“Smart Design”

Meer verduurzamen

Door

Minder kabels

Juni 2017: Inleidende presentatie

Liandon EC ETGC:

Simon Kamerbeek simon.kamerbeek@alliander.com

Bastian Knoors bastian.knoors@alliander.com

Maarten van Blijderveen maarten.van.blijderveen@alliander.com

Marcel de Nes-Koedam marcel.de.nes.koedam@alliander.com

Peter Laagland peter.laagland@alliander.com

Disclaimer

Alliander

LianderNetbeheerder

LiandonSimon Kamerbeek

Bastian Knoors

Start-ups

• Alle informatie mag vrijelijk verspreid worden

• Graag onder bronvermelding van Alliander of Liandon

• Aan de genoemde ideeën en inzichten kunnen geen rechten worden ontleend.

NB: Alleen in full screen view is alle informatie, inclusief animaties, zichtbaar

De energietransitie is in volle gang….

3

En we zijn nog maar net begonnen!

De huidige aanpak extrapoleren

4

kost de maatschappij onnodig miljarden….

Door slimme ontwerpkeuzes

te maken…

kunnen we voor hetzelfde geld

40 tot 100% meer verduurzamen!

De huidige kostenverdeling van

duurzame opwek (2016)

Windmolens, zonnepanelen, inverters (90%)

Directe kosten wind- en zonne-kWh’en (100%)

Aansluiting (10%)

Gesocialiseerde

netkosten (30%)

DSO (10%)TSO (20%)

Integrale kosten wind- en zonne-kWh’en (100%)

Werkelijk aandeel netkosten (30%)

NB: Besparingspotentieel Netkosten: -30% €/kWh = +40% kWh/€

Wind- en Zonne-energie

worden goedkoper *)

daardoor stijgt het netkosten aandeel

*) volgens Shell, AMRO, MinIM, etc.

NB: Besparingspotentieel Netkosten: -50% €/kWh = +100% kWh/€

Integrale kosten wind- en zonne-

kWh’en (100%)

Werkelijk aandeel

netkosten (50%)

Halvering wind en zon

opwek kosten

Oftewel…

to INFRA

or

to GENERATE

THAT's THE QUESTION !

X00.000.000tot

X.000.000.000Euro's

Smart design verlaagt de kosten

van de energietransitie

"Koperen Plaat"

Cumulatieve

Infra Investeringen

Extra Infra investeringen

vanwege Energie Transitie

Effect van Smart Design

Effect van Smart Grid

Toename Infra vanwege

Autonome verbruikers groei

2016 2050

De Zes “Smart Design” Ontwerpregels

1.Gebruik verbruikers aansluiting voor opwek

2. Gebruik back-up aansluiting voor opwek

3. Combineer wind en zon op één infrapunt

4. Peaktrash tot laagste kosten: €/kWh

(of overdimensioneer tot max kWh/€)

5. Gebruik bestaande (basis-) belasting

6. Gebruik bestaande opslag

Extra Infra voor Opwek Piek is oneconomischDit geld kan beter naar meer PV en Wind

Voorbeeld: benuttingsgraad extra infra = 1% !

BENUTTINGSGRAAD [kWh/jaar,kabel]

10% 10% 10% 30% 39% (1%)

HS

OS

MS

OM

?

1 MW 1 MW 1 MW 1 MW1 MW

1 MW 1 MW 1 MW 1 MW 1 MW 1 MW 1 MW

Enkel infragebruik:

100% kWh’en/€

Cable-pooling / Kabel delen

HS

OS

MS

Wind

PV

Kosten Opbrengst

HS

OS

MS

Drievoudig infragebruik

130% kWh’en/€

Kosten: -27% Opbrengst: - 3%

+ 30 % kWh/€

€/kWh = - 24% kWh/€ = + 30%

Conventioneel

100% kWh’en/€

Keten optimaal

110% kWh’en/€

Peak-Trashing / Aftoppen

1 MW

1 MW

1 MW

1 MW

1 MW 1 MW

1 MW

HS

OS

MS

OM

Wind

PV

Kosten Opbrengst Kosten: -20% Opbrengst: - 10%

€/kWh = - 10% kWh/€ = + 10%

+ 10 % kWh/€

HS

OS

MS

OM

MS-ringen drievoudig benutten…

LS MS HS

6 MW

2 MW 2 MW 2 MW

2 MW 2 MW 2 MW

12 MW zon en wind op 6 MW infra…

Geen extra netinvestering nodig

MS ring is energiepositief

Platteland kan leveren aan de stad

6 MW infra drievoudig benut:

6 MW verbruikers

6 MW Zon opwek

6 MW Wind opwek

Gebieden waar zonder boevnliggende netinvesteringen

zon en wind kan worden aangesloten:

Aansluitkosten:

Tot 500 kW per aansluiting:

Hoog

Gemiddeld

Laag

Tot 2 MW per aansluiting:

Hoog

Gemiddeld

Laag

Lokaal beschikbaar voor Wind: 10 MW

Lokaal beschikbaar voor Zon: 3 MW

W 10Z 3

W 10Z 3

W 4Z 4

W 6Z 5

W 1Z 4

W 2Z 3

W 2Z 2

W 10Z 3

W 10Z 3

W 4Z 4

W 4Z 4

W 1Z 4

W 2Z 2

W 10Z 3

Etaleer de mogelijkheden middels “Atlas van de beschikbare Capaciteit”

Roze wolk? of: Realiteit ?

Kosten PV

installatie

Normaal

Slim

-10%

“Smart Design”

Meer verduurzamen

Door

Minder kabels

Juni 2017: Inleidende presentatie

Liandon EC ETGC:

Simon Kamerbeek simon.kamerbeek@alliander.com

Bastian Knoors bastian.knoors@alliander.com

Maarten van Blijderveen maarten.van.blijderveen@alliander.com

Marcel de Nes-Koedam marcel.de.nes.koedam@alliander.com

Peter Laagland peter.laagland@alliander.com

Bijlagen

Gemiddeld

Gemiddeld

200%

Ca. 3 % [kWh]100%

100%

De economie van Zon en WindNB: o.a. afhankelijk van windmolen type

Kosten bij combinatie Wind en ZonC [MW] C [MW]

Verbruiker(N-1)

inverter

Inve

stee

rder

DSO

TSO

10

0%

20

%1

0%Inte

gral

e k

ost

en

80%

MS

HS

Kosten opbouw %[€/kWh]Wind Zon

80%

10 %

10 %

10 %

20 %

Windmolenresp.

PV Panelen

Inverter

Aansluiting

gesocialiseerde

DSO kosten

gesocialiseerde

TSO kosten

Lagere Integrale Kosten= 50%/260% 19% lagere kosten [€]Vermeden opwek door aftoppen 3% lagere opbrengst [kWh]Lagere kosten per in €/kWh 16% lagere kosten per kWh [€/kWh]

10 %

10 %

10 %

20 %

Slechts 3%opwekverlies

Special: Zon (70%) op bestaande WindC [MW] 0,7xC [MW]

Verbruiker(N-1)

inverterinverter

Inve

stee

rde

rD

SOTS

O

10

0%

20

%1

0%Inte

gral

e ko

sten

MS

HS

80%

10%

10 %

10 %

20 %

PV Panelen

Inverter

Aansluiting

gesocialiseerde

DSO kosten

gesocialiseerde

TSO kosten

Kosten opbouw %[€/kWh]Wind Zon

Voor Investeerder : Lagere kosten: 10%, lagere opbrengst: 3%; saldo: -7% €/kWhVoor Maatschappij: Lagere kosten: 40%, lagere opbrengst: 3%; saldo: -37% €/kWh

Slechts 1%opwekverlies

80%

10 %

10 %

10 %

20 %

Alternatief 1:

1,5

normaal+5 %

140%

Sneller terugverdiend

Alternatief 2:

Meer Duurzame opwek

2

normaal %

175%

meer

kWh'enhogerewinst

Keuze 1: Hoger economisch rendement (typisch: + 5 % punten hogere winst)

Keuze 2: Meer duurzame opwek (typisch: + 75 % meer kWh'en)

normalewinst

Conventioneel

PV piek [kW]/aansluiting [kW]: 1PV panelen:

Omvormer:

Aansluiting:

Economisch rendement (winst): normaal %

Opgewekte Energie [kWh]: 100%

Euro/kWh

PV Vermogen/Aansluit Vermogen

1 1,5 2

Inkomsten per kWh

Kosten per kWh

Overdimensioneren: 50 to 100 % meer vermogen op uw aansluiting

Nieuwe Dogma’sversus

Oude Dogma’s

1. De meest circulaire kabel is de vemeden kabel2. Minder kabels kunnen ook minder netverliezen opleveren3. Ontwerpen op piekbelasting is 20ste eeuws, opwekpieken zijn niet heilig4. Door minder geld naar kabels kan er meer geld naar PV panelen en windmolens

en kan Nederland per saldo meer verduurzamen5. PV levert de meeste kWh’en per maatschappelijke Euro bij 50% curtailment6. Gesocialiseerde infra verzwaring voor opwek is vaak gereguleerde desinvestering 7. Het huidige elektriciteitsverbruik kan met zon en wind worden opgewekt zonder

verzwaring van de MS en HS netten8. Onvesteren = niet investeren en niet desinvesteren, is:

1. Goedkoop (infra ligt er al)2. Snel (infra ligt er al)3. Zonder overlast (infra ligt er al)4. Circulair (infra ligt er al)

9. Een optimale combinatie van wind en zon:1. Verlaagt de kosten per kWh duurzame energie (minder infra kosten)2. Vermindert de behoefte aan energieopslag (gespreide opwekmix)

10. Zonder fossiel heeft de Trias Energetica haar tijd gehad

Stellingen

De vraag was:wil Nederland over 10 jaar ruim 50% van

het budget voor duurzame opwek aan infra besteden?

to INFRA

or

to GENERATE

THAT's THE QUESTION !

X00.000.000

tot

X.000.000.000

Euro's

of: wil Nederland over 10 jaar maximaal 20% van het budget voor duurzame opwek aan infra besteden ?

Zijn er nog vragen ?

to INFRA

to GENERATION

WHAT's THE QUESTION ?

X00.000.000

tot

X.000.000.000

Euro's

Hoe kan de NVDE profiteren ?

Directe resultaten:

betere project rendementen, door een hogere benuttingsgraad van uw aansluiting (en omvormers)

peaktrashing 5 % punten meer project winst (zie presentatie)

zon en wind combinatie 7 % punten meer project winst (zie presentatie)

snellere beschikbaarheid van netaansluiting door bestaande netstructuur te benutten

Lagere kosten van duurzame kWh'en waardoor

meer projecten rendabel worden

klanten eerder overgaan op duurzame energie, meer omzet

Door aangepassing van de SDE+ voorwaarden: lobby EZ

door de gelden voor bespaarde info (kabels en trafo's) aan te wenden voor meer PV panelen en meer windmolens

de grote maatschapelijke Smart Design voordelen worden door "kleine" SDE+ stimuli zekergesteld

Toekomstig

gebruik maken van de Atlas van de Beschikbare Capaciteit , waarin de "sweet spots" zijn aangegeven lobby NBNL

gezamenlijk gebruik van aansluitingen van verbruikers door opwekkers, lobby EZ, NBNL

gezamenlijk gebruik van Middenspanningsringen door wind en zon door afstand peaktrashing, lobby EZ, NBNL

gezamenlijk gebruik van Tennet infra (zie Zeeland !), lobby EZ, NBNL