arbeidsmarktontwikkelingen - jongerenwerkloosheid in regionaal en toekomstig perspectief
DESCRIPTION
Arbeidsmarktontwikkelingen - Jongerenwerkloosheid in regionaal en toekomstig perspectief. Studiedag - (Om)wegen naar Werk JES vzw 17 juni 2014 Maarten Gerard. Jeugdwerkloosheid : een relevant thema. Bijna kwart van de Belgische jongeren is werkloos Het Nieuwsblad– mei 2013. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Arbeidsmarktontwikkelingen -Jongerenwerkloosheid in regionaal en toekomstig perspectief
Studiedag - (Om)wegen naar Werk JES vzw
17 juni 2014
Maarten Gerard
Jeugdwerkloosheid: een relevant thema
Belgische jeugdwerkloosheid al jaren structureel hoog
Knack januari 2014
Laaggeschoolde jongeren in Vlaanderen dubbel zoveel kans op werkloosheid
Knack - december 2013
Bijna kwart van de Belgische jongeren is werkloos
Het Nieuwsblad– mei 2013
Jeugdwerkloosheid daalt lichtjes in Vlaanderen en fors in Brussel
Standaard juni 2014
Cijfers voor de EU, België, Vlaanderen en de provincies
Evoluties in de jongerenwerkloosheid
Waar spreken we over?Enkele definities
Jongeren: leeftijd van 15 tot 24 jaar Werkloosheidsgraad bij jongeren: aandeel niet-
werkende jongeren dat wel beschikbaar is voor de arbeidsmarkt (dus niet in opleiding)
NEET-jongeren: jongeren die noch een opleiding volgen, noch aan het werk zijn
Laaggeschoolde jongeren: jongeren die hoogstens de 2de graad secundair hebben behaald, deeltijds beroepsonderwijs, leertijd, …
Verschillen in werkloosheidsgraad
De werkloosheidsgraad in Vlaanderen verschilt naargelang tot welke groep je behoort…
LFS-gegevens – Steunpunt WSE
2008 2009 2010 2011 20120.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
3.9 5.0 5.2 4.3 4.6
18.0
21.9 22.4
18.7 19.8
3.6 3.9 4.0 3.4 3.0
23.321.6
24.7
19.9
24.6
6.6 7.79.0 8.0 7.9
Totaal Jongeren (15-24) Ouderen (50-64) Niet-EU burgers Laaggeschoolden
Jongerenwerkloosheid in België en de buurlanden
LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar
2008 2009 2010 2011 2012 20130.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
18.0
21.9 22.4
18.7 19.8
23.7
EU-28 EU-15 BelgiëBrussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest WalloniëDuitsland Frankrijk Nederland
Jongerenwerkloosheid in België
Grote verschillen tussen de Gewesten…
LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar
2008 2009 2010 2011 2012 20130.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
18.0
21.9 22.4
18.7 19.8
23.7
33.231.7
39.7
35.3 36.4
39.9
10.5
15.7 15.612.7 12.8
16.6
27.530.5 30.0
25.227.1
32.8
België Brussels Hoofdstedelijk GewestVlaams Gewest Région wallonne
NEET-rate in België
Verschillen ook zichtbaar in NEET, maar verkleinen
LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar
2008 2009 2010 2011 20120.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
10.111.1 10.9
11.8 12.3
16.315.2
17.0
18.8 19.2
6.37.3 7.5
8.59.2
14.616.1
14.6 15.2 15.4
België Brussels H. Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest
Jongerenwerkloosheid binnen Vlaanderen
LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar
2008 2009 2010 2011 2012 20130.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
10.5
15.7 15.6
12.7 12.8
16.6
België Vlaams Gewest Antwerpen LimburgOost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen
Huidige situatie in Vlaanderen
Schets van de jonge werkzoekenden – mei 2014 38.672 jonge werkzoekenden 18% van totale groep werklozen 53% laaggeschoold 30% langer dan 1 jaar werkloos 9% met een niet EU nationaliteit 23% van allochtone origine
Bron: VDAB- Arvastat
Verschillen in jeugdwerkloosheid volgens regio
Regio Aandeel laaggeschoolde
jongeren
Aandeel langdurig werkloze jongeren
Aandeel allochtone jongeren
Antwerpen-Boom 57,4% 33% 36,4%Mechelen 52,8% 30% 28,1%Turnhout 50,5% 29% 12,7%Vilvoorde 44,6% 24% 20,5%Leuven 45,6% 28% 13,6%Brugge 51,9% 27% 9,0%Kortrijk-Roeselare 55,5% 29% 16,3%Oostende-Westhoek 55,7% 26% 12,2%Aalst-Oudenaarde 53,3% 29% 16,3%Gent 54,5% 31% 23,0%St.Niklaas-Dendermonde 56,1% 29% 23,6%Limburg-Oost 47,9% 32% 18,8%Limburg-West 47,9% 31% 22,6%TOTAAL 52,6% 30% 22,5%Bron: VDAB- Arvastat mei 2014
Verschillen in jeugdwerkloosheid volgens stad
Stad Aandeel laaggeschoolde
jongeren
Aandeel langdurig werkloze jongeren
Aandeel allochtone jongeren
Antwerpen 61,0% 35,4% 48,0%Turnhout 60,1% 29,6% 25,7%Leuven 52,8% 30,8% 26,7%Kortrijk 58,6% 30,9% 27,1%Gent 58,6% 32,5% 32,7%Hasselt 46,7% 29,1% 25,5%TOTAAL 52,6% 30% 22,5%
Bron: VDAB- Arvastat mei 2014
Regionale verschillen in Vlaanderen, Canada & het Verenigd Koninkrijk
Verschillen in jeugdwerkloosheid verklaard?
Algemene verklaringen voor jeugdwerkloosheid
Cyclische gevoeligheid van tewerkstelling van jongeren
Minder jobbescherming Minder ervaring Lagere ontslagpremie
Vrijwillig ontslag Vaak andere mogelijkheden
zoeken Lagere opportuniteitskost bij
vrijwillig ontslag Eenvoudig terug naar
opleiding
Hogere barrières voor toetreding tot arbeidsmarkt
Minder ervaring Minder (sociaal) kapitaal Aanwervingsstop
ArbeidsmarktwetgevingMismatch in skillsCohorte effect
Dennis Görlich, Ignat Stepanok, and Fares Al-Hussami (2013): Youth Unemployment in Europe and the World: Causes, Consequences and Solutions, Kiel Institute for the World Economy
Wat verklaart regionale verschillen op de arbeidsmarkt?
Stijging bij:
Stijging algemene werkloosheid
Hoger aandeel jongeren Hogere bevolkingsdichtheid Hoger aandeel ontvangers
van maatschappelijke integratie
Daling bij:
Meer openstaande vacatures Hoger aandeel
arbeidsplaatsen Hoger aandeel
hooggeschoolden Meer afgelegde afstand
VIONA-onderzoek Regionale verschillen in arbeidsvraag en arbeidsaanbod (2011) onderzocht de verklarende factoren van de gemeentelijke werkloosheidsgraden
Variatie in jongerenwerkloosheid - cases
Case: The Young and the Jobless - Youth Unemployment in Ontario - Canadian Centre for Policy Alternatives (2013) Jongerenwerkloosheid: 17%-20% Hoger in metropolitane gebieden (Toronto)Verklaringen
Daling van de maakindustrie Opkomst natuurlijke grondstoffen: schaadt maakindustrie en jobs Nieuwe economische activiteiten: high end jobs Structuur van de werkloosheid: sterke terugtrekking uit de
arbeidsmarkt gecombineerd met hoge allochtone bevolking en lage interne migratie
Variatie in jongerenwerkloosheid - cases
Case: The geography of youth unemployment: a route map for change – work Foundation (UK 2014) Grote verschillen in werkloosheid bij jongeren in UK: 9%-35% Hoger in stedelijke gebieden, ook bij succesvolle economieVerklaringen
Veranderend economisch weefsel: daling industrie Lage mobiliteit bij laaggeschoolde arbeid, versterkt door sociale
voorzieningen Slechte transport infastructuur Beperkte arbeidsbemiddeling Beperkte opties voor alternerend leren met veel competitie Londen: hoog aandeel allochtone inwoners + druk van pendelaars
Verklaringen van de werkloosheid in stedelijke contextEconomie Nadruk op administratie &
kennisintensieve diensten Vraag naar laaggeschoolde
ondersteunende diensten Verdwijnen van industrieScholingsniveau Polarisatie op vlak van
opleidingsniveau Mismatch tussen vraag en aanbodMigratie Intrede van nieuwkomers op de
arbeidsmarkt Opleidingsniveau van nieuwkomers
vaak lager
Mobiliteit Druk van pendelaars Aanwezigheid van
fysieke/mentale barrières voor externe mobiliteit
Sociale structuren Transponabiliteit van sociale
rechtenBemiddeling & begeleiding Beschikbaarheid van
ondersteuning
Evoluties op de Belgische arbeidsmarkt
Toekomstige ontwikkelingen
Veranderingen op de arbeidsmarkt
Demografische verandering (Beperkte) daling jongeren op de arbeidsmarkt Vergrijzende bevolkingStagnerende immigratie Prognose voor dalende immigratie Intercultureler personeelsbestand
Groeiende sectoren Witte & groene sectoren Diensten aan particulieren
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020Observaties Prognoses
- 5,000
10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000
MigratieBrussel Vlaanderen Wallonië
Veranderingen op de arbeidsmarkt
Desindustrialisatie Dalend aandeel jobs in industriële sectoren Versneld proces met de crisisOpkomende kenniseconomie Continue technologische innovatie Stijgende vraag naar hooggeschoolde werknemers Hoger aanbod hooggeschoolden Nood aan nieuwe competenties
Dualisering in de economie Stijgende groep zonder toegang tot arbeidsmarkt Polarisering van jobs voor laag- en hoogeschoolden
2002 2007 2012
41%35% 31%
38% 37% 37%
25% 28% 31%
Laaggeschoold Middengeschoold
Opmerkingen en aanbevelingen
Toekomst van (laaggeschoolde) jongeren?
Wat betekent dit voor jongeren in de stad?
Tewerkstellingspotentieel omwille van dalende beroepsbevolking
Stadsomgeving biedt tewerkstellingspotentieel, maar ook valkuilen Insluiteffect van de stad Hoge competitie voor jobs met pendelaars
Opleidingsmismatch Stijgende ongekwalificeerde uitstroom Mismatch in opleidingenOnzeker jobpotentieel voor midden- en laaggeschoolden Dalend aantal jobs in industrie Potentieel bij diensten aan personen & witte sector
Versterken van kansen voor jongeren
Bereiken van de juiste jongeren! (O’Higgins 2007)
Versterken van opleiding en begeleiding Meer inzetten op link tussen leren en werken (OECD) Gepaste begeleidingstrajecten voor jongeren (OECD)
Versterken van de mobiliteit Incentives voor mobiliteit versterken nationaal en internationaal Vermijden van perverse effecten interregionale mobiliteit bij
staatshervorming Ontwikkelen van sectoren met tewerkstellingspotentieel Setcoren voor jongeren: ICT, toerisme, sociale diensten (Coenjaerts 2009) Aandacht voor tewerkstelling van laaggeschoolden buiten horeca