ar kusz prÓb nej matury zoperonem hi sto ria · c. kar ta giń czy cy d. ger ma nie za da nie8. (4...

20
Miejsce na identyfikacj´ szko∏y LISTOPAD 2010 ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM HISTORIA POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdajàcego 1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 21 stron (za- dania 1–34). Ewentualny brak zg∏oÊ przewodniczàcemu zespo∏u nadzorujàcego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka˝dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie u˝ywaj korektora, a b∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl. 5. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie. ˚yczymy powodzenia! Za rozwiàzanie wszystkich zadaƒ mo˝na otrzymaç ∏àcznie 100 punktów . PESEL ZDAJÑCEGO Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ przez dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM. KOD ZDAJÑCEGO Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Upload: others

Post on 23-May-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Miejsce na identyfikacj´ szko∏y

LISTOPAD2010

AR KUSZ PRÓB NEJ MA TU RYZ OPE RO NEM

HI STO RIA

PO ZIOM PODSTAWOWY

Czas pra cy 120 mi nut

In struk cja dla zda jà ce go

1. Sprawdê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 21 stro n (za -da nia 1–34). Ewen tu al ny brak zg∏oÊ prze wod ni czà ce muze spo ∏u nad zo ru jà ce go eg za min.

2. Odpowiedzi zapisz w miej scu na to prze zna czo nym przyka˝dym zadaniu.

3. Pisz czy tel nie. U˝y waj d∏u go pi su/pió ra tyl ko z czar nymtu szem/atra men tem.

4. Nie u˝y waj ko rek to ra, a b∏´d ne za pi sy wy raê nie prze kreÊl.5. Pa mi´ taj, ˝e za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga jà oce nie.

˚y czy my po wo dze nia!

Za rozwiàzaniewszystkich zadaƒmo˝na otrzymaç

∏àcznie 100 punktów.

PESEL ZDAJÑCEGO

Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ przez

dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.

KODZDAJÑCEGO

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 2: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 1.�(4 pkt)Przy�po�rząd�kuj�opi�som�ka�len�da�rzy�za�miesz�czo�nym�w ta�be�li�wła�ści�we�na�zwy�z li�sty�A�–E.�Wpisz�do ta�be�-

li�od�po�wied�nie�li�te�ry,�któ�ry�mi�ozna�czo�no�ka�len�da�rze.

A.�ka�len�darz�re�wo�lu�cyj�ny�B.�ka�len�darz�ży�dow�skiC.�ka�len�darz�ju�liań�skiD.�ka�len�darz�gre�go�riań�skiE.�ka�len�darz�mu�zuł�mań�ski

2

Opisy Ozna�cze�nia

1. Funk�cjo�no�wał�od wrze�śnia 1792�do stycz�nia 1806�ro�ku.

2. Opra�co�wa�ny�przez�astro�no�ma�egip�skie�go�So�si�ge�ne�sa,�wpro�wa�dzo�ny�w ży�cie�w 45�ro�-ku�p.n.e.

3. Opra�co�wa�li�go�bra�cia�Lu�igi�i An�to�nio�Li�lo.�Kie�dy�zo�stał�wpro�wa�dzo�ny�w 1582�ro�ku,po 4�paź�dzier�ni�ka�na�stą�pił�od ra�zu 15�paź�dzier�ni�ka.

4. Zo�stał�wpro�wa�dzo�ny�przez�Ma�ho�me�ta�w 632�ro�ku.

Za�da�nie 2.�(1 pkt)Po prze�ana�li�zo�wa�niu�tek�stu�źró�dło�we�go�wy�ja�śnij�swo�imi�sło�wa�mi,�co,�zda�niem�He�ro�do�ta,�do�pro�wa�dzi�-

ło�do roz�wo�ju�ko�lo�ni�za�cji�grec�kiej.

He�ro�dot,�Dzie�jePrzez�sie�dem�lat�nie�pa�dał�deszcz�na Te�rze:�w cią�gu�nich�uschły�wszyst�kie�drze�wa�na wy�spie�prócz�jed�-ne�go.�[...]�Wy�pra�wi�li�Te�ryj�czy�cy�Bat�to�sa�z dwo�ma�pięć�dzie�się�cio�wio�słow�ca�mi.�Ci�po�pły�nę�li�do Li�bii,�po�-nie�waż� jed�nak�nie�wie�dzie�li,�co�ma�ją�da�lej�ro�bić,�po�wró�ci�li�da�lej�na Te�rę.�Lecz�Te�ryj�czy�cy�za�rzu�ci�lipo�ci�ska�mi�zbli�ża�ją�cych�się�do brze�gu�i nie�po�zwo�li�li�im�wy�lą�do�wać,�tyl�ko�ka�za�li�od�pły�nąć�z po�wro�tem.Zmu�sze�ni�więc�od�je�cha�li�na okrę�tach�i osie�dli�li�się�na wy�spie,�któ�ra�le�ży�na wy�brze�żu�Li�bii.

Źró�dło:�S.�Spraw�ski,�G.�Cho�mic�ki,�Sta�ro�żyt�ność.�Tek�sty�źró�dło�we,�ko�men�ta�rze�i za�gad�nie�nia�do hi�sto�rii�w szko�le�śred�niej,

Kraków 1999,�s. 77.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 3.�(1 pkt)Spo�śród�wy�mie�nio�nych�wy�da�rzeń�za�znacz�to,�któ�re�by�ło�bez�po�śred�nim�na�stęp�stwem�prze�wro�tu�ma�jo-

we�go.

A. Po�wo�ła�nie�rzą�du�Ka�zi�mie�rza�Bar�tla.

B. Po�wo�ła�nie�rzą�du�Win�cen�te�go�Wi�to�sa.

C. Utwo�rze�nie�Bez�par�tyj�ne�go�Blo�ku�Współ�pra�cy�z Rzą�dem.

D. De�le�ga�li�za�cja�Obo�zu�Wiel�kiej�Pol�ski.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 3: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 4.�(2 pkt)Wśród�wy�mie�nio�nych�w ta�be�li�po�sta�ci�zwią�za�nych�z ży�ciem�po�li�tycz�nym�sta�ro�żyt�nej�Gre�cji�wskaż�tę,�któ�-

ra�ży�ła�naj�wcze�śniej�i tę,�któ�ra�ży�ła�naj�póź�niej.�W ta�be�li�obok�na�zwi�ska�po�li�ty�ka�ży�ją�ce�go�naj�wcze�śniej

wpisz�cy�frę 1,�obok�ży�ją�ce�go�naj�póź�niej�–�2.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

3

Za�da�nie 5.�(3 pkt)Po prze�ana�li�zo�wa�niu�tek�stu�źró�dło�we�go�po�daj�imię�po�sta�ci,�któ�rą�opi�sał�Plu�tarch.�Na�stęp�nie�przed�staw

dwa�ar�gu�men�ty�uza�sad�nia�ją�ce�twój�wy�bór.

Plu�tarch,�Ży�wo�ty�sław�nych�mę�żówOb�ser�wu�jąc�cha�rak�ter�chłop�ca,�nie�ugię�ty�i opor�ny�wo�bec�wszel�kie�go�przy�mu�su,�Fi�lip�spo�strzegł,�że�ła�twiejz nim�dojść�do ce�lu�przez�ro�zum�ne�sło�wo,�niż�prze�mo�cą.�[...]�Za�pro�sił�więc�do sie�bie�naj�sław�niej�sze�goi naj�uczeń�sze�go�fi�lo�zo�fa,�Ary�sto�te�le�sa,�wy�pła�ca�jąc�mu�z gó�ry�ho�no�ra�rium�na�uczy�ciel�skie,�praw�dzi�wie�wiel�-kie�i god�ne�wiel�ko�ści�te�go�czło�wie�ka.�[...]�Z wro�dzo�ne�go�za�mi�ło�wa�nia�lu�bił�stu�dio�wać�li�te�ra�tu�rę�i du�żo�czy�-tał.�Ilia�dę�Ho�me�ra�uwa�żał�po pro�stu�za co�dzien�ny�po�karm�dla�swej�dziel�no�ści�wo�jen�nej.

Źró�dło:�S.�Spraw�ski,�G.�Cho�mic�ki,�dz.�cyt.,�s. 155.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 6.�(3 pkt)Uzu�peł�nij�lu�ki�w po�niż�szych�zda�niach�na te�mat�Rzy�mian.

Woj�ny� i pod�bo�je� w ży�ciu� Rzy�mian� by�ły� bar�dzo� waż�ne.� Dla� upa�mięt�nie�nia� zwy�cięstw� wzno�si�li� oni

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � .�O wy�so�kim�po�zio�mie�umie�jęt�no�ści�bu�dow�-

la�nych� rzym�skich� ar�chi�tek�tów,� a za�ra�zem� o ich� tro�sce� o hi�gie�nę� świad�czą� mo�nu�men�tal�ne

b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .�do�pro�wa�dza�ją�ce�wo�dę�do miast.�W ra�mach�roz�ryw�ki�chęt�nie�oglą�-

da�li�wy�ści�gi�kwa�dryg�or�ga�ni�zo�wa�ne�w bu�dow�lach�zwa�nych�c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � .

Po�sta�cie Cy�fry

A. Pe�ry�kles

B. Dra�kon

C. So�lon

D. Pi�zy�strat

E. Klej�ste�nes�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 4: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 7.�(1 pkt)Prze�ana�li�zuj�za�pre�zen�to�wa�ny�plan,�a na�stęp�nie�pod�kreśl

na�zwę�prze�ciw�ni�ków�Rzy�mian�w tej�bi�twie.

A.�Per�so�wie

B.�Gal�lo�wie

C.�Kar�ta�giń�czy�cy

D.�Ger�ma�nie

Za�da�nie 8.�(4 pkt)Wy�mie�nio�nym�w ta�be�li�osią�gnię�ciom�cy�wi�li�za�cji�sta�ro�żyt�nych�przy�po�rząd�kuj�wła�ści�wy�lud�lub�pań�stwo.

Na�zwy�do�bierz�z li�sty�po�da�nej�pod ta�be�lą�i wpisz�je�we�wła�ści�we�ru�bry�ki.

Fe�ni�cja�nie,�Ba�bi�lo�nia,�Su�me�ro�wie,�In�die,�Chi�ny

Za�da�nie 9.�(3 pkt)Na pod�sta�wie�in�for�ma�cji�po�da�nych�w ta�be�li�zi�den�ty�fi�kuj�na�zwy�urzęd�ni�ków�w Pol�sce�śre�dnio�wiecz�nej.

Wła�ści�we�na�zwy�wpisz�w od�po�wied�nie�ru�bry�ki.�

4

du˝y obózRzymian

ma∏y obózRzymian

II obózHannibala

I obózHannibala

KannyHasdrubal

Hasdrubal

EmiliuszPaulus

TerencjuszWarron

HANNIBAL

Celt. i Iber.

Celt. i Iber.

Lib.

Lib.Hannon

Lib.

Lib.

I faza II faza

Osią�gnię�cia Ludy/Pań�stwa

1. Ko�deks�Ham�mu�ra�bie�go

2. Stwo�rze�nie�pi�sma�al�fa�be�tycz�ne�go

3. Wy�twa�rza�nie�pa�pie�ru

4. Za�sto�so�wa�nie�ko�ła�do trans�por�tu�

Opisy Na�zwy�urzęd�ni�ków

1. Spra�wo�wał�ad�mi�ni�stra�cję�go�spo�dar�czą�i są�dow�nic�two�w po�wie�rzo�nym�muokrę�gu.�Jed�nym�z za�dań�by�ło�ścią�ga�nie�da�nin�w na�tu�rze,�a tak�że�świad�czeńod pod�le�głej�gro�do�wi�lud�no�ści�słu�żeb�nej.�Miał�obo�wią�zek�wy�kry�wa�nia�i ści�-ga�nia�prze�stęp�ców.�Miał�pra�wo�są�dze�nia�i ka�ra�nia�we�wszyst�kich�spra�wachnie�za�strze�żo�nych�dla�są�du�księ�cia.

2. Naj�wyż�szy�urzęd�nik�ksią�żę�cy,�któ�ry�do�wo�dził�woj�skiem�i spra�wo�wał�są�dyw imie�niu� pa�nu�ją�ce�go.� Po�cząt�ko�wo� był� to� urząd� na�dwor�ny.� W XIVi XV wie�ku,� obok�kasz�te�lań�skie�go,� za�li�cza�ny�do naj�wyż�szych�urzę�dówziem�skich�spra�wo�wa�nych�do�ży�wot�nio�z no�mi�na�cji�mo�nar�chy.

3. Do je�go�za�dań�na�le�ża�ło�do�wo�dze�nie�si�ła�mi�zbroj�ny�mi�i za�rząd�wa�row�nia�-mi�po�ło�żo�ny�mi�na pod�le�głym�wład�cy�te�ry�to�rium.�Urząd�ten�na zie�miachpol�skich�wpro�wa�dził�Wa�cław II.�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 5: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 10.�(3 pkt)Do de�fi�ni�cji�zwią�za�nych�z fi�lo�zo�fią�w śre�dnio�wie�czu,�któ�re�zo�sta�ły�po�da�ne�w ta�be�li,�do�pa�suj�po�ję�cia.�Do�-

bierz�je�z li�sty�za�miesz�czo�nej�pod ta�be�lą,�a na�stęp�nie�wpisz�we�wła�ści�we�ru�bry�ki.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

5

De�fi�ni�cje Po�ję�cia

1. Na�zwa�nur�tu�w fi�lo�zo�fii�gło�szą�ce�go,�że�Bóg�jest�przy�czy�ną�i osta�tecz�nymce�lem�wszyst�kie�go,�co�ist�nie�je.

2. Me�to�da�po�znaw�cza�po�le�ga�ją�ca�na sto�so�wa�niu�usta�lo�nej�pro�ce�du�ry�skła�-da�ją�cej�się�z ko�men�to�wa�nia�ana�li�zo�wa�ne�go�tek�stu,�dys�ku�sji�na je�go�te�-mat�oraz�doj�ścia�do wnio�sków�(de�ter�mi�na�tio).

3. Sys�tem�fi�lo�zo�ficz�ny�łą�czą�cy�myśl�ary�sto�te�le�sow�ską�z my�ślą�chrze�ści�jań�ską.Stwo�rzył�go�do�mi�ni�ka�nin�–�je�den�z naj�więk�szych�my�śli�cie�li�śre�dnio�wie�cza.

scho�la�sty�ka,�au�gu�sty�nizm,�teo�cen�tryzm,�to�mizm

Za�da�nie 11.�(4 pkt)Stwier�dze�nia�za�miesz�czo�ne�w ta�be�-

li�od�no�szą�się�do ma�py�uka�zu�ją�cej

pań�stwo�pierw�szych�Pia�stów.�Roz�-

strzy�gnij,� któ�re� ze� stwier�dzeń� są

praw�dzi�we,�a któ�re�fał�szy�we.�W ta�-

be�li� wpisz� od�po�wied�nio� znak� P

(praw�da)�lub�F�(fałsz). Poznaƒ

Kraków

P∏ock

¸´czyca

Szczecin

Ko∏obrzeg

Wroc∏aw

Opole Grody Czerwieƒskie

Gdaƒsk

O∏omuniec

Praga

MiÊnia

Nitra

C z e c h y

M o r a w y

Bug

Wis∏a

Odra

Warta

¸aba

San

W i Ê l a n i e

O p o l a n i e

P o l a n i e ¸u

˝ y c z a n i e

P o m o r z a ni e

P r u s o w i e

M

a z o w s z a n i e

0 100 km

Stwier�dze�nia P�lub�F

1. Trzon�pań�stwa�Miesz�ka I sta�no�wi�ła�Wiel�ko�pol�ska�z na�czel�ny�mi�gro�da�mi:�Po�zna�niemi Gnie�znem.

2. Miesz�ko I nie�zdo�łał�pod�po�rząd�ko�wać�so�bie�ziem�Wi�ślan�i Ślę�żan.

3. Pierw�si�Pia�sto�wie�opa�no�wa�li�i przy�łą�czy�li�do Pol�ski�ca�łe�Po�mo�rze.

4. Bo�le�sław�Chro�bry�zdo�był�Mo�ra�wy,�Łu�ży�ce,�Grody�Czer�wieńskie.�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 6: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Na pod�sta�wie:�Hi�sto�ria�Pol�ski�w licz�bach.�Lud�ność,�te�ry�to�rium,�red.�A.�Je�zier�ski,�War�sza�wa 1994,�s. 23.

A. Po�daj�na�zwę�dziel�ni�cy,�któ�ra�w epo�ce�ba�ro�ku�cha�rak�te�ry�zo�wa�ła�się�naj�wyż�szą�gę�sto�ścią�za�lud�nie�nia.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

B.�Po�daj�wiek,�w któ�rym�na zie�miach�pol�skich�na�stą�pił�naj�więk�szy�przy�rost�lud�no�ści�w sto�sun�ku�do okre�-

su�po�przed�nie�go.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

C. Roz�strzy�gnij,�któ�re�ze�stwier�dzeń�po�da�nych�ni�żej�są�praw�dzi�we,�a któ�re�fał�szy�we.�Wpisz�przy nich�od�-

po�wied�nio�P�(praw�da)�lub�F�(fałsz).

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 12.�(4 pkt)Prze�ana�li�zuj�da�ne�z ta�be�li,�a na�stęp�nie�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

6

Gę�stość�za�lud�nie�nia�trzech�cen�tral�nych�dziel�nic�Pol�ski�w X�–XVII w.

La�ta Wiel�ko�pol�ska Ma�ło�pol�ska Ma�zow�sze Ogó�łem

Lud�ność

W mln Na 1�km2 W mln Na 1�km2 W mln Na 1�km2 W mln

Przy�rost

lub

spadek

(–)�do

okresu

poprzed�-

nie�go�

w %

Na 1�km2

1000 0,3 5 0,3 5 0,1 4 0,7 x 5

1340 0,6 10 0,4 8 0,3 8 1,3 86 9

1580 1,2 21 1,2 22 0,7 20 3,1 139 21

1650 1,5 26 1,6 29 0,8 24 3,9 26 26

1660 1 18 1,4 24 0,5 16 2,9 �–25 20

Stwier�dze�nia P�lub�F

1. Spa�dek�licz�by�lud�no�ści�w�1660�ro�ku�był�spo�wo�do�wa�ny�woj�na�mi�to�czo�ny�mi�przezRzecz�po�spo�li�tą�z�Tur�cją.

2. W�cza�sach�Pia�stów�licz�ba�lud�no�ści�Wiel�ko�pol�ski�wzro�sła�dwu�krot�nie.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 7: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

7

Na pod�sta�wie:�Hi�sto�ria�Pol�ski�w licz�bach...,�dz.�cyt.,�s. 34.

A. Po�daj�od�se�tek�miast�lo�ko�wa�nych�przez�du�cho�wień�stwo�w XIII w.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

B. Scha�rak�te�ry�zuj�ten�den�cję�lo�ka�cji�miast�do�ko�ny�wa�nych�przez�mo�nar�chów�w Ko�ro�nie�w XIII�–XV w.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

C. Po�daj�wiek,�w któ�rym�do�ko�na�no�naj�więk�szej�licz�by�lo�ka�cji�w Ko�ro�nie.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

D. Ob�licz�i po�daj�od�se�tek�lo�ka�cji�do�ko�na�nych�w Ko�ro�nie�przez�mo�nar�chów�w XIII�–XV w.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�Za�da�nie 13.�(2 pkt)Po za�po�zna�niu�się�z tek�stem�źró�dło�wym�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

Śre�dnio�wiecz�na�re�gu�ła�za�kon�na�Po�słu�chaj,�sy�nu,�po�uczeń�mi�strza�i nad�staw�ucho�ser�ca�two�je�go.�Przyj�mij�chęt�nie�na�po�mnie�nia�do�bre�gooj�ca�i sta�now�czo�do nich�się�sto�suj,�abyś�przez�pra�co�wi�te�po�słu�szeń�stwo�po�wró�cił�do Te�go,�od któ�re�gośsię�od�da�lił�przez�opie�sza�łe�nie�po�słu�szeń�stwo.�Do cie�bie�więc�zwra�ca�ją�się�te�raz�mo�je�sło�wa,�sko�ro�wy�rze�-ka�jąc�się�wła�snej�wo�li�i za�mie�rza�jąc�być�żoł�nie�rzem�Chry�stu�sa�Pa�na,�praw�dzi�we�go�Kró�la,�przyj�miesz�bar�-dzo�moc�ną�i szla�chet�ną�broń�po�słu�szeń�stwa.�

Źró�dło:�Wiek V�–XV w źró�dłach.�Wy�bór�tek�stów�źró�dło�wych�z pro�po�zy�cja�mi�me�to�dycz�ny�mi�dla�na�uczy�cie�li�hi�sto�rii�i stu�den�tów,

oprac. M.�So�bań�ska�-Bon�da�ruk,�S.�B.�Le�nard,�War�sza�wa 1997,�s. 116.

A.�Po�daj�imię�twór�cy�re�gu�ły�za�kon�nej�za�cy�to�wa�nej�we�frag�men�cie.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

B. Wy�mień�jed�ną�za�sa�dę,�ja�kiej�mu�sie�li�prze�strze�gać�mni�si�za�ko�nu,�dla�któ�re�go�stwo�rzo�no�za�cy�to�wa�ną

re�gu�łę.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 14.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�da�nych�z ta�be�li�i wła�snej�wie�dzy�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

Lo�ka�cje�miast�w Ko�ro�nie�(bez�Ru�si�Czer�wo�nej�i Po�do�la)�we�dług�ro�dza�ju�wła�sno�ści�w XIII�–XV w.

Ro�dzaj

własno�ści

XIII�wiek XIV�wiek XV�wiek

Licz�ba�lo�ka�cji %�lo�ka�cji Licz�ba�lo�ka�cji %�lo�ka�cji Licz�ba�lo�ka�cji %�lo�ka�cji

Ogó�łem 230 100 265 100 201 100

Mo�nar�sza 160 69,6 145 54,7 58 28,9

Du�chow�na 55 23,9 47 17,7 22 10,9

Ry�cer�ska 15 6,5 73 27,6 121 60,2Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 8: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

8

Za�da�nie 15.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�ana�li�zy�frag�men�tu�drze�wa�ge�ne�alo�gicz�ne�go�i wła�snej�wie�dzy�uzu�peł�nij�zda�nia.

Ferdynand I Habsburg (✝1564)

król Czech i W´gier, arcyksià˝´ Austrii, cesarz, mà˝ Anny z dynastii Jagiellonów

Karol (✝1590)

arcyks. Austrii i Styrii

Maksymilian II Habsburg (✝1576)

król Czech i W´gier, cesarz

Rudolf II Habsburg (✝1612)

cesarz, król Czech i W´gier

Maciej (✝1619)

cesarz, król Czech i W´gier

Ferdynand III Habsburg (✝1657)cesarz

Leopold I (✝1705)

cesarz, król Czech i W´gier

Józef I (✝1711)

cesarz, król Czech i W´gier

Karol VI (✝1740)

cesarz, król Czech i W´gier

Maria Amelia˝ona elektora bawarskiego,

cesarza Karola VII

Maria Teresa (✝1780)

cesarzowa, królowa Czech i W´gier, ˝ona cesarza Franciszka I

Leopold II (✝1792)

ksià˝´ Toskanii, cesarz

Józef II (✝1790)cesarz

Ferdynand V (✝1875)

cesarz Austrii, król W´gier, abdykowa∏ w 1848 r.

Franciszek Karol (✝1878)

arcyks. Austrii

Franciszek II (✝1835)

cesarz Austrii

Anna Austriaczka˝ona Zygmunta III Wazy

Ferdynand II Habsburg (✝1637)

cesarz, król Czech i W´gier

Karol Ludwik (✝1896)

arcyks. Austrii

Franciszek Ferdynand (✝1914)

arcyks. Austrii

Franciszek Józef I (✝1916)

cesarz Austrii i król W´gier

Fryderyk III (✝1493)

ksià˝´ Austrii, cesarz

Maksymilian I Habsburg (✝1519)

arcyksià˝´ Austrii, cesarz

Filip I Pi´kny (✝1506)

arcyksià˝´ Austrii, ksià˝´ Niderlandów, król Kastylii

Karol V Habsburg (✝1558)

król Hiszpanii, cesarz

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 9: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 16.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�ana�li�zy�ilu�stra�cji�i wła�snej�wie�dzy�pod�pisz�każ�dą�z nich.�Sko�rzy�staj�z li�sty�za�miesz�czo�nej

po�ni�żej.�

trie�ra,�tor�pe�do�wiec,�drak�kar,�pan�cer�nik,�ko�ga,�ga�le�ra,�okręt�pod�wod�ny,�ga�le�on

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

9

3.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. 4.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

1.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. 2.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 17.�(3 pkt)Uzu�peł�nij�lu�ki�w tek�ście�do�ty�czą�cym�woj�ny�trzy�dzie�sto�let�niej.

Woj�na� trzy�dzie�sto�let�nia� za�koń�czy�ła� się�w ro�ku� a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .� pod�pi�sa�niem�po�ko�ju

b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � .�Stro�na�mi�kon�flik�tu�w woj�nie�trzy�dzie�sto�let�niej�by�ły:�pro�te�stanc�kie

księ�stwa�Rze�szy�i kra�je�rzą�dzo�ne�przez�dy�na�stię�c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

oraz�in�ne�wspie�ra�ją�ce�je�pań�stwa.

A. Twór�cą�he�ge�mo�nii�dy�na�stii�Habs�bur�gów�był�syn�Fry�de�ry�ka,� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. .

B. Kró�lem�zjed�no�czo�nej�Hisz�pa�nii�i ce�sa�rzem�zo�stał� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. .

C. Ko�ro�nę�ce�sar�ską�po Ka�ro�lu V Habs�bur�gu�prze�jął� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. .

D. Twór�cą�sank�cji�prag�ma�tycz�nej,�gło�szą�cej,�że�w przy�pad�ku�wy�ga�śnię�cia�li�nii�mę�skiej�ro�du�Habs�bur�-

gów,�wszyst�kie�kra�je�dzie�dzi�czy�naj�bliż�sza�krew�na�ostat�nie�go�z ro�du,�był��.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. .�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 10: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 18.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�ana�li�zy�frag�men�tu�opra�co�wa�nia�po�pu�lar�no�nau�ko�we�go�i wła�snej�wie�dzy�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

For�tes bel�la�gérant�–�gło�sił�afo�ryzm�–�tu fe������������lix�Au�stria�nu�be (Sil�ni�pro�wa�dzą�woj�ny,�a ty,�szczę�śli�wa�Au�strio,wchodź�w ma�ria�że)�–�Habs�bur�go�wie�świet�nie�wie�dzie�li,�że�zdu�mie�wa�ją�cą�od�mia�nę�lo�su,�któ�ra�za�szłana po�cząt�ku XVI wie�ku,�za�wdzię�cza�ją�w du�żej�mie�rze�swo�jej�płod�no�ści.�Mie�li�świa�do�mość,�że�być�mo�żeni�gdy�nie�wy�prze�dzi�li�by�Ja�giel�lo�nów�w wy�ści�gu�o pry�mat�w Eu�ro�pie�Środ�ko�wej,�gdy�by�jed�na�z li�nii�ich�kon�-ku�ren�tów�nie�wy�ga�sła.�Po bi�twie�pod Mo�ha�czem�mu�sia�ło�się�wy�da�wać�–�na krót�ką�me�tę�–�że�jej�zna�cze�-nie�po�le�ga�głów�nie�na tym,�iż�ar�mie�osmań�skie�po raz�pierw�szy�mo�gły�do�trzeć�pod bra�my�Wied�nia.Z dłuż�szej�per�spek�ty�wy�sta�ło�się�oczy�wi�ste,�że�Mo�hacz�sta�no�wił�dla�Habs�bur�gów�nie�po�wta�rzal�ną�oka�zjędo eks�pan�sji,�z któ�rej�mie�li�ko�rzy�stać�przez�na�stęp�ne�czte�ry�sta� lat.�Nie�za�leż�nie�od te�go,�na po�cząt�-ku XVI wie�ku�Habs�bur�go�wie�spek�ta�ku�lar�nie�po�sze�rzy�li�za�kres�swo�je�go�pa�no�wa�nia.�Dzię�ki�trans�ak�cjomdy�na�stycz�nym,�roz�trop�nym�ma�ria�żom�i odro�bi�nie�szczę�ścia�uda�ło�im�się�zdo�być�wło�ści�tak�od�le�głe�jakFi�li�pi�ny�i Pe�ru�[...].

Źró�dło:�N.�Da�vies,�R.�Mo�or�ho�use,�Mi�kro�ko�smos.�Por�tret�mia�sta�środ�ko�wo�eu�ro�pej�skie�go.Vra�ti�sla�via�–�Bre�slau�–�Wro�cław,�

tłum.�A.�Pa�we�lec,�Kra�ków 2002,�s. 132.

A. Z za�cy�to�wa�ne�go�tek�stu�wy�pisz�po jed�nym�zda�niu�bę�dą�cym�przy�kła�dem�opi�nii�i stwier�dze�nia�fak�tu.

Opi�nia:� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Fakt:� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

B. Po�daj�da�tę�rocz�ną�bi�twy�pod Mo�ha�czem�wzmian�ko�wa�nej�w tek�ście�i wy�ja�śnij,�ja�kie�zna�cze�nia�dla�po�-

li�ty�ki�dy�na�stycz�nej�Ja�giel�lo�nów�mia�ła�ta�bi�twa.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

10

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 11: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 19.�(1 pkt)Wśród�uka�za�nych�na fo�to�gra�fiach�za�byt�ków�ar�chi�tek�to�nicz�nych�roz�po�znaj�bu�dow�lę�w sty�lu�ba�ro�ko�wym.

Po�staw�przy niej�znak X.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

11

C. �.�.�.�. D. �.�.�.�.

A. �.�.�.�. B. �.�.�.�.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 12: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 21.�(2 pkt)Pod�kreśl�dwa�stwier�dze�nia�po�praw�nie�wska�zu�ją�ce�bez�po�śred�nie�skut�ki�de�fe�ne�stra�cji�pra�skiej�w 1618�ro�ku.

A. Śmierć�w wal�ce�Al�brech�ta�Wal�len�ste�ina.

B. Uciecz�ka�z Pra�gi�Fry�de�ry�ka V zwa�ne�go�„kró�lem�zi�mo�wym”.

C. Ob�ję�cie�wła�dzy�w Pra�dze�przez�stron�nic�two�an�ty�habs�bur�skie.

D. De�tro�ni�za�cja�Fer�dy�nan�da II Habs�bur�ga.

E. Ob�ję�cie�tro�nu�cze�skie�go�przez�Ma�cie�ja�Habs�bur�ga.

Za�da�nie 22.�(5 pkt)Uzu�peł�nij�ta�be�lę,�wpi�su�jąc�bra�ku�ją�ce�da�ne�w ru�bry�kach.

12

Za�da�nie 20.�(4 pkt)Dzie�dzi�nom�wy�mie�nio�nym�w ta�be�li�przy�po�rząd�kuj�po jed�nej�po�sta�ci�z wy�mie�nio�nej�ni�żej�li�sty.�Wpisz

imio�na�i na�zwi�ska�we�wła�ści�we�ru�bry�ki.

Ka�rol�Lin�ne�usz,�Jan�He�we�liusz,�Jan�Ka�rol�Chod�kie�wicz,�Ma�ciej�z Mie�cho�wa,�Georg�Frie�drich�Händel,Gio�van�ni�Lo�ren�zo�Ber�ni�ni

Dzie�dzi�ny Imiona�i�na�zwi�ska

1 rzeź�ba

2. mu�zy�ka

3. woj�sko�wość

4. astro�no�mia�

Daty�roczne Miej�sca�sto�cze�nia�bi�tew Zwy�cię�skie�stro�ny Po�ko�na�ne�stro�ny

A.�……………………… Trzcia�na Pol�ska Szwe�cja

1627 Oli�wa Pol�ska B.�………………………

1620 C.�……………….……… Tur�cja Pol�ska

1651 Be�re�stecz�ko Pol�ska D.�………………………

1610 E.�…………….………… Pol�ska Mo�skwa

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 13: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 23.�(3 pkt)Zi�den�ty�fi�kuj�po�sta�ci�wład�ców,�a na�stęp�nie�uzu�peł�nij�ta�be�lę.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

13

In�for�ma�cje�bio�gra�ficz�ne Wład�cy

1. Na�stęp�czy�ni�Ka�ro�la VI,�któ�ra�obro�ni�ła�ca�łość�im�pe�rium�habs�bur�skie�go(utra�ci�ła�tyl�ko�Śląsk)�i utrzy�ma�ła�zwią�zek�god�no�ści�ce�sar�skiej�z jej�ro�dem.Po po�ślu�bie�niu�Fry�de�ry�ka I lo�ta�ryń�skie�go�za�po�cząt�ko�wa�ła�dy�na�stię�habs�-bur�sko�-lo�ta�ryń�ską.�W po�li�ty�ce�we�wnętrz�nej�za�ini�cjo�wa�ła�re�for�my�w du�chuab�so�lu�ty�zmu�oświe�co�ne�go.

2. Od ob�ję�cia�rzą�dów�dą�żył�do zwięk�sze�nia�zna�cze�nia�pań�stwa�oraz�do in�-ten�sy�fi�ka�cji�kon�tak�tów�z Za�cho�dem.�Jed�nym�z ele�men�tów�je�go�pla�nu�po�-li�tycz�ne�go� by�ło� zdo�by�cie� do�stę�pu� do Mo�rza� Bał�tyc�kie�go� i Mo�rzaCzar�ne�go.�Swój�cel�zre�ali�zo�wał�czę�ścio�wo,�po�ko�nu�jąc�Szwe�cję�w woj�niepół�noc�nej.�Za je�go�pa�no�wa�nia�sto�li�cą�pań�stwa�stał�się�Pe�ters�burg.

3. Wład�ca�Fran�cji�z dy�na�stii�Bur�bo�nów.�Za je�go�pa�no�wa�nia�wy�bu�chła�re�wo�-lu�cja.�W jej�wy�ni�ku�naj�pierw�ogra�ni�czo�no�wła�dzę�kró�la,�a na�stęp�nie�zde�-tro�ni�zo�wa�no�go,�uwię�zio�no�i w koń�cu�stra�co�no.�

Za�da�nie 24.�(1 pkt)Na pod�sta�wie�ana�li�zy�fo�to�gra�fii�i wła�snej�wie�dzy�pod�kreśl�na�zwę�epo�ki,�któ�rej�ka�no�nom�od�po�wia�da�za�-

pre�zen�to�wa�ne�wnę�trze.

A. go�tyk B. re�ne�sans C. ro�ko�ko D. kla�sy�cyzm

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 14: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 26.�(3 pkt)Prze�ana�li�zuj�tekst�źró�dło�wy,�a na�stęp�nie�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.�

My�se�na�to�ro�wie,�mi�ni�stro�wie�Rzcz�pl�tej�[...],�wi�dząc,�że�już�dla�nas�nie�masz�Rzcz�pl�tej,�iż�sejm�dzi�siej�szy,na nie�dziel�tyl�ko�sześć�zwo�ła�ny,�przy�własz�czyw�szy�so�bie�wła�dzę�pra�wo�daw�czą�na za�wsze,�a już�prze�szłoprzez�lat�pół�czwar�ta�cią�gle�ją�ze�wzgar�dą�praw�uzur�pu�jąc,�po�ła�mał�pra�wa�kar�dy�nal�ne,�zmiótł�wszyst�kiewol�no�ści�szla�chec�kie�go,�a na dniu 3�ma�ja�r. 1791�w re�wo�lu�cję�i spi�sek�prze�mie�niw�szy�się,�no�wą�for�mę�rzą�-du,�za po�mo�cą�miesz�czan,�uła�nów,�żoł�nie�rzy,�na�rzu�co�ną�suk�ce�sję�tro�nu�po�sta�no�wił,�kró�lo�wi�od przy�się�-gi,� na pac�ta� co�nven�ta wy�ko�na�nej,� uwol�nić� się� do�zwo�lił,� wła�dzę� kró�lów� roz�sze�rzył,� rzecz�po�spo�li�tąw mo�nar�chię�za�mie�nił,�szlach�tę�bez�po�se�sji�od rów�no�ści�i wol�no�ści�ode�pchnął,�wo�lę�na�ro�du,�w in�struk�-cjach�wo�je�wódz�kich�da�ną,�za nic�po�czy�tał,�ka�rę,�nie�przy�ja�cio�łom�Oj�czy�zny�wy�mie�rzo�ną,�na tych,�co�byprze�ciw�tym�bez�pra�wiom�uża�lać�się�śmie�li,�roz�cią�gnął,�woj�sko�na�ro�do�we�do przy�się�gi�na bro�nie�nie�usta�-no�wio�nej�nie�wo�li�przy�mu�sił,�[...]�kon�fe�de�ru�je�my�się�i [...]�przy wie�rze�św.�ka�to�lic�kiej�rzym�skiej,�przy rów�-no�ści�i daw�no�ści�dla�wszyst�kich�szlach�ty,�a nie�dla�osia�dłej�tyl�ko,�przy ca�ło�ści�gra�nic�państw�Rzcz�pl�tej[...],�i tym�ce�lem�ob�ra�li�śmy�so�bie�za mar�szał�ka�J.�W.�Stan.�Szczę�sne�go�Po�toc�kie�go,�[...],�a za wo�dzów�wojsk[...]�J.�W.�Ksa�we�re�go�Bra�nic�kie�go,�[...]�Se�we�ry�na�Rze�wu�skie�go�[...].

Źró�dło:�Wiek XVI�–XVIII w źró�dłach,�oprac. M.�So�bań�ska�-Bon�da�ruk,�S.�B.�Le�nard,�War�sza�wa 1999,�s. 438–439.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 25.�(1 pkt)Prze�ana�li�zuj�za�miesz�czo�ną�ma�pę�i za�pro�po�nuj�dla�niej�ty�tuł�uwzględ�nia�ją�cy�te�mat�i czas,�któ�rych�ma�-

pa�do�ty�czy.

14

Kraków

Poznaƒ

Âwidnica

Toruƒ

Warszawa

Czernihów

Kijów

Wielkie ¸uki

Wilno

Gdaƒsk

Królewiec

Bukow

ina

(od 17

75 au

str.)

Ro

sj

a

Pr

us

y

A u s t r i a

200 km0

ziemie utracone [...]

ziemie utracone [...]

ziemie utracone [...]

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 15: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

B. Przed�staw�dwa�ar�gu�men�ty�uza�sad�nia�ją�ce�twój�wy�bór�do�ko�na�ny�w po�le�ce�niu�A.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 27.�(3 pkt)Za�po�znaj�się�z tek�stem�źró�dło�wym�i wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

Gdy�usi�ło�wa�nia,�któ�re�J. M.�Ce�sa�rzo�wa�znie�wo�lo�na�by�ła�pod�jąć,�aby�zgnieść�i przy�tłu�mić�re�wol�tę�i po�-wsta�nie,�któ�re�wy�bu�chło�w Pol�sce�w ce�lach�naj�bar�dziej�zgub�nych�i groź�nych�dla�spo�ko�ju�mo�carstw,�są�-sia�du�ją�cych�z tem�pań�stwem,�zo�sta�ły�uwień�czo�ne�naj�po�myśl�niej�szym�skut�kiem�i Pol�ska�zo�sta�ła�zu�peł�nieza�wo�jo�wa�na�i pod�bi�ta�przez�ar�mię�Ce�sa�rzo�wej,�wte�dy�Jej�Ces.�Mość�[...]�po�ro�zu�mia�ła�się�ze�swo�imi�obusprzy�mie�rzeń�ca�mi,�tj.�z J. M.�Ce�sa�rzem�Rzym�skim�i J. M.�Kró�lem�Pru�skim�co�do te�go,�ja�kich�naj�bar�dziejsku�tecz�nych�spo�so�bów�na�le�ży�użyć,�aby�za�po�biec�po�no�wie�niu�się�za�mie�szek�[...].�Owi�dwaj�Mo�nar�cho�wie,na�braw�szy�z do�świad�cze�nia�prze�szło�ści�prze�ko�na�nia�o zu�peł�nej�nie�zdol�no�ści�Rzcz�pl�tej�Pol�skiej�do [...]spo�koj�ne�go�ży�cia�pod wła�sne�mi�pra�wa�mi�przy za�trzy�ma�niu�ja�kiej�kol�wiek�nie�pod�le�gło�ści,�uzna�li�w swejmą�dro�ści�i w swej�mi�ło�ści�po�ko�ju�i do�bra�swych�pod�da�nych,�że�jest�rze�czą�ko�niecz�ną�uciec�się�i przy�stą�-pić�do zu�peł�ne�go�po�dzia�łu�owej�Rzcz�pl�tej�mię�dzy�trzy�są�sied�nie�mo�car�stwa.�[...]�Po do�ko�na�niu�tych�for�-mal�no�ści�każ�dy�Dwór�przy�stą�pi�w ta�ki�spo�sób,�ja�ki�uzna�za naj�od�po�wied�niej�szy,�do wzię�cia�w po�sia�da�nieprzy�zna�nych�przez�ni�niej�szy�trak�tat�po�dzia�ło�wy�ob�sza�rów.

Źró�dło: C.�Nan�ke,�Wy�pi�sy�do na�uki�hi�sto�rii�no�wo�żyt�nej,�cz. 2,�Lwów�–War�sza�wa 1927,�s. 57–59.

A. Pod�kreśl�po�praw�ne�za�koń�cze�nie�zda�nia:

Za�cy�to�wa�ny�akt�zo�stał�wy�da�ny�przez

–�Ma�rię�Te�re�sę.

–�Ka�ta�rzy�nę II.

–�Fry�de�ry�ka II.

–�Ma�rię�An�to�ni�nę.

B. Oceń�skut�ki�te�go�trak�ta�tu�dla�Rze�czy�po�spo�li�tej�i uza�sad�nij�swo�je�zda�nie.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

A. Pod�kreśl�na�zwę�do�ku�men�tu,�z którego�po�cho�dzi�cy�to�wa�ny�frag�ment.�

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

15

–�akt�kon�fe�de�ra�cji�ty�szo�wiec�kiej

–�akt�kon�fe�de�ra�cji�war�szaw�skiej

–�akt�kon�fe�de�ra�cji�bar�skiej

–�akt�kon�fe�de�ra�cji�tar�go�wic�kiej

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 16: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 28.�(2 pkt)Na pod�sta�wie�ilu�stra�cji�i wła�snej�wie�dzy�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

16

A. Wy�ja�śnij,�ja�kie�wy�da�rze�nia�uka�za�no�na ilu�stra�cji.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.B. Po�daj�peł�ną�da�tę�(dzień,�mie�siąc�i rok)�wy�da�rze�nia�uka�za�ne�go�na ilu�stra�cji.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 29.�(2 pkt)Wśród�wy�mie�nio�nych�wy�da�rzeń�z okre�su�wo�jen�na�po�le�oń�skich�wskaż�to,�któ�re�chro�no�lo�gicz�nie�jest�pierw�-

sze,�i to,�któ�re�jest�ostat�nie.�W ta�be�li�obok�wy�da�rze�nia�pierw�sze�go�wpisz�cy�frę 1,�obok�ostat�nie�go�–�2.

Wy�da�rze�nia Cy�fry

A. Po�kój�w Tyl�ży

B. Po�kój�w Pre�szbur�gu

C. Bi�twa�mor�ska�pod Tra�fal�ga�rem

D. Zwy�cię�stwo�Na�po�le�ona�pod Je�ną

E. Wy�pra�wa�Na�po�le�ona�do Egip�tu�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 17: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 30.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�ame�ry�kań�skie�go�ry�sun�ku�sa�ty�rycz�ne�go�z XIX wie�ku�i wła�snej�wie�dzy�wy�ko�naj�po�le�ce�nia.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

17

A. Wy�ja�śnij,�do ja�kie�go�wy�da�rze�nia�na�wią�zu�je�treść�ry�sun�ku.�Po�daj�rok�te�go�wy�da�rze�nia.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

B. Oceń,�po któ�rej�stro�nie�spo�ru�ulo�ko�wał�sym�pa�tię�ry�sow�nik.�Uza�sad�nij�swo�je�zda�nie.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 18: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

Za�da�nie 31.�(4 pkt)Urzą�dze�niom�uka�za�nym�na ilu�stra�cjach�przy�po�rząd�kuj�ich�wy�na�laz�ców�lub�kon�struk�to�rów.�Pod każ�dą

ilu�stra�cją�wpisz�imię�i�na�zwi�sko�wy�bra�ne�z po�niż�szej�li�sty.

Tho�mas�New�co�men,�Alek�san�der�Gra�ham�Bell,�Sa�mu�el�Mor�se,�Ro�bert�Ful�ton,�Al�fred�No�bel,�Tho�masAlva�Edi�son,�Lu�dwik�Pa�steur,�Iza�ak�New�ton,�Gu�gliel�mo�Mar�co�ni�

18

3.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. 4.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

1.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�. 2.� �.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.�.

Za�da�nie 32.�(6 pkt)�W pierw�szej�ru�bry�ce�ta�be�li�ze�sta�wio�no�na�zwy,�na�zwi�ska�i po�ję�cia�zwią�za�ne�z pol�ski�mi�po�wsta�nia�mi.�Uzu�-

peł�nij�po�zo�sta�łe�ru�bry�ki�ta�be�li.

Na�zwy,�na�zwi�ska�i po�ję�cia Na�zwy�po�wsta�ń Da�ty�rocz�ne�trwa�nia

1. Igna�cy�Pa�de�rew�ski,�Jó�zef�Do�wbór�-Mu�-śnic�ki,�Tre�wir,�Na�czel�na�Ra�da�Lu�do�wa

2. Iga�nie,�Dę�be�Wiel�kie,�Piotr�Wy�soc�ki,To�wa�rzy�stwo�Pa�trio�tycz�ne,�Wiel�ka�Emi�-gra�cja

3. bran�ka,�„bia�li”,�Ma�rian�Lan�gie�wicz,�Ro�-mu�ald�Trau�gutt�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 19: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Za�da�nie 33.�(1 pkt)�Prze�ana�li�zuj� za�miesz�czo�ne� ni�żej� róż�ne� for�my� pol�skie�go� go�dła� na�ro�do�we�go,� a na�stęp�nie� po�staw

znakX przy ilu�stra�cji�uka�zu�ją�cej�go�dło�obo�wią�zu�ją�ce�w Rze�czy�po�spo�li�tej�po za�koń�cze�niu I woj�ny�świa�to�wej.

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

19

A. �.�.�.�. B. �.�.�.�. C. �.�.�.�. D. �.�.�.�.

Za�da�nie 34.�(4 pkt)Na pod�sta�wie�da�nych�de�mo�gra�ficz�nych�i wła�snej�wie�dzy�roz�strzy�gnij,�któ�re�stwier�dzenia�za�miesz�czo�ne

w ta�be�li�po�ni�żej�da�nych�sta�ty�stycz�nych�są�praw�dzi�we,�a któ�re�fał�szy�we.�We�wła�ści�we�ru�bry�ki�wpisz�P

(praw�da)�lub�F�(fałsz).

Lud�ność�miej�ska�i wiej�ska�w Pol�sce�w la�tach 1921–1960

Da�ta�spi�su

Lud�ność�miej�ska Lud�ność�wiej�ska

W tys.W %�ogó�łu

ludnościW tys.

W %�ogó�łu

ludności

1921 6608 24,6 20 250 75,4

1931 8792 27,5 23 124 72,5

1946 7517 31,8 16 109 68,2

1950 9605 39 15 009 61

1960 14206 48,3 15 200 51,7

Na pod�sta�wie:�Hi�sto�ria�Pol�ski�w licz�bach...,�dz.�cyt.,�s. 151.

Stwier�dze�nia P�lub�F

1. W pierw�szych�la�tach�po za�koń�cze�niu I woj�ny�świa�to�wej�więk�szość�pol�skie�go�spo�łe�czeń�-stwa�sta�no�wi�li�miesz�kań�cy�wsi.

2. W okre�sie�PRL�-ubył�za�uwa�żal�ny�pro�ces�prze�miesz�cza�nia�się�lud�no�ści�ze�wsi�do mia�sta.

3. Na prze�strze�ni�lat 1921–1960�licz�ba�lud�no�ści�wiej�skiej�w Pol�sce�wy�ka�zy�wa�ła�ten�den�cjęspad�ko�wą.

4. Głów�ny�mi�przy�czy�na�mi�zmniej�sze�nia�licz�by�lud�no�ści�w 1946�ro�ku�w sto�sun�ku�do okre�-su�po�przed�nie�go�by�ły�stra�ty�spo�wo�do�wa�ne II woj�ną�świa�to�wą�oraz�zmia�ny�gra�nic.�

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Page 20: AR KUSZ PRÓB NEJ MATURY ZOPERONEM HI STO RIA · C. Kar ta giń czy cy D. Ger ma nie Za da nie8. (4 ) Wy mie nio nym wta be li osią gnię ciom cy wi li za cji sta ro żyt nych przy

Historia.�Poziom�podstawowyPróbna�Matura�z�OPERONEM�i�„Gazetą�Wyborczą”

20

Brudnopis�(nie podlega ocenie)

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl