ARALIN 2: ANG MISYON NG ISANG PAMILYA SA PAGBIBIGAY NG EDUKASYON, PAG GABAY

SA PAGPAPASIYA AT PAGHUBOG NG PANANAMPALATAYA.

Nabasa mon a baa ng katagang ito? May mga mithiin o tungkulin ka na ban a

nagampanan o natamo? Di ba’t kay sarap sa pakiramdam na nakakagawa at nakagawa

ka ng iyong tungkulin sa iyong buhay bilang isang tao? Sa ating mga karapatang

natatamo, kaakibat nito ang responsibilidad. Ika nga sa pelikulang ‘Spiderman’ “with great

power comes great responsibility.” Patunay lamang na tayong lahay ay may pananagutan

sa ating mga natatamo at tinatamasang mga karapatan at biyaya bilang kasapi ng ating

pamilya. Ang mga magulang bilang ama at ina ay may misyong gabayan ang kanilang

mga anak.

Sa araling ito ay mauunawaan atin kung ano ang misyon ng isang pamilya na

mahalagang gampanan sa pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa pagpapasya at

paghubog ng pananampalataya.

PANUTO: Basahin o awitinn ang awit na “Anak” ni Fredie Aguilar.

Batay sa awit, nakamit ba ng magulang ang kanyang misyon sa kanyang anak?

Bakit? Ipaliwanag.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

__________________________________________________________

May pagkukulang bang analk sa kanyang pamilya? Nagampanan ba ng anak ang

kanyang misyon sa kanyang pamilya? Bakit? Ipaliwanag.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

__________________________________________________________

,

Nang isilang ka sa mundong ito

Laking tuwa ng magulang mo

At ang kamay nila ang iyong ilaw

At ang nanay at tatay mo'y

Di malaman ang gagawin

Minamasdan pati pagtulog mo

At sa gabi'y napupuyat ang iyong

nanay

Sa pagtimpla ng gatas mo

At sa umaga nama'y kalong ka

Ng iyong amang tuwang-tuwa sa iyo

Ngayon nga ay malaki ka na

Nais mo'y maging malaya

Di man sila payag

Walang magagawa

Ikaw nga ay biglang nagbago

Naging matigas ang iyong ulo

At ang payo nila'y sinuway mo

Di mo man lang inisip na

Ang kanilang ginagawa'y para sa iyo

Pagkat ang nais mo'y

Masunod ang layaw mo

Di mo sila pinapansin

Nagdaan pa ang mga araw

At ang landas mo'y naligaw

Ikaw ay nalulong sa masamang bisyo

At ang una mong nilapitan

Ang iyong inang lumuluha

At ang tanong,"anak, ba't ka

nagkaganyan"

At ang iyong mata'y biglang lumuha

ng di mo pinapansin

Nagsisisi at sa isip mo'y

Nalaman mong ika'y nagkamali

Nagsisisi at sa isip mo'y

Nalaman mong ika'y nagkamali

Nagsisisi at sa isip mo'y

Nalaman mong ika'y nagkamali

Nagsisisi at sa isip mo'y

Nalaman mong ika'y nagkamali

BASAHIN NATIN:

Mayroon ka bang misyon sa buhay?

Ano ang iyong misyon?

Ano baa ng kahulugan ng salitang misyon?

Ang misyon ay kasingkahulugan ng salitang “tungkulin,” “katungkulan,”

“pananagutan,” at resposibilidad. Ang misyon ay ang batayn ng iyong hangarin at saligan

ng iyong pananw na pinahahlagahan upang matamo ang kagannapan sa buhay. Ito ay

ang pukos, layunin o mga Gawain na kailangan mong maisagawa. Bilang parte ng isang

pamilya ang bawat miyembro ay kaisa sa misyon ng pamilya. Halimbawa, ang mga

magulang ay may misyon na maging kabalikat at katulong ng Diyos sa paglikha at

pagpapalaki ng mga anak sapagkat mula sa kanyang pagkasilang sila ay

nangangailangan pang palakihin at alagaan.

Mayroon ding misyon ang magulang na gawin ang lahat para sa ikabubuti ng

buong kaanak.

May misyon ang isang pamilya sap ag pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa

pagpapasiya at paghubog ng pananamplataya.

PAGBIBIGAY NG EDUKASYON

Kaalaman

Ayon kay Dr. Florentino T. Timbreza (2010) isa sa mga mahahalagang obligasyon

ng mga magulang ay ang pagppaaral sa kanilang mga supling. Bukod pa rito’y itinadhana

ng Saligang Batas ng Pilipinas na katungkulan din ng mga magulang na palakihing may

taglay na sapat na kaalaman at karunungan ang mga anak. Itinadhana sa New Civil Code

ng ating Saligang Batas, particular sa article 365, ang karapatan ng bawat anak na

makatapos man lamang ng elementarya sa kanyang pag-aaral. Kasama sa mga

karapatan ng anak ay ang pagkalinga at pagmamatnubay ng mga magulang tungkol sa

magandang asal at kasanayang pampayamanan, at mabuhay sa isang kaayang

kapaligiran naangkop sa kanayang physical, moral, at intellectual na paglaki o aspekto

ng buhay.

Hindi lamang ang magulang kundi gayundin sa sinumang tagaalaga o guardian ng

bata ang dapat tumingin at magpatupad sa mga karapatan niya upang itanim sa kanyang

murang isipan ang kumpiyansa sa sarili, pag-ibig sa bayan, paggalang sa mga

pambansang bayani, karapatan sa demokrasya bilang Sistema ng pamumuhay.

Mayroong joint parental authority, (tambalan ng kapangyarihang pangmagulang), ang

ama’t ina sa kanilang lumalaking mga anak.

Hindi maaring ipaubaya at ipagkait ng mga magulang ang kanilang tungkuling

mamatnubay at magpaaral ng kanilang mga anak, maliban na lamang kung ipaampon

sila alinsunod sa batas. Gayunpaman, dapat ding sundin, kilalanin, at respetuhin ng mga

anak ang kanilang pinagkakautangan ng buhay.

Subalit mawawala ang karapatan o kaya’y parental authority ng mga magulang sa

kanilang mga anak kung sila’y iniiwan, inuutusang gumawa ng masasama o magpalimos.

Mayroon ding karapatan ng gma magulang na ituwid ang masamang landasin ng mga

anak at bahagyang parusahan sila kung kinakailangan.

Sa pamamagitan ng edukasyon ay lalong maitataguyod ang paglinang sa mga

kabataan para sa kahusayang pangsibiko, at paghubog sa kanilang karakter. Ang

pagpapaaral ng anak ay isang prosesong pagtuturo at paghahanda sa kanya para sa

hinaharap niyang buhay panlipunan.

Sa edukasyon at pagpaparal ng anak, kailangang bigyang kasiyahan ang

pangangailangan ng bata para maunawaan ang bagay sa kanyang paligid. Dapat sagutin

at ipaliwanag sa bata ang kanyang mga katanungan at pag-aalinlangan. Kailangan ng

bata ang isang huwaran o modelo para sa kanyang paglaki. Kailangan ng bata ang

pagtitiwalang siya’y minamahal at poprotektahan ng kanyang mga magulang.

Napakalaki ang epekto para sa isang lumalaking bata ang mga saloobin, kilos, at

mga pananalita ng mga magulang. Kahit na sa unang taon pa lamang ng kanyang buhay

at hindi pa nakakapagsalita ay nararamdaman na niya ang damdamin ng mga magulang

para sa kanya. Pati ang kanilang paniniwala, pananalig sa buhay, mga pag-uugali, at

pakikipag-ugnayan sa loob at labas ng tahanan ay magkaroon ng epekto sa lumalaking

bata.

Kaya para sa edukasyon ng lumalaking bata, wala nang mas mabisa at wala nang

makahihigit pa pagbibigay ng magandang halimbawa. Kung namamalas niyang

nagsisimba at nagdadasal ang mga magulang, tiyak na tumitino ito sa kanyang isipan at

lumalaking gayon din ang kanyang gagawin. King naririnig niayng nagmumura at

nagisisinungaling at hindi tapa tang mga magulang sa isa’t isa, iyon din ang kanyang

tutularan. Mas malakas ang epekto sa bata ng mga ikinikilos ng magulang kaysa sa

kanilang pananalita.

PAGGABAY SA PAGPAPASIYA

Ang mga magulang ay may responsibilidad, sap ag-aalaga, pagpapalaki,

pagdidisiplina at paggabay sa kanilang mga anak upang lumalaki silang mahusay na mga

mamamayan.

Resulta ng pagpapalaki ng magulang kung paano mag-isip, kumilos at magpasya

ang mgs anak. Base ito sa pamamaraan kung paano sila tinuruan, inilandas, disiplina, at

pinatnubayan ng kanilang mga magulang.

Malaki ang paanw ni Dr. Florentino T. Timberza (2020) na nasa awtoridad ng mga

magulang ang makatwirang pagwawasto sa tiwaling pag-uugali ng kanilang kamag-anak,

at dapat silang turuan ng mga tamang pagpapahalaga sa pamamagitan ng

paghahalimbawa sa gawa at sasalita, sa halip na nasa pamamagitan ng paggagantipala

at pagpaparusa.

Ayon kay Chona M. Domingo at Bessie A. Rios (1998) ang paggabay ay iba kaysa

pangangaral at pagtuturo. Ngunit ito ay mayroon ding tuwirang turo at pangangaral

patungkol sa maling nararanasan o kaalamang nais laliman ang unnawa at gamit. Ang

gabay ay may lakip nap ag-uugnay nang gagawin sa isang pagkakamali o pagsuway.

Narito ang mga Pananaw ng mga Filipino sa Paghubog sa Ugali ng Tao mula sa

aklat ni Dr. Florentino T. Timbreza (2010).

Batbat ng matatalinghagang pamamatnubay at pangangaral ang pamanang-

bayan ng mga Filipino, na angat sa kani-kanilang katutubong karanasan at praktikal na

pag-iisip. Maihahalintulad diumano sa paggawa ng palayok ang paghubog sa ugali ng

tao. Habang malambot pa ang luwad ay madalin ihulma sa ano mang anyong ninanais.

Subalit kung pabyaang tumigas ang luwad bago ito hulmahin, mabibiyak at madudurog

ito kapag iaayos. Nakapaloob ang metaporang luwad sap ag-iisip at karanasan ng mga

tagalog: “Ang punukahoy na liko’t/Hukutin mo habang malombot/ Kung malaki na’t

tumayog/ Mahirap na ang paghutok’.

Sang-ayon din ditto ang mga Ilokano; “Lintegem tay kawayan no rabong pay,

no natangkenanen dikanton maippay” (ituwid moa ng kawayan habang ito’y labong

pa, kapag magulang na’y hindi mon a mapayuko). Gayundin diumano ang tao. Kapag

hindi maagapang ituwid ang masamang ugali ng isang bata, siay’y mammihasa sa

gayong gawi at tataglayin nito ito hanggang sa pagtanda. Kaya kung malaki na’y mahirap

nang baguhin ang kanyng pag-uugali.

Dahil ditto mahalaga ang paghubog sa murang isipan ng kabataan. “ang gawa sa

pagkabata, dala hanggang tumanda,’ sabi ng mga tagalog. Ang ibig sabihin ay kung ano

ang pinagkabataan ay siya ring pagkakatanda. Kung ano ang kinamulatan ai siyang

pagkaktanda, sapagkay ang gawang kinamulatan ay maliwanag mailmutan. Ang

katotohanang ito’y bahagi rin ng pangangaral ni Haring Solomon: “Turuan ang bata

tungkol sa wastong daan, at tumanda man siay’y hindi niya ito lalayuan” (Kaw 22;6).

At sino ang dapat magturo sa bata tungkol sa wastong landasin o pag-uugali? Siyempre

ang mga magulang. Sa kanila nakasalalay ang malaking pananagutan tungkol sa

wastong pagpapalaki at pagtutuwid sa inaasal ng mga anak.

Ayon naman sa mga Ilonggo, “ang mga magulang ang sentro ng pananagutan sa

buong tahanan). Sila ang patnubay at tanglaw ng mga anak sa karapatdapat na landasin

sa buhay. Bahagi rin ito ng karanasang Tagalog:” Gayundin sa mga Boholano, “Unsa ang

mga guinbicanan ma-oopod ang ilang caliwat” (Kuna ano ang ga magulang ay gayundin

sa mga anak).

Itinuturing rin ito ng mga ilokano, “Dagti annak tis arming dagiti nagannak” Ang

mga anak ay salamin bng mga magulang). “Dagati tattao sika’t inda paganniwanan iti

kababalin ni tatangmo kasta met ken inam” (Maaaninaw sa iyo ng mga tao ang pag-uugali

ng iyong ama at gayundin ng iyong ina). Isinasaad nit ang malaking impluwensiyang

magagawa ng magulang sa kanyang supling. Masasalamin sa inaasal ng mga anakkung

paano sila pinalaki at tinuruan ng kanilang mga magulang. Sakaling maligaw sa wastong

landasin ang isang bata’y karaniwang iginiit ito sa mga magulang.

Palasak ang kaisipang ito sa mga taong-bayan. Para sa mga Tagalog, “Ang anak

na nagkukulang sa katungkulang binyagan, nasisisi’t nadaramay ang nag-iwing mga

magulang. “Gayundin sa mga Ilokano, “No daytay labba a linagam ket agarrisit wenno

agiisar. Amin dagiti tattao a makaimatang awan sabali nga dillawan, no di sika nga

akinlaga, akingapuanan” (Kung ang nilala mong bilao ay kawang-kawang ang

pagkakayari, lahat ng taong makakakita’y walang ibang pinupulaan kundi ikaw na rin na

naglala o naghabi).

Gayundin diumano sa mga anak. Ang pagkakahubog ng kanilang pag-iisip at pag-

uugali ay nababatay sa kung papaano sila tinuturuan, inilalandas, at pinapatnubayan ng

kanilang mga magulang mga magulang. Kaya kung ano man ang lakulangn sa wastong

pag-aasal ng isang anak, malimit itong isinisi sa kanyang magulang; sapagkat sakop ito

ng pananagutang pangmagulang.

Sa pagdidisiplina ang mga bata ay nagagabayan sa pagtukoy ng Tama o Mali

upang magamit sa tamang pagpapasiya.

PAGHUBOG NG PANANAMPLATAYA

Inuutusan ng Diyos an gating magulang na subaybayan tayo sa maayos na

pamumuhay. Gayunpaman, ang pamilya ay kailangan ng pananampalataya. Ano ng aba

ito? Isipin muna natin kung ano ang pananampalataya ay tulad ng isang bagay na ibinigay

sa atingng Diyos. Ayon sa aklat ng Pagpapalaki ng Anak sa Tahanang Kristiyano, ito ay

kusang paniniwala sa isang bagay o sa isang tao.

Nagpapamalas tayo ng pagtitiwala araw-araw. Kapag tayo ay umupo sa silya,

naniniwala tayong kaya tayo ng silya. Pagsakay natin sad yip, nagtitiwala tayong ligtas

tayong makakarating sa ating pupuntahan. Sa pagkain natin sa restaurant, naniniwala

tayong walang lason ang pagkain. Pinag-aaral ng mga magulang ninyo ang mga anak

dahil nagtitiwala sila sa mga guro na tuturuan ang kanilang mga anak ng mga dapat

malaman.

Kaya’y hindi natin masasabing wala tayo kahit konti mang pananampalataya.

Araw-araw nagpapamalas tayo ng pananampalataya habang ipinagkakatiwala natin ang

ating kalusugan, mahal sa buhay at ang sarili nating buhay sa pangangalaga ng iba.

Ginagawa natin ito kahitsa hindi natin gaanong kilala gaya ng may-ari ng restaurant o

tsuper ng bus. Nagtitiwala tayo sa kanila dahil sa rekomendasyon ng ating kaibigan o

pahintulot ng pamahalaan.

Kapag sinasabi nating nananamplataya tayo sa Diyos nangangahulugang itong

nagtitiwala tayo sa kanya. Ipinagkakatiwala natin sa Diyos an gating sarili, pamilya at

bawat bahagi ng ating buhay. Kung pinagtitwalaan natin ang tao sa maramig mahalagang

bagay lalong higit nating dapat pagtiwalaan ang Diyos na lagging gumagabay para sa

ating ikabubuti.

Gumagawa ang Diyos sa ating pamilya. Gusto niyang maligtas an gating pamilya.

Isa sa mga misyon ng isang pamilya ay mapalaki ang anak na may takot at pag-ibig sa

Diyos.

Ang pangunahing paraan ng Diyos para maakay ang mga anak sa Kanya ay sa

pamamagitan mismo ng ating mga magulang. Binalak Niyang makikilala natin Siya sa

pamamagitan ng ating halimbawa o atig pananampalataya. Binalak Niya na makita natin

ng lakas ng loob at tiyaga at ang Kanayang sagot sa ating dalangin Kapag nagtiwala tayo

sa kanya.

Sinasabi ni Dr. Florentino T. Timbreza (2010) na responsibilidad ng mga magulang

na panagutan ang lahat ng pangangailangan ng kanilang anak sa kangyang paglaki

upang siya ay maging isang responsableng mamaayan. At ang magulang ay may tugkulin

na tugunan ang pangangailangan sa pagpapapalaki at pagpaparal sa kanilang mga anak.

Kasama rito ang pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa pagpapasiya at paghubog ng

pananampalataya.

GAWAIN 1

PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Kung bahagi ka ng isang pamilya at parte ka ng isang misyon, ano ang iyong

tungkulin sa iyong pamilya bilang anak? Ipaliwanag.

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

__________________________________

2. Bakit napakahalagang responsibilidad ng magulang sa paghubog ng

pananampalataya ng kanyang mga anak? Ipaliwanag.

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

___________________________________________

________________________________________________________________

__________________________________________________________

3. May misyon ang isang pamilya sa pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa

pagpapasiya at paghubog ng pananampalataya, alin sa mga ito ang piakamalaga

sa iyo? Bakit? Ipaliwanag.

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

__________________________________

GAWAIN 2

PANUTO: Kumuha ng larawan ng iyong pamilya at idikit ito sa isang Cartolina bondpaper.

Anong masasabi ninyo? Pagmasdan ninyo an gating pamilya! Anong

nararamdaman nyo na may pamilya kayo?

Sagutin ang tanong:

Anu-ano ang gusto nating gawin bilang pamilya?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________

Ayon kay Wagayway H. Estabilo, nilikha ng Diyos ang pamilya. Siya ang nagtatag

nito. Ginanap niya ang unang kasalanan. Siya ang nagbigay ng anak kina Agan at Eva.

Ang Diyos ang nakapangyayari sa buhay ng pamilya. May layunin siyang pahintulutan

ang mga mangyayari.

Para maging maligaya ang pamilya at malutas nila ang mga problema, kailangang

may magandang samahan ang lahat ng miyembro nito. Dapat tuparin ng bawat miyembro

ng pamilya ang kanyang responsibilidad para sa ikabubuti ng buong pamilya. Dapat

makiisa ang lahat para malutas ang problema. Dapat mahalin isa’t – isa.

Anu-ano ang tungkulin ng magulang sa pamilya?

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________

GAWAIN 3

PANUTO: Dapat nating pasalamatan ang ating magulang sa disiplina at pagtuturo sa

atin. Ihayag natin an gating pasasalamat sa kanila sa pamamagitan ng sulat.

Isama ninyo sa inyong sulat ang pagpapahayag ng iyong pagtangi kung

minsan sa kanilang disiplina at turo. Sabihin ninyo sa kanila na mula ngayon,

sisikapin ninyong sundin sila sa tatlong bagay na inyong isinulat sa

kuwardeno. O kaya gumawa kayo ng “thank you card” para sa kanilang

disiplina at turo.

Halimbawa:

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

Salamat po: ________

____________________

Sanggunian:

Pagpapahalaga ng PAMILYA, Valuing the Family & Parental Responsibility ni Florentino

T/ Timbreza, Ph.D., Logos Publication, Inc. Manila 2010.

Pagmamahal Sa Aking Sarili at Sa Iyo, Youth Bible Studies 10 nina Amelia Ferrez,

Wagayway Estabillo, 1986 by Philippine Christian Education Publications, Inc.

Kahalagahan ng pamilya sa paghubog sa ating pagkatao Tuesday. 06 November 2012

04:12 CHE SARIGUMBA

Mga Imahe:

http://www.plipinomirror.com.ph/index.php/lifestyle/1184-kahagahan-ng-pamilya-sa-

pahubog-sa-ating-pagkatao