AP MQT2 Reviewer

∆Panahon ng Paggalugad at Kolonisasyon

MGA MOTIBO1. Kayamanan2. Karangalan3. Kristiyanismo(God, Gold and Glory)

MGA SALIK

1. Pagkatuklas ng mga bagong lupain

•Christopher Columbus -Ekspedisyong Colombus–naniniwala na ang mundo ay bilog -nasabing naratung ang Silangnang Asya = pakanlurang paglalayag

-nahikayat si Haring Ferdinand at Reyna Isabella ng Spain = binigyan siya ng tatlong barko

-umalis ng Agosto 1492 nakatanaw ng lupa noong Oktubre 12, 1492

-tinawag na Indian ang mga katutubo kasi akala niya na nakarating na siya sa India

-Amerika ang kanyang napuntahan-tinawag ng mga taga-Europa na Bagong Daigdig o New World ang Amerika

2. Paghahati ng daigdig-humiling ang Spain kay Pope Alexander VI na linawin ang mga paganong lugar na maari nilang angkinin

-Spain at Portugal = nangunguna sa paggalugad sa daigdig at pananakop sa mga bagong narating na lupain

-Inter Caetera –“imaginary line” na hilaga–timog sa Atlantic Ocean (100 leagues kanluran ng Aores Islands at Cape Verde Islands)

-Ibingay ang lahat ng mga lupain na hindi pa natutuklasan sa kanluran ng linya sa Spain-TREATY OF TORDISILLAS

-Hunyo 7, 1494, ilagay ang “imaginary line sa 370 leagues sa kanluran ng Azores Islands at Cape Verde Islands

-nagkaroon ng mga “new explorers”

3. Makabagong kaalaman at kagamitan sa paglalayag

•Prince Henry “the Navigator”-established a school for navigators using his royalty sources

-nagkaroon nga mga makabagong mga barko, mapa at astrolabe (new technologies)

LAYUNIN SA PAGLALAYAG AT PANANAKOP1. Pagpalaganap ng Kristiyanismo2. Pagtuklas ng Moluccas (Spice Islands)3. Matindi ang tunggalian ng Spain at Portugal

EKSPEDISYONG MAGELLAN•FERDINAND MAGELLAN

-1518 – tumuliong si Haring Charles I na hanapin ang Spice Islands sa pamamagitan ng pakanlurang paglalayag.

-Binigyan siya ng limang barko – ang Trinidad, Concepcion, San Antonio, Victoria at Santiago, pagkain mga sandata at mga mahahalagang instrumento ng paglalayag – mapa, compass, quadrant, astrolabe, compass needle, binnacle at sand-hour glass

-pasipiko at galaw ng hangin ang gamit sa pagtulong paglalayag

-unagng Europeong nakapaglayag sa Pacific Ocean-unang paikot na paglalayag-pagtuklas ng Pilipinas-unang misa, unang binyag

EKSPEDISYONG LEGAZPI•Miguel Lopez de Legazpi

-1564 – Philip II nagbalik at nagtatag ng kapangyarihan ng Spain sa Pilipinas muli.-nagpatuloy at kumpleto ng ekspedisyon ni Magellan-Itatag ang soberanya ng Espanya sa Pilipinas-sanduguan-kuta sa Espanya-patuloy na ugnayan ng Espanya sa Pilipinas-Kolonisasyon at Kristiyanisasyon

∆Pamahalaang Kolonyal

•Pueblo (bayan) -may mga simbahang nagsisilbing punong-himpilan

•Reduccion – paglipat at pagtitipon ng mga tao sa mga pueblo

•Cabecera

– mga mamayang sumailalim sa reduccion (“ilalim ng kampana”)

•Visita – nayon/baryo na nakaikot sa mga cabecera-mga mamayang nakatira ay sumasailalim sa Kristiyanisasyon-nakatayo ang maliit na simbahan na tawag ay bisita

>Ang pueblo ay nabubuo ng cabecera at visita. Ang cabecera-visita ay nasasakop ng kapangyarihan ng Simbahang Katoliko at pamahalaang kolonyal

•Plaza -sentro ng cabecera -nakapaligid ang simbahan, katabi ang kumbento ng pari , ang munisipyo, ang adwana, ang arsenal at ospital

PAMAHALAANG PANLALAWIGAN

•Real y Supremo Consejo de las Indias-pangkalahatang lupon na may tungkuling mamahala sa lahat ng mga kolonya sa ngalan ng hari ng Spain

PAMAHALAANG PANLALAWIGAN

PAMAHALAANG PAMBAYAN

∆EKONOMIYANG KOLONYAL

•Recopilacion de leyes de las Indias-sinasibi na ang hari ng Espanya ang may ari ng lahat ng lupain sa Pilipinas-itinawag na “crown lands”-ang tanging karapatan na ibinigay sa mga Pilipino ay usufructuary rights o karapatan na gamitin/linangin ang lupa

•Pagbubuwis>real – ang tawag sa salapi noong panahon ng mga Espanyol na gawa sa pilak.

•Enconmienda-karapatang mangolekta ng tributo (buwis)-maaring hawakan sa loob ng 2 salinlahi-binibigay sa Espanyol bilang gantimpala sa pagtulong sa pagtatahimik/pasakop ng mga Pilipino

>Encomendero – nabibigyan ng encomienda-may pribilehiyo na gamitin para sa kanilang sarili ang buwis na siningil mula sa mga tao-may pananagutan sa mga naninirahan sa kanyang enconmienda:

1. pangalagaan ang pisikal at ispiritwal na kalagayan/ pagturo ng ebanghelyo2. ipagtanggol ang mga tao sa mga

masasamang loob•Tributo

-pirmihang pinagkukunan ng salaping panustos ng pamahalaan-nakakahalaga ng 8 reales, 10 reales-1589, 12 reales-1851

-binabayadan ng mga:>lalaki at may asawa20 taong gulang (18 yrs-1851)

>lalaking binata

20 taong gulang (18 yrs-1851)>dalaga25 taong gulang (20 yrs-1851)

>lahathanggang sa mahigit 60 taong gulang

>mahihirap o may kapansanan ay dapat hindi nagbabayad ng tributo; ngunit hindi ito sinusunod at lahat ay kinalaingang magbayad

•Bandala-sapilitang pagbebenta ng mga produkto sa pamahalaan-binibigyan lamang ng takdang dami ng produktong ipagbibili sa pamahalaan-inihahati sa iba’t ibang bayan-ito ay di-tuwirang pagbubuwis sapagkat:

1. ang halaga ng mga produkto ay itinatakda ng pamahalaan at hindi ayon sa hinihingi ng pamilihan2. hindi nababayhadan ng

pamahalaan ang mga produkto-sila ay nagbibigay lamang ng mga patunay na sila ay may mga utang

•Polo y servicios-sapilitang paggagawa para tugunan ang pangangailangan ng kolonya.-forced labor-pagpapagawa ng mga gusaling pampubliko, mga daan at tulay at mga barko-nagsimula sa digmaang Spanish-Dutch

-kasapi ang mga lalaking Pilipinong 16-60 taong gulang sa pamahalaang 40 na araw sa loob ng isang taon (15 araw-1884)

>polista – mga taong kailangan ipatupad ang polo

-kailangan bayaran ang real bawat araw at bigyan bigas tuwing nagsasagawa ng polo

-di dapat dalhin sa malalayong lugar/ibang klima -di rin dapat itinatapat sa panahon ng pagtatanim at pagaani-dapat ding mauna ang mga Tsino kaysa sa mga Pilipino-pahirap ang naidudulot ng polo sa mga Pilipino dahil hindi ito nasusunod at karaniwan na ginagawa nila ay ang barko para sa kalakalang galyon at pakikidigma ng Spain sa mga Dutch

•Monopolyo-pagkuwa ng pondo

-:tulad ng tabako at alak na basi-kinokontrol ang uri ng pananim

-nagdulot din ng paghirap sa mga Pilipino

PAPEL NG KOLONYA SA ESPANYA1. PAGSUSUPLAY NA HILAW NA MATERYALES2. BENTAHAN NG MGA GAWANG PRODUKTO3. PAGBAYAD NG BUWIS

KALAKALAN

KALAKALANG GALYON-tanging kalakalang Tsino at kalakalang galyon (galleon trade) ang pinahihintulan-matindi pa ang paghahangad sa produktong Tsino hindi lamang sa Pilipinas kundi maging sa Acapulco, Mexico – destinasyon ng kalakalang galyon-Manila-Acapulco Galleon Trade ay itinatag para bigyan ng pagkukunan ng kita ang pamayanang Espanyol sa Pilipinas-mahalaga ito dahil da pamamagitan nito nagpalitan ng produkto ang mga Asyano, Europeo at taga-Amerika-subalit hindi ito nakatulong sa local na pamahalaan dahil hindi naman produkto ng Pilipinas ang ikinakalakal-2 barko lang ang gamit sa isang taon—barkong papunta sa Acapulco at pabalik sa Maynila

>boleta-tiket na kinakailangang bilhin ng kung sino man ang may gusto na mangalakal na papadala sa Acapulco-ang bawat boleto ay may katumbas na espasyo sa loob ng galyon

-ang mga mangangalakal na kalahok sa kalakalang ito ay nagbabayad ng buwis sa Acapulco para maibaba ang kanilang mga kargamento mula sa barko at ipagbili doon

>situado-tulong-pananalapi-ang buwis ay pinabadala ng Mexico sa Pilipinas sa pabalik na biyahe ay ginagamit din para sa gastusing pamahalaang kolonyal-halaga nito taun-taon ay kulang-kulang na 250,000 pesos

PILIPINO AT TSINO-mga produktong kinakalakal ng Tsino sa mga Pilipino:

tela—linen seda at cotton, alahas, kasangkapan, porselana, atbp.

-mga produktong kinakalakal ng Pilipino sa mga Tsino:

ginto, asukal, palay, asin, isda, sungay ng kalabaw, rattan atbp.

-nagbibigay din ng serbisyo ang mga Tsino sa mga Espanyol-maliban sa pangangalakal; may mga panadero, kusinero, barbero, sastre, atbp. magaling din sila sa paggawa ng mga produktong ginto, pilak, ivory atbp. na mahalaga sa simbahan-pinayagan ang mga Tsino na tumira sa Pilipinas ngunit hindi dila maaring makihabulio sa mga Pilipino

>Parian – isang lugar kung saan ang mga Tsino ay naninirahan sa Maynila

∆PAGBABAGO SA LIPUNAN AT KULTURA

KULTURA-nagpapalaganap ng Relihiyong Kristiyanismo

•PAGSUSULAT1. Nobena at dasal2. Katayuan ng misyon3. Talasalitaan

•PAGLILIMBAG-La Doctrina Christiana

•PASYON-tula na nagsasalaysay ng paghihirap ni Hesukristo mula Huling Hapunan hanggang sa Pagkabuhay (Last Supper-Ressurection)-binabasa/inaawit tuwing Mahal na Araw-pinapalalim ang debosyon ng mga Pilipino sa Kristiyanismo

-dalawang uri:1. Pabasa – kapag ang pasyon ay binabasa o inaawit2. Cenaculo – pagtatanghal sa entablado ng paghihitap ni Kristo

•AWIT AT CORRIDO-kuwento ng pag-ibig na patula ng mga hari at reyna, prinsepe at prinsesa, mga kabalyero, mga duke at konde

•KOMEDYA/MORO-MORO-isang dula sa anyong tula -tungkol sa buhay, pag-ibig at digmaan sa pagitan ng mga Muslim at Kristiyano-3-5 oras

•MUSIKA-gamit ang mga instrumento na tungkol sa pananampalataya kagaya ng piano, organ, harp at violin.

•ISKULTURA-mga imahen ni Hesukristo, Birhend Maria at mga santo at santa

-gawa ito sa kahoy gaya ng batikuling, molave at narra-iba din ay gawa sa ivory -dinadamitan ito ng mamahaling tela na may burdang sinulid na ginto

•ARKITEKTURA-paggagawa ng mga simbahan at kuta

>kuta- lugar kung saan maaaring magmasid sa mga parating na kalaban