพอศกษาผลของการใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย ทงนเพอประโยชนและเปน

แนวทางสาหรบคร และผปกครอง และผทเกยวของกบการจดการศกษาปฐมวยในการพจารณาเลอก

กจกรรมทสงเสรมความสามารถดานการใชประสาทสมผสทงหา แกเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสมซงม

ลาดบขนตอนของการวจย และผลของการวจยโดยสรปดงน

ความมงหมายของการวจย

1. เพอศกษาผลของการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยทมตอการใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวยโดยรวม จาแนกรายดาน และรายบคคล ดงน คอ ดานการฟง ดานการ

มองเหน ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน กอนและหลงการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย

2. เพอเปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหาโดยรวม จาแนกรายดาน และรายบคคล

ดงน คอ ดานการฟง ดานการมองเหน ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน กอนและหลง

การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

สมมตฐานในการศกษาคนควา

เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย มการใชประสาท

สมผสทงหา แยกเปนรายดาน กอนการทดลองและหลงการทดลองแตกตางกน

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยชาย–หญง 5-6 ป ทกาลงศกษาอย

ในชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 ของโรงเรยนคลองบานพราว อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 จานวน 60 คน

59

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนเดกปฐมวยชาย–หญง ทมอายระหวาง 5-6 ป

ทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 โรงเรยนคลองบานพราว

อาเภอสามโคก จงหวดปทมธาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ซงไดมาโดยการ

สมมา 1 หองเรยน จานวน 30 คน จากจานวน 2 หองเรยน และสมอยางงาย (Simple Random Sampling)

โดยทาการจบฉลากนกเรยนหองทสมไดเพอจดเปนกลมทดลอง จานวน 15 คน

เครองมอทใชในการวจย

1. แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย จานวน 24 กจกรรม ซงผวจยสรางขน

และผานการพจารณาจากผเชยวชาญ 3 ทาน ไดแก อาจารยสรชย ดานผาสกกล ผชวยศาสตราจารย

เสรมศร ศพทเสน และผชวยศาสตราจารยรตนา งวแหลม จากนนไดนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม

โดยการปรบภาษาในขนดาเนนการบางกจกรรม และปรบชอกจกรรมในบางกจกรรมเพอนาไปใชใน

การทดลอง

2. แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาสาหรบเดกปฐมวยทง

5 ดาน ไดแก ดานการฟง ดานการมองเหน ดานการชมรส ดานการสมผส ดานการดมกลน จานวน

5 ชด โดยแบบทดสอบจดเปนสถานการณ ดานละ 5 ขอ รวมทงหมด 25 ขอ ซงผวจยสรางขนและผาน

การพจารณาจากผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ไดแก อาจารยมง เทพครเมอง ผชวยศาสตราจารยจตรา ชนะกล

และนางสาวจนดา นาเจรญ ตลอดจนไดผานการทดลองใชกบเดกชนอนบาลปท 2 ทมอาย 5-6 ป

จานวน 15 คน ทไมใชกลมตวอยาง เพอคดเลอกขอทดสอบทมคณภาพ โดยมคาความเชอมนของ

แบบทดสอบทงฉบบ .90

วธดาเนนการวจย

1. สรางความคนเคยกบเดกกลมตวอยางกอนการทดลอง เปนเวลา 1 สปดาห

2. ทาการทดสอบเดกกอนการทดลอง (Pretest) กบกลมตวอยางทใชในการทดลองโดยใช

แบบทดลองเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาทผวจยสรางขน บนทกคะแนน

3. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยกลมตวอยางจะไดรบการจดกจกรรมการประกอบ

อาหารประเภทขนมไทยจานวน 24 กจกรรม ซงทาการทดลองในชวงระยะเวลา 9.00-10.00 น. ใชเวลา

ในการทดลอง 8 สปดาห ๆ ละ 3 วน ๆ ละ 1 ครง ๆ ละ 60 นาท รวมทงสน 24 ครง

60

4. เมอดาเนนการทดลองครบ 8 สปดาห ผวจยทาการทดสอบหลงการทดลอง (Posttest) กบ

กลมตวอยางโดยใชแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาชด

เดยวกบแบบทดสอบกอนการทดลอง แลวตรวจใหคะแนนตามเกณฑทกาหนด

5. นาคะแนนทไดจากการทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา

ของเดกปฐมวยมาทาการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมล

1. นาคะแนนทไดจากการทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา

ของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลองมาหาคาสถตพนฐาน โดยนาขอมลไปหาคาเฉลย (Mean)

และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation)

2. เปรยบเทยบผลของการใชประสาทสมผสทงหา ของเดกปฐมวยกอนและหลงทากจกรรม

ประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยใชสถต t-test สาหรบ Dependent Samples

สรปผลการวจย

เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย มผลการใชประสาทสมผสทงหา

หลงการทดลองสงกวากอนการทดลองทากจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .01

อภปรายผล

การวจยครงนมจดมงหมายเพอการศกษาและเปรยบเทยบผลการใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวยโดยรวมและรายดานและรายบคคล ทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

ทงกอน และหลงการทดลอง ผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทยมการใชประสาทสมผสทงหาสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไป

ตามสมมตฐานทไดตงไว และเมอจาแนกรายดานพบวา การใชประสาทสมผสทงหาอยในระดบด 2 ดาน

คอดานการชมรส และดานการสมผส สวนดานการฟง ดานการมองเหน ดานการดมกลน อยในระดบ

พอใช โดยผลของการใชประสาทสมผสดานทดทสด คอดานการชมรสแสดงใหเหนวาการจดกจกรรม

ประกอบอาหารประเภทขนมไทย ชวยสงเสรมใหเดกปฐมวยมการใชประสาทสมผสทงหาดานดขน

ทงนเนองมาจากเหตผลดงน คอ

61

1. ดานการฟง เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสกอนการทดลองอยในระดบควร

ปรบปรง คอคะแนนเฉลยเทากบ .46 คะแนน แตหลงจากการทดลองเดกปฐมวยมการใชประสาทสมผส

อยในระดบด คอคาคะแนนเฉลยเทากบ 1.33 คะแนน และเมอเปรยบเทยบรายบคคล เดกปฐมวยม

คะแนนกอนการทดลองอยในระดบปรบปรงจานวน 8 คนอยในระดบพอใชจานวน 7 คน แตหลงการ

ทดลองแลว เดกปฐมวยมการพฒนาความสามารถอยในระดบทดขนกวาเดมทกคน แสดงวาในการจด

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยนน ไดเปดโอกาสไดใชประสาทสมผสทงหาในการฟง ตวอยางเชน

การทาฟกทองสงขยา เดกไดลงมอตไข ครไดกระตนใหเดกฟงเสยงทเกดจากการกระทบกนของทตไข

กบกะละมงโลหะ วามเสยงเชนใดเดกกจะบอกวามนจะดงเครง ๆ ครใหเดกลองเปลยนไปตไขกบ

กะละมงพลาสตก เดกตงใจฟงเสยงและบอกวาเสยงไมดงเทากบตไขในกะละมงโลหะ และในขนตอน

ของการตมมนนาขง ใชคาถามใหเดกเปรยบเทยบระหวางเสยงเดอดของนาเชอมกบเสยงเดอดของ

นามนทเคยปฏบตกจกรรมการทอดขนม และการกระทบกนของวสดประเภทไม และหนในการทา

กจกรรมขนมกรอบเคม ทเดกจะตองตาครก และครไดใหเดกสงเกตเปรยบเทยบ วสดทงสองชนด คอ

ครกดนเผาและครกหน ซงเกดจากเสยงทแตกตางกน ทงนจะเหนไดวารปแบบการจดกจกรรมประกอบ

อาหารประเภทขนมไทยชวยสงเสรมใหเดกปฐมวยเกดการเรยนรดานการฟง อยในระดบทดขนซงพนฐาน

ดานการฟงเปนประสาทสมผสทสาคญ ซงสอดคลองกบแนวคดของ วรณ ตงเจรญ และคณะ (2532: 17)

ทกลาวถงกจกรรมการเขยนภาพจากเพลงวาเปนการเปดโอกาสใหเดกไดจนตนาการอยางอสระ การ

เขยนภาพจากเพลงเพอใหเดกแปรความสนกสนานจากเพลงแลวมาสรางสรรคเปนภาพทางทศนศลป

เปนการปรบเปลยนความรสกสมผส (Sensibility) จากการฟงไปสการมองเหน สปลก (Spelke. 1985:

233-273) ไดเสนอแนวคดไววาเดกรบรวานกกาลงรองเพลงกเมอเขาเคยมประสบการณเกยวกบนกมา

กอน มฉะนนแลวเขากอาจจะรบรเพยงเสยงและวตถเลก ๆ ทอยบนตนไมเทานน

2. ดานการมองเหน เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสดานน กอนการทดลอง

อยในระดบ 0.40 คะแนน แตหลงการทดลองอยในระดบด คาคะแนนเฉลย 2.33 คะแนน และเมอ

เปรยบเทยบรายบคคล เดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบปรบปรงจานวน 9 คนอยใน

ระดบพอใชจานวน 6 คน แตหลงการทดลองแลว เดกปฐมวยมการพฒนาความสามารถอยในระดบทด

ขนกวาเดมทกคน แสดงวาการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยชวยสงเสรมประสาทสมผส

ดานการมองเหนได ลกษณะของกจกรรมทครเปนผกระตน ใหเดกมองและสงเกตสงตางๆ ทงวสด อปกรณ

วตถในการทาขนมไทย ขนตอนกระบวนการเปลยนแปลงของสวนผสมเมอไดรบความรอนหรอความเยน

เชนสวนผสมของแปง เมอผานกระบวนการใหความรอนจะเกดการเปลยนแปลง และการทสวนผสม

ไดรบความรอนจากนาและนามนกมการเปลยนแปลงทแตกตางกนดวย หรอการเปลยนแปลงของนา

ดอกอญชน เมอเดกบบมะนาวลงไปนาดอกอญชนกจะเปลยนจากสฟาเปนสมวง ซง สวทย มลคา;

62

และอรทย มลคา (2543: 49) กลาวไววา เราเหนลกโปงดวยตาของเรา เนองจากตาของเรามประสาท

สมผสทเกยวกบการมองเหน การเหนยงเปนอวยวะรบสมผสทเปรยบเสมอนประตทรบเอากระบวนการ

ตางๆ ไปสกระบวนการเรยนร การจา การคด และการตดสนใจ ซงตรงกบ อญชล แจมเจรญ (2532:

121-122) ทกลาววาเดกควรไดรบการฝกฝนในเรองของการสงเกตและจาแนกสงตางๆ เพอเปนพนฐาน

ในการเรยนวชาอน ๆ ตอไป

3. ดานการชมรส เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสกอนการทดลอง อยในระดบ

ควรปรบปรง คอคะแนนเฉลยเทากบ .60 แตหลงจากการทดลองอยในระดบด คาคะแนนเฉลย 2.93 คะแนน

และเมอเปรยบเทยบรายบคคล เดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบปรบปรงจานวน 6 คน

อยในระดบพอใชจานวน 9 คน แตหลงการทดลองแลว เดกปฐมวยมการพฒนาความสามารถอยใน

ระดบทดขนกวาเดมทกคน แสดงวาการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยชวยสงเสรม

ประสาทสมผสดานการชมรสเปนกจกรรมทมงแปรความรสกสมผสไปสประสทธภาพในการรบร และ

การแสดงออกไปพรอม ๆ กน ดงกจกรรมทเดกชมมะขามแกวแลว บอกกวามนมหลายรสผสมกนซงเดก ๆ

จะแยกแยะออกวาเปนรสเปรยว รสหวาน รสเคม และรสเผด และลนเปนอวยวะทสมผสเกยวกบรส

ซงจะมตมสมผสรส (Test Buds) รวมกนอยเปนกลม มาเรย มอนเตสเซอร (Maria Montessori)

นกจตวทยาการศกษาชอดง ไดบนทกความสนกสนานในการใชประสาทสมผสของเดก กจกรรมนเปน

กจกรรมทใหความสขแกเดกและยงเปนพนฐานสาคญของการพฒนาสตปญญา และความสามารถใน

การเรยนรสงตาง ๆ ของเดกเมอโตขนอกดวย

4. ดานการสมผส เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสกอนการทดลองอยในระดบ

ควรปรบปรงคอคะแนนเฉลยเทากบ .33 คะแนน แตหลงการทดลองอยในระดบด คอมคาคะแนนเฉลย

เทากบ 2.86 คะแนน และเมอเปรยบเทยบรายบคคล เดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบ

ปรบปรงจานวน 10 คนอยในระดบพอใชจานวน 5คน แตหลงการทดลองแลว เดกปฐมวยมการพฒนา

ความสามารถอยในระดบทดขนกวาเดมทกคน แสดงวาการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

สามารถทาใหเดกเกดทกษะการใชประสาทสมผสดานดารสมผสดขนกวาเดม เนองจากผวหนงของเรา

รบรการสมผสของรางกายกบสภาพแวดลอมเชน รอน เยน เปยก แหง ผวหนงเปนอวยวะทมประสาท

รบรการสมผส สมองเปนอวยวะทมความสาคญ ควบคมการรบรตวอยางเชน กอนทเดกจะนวดแปง

เดกจะตองลงมอสมผสกบแปงทเปนผงและเมอใสนาลงไป ขยาและนวด แปงจะกลบกลายจากผงเปน

กอน เพอใหเดกปนและคลงไดตามใจชอบ หรอเวลาทเดกคนมะพราว เพอใหไดนากะทเดกกจะใชมอ

ขยามะพราว และบอกความรสกของตนเองไดวานม ๆ มน ๆ เดก ๆ จะสนใจและสนกสนานกบการ

สมผสอนนมาก

63

5. การดมกลน เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสกอนการทดลอง อยในระดบ

ควรปรงปรง คอ คะแนนเฉลย .33 คะแนน แตหลงการทดลองอยในระดบด คอมคาคะแนนเฉลยเทากบ

2.73 คะแนนและเมอเปรยบเทยบรายบคคล เดกปฐมวยมคะแนนกอนการทดลองอยในระดบปรบปรง

จานวน 10 คนอยในระดบพอใชจานวน 5คน แตหลงการทดลองแลว เดกปฐมวยมการพฒนาความสามารถ

อยในระดบทดขนกวาเดมทกคน แสดงวาการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย สามารถทา

ใหเดกเกดทกษะ การใชประสาทสมผสดานการดมกลน ดมากขน ซงอาจเกดจากกระบวนการทาขนม

ไทยมกลนจากวตถดบ หลายชนดเชน ใบเตย ดอกมะล นานมแมว ทาใหเดกเกดการเรยนร หรอขนม

บางชนดเมอผานการใหความรอน กจะมการเปลยนแปลงเกดขนตวอยางเชน การทาตะโก กลนของ

แปงและใบเตย เมอนามากวนรวมกนจะมกลนหอมของใบเตย มากขนกวาเดม ซงตรงกบ (ลาดทองใบ

ภอภรมย. 2529: 110) กลาววาการไดกลนเปนการทจมกจะสดดมเอาแตแรธาตทมสวนผสมของสารเคม

ตาง ๆ ภายในโพรงจมก จะมชองทางสาหรบอากาศผานไปกระทบประสาทสมผสกลน ชอวา (olfactory)

ซงจะทาใหเดกมปฏกรยาตอบสนองสงตาง ๆ จากสงเราภายนอกรอบตว เขามาจดระเบยบใหความหมาย

เกดเปนความรความเขาใจขน

6. การใชประสาทสมผสโดยรวมทกดาน เดกปฐมวยมระดบการใชประสาทสมผสทงหา

โดยรวมจะเหนวากอนการทดลองเดกปฐมวยสวนใหญมการใชประสาทสมผสทงหาอยในเกณฑนอย

มากในทกๆ ดาน โดยเฉพาะดานท 1 (ดานการฟง ) อนเนองจากไมไดรบการกระตนใหเดกสงเกต

พนฐานจากการฟง และแยกแยะเสยงตางๆ ทเกดขนรอบๆ ตว แตหลงการทดลองครซงเปนผกระตนให

เดกนงฟงเสยงทเกดขนจากการปฏบตกจกรรม ทาใหเดกเกดความประณตในการใชประสาทสมผส

ดานการฟงและทกๆ ดานคมชดยงขน สรปแลวเดกมความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหาดขน

กวาเดมทกคน ซงกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย สามารถตอบสนองความตองการของเดก

เนองจากเดกชอบขนตอนในการทาขนม อยากรจกวสดอปกรณทเกยวของ ซงเปนสงทแปลกใหมของ

เดก การไดสมผสสงตาง ๆ และมคากลาว นคออะไร และเดกกจะไดคาตอบ เดกจะเกบไวเปนประสบการณ

ตอไป เหนอสงอนใด สงทเดกชอบทสด คอ การไดดมกลน และลมรส ซงขนมแตละชนดกจะมลกษณะ

และรสชาตทแตกตางกน อนเปนเรองนาตนตาตนใจเดก ๆ ทกครงทปฏบตกจกรรม

จากผลการวจยแสดงใหเหนวาในการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ครสามารถ

ใหเดกเกดทกษะตางๆ ไดตามความตองการโดยขนอยกบจดมงหมายของครวาตองการใหเกดผลเชนไร

แลวจงคดกจกรรมใหสอดคลองกบจดมงหมายซงการทจะชวยสงเสรมใหเดกเกดผลในการใชประสาท

สมผสทงหานน สามารถนากจกรรมประกอบอาหารไทยมาใชไดผลเปนอยางด

64

จากทกลาวมาแสดงใหเหนวา การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย เปนการเปด

โอกาสใหเดกมประสบการณตรงในการประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยการทเดกไดใชสออปกรณ

ของจรงทหลากหลาย กระตนใหเดกใชประสาทสมผสทงหา เพอใหเดกไปสจดมงหมายทวางไวโดยคร

มบทบาทสาคญในการเตรยมสอ อปกรณ ใชคาถามกระตนพรอมทงใหเดก ลงมอปฏบตจรง กบวสด

อปกรณ และกระตนใหเดกไดคดทบทวนในขนตอนการสรป อกทงขนมไทยยงสงเสรมใหเดกอนรกษ

วฒนธรรมไทยในเรองของอาหารไทยอกดวย ดงนนเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหาร

ประเภทขนมไทย จงมผลของการใชประสาทสมผสทงหาดานอยในระดบทดขน

ขอสงเกตทไดรบจากการวจย

1. ครสามารถนากจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยไปใชประโยชนในเรองของการ

ฝกทกษะดานวทยาศาสตรได โดยใหเดกไดเรยนรในเรองของการเปลยนแปลง ของวตถดบเมอไดรบ

ความรอนหรอเมอไดรบความเยนการเปลยนแปลงของส รปทรง เนองจากการปฏบตกจกรรมอยางม

ขนตอน โดยเฉพาะในการลงมอกระทาเดกจะเปนผลงมอกระทาเองทาใหเดกเกดความตนเตนและ

อศจรรยใจ อนนาไปสการคดหาเหตผลตอไป

2. เดกรจกวางแผนงาน และปฏบตงานตามลาดบขนตอนเนองจากกจกรรมขนมไทยเปน

กจกรรมทเดกไดฝกการทางานอยางมขนตอนเปนไปตามลาดบตอเนองจนจบกจกรรม เรมดวยเตรยม

อปกรณและสวนผสม ตวงสวนผสมทใชใหไดตามอตราสวนทกาหนด รอนแปง คนกะท ผสมส

กวนขนม ปน และผสมสวนผสมตาง ๆ ใหเขากน ทาเปนรปรางตาง ๆ โดยใชพมพขนมหรอปนใหเปนรป

เรยงขนมใสรงถง หอดวยใบตอง จะเปนไปตามลาดบขนตอน จะขามขนตอนไมได

3. เดกมความรในเรองตาง ๆ เชน เรองการเกบรกษาสวนผสมทเหลอจากการทากจกรรม

แตละชนด การรกษาความสะอาดในการประกอบอาหาร วธการเกบรกษาทาความสะอาดอปกรณ

การรกษาความสะอาดบรเวณททากจกรรมเมอเสรจกจกรรมตองทาความสะอาดทกครงการระมดระวง

เรองความปลอดภยในการใชอปกรณตาง ๆ เปนตน

4. ไดเรยนรดวยความสนใจและสนกสนาน กจกรรมประเภทขนมไทยเปนกจกรรมทแปลกใหม

สาหรบเดกปฐมวย สวนผสมและอปกรณตาง ๆ สามารถสรางความสนใจ และกระตนใหเดกอยาก

เรยนรไดเปนอยางด ขณะทากจกรรมเดกมโอกาสลงมอกระทากบสวนผสมและอปกรณอยางอสระ

เรยนรไดพดคยในกลมของตนเองในบรรยากาศการเรยนรทไมเครงเครยด ทาใหเดกเรยนรสงตางๆ ไดด

5. มทศนคตทดตอการรบประทานอาหารทมประโยชน เชน การนยมรบประทานขนมไทย

แทนขนมกรบกรอบ ซงมคณประโยชนนอยกวาขนมไทยทมสวนประกอบของธญพช กะท นาตาล ไข

โดยเฉพาะถวตาง ๆ มคณประโยชนในดานการเสรมสรางความแขงแรงของรางกายและใหพลงในการ

เลนของเดก

65

ขอเสนอแนะในการนาไปใช เนองจากกจกรรมการทาขนมไทยเปนกจกรรมทมอปกรณ สวนผสมหลายอยาง และยงเปน

กจกรรมทตองการพนททสะอาดในการทากจกรรม ซงผสนใจจะนากจกรรมการทาขนมไทยไปใชมขอ

ควรคานงถง ดงน

1. ครควรเลอกใชวสด อปกรณ ใหเหมาะสม ปลอดภย และมจานวนเพยงพอกบเดก

สอดคลองกบทองถน และสงแวดลอมทเดก ๆ คนเคย มการยดหยนเวลาใหเหมาะสมกบความสนใจ

ของเดก

2. การสอดแทรกเทคนคในการทาขนมไทย เชน การตมธญพชใหสกเปอยกอน จงจะใส

นาตาลมฉะนนนาตาลจะไปรดเมลดธญพชจนตมไมสก หรอการคนกะทตองใชนาอนและใสนาทละ

นอย ๆ ในการคนแตละครง จะทาใหไดกะททมนและขน ในการทาขนมทตองใชใบตองควรใชใบตอง

กลวยนาวาเพราะมความบางทาใหขนมสกเรวและยงมกลนหอมออน ๆ ดวย

3. ควรเตรยมสวนผสมบางอยางทมขนตอนมาก เชนการทาไสขนมตม ไสขนมชอมวงไว

ลวงหนา เพอทาขนมใหทนเวลาทกาหนดไว เปนตน

4. กลน และสรวมทงวตถดบบางอยางเชน กะทควรไดมาจากธรรมชาตทงหมด ไมควรใช

ของสาเรจรป เพอหลกเลยงการใชสารเคมกบเดก และใหเดกไดรทมาของวตถดบชนดนน

5. กอนลงมอทากจกรรมในสปดาหแรก ครควรแนะนาอปกรณและวธการทาขนมไทย

เบองตนใหไดเดกทราบ เชนการกวนขนมควรใชกะทะทองเหลอง เพอใหสวนผสมเปนเงา และสกเรวขน

เปนตน

ขอเสนอแนะในการทางานวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาวจยถงผลของการจดกจกรรมการทาขนมไทยเพอพฒนาทกษะทางดาน

อนๆ ของเดกปฐมวย เชน การพฒนากลามเนอมอ ทกษะทางภาษา ทกษะทางดานการใหความรวมมอ

ทกษะทางดานการแกปญหา และทกษะทางดานวทยาศาสตร เปนตน

2. ควรมการศกษาวจยถงผลของการจดกจกรรมการทาขนมไทย เพอนาผลทไดมาพฒนารวมกบ

การจดประสบการณดานอน ๆ ทจะชวยใหเดกมการพฒนาทกษะทางดานตาง ๆ ทหลากหลาย

3. ควรมการศกษาเปรยบเทยบการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยระหวางผลการจด

กจกรรมการทาขนมไทย กบการจดกจกรรมในรปแบบอนทมผลตอการใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวย เพอนาผลทไดมาเปนแนวทางในการพฒนาการจดกจกรรมทจะสามารถสงเสรมการใช

ประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสมและคมคา

บรรณานกรม

67

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2546). คมอหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 (สาหรบเดกอาย–5 ป).

กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก.

กรรณการ พรมเสาร; นนทา เบญจศลารกษ; และ สมตร เตมด. (2542). แกะรอยสารบไทย.

กรงเทพฯ: วรรณรกษ.

กาญจนา เกยรตประวต. (ม.ป.ป.). วธสอนทวไปและทกษะการสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตร

และการสอน คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กฟล วรรณจย. (2538). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: ศนยหนงสอเกรยงไกร.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2547). การจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เอดสนเพรส

โปรดกส.

โกวท ประวาลพฤกษ; และคณะ. (2541). ประสาทสมผส. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

กลยา สวรรณแสง. (2532). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: บารงสาสน.

จรรยา สวรรณทต. (2529). ความรเบองตนเกยวกบจตวทยา. ใน เอกสารประกอบการสอนชด

จตวทยาทวไป หนวยท 1-7. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชมพนช จนทรางกร. (2549). ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชศร วงศรตนะ. (2541). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: เทพนมต.

ทพวรรณ เฟองเรอง. (2528). กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

------------. (2547). ขนมอบ. กรงเทพฯ: บารงสาสน.

ธญญะ บปผเวส และคณะ. (2534). จตวทยาเบองตน. ภาควชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลย

ขอนแกน.

นอมฤด จงพยหะ; สมใจ พรมศร; และ พยอม ตนมณ. (2517). คมอการศกษาวทยาศาสตร.

กรงเทพฯ: มตรสยาม

นตยา ประพฤตกจ. (2541). คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: โอ เอส พรนตงเฮาส.

นนทมณ แสงแดด; และ อรสา พงศศกดศร. (2538). การศกษาความสมพนธระหวางการรบรทางตา

และสตปญญา: ศกษาเฉพาะกรณในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. รายงานการวจย.

(คณะเทคนคการแพทย). เชยงใหม: สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต.

68

บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2521). การวดประเมนผลการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

ภาควชาพนฐานการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พร พนธโอสถ. (2543). การเรยนรของเดกปฐมวยไทย: ตามแนวคดวอลดอรฟ. กรงเทพฯ: พฒนาศกษา.

ไพบลย เทวรกษ. (2537). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: เพอนพมพ.

ภรณ ครรตนะ. (2526). เดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: กรมประชาสงเคราะห.

มณฑา ไรทม. (2544). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการวาดภาพระบายส โดยใช

กจกรรมทฝกประสาทสมผสทงหาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 ทเรยนดวยการ

สอนแบบกระบวนการกลมสมพนธกบการสอนตามแนวคดของเบอรไนซแมคคารธ 4 แมท.

ยพน พพธกล. (2524). กรงเทพฯ: บพธการพมพ.

รจร นพเกต. (2539). การรบร. กรงเทพฯ: ประกายพรก.

ลาดทองใบ ภอภรมย. (2529). การศกษาเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ: บารงสาสน.

ลาวลย พลกลา. (2523). การสอนคณตศาสตรแบบปฏบตการ. กรงเทพฯ: คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2539). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 5.

กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

วนดา บษยะกนษฐ. (2532). ผลของการจดประสบการณแบบปฏบตการกบแบบปกตทมตอทกษะ

การเปรยบเทยบของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วไลพร พงศศรทศน. (2536). ผลการจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองประกอบอาหารกบ

แบบปกตทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วลย สาโดด. (2549). ความสามารถดานมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณกจกรรม

ขนมอบ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วรณ ตงเจรญ. (2532). อานความคดทางทศนศลปศกษาของวรณ ตงเจรญ. กรงเทพฯ:

คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วชรนทร เทพมณ. (2545). ประสบการณการเรยนรทด. กรงเทพฯ: ประกายพรก.

วชร นพเกต. (2546). ประสบการณการเรยนรทด. กรงเทพฯ: ประกายพรก.

ศรสมร คงพนธ. (2545). ขนมไทย เลม 1-2. กรงเทพฯ: แสงแดด.

69

ศรลกษณ สนธาวาลย. (2522). ทฤษฎอาหาร เลมท 3 หลกการทดลอง. กรงเทพฯ: แผนกวชา

อาหารและโภชนาการ คณะวชาคหกรรมศาสตร วทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา.

สรวงพร กศลสง. (2532). ทกษะการแกปญหาของเดกวย 3-4 ป ทไดรบกจกรรมในวงกลม แบบ

ปฏบตการทดลองกบการเลนเกมการศกษาแบบประสาทสมผส. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2538). แนวคดสแนวปฏบต: แนวการจดประสบการณปฐมวยศกษา

(หลกสตรการศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: ดวงกมล. ถายเอกสาร.

------------. (2545). การวดและประเมนแนวใหม: เดกปฐมวย. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร.

สทศน อครเดชากล. (2546). คณคาโภชนาการของขนมไทย. ใน หนงสออานนอกเวลา. สบคน

เมอ 25 เมษายน, จาก http://www.usefulea.htm

สมน อมรววฒน. (2543). การพฒนาครแกนนา เพอเปนตนแบบปฏรปการเรยนร. เอกสาร

ประกอบการสอนชดสมมนา.

สวทย มลคา; และอรทย มลคา. (2543). เรยนรสครมออาชพ. กรงเทพฯ: ท พ พรนท

โสภา ชพกลชย. (2522). จตวทยาสงคมประยกต. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณชย.

แสงเดอน ทวสน. (2539). จตวทยาสงคมประยกต. กรงเทพฯ: เอกซเพรสมเดย.

สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2536). แผนการจดประสบการณชนอนบาล

ปท 1 เลม 1. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2535). คมอการอบรมกจกรรมสงเสรมพฒนาการของ

เดกอนบาล (กจกรรมในวงกลม). กรงเทพฯ: หนวยศกษานเทศก สานกงานฯ.

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. (2547). ประวตและความเปนมาของขนมไทย.

สบคนเมอ 17 พฤษภาคม, จาก http:88www.culture.go.th/on.cc/food/dess10.htm

อรพน เหลาสวรรณพงษ. (2541). การเปรยบเทยบความสามารถใชประสาทสมผสของนกเรยนท

มความบกพรองทางสตปญญาระดบเรยนได ชนกอนประถมศกษาระหวางวธสอนแบบ

มอนเตสซอร กบวธสอนตามคมอคร. วทยานพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อญชล แจมเจรญ. (2526). วธการสอนกลมทกษะ “คณตศาสตร” (ระบบชดการสอน). กรงเทพฯ:

โอเดยนสโตร.

อญชล ไสยวรรณ. (2531). การศกษาเปรยบเทยบผลกาจดประสบการณแบบปฏบตการทดลองกบ

แบบผสมผสานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

70

Blakey, C.L. (1999, March). Moral Sensibility Theory and Moral Objectuity.

Bloom, B.S. (1979). Taxonomy of Educational Objectives. 2nd ed. London: Longman Inc.

Bryant, C.K.; & H.R. Hungerford, (1977). (Fall). An Analysis of Strategies for Teaching

Environmental Concepts and Values Clarfication in Kindergarten. Journal of

Environmental Education. 9(1): 44-49.

Dahl; & M.V. (1988). Chicago. Year Book Medical Publishers.

Flavell, J II. (1985). Cognitive Development London: Prentice-Hall International.

Flynn, T. (1997, December). A sense of School Membership and Extracurricular Activities.

Dussertauib Abstacts. (1966, June-1999, June).

Harrold, K. (1952). Evaluation and Research in Group Dynamics. In Educational And

Psychological Measurement. P. 492-502. New Jersey: Prentice Hall.

Lowenfeld, V. (1957). Creative and Mental Growth. United States of America: The

Macmillan. New York.

Mayesky, M.; others. (1995). Creative Activities for Yong Children. New York: Delmar.

Spelke. (1985). The Development of Intermodel Perception, In Handbook of Infant

Perception. P. 223-273. New York: Academic Press.

ภาคผนวก

72

ภาคผนวก ก - คมอการใชแผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

- ตวอยางแผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

73

คมอการใชแผนการจดกจกรรมการประกอบอาหารประเภทขนมไทย หลกการและเหตผล กจกรรมทสงเสรมการใชประสาทสมผสทงหา เปนการสงเสรมการพฒนาการเรยนรใหเดก

อยางมประสทธภาพ ตองมการจดกระบวนการเรยนรทอานวยใหเดกเกดความคดรวบยอดไดอยาง

ชดเจน มทศทางในการเรยนการสอน จงตองมการทบทวนเพอแสวงหาวธการใหม ๆ ทตองเนนการจด

กจกรรมใหผเรยน ไดเรยนรไดด ดวยการสมผสจากประสบการณจรงฝกปฏบตใหคดเปน ทาเปน ใฝร

อยางตอเนอง อนเปนรากฐานสาคญทจะนาไปสการเรยนรดานตาง ๆ ในขนสงตอไป

จดมงหมาย เพอสงเสรมการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

เนอหา การจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยเปนกจกรรมเสรมประสบการณทใหเดก

ปฐมวยไดเรยนรจากของจรง และเปดโอกาสใหเดกไดใชประสาทสมผสในการทากจกรรมอยางเตมท

ซงกจกรรมขนมไทยนเปนอกกจกรรมหนงทสามารถพฒนาและสงเสรมการใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวยใหสงขนได สาหรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทยน จะใหความสาคญใน

ดานประสาทสมผสทงหา ไดแก การฟง การมองเหน การชมรส การสมผส การดมกลน

ขนตอนในการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย ขนเตรยมการ (5 นาท) 1. เตรยมเดกใหพรอมทจะเรยนรโดยการจดกจกรรมตาง ๆ เชน การสนทนา เลานทาน

รองเพลง ปรศนาคาทาย รปภาพ หรอสงอน ๆ เพอนาเขาสบทเรยน

2. ครแนะนาชอขนมไทย วตถดบ วสดอปกรณโดยเนนใหเดกไดสงเกต และไดสนทนาซกถาม

3. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขนตอนการทากจกรรมประกอบอาหารประเภทขนม

ไทย และสาธตวธทาขนมไทย ขนดาเนนการ (50 นาท) 1. ตวแทนเดกแตละกลมออกมารบวสดอปกรณ แลวลงมอทากจกรรมตามทไดวางแผน

ไว โดยครมบทบาทในการใหคาแนะนา และกระตนใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหา เปดโอกาสใหเดก

ไดสนทนา และเลาเรองราวเกยวกบการใชวสดอปกรณ

2. เมอทากจกรรมเสรจแลว ใหทกคนแตละกลมรวมกนเกบอปกรณ และทาความสะอาด

สถานทใหเรยบรอย

74

ขนสรป (5 นาท) เดก และครรวมกนสรปขนตอนในการประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยทครใช

คาถามปลายเปดกระตนใหเดกเสนอผลงาน และทบทวน กระบวนการทางานโดยเนนใหเดกบอก

รายละเอยดของการใชประสาทสมผสทงหา การประเมน 1. สงเกตความสามารถดานการใชประสาทสมผสทงหาในขณะปฏบตกจกรรม

2. สงเกตการสนทนา และตอบคาถาม

75

แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย สปดาหท 1 (ครงท 2 ) วนพธ (เวลา 60 นาท) ชอกจกรรม วนสายรง จดประสงค 1. เพอสงเสรมใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหาในการสงเกต เปรยบเทยบทดลอง ขณะทา

กจกรรม

2. เพอใหเดกรจกจานวน รปราง ลกษณะ และประโยชนของวสดอปกรณในการตวง

สวนผสมในการทาวนสายรง

3. เพอใหเดกรจกทมาของวตถดบทนามาใชเปนสวนผสม ไดสมผส ดมกลน ลองชม (เฉพาะ

วตถดบทสามารถรบประทานได)

4. เพอใหเดกไดสงเกตเสยงทเกดขนจากการใชวสดอปกรณ หรอเสยงทเกดขนจากกระบวน

การประกอบอาหาร เชน นาเดอด, นามนรอนขณะทาขนมลงทอด, เสยงตาครก, เสยงมดสบเขยง ฯลฯ

5. เพอใหเดกไดสงเกตกระบวนการเปลยนแปลงของอาหารเมอไดรบความรอน-เยน หรอการ

เปลยนสตามวตถดบจากธรรมชาต

6. เพอใหเดกรกระบวนการทาขนมตามขนตอนตามลาดบกอนหลง

7. เพอใหเดกรวมกจกรรมดวยความสนใจและสนกสนาน รวมสนทนากบครและเพอนในเรอง

คณคาของวฒนธรรมไทยและเปนการปลกฝงคานยมไทยในเรองการกนอย

เนอหา การเปลยนแปลงของวนเมออณหภมเปลยนแปลงโดยการไดรบความรอน ประโยชนของวน

สายรงและวธการทาวนสายรง

แนวการจดกจกรรม ขนเตรยมการ (5 นาท) 1. ครและเดกรวมกนรองเพลง รงกนนา

2. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบเนอหาของเพลง และใหเดกชมและจบวนกะท ให

เดกบอกถงการสมผสกลน และรสชาตของขนม

3. ครแนะนาสวนผสมและวสดอปกรณทใชในการทาวนสายรง

4. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขอตกลงเบองตนทควรปฏบตในการทากจกรรมไดแก

76

4.1 ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหงกอนและหลงการทากจกรรมทกครง

4.2 ไมพดคยเสยงดงหรอเลนกนในขณะททาขนมไทย

4.3 ระมดระวงการใชมด ความรอน

4.4 ไมลกเดนไปเดนมาออกจากกลมตนเอง

4.5 หลงจากทากจกรรมเสรจแลวชวยกนเกบอปกรณของกลม และทาความสะอาด

สถานทใหเรยบรอย ขนดาเนนการ (50 นาท) 1. เดกเขากลม กลมละ 5 คน โดยการหยบตามกระดาษสทตนเองหยบได ซงมเทากบ

จานวนเดก เดกทหยบไดสเดยวกน เขากลมเดยวกน

2. เดกแตละคนในกลมแบงหนาทกนในการทาวนสายรง

3. ตวแทนเดกแตละกลมออกมารบวสดอปกรณแลวลงมอทาวนสายรง

4. เดกแตละกลมชมวนสายรง

5. เดก ๆ ชวยกนเกบวสดอปกรณของกลมและทาความสะอาดสถานท ขนสรป (5 นาท) 1. เดกและครรวมกนสรปถงขนตอนการทาขนมวนสายรง สงทเดก ๆ เหน การสมผส การ

ไดยน การดมกลน รสชาตของขนม การใชงานวสดอปกรณ สวนผสม

2. เดก ๆ ทกกลมนาเสนอผลงานของตนเองโดยการนาขนมวนสายรงทของกลมตนเองมา

วางเรยงกน ครใชคาถามดงตอไปน

2.1 สวนผสมทใชในการทาวนสายรงมอะไรบาง

2.2 เดก ๆ มขนตอนอยางไรในการทาวนสายรง

2.3 วนสายรงทเดก ๆ ทามรปรางอะไรบาง

2.4 เดก ๆ เหนสอะไรบางในเนอวนสายรง

2.5 เดก ๆ ดมกลนวนสายรงแลวไดกลนอะไรบาง

สอการเรยน 1. เพลง รงกนนา กระดาษส

2. สวนประกอบของการทาวนสายรง ไดแก ผงวน นาตาลทราย นาใบเตย นาหวาน

เฮลทบลบอยสแดง ดอกอญชญ นากะท มะพราวขด ใบเตย นาตมสก

3. วสดอปกรณ ไดแก กะละมง ถาดแบน กระชอนคนกะท พมพวนรปตางๆ ถวยตวง

ชอนตวง

77

การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมในขณะปฏบตกจกรรม

2. สงเกตการสนทนา และตอบคาถาม

3. ดจากผลงานสาเรจ

78

ภาคผนวก เพลงรงกนนา ฝนตกลงมา ไมชากมสสวย

เดก ๆ ควรรไวดวย สสวยคอรงกนนา

เจารงนนมหลายส ชวนชใหเดก ๆ ชม

มนเกดหลงฝนพรางพรม มวงครามนาเงนเขยวเหลองแสดแดง สตรการทาวนสายรง สวนผสมวนใส วนผง 2 ชอนโตะ

นาตมสะอาด 3 ถวยตวง

นาตาลทราย ½ ถวยตวง สตาง ๆ จากใบเตย ดอกอญชญ นาหวานเฮลทบลบอยสแดง สเหลองจากสผสมอาหาร สวนผสมวนกะท นากะท 1 ถวยตวง

นาตมสะอาด ¼ ถวยตวง

วนผง 2 ชอนโตะ

เกลอปน ½ ชอนชา วธทา ละลายผงวนในนาตมสก ยกขนตงไฟออนคนบอยๆ ใสเหรยญบาททลางสะอาดลงไปเพอ

ไมใหวนตดกนกระทะ พอเดอด เตมนาตาลทรายคนจนละลายแลวแบงใสสตาง ๆ พอเดอดอกครงยก

ลงเทสลบสทละสลงในภาชนะหรอพมพทเตรยมไว

79

แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย สปดาหท 1 (ครงท 3) วนศกร (เวลา 60 นาท) ชอกจกรรม มะขามแกว จดประสงค 1. เพอสงเสรมใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหาในการสงเกต เปรยบเทยบ ทดลองขณะทา

กจกรรม

2. เพอใหเดกรจกจานวน รปราง ลกษณะ และประโยชนในการนามาใชของวสดอปกรณ

ในการตวง สวนผสมในการทามะขามแกว

3. เพอใหเดกรจกรสชาตของผลไมชนดตาง ๆ

4. เพอใหเดกสามารถทามะขามแกวตามขนตอนได

5. เพอใหเดกรวมกจกรรมดวยความสนใจและสนกสนาน รวมสนทนากบครและเพอนในเรอง

คณคาของวฒนธรรมไทยและเปนการปลกฝงคานยมไทยในเรองการกนอย

เนอหา ผลไมในเมองไทยมหลายชนด แตละชนดมรสชาตแตกตางกน เชน รสเปรยว รสหวาน รสมน

ประโยชนของผลไม การถนอมอาหารโดยการทามะขามแกว

แนวการจดกจกรรม ขนเตรยมการ (5 นาท) 1. เดกและครและเดกรวมกนรองเพลง ผลไม

2. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบเนอหาของเพลง ครใหเดกด และสมผสผลไมทคร

เตรยมมาและใหจดหมวดหมรสชาตของผลไมตามความคดของเดก

3. เดก ๆ ดมกลนผลไมชนดตาง ๆ และใหความเหน

4. ครแนะนาสวนผสมและวสดอปกรณทใชในการทามะขามแกว

5. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขอตกลงเบองตนทควรปฏบตในการทากจกรรม

ไดแก

5.1 ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหงกอนและหลงการทากจกรรมทกครง

5.2 ไมพดคยเสยงดงหรอเลนกนในขณะททาขนมไทย

5.3 ระมดระวงความรอนจากกะทะ

80

5.4 ไมลกเดนไปเดนมาออกจากกลมตนเอง

5.5 หลงจากทากจกรรมแลวชวยกนเกบอปกรณของกลม และทาความสะอาด

สถานทใหเรยบรอย ขนดาเนนการ (50 นาท) 1. เดกเขากลม ตามความสมครใจ ประมาณกลมละ 5 คน

2. เดกแตละคนในกลมแบงหนาทกนในการทามะขามแกว

3. ตวแทนเดกแตละกลมออกมารบวสดอปกรณแลวลงมอทามะขามแกว

4. เดกแตละกลมชมมะขามแกว

5. เดก ๆ ชวยกนเกบวสดอปกรณของกลมและทาความสะอาดสถานท ขนสรป (5 นาท) 1. เดกและครรวมกนสรปถงขนตอนการทามะขามแกว สงทเดกๆ เหน การสมผส การได

ยน การดมกลน รสชาตของขนม และการใชงานวสดอปกรณ สวนผสม

2. เดก ๆ ทกกลมนาเสนอผลงานของตนเองโดยการนามะขามแกวของกลมตนเองมาวาง

เรยงกน ครใชคาถามดงตอไปน

2.1 สวนผสมทใชในการทามะขามแกวมอะไรบาง

2.2 เดก ๆ มขนตอนอยางไรในการทามะขามแกว

2.3 เดก ๆ ชมมะขามแกวแลวบอกวามรสชาตใดบาง

- รสเปรยว ไดมาจากอะไร

- รสหวาน ไดมาจากอะไร

- รสเผด ไดมาจากอะไร

สอการเรยน 1. เพลง ผลไม

2. วตถดบของการทามะขามแกวไดแก มะขามเปยก นาตาลทราย เกลอปน พรกปน นา

สะอาด

3. วสดอปกรณ ไดแก กระทะทอง ไมพาย กะละมง ทพพ ถาดแบน ชอน ถวยตวง ชอนตวง

การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมในขณะปฏบตกจกรรม

2. สงเกตการสนทนา และตอบคาถาม

81

ภาคผนวก

เพลงผลไม

ฉนชอบผลไม กลวยไขและละมด ทงเงาะมงคด ลางสาดลาไย ขนน นอยหนา แตงโม

แตงไทย มะมวงใบใหญ ฝรง พทรา

สตรการทามะขามแกว

สวนผสม มะขามเปยก 1 ถวยตวง

นาตาลทราย 3 ถวยตวง

พรกปน 1/2 ชอนชา

เกลอปน 2 ชอนชา

นาตาลทรายเมดละเอยด 1 ถวยตวง

นาสะอาด 1/2 ถวยตวง วธทา คนมะขามกบนาสะอาดใหขน ๆ ใสกระทะทอง เตมนาตาลทราย กวนดวยไฟออนจน

สวนผสมแปง ทงไวใหอน ปนเปนกอนกลมเลก ๆ คลกนาตาลทรายและพรกปน

82

แผนการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย สปดาหท 3 (ครงท 1) วนจนทร (เวลา 60 นาท) ชอกจกรรม ฟกทองสงขยา จดประสงค 1. เพอสงเสรมใหเดกไดใชประสาทสมผสทงหาในการสงเกต เปรยบเทยบ ทดลองขณะทา

กจกรรม

2. เพอใหเดกรจกจานวน รปราง ลกษณะ และประโยชนในการนามาใชของใชวสดอปกรณ

ในการตวง สวนผสมในการทาฟกทองสงขยา และฟงเสยงทเกดขนจากการใชวสดอปกรณ เชน เสยง

ตไข

3. เพอใหเดกรจกทมาของวตถดบทนามาใชเปนสวนผสม ไดสมผส ไดดมกลน ลองชม

(เฉพาะวตถดบทสามารถรบประทานได)

4. เพอใหเดกสามารถทาฟกทองสงขยาตามขนตอนได

5. เพอใหเดกรวมกจกรรมดวยความสนใจและสนกสนาน รวมสนทนากบคร และเพอนใน

เรองคณคาของวฒนธรรมไทยและเปนการปลกฝงคานยมไทยในเรองการกนอย

เนอหา ลกษณะ ผวสมผส กลน ส ของฟกทอง

ประโยชนของฟกทอง

การทาฟกทองสงขยา

แนวการจดกจกรรม ขนเตรยมการ (5 นาท) 1. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบเนอหาของนทานเนนมงประเดนไปทพาหนะท

ซนเดอเรลลาใช คอ รถฟกทอง

2. เดก ๆ ใหความเหนเกยวกบลกษณะและประโยชนรวมทงชออาหารททาจากฟกทองท

เดกรจก

3. ครแนะนาสวนผสมและวสดอปกรณทใชในการทาฟกทองสงขยา

4. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบขอตกลงเบองตนทควรปฏบตในการทากจกรรมไดแก

4.1 ลางมอใหสะอาดและเชดใหแหงกอนและหลงการทากจกรรมทกครง

83

4.2 ไมพดคยเสยงดงหรอเลนกนในขณะททาขนมไทย

4.3 ระมดระวงการใชมด และความรอนจากเตาและไอนา

4.4 ไมลกเดนไปเดนมาออกจากกลมตนเอง

4.5 หลงจากทากจกรรมแลวชวยกนเกบอปกรณของกลม และทาความสะอาด

สถานทใหเรยบรอย ขนดาเนนการ (50 นาท) 1. เดกเขากลม โดยการหยบกระดาษส 3 ชด คอ สเหลอง สเขยว สแดง เดกทหยบไดส

เดยวกนเขากลมเดยวกน

2. เดกแตละคนในกลมแบงหนาทกนในการทาฟกทองสงขยา

3. ตวแทนเดกแตละกลมออกมารบวสดอปกรณแลวลงมอทาฟกทองสงขยา

4. เดกแตละกลมสงเกตรปลกษณะขนม ดมกลน และชม

5. เดก ๆ ชวยกนเกบวสดอปกรณของกลมและทาความสะอาดสถานท ขนสรป (5 นาท) 1. เดกและครรวมกนสรปถงขนตอนการทาฟกทองสงขยา สงทเดกมองเหน การไดยน

การดมกลน รสชาตของขนม และการใชงานวสดอปกรณ สวนผสม

2. เดก ๆ ทกกลมนาเสนอผลงานของตนเองโดยการนาฟกทองสงขยามาวางเรยงกน

ครใชคาถามดงตอไปน

2.1 เดก ๆ เคยเหนฟกทองสอน ๆ อกไหมนอกจากสเหลอง

2.2 สวนผสมทใชในการทาฟกทองสงขยามอะไรบาง

2.3 เดก ๆ มขนตอนอยางไรในการทาฟกทองสงขยา

2.4 เดก ๆ ชมฟกทองสงขยาแลวมรสชาตใดบาง

- รสหวาน ไดมาจากอะไร

- รสมน ไดมาจากอะไร

2.5 เดกไดกลนอะไรขณะทชมฟกทองสงขยา

สอการเรยน 1. นทานเรอง ซนเดอเรลลา กระดาษสแดง สเหลอง สเขยว

2. สวนประกอบของการทาฟกทองสงขยา ไดแก ผลฟกทองขนาดเลก ไขไก นาตาลปก

มะพราวขดขาว เกลอปน นาสะอาด ใบเตย

3. วสดอปกรณ ไดแก กะละมง ทพพ ถาดแบน ชอน ลงถง ผาขาวบาง ถวยตวง ชอนตวง

กระชอนคนกะท

84

การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมในปฏบตกจกรรม

2. สงเกตการสนทนา และตอบคาถาม

85

ภาคผนวก

คาถามจากนทานเรองซนเดอเรลลา คาถาม เดก ๆ จาไดไหมวาพาหนะทซนเดอเรลลานงไปงานเตนรา คอ รถอะไร?

สตรการทาฟกทองสงขยา

สวนผสม ผลฟกทองขนาดเลก 3 ลก

ไขเปด 2 ถวยตวง

นาตาลปก 1 ถวยตวง และอก 1 ชอนโตะ

มะพราวขดขาว 1 ถวยตวง

(คนกะทใหได ¾ ถวยตวง)

นาสะอาด ½ ถวยตวง

ใบเตย 3 ใบ

เกลอปน 2 ชอนชา

วธทา นาฟกทองมาลางใหสะอาด ใชชอนควานไสออกใหหมด พกไว เตรยมตอยไขเปดใสชามแลว

ตไขดวยตะกรอตไข ใสนากะทขยาดวยใบเตย เตมนาตาลปก เกลอปน กรองดวยผาขาวบาง กรอกลง

ในผลฟกทอง นาไปนงในลงถงทตงนาเดอดไวแลว นงประมาณ 20 นาท สกยกลง

86

ภาคผนวก ข - คมอดาเนนการแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวย

- ตวอยางแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผส

ทงหาของเดกปฐมวย

87

คมอดาเนนการ แบบทดสอบเชงปฏบต ( Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา

ของเดกปฐมวย ลกษณะทวไปของแบบทดสอบ 1. แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวยน

ผวจยสรางขนเพอใชสาหรบทดสอบการใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรม

ประกอบอาหารประเภทขนมไทย โดยเปนแบบทดสอบรายบคคล 2. แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย

ประกอบดวยชดคาถาม 5 ชด ซงรวมทงสน 25 ขอ เปนการทดสอบ โดยการใชการทดสอบจากของ

จรง เนนใหเดกลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง ซงมคาถาม 5 ชด จาแนกไดดงน

ชดท 1 การฟง จานวน 5 ขอ

ชดท 2 การมองเหน จานวน 5 ขอ

ชดท 3 การชมรส จานวน 5 ขอ

ชดท 4 การสมผส จานวน 5 ขอ

ชดท 5 การดมกลน จานวน 5 ขอ

การตรวจใหคะแนน การตรวจใหคะแนนความถกตองแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวย มเกณฑการใหคะแนนดงน

ระดบคะแนน 3 หมายถง ตอบถก บอกรายละเอยดของสงทตอบหรอ

เปรยบเทยบความแตกตางกบ

สงอนในขอเดยวกนได

ระดบคะแนน 2 หมายถง ตอบถก แตไมอธบายรายละเอยด

ระดบคะแนน 1 หมายถง ตอบผด แตพยายามตอบ

ระดบคะแนน 0 หมายถง ไมตอบ

การกาหนดเวลาในการทดสอบ ระยะเวลาทใชในการทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของ

เดกปฐมวยกาหนดใหหวขอละ 1 นาท ถาเดกเสรจกอนใหเรมทดสอบในขอตอไปได

88

การเกบคะแนน การเกบคะแนนผวจยจะทาการเกบคะแนนโดยการทดสอบรายบคคลและใหคะแนนจากการ

ทดสอบดวยแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย ม

เกณฑการใหคะแนนดงน

1. ผวจยดาเนนการศกษาแบบทดสอบใหเขาใจทงหมดโดยพยายามใชภาษาทชดเจนและ

เปนธรรมชาตกบเดก

2. จดเตรยมสถานการณ และวสด อปกรณในแตละหวขอใหพรอมสาหรบทดสอบ

3. ใหเดกเขาทาการทดสอบครงละ 1 คน โดยเรยงลาดบไปตามคาถามทละชด

4. ใหเวลาผเขารบการทดสอบในการทาแตละขอ 1 นาท หากผเขารบการทดสอบทาเสรจ

กอนใหเรมทาการทดสอบขออนตอไป

วสดและอปกรณทใชในการประเมน 1. คมอสาหรบดาเนนการใชแบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาท

สมผสทงหาของเดกปฐมวย

2. วสดและอปกรณทกาหนดไวในแตละรายการของการประเมน

3. แบบบนทกคะแนน

4. นาฬกาสาหรบการจบเวลา

89

แบบทดสอบเชงปฏบต (Performance test) การใชประสาทสมผสทงหา ของเดกปฐมวย

ดานท 1 การฟง สถานการณทใชในการทดสอบ ครใหนกเรยนเตรยมตวในการฟงใหพรอม ครเปดเสยงทบนทกเกยวกบการทาอาหารและ

ขนมไทยใหเดกฟง และใหเดกบอกวาเสยงทเดกไดยนคอเสยงอะไร และอธบายไดวาเกยวของกบการ

ทาอาหารหรอขนมอยางไร ดงน

เสยงท 1 เสยงตาครก เสยงท 2 เสยงมดกระทบเขยง

เสยงท 3 เสยงเคาะแกว

เสยงท 4 เสยงรนนา

เสยงท 5 เสยงตไข

เสยงท 6 เสยงตะหลวกระทบกบกระทะ

เสยงท 7 เสยงนามนเดอดขณะทอดขนม

ดานท 2 การมองเหน สถานการณทใชในการทดสอบ ขอท 1 ถาดท 1 กระทงใบตอง

ถาดท 2 กระทงใบเตย

คาถาม เดกสงเกตและบอกวากระทงทใชใสขนมตะโกคอกระทงในถาดใด และ

อธบายวาไดมาจากพชชนดใด ขอท 2 ถาดท 1 ถวยขนมมนแกงบวด

ถาดท 2 ถวยขนมมนตมนาขง

คาถาม เดกสงเกตและบอกวาขนมชนดใดมสวนผสมของนากะท และอธบายไดวา

นากะทไดมาจากพชชนดใด

90

ขอท 3 ถาดท 1 ขนมครกหนาตนหอม

คาถาม เดกสงเกตขนมครกหนาตนหอม และครถามวาหนาสเขยวของขนมครกทามา

จากพชชนดใด และเราสามารถนาพชชนดใดมาใสไดอก ขอท 4 ถาดท 1 ดอกอญชญ

ถาดท 2 ดอกกลวยไม

คาถาม เดกสงเกตดอกไมทง 2 ชนด และครถามวาถาดใดเปนดอกไมทเรานามาทา

ใหขนมเปนสมวง อธบายวธไดสจากดอกไมเพอมาทาอาหาร ขอท 5 ถาดท 1 ขนมลกชบ

คาถาม ใหเดกแยกขนมลกชบทมรปรางลกษณะคลายคลงกบผลไมชนดเดยวกน เขา

กลมเดยวกน พรอมทงบอกชอผลไมทเดกแยก

91

ภาคผนวก ค - ตารางแสดงคาดชนความแมนยาตรงเชงเนอหา IOC

92

ตารางแสดงคาดชนความสอดคลอง (IOC)

ผเชยวชาญ ดานท แบบทดสอบ ขอท

คนท 1 คนท 2 คนท 3 รวม คา IOC

1 1 1 1 3 1

2 1 1 1 3 1

3 0 0 1 1 0.33

4 1 1 1 3 1

5 1 1 1 3 1

6 0 1 1 1 0.67

1 การฟง

7 1 1 1 3 1

1 1 1 1 3 1

2 1 1 1 3 1

3 1 1 1 3 1

4 0 1 0 1 0.33

5 1 1 1 3 1

6 1 1 1 3 1

2 การมองเหน

7 1 1 1 3 1

1 1 1 1 3 1

2 1 1 1 3 1

3 0 0 1 1 0.33

4 1 1 1 3 1

5 1 1 1 3 1

6 1 1 1 3 1

3 การชมรส

7 1 1 0 1 0.67

93

ตารางแสดงคาดชนความสอดคลอง (IOC) (ตอ)

ผเชยวชาญ ดานท แบบทดสอบ ขอท

คนท 1 คนท 2 คนท 3 รวม คา IOC

1 1 1 1 3 1

2 1 1 0 1 0.67

3 1 1 1 3 1

4 1 1 1 3 1

5 0 1 0 1 0.33

6 1 1 1 3 1

4 การสมผส

7 1 1 1 3 1

1 1 1 1 3 1

2 1 1 1 3 1

3 1 1 1 3 1

4 1 1 1 3 1

5 1 1 1 3 1

6 0 0 1 1 0.33

5 การดมกลน

7 0 1 0 1 0.33

หมายเหต ผวจยเลอกไวเฉพาะขอทมคา IOC เทากบ 1

94

ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะห

95

96

97

ภาคผนวก จ

ภาพการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

98

ภาพการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย

99

100

101

ประวตยอผวจย

102

ประวตยอผวจย ชอ ชอสกล นางหทยวลย บญประสงค

วน เดอน ป เกด 29 เมษายน 2507

สถานทเกด กรงเทพมหานคร

สถานทอยปจจบน 4/3 ซอยอนบาลดวงพร หมท 5 ตาบลคลองสาม

อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน รหสไปรษณย 12300

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน ครประจาชนอนบาลปท 1 -2

สถานททางานปจจบน โรงเรยนวดเมตารางค ตาบลเชยงรากนอย อาเภอสามโคก

จงหวดปทมธาน รหสไปรษณย 10520

ประวตการศกษา

พ.ศ.2515 มธยมศกษาปท 5

จากโรงเรยนดสตศกษา

พ.ศ.2523 ปรญญาตร ครศาสตรบณฑต (ค.บ.) สาขาวชาคหกรรมศาสตร

(อาหารและโภชนาการ) จากวทยาลยครสวนดสต

พ.ศ.2551 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาการศกษาปฐมวย

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ