aralin 2: katanginang pisikal ng daigdig (3rd yr.)
TRANSCRIPT
Aralin 2:Ang Katangiang
Pisikal ng Daigdig
Estruktura ng Daigdig- Crust- Core- Mantle- Plate
Crust
matigas na bahagi ng planeta
Core - kaloob-loobang bahagi ng daigdig na binubuo ng metal tulad ng Iron at Nickel
Mantle- Matatagpuan sa ilalim ng
crust.- Isang patong ng mga
batong napakainit kung kaya malambot at natutunaw ang ilang bahagi nito.
Plate- Mga malalaking masa
ng solidong bato.- Hindi nanatili ng mga Plate sa posisyon nila, sa halip ang mga ito ay gumagalaw na tila balsangInaanod sa “mantle”.
Distribusyon ng lupa at tubig
-Northern Hemisphere
- 61% bahagi nito ay tubig at 39% naman sa lupa.
Southern Hemisphere- Ito ay may 81% na tubig, samantalang 19% lamang ang lupa.
Heograpiya ng Daigdig-Heograpiya- Hango sa salitang Greek na “ geographia”
Geo-”lupa” Graphein “ sumulat”
- nangangahulugang pagsulat ukol sa lupa o paglalarawan ng daigdig.
- nauukol sa pag-aaral ng daigdig at mga taong naninirahan dito.
- sakop din nito ang pag-aaral sa katangiang pisikal ng daigdig; anyong lupa at tubig; klima at panahon at likas na yaman ng isang pook.
Pangunahing Kasangkapan Upang Mailarawan Ang Daigdig
-Globo-Mapa
Pagtatakda ng Lokasyon
MeridianParallelLatitudeLongitude
Meridian o Prime Meridian-nasa Greenwich, England ay tinatalagang “ zero degree longitude”
- galing sa wikang Latin na ang ibig sabihin ay “tanghali”
-lahat ng pook na bumabaybay sa kahabaan ng isang guhit ng meridian ay sabay-sabay na nakakaranas ng katanghalian.
- dito kunuha ang pinaikling na “A.M.” o bago sumapit ang tanghali, “P.M.” o post meridian o pagkalipas ng tanghali.
PARALLEL
- Ito ang guhit na kaagapay o parallel sa kapwa nito guhit at walang paraan para sila magsalubong.
May apat na mahalagang parallel ang naiguhit sa umiinog na daigdig sa pamamagitan ng sinag ng araw. Ito ang Arctic Circle, Tropic of Cancer, Tropic of Capricorn, at ang Antarctic Circle
Latitude
- ay ang distansyang angular na natutukoy sa pagitan ng 2 parallel patungo sa hilaga o timog ng equator
Longitude
- distansyang angular na natutukoy sa pagitan ng dalawang meridian patungo sa silangan o kanluran ng Prime Meridian.
Equator
- humahati sa globo sa hilaga at timog na hemisphere.
Tropic of Cancer
- pinakadulong bahagi sa Northern Hemisphere kung saan direktang sumisikat ang araw.
Tropic of Capricorn
- ang pinakadulong bahagi ng Southern Hemisphere kung saan direktang sumisikat ang araw.
Ang Klima- ito kalagayan o kondisyon ng atmospera na karaniwan sa mga malaking rehiyon o lugar sa matagal na panahon.
- pangunahing mga salik sa pagkakaiba-iba ng mga klima sa daigdig ay ang natatangap na sinag ng araw ng isang lugar depende sa latitude at panahon, distansya mula sa karagatan, at taas mula sa sea level.
- Ang mga lugar malapit sa equator ang may pinakasapat sapat na sinag ng araw at ulan na nararanasan sa boung daidig.
- Kapag bihira naman ang pag ulan at napakainit ng panahon tulad ng disyerto, kakaunti ang maaring mabuhay na mga halaman at hayop dito.
Kontinente
- pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig
Pinagmulan ng mga Kontinente
Ayon kay ALFRED WEGENER isang German na nagsulong ng CONTINENTAL DRIFT, nagkakaugnay ang mga kontinente na tinatawag na PANGEA, dahil sa paggalaw ng continental plate o malalaking bloke ng bato kung saan nakapatong ang lupa, nagkahiwa-hiwalay ang Pangea at na buo ang 7 continents ng daigdig
Ang mga KontinenteAfricaAsiaAsyaAustraliaEuropeNorth AmericaSouth America
Oceana
- ay tumutukoy sa mga bansa at pulo sa mga bansa at pulo ng Micronesia, Melanesia, at Polynesia.
Africa- Pangalawang pinakamalaking
kontinente sa daigdig ang Aprica. Nakalatag ito nang halos pantay ang distribusyon ng lupain sa magkabilang bahagi ng ekwador.
- may malaking suplay ng ginto ay diyamante.
- dito matatagpunan ang Nile River, ang pinakamalaking ilog sa boung mundo at ang Sahara Desert ang pinakamalaking disyerto sa daigdig.
- nagtatanglay ng pinakamaraming bansa.
Antartica- tanging kontinenteng natatakpan ng yelo.
- wala masyadong naninirahan liban sa mga scientist.
mayaman sa mga isda at mammal.
Asya- Pinakamalaking kontinente sa daigdig ang Asya. - Halos sakop nito ang ikatlong bahagi ng tuyong kalupaan ng mundo. - Ang pinakamalaking Karagatan ng Pacific ang yumayakap sa kalakhan nito.
Europe- ikalawa sa pinakamaliit na kontinente.- Higit na maliit at hindi regular ang
korte ng Europa kaysa Asya. - Matatagpuan din ito sa Hilagang Hemispero. - Mayroon itong tatlong pangunahingpeninsula sa silangan: ang Iberian Peninsula (binubuo ng Espanya at Portugal), Italya, at ang Balkan Peninsula.
Australia Binubuo ito ng mga lupain ng Australia, New Zealand, at mga pulo sa mga karagatan sa silangan. Nahahati ito sa Micronesia, Polynesia, at Melanesia. Ang Australia ay itinuturing ding isang bansang kontinente.
pinakamaliit na kontinente.
dito din lamang matatagpuan ang mga hayop na kangaroo, wombat, koala bear, tasmanian devil, platypus.
North AmericaTulad ng Aprica, nakalatag din
ang Timog Amerika sa ekwador.May sukat itong 7,725 km. mula
hilaga hanggang timog. Mula silangan naman hanggang kanluran, ito ay may sukat na 5,150 km.
Hugis ng isang maliit na tatsulok.
South AmericaMalawak ang Hilagang Amerika mula
silangan patungong kanluran. Mahaba rin ito mula hilaga hanggang timog dahil sa mga pulo ng Arctic.
Binubuo ito ng malalaking bloke ng lupain na may sukat na 6,437 kilometre mulasilangan patungong kanluran kung magmumula sa Cape Race, Newfoundland hanggang Cape Prince of Wales sa Alaska.
Topograpiya pisikal na katangian ng isang lugar or rehiyon.
Mga Anyong Lupa at Tubig
Pisikal na Anyo ng Lupaa. Bundok- Matataas na pook
ang bundok ba binubuo ng bato at lupa. Maaaring napakataas nito tulad ng Bundok Everest sa Himalayas, ang pinakamataas na bundok sa mundo. May taas itong 8,848 metro mula sa lebel ng dagat.
b. Burol- Malaking umbok ng lupa ang burol o gulod. Higit itong maliit kaysa
bundok. Karaniwan, bahagi rin ng mga bundok ang burol at nasa mababang bahaginito.c. Kapatagan- Isang malawak at
mababang masa ng lupa ang kapatagan. Angkop na angkop ito sa pagsasaka at pangangalakal.
Kauna-unahang kabihasnan sa daigdig ay umusbong malapit sa lambak-ilog. Halimbawa nito ang mga sumusunod :
- tigris-euphrates- Indus- Hung-ho- nile
4 Na Karagatan ng Daigdig
Pacific OceanAtlantic OceanIndian OceanArtic Ocean
Challenger Deep
Pinakamalalim.
Matatagpuan sa Mariana Trench sa Pacific Ocean.
HerodutusAma ng kasaysayan.
Sa pamamagitan ng kanyang akda naging sistematiko ang pagtatala ng mga pagyayari sa kapaligiran at masasabing lumawig ang pagsulat ng kasaysayan.